Professional Documents
Culture Documents
Lesson 65
Lesson 65
65 Medical Attention 看病
97
LESSON 65 第六十五課
65-A-2
Të n i-su sï ch’it üi göa-kho i-seng. I tï chhí u-s’ut-sek khui
sì tíam gö a cheng ê to chiah chhut-lâ i. In-ü i pë n-lâ ng ê
tö a-thú i tn̈g-kh`i, hí mä ü ti’oh-siong, í -ä u su-`iau ï ong chin
tˆng ê sî-kan chiah ë -t`ang hô e-h’ok. Hó-ka-ch`ai i ê thâ u bô
ti’oh-siong, nä bô khí ong-kian-á lî an i-seng mä bô hoat-tö .
k`iu i. Hö .-sü kä pë n-lâ ng sak khì pë n-pâ ng chiah chai-í an,
gô an-lâ i chit ê sì au-lî an-lâ ng í au teh ch`o-peng, chit lé -p`ai
hiu-ká , à m-sî kap pê ng-í u chò -hó e chhut-khì chhit-thô lim
chí u chiah hoat-seng chhia-hö ê .
65-A-3
Të n i-su t’ak j’it chái-khí ló ng khì pë n-pâ ng khò an i. I kä
Të n i-su kó ng khang-chhù i chin thì an, mä chin chï un. I-seng
kíam-cha i ê khang-chhùi lìau, kä i kóng ü ch’it-tí am-á
hoat-ïam, t’ioh ài t’ek-p’iat sè -jï . Kä i khui ’ioh-á í -ä u,
chï u thê -chhé n hö .-sü à i à n-sî hö . i chi’ah. Pën-lâ ng
chhù -n’ih ê lâ ng hui-sî ong ká m-sï a Të n i-su. Të n i-su kä
sì au-lî an-lâ ng kó ng, ü i-ti’oh chh`u-n’ih ê lâ ng kap ka-tï ,
í -ä u chhian-bä n m̈-thang koh lim-chí u sá i-chhia a!
65-A-4
S`iau-lî an-lâ ng chóng-s`ng ë -sái chhut-ï n a; i-seng kap
hö .-sü ló ng chiok i chá -j’it hô e-h’ok kïan-khong. Të n i-su
koh t’ek-p’iat thê-chhé n i, in-ü i i ê hí ti’oh-siong, só .-í
m̈-thang koh chi’ah-hun a. Sì au-lî an-lâ ng mä tah-è ng i-seng,
tù i chit-má khí, it-të ng ë ká i-hun, kái-chí u, á n-ne chiah
ë -t`ang khah kín hô e-h’ok.
98
第六十五課 LESSON 65
99
LESSON 65 第六十五課
65-A
生字
1. (chíu) ch`ui 醉 (RVE/SV) to be drunk (from excessive
alcohol)
100
第六十五課 LESSON 65
101
LESSON 65 第六十五課
65-B-2
A-pê ng ê thà i-thà i chin sï u-kh`i, kä A-pêng kóng: “Nä ¨m
kó an-kí n khì khò an i-seng, í -ä u ë koh khah gî am-tï ong,
beh á n-chó an kang-chok leh?” A-pê ng sï un-sï un leh, ká m-kak
th`ai-thà i kó ng ê bô m̈-ti’oh, chïu khí khòan i-seng.
I-seng kä i ê khang-chhù i khò an-kh`oan leh kóng: “Nä koh
khah bä n lâ i leh, khó-lê ng kui ki tö a-thâ u-bú lóng ti’oh ài
chhiat-tïau.” I-seng seng kä i boah ’ioh-á , jî an-ä u chiah
kä khang-chhù i thï n khí -lâ i. In-ü i sè -khú n chin chë , i-seng
koh kä i chù ch’it ki sïa.
65-B-3
I-seng kä A-pêng kóng: “Sïong-hó chï am-sî m`ai kang-chok,
tá n khang-chhùi hó, chiah koh k´ong.” A-pê ng ï a sün-s`oa
mn̈g i-seng koan-hë i ê keng-kah-thâ u ê bü n-tê . A-pê ng
chò e-kï n sî ong-sî ong io-sng-pö e-thì an, ü -sî lî an khï a to
khï a bë khí -lâ i. I-seng kä i kóng: “Che kap i ê kang-chok
ü koan-hë , tiä n-tiä n phä in täng m’ih-kï an ê lâ ng,
keng-kah-thâ u, io, kha-thâ u-u ló ng khah ë sï u-siong,
kang-chok ê sî t’ioh t’ek-p’iat chù -ì .”
65-B-4
A-pê ng tńg-khì k`au chhù kä i-seng khui ê ’ioh-á ch’iah liá u,
chï u tó tï bî n-chhˆng téng hioh-kh`un. Hioh-kh`un tí am-gö a-cheng
í -ä u, th`ai-thà i chï u kì o i khí -lâi chi’ah-pn̈g. Chit-má A-pê ng
ê chhí u bô hiah-n’ih thían a; hó -ka-chà i i ü thian thà i-thà i
ê ö e, nä bô chï u koh khah gî am-tï ong a.
102
第六十五課 LESSON 65
103
LESSON 65 第六十五課
65-B
生字
1. töa-thâu-bú 大 拇 指 (N) thumb (M: ki 隻)
104
第六十五課 LESSON 65
SENTENCE PATTERNS
koh ..., chïu/ti’oh ... 再 ..., 就 ... (adds emphasis)
Koh m̈ täng-chhíu-s’ut, chïu bë-hù a.
再不動手術,就太晚了。
If you don’t operate now, then it will be too late.
105
LESSON 65 第六十五課
65-C-2
Chit n¨ng j’it thin-khì pì an a. Kim-an koh khai-sí hê -ku a.
Kim-an ê má -mah kó an-kí n chhö a i khì pë n-ï n ê hï n-phï n-â u
kho; hia ê i-seng, hö .-sü ló ng bat i. I-seng kì o i kä chhù i
khui-khui, beh khò an i ê nâ -â u, mä kä i kí am-cha hï n-khang
kap phï n-á . Nâ -âu ü ch’it-tí am-á hoat-ï am. I-seng kä Kim-an ê
má -mah kóng: “Chòe-kï n thin-khì khah lé ng, chhut-mˆng ê sî
sï ong-hó kò a má -su-khuh, chï n-lï ong mà i suh-t’ioh léng
khong-khí.”
65-C-3
Ch`oe-kï n Kim-an koh ü ch’it ê bün-tê . O.-pang té ng-bï n
lä u-su só . sí a ê jï i ló ng khò an bë chheng-chhó , só .-í
má -mah chhö a i khì gá n-kho kò a-hö . I-seng kä i chò sï -l’ek
kí am-cha lí au-ä u, kä i kóng ti’oh ài phòe b’ak-kì an, nä bô ,
sï -l’ek chin kí n chï u ë pì an bá i. Kim-an mn̈g i-seng: “Nä
kòa b’ak-kì an, í au ë -tà ng phah nâ -kîu b¨e?” I-seng kä i kó ng:
“Tong-jî an ë -tà ng, chit-má ü ch’it chìong siak-bë -phò a ê
b’ak-kì an, i ë -sá i chhì khò an-mäi leh.”
65-C-4
Kim-an ê má -mah mn̈g i-seng: “Nä phòe ún-hêng b’ak-kì an,
sï -m̈-sï khah hong-pïan?” I-seng k´ong: “Hong-pï an sï
hong-pï an, m̈-kú Kim-an í au sè -hà n, bô sek-h’ap k`oa ún-hê ng
b’ak-kì an.” I-seng kä Kim-an kóng: “Khòan chheh ê sî -kan
m̈-thang chhiau-kòe ch’it tìam-cheng, mú i tíam-cheng sï ong-hó
hö . b’ak-chiu hioh-kh`un ch’ap hun-cheng chiah koh kh`oan;
koh-ü , tï chhia-té ng khò an chheh tùi b’ak-chiu ïa bô hó.”
B’ak-kì an phò e hó a, Kim-an kò a khí -lâ i, kä má -mah kó ng:
“Tùi chit-má khai-sí , gó a khò an m’ih-kï an chï u bë bü -sà -sà a.”
106
第六十五課 LESSON 65
107
LESSON 65 第六十五課
65-C
生字
1. hˆe-ku 氣 喘 (N) asthma
108
第六十五課 LESSON 65
SENTENCE PATTERNS
chí-iàu ..., chïu ... 只要 ..., 就 ... so long as ....; provided that ...
st
(The 1 clause indicates the necessary condition,
and the 2nd clause gives the consequence or result)
109
LESSON 65 第六十五課
65-D-2
Té ng lé -pà i-j’it, Kong-bê ng kap tô ng-h’ak t¨i h’ak-hä u ê
kî u-tî un phah kî u. Aü -lâi ü ch’it tï n h’ak-seng lâ i, sï un beh
kap in pí -sà i. Kong-bê ng kap tô ng-h’ak lóng tông-ì . In chï u
khai-sí pí -sà i. Nn̈g tü i ló ng chin lï -hä i, m̈-kú pí -sà i kà u
ch’it pòan ê sî , ü lâ ng kä Kong-bê ng sak-tó tï thô .-kha.
I ê tô ng-h’ak khòan-ti’oh án-ne, chï u chin sï u-khì , kò e khì
that hit ê lâ ng ê kha-chhng; kòe ch’it-ë -á , só .-ü -ê lâ ng tö
phah khí -lâ i a.
65-D-3
Hit sî , kî -than ê h’ak-seng kó an-kí n k`oe-khì kä in gí u-khui,
m̈-kú chin chë lâng lóng ti’oh-siong a; ü ê lâ ng ê san hô ng
gí u-phò a-khì a, ü ê lâ ng ê ché ng-thâ u-á lâ u-hoeh; ü ch’it ê
h’ak-seng tó tï thô .-kha, thâ u-khak gô ng-gô ng, khï a bë -khí -lâ i.
Kong-bê ng leh? I ê kha-thâ u-u ti’oh-siong. I ê tô ng-h’ak beh
phah tï an-ö e kì o kì u-hö .-chhia lâ i. Kong-bê ng î o-thâ u kó ng:
“Bô hiah-n’ih gîam-tï ong, gó a ka-tï chë kè -thê ng-chhia khì
chïu hó.”
65-D-4
I-seng kä Kong-bêng chío ch’it tiun kha-thâ u-u ê tï an-kong,
hoat-hïan ü ch’it-tíam-á pit-khui, su-íau j’ip ïn khui to.
Kong-bê ng thian lí au, ká m-kak chiok khí ong-pò ., sû i-sî phah
tï an-ö e hö . pë -bú , kì o in kó an-kí n lâ i pë n-ï n. I ê pë -bú
kà u pë n-ï n chiah chai-í an i kap lâ ng sio-phah. Kong-bê ng
kä pë -bú kó ng sit-lé , hö . in ü i i tam-sim. Chhí u-s’ut lìau,
i-seng kä in pë -bú kó ng, Kong-bˆeng ´iau síau-lî an, chin kí n
tö ë hô e-h’ok, ¨m-kú chit kò -g’oeh bë-tà ng koh chà i phah kî u a.
Chit-má Kong-bêng t’ak j’it tï chhù khòan tï an-sï ê nâ -kî u
pí -sà i, sí ang kì o i beh kah lâ ng sio-phah leh!
110
第六十五課 LESSON 65
111
LESSON 65 第六十五課
65-D
生字
1. chek-peh sío-tï 堂 弟 (N) father’s brother’s younger son(s)
8. (chhíu) chéng-thˆau-á
(手) 指 頭 (N) finger (M: ki 隻)
112
第六十五課 LESSON 65
113
LESSON 65 第六十五課
65-E-2
Chit-má sï ong tö a ê bü n-tê sï a-kong bô gö an-ì khì khò an
i-seng, sî ong-sî ong ka-tï chú ch’it k´oa chháu-’ioh-á lâ i lim,
á -sï bé ch’it k´oa tiong-’ioh lâi ch’iah. Gìn-á tï an-tï an kh`ng
i khì hö . i-seng khò an, m̈-kú i ká m-kak i ch’iah ê i’ oh-á chin
. n n
ü -hä u, só -í m̈-bí an khai chî kh`i khò a i-seng. It-t’it kàu
ü ch’it j’it, i ê üi thían kah tò ng-bë -tî au, jî -chhí an
tä i-pï an ü hoeh, chit pá i gí n-á m̈ kó an a-kong kóng sí m-m’ih,
ï a it-të ng beh chhö a i khì khò an i-seng.
65-E-3
I-seng kä a-kong kí am-cha lí au-ä u, kì an-gï a-kong khui-to,
kä ch’it pö .-hun ê ü i chhiat-tï au; m̈-kú chh`u-n’ih ê lâng koh
kian lä u-tö a-lâ ng bë -kham-chit hiah-n’ih töa ê chhìu-s’ut,
tä n-sï nä koh m̈ tä ng chhí u-s’ut chïu bë-hù a. Jî -chhí an
pë n-lâ ng è ng-kai siong-sì n i-seng ê ki-s’ut, só.-í só .-ü -ê
lâ ng ló ng tô ng-ì a-kong tä ng chhí u-s’ut.
65-E-4
In-ü i sï tö a chhí u-s’ut, su-ì au chin chë hoeh, só .-í pë n-ï n
thong-ti chhù -n’ih ê lâ ng, nä hoeh-hêng sï “A”-hê ng ê ,
chhí an lâ i koan-hoeh. Tú -hó a-ko. kap pá -pah sï “A”-hˆeng ê,
só .-í in chï u kä hoeh koan hö . a-kong. Khui to liá u-ä u, a-kong
t’ak j’it tï chh`u-n’ih hioh-khù n, ch’iah n´ng ê m’ih-kï an, jî -chhí an
mä chì au i-seng ê öe ch’iah i ’ oh-á , só .-í hô e-h’ok lìau chin
kí n. Tńg-kh`i pë n-ï n kí am-cha ê sî , i-seng kó ng, a-kong ê
kï an-khong bë -bá i. Chit-má nä ü lâ ng o.-p’eh ch’iah ’ioh-á ,
m̈ khò an i-seng, a-kong it-tëng ë kä ka-tï ê keng-gï am kó ng
hö . in thian.
114
第六十五課 LESSON 65
115
LESSON 65 第六十五課
65-E
生字
1. koan-ïam 肝 炎 (N) hepatitis
(t’ioh-t’ioh 得
= to get [an illness])
koan 肝 (N) liver
116
第六十五課 LESSON 65
SENTENCE PATTERN
ch’it M pì ch’it M khah ... 一 M 比 一 M ...
by the M (or gets more and more SV each M)
NOTES 注 解
1. it-t’it kàu ü ch’it j’it 直到有一天 = until one day
2. phah pháin-khì 弄壞 : pháin 壞 is being used here as an RVE.
3. m̈-kóan (不管) = no matter (what) ... [stronger than put-kóan]
4. läu-töa-lâng = old person (= respectful way of calling them)
117
LESSON 65 第六十五課
希 hi
to hope, to desire,
to long for;
rare, strange
望 bäng
to view, to watch;
to hope, to expect
保 pó
to protect, guard;
to care for;
to guarantee
養 íong
to breed, to raise;
to bear a child;
to nourish
討 thó
to demand, beg
for;
to examine into
論 lün
to discuss, argue,
debate;
a theory
無 bˆo/bˆu
not, no, none;
without, to lack;
no matter what
聊 lˆiau/
khai-káng
to chat
118
第六十五課 LESSON 65
希望保養
討論無聊
119
LESSON 65 第六十五課
abdomen 肚子 pak-tó.
ear 耳朵 hïn-á
eyes 眼睛 b’ak-chiu
face 臉 bïn
foot 腳 kha
hair 頭髮 thˆau-mˆng/thˆau-mo.
hand 手 chhíu
leg 腿 thúi/kha
nose 鼻子 phïn
stomach 胃 üi
throat 喉嚨 nˆa-ˆau
MEDICAL
ache / hurt 痛 / 疼 th`ian
blood 血 hoeh
clinic 診所 chín-só.
dentist 牙醫 gˆe-i
examine 檢查 kíam-cha
120