- Zadanie interpolacji polega na znalezieniu funkcji L, zwanej funkcją interpolującą , która Interpolacyjna

  0 x0  1 x0   
w węzłach x , i = 0, 1, ... ,n , pokrywa się z funkcją f (interpolowaną) funkcja sklejana stopnia trzeciego zależ y od dwóch parametrów, wobec czego nakładamy na
i
. . m x
nią
Ln(x ) = f(x ) dla i = 0, 1, ... , n . dwa dodatkowe warunki. Warunki te najczęściej nakładamy w węzłach krańcowych a i b.
i i
0
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Np. mogą mieć one postać

  0 x1  1 x1  m x  
TWIERDZENIE. Zadanie interpolacyjne Lagrange'a na jednoznaczne rozwiązanie, czyli
istnieje tylko jeden wielomian spełniający powyższy warunek. s'(a + 0) =(alfa) oraz s'(b - 0) =(beta) 
. .
DOWÓD. Szukany wielomian zapiszemy w postaci n 1
M  . 
 a  xj  gdzie (alfa),(beta) są ustalonymi liczbami rzeczywistymi. Jeżeli funkcja f ma pochodne w
Zadanie interpolacji -> L (x ) = y
n i i
dla i = 0, 1, ... ,n L ( x)
n  j  � punktach a i b
prowadzi do układu n+1 równań liniowych Va = y
 a0   y0 
j 0 oraz znamy ich wartości, to możemy je przyją ć jako liczby występują ce po prawych stronach
powyższych warunków. Natomiast, jeżeli znamy tylko wartości funkcji f w węzłach - mogą  . .. .  .
0  0  0 
1 2 n

x x . . x
   
 . 
  y1  to
n  a1 
V 

1 x x  . . x  
1 1
2
1

a   y   być przybliżenia pochodnych.
TWIERDZENIE. Istnieje dokładnie jedna interpolacyjna funkcja sklejana stopnia trzeciego
. . . .
 x  x . .  m x  
 .  . 

 0 n 1 n
. . . . . .

1 n a    spełniają ca podane wyż ej dodatkowe warunki.
x x  . . x  y
2
 n   n  n
n 
n n
w przypadku wę zł ów równoodległ ych
Macierz Vandermonde'a jest macierzą nieosobliwą dla układu różnych węzłów. Zatem układ
Va = y ma dokładnie jedno rozwiązanie. Istnieje wielomian postaci (**) i jest on
(xi pokazuje nam maximum równe n) x = x +ih, h = (b-a)/n , i=
wyznaczony jednoznacznie. i 0
Uwaga. Macierz G jest nieosobliwa wtedy i tylko wtedy, gdy rzą d macierzy M
Postać Lagrange’a dla n =2 (3 węzły) 0,1, ... ,n jest równy (m+1).

L2( x)

x x  x x
1 2  
y 
x x  x x
0 2
y 
0
x x  x x
1
y
     Okreś lamy (n+3) funkcje = (x) , i = -1, 0, 1, ... , n , n+1 , które stanowią bazę przestrzeni
0
x x  x x
1  0
0
2
x x  x x 1
1
x x  x x
0  1
2
2 2 0  2 1
i i
funkcji sklejanych trzeciego stopnia S
Stą d wynika, ż e

Newtona dla n =2 (3 węzły) 3 Twierdzenie. Jeż eli rzą d macierzy M jest równy (m+1), to istnieje dokł adnie jedna m-ta
L2( x) y f
0 0 1 
 x x
0   f0 1 2 x  x0  x  x1 funkcja optymalna (w sensie aproksymacji ś redniokwadratowej dyskretnej).
Bł ą d ś redniokwadratowy oblicza się ze wzoru
Iloraz różnicowy- wielkość charakteryzująca przyrost funkcji na danym przedziale.
Wyrażenia W przybliżeniach interpolacyjnych przyjmuje się że funkcja przybliżająca L w punktach x i
1-go rzę du pokrywa się z wartościami funkcji f natomiast w aproksymacja jest zagadnieniem bardziej
y y ogólnym. Warunek aby funkcja przybliżana i funkcja przybliżająca nie muszą przyjmować
n

�  yi  F xi 
1 0 dokładnie tych samych wartości w punktach x1.
1 2
f
0 1 Przyjmujemy, ż e funkcja przybliżająca F jest okreś ona przez zależność  
x x n1
1 0
i0
F(x) = F(x; a , a , .... , a )
0 1 m
y y
n n 1 od (m+1) parametrów a , a , ... , a , przy czym
m n
f 0 1 m
Jeż eli funkcje 
n1 n j są wielomianami stopnia j (j = 0, 1, 2 , ... , m), to F
m
jest wielomianem
x x Ogólnie , zagadnienie aproksymacji na zbiorze punktów X = {x , x , ... , x } polega na
n n 1 wyznaczeniu parametrów a , a , ... , a
0 1 n
tak, aby odległości y (i = 0,1, ... ,n) od F były
stopnia
co najwyż ej m. Wtedy funkcję optymalną F nazywamy m-tym wielomianem
0 1 m i m
2-go rzę du minimalne. Sposób wyznaczania parametrów zależy od tego , jak rozumiemy to kryterium. (algebraicznym)
Interpolacja jest jedną z metod aproksymacji - nazywana jest optymalnym.
czę sto aproksymacją interpolacyjną .

f f W metodzie średniokwadratowej dyskretnej (najmniejszych kwadratów) współczynniki aj j

1 2 0 1 dobieramy tak aby odchylenie średniokwadratowe miało najmniejszą wartość. W przypadku jednomianów
 j( x) x , już dla niedużych m (m>5) ukł ad równań
f , 2
0 1 2 x x 
n m  normalnych
2 0 
H a a .... a
0 1 m  � y 
 i  a   j x  
j � i 
jest źle lub bardzo źle uwarunkowany. W przypadku przybliż eń wielomianowych z wyją
tkiem ,

f f i0  j 0   j. Należ y
n1 n n 2 n 1 Funkcję Fm(xi) (ta suma z m na górze ) dla której H osiąga minimum nazywamy m-tą funkcją
gdy m jest bardzo małe, nie należ y stosować takiego wyboru funkcji

f optymalną. stosować
n2 n 1 n x x Pochodna z H po ak k=0,1, …, m otrzymane równości tworzą układ (m+1) równań tzw. wielomiany Grama;
n n 2 liniowych z (m+1) niewiadomymi a , a , ... , a
0 1 m,
zwany układem równań normalnych. W zagadnieniach aproksymacji często spotykamy się z przypadkiem, gdy y są wartościami
i
T T pomiarowymi pewnego zjawiska , o którym wiadomo, ż e ma przebieg okresowy. Wtedy
rzędu k Ga = b, gdzie G = [G ] (i,j = 0,1, ... , m) , a = [a , a , ... , a ] , b = [b , b , ... , b ] , do aproksymacji korzystniej jest stosować wielomiany trygonometryczne, a nie algebraiczne.
i,j 0 1 m 0 1 m

n
f
i 1 .... i k
f
i .... i k 1
G
i j �   i xk  j xk  ,

f k 0
i i 1 .... i k x x
i k i n

�   i xk  yk
Niech w przedziale [a,b] danych będzie (n+1) punktów x , x , ... , x , przy czym
0 1 n
b (i,j = 0,1, ... , m).
a= x < x < ... < x < x = b.
i
k 0
0 1 n-1 n

Funkcję s(x) określoną na przedziale [a,b] nazywamy funkcją sklejaną stopnia m , jeżeli Macierz G, zwana macierzą Grama, jest macierzą kwadratową stopnia (m+1).
Moż na zapisać
1) s(x) jest wielomianem stopnia co najwyżej m na każ dym podprzedziale (x , x ) , i =
i i+1
0,1,... , n-1 T T
G=M M i b = M y,

(m-1) T
2) s(x) jest funkcją klasy C ([a,b]) . gdzie y = [y , y , ... , y ] i
0 1 n
Zbiór wszystkich funkcji sklejanych stopnia m o węzłach x ( i = 0,1,...,n) oznaczymy S .
i m
Funkcja sklejana stopnia m zależ y od n (m+1) - m (n-1) = n+m parametrów.
Funkcję s(x) z S nazywamy interpolacyjną funkcją sklejaną stopnia m dla funkcji f ,
m
jeżeli

s(x ) = y , i = 0,1,...,n
i i
Dla m > 1 interpolacyjna funkcja sklejana zależ y od (m-1)
parametrów i należ y na nią nałożyć dodatkowe warunki.