Pag-aalay kay Selya

Nagugunita ni Francisco ang masasaya at malulungkot na

sandali ng kanilang lumipas na panahon ni Selya. Kinatatakutan
ni Francisco na baka makalimot si Selya sa kanilang pag-iibigan
sapagkat noong mga panahong iyon siya ay nakakulong,
samantalang si Selya naman ay malaya. Ayon kay Balagtas
kailanman ay di niya malilimot ang masasayang araw nila ni
Selya na naging daan ng kanilang pagmamahalan. At ngayong
siya ay namimighati sa bilangguan ang tangi lamang nakaaaliw
sa kanya ay ang paggunita sa larawan ni Selya sa inilimbag niya
sa kanyang puso, isip at damdamin.
Naaalala rin ni Francisco ang mga lugar sa kanilang
pinagtatagpuan noong sila ay matamis na nagsusuyuan, gaya ng
ilog Beata, puno ng mangga at ilog Makati, dito ay sinasariwa
niya ang matamis nilang suyuan. Kaya siya ay nagsisisi kung
bakit di pa niya naitanan si Selya noong panahong iyon. Sana’y
din na naagaw ni Mariano Kapule. At siya ay napapaiyak kung
nagugunita niya ang nangyari sa kanyang buhay, lagi niyang
hinahanap si Selya na nagdulot sa kanya ng libong kaligayahan,
sana daw ay din na sila nagkahiwalay. At dahil sa kanyang mga
kasawian ay naisip niyang sulatin ang “Florante at Laura” na si
Selya ang naging inspirasyon at dito ay inilarawan niya ang
tinamong kasawian kay Selya.
Sa Babasa Nito
Isang pasasalamat ni Francisco sa sino mang babasa ng tula at
magpapahalaga nito. Hinihiling niyang subukang unawain ang
malalim na wikang ginamit dito dahil kung susuriin ng husto ay
malalamang ito ay malinaw at wasto.
Kabanata 1: Ang Gubat
Sa labas ng Reynong Albanya, may isang gubat na madilim at
masukal, dahil sa malalaking punongkahoy at makapal, na
dawag ng araw ay di makasikat, kaya ang kapanglawan ay
laganap sa loob ng gubat, ang mga hayop na dito ay gumagala,
karamiha’y sierpe, hyena, leon at tigre.
Kabanata 2: Ang Binatang Nakagapos
Isang binatang nakagapos sa isang puno ng higera sa gitna ng
malawak na gubat sa labas ng kahariang Albanya. Ang binatang
ito ay si Florante. Tiyak na kamatayan ang kinabibingitan ng
kanyang buhay sa dahilang hindi niya maipagtanggol ang
kanyang sarili.
Sa Albanya mayroong masasamang-loob ang iniluklok sa trono.
Dahil sa pag-iimbot ni Konde Adolfo sa korona ni Haring
Linseo at sa kayamanan ng ama ni Florante na si Duke Briseo,
sinabugan niya ng kasamaan ang kaharian.
Kabanata 3: Alaala ni Laura
Sinabi ni Florante sa kanyang sarili na kaya niyang tiisin ang
pagdurusa, kung ito ang gustong mangyari ng Maykapal. Iisa
lamang ang tangi niyang hiling, ang maalala siya ng kanyang
minamahal sa si Laura. Di niya maiwasang maalala ang
kanilang suyuan, at iniisip niya na baka agawin si Laura ng
kanyang karibal na si Adolfo.
Kabanata 4: Daing ng Pusong Nagdurusa
Hinimatay si Florante dahil sa sama ng loob. Nang siya ay
mahimasmasan, nagpatuloy pa rin ang kanyang paghihimutok.
Ayon sa kanya, bago siya tumungo sa digmaan, may pabaon sa
kanya si Laura ng luhaang bandang may letrang L, dahil
natatakot si Laura na masugatan siya. Nang dumating siya na
may munting galos, agad ginamot ni Laura. Kaya’t ngayo’y
tinatanong niya sa kanyang sarili, kung nasaan na ang lahat ng
pag-aaruga ni Laura sa kanya.
Kabanata 5: Halina, Laura
Tanging hiling ni Florante ay makita muli si Laura at siya'y
arugain at damayan sa kanyang mga sakit tulad ng
nakaraan. Halossumuko ang puso ni Florante sa dahas ng
panibugho lalo na kung naguguniguni niya sa si Laura ay
humilig na sa kandungan ni Konde Adolfo. Para kay Florante
 ay matamis pa ang mamatay kaysa makita niyang si Laura
ay nasa ibang kamay.
Hindi makapaniwala si Florante na si Laura ay magtataksil sa
kanya dahil ang kagandahan ni Laura ay itinulad niya sa Langit.
Kaya ang paniwala niya ang pag-ibig nito ay kasingtibay din ng
Langit. Kailan man ay di pumasok sa kanyang gunita na ang
kagandanhan ay malapit sa tukso at hindi kataka-taka na
madaling mahulog sa tukso. Para kay Florante ay higit niyang
nanaisin na ipagkaloob sa kanya ni Adolfo ang lahat ng
kahirapan sa mundo kaysa inagaw sa kanya si Laura na kanyang
irog. At dahil sa paghihirap ng kalooban ni Florante, siya ay
nawalan ng malay, siya ay napayukayok sa punongkahoy na
kinagagapusan at siya ay nagmistulang bangkay.
Kabanata 6: Ang Gererong Taga Persia
Nagkataon namang sa gubat ding iyon ay napadako ang isang
Morong taga-Persya na umalis sa sariling bayan dahil sa
sobrang sama ng loob sa kanyang ama sa pagkakaagaw sa
kanyang kasintahan. Sa lilim ng punong kahoy siya'y umupo at
lumuluha habang binabanggit ang pangalan ng kanyang mahal
na si Flerida.
Sinambit ni Aladin laman ng kanyang puso at diwa: "O
pagsintang labis ng kapangyarihan,sampung mag-aama'y iyong
nasasaklaw;'pag ikaw ang nasok sa puso ninuman, hahamakin
lahat masunod ka lamang!"
Kabanata 7: Pag-aalaala sa Ama
Ang mga panaghoy ng nakagapos na tungkol sa mga kasamaang
nangyari sa kanyang bayan: ang pagkawala ng kanilang mga
karapatan, ang pangingibabaw ng katiwalian laban sa
kabutihan; ang akala niyang pagtataksil ni Laura; ang pagpatay
sa hari at mga kabig nito kasama na ang kanyang ama; ay
nadinig lahat ng gererong Moro kaya tinunton niya ang boses na
pinanggagalingan ng panaghoy.
Kabanata 8: Paghahambing sa Dalawang Ama
Sandaling tumigil sa pag-iyak si Florante dahilan sa isang
Morong na nakikinig sa kanya. Nabatid niyang napaiyak ang
Moro dahil sa ang kanyang sinisinta ay inagaw ng sariling ama.
Samantalang si Florante naman ay namaalam na kay Laura at
pinagdasal na sana ay maging masaya ito sa piling ng iba.

Kabanata 9: Sa Harap ng Dalawang Leon

Samantala, mayroong palapit na dalawang leon, na sa pagkakita
pa lamang ay parang nais nang kainin si Florante. Tila napatigil
ang mga leon at nakalimutan ng mga ito ang kanilang tangkang
pagkain sa kanya.
Sa pagkakataong iyon, nagpaalam na si Florante sa Albanya, na
puno na ngayon ng kasamaan at kanyang minamahal na si
Laura. Wala siyang naisip kundi ipagtanggol ang kanyang
bayan subalit di niya inaasahang ganoon na lamang ang
kahihinatnan ng kanyang pagsasakripisyo sa bansa dahil
ipapakain lang pala siya sa dalawang leon.
Kabanata 10: Ang Pagsaklolo
Hindi nagdalawang-isip si Aladin na sagipin si Florante, na
nakatali sa puno at nawalan ng malay. Bagama’t magkaaway
ang kanilang bayan at hindi sila magkarelihiyon, agad niyang
pinatay ang dalawang leon na nakaabang lapain si Florante.
Kabanata 11: Mabuting Kaibigan
Pagkatapos patayin ang mga leon, agad kinalagan ni Aladin si
Florante na sa sandaling iyon ay wala pang ulirat. Nang
magkamalay, ang naging bukambibig ay ang kanyang
sinisintang si Laura.
Kabanata 12: Batas ng Lahat ng Relihiyon
Nang matauhan si Florante, sinabi ni Aladin na huwag siyang
mag-alala dahil ligtas na siya. Sa di inaasahan, sinabi niya sa
gererong Moro na sana ay hinayaan na lamang siyang
 mamatay. Hindi akalain ni Aladin na ganito ang sasabihin ng
binata sa kanya.
Kabanata 13: Ang Magkaibigan
Inalagaan ni Aladin si Florante ng magdamag. Pinakain ng
kanyang baon ang dalawang araw na nakagapos sa gubat, bago
dinatnan ng saklolo o tulong. Ito'y binantayan ng Moro habang
natutulog dahil sa laki ng panghihina ng katawan. Sa
pagkagising ni Florante ay pinagsaulian ng kaunting lakas.
Lubos na nagpasalamat sa Maykapal at sa kanyang
tagapagligtas na butihing kalaban. Tinanong ng Morong si
Aladin kung ano ang suliranin o problema sa buhay ni Florante.
Hangad daw ng Moro na makatulong siya.
Kabanata 14: Ang Kabataan ni Florante
Isinalaysay ni Florante ang kanyang buhay. Na sanggol pa
lamang siya sa bakasyunang malapit sa bundok ng kanyang mga
magulang na Duke Briseo at Prinsesa Floresca (sa Albanya) ay
muntik sa siyang dagitin ng isang buwitre na mabuti na lamang
ay napana ng pinsan niyang si Menalipo na taga-Epiro. Ang
kanyang ama ay tagapagpayo ni Haring Linseo ng Albanya.
Kaya’t kahit na siya ay anak ng prinsesa sa Krotona, siya ay
isinilang sa Albanya. Sa bulwagan naman ng kanilang palasyo
ay sinambilat ng isang alkon ang kwintas niyang may palawit
na diyamante o kupidong diyamante. Noo’y bago pa lamang
siyang lumalakad (ang alkon ay isang uri ng ibon na nahahaling
o naaakit sa makikintab o kumikinang na mga bagay). Nang
siyam na taong gulang siya’y pamana ng ibon at ibang mga
hayop ang kanyang libangan.
Kabanata 15: Pangaral sa Magulang
Sinabi ni Florante na hindi dapat palakihin ang mga bata
sa saya dahil kapag ito'y namihasa, kapag lumaki na ay
mahihirapan. Madalas, ang mga taong ganito ay masakitin at
maramdamin.
Ipinadala sa Atenas si Florante upang mag-aral nang siya’y 11
taong gulang upang doon ay mamulat ang kanyang kaisipan.
Kabanata 16: Sa Atenas. Si Adolfo
Ang guro ni Florante sa Atenas ay si Antenor, isang mabait at
matalinong guro doon. Sa Atenas niya nakilala ang kababayang
si Adolfo, anak ni Konde Sileno, na tampulan ng paghanga ng
kanyang mga guro, at ng kanyang mga kamag-aral dahil sa
katalinuhan at kagandahang-asal nitong pinapakita.
Kabanata 17: Kataksilan ni Adolfo
Sa loob ng anim na taong pagkakapag-aral ni Florante ay
nahigitan niya si Adolfo kaya’t lumabas ang tunay na pagkatao
nito. Lalo itong nahalata nang minsang nagkaroon sila ng dula
sa palatuntunan ng kanilang eskwela. Ito’y tungkol sa
magkakapatid na sina Etiocles (ginanap ni Florante) at Polinese
(bahagi ni Adolfo) na naglaban ng espadahan upang
mapasiyahan kung sino sa dalawang prinsipeng mga anak ni
Reyna Yocasta (papel ni Menandro) ang papalit sa namatay
nilang ama na si Haring Edipo. Sa kunwaring ispadahan na ito,
talagang matitinding taga ang hinandulong kay Florante ng may
masamang balak na si Adolfo. Mabuti na lamang at sa
kaliksihan ni Menandro ay napailandang ang espada ni Adolfo
at ang kataksilan niya’y nabigo. Kinabukasan ay lumisan sa
Atenas at umuwi sa Albanya ang napahiyang si Adolfo. May
hangad pala itong maagaw si Laura kay Florante na siyang
iniibig ng dalagaupang maging hari kung maging reyna na si
Prinsesa Laura, sakaling yumao o mamatay si Haring Linseo.
Kabanata 18: Kamatayan ng Isang Ina
Namalagi pa si Florante ng isang taon sa Atenas hanggang
tumanggap siya ng isang liham mula sa Albanya. Ibinalita ng
kanyang ama na pumanaw na ang kanyang ina. Laking sama ng
loob ang idinulot nito kay Florante.
Kabanata 19: Paalaman at Habilin
 Pagkaraan pa nang dalawang buwan, may sasakyang lumunsad
sa pantalan ng Atenas na may pahatid-liham mula sa ama ni
Florante na nagsasabing siya daw ay umuwi agad sa kanyang
bayang Albanya. Nagpaalam siya sa kanyang gurong si Antenor
at ito nama’y nagpaalalang siya’y mag-ingat sa banta sa
kanyang buhay. Pinayagan ni Antenor na sumama si Menandro
kay Florante na yumayakap sa kanya ng mahigpit nang siya’y
magpaalam sa kanyang amain.
Kabanata 20: Pagdating sa Albanya at Paghingi ng Tulong ng
Krotona
Pagdating sa Albanya ay sinalubong sila ng kanyang ama.
Kapwa sila namighati sa nangyari sa kanyang ina. Siya namang
pagdating ng sugo mula sa lolo ni Florante na hari ng Krotona,
nanghihingi ng saklolo sapagkat ang bayan nila ay sinalakay ng
hukbo ng Persyanong si Heneral Osmalik.
Kabanata 21: Heneral ng Hukbo
Ipinakilala ni Duke Briseo si Florante kay Haring Linseo at sa
pagpupulong ng mga pinuno ay napagpasiyahang si Florante
ang mamumuno sa hukbo ng Krotona.
Kabanata 22: Si Laura
Nakilala at naakit si Florante sa kagandahan ni Laura, anak ni
Haring Linseo.
Kabanata 23: Isang Pusong Sumisinta
Nagkaroon ng tatlong araw na piging para kay Florante. Sa
piging na iyon ay sandali lamang silang nagkasarilinan ni Laura
at ipinahayag ang kanyang damdamin sa dalaga. Nang pupunta
na si Florante upang makidigma, nagbaon ng luha si Laura sa
kanyang pag-alis.
Kabanata 24: Pakikipaglaban Kay Osmalik
Sa digmaan, halos masira na ang kuta nila. Si Florante at
Menandro ang kapwa nagtulong mamuno sa hukbo. Naglaban
si Florante at Heneral Osmalik at sa loob ng limang oras na
 paglalaban ay nagapi niya ito. Nabawi nila ang kaharian ni
Haring Linseo.

Kabanata 25: Pagbabalik sa Albanya at Pagsagip Kay Laura

Limang buwan pa siyang nanatili sa Krotona. Nais niyang
bumalik agad sa kanyang bayan sapagkat sabik na sabik na
siyang makita si Laura. Pagdating nila sa Albanya ay namangha
siya sapagkat ang bandilang nakawagayway sa kanilang bayan
ay bandila ng mga Moro. Niligtas ni Florante si Laura sa kamay
ng isang pangkat ng mga Moro na magpaparusa at pupugot ng
ulo sa kanyang kasintahang si Laura dahilan sa pagtanggi nito
sa pagsuyo ng Emir o gobernador ng mga Morong sumasakop
sa kanilang bayan.
Kabanata 26: Ang Pagtataksil ni Adolfo
Nilusob nila Florante ang reynong Albanya, nasakop ito at
nailabas sa piitan ang hari, ang kanyang ama at si Adolfo, na
ikinulong sa karsel ng palasyo kasama ng ibang kaginoohan sa
Albanya. Labis ang kagalakan ng hari at si Adolfo lamang ang
nagdadalamhati sa kapurihang tinanggap ni Florante. Muling
sinalakay ng pangkat ni Miramolin ang Albanya at nagaping
muli ni Florante ang mga kalaban. Labimpitong kaharian pa ng
mga Moro ang pinagtagumpayan nila ni Menandro. Sa Etolya,
may sulat na nagtatagubilin kay Florante ang Haring Linceo na
iwanan ang hukbo kay Menandro at umuwing nag-iisa sa
palasyo nito. Hindi niya akalain na pagdating niya ay dinakip
agad siya ng may 30,000 sandatahan ni Adolfo at dali-dali
siyang ikinulong sa bilangguan. Ang lahat pala ng naganap sa
palasyo, ang pagpatay sa hari at Duke Briseo ay pakana ni
Adolfo. Nalaman din niyang malapit nang ikasal si Laura kay
Adolfo. Dahil dito, ninais na niyang mawalan ng sariling buhay.
Kabanata 27: Ang Salaysay ni Aladin
Nabilanggo si Florante ng labingwalong araw at saka dinala siya
sa nakalulunos na gubat at iginapos sa punong kinatagpuan sa
 kanya ng Morong si Aladin. (Dito nagwakas ang salaysay ni
Florante.)
Pagkatapos ni Florante sa kanyang kuwento ay si Aladin naman
ang nagsalaysay ng kaniyang naging karanasan sa buhay. Anak
siya ni Sultan Ali-adab ng Persya, at siya ang namuno sa
hukbong Persyano na kumupkop sa Albanya. Ngunit
pagkatapos ay nilisan niya ang bayan ni Florante upang umuwi
sa kaharian ng kanyang ama. Ipinakulong siya sa karsel ng
palasyo nang malamang siya’y lumisan sa kanyang hukbo.
Nang mabalitaan sa Persya na nailigtas ni Florante ang Albanya,
ay isinisi ito sa kanyang pagkakalisan sa kanyang hukbo, kaya’t
hinatulan siyang papugutan ng ulo ng kanyang sariling ama.
Nguni’t isang heneral ang nagdala ng patawad kay Aladin pero
may pasubaling siya’y umalis na sa Persya kung hindi siya
susunod sa bagong utos na ito, buhay niya ang magiging kapalit.
Mabigat ang loob na tumupad si Aladin sa pagpapalisang
ipinarusa sa kanya. May anim na taon na siyang naglalagalag sa
iba’t-ibang lugar. Hanggang sa masapit ang gubat na
kinasasapitan ni Florante at siya’y iniligtas sa dalawang leon na
sa kanya’y sasagpang. Sa kanilang paglalakad papalabas ng
gubat ay may nadinig silang dalawang tinig ng babaeng
nagsasalaysay.
Kabanata 28: Si Flerida (saknong 361-369)
Ang sabi ng isang babae, nang malaman niyang pupugutan ang
kanyang kasintahang nasa bilangguan ay pumayag na siyang
pakasal sa sultan kapalit ng paglaya ng kanyang kasintahan.
Pinawalan naman agad ito, subalit nang gabi ding iyon ay
nagbalat-kayo ang babae ng isang gerero at tumakas sa Persya
upang hanapin ang minamahal niyang si Aladin. May ilang taon
ding siyang naglilibot hanggang sa sumapit sa gubat at
nasaklolohan ang kausap niyang babae.
Kabanata 29: Ang Sinapit ni Laura (saknong 370-392)
Anong laking tuwa nina Florante at Aladin nang malamang ang
nagsisipag-usap pala ay sina Laura at Flerida.
 Isinalaysay naman ni Laura ang nangyari sa Albanya na
samantalang nasa ibang bayan si Florante – ang pagkakaagaw
ni Adolfo sa trono, ang pagpugot sa ulo ng hari at sa mga kabig
nito. Sinabi niyang pinadalhan niya ng sulat si Florante upang
ipahatid ang nangyari sa Albanya subalit ang natanggap ni
Florante ay isang sulat na huwad sa ngalan ng haring ama ni
Laura na mahigpit na nagbibiling umuwi siyang nag-iisa sa
Albanya. Dumating naman si Florante pagkaraan ng isang
buwan. Ito ang naging paraan kung paano nadakip si Florante
ng mga kawal ni Adolfo. Ikinulong sa piitan at pagkalipas ng
ilang araw ay ipinadala sa gubat at doon ay ipinagapos.
Samantala, humingi ng limang buwang taning si Laura upang
isaalang-alang ang mungkahing pagpapakasal ni Adolfo sa
kanya. Sa katunayan ay inaantala lamang ni Laura ang mga
panahon upang makabalik si Florante. Kaya nang wala ng
paraan upang mahimok si Laura ay dinala ito sa gubat upang
sana’y pagsamantalahan kundi lamang ito naipagtanggol ni
Flerida. Sa pagkakapana ni Flerida kay Adolfo, naging isa
siyang bangkay.
Sa nadinig ni Florante at Aladin na kwento ni Laura at
Flerida, nalinawagang hindi nagtaksil si Laura kay Florante
at hindi natuloy ang hanagrin ni Sultan Ali-adab kay Flerida.
Kabanata 30: Masayang Wakas
Habang nag-uusap ang magkakasintahang pinagtagpu-tagpo
ng mahiwagang kapalaran, siya namang pagdating ng hukbo ni
Menandro na ang hanap ay si Adolfo. Nangagsigawan sa tuwa
ang hukbo nang makitang buhay si Florante at Laura.
Nagsibalik ang lahat sa palasyo. Hindi nagtagal at nakasal ang
dalawa at naging hari at reyna ng Albanya. Samantala, sina
Aladin at Flerida, matapos magpabinyag ay pinag-isang dibdib
din at umuwi sa Persya upang doon mamuno sa sariling bayan
dahil sa kumalat na balitang patay na si Sultan Ali-adab.
Mula noon ay natigil na ang pagdirigmaan ng Albanya at
Persya. Naging kapuwa matiwasay at maunlad ang kanilang
nasasakupan.