Sitwasyon ng Panitikang

Pambata sa Pilipinas (2010-

2012) ni Eugene Y. Evasco
Tue, 05/28/2013 - 08:55 -- admin

Introduksiyon ng Interaktibong e-book at Picture Book Apps

May dalawang mahalagang pangyayari sa kasalukuyan ang nagdulot ng pagbabago sa
produksiyon ng mga aklat pambata sa bansa. Una rito ang pag-usbong at pag-unlad ng
teknolohiya sa mga mobile phone, tablet, at internet na nagbigay-daan sa paglikha ng mga
interaktibong e-book at mga picture book app. Tagapanguna ang Vibal Publishing sa
paglikha ng mga ito. Unang interaktibong e-book na pambata sa bansa ay ang retelling
ng Ibong Adarna (Vee Press ng Vibal Foundation, 2011). Libre itong madodownload at
naglalaman ng simpleng pagbubuod ng kilalang korido at nilapatan ng mga digital na
ilustrasyon.
Mas sopistikado at interaktibo naman ang mga taglay na features ng isang picture book app
kumpara sa mga simpleng e-book o digital na bersiyon ng mga aklat. Nagtataglay ito ng
animation, orihinal na musika, games, at mga interaktibong gawain sa tulong ng touch
screen na teknolohiya. Muli, tagapanguna sa produksyon ng mga app na ito ang Vibal
Digital Publishing. Nagsimula muna bilang mga nakalimbag na aklat, napili ng naturang
palimbagan ang mga sumusunod bilang mga unang children’s book app sa bansa
(2011): Yummy Fly Pie (kuwento at guhit ni Jomike Tejido), Mariang Sinukuan (muling
isinalaysay ni Eugene Evasco, guhit ni Leo Cultura), Pagpagayuk (muling isinalaysay ni
Evasco, guhit ni Piya Constantino), Amansinaya (muling isinalaysay ni Evasco, guhit ni
Tejido), at Ang Mahiwagang Kamiseta (kuwento ni Evasco, guhit ni Ghani Madueno). Nilikha
ang mga ito para sa mga kagamitang Android, iPad, at iPhone. Maaari itong mabasa at
ipabasa (may feature na “read to me” at “read myself”) sa Ingles at Filipino. AngYummy Fly
Pie naman ay may salin sa Mandarin. Ang mga nabanggit ay ambag ng Pilipinas sa
produksyon ng daigdig sa panitikang nilikha para sa batang mambabasa na digital natives o
higit na kilala ang mga aparatong digital. Hindi naman nito pinapaslang ang nakalimbag na
aklat; sa halip, mas hinihikayat ng mga ito ang mga mambabasa na pahalagahan ang
pagbabasa sa iba pang mga anyo gaya ng tablet.

Aklat Pambata mula sa Rehiyon

Ikalawang pangyayari ay ang kautusan ng Departamento ng Edukasyon (DepEd Order No.
16, s. 2012) kaugnay sa Mother Tongue-Based Multilingual Education (MTB-MLE) sa SY
2012-2013. Hinahangad ng kautusang ito ang pangarap na bawat mag-aaral ay magiging
mambabasa at makasusulat sa antas Grade 1. Ilan sa mga pangunahing wikang gagamitin
ay ang Tagalog, Kapampangan, Pangasinan, Iloko, Bikol, Cebuano, Hiligaynon, Waray,
Chavacano, Maranao, Maguindanao, at Tausug. Sa bisa ng kautusang ito, hindi lamang
makalilikha ng mga textbook sa mga rehiyunal na wika, magkakaroon din ng mga programa
at pangangailangang lumikha ng mga kuwento, karagdagang babasahin, o aklat pambata
batay sa wika, kultura, at panitikang-bayan ang mga lalawigan. Sa mga susunod na taon,
hindi lamang simpleng salin ang mga nilalaman ng textbook sa pagbasa at wika,
magkakaroon din ng paglikha ng mga orihinal na kuwento sa kani-kanilang mga wika at
kulturang pinagmulan. Aasahang maitatampok sa mga aklat na ito ang panitikang-bayan
gaya ng mga alamat, mito, kuwentong-bayan, epiko na hindi kadalasang naitatampok sa
mga aklat na nilikha sa Metro Manila. Dagdag pa, makatutulong rin ito upang higit na
pagyamanin ang mga paksang maaaring talakayin ng pambansang panitikang pambata.

Kaugnay nito, magandang simulain ang paglalathala ng mga aklat pambata sa mga rehiyon.
Halimbawa, sa wikang Hiligaynon, nailathala ng premyadong manunulat na si Alice Tan
Gonzales ang koleksyon niya ng pitong pabulang pambata na May Isa Ka Kuring nga Hari
kag Iban pa nga Sugilanon para sa Kabataan (May Isang Pusang Hari at Iba pang Kuwento
para sa Bata) (Iloilo City: Seguiban Printing & Publishing Enterprises, 2010). Ayon kay John
Iremil Teodoro, “Historikal ang librong ito dahil ito ang unang koleksiyon ng mga kuwentong
pambata sa Hiligaynon, bagamat may pangilan-ngilang nalalathalang mga kuwentong
pambata sa magasing Hiligaynon at Yuhum. Nagpapatibay ang librong ito ng posisyon ni
Alice Tan Gonzales bilang nangungunang manunulat sa Hiligaynon ngayon.”
Taong 2010 din nalathala ang aklat pambata sa wikang Pangasinan, ang Pasirayew ya
Malapati (Ang Mayabang na Kalapati) ni Erwin Fernandez, sa taguyod ng Ulupan na
Pansiyansiya’s Salitan Pangasinan. Nilalayon ng publikasyong ito na “buhayin ang isang
naghihingalong wika.”
Dapat ding kilalanin ang paglalathala ng aklat pambata ng mga manunulat na Bikol na An
Poon Kan Pili Asin Iba Pang Osipon Pan-Aki (Ang Alamat ng Puno ng Pili at Iba pang
Kuwentong Pambata) nina H. Francisco V. Peñones Jr., Christine S. Bellen, at Kristian S.
Cordero; guhit ni Jerameel Lu (Naga City: Ina nin Bikol Foundation, 2010). Ayon kay
Cordero, unang aklat ito ng kanilang serye sa Balaog Children’s Book Series at balak nilang
makalikha pa ng siyam na aklat sa mga susunod na taon. Nakasulat ang kay Peñones sa
Bikol, samantalang nakasulat naman sa Filipino ang mga kuwento nina Cordero at Bellen.
May kasamang salin sa Ingles ang nasabing antolohiya. Sa anotasyon ni Bellen sa mga
nilalaman, mapapansing tampok sa mga akda ang panitikang-bayan, kultura, at mga
pangunahing icon ang rehiyon. Bukal at impluwensiya ng “Alamat ng Pili” ang
epikong Ibalon. Tampok ang Naga City at ang Mahal na Birhen ng Penafrancia sa “Argos” at
idinagdag naman ang kuwentong “Unang Uwi sa Bicol” ang pagkilala at pagtuklas ng isang
bata sa bulkang Mayon at sa mga butanding ng Donsol, Sorsogon. Dagdag pa ni Cordero,
“ang Bikol at si Ina” ang naging tema ng kanilang unang antolohiya.
Kung masusundan pa ang ganitong produksiyon at mahihikayat pa ang maraming
manunulat na lumikha ng aklat pambata sa mga rehiyunal na wika ng bansa, higit na
mapauunlad at mapapalawak ang saklaw ng panitikang pambata sa bansa. Sa mga anyong
pampanitikan sa Pilipinas, nahuhuli ang panitikang pambata sa produksiyon ng mga akda
mula sa mga rehiyon. Nagkataong nasa Metro Manila ang kalakhan ng mga pangunahing
tagapaglimbag, tagapagbenta, at tumatangkilik ng mga aklat pambata. Sa pamamagitan
din nito, mawawakasan na ang pamamayani ng komersiyal na paglalathala na may
tendensiyang tumugon sa middle class na karanasan at sensibilidad. Higit na magkakaroon
ng representasyon ang ibang tinig at kultura, lalo pa’t may multikultural na katangian ang
ating bansa. Higit pa rito, lalo pang mailalapit ang aklat sa mga batang matatas sa kanilang
sariling mga wika.

Mga Patimpalak at Pagkilala sa mga Aklat Pambata

Malaking tulong ang mga gawad upang manghikayat ng mga manunulat at
ilustrador. Paraan din ang gawad upang kilalanin ang mataas na kalidad ng produksiyon ng
mga aklat pambata.

Napasimulan ng Tomas Arejola Foundation sa Bicol ang kanilang patimpalak sa

pagsulat (Premio Tomas Arejola para sa Literaturang Bikolnon). Ilan sa mga kategorya ang
kuwentong pambata (osipon na pan-aki) at isang yugtong dula para sa bata (halipot na
pasali na pan-entablado na pan-aki). Sa pamamagitan nito, nauudyukan ang mga
manunulat sa sumulat at makalikom ng mga maiinam na akda na maaaring mailathala sa
mga susunod na panahon.

Paraan din ang patimpalak upang makahikayat ng mga de-kalidad na manuskrito

para sa publikasyon. Nagsagawa ang Adarna House ng timpalak para sa nobelang pambata,
ngunit tila walang nagwagi o kulang ang mga manuskritong inilahok upang
mapagpagdeklara ng nagwagi. Nagsagawa rin ng Lampara Book (Lampara Books Children
Story Writing Contest noong 2011) ng kanilang sariling patimpalak ng kuwento upang
makapili ng manuskritong ilalathala bilang isang picture book o illustrated book.

Bagong serye ng Lampara Books ang “Mga Premyadong Kuwento.” Itinatampok sa

seryeng ito ang mga kuwentong nagwagi ng Palanca, Philippine Board on Books for Young
People (PBBY), at ng Catholic Mass Media Award (CMMA). Bukod sa may marka ng
kahusayan ang mga akdang nagwagi, may komersiyal na konsiderasyon din sa paglalathala
nito. Tulad ng mga aklat na Newbery at Caldecott sa US, inaasahang mas maibebenta o
madaling mailako ang mga premyadong aklat pambata, lalo pa’t may mga logo ng
napagwagiang patimpalak ang mga pabalat. Kadalasan, ito ang hinahanap ng mga
magulang at mag-aaral sa pamimili ng mga aklat para sa anak o mga mag-aaral.

Pinakamagandang pangyayari sa larangan ng paggawad ay ang National Children’s

Book Award na nagdeklara ng mga unang nagwagi noong 2010. Ang mga unang nagwagi ay
ang Araw sa Palengke, kuwento ni May Tobias-Papa, guhit ni Isabel Roxas (Adarna House)
na pumapaksa sa karanasan ng bata sa lingguhang pamamalengke; Tuwing
Sabado, kuwento ni Russell Molina, guhit ni Sergio Bumatay III (Lampara) na pumapaksa sa
ugnayan ng bata sa kanyang amang nasa bilangguan; Can We Live on Mars? A Book About
Space, ni Gidget Roceles-Jimenez, guhit ni Bru (Adarna House) na isang non-fiction na aklat
pambata ukol sa outer space na tinalakay sa pananaw ng isang Pilipino; Tagu-Taguan: A
Counting Book in Filipino na isinulat at iginuhit ni Jomike Tejido (Tahanan) na isang aklat ng
pagbibilang na nasa anyong berso at itinatampok ang mga karaniwang kulisap sa
bakuran; Lub-Dub, Lub-Dub, kuwento ni Russell Molina, guhit ni Jomike Tejido (Bookmark
at Ramon Magsaysay Award Foundation) na isang kuwentong nagpapakilala sa kadakilaan
ng pediatrician na si Dr. Fe del Mundo; at Just Add Dirt, kuwento ni Becky Bravo, guhit ni
Jason Moss (Adarna) na masisteng kuwentong tumatalakay sa takot at katamaran ng bata
na maligo at linisin ang sariling katawan. Kinilala ang mga nasabing premyadong aklat
bilang mga Best Reads sa taong 2010. Itinaguyod ng National Book Development Board at
ng PBBY ang nasabing gawad na kumikilala hindi lamang sa mahusay na pagkakasulat
kundi sa mahusay na ilustrasyon, pagdidisenyo ng aklat, at maging sa produksiyon ng aklat
para sa mga bata. Natatangi ang gawad na ito, kumpara sa iba pang patimpalak, dahil ang
buong nalathalang aklat ang kinikilatis at pinahahalagahan. Magandang balita rin ito sa mga
manlilikha at tagapaglathala dahil nabibigyang-pokus na ang mga aklat pambata sa isang
pambansang gawad, na hindi natugunan ng itinigil na kategorya ng Pinakamahusay na Aklat
Pambata sa National Book Award ng Manila Critics Circle. Matatandaan ang hinaing ng mga
manunulat sa nasabing gawad na nagparatang sa “kulang sa orihinalidad” ang mga aklat
pambata sa isang taon, bagamat napakarami namang aklat na nalathala at karapat-dapat
makilala ang kahusayan. Dahil dito, kapansin-pansin ang motibasyon ng bagong gawad sa
paglikha ng mga mabubuting aklat pambata na lihis sa pormula, kinasanayan, at komersiyal
na mga uri. Nagkakaroon ng “prestige project” ang ilang tagapaglathala, ibig sabihin,
naglalathala sila ng mga aklat na bagamat hindi gaanong bebenta o mapagkakakitaan,
maipagmamalaki naman sa nilalaman, ilustrasyon, at produksiyon. Halimbawa nito ay ang
limited edition at hardbound na tatlong antolohiya ng modernong alamat ni Segundo Matias,
mga guhit nina Sergio Bumatay III, Ibarra Crisostomo, Jomike Tejido, at Arnel Mirasol
(2011).

Paglikha ng mga Aklat na may Natatangi at Sensitibong Usapin

Marahas na paratang ang sabihing “wholesome” ang mga aklat pambatang
inilalathala ng mga pangunahing palimbagan sa bansa. Sa panahong ito, nagsikap na
inilathala ng Anvil Publishing at ang Lampara Books ang mga aklat pambata na tumatalakay
sa mga sensitibong usapin na marapat talakayin sa mga batang mambabasa. Binalanse ng
dalawang palimbagan ang kanilang produksyon. Hindi lamang sila nasanay sa paglikha ng
mga bestseller o mga kumikitang mga aklat gaya ng serye ng Anvil ng Mga Kuwento ni Lola
Basyang o serye ng Lampara Books na Modernong Alamat o Mga Kuwentong Nanay. Kapwa
nangahas ang dalawang palimbagan na ipakilala sa mga bata ang mga realidad ng buhay,
kahit ito man ay sabihing marahas sa mga mambabasa.
Inilathala ng Anvil ang Bituin and the Big Flood (2010) ni Ma. Ceres P. Doyo,
tumatalakay sa kalamidad at sa paghahanda upang maiwasan ang kapahamakan
dito; Ipinaglihi sa Labanos (2012) ni Luis Gatmaitan, tumalalakay sa agam-agam ng isang
ampong bata; Paikot-ikot (2009), kuwento ni Irene Carolina Sarmiento tungkol sa
autism; Heaven’s Butterfly nina Cathy at Pia B. Guballa (2009), pumapaksa sa pagtanggap
sa kamatayan.
Dapat ding kilalanin ang ambag ng C&E Publishing, na kilalang tagapaglimbag ng
mga textbook, sa paglalathala nila ng mga serye ng aklat pambata (2011) ng dalawang
premyadong manunulat na sina Simplicio Bisa at Edgardo Maranan. Kapuri-puri ang husay
sa pagkakasulat at ang taglay na panlipunang realismo ni Maranan sa mga aklat, gayundin
ang tapang ng kanyang mga paksain gaya ng militarisasyon sa nayon, ang usaping agraryo,
at ang kalagayan ng mga indigenous people ng bansa.

May ambag din ang Museo Pambata sa produksiyon ng natatanging seryeng Batang Bayani
(2010). Halaw sa tunay na kabayanihan at kadakilaan ng mga bata ang mga kuwento—
pagiging interpreter sa mga binging kamag-anak sa Hands That Bridge ni Perpi Tiongson;
pagpapahalaga sa epikong Hudhud ng mga Ifugao sa Song of Dreams ni Agay C. Llanera;
at pagsisikap na matuto, makapagpinta, at makapagturo sa kapwa-bata sa A Reader’s
Story ni Bong Oris at Pallete of Dreams ni Liwliwa Malabed.
Gayundin, bunga din ng mga patimpalak ang mga serye ng aklat ng Gig Seafarer Children’s
Stories (2010) at ang Gawad Panitikang Pangkalusugan (2010). May sampung aklat ang
nalathala sa una, sa taguyod ng Gig and the Amazing Sampaguita Foundation, Inc. (GASFI),
na matapang na tinatalakay ang realidad ng mga bata at pamilyang may amang
nandarayuhan (seaman) sa ibang bansa. Isang aklat sa serye, ang Why Can’t Uncle Martin
Fix My Bike ni Czaria Vijulet Jusi, ay tumatalakay sa pagkakaroon ng mangingibig ng ina
dahil sa paglisan ng ama upang maghanapbuhay, na isinalaysay sa punto-de-bista ng isang
bata. Nilalayon ng mga aklat na magsilbing inspirasyon at karagdagang-babasahin upang
matulungan ang mga pamilya ng isang OFW.
Itinaguyod naman ng Mu Sigma Phi Sorority ng UP College of Medicine ang serye
ng mga aklat pambata na naglalayong wasakin ng mga mito o pamahiin kaugnay sa
medisina at kalusugan. Umaayon sa temang “Tabo-tabi Po: Exploring Philippine Health
Myths” ang mga napili at pinarangalang kuwento. Ilan sa mga mitong tinatalakay at
tinatangkang bigyang-paliwanag ay ang pagkakaroon ng sipon kapag naulanan (The Spirit
of the Rain ni John Anthony Tindoc), ang pagsubo ng nahulog na pagkain kahit nahulog na
(Five Seconds Only ni Hannah Lyn Creencia), ang masamang trato sa mga batang may
suliranin sa pag-iisip (Crooked ni Mary Gigi Constantino at Maki’s Colorful World ni Margaret
P. Yarcia), at ang paniniwalang “cute” ang mga batang matataba (Story of Superboy ni
Benjamin Mangubat). Nalathala ang mga aklat noong 2010 at ibinibigay ang mga libreng
kopya nito sa mga piling paaralan at komunidad.
Pagbabago ng Pananaw sa Sekswalidad at Kasarian
Ngayong taon din nakatakda ang publikasyon ng Mga Ikaklit sa Aming
Hardin (Publikasyong Twamkittens, 2012), kuwento ni Bernadette Neri at guhit ni CJ de
Silva, unang gantimpala sa 2006 Palanca Award para sa kuwentong pambata. Magsisilbing
panandang-bato ang aklat na ito dahil sa matapang at positibong pagtalakay ang naiibang
anyo ng pamilya, ang pagkakaroon ng lesbian na magulang ng isang bata. Napapanahon
ang ganitong mga kuwento na naglalayong hamunin ang nakamihasnang pananaw sa mga
homosekswal at itampok sila hindi lamang sa sekswal na identidad kundi sa kakayahan na
makabuo ng pamilya at makahubog ng isang mabuting indibidwal.
Kaugnay din nito ang Barako, Baraking (Southern Voices Printing Press, 2011),
kuwento ni Cindy L. Dizon-Gealogo at guhit ni Archie Geotina. Tinalalakay ng aklat ang
tungkulin ng isang ama habang nangibang-bansa ang ina upang magtrabaho. Sinikap
ipakilala sa mga batang mambabasa ang bagong kalakaran sa mga gampaning
pangkasarian na ang ina ang naghahanapbuhay at ang ama naman ang nagiging
tagapamahala ng tahanan. Sa simula ng kuwento, inilarawan ang mga tipikal na gawain ng
mga barakong lalaki sa isang komunidad—mga hindi maasahan sa gawaing-bahay at
nakatambay sa labas upang magsugal, makipaghuntahan, at uminom. Binago ng kuwento
ang kahulugan ng pagkalalaki na hindi kailangang sumunod sa mga panlipunang atas upang
masabing sila’y isang barako.

Pagsasalin ng mga Aklat Pambata

Nabanggit ni Segundo Matias, tagapaglathala ng Lampara Books, na ikinatuwa
niyang makita sa mga bookstore ang mga salin ng mga bestseller sa mga bansang kanyang
napuntahan. Dahil dito, naisipan niya ang pagsasalin ng mga aklat pambata, partikular ang
mga nobelang young adult (YA) upang mabigyan ng mapagpipilian ang mambabasa na
magbasa sa orihinal na Ingles o sa salin sa Filipino. Una sa kanilang proyekto ang salin ng
popular na Twilight (Takipsilim) ni Armine Rhea Mendoza, na kilalang Camilla sa kanyang
mga romance novel (Precious Pages Corporation, 2012). Magaan ang pagkakasalin ng
naturang nobela, akma sa kumbersasyonal na wika ng orihinal. Hindi purong Tagalog ang
ginamit ng tagasalin, na isang kilalang manunulat ng mga romance novel. Ginamit niya ang
wika ng romance novel na malaya sa code-switching o paghahalinhinan ng Ingles at Filipino.
Susunod na proyekto ng pagsasaling ito ang iba pang nobelang YA ni Stephanie Meyer at
ang popular ding mga nobela na Hunger Games, Catching Fire, at Mockingjay ni Suzanne
Collins. Sa pamamagitan ng pagsasalin, higit na nailalapit ang mga akdang banyaga sa mas
maraming mambabasa sa bansa. Nawa’y hindi lamang mga bestseller ang nailalahok sa
tunguhing ito kundi mga klasikong akdang pambata sa daigdig.
Mabuting balita rin na may mga aklat pambata sa Pilipinas ang naisasalin sa mga
banyagang wika sa Asya. Sinundan nito ang dating pagkakasalin ng mga piling aklat ng
Lampara Books (paris ng A Spider Story, The Spectacular Tree, at Si Isem sa Bayang Bawal
Tumawa) sa wikang Tamil, Bahasa, at Mandarin ng tagapaglimbag na Kumaresh
Publications ng Singapore noong 2004.
Pinakamatagumpay sa larangan ng pagsasalin at paglalathala ng aklat sa ibang bansa ang
premyado at isa sa nangungunang manunulat para sa bata na si Luis Gatmaitan. Sa taong
2009, naisalin sa wikang Bahasa ang aklat pambatang Dua Belas Pasang Sepatu
(Sandosenang Sapatos) ni Luis Gatmaitan ng Metalexia Publishing (Jakarta). Naisalin naman
noong 2010 sa wikang Thai at Ingles ang Dukdik, The Pesky Blood Cell (Si Duglit, Ang
Dugong Makulit) ng Kanok Bannasan Publishing (Bangkok). Noong 2011 naman, dalawa pa
niyang aklat ang naisalin at nalathala sa ibang bansa. Una ay May Mga Lihim Kami ni
Ingkong sa wikang Nihonggo ng Hikumano Publishing House, Inc. (Tokyo). Pangalawa
naman ang bersyong Thai na Sandosenang Sapatos ng Kanok Bannasan Publishing.
Napipinto na ring maisalin sa Danish ng Melaangaard Publishing ang kababanggit na libro ni
Gatmaitan.
Dagdag pa rito, naisalin din sa Swedish ng Trasten (Stockholm) noong Oktubre 2011 ang
premyadong aklat na Naku, nakuu, nakuuu(Adarna 2008), kuwento ni Nanoy Rafael at guhit
ni Sergio Bumatay III.
Pinatunayan ng pagkakasalin ng mga ito na maaaring makapaglakbay ang mga aklat batay
sa taglay nitong unibersal na tema at mataas na kalidad ng pagkakasulat at pagkakaguhit.
Nakatutuwang isipin na ang ating bansang namihasa sa pag-angkat ng mga banyagang
aklat pambata ay paunti-unti nang naipakikilala ang sariling likha sa iba’t ibang panig ng
daigdig.

Pag-usbong ng mga Bagong Uri

“Maraming produksiyon, iisa ang hulma.” Ito ang diwa ng puna ni Virgilio S. Almario
sa mga aklat pambata, batay sa lekturang binasa niya sa Unang Pambansang Kumperensiya
sa Panitikang Pambata noong 2007 na itinaguyod ng UP Dept. ng Filipino at Panitikan ng
Pilipinas (DFPP) at ng NCCA. Sa kasalukuyan, sinisikap na ng mga palimbagan na lumikha
ng mga aklat na hindi lamang picture book o illustrated storybook, na pinakakilala at
tinatangkilik ng mga magulang, guro, at iba pang may kinalaman sa mga bata.

Patuloy pa rin ang paglalathala ng Adarna House ng mga board book para sa mga
batang may edad 0-2. Maliit ang mga aklat na ito at may makapal at matigas na pahina,
akma sa maliiit at mapantuklas na kamay ng mga bata. Tinatalakay nito ang mga konsepto
ng kulay (Kulay!), bahagi ng katawan (Sampung Mga Daliri), pamilyar na bagay sa paligid
(Bahay Kubo), at alpabeto (Ang Una Kong Alpabeto). Sinisikap punan ng mga board book
na ito ang kakulangan ng bansa sa panitikan para sa mga sanggol at pre-school.
Dagdag pang ambag ng Adarna House ang kanilang produksiyon ng WiKAHON:
Pahagdang Pagtuturo sa Filipino (2011). Nilalayon nitong paunlarin ang kakayahan ng mga
mag-aaral sa kasanayan sa pagbasa, gramatika, at pag-unawa sa mga tekstong binasa.
Sang-ayon sa kanilang website, naglalaman ang WiKAHON ng 80 seleksiyon ng maiikling
kuwento at sanaysay at may lakip na pagsasanay sa talasalitaan at pag-unawa. May
kasama rin itong sanggunian ng mga tamang sagot at gabay sa pagtuturo para sa mga
guro. Mahalaga ang ganitong malikhaing pagtuturo ng wikang Filipino na nakabatay sa
mainam na uri ng panitikan at umaayon sa isinagawang pananaliksik ng University of the
Philippines-Adarna House Filipino Text Readability Indexing System. Dagdag pa sa website,
“sinusukat ang readability ng babasahin sa pamamagitan ng isang software na bumibilang
sa mga salita, pantig ng bawat salita, at mga pangungusap.”
Nangahas naman ang Anvil Publishing na maglathala ng mga aklat ng tulang
pambata, gayong batid nilang mahirap ibenta. Mga unang nagwagi ng kategorya ng tulang
pambata ng Palanca Award (unang gantimpala sa Ingles at Filipino noong 2009) ang aklat
na The Google Song and Other Rhymes of Our Times (2012) ni Edgardo Maranan at May
Tiyanak sa Loob ng Aking Bag (2012) ni Eugene Y. Evasco. May mga lakip na ilustrasyon
ang bawat tula sa aklat upang mabigyan ng mambabasa ng idea kung ano ang tampok na
imahen ng bawat tula. Sa aklat ni Maranan, naglakip siya ng anotasyon o maikling
paliwanag sa nilalaman sa bawat teksto. May malikhaing gawain para sa mga batang nais
sumulat at mga payo sa mga guro kung paano ituturo ng tula sa aklat ni Evasco.
Nangunguna din ang Anvil Publishing sa paglalathala ng travel books na pambata
(Top Ten Travels in Tokyo, Top Ten Travels in Kuala Lumpur, Top Ten Travels in New
Zealand, 2010 at Top Ten Pinoy Travels, 2011) sa panulat ni Scott Lee Chua. Nasa punto-
de-bista ng bata ang mga tampok na sampung gawain sa bansa at lugar sa bansa na
kanyang nalakbay. Naglathala rin ng Anvil ng mga antolohiya ng dulang pambata at dulang
pangtinedyer nina Rene Villanueva at Christine S. Bellen. Dagdag pa rito ang bagong-labas
na nobelang YA na Salingkit: A 1986 Diary (2012) ni Cyan Abad-Jugo.
Kapuri-puri rin ang pagkakalathala ng Ay Naku! kuwento ni Reni Roxas, guhit ni
Sergio Bumatay III (Tahanan, 2011) at The Rain is Here, kuwento ni Lina Diaz-de Rivera,
guhit ni Bernadette Solina-Wolf (Vibal, 2011) na maituturing na tunay na picture book
(imbes na illustrated storybook). Matimpi ang paraan ng pagkukuwento at gumagamit
lamang ng limitadong bilang ng mga salita. Kapansin-pansin ang tungkuling pang-naratibo
ng mga ilustrasyon na hindi lamang palamuti sa mga aklat.
Sa larangan ng pelikulang pambata, marapat banggitin ang pagsisikap ng Ambient
Media and Thaumatrope Animation sa produksiyon ng RPG Metanoia (2010) ni Luis G.
Suarez, ang unang matagumpay na full-length computer-animated feature sa bansa.
Nagtatampok ito ng pamilyar na karanasan, kultura ng bata, at mga imaheng Pilipino para
sa isang animation. Binigyan nito ng disenteng kuwento ng pantasya ang mga batang
manonood, hindi iyong paulit-ulit at pormuladong pantasya na masusumpungan sa mga
fanteserye sa telebisyon. Sa darating na Disyembre 2012, mapapanood ng mga bata at
pamilya Pilipino ang bagong retelling at rendisyon ng Mga Kuwento ng Lola Basyang (Unitel
at ABC 5) na nagtatampok sa kuwento ni Severino Reyes na “Si Pedrong Walang Takot” at
“Mariang Alimango.”

Hamon sa Mambabasa
Walang duda, hindi nagkukulang sa inisyatiba ng mga manunulat, ilustrador, at
tagapaglimbag tungo sa ikauunlad ng panitikang pambata sa Pilipinas. Karamihan sa mga
produksiyon ay maituturing na sugal, kapangahasan, at pakikiisa sa pagpapayabong ng
anyo at nilalaman ng mga aklat pambata. Hindi maituturing na trabahong mapagkakakitaan
ang paglikha ng mga aklat pambata, sa pananaw ng mga manunulat, tagasalin, editor, at
ilustrador. Ngunit naglaan sila ng maraming oras sa training at pag-aaral upang matamo
ang mataas na antas ng sining at propesyonalismo. Binubuhay ng mga pangunahing
palimbagan gaya ng Vibal, Anvil, Lampara, Tahanan, at Adarna ang anyo ng panitikang
pambata sa pagsusulong ng mga bagong anyo, gayong may mga puna’t batikos sa
kalakhan ng kanilang komersiyal na mga produkto. Anu’t anuman, napapanatili nilang
maunlad ang produksiyon ng panitikang pambata sa hindi laging sumasandig sa mga de-
kahon, pormula, at gasgas na mga paksain.

May mga inisyatiba rin mula sa mga indibidwal, mga organisasyon, at mga
masigasig na tinig mula sa rehiyon upang punan ang mga nakaliligtaan ng mga komersiyal
na tagapaglathala.

Sa lahat ng nabanggit, hinihiling ng panitikang pambata ang mas maraming

mambabasa at mas masugid na tagapagtangkilik. Aanhin pa ang mga pagbabago, aanhin
pa ang mga paghamon sa paksa at anyo kung hindi naman ito pahahalagahan ng mga bata
at pamilyang Pilipino? Kung gayon, kailangan ng tulong ng mga magulang, guro, at ibang
nagmamalasakit upang ipakilala sa mga batang mambabasa ang mga hiyas ng
kasalukuyang panitikan para sa batang Filipino.