Professional Documents
Culture Documents
Esp DLP Grade 8 2q Final
Esp DLP Grade 8 2q Final
Esp DLP Grade 8 2q Final
115
Activity 1
Kakayahan sa Pakikipagkapwa
Panuto: Sagutin nang buong katapatan ang bawat pahayag upang masukat ang kakayahang
maisakatuparan ang isang makabuluhan at mabuting pakikipagkapwa. Suriin at tayahin ang
sariling kakayahan kung ang mga pahayag ay ginagawa mo Palagi, Madalas, Paminsan-
minsan, o Hindi Kailanman. Lagyan ng tsek ( / ) ang iyong sagot batay sa kasalukuyang
kalagayan ng iyong kakayahan sa pakikipagkapwa.
Mga Pahayag Palagi Madalas Paminsan- Hindi
minsan Kailanman
1. Malaya kong naipahahayag ang
aking nadarama, naiisip at
pangangailangan sa aking kapwa
nang walang paghuhusga, pagpuna
o pagpapawalang-halaga
2. Sa aking pakikipagkapwa,
napanatili ko ang aking kakanyahan
(individuality) at pagiging bukod-
tangi.
3. Gumagamit ako ng epektibong
kasanayan sa komunikasyon, upang
mapanatili ang kapayapaan at
maiwasan ang di-pagkakasundo
4. Nagbabahagi ako ng aking mh
pagpapahalaga at paniniwala upang
mapalalim ang akingpakikipag-
ugnayan.
5. Pantay ang aking pagtingin sa
kapwa at tanggap ko ang
pagkabukod-tangi ng bawat tao.
6. Naniniwala ako ng may
kakayahanang bawat isa na lutasin
ang di pagkakasundo at mga
suliraning kinakaharap.
7. May oras ako para maglibang at
magsay akasama ang aking kapwa.
8. Sa pakikipag-ugnayan ko sa iba
kaya kong balansehin ang
kakayahan kong magbigay at
tumanggap.
9. Mayroon akong panahon at
116
kakayahang magkaroon ng iba pang
makabuluhang pakikipag-ugnayan
sa iba.
10. Natutugunan ko ang
pangangailangan ng aking kapwa.
Bilang ng Tsek
Bigat ng Tugon 3 2 1 0
Iskor = Bilang ng tsek at bigat ng A B C D
tugon
Kabuuang Iskor = A+B=C+D
Interpretasyon
Iskor Interpretasyon sa kabuuang iskor
26-30 A. Wala nang hahanapin pa. Maari kang makatulong upang maging gabay at
mapagsanggunian ng iba sa kanilang paglinang ng kasanayan sa
pakikipagkapwa. Ang iyong kakayahan sa pakikipagkapwa ay kahanga-hanga
at dapat tularan!
16-25 B. Kinakikitaan ka ng pagsusumikap na mapanatili ang isang makabuluhan at
mabuting pakikipagkapwa. Maaaring ibahagi ang kasanayan. Ipagpatuloy ang
pagbabahagi ng sarili sa kapwa! Ipagpatuloy
6-15 C. Mas malilinang ang kakayahang makipag-ugnayan kung magiging bukas
ang puso sa paglilingkod. Sumangguni sa taong maaaring makatulong sa iyo.
5 D. Kailangang magsikap na paunlarin ang iyong pakikipagkapwa. Sumangguni
pababa sa taong maaaring makatulong sa iyong kakayahan sa pakikipagkapwa.
Activity 2
Panuto: Hanapin at tukuyin ang sampung tao na maituturing mong kapwa gamit ang puzzle.
Maaaring ang mga titik ng salita ay pahalang, patayo, pabalik o padayagonal. Ilista ang mga
salitang nabuo sa inyong kuwaderno.
K A I B G A N V D N
G O R O T I N A J A
N R W Q X Z K U K N
P U K O G U R O A A
A D K A A W A Y K Y
R O N S P L D A L P
I K K A E A N X A C
C T H S E K T D S W
L O B E W A L I I S
H R T A T A Y Q D M
K A K L A S E P W Z
117
KWARTER: IKALAWA
118
https://dakilapinoy.com/category/kritika/page/3/
https://www.facebook.com/pg/Edukasyon-sa-Pagpapakatao-Grade-
8-E-Module-outputs-402990003151098/posts/
http://ordialeslilian.blogspot.com/2016/08/ang-pakikipagkapwa-at-
ang-golden-rule.html
http://ordialeslilian.blogspot.com/2016/08/ang-pakikipagkapwa-at-
ang-golden-rule.html
119
Pagsusuri/Analysis 1. Bakit ninyo nasabi na ito ang mga nagdudulot ng pagpapalago
sa iba’t-ibang aspekto ng ating pagkatao?
2. Magbigay ng katuwiran sa kanilang kasagutan.
B. Paglalahad Talakayin ang iba’t-ibang aspekto ng pakikipag-ugnayan sa kapwa:
Abstraksyon Aspektong Intelektwal – karagdagang kaalaman, kakayahan,
(Pamamaraan ng pagpapaunlad ng kakayahang mag-isip nang mapanuri at malikhain at
Pagtalakay) mangatwiran.
Aspektong Pangkabuhayan – kaalaman at kakayahang matugunan
ang mga pangangailangan ng sarili at ng kapwa.
Aspektong Panlipunan – kaalaman at kakayahan sa epektibong
komunikasyon
Aspektong Politikal-kakayahan at kaalaman sa pagbuo at pagtamo ng
makatao at makatarungang lipunan
C. Pagsasanay Ano ang nagagawa ng pakikipag-ugnayan mo sa kapwa sa aspektong
(Mga Paglilinang na intelektwal, panlipunan, pangkabuhayan at politikal ng iyong
Gawain) pagkatao? Suriin ang sarili at isa-isahin ang mga pagbabagong
naransan sa bawat aspekto. Tukuyin ang mga taong nakatulong sa iyo
sa paghubog at pagpapalago ng mga aspektong ito. Ipaulat ito sa
klase.
Aspektong Intelektwal
Nakaranas ako ng Tinulungan ako ni:
pagbabago sa:
Halimbawa:
Sa EsP, nadagdagan ang Ms. Liberty (guro)
aking kaalaman at Kuya
kakayahan sa Grace (kaklase ko)
pagpapasiyang moral.
Aspektong Pangkabuhayan
Nakaranas ako ng Tinulungan ako ni:
pagbabago sa:
Halimbawa: Nanay
Kakayahan kong Mr. Peter (teller sa
magtipid. bangko)
Benjie (kaibigan ko)
120
Aspektong Politikal
Nakaranas ako ng Tinulungan ako ni:
pagbabago sa:
Halimbawa:
Kakayahan kong pumili Nanay at Tatay
ng lider na tutugon sa Mrs. Santos (gurong
mga pangangailangan ng tagapayo)
mga mamamayan at Traffic Enforcer
sumunod sa batas at Opisyal ng barangay
ordinansa ng lungsod,
hal. bawal mag-
jaywalking
121
KWARTER: IKALAWA
123
C. Pagsasanay Bumuo ng isang malikhaing presentasyon mula sa tula na nabasa at
(Mga Paglilinang na tinalakay. Pumili sa mga sumusunod:
Gawain) 1. Pagbabalita 3. Rap
2. Talkshow 4. Lapatan ng Tono.
D. Paglalapat Krayterya:
(Aplikasyon) Naipakita ang konseptong natalakay: 10 puntos
Malinaw at angkop na pagganap: 10 puntos
Malikhaing paglalahad: 10 puntos
Kabuuan: 30 puntos
E. PAGLALAHAT Paano mo pakikitunguhan ang isang tao na ayaw makiisa at
(Generalisasyon) makibahagi sa mga gawain?
IV. PAGTATAYA Sumulat ng isang malayang tula na may temang tumatalakay sa
paglinang ng pagkatao dulot ng pakikipagkapwa.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Pag-aralan ang mga natutunan sa aralin.
VI. PAGNINILAY-NILAY
124
KWARTER: IKALAWA
125
Aktiviti/Gawain Panoorin ang isang dokumentaryong pinamamagatang “48 hours of
total isolation” na mapapanood sa:
https://www.youtube.com/watch?v=jfdN_megX4E
Pagsusuri/Analysis Ano kaya ang ipinakita ng eksperimento? Ano ang gusto nitong
patunayan?
B. Paglalahad Talakayin ang paksa na “Kailangan kita…Kailangan mo ako..Kapwa-tao
Abstraksyon tayo”
(Pamamaraan ng Bigyang pansin na kailangan natin ang ating kapwa, lalo na sa
Pagtalakay) panahon ng pangangailangan
C. Pagsasanay Bumuo ng isang tula na may 2 saknong na tatalakay sa
(Mga Paglilinang na pangangailangan natin sa isa’t- isa at lalapatan ito ng himig.
Gawain)
D. Paglalapat Talakayin ang nilalaman ng gawain at iugnay ito sa kasalukuyang
(Aplikasyon) nangyayari. Narito ang mga krayterya sa pagmamarka.
Kaalaman sa paksa: 10 puntos
Pagsunod sa mekaniks: 10 puntos
Organisasyon: 10 puntos
Kabuuan: 30 puntos
E. PAGLALAHAT Ngayon, masasabi ba ninyo na kaya ninyong mamuhay nang mag-isa?
(Generalisasyon)
IV. PAGTATAYA Ano ang gustong ipakita ng eksperimento?
Likas ba sa tao na tugunan ang mga pangangailangan niya?
V. KARAGDAGANG GAWAIN Sumulat ng isang sulat pasasalamat at ipahayag sa taong ito ang
kanyang kahalagahan sa iyong buhay.
VI. PAGNINILAY-NILAY
126
KWARTER: IKALAWA
127
kanilang tinitirhan.
Pagsusuri/Analysis 1. Ano ang nais ipabatid ng dalawang kuwento?
2. Nilikha ba ng Diyos ang tao na may kaakibat na panlipunang
gampanin?
3. Paano makamit ng tao ang kaniyang kaganapan?
4. Ano ang ipinahiwatig ng Golden Rule o Gintong Patakaran na
magiging gabay upang maging makabuluhan ang ating
pakikipagkapwa?
B. Paglalahad 1. Ang kakayahan ng tao na mamuhay sa lipunan at maging
Abstraksyon bahagi nito.
(Pamamaraan ng 2. Nilikha ang tao ayon sa larawan at wangis ng Diyos.
Pagtalakay) 3. Binigyan ng Diyos ng kapamahalaan ang tao.
4. Makamit ng tao ang kanyang kaganapan sa pamamagitan ng
makabuluhan at mabuting pakikipagkapwa.
5. Kahalagahan ng Golden Rule.
6. Ang birtud , katarungan at pagmamahal sa pagpapatatag ng
pakikipagkapwa.
C. Pagsasanay Bumuo ng sariling pahayag o salawikain na magiging gabay sa
(Mga Paglilinang na mabuting pakikitungo ng kapwa.
Gawain)
D. Paglalapat Talakayin ang kanilang mga ginawa at iugnay ito sa kasalukuyang
(Aplikasyon) sitwasyon. Bigyan ng pagmamarka at fidbak gamit ang sumusunod na
krayterya:
Nilalaman: 10 puntos
Pag-unawa sa paksa: 10 puntos
Kabuuan: 20 puntos
E. PAGLALAHAT Bakit tinatawag ang tao na panlipunang nilalang?
(Generalisasyon) Paano makamit ng tao ang kanyang kaganapan?
IV. PAGTATAYA Isulat ang tatlong pahayag sa paglalahad ng Golden Rule?
V. KARAGDAGANG GAWAIN Paano natin mapaunlad ang pakikipag-ugnayan natin sa ating kapwa?
VI. PAGNINILAY-NILAY
128
KWARTER: IKALAWA
129
kaganapan sa pamamagitan ng makabuluhan at mabuting
pakikipagkapwa. Mahalaga ang mabuting pakikitungo sa kapwa
(Golden Rule) na kinikilala sa buong mundo.
Pagsusuri/Analysis Suriin ang mga sumusunod na pagpapahayag ng Golden Rule at
ipaliwanag ito.
“Huwag mong gawin sa kapwa mo ang ayaw mong
gawin sa iyo”
130
V. KARAGDAGANG GAWAIN Pag-aralan ang natutunan sa aralin
VI. PAGNINILAY-NILAY
KWARTER: IKALAWA
131
Aktiviti/Gawain Panoorin ang isang videoclip / infomercial na nasa link na ito:
https://news.abs-cbn.com/advertorial/life/10/13/17/5-unique-pinoy-
values-children-should-learn-and-never-forget
Pagsusuri/Analysis Paano naipapakita sa video ang pakikipagkapwa? Kung ang
pakikipagkapwa ay kalakasan, ano naman kaya ang kahinaan nito?
B. Paglalahad
Abstraksyon Talakayan ang mga nabuong sagot tungkol sa kalakasan at kahinaan
(Pamamaraan ng ng pakikipagkapwa.
Pagtalakay)
C. Pagsasanay Sa pamilyang Pilipino ay nakagawian na natin ang mga sumusunod.
(Mga Paglilinang na Magbigay kayo ng reaksiyon kung ito ba ay kalakasan o kahinaan.
Gawain) Iulat ang mga sagot at gawing malikhain ang presentasyon.
1. Pagtulong sa mga nangangailangan.
2. Pagtanggap ng pabor.
3. Pagdaraos ng fiesta
4. Pakikisama
D. Paglalapat Pagbibigay ng komento o fidbak sa inilalahad ng pangkat gamit ang
(Aplikasyon) krayteryang ito:
Nilalaman: 10 puntos
Pagkamalikhain: 10 puntos
Kabuuan: 20 puntos
E. PAGLALAHAT Kailan nagiging kalakasan o kahinaan ang pakikipagkapwa?
(Generalisasyon)
IV. PAGTATAYA Maliban doon sa mga nabanggit na kulturang Pilipino, magbigay ng
lima pang mga kulturang Pilipino at talakayin kung kalakasan at
kahinaan ba ito para sa atin. Ipaliwanag ang inyong nabuong sagot.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Bumuo ng isang sanaysay na nagpapahayag ng kahalagahan ng
pakikipag-ugnayan sa kapwa at kung paano maging makabuluhan at
mapabuti ang ugnayan natin sa ating kapwa.
Krayterya:
Nilalaman: 10 puntos
Ideyang nabuo: 5 puntos
Kaangkupan sa Paksa: 5 puntos
Kabuuang puntos: 20 puntos
VI. PAGNINILAY-NILAY
132
KWARTER: IKALAWA
133
Kaya’t nakikipag-ugnayan siya upang
malinang sa mga aspektong:
____________________________
____________________________
____________________________
____________________________
At sa pamamagitan ng __________________ sa
kapwa, na indikasyon ng __________________
https://1.bp.blogspot.com/-4JZ7WtjEem8/V4JugpiiU-
I/AAAAAAAAAIg/VOJx2NEbfIUvpP5gzjFUhf2ABrq2xR02gCK4B/s1600/woma
n-helping-elderly-woman-to-walk.jpg
134
http://www.depedbataan.com/resources/12/lm_in_esp_grade_7_-
_q1_q2.pdf
https://encrypted-
tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcSUUuOtQ2IAxsf48-VXxZE0X6O1g2-
DmiQhPU3KsTZJ4J69z-fA9g
https://1.bp.blogspot.com/--
occHdNxJKM/V4Jfwud2IfI/AAAAAAAAAHg/fGQTIUHom_YXIGOzLgh13WzoP
652Drw4QCK4B/s1600/taimtim-magdasal-thumb.jpg
D. Paglalapat Talakayin ang kanilang mga sagot pagkatapos ng gawain at palawakin
(Aplikasyon) ang kanilang pag-uunawa sa aralin sa pamamagitan ng mga
halimbawang nangyayari sa ating paligid.
E. PAGLALAHAT Dahil sa ugaling pakikipagkapwa, sensitibo tayo sa ating pakikipag-
(Generalisasyon) ugnayan at maligaya at panatag tayo kung maayos at matiwasay ang
ating mga ugnayan. Mayroon tayong kakayahan na magpakita ng
malasakit at pagmamahal sa iba.
IV. PAGTATAYA Bumuo ng isang sanaysay na nagpapahayag ng kahalagahan ng
pakikipag-ugnayan sa kapwa at kung paaano maging makabuluhan at
mapabuti ang ugnayan natin sa kapwa.
135
V. KARAGDAGANG GAWAIN Magdala ng mga sumusunod na kagamitan: lumang magazine,
construction papers, gunting, 1 buong cartolina paper, pandikit at
pentel pen
VI. PAGNINILAY-NILAY
136
KWARTER: IKALAWA
137
Pagsusuri/Analysis 1. Ano-ano ang mga larawang nasa inyong collage?
2. Naipapakita ba sa mga larawan ang birtud ng katarungan at
pagmamahal? Ipaliwanag
3. Paano nakapagpapatatag ng pakikipag-kapwa ang mga
nakikita sa larawan?
B. Paglalahad Pangkatang Pag-uulat:
Abstraksyon Ipapaliwanag ang kanilang nabuong collage ayon sa mga nilalaman
(Pamamaraan ng nito at sagutin ang tanong.
Pagtalakay) Ano ang mga gawaing nakakabuti sa ating kapwa?
C. Pagsasanay Maglista ng mga paraan kung paano kayo makakatulong o
(Mga Paglilinang na makapaglilingkod sa inyong kapwa.
Gawain)
D. Paglalapat Isa-isahin ang kanilang mga sagot at iuugnay ito sa kasalukuyang
(Aplikasyon) sitwasyon sa kanilang paligid. (Hal.sa pamilya, sa paaralan, sa
komunidad at iba pa.)
E. PAGLALAHAT Ang tao ay panlipunang nilalang kaya’t nakikipag-ugnayan tayo sa
(Generalisasyon) ating kapwa.
“Ano-anong mga aspekto ang nililinang sa pakikipag-ugnayan natin sa
ating kapwa?”
“Anong mga birtud ang pinapapatatag ng pakikipagkapwa?”
“Paano natin makamit ang kaganapan natin bilang tao?”
IV. PAGTATAYA Sumulat ng repleksyon tungkol sa mahahalagang konsepto at aral na
kanilang natutunan at maging ang kanilang komitment para sa
pakikipagkapwa.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Alamin kung ano ang mga pangangailanganan ng paaralan,
kapitbahay, pamayanan o barangay upang makabuo ng planong ng
paglilingkod para sa kasunod na aralin.
VI. PAGNINILAY-NILAY
138
KWARTER: IKALAWA
139
Plano ng Paglilingkod
Kapwa Kanilang Paraan kung
pangangaila- paano
ngan makapagliling-
Kod
1. paaralan
2. kapitbahay
3. pamayanan
Pagsusuri/Analysis 1. Magkapareho ba ang pangangailangan ng kapwa? Ipaliwanag
2. Ano-ano ang kanilang mga pangangailangan?
3. Kaya bang gawin ang mga paraan ninyo upang
makapaglingkod?
B. Paglalahad Pangkatang Pag-uulat:
Abstraksyon Ibabahagi ng bawat pangkat ang kanilang mga nabuong plano at ang
(Pamamaraan ng paraan kung paano nila paglingkuran ang kanilang kapwa.
Pagtalakay)
C. Pagsasanay Magkakaroon ng bukas na talakayan pagkatapos ng pag-uulat kung
(Mga Paglilinang na paano isasakatuparan ang plano ng paglilingkod.
Gawain)
D. Paglalapat Ipaalala na bibigyang katuparan ang mga nabuong plano at
(Aplikasyon)magkaroon ng pagdokumento sa kanilang gawain.
E. PAGLALAHAT Handa ka bang ipagpatuloy ang iyong nasimulan na pagtulong bilang
(Generalisasyon)
pakikipagkapwa? Paano?
IV. PAGTATAYA Krayterya ng pagtataya ng awtput sa Plano ng Paglilingkod:
1. Malinaw at makatotohanan ang paggawa ng plano.
2. Naisagawa ang gawain ayon sa plano
3. May mga patunay ng pagsasagawa
4. May kalakip na pagninilay tungkol sa iyong karanasan at
epekto ng Gawain sa iyong pagkatao at pakikipagkapwa
V. KARAGDAGANG GAWAIN Magdala ng mga larawan ng iyong mga kaibigan at maghanda sa
pagbabahagi nito sa harap ng klase.
VI. PAGNINILAY-NILAY
140
KWARTER: IKALAWA
Kompetensi Natutukoy ang mga taong itinuturing niyang kaibigan at ang mga
natutunan niya mula sa mga ito.
EsP8P-IIc-6.1
I. LAYUNIN:
Apektiv Napapahalagahan ang mga natutunan at karanasang nabuo sa
pakikipagkaibigan.
Saykomotor Nakagagawa ng scrapbook na nagpapakita ng mga larawan ng
kanilang mga kaibigan, mga karanasan at natutunan nila sa isa’t-isa
Kaalaman Natutukoy ang mga taong itinuring nilang mga kaibigan
II. PAKSANG ARALIN
A. Paksa YUNIT II – Ang Pakikipagkapwa
Modyul 5: Ang Pakikipagkapwa
“Profile ng mga Kaibigan”
B. Sanggunian Bognot, R., et. al.,2014.Edukasyon sa Pagpapakatao. Pasig City. FEP
Printing Corporation,ph. 117-119 Bognot, R., et. al.,2014.Edukasyon
sa Pagpapakatao. Pasig City. FEP Printing Corporation,ph. 142-144
Kagawaran ng Edukasyon, Kurikulum ng Edukasyong Sekondarya ng
2010, Gabay sa Pagtuturo – Edukasyon sa Pagpapahalaga II ph.
63-65
C. Kagamitang Aklat, Mga larawan ng mga kaibigan, gamit pang-disenyo
Pampagtuturo
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda “ Kayo ba ay mayroong mga kaibigan?”
Pangmotibeysyunal “Naniniwala ba kayo na mahalaga ang mga ito?” “Bakit?”
na Tanong “Ano ba ang kahulugan ng pakikipagkaibigan para sa iyo?”
Aktiviti/Gawain Show and Tell
Ipapakita ang mga dalang larawan ng kanilang mga kaibigan at
ipakilala ang mga ito sa harap ng klase. Banggitin ang mga natutunan
at mga karanasan nila bilang magkakaibigan
141
Pagsusuri/Analysis 1. Ayon sa pagpapakilala ninyo sa inyong mga kaibigan, anong
mga konsepto ng pakikipagkaibigan ang inyong natutunan?
2. Ano ang mga naidudulot ng pakikipagkaibigan sa iyong
pagkatao?
3. Ano ang halaga ng iyong kaibigan sa iyo bilang tao?
Ipaliwanag.
B. Paglalahad Batay sa naging pagbabahagi tungkol sa kanilang mga kaibigan,
Abstraksyon magbigay ng pagbubuod sa kanilang mga sagot.
(Pamamaraan ng - Kahulugan ng pakikipagkaibigan
Pagtalakay) - Mga katangian ng pakikipagkaibigan
- Mga bagay na nagpapalago sa pakikipagkaibigan.
C. Pagsasanay Pagbubuo ng scrapbook na may sumusunod na nilalaman:
(Mga Paglilinang na - Pangalan at larawan ng inyong mga kaibigan
Gawain) - Pag-iisa-isa ng kaniyang mga katangian
- Mahalagang nangyayari tungkol sa inyong pagkakakilala
- Mga bagay na inyong natutunanmula sa kaniya
- Pangkalahatang naidulot niya sa iyo
D. Paglalapat Krayterya:
(Aplikasyon)
Nilalaman: 30 puntos
Pagkamalikhain: 10 puntos
Kabuuang dating: 10 puntos
Kabuuan: 50 puntos
E. PAGLALAHAT Mahalaga ba ang karanasang nabuo sa pakikipagkaibigan? Bakit?
(Generalisasyon)
IV. PAGTATAYA Sagutin ang tanong.
Ano ang kahulugan ng kaibigan para sa iyo? Ilarawan ito sa
pamamagitan ng mga katangiang mayroon ang iyong mga kaibigan at
ang mga dahilan ng inyong pagkagiliw sa isa’t-isa.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Basahin ang sumusunod na sanaysay. Isang batang lalaki ang gumawa
ng kanyang tula tungkol sa pakikipagkaibigan.
Mahalaga ang Aking Aso sa Akin
Ang aking aso ay tahimik at mabait na kasama
Hindi niya sinasabing Gawin Mo!.., tulad ni Ina
Hindi niya sinasabing Huwag mong gawin!..,
tulad ni ama.
Hindi niya sinasabing tigil, tulad ni kuya
Ang aking asong si bantay at ako ay tahimik lamang nakaupo sa isang
sulok ng mundo
142
Gusto ko siya at gusto niya rin ako!
Matalik na kaibigan si Bantay at ako.
143
KWARTER: IKALAWA
Kompetensi Natutukoy ang mga taong itinuturing niyang kaibigan at ang mga
natutunan niya mula sa mga ito.
I. LAYUNIN:
Apektiv Napapahalagahan ang pagkakaroon ng isang kaibigan.
Saykomotor Nakapaggaganap ng madamdaming pag-awit ng awiting may
kaugnayan sa pakikipagkaibigan
Kaalaman Natutukoy at nailalarawan ang mga taong itinuring nilang mga
kaibigan
II. PAKSANG ARALIN
A. Paksa YUNIT II – Ang Pakikipagkapwa
Modyul 5: Ang Pakikipagkapwa
“Ang Pakikipagkaibigan”
B. Sanggunian Kagawaran ng Edukasyon, Kurikulum ng Edukasyong Sekondarya ng
2010, Gabay sa Pagtuturo – Edukasyon sa Pagpapahalaga II ph. 63-65
www.youtube.com
www.google.com
C. Kagamitang Aklat
Pampagtuturo Smart TV / Laptop at speaker
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda “Nabasa ba ninyo ang tula tungkol sa pakikipagkaibigan na
Pangmotibeysyunal pinamamagatang Mahalaga Ang Aking Aso sa Akin na ginawa ng
na Tanong isang batang lalaki?”
“Ano para sa iyo ang kahulugan ng pakikipagkaibigan?”
Aktiviti/Gawain Tunghayan ang awiting nabuo ni Yeng Constantino tungkol sa
pakikipagkaibigan na pinamagatang “Hawak Kamay”. Pakinggan ang
awitin at sumabay sa pag-awit nito.
https://www.youtube.com/watch?v=sauwT5GD0p8
Pagsusuri/Analysis Anong uri ng pagkakaibigan ang nabubuo ayon sa awitin?
Ano ang nangyari sa pagkakaibigan ng dalawang tao ayon sa awitin?
144
B. Paglalahad Ang awiting “Hawak Kamay” ay naisulat ni Yeng noong siya ay labing-
Abstraksyon apat na taong gulang lamang. Nabuo niya ang awitin dahil sa paglisan
(Pamamaraan ng ng kanyang pinsan sa kanilang lugar at paglipat nito ng tirahan.
Pagtalakay) (https://en.wikipedia.org/wiki/Hawak_Kamay)
145
KWARTER: IKALAWA
148
KWARTER: IKALAWA
Kompetensi Natutukoy ang mga taong itinuturing niyang kaibigan at ang mga
natutuhan niya mula sa mga ito.
EsP8P-IIb-5.4
Nasusuri ang kanyang mga pakikipagkaibigan batay sa tatlong uri ng
pakikipagkaibigan ayon kay Aristotle
EsP8P-II
I. LAYUNIN:
Apektiv Napapahalagahan sa pamamagitan ng paglalarawan ang isang tunay
na kaibigan.
Saykomotor Nakapagpapatunay sa pamamagitan ng diskusyon sa mga katangian
ng pagkakaibigan mayroon ang larawan.
Kaalaman Nasusuri ang mahalagang konsepto upang maisasabuhay ang
pakikipagkaibigan.
II. PAKSANG ARALIN
A. Paksa YUNIT II – Ang Pakikipagkapwa
Modyul 6: Ang Pakikipagkaibigan
“Ang Iba’t-ibang Kahulugan, Pananaw at Paniniwala tungkol sa
Pakikipagkapwa ”
B. Sanggunian Bognot, R., et. al.,2014.Edukasyon sa Pagpapakatao. Pasig City. FEP
Printing Corporation,ph. 117-119 Bognot, R., et. al.,2014.Edukasyon
sa Pagpapakatao. Pasig City. FEP Printing Corporation,ph. 148-150
C. Kagamitang Aklat
Pampagtuturo www.google.com
III. PAMAMARAAN
A. Paghahanda “Ano ang pakikipagkaibigan para sa iyo?
Pangmotibeysyunal Nakatagpo ka na ba ng isang tunay na kaibigan?
na Tanong Paano mo maisasabuhay ang pakikipagkaibigan?
Aktiviti/Gawain Magbabasa ang mga mag-aaral ng isang maikling kwento tungkol sa
pakikipagkaibigan. Ipaunawa ang nilalaman nito upang matukoy ang
149
mahalagang konsepto na makukuha rito. Makakatulong ito upang
magkaroon ng ideya tungkol sa iba’t-ibang mga katangian ng isang
kaibigan, at sa kung ano ang sakripisyo na maaring gawin ng isang
tunay na kaibigan.
Pakikipagkaibigan
Maliit na bagay lamang iyon, ngunit lubhang naging
napakahalaga para kay Tricia. Malaki ang suliranin niya noon.
Dalawang mahahalagang pagsusulit ang kanyang kukunin
kinabukasan – ang dalawang huling eksamen sa taon – ngunit ilang
araw din siyang liban sa klase kung kaya’t hindi siya nakapag-aral para
dito. Lubhang napakaraming araling kailangan pang basahin. Hindi
siya dapat lumagpak dito. Kagagaling man niya sa sakit kinakailangan
niyang mag-aral – sa buong magdamag.
Isang buntong libro ang kaharap ni Tricia ng tumunog ang
telepono nang alas-dose ng gabi. Si Gina iyon. Bago pa nag haiskul si
Tricia ay matalik niyang kaibigan si Gina. Nagkahiwalay sila dahil
malapit na sa probinsiya si Gina. Magkalayo man madalas naman
silang magtawagan. Kaya nga’t naibubulas ni Tricia kay Gina ang sama
ng loob nito at pag-aalala. Matapos silang mag-usap ay nagbalik ito sa
pag-aaral ng leksyon. Nagulat si Tricia na muli’y tumunog ang
telepono makalipas lamang ng isang oras.
Si Gina muli ito. Tumawag siya upang tiyaking gising ang
kaibigan upang bigyan ito ng lakas ng loob na magpatuloy. Paulit-ulit
itong tumawag tuwing makaisang oras sa buong magdamag.
Habang papalapit na ang madaling araw ay masayang
nagpatuloy sa pag-aaral si Tricia. Inaabangan ang mulit-muling
pagtawag ng kaibigan. Kaya nang oras na ng eksamen ay handang-
handa si Tricia para dito.
Pagsusuri/Analysis Sagutin ang mga tanong:
1. Ano-ano ang mga mahahalagang katangian ng pagiging
magkaibigan nina Gina at Tricia?
2. Paano ipinakita ni Gina ang pagiging isang kaibigan?
Ipaliwanag.
3. Ano-anong pagsasakripisyo ang iyong ginawa para sa iyong
kaibigan?
4. Paano ito makatutulong sa inyong pagkakaibigan?
150
B. Paglalahad Kaibigan…ito ang turing mo sa kanila. Maaasahan, masasandalan o
Abstraksyon takbuhan, maraming puwedeng paglalarawan, maraming mapag-
(Pamamaraan ng uusapan at maraming hindi malilimutang karanasan mula sa inyong
Pagtalakay) pagsasama. Ito yata ang hanap ng lahat ng tao, isang tunay na
kaibigan. Kasama ka ba rito? Naghahanap ka rin ba ng tunay na
kaibigan o maaaring nakatagpo ka na?
C. Pagsasanay Tukuyin ang mga sitwasyong nakikita sa mga sumusunod na larawan.
(Mga Paglilinang na Anong mga katangian ng pagkakaibigan mayroon ito?
Gawain) 1. Pagkakaroon ng ugnayan dahil sa pagmamahal at
pagpapahalaga.- Webster’s Dictionary
https://fscomps.fotosearch.com/compc/CSP/CSP650/birthday-friends-clip-
art__k6502526.jpg
2. Sumisibol mula sa pagmamahal ng mga taong malalim na
nakilala ang pagkatao sa pananaw ng sarili at iba. - Aristotle
http://www.seasite.niu.edu/trans/tagalog/modules_in_Tagalog/manliligaw
.gif
3. Natural na hangarin ng isang tao na makipagkaibigan sa
kanyang kapwa. – Aristotle ( de Torre, 1980)
https://us.123rf.com/450wm/antimartina/antimartina1304/antimartina130
400030/19367891-ilustraci-ectorial-de-tres-amigos-de-dibujos-
animados.jpg?ver=6
151
4. Mararamdaman sa inspirasyong nagmumula sa taong
naniniwala at nagtitiwala sa atin
http://clipartmag.com/friends-clipart pictures#friends-clipart-pictures-
10.jpg
5. Bunga ng pagsisikap na dalisayin at patatagin ang ugnayan sa
pangmatagalang panahon.
https://www.canstockphoto.com/group-of-old-people-cartoon-characters-
58165204.html
D. Paglalapat Alin sa mga sitwasyong nailalahad ang nararanasan mong
(Aplikasyon) maramdaman?
Anong mga katangian ang nagustuhan mo at gusto mong
magkaroon?
E. PAGLALAHAT Ang kaibigan ay maaasahan, masasandalan o takbuhan, maraming
(Generalisasyon) pwedeng paglalarawan, maraming mapag-uusapan at maraming
hindi malilimutang karanasan mula sa inyong pagsasama. Ito ang
hanap ng lahat ng tao, ang makahanap ng tunay na kaibigan sa ating
pakikipagkaibigan.
IV. PAGTATAYA Saan galing/ kanino galing ang mga sumusunod na kahulugan ng
pakikipagkaibigan:
1. pagkakaroon ng ugnayan sa isang tao dahil sa pagmamahal
(affection) o pagpapahalaga (esteem)
2. sumisibol mula sa pagmamahal ng mga taong malalim na
nakilala ang pagkatao sa pananaw ng sarili at iba
3. natural na hangarin ng isang tao na makipagkaibigan sa
kaniyang kapwa.
4. hindi lamang makakamit sa ngiti at saya ng isang pangkat ng
magkakaibigan o ng tulong at pabor na maibibigay nila.
5. ang wagas na pagkakaibigan ay bunga ng pagsisikap na
dalisayin at patatagin an gang ugnayan sa pangmatagalang
152
panahon.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Alamin ang tatlong uri ng pagkakaibigan ayon kay Aristotle.
Maghanda para sa talakayan bukas.
VI. PAGNINILAY-NILAY
153
KWARTER: IKALAWA
155
3. Ang pagkakaibigang nakabatay sa pangangailangan ay
naglalaho sa panahong hindi na maging handa ang isa na muli
pang magbigay ng kanyang tulong.
4. Pansariling kasiyahan ang uri ng pagkakaibigan kung sila
madalas ang mga taong kasama mo sa maraming Gawain.
5. Marami sa pagkakaibigang nakabatay sa kabutihan may
malalim na pagkakaibigan na nagsisimula sa maagang yugto
V. KARAGDAGANG GAWAIN Ang pakikipagkaibigan ay isang kapangyarihang ugnayan. Ano-ano
ang mga naidudulot ng pakikipagkaibigan sa pagpapaunlad ng ating
pagkatao? Maghanda para sa talakayan bukas.
VI. PAGNINILAY-NILAY
156
KWARTER: IKALAWA
157
8. Paano ito nakapagpapaunlad ng ating pagkatao?
B. Paglalahad Ang pakikipagkaibigan ay nakapagdudulot ng positibo,
Abstraksyon makatotohanan, at matibay ng pundasyon ng ating pagkakilanlan at
(Pamamaraan ng pagkatao. Ayon sa aklat ni Joy Carol na The Fabric of Friendship,
Pagtalakay) tinutukoy ang maraming bagay na naidudulot ng pakikipagkaibigan sa
pagpapaunlad ng ating pagkatao.
1. Nakalilikha ito ng mabuting pagtingin sa sarili
2. Natutuhan kung paano maging mabuting tagapakinig
3. Natutukoy kung sino ang mabuting kaibigan sa pamamahgitan
ng mga tunay na kaibigan
4. Natutuhang pahalagahan ang mabuting ugnayan sa
pakikipagkaibigan sa kabila ng ilang di pagkakaintindihan
5. Nagkakaroon ng mga bagong ideya at pananaw sa
pakikipagkaibigan.
C. Pagsasanay Magkaroon ng pangkatang gawain upang maipaliwanag ang
(Mga Paglilinang na kasabihang, “The Best Mirror in the world is an old friend.” Maghanda
Gawain) para sa pag-uulat pagkatapos ng gawain.
https://pngtree.com/free-png-vectors/look-in-the-mirror
D. Paglalapat Krayterya:
(Aplikasyon) Nilalaman: 10 puntos
Pagsasaayos at Pagkabuo: 10 puntos
Kabuuan: 20 puntos
E. PAGLALAHAT Paano mo binibigyang halaga ang ugnayan ninyo bilang
(Generalisasyon) magkakaibigan?
IV. PAGTATAYA Pagbabahagi ng mga karanasan.
Magbigay ng sitwasyon na iyong nararanasan kasama ng iyong
kaibigan kung saan nakapagdudulot ito ng pagpapaunlad ng iyong
pagkatao.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Ano kaya ang mga sangkap upang mapagtagumpayan ng isang tao
ang pagbuo ng pagkakaibigan?
Magdala ng mga kagamitang pangguhit at short bondpaper para sa
gawain sa susunod nating aralin.
158
VI. PAGNINILAY-NILAY
KWARTER: IKALAWA
159
D. Paghahanda “Ano sa inyong palagay ang mga dahilan kaya napanatili ninyo ang
Pangmotibeysyunal inyong pagkakaibigan?”
na Tanong
Aktiviti/Gawain Suriin ang mga larawan sa ibaba at banggitin ang mga nakikitang
katangian sa pagkakaibigan.
https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQiqkrVO5hs3sn-
zb88YSm1V599p4ElcTp_Rh6e_GnGK9r9IwbT3A
https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTAfXX-
tVnvU29SJNIv4G1ZQO2UK48Go5MK51Q8mIy5RYq_06S1Ig
Pagsusuri/Analysis Sagutin ang mga tanong:
9. Ano-anong mga katangian ng pagkakaibigan ang nakikita sa
mga larawan?
10. Ano naman para sa iyo ang paraan upang napanatili mo ang
ugnayan sa iyong mga kaibigan?
B. Paglalahad Ang mga sumusunod ay mga sangkap upang mapanatili ang inyong
Abstraksyon pagkakaibigan:
(Pamamaraan ng 1. Presensiya
Pagtalakay) 2. Paggawa ng bagay nang magkasama
3. Pag-aalaga
4. Katapatan
160
5. Kakayahang mag-alaga ng lihim at pagiging tapat
6. Pag-unawa sa nilalaman ng isip at damdamin ng iba.
.
D. Paglalapat Paano ninyo mapanatili ang inyong pagkakaibigan sa panahon ng
(Aplikasyon) pagkakamali?
https://images-na.ssl-images-
amazon.com/images/I/51XwlnDASvL.jpg
V. KARAGDAGANG GAWAIN Maliban sa nabanggit na sangkap, ano pa kaya ang dapat mayroon
ang isang pagkakaibigan. Maghanda sa talakayan bukas.
VI. PAGNINILAY-NILAY
161
162
KWARTER: IKALAWA
163
https://www.slideshare.net/tabithajoylimtuaco9/modyul-6
Pagsusuri/Analysis Sagutin ang mga tanong:
1. Mahalaga ba ang pagpapatawad sa isang relasyon?
2. Paano napatatag ng pagpapatawad ang ugnayan ninyo bilang
magkakaibigan?
B. Paglalahad Sang-ayon ba kayo sa sinabi ni George Washington na, “Ang
Abstraksyon tunay na pagkakaibigan ay dumadaan muna ng matitinding
(Pamamaraan ng pagsubok bago ito ganap na malinang sa malalim na antas ng
Pagtalakay) pakikipag-ugnayan”? Ipaliwanag .
164
E. PAGLALAHAT Ano ang magandang naidudulot ng pagpapatawad sa pagpapatatag
(Generalisasyon) ng pagkakaibigan?
165
KWARTER: IKALAWA
Pangunahing Emosyon
Pagmamahal (love) Pagkamuhi (hatred)
Paghahangad (desire) Pag-iwas (aversion)
Pagkatuwa (joy) Pagdadalamhati (sorrow)
Pag-asa (hope) Kawalan ng pag-asa (despair)
Pagiging matatag Pagkatakot (fear)
(courage) Pagkagalit (anger)
168
KWARTER: IKALAWA
169
B. Paglalahad Magbigay ng mga sitwasyon na nagpapakita ng iba’t ibang emosyon.
Abstraksyon Hal.
(Pamamaraan ng - Pagkakaroon ng bagong celfon
Pagtalakay) - Pag-uwi ng isang malapit na kamag-anak galling sa ibang
bansa
- Pagkagusto sa isang kaklase dahil sa kabutihang pinapakita
nito
- Pagkamatay ng asong matagal mo ng ilaagaan.
170
KWARTER: IKALAWA
171
Krayterya:
Nilalaman: 15 puntos
Kaangkupan sa paksa: 10 puntos
Kaayusan: 5 puntos
Kabuuan: 30 puntos
Pagsusuri/Analysis Ano-anong mga damdamin ang kadalasang naipapahayag at ano
naman ang hindi masyado?Ano kaya ang dahilan? Nakabubuti ba ang
hindi pagbabahagi nito?
B. Paglalahad
Abstraksyon Ayon kay Morato, Jr., 2007
(Pamamaraan ng
Pagtalakay) “Hindi lamang ang ating sarili ang nagiging biktima sa ating
maling pamamahala ng ating emosyon. Mahalaga na
napapahayag natin ito nang maayos upang mapanatili natin
ang ating mabuting ugnayan sa ating kapwa.”
C. Pagsasanay Kilalanin ang iba’t-ibang emosyon na pinapakita sa larawan at kung
(Mga Paglilinang na anong uri ng damdamin ito napabilang.
Gawain)
https://i.etsystatic.com/15323448/r/il/59f1ae/1329122579/il_794xN.13291
22579_3hsb.jpg
D. Paglalapat Pumili sa naitalang damdamin at kumpletuhin ang pahayag: (10
(Aplikasyon) puntos)
Ako ay nalulungkot dahil sa _________________
pagkalungkot
pagkagalit
pagkamuhi
pagkatuwa
pag-asa
172
E. PAGLALAHAT Sa pamamagitan ng emosyon, naipamamalas ng tao ang kanyang
(Generalisasyon)
pagpapahalaga sa mga bagay sa kaniyang paligid – tulad ng mga
bagay na nakikita, naririnig, nalalasahan, naaamoy, nadarama at
naranasan. .
IV. PAGTATAYA Tukuyin kung anong uri ng damdamin ang mga sumusunod.
1. pagkagutom, pagkauhaw, panlasa, kiliti, sakit
2. kasiglahan, katamlayan, walang gana, may gana, pagod
3. sobrang tuwa, kaligayahan, kalungkutan, pagmamahal, poot
4. pagpapahalaga ng kabanalan katulad ng pag-asa at
pananampalataya
V. KARAGDAGANG GAWAIN Pag-aralan ang mga natutunan ngayong araw.
VI. PAGNINILAY-NILAY
173
KWARTER: IKALAWA
B. Paglalahad
Abstraksyon
(Pamamaraan ng
Pagtalakay)
https://www.chartcourse.com/emotional-intelligence/
Paano napauunlad ng EQ ang tao? Narito ang limang pangunahing
elemento ng EQ (Goleman, D., 1998):
1. Pagkilala sa sariling emosyon.
2. Pamamahala sa sariling emosyon.
3. Motibasyon
4. Pagkilala at pag-unawa sa damdamin ng iba.
5. Pamamahala ng ugnayan.
1. GALIT POOT 1.
2. TAKOT PAGOD 2.
1. 1.
2. 2.
E. PAGLALAHAT Ang mga emosyon na hindi napamamahalaan ay maaaring hindi
(Generalisasyon) maganda ang impluwesiya sa ating mga kilos at pagpapasiya sa
sitwasyong may krises, suliranin at pagkalito. Ngunit hindi lahat ay
sapat ang kakayahan upang mapamahalaan ang kanilang emosyon.
Ayon kay Seeburger, F. (1997, ph.30) ang literasiyang pandamdamin
ay tumutuloy sa dalawang bagay. Una, kakayahang alamin at
unawain ang mga sariling emosyon; at pangalawa, matukoy at
maramdaman ang damdamin na angkop o akma lamang sa sitwasyon
na kinakaharap.
IV. PAGTATAYA 1, Ano ang Emotional Quotient (EQ)? Ano ang ibang katawagan nito?
2. Paano napauunlad ng EQ ang tao? Ano ang limang element ng EQ?
V. KARAGDAGANG GAWAIN Pag-aralan ang mga natutunan sa aralin.
VI. PAGNINILAY-NILAY
176
Pagsusuri sa Emosyonal na Kagalingan (ni Jeanne Segal)
Iskor
177
Bilangin ang iyong mga sagot sa bawat kolum at tukuyin kung alin kolum ang
may pinakamaraming tsek, ang pangalawang pinakarami, at alin ang
pinakamababa. Ibahagi ang resulta sa klase.
178
KWARTER: IKALAWA
C. Kagamitang Aklat
Pampagtuturo Meta cards
III. PAMAMARAAN
I. Paghahanda Ano ang mga mungkahing paraan na pwede nating gawin upang
Pangmotibeysyunal mapamahalaan natin ng maayos ang ating mga emosyon?
na Tanong
Aktiviti/Gawain Ilan sa mga emosyong hindi nakapagdudulot ng magandang epekto
sa sarili at sa iba ay ang mga sumusunod:
Kawalan ng
galit takot pag-asa
pagod poot
179
Ipapangkat ang mga mag-aaral sa lima. Talakayin nila ang mga
emosyong nabanggit at magbibigay sila ng mga munkahing paraan
kung paano mapamahalaan ang mga ito. Gawin itong presentasyon
ayon sa mga sumusunod
1. pagsasadula
2. pagtutula
3. pagbuo ng isang awitin
4. talakayan
5. pag-uulat
Krayterya:
Nilalaman: 10 puntos
Kaangkopan: 10 puntos
Pagkamalikhain: 10 puntos
Kabuuan: 30 puntos
Pagsusuri/Analysis Talakayin ang mga nabuong mungkahi ng mga mag-aaral ayon sa
kanilang mga presentasyon at magbigay ng komento o mga
suhestiyon sa mga naisasagawang presentasyon.
B. Paglalahad Talakayin ang ilan sa mga mungkahing paraan upang mapamahalaan
Abstraksyon ang mga emosyon: (Morato, Jr. 2007)
(Pamamaraan ng 1. Tanungin ang sarili, “hahayaan mo bang magawa ko ang di
Pagtalakay) karapat-dapat o mas pipiliin kong gumawa ng makabubuti”?
2. Tanggapin na ikaw ay takot harapin ang takot, ngunit isipin na
mayroon pang higit na magandang mangyari.
3. Isaisip na ang tagumpay ay hindi nasusukat sa yaman,
kapangyarihan at pagiging tanyag kung hindi sa kakayahan na
mamuhay nang may pagpapahalaga at dangal.
4. Matutong tanggapin na may hangganan ang lahat ng bagay na
mayroon tayo, tao man o bagay.
5. Sa tuwing ikaw ay nawawalan ng pag-asa, isipin na may mga
taong maaari mong pagkatiwalaan at mahingan ng tulong.
C. Pagsasanay Pagbabahagi ng mga karanasan. (10 puntos)
(Mga Paglilinang na Panuto: Gamit ang mga sumusunod na gabay ay ibabahagi nila ang
Gawain) mga karanasan at kung paano nila hinarap ang sitwasyon. Tingnan
ang halimbawa sa ibaba.
180
mga hiniram na gamit.
181
KWARTER: IKALAWA
182
Pangunahing Bunga kung Bunga kung
Emosyon mapamaha-laan hindi mapa-
maha
laan
C. Pagsasanay
(Mga Paglilinang na
Gawain)
http://thecreativecounselor.blogspot.com/2012/02/problem-solving-
lagoon.html
Mag-isip ng isang negatibong emosyon at gamit ang “The Wheel of
Choice” ay pipili ng isang gawain na kaya mong gawin upang
183
mapamahalaan mo ng maayos ang iyong emosyon.
Halimbawa:
Poot ..”ang pipiliin kong gawin ay write about it”..
Sagot:
Ang poot na nararamdaman ko ay mapamahalaan ko sa
pamamagitan ng pagsusulat tungkol ditto.
D. Paglalapat Pagsusulat ng repleksyon tungkol sa natuklasin at natutunan sa
(Aplikasyon) aralin. Gamiting gabay ang mga sumusunod na tanong upang
makabuo nito.
1. Ano ang mahahalagang konseptong natutunan at aral na
gagamitin kong gabay sa buhay?
2. Ano ang komitment na kaya kung gawin upang
mapamahalaan ko ng maayos ang aking emosyon?
E. PAGLALAHAT Masasabi mo bang mahalaga ang pamamahala ng emosyon? Bakit?
(Generalisasyon) Ano ang mga epekto nito?
IV. PAGTATAYA Ano ang maganda at hindi magandang epekto kapag hindi
napamahalaan ang mga emosyong ito.
1. pagkagalit
2. pagkatuwa
V. KARAGDAGANG GAWAIN Bakit kaya kadalasan ng mga mag-aaral ayaw maging lider at maging
tagasunod lamang ang gusto nila? Maghanda sa inyong mga sagot
para sa bago nating aralin.
VI. PAGNINILAY-NILAY
184
KWARTER: IKALAWA
C. Kagamitang Aklat
Pampagtuturo Worksheets
III. PAMAMARAAN
K. Paghahanda May twitter account ka ba? Ilan na ang followers mo? Ano kaya dapat
Pangmotibeysyunal ang katangian mayroon ang isang tao kaya marami siyang followers?
na Tanong
Aktiviti/Gawain Sagutin ang Worksheet na nasa kasunod na pahina nito upang masuri
at mataya ang sariling kakayahan sa pamumuno at ang pagiging
mapanagutang tagasunod.
Pagsusuri/Analysis Batay sa kasalukuyang kalagayan ng iyong kakayahan sa pamumuno
at pagsunod, ano ang natuklasan mo sa iyong sarili?
185
Gabay sa iyong kakayahan sa pamumuno at pagiging tagasunod.
B. Paglalahad
Abstraksyon 1. Talakayin at ilalahad ang mga katangian ng isang
(Pamamaraan ng mapanagutang lider at tagasunod.
Pagtalakay) 2. Magkakaroon ng pagtatala ng mga salita o grupo ng mga salita
na maiuugnay sa salitang lider at tagasunod.
3. Pag-usapan ang mga salita o grupo ng mga salita na angkop
1.
2.
3.
4.
5.
D. Paglalapat Itala ang mga tungkuling inyong nagampanan sa samahang iyong
(Aplikasyon) kinabibilangan bilang isang lider o tagasunod.
E. PAGLALAHAT Ngayon, masasabi mo bang lider ka o tagasunod?
(Generalisasyon) Kapag may mga pangkatang gawain, minsan ikaw ba ang namumuno
o pipiliin mong maging tagasunod lamang?
Minsan ba ang ginusto mo iyong pagiging lider mo? Paano mo
maimpluwesiyahan ang ibang piliin kang maging lider?
IV. PAGTATAYA Itala kung ano ang mga nagiging katungkulan mo o kasalukuyang
katungkulan bilang isang lider o tagasunod at paano natagumpayan
ang iyong katungkulan.
Mga samahan o Aking Paano
pangkat na katungkulan natagumpayan
aking ang
sinasalihan katungkulan
Hal.
1.Group 2 – lider Pagiging
pangkatang mahinahon at
gawain sa EsP pagpigil ng sarili
upang
maiwasan ang
hidwaan
V. KARAGDAGANG GAWAIN Magsaliksik ng mga impormasyon tungkol sa mga kilalang lider sa
buong mundo. Maghanda para sa talakayan sa susunod na pagkikita
VI. PAGNINILAY-NILAY
187
Sagutin ng may katapatan ang bawat pahayag upang masukat ang kakayahang maging
mapanagutang lider at tagasunod. Suriin at tayahin ang sariling kakayahan kung ang mga
pahayag ay ginagawa mo Palagi, Madalas, Paminsan-minsan. o Hindi kailanman. Lagyan ng
tsek ( / ) ang iyong sagot batay sa kasalukuyang kalagayan ng iyong kakayahan sa
pamumuno at pagsunod.
Mga Pahayag Palagi Madalas Paminsan- Hindi
(3) (2) minsan Kailanman
(1) (0)
1. Sapat ang aking kaalaman at
kakayahan upang mamuno.
2. Patuloy ang pagpapaunlad ko sa
aking sariling kakayahan sa
pamumuno.
3. Ako ay isang mabuting halimbawa sa
aking kapwa kabataan.
4. Tinatanggap ko ang aking tungkulin
bilang lider
5. Kinikilala ko ang mga kasapi ng
pangkat, pinangangalagaan, at
ipinaglaban ko ang kanilang
kapakanan.
6. Inilalahad ko ang layunin ng pangkat
at ang direksiyong tatahakin saa
pagkamit nito.
7. Kinikilala ko at tinutulungang
paunlarin ang potensiyal ng bawat
kasapi na maging lider din.
8. Gumagawa ako ng pagpapasiyang
makatwiran at napapanahon.
9. Tinuturuan ko ang mga tagasunod ng
paggawa ng sama-sama at
nagbibigay ako ng pagkakataon
upang subukin ang aking kakayahan.
10. Nagbibigay ako ng nararapat na
impormasyon sa mga kasapi ng
pangkat.
11. Gumagawa ako ng aksiyong tugma sa
ipinapatupad ng lider
188
12. Aktibo akong nagpapasiya upang
makatulong sa pagsasakatuparan ng
gawain ng pangkat.
13. Nagpapakita ako ng interes at
katalinuhan sa paggawa.
14. Ako ay maaasahan at may
kakayahang gumawa kasama ang iba
upang makamit ang layunin.
15. Kinikilala ko at iginagalang ang
awtoridad ng lider.
16. Alam ko ang aking papanagutan sa
maaaring bunga ng aking mga kilos at
gawa.
17. Aktibo akong nakikilahok sa mga
gawain ng pangkat.
18. Kritikal kong sinusuri ang
ipinagagawa ng lider kung ito ay
makatutulong upang makamit ang
mabuting layunin ng pangkat.
19. Malaya kong ipinahahayag nang may
paggalang ang aking opinion kapag
gumagawa ng pasiya ang pangkat.
20. Pumipili ako ng isang mapanagutang
lider nang may katalinuhan.
189
KWARTER: IKALAWA
190
https://media.philstar.com/images/articles/photo-composite-duterte-leni-
gma_2018-04-17_16-35-44.jpg
Pagsusuri/Analysis Ano-ano ang mga katangian na mayroon sila?
191
https://www.slideshare.net/ednaazarcon7/es-p-8-modyul-8-
ang-mapanagutang-pamumuno-at
192
1. Suriin ang natapos na lotus diagram at magbigay ng tatlong
mahahalagang bagay na iyong natuklasan na
nakaiimpluwensiya sa kanila bilang lider.
2. Ihahambing ang kanilang mga katangian. Ano ang mga
pagkakatulad at ang pagkakaiba?
VI. PAGNINILAY-NILAY
193
KWARTER: IKALAWA
194
Pagsusuri/Analysis 1. Ano-ano ang mga katangian ng isang lider at tagasunod ayon
sa nakikita ninyo sa video clippings?
2. Sumasang-ayon ba kayo sa mga katangiang dapat tataglayin
ng isang lider at tagasunod? Bakit?
B. Paglalahad
Abstraksyon
(Pamamaraan ng
Pagtalakay)
https://image.slidesharecdn.com/m8ppt-141211214608-conversion-
gate01/95/m8-ppt-15-638.jpg?cb=1418334
C. Pagsasanay Basahin at unawain ang sumusunod na sitwasyon na nagpapakita ng
(Mga Paglilinang na mga karaniwang pangyayari sa isang pangkat habang ginagampanan
Gawain) ang nakaatang na gawain sa kanila.
196
“ Ang pinakamagaling na lider ay mapagmalasakit, may integridad, at
may kakayahang malingkod”
Lewis 1998
IV. PAGTATAYA Pumili ng dalawang mga kilalang lider sa inyong lugar. Alamin ang
kanilang mga proyektong kanyang naisagawa sa tulong ng kanyang
tagasunod bilang pagpapakita ng pagiging mapanagutang lider.
V. KARAGDAGANG GAWAIN Alamin ang iba’t ibang uri ng pamumuno. Ano-ano ang pagkakaiba ng
bawat isa. Basahin ang teksto na nasa 211-213 ng inyong aklat sa
EsP8 Modyul sa Mag-aaral
VI. PAGNINILAY-NILAY
197
KWARTER: IKALAWA
198
B. Paglalahad May tatlong uri ng uri ng lider ayon kay Dr. Eduardo Morato (2007)
Abstraksyon na makikita sa pigura na nasa ibaba.
(Pamamaraan ng
Pagtalakay)
Krayterya:
Nilalaman: 10 puntos
Kaangkupan sa paksa: 10 puntos
Naihatid ng malinaw ang kaisipan: 10 puntos
Kabuuan: 30 puntos
D. Paglalapat Sa inyong mga karanasang magkaroon ng isang lider, alin doon sa
(Aplikasyon) mga uri ng pamumuno mayroon sila? Saan sa mga nabanggit at
natalakay napabilang sila? Anong mga tungkulin ang maayos nilang
199
napatutupad?
Hal.
Uri ng Tungkuling napatupad
Pamumuno
Mayor Pamumunong Binago niya ang
Adaptibo sistema ng
pagpapatupad ng
batas patungkol sa
trafiic sa aming lugar
sa pamamagitan ng
pagpapatupad ng “no
parking” policy sa gilid
ng mga daan sa mga
national highways
E. PAGLALAHAT May kakayahan ang lider na makakita at makakilala ng
(Generalisasyon) suliranin at lutasin ito. Nangunguna siya, lalo na kapag may mga
sitwasyon na kailangan ng dagliang aksiyon at gagawin ang mga
bagay na dapat gawin, madalas ay sa tulong ng iba. Maliban ditto
ayon kay John C. Maxwell na dalubhasa sa paksang tungkol sa
pamumuno, ang sabi pa niya, “ang pamumuno o ang pagiging lider
ay pagkakaroon ng impluwesiya.”
IV. PAGTATAYA Tukuyin kung anong uri ng pamumuno ang binabanggit sa bawat
aytem.
1. Ang pamumuno ni Martin Luther King ang halimbawa ng
ganitong uri ng pamumuno.
2. May mataas na antas ng pagkilala sa sarili (self-awareness) at
kakayahang pamahalaan (self-mastery) ang sarili
3. Pagkakaroon ng pagbabago ang nakatuon ng ganitong lider.
4. Subok ang kanyang kakayahang makikipag-ugnayan sa kapwa.
5. Ang pamumuno ni Barack Obama ang halimbawa ng ganitong
lider.
200
KWARTER: IKALAWA
Pagsusuri/Analysis Tanong:
1. Sa inyong palagay bakit kaya iyan ang mga dapat na katangian ng
201
isang lider?
2. Ano ba ang inyong pinagbabatayan?
202
C. Pagsasanay Pangkatang Gawain: Panayam ng Isang Lider/Pinuno
(Mga Paglilinang na
Gawain) Panuto:
1. Bubuo ng mga talatanungan para sa maging panayam ng kilalang
lider ng lipunan o paaralan.
2. Magpanayan ng dalawang (2) kilalang lider sa lipunan o paaralan.
E. PAGLALAHAT Tanong:
(Generalisasyon) 1. Isa-isahin ang mga prinsipyo ng isang lider.
2. Paano mo masasabi na mabuting mamuno ang isang lider?
IV. PAGTATAYA Tanong:
1. Ang kabataan ay pag-asa ng bayan, bilang isang mag-aaral paano
mo isasabuhay ang mga prinsipyo ng pagiging isang lider?
VI. PAGNINILAY-NILAY
203
KWARTER: IKALAWA
204
https://www.slideshare.net/EsP-TNTS/m8-ppt
Pagsusuri/Analysis 1. Kanino nakasalalay ang kalakasan at kahinaan ng isang
samahan? Bakit?.
2. Gaano kahalaga ang gampanin o tungkulin ng isang
tagasunod?
3. Mapantayan ba ang kahalagan ng lider at ang mga tagasunod?
Pangatwiran.
https://www.slideshare.net/EsP-TNTS/m8-ppt
B. Paglalahad Maaaring hindi mapantayan ang kahalagahan ng lider sa isang
Abstraksyon samahan pero dapat mong maunawaan na ang kalakasan o kahinaan
(Pamamaraan ng ng ng isang samahan ay nakasalalay rin sa kanyang mga kasapi o
Pagtalakay) tagasunod.
Maraming mga digmaan ang nagtagumpay dahil sa malalakas na
sundalo.
Marami ring koponan ng manlalaro ang nanalo sa mga kompetisyon
dahil sa mahuhusay na atleta.
205
C. Pagsasanay Pangkatang Gawain:
(Mga Paglilinang na
Gawain) Suriin ang mga gawain ng bawat kasamahan sa pangkat na kanilang
pinagkakaabalahan sa loob ng isang araw. Ilista ang mga gawaing ito
at banggitin kung pagiging lider ba ug pagiging tagasunod ang
nagiging gampanin o tungkulin nila.
D. Paglalapat Krayterya:
(Aplikasyon)
Nilalaman: 10 puntos
Kaangkupan sa paksa: 10 puntos
Kaayusan sa pag-ulat: 10 puntos
Kabuuan: 30 puntos
E. PAGLALAHAT Hindi lahat ng naging lider ay lider sa lahat ng pagkakataon.
(Generalisasyon) Tagasunod din ang marami nating mga lider, lider sila pero mayroon
pa ring nakatataas sa kanila na dapat nailing sundin. Marami ang
natutong maging lider dahil sa kakayanan nilang sumunod.
IV. PAGTATAYA Ipaliwanag ang pahayag na ito: “Hindi ka magiging lider kung wala
kang tagasunod.” ….. Kelly (1992).
V. KARAGDAGANG GAWAIN Magsasaliksik ng mga tungkulin ng Tagasunod o Follower at
maghanda para sa talakayan bukas.
VI. PAGNINILAY-NILAY
206
KWARTER: IKALAWA
207
B. Paglalahad 1. Ano-ano ang mga tungkulin ng tagasunod o follower?
Abstraksyon
(Pamamaraan ng 2. Kung mas pipiliin ng tao ang pagiging tagasunod, pagkakaroon
Pagtalakay) ba ng tiwala sa lider and dahilan?
208
KWARTER: IKALAWA
C. Kagamitang Aklat
Pampagtuturo Lumang magasin
Cartolina
III. PAMAMARAAN
R. Paghahanda Ano ang mas mainam maging, isang lider o isang tagasunod?
Pangmotibeysyunal Mahalaga ba ang gampanin ng bawat panig?
na Tanong
Aktiviti/Gawain Pangkatang Gawain:
Ipangkat sa tatlo ang mga mag-aaaral at magkakaroon ng talakayan
sa mga kakayahan at pagpapahalaga na maaaring matutuhan at
malinang bilang isang mapanagutang lider at ulirang tagasunod.
209
Isasadula nila ang kanilang natalakay sa paraang panayam o reality
show
Unang Pangkat – kakayahan sa trabaho (job skills)
Pangalawang Pangkat – Kakayahang mag-organisa (organizational
skills)
Pangatlong Pangkat – Mga Pagpapahalaga (values component)
Pagsusuri/Analysis Krayterya:
Nilalaman: 10 puntos
Kaayusan sa pagbuo ng ideya: 10 puntos
Pagkamalikhain: 10 puntos
Kabuuan: 30 puntos
210
D. Paglalapat Gumawa ng sariling plano ng paglilingkod upang mapatupad nang
(Aplikasyon) maayos ang mga natutunan bilang isang mapanagutang lider at
ulirang tagasunod at mga inaasahang mangyayari rito. Bumuo ng
limang (5) gawain at mga inaasahang mangyayari sa bawat tungkulin.
Makakakuha ng 20 puntos kapag maayos ang kabuuan ng ideya.
Managutang Lider
Ulirang Tagasunod
E. PAGLALAHAT
(Generalisasyon) Magkakaroon ng kabuluhan ang iyong buhay kung ang mga
tungkuling iniaatang sa iyo ay iyong kinikilala, nililinang at
isinasabuhay nang mapanagutan tungo sa pagkamit ng kaabutihang
panlahat.
IV. PAGTATAYA
1. Ano-ano ang mga kasanayang dapaat linangin ng isang ulirang
tagasunod?
2. Paano maaaring matutuhan at malinang ang mga ito?
211