1.

II Najstarsze dzieje Grecji

1. Grecja i jej warunki naturalne
a) Narodziny cywilizacji greckiej na Półwyspie Bałkańskich i rozprzestrzenienie się na wyspach Morza Egejskiego
i zachodnim wybrzeżu Azji Mniejszej
b) Pasma oraz łańcuchy górskie – około 80 % terytorium Grecji – podział kraju na wiele odizolowanych od siebie
obszarów
c) Krótkie, niespławne o bystrym nurcie rzeki oraz mało rozległych równin
d) Tesalia – rozległa równina, leżąca w dorzeczu Penejosu, który wraz z dopływami zaopatrywał ją w wodę
e) Beocja i Attyka – największe krainy środkowej Grecji. Tę część kraju od położonego na południu półwyspu
Peloponez oddziela Istm – przesmyk z miastami Megarną i Koryntem
f) Elida, Arkadia, Lakonia, Cyklady i Sporady – krainy Grecji

2. Transport i gospodarka
a) Rozgałęziona linia brzegowa – prawie ¾ lądu znajduje się w odległości około 40 km od morza – Rozkwit
komunikacji morskiej
b) Utrudnienia transportu lądowego spowodowanymi naturalnymi barierami
c) Żegluga od maja do października – wiały pomyślne wiatry. W pozostałych miesiącach musieli podróżować
lądem
d) Dość dobrze rozwinięta sieć drogowa
e) Uprawa jęczmienia, bobu, grochu, soczewicy, wyki, oliwek, winnej latorośli i różnych warzyw i owoców w
Beocji i Lakonii
f) Wykorzystywanie pod uprawy każdego dostępnego skrawka ziemi. Na zboczach gór zakładano pola tarasowe,
które chroniono przed osuwaniem się, tworząc kamienne stopnie
g) Hodowla kóz, świń, krów, owiec oraz drobiu. Jako zwierzęta pociągowe wykorzystywano osły i muły.
h) Rozwój rybołówstwa oraz rzemiosła – doskwieranie braku miedzi oraz cyny. Ograniczony dostęp do złóż
srebra, złota i rudy żelaza
i) Produkcja tkanin, broni oraz różnych ozdób z cennych kruszców. Wyroby rzemieślnicze były głównymi
towarami eksportowymi Greków

3. Kultura minojska
a) Najstarsze ślady osadnictwa na terenie Peloponezu – Datuje je się na ok. 18 000 lat p.n.e.
b) Upowszechnienie się osiadłego trybu życia, udomowienie zwierząt oraz uprawa roślin – Rewolucja
neolityczna ok. 6000 lat p.n.e.
c) Rozwój najstarszej cywilizacji świata greckiego na wyspie Morza Egejskiego – Krecie. Legendarnego króla
Minosa, uważano za twórcę morskiej potęgi Krety. (Kultura Minojska)
d) Utrzymywanie intensywnych kontaktów handlowych, kulturalnych z Bliskim Wschodem.
e) Apogeum rozwoju w pierwszej połowie II tysiąclecia p.n.e. – Powstawanie obszernych budowli, zwanych
pałacami (w Knossos, Fajstos, Malii i Zakros)
f) Wybuch wulkanu na egejskiej wyspie Thera w XVII w. p.n.e. – zniszczenie większości zabytków.
g) Okres starszych pałaców (2000-1700 r. p.n.e.) oraz młodszych pałaców (1650-1450 r. p.n.e.)
h) Produkcja win oraz oliwy, które eksportowano do wielu krajów basenu Morza Śródziemnego oraz
wytwarzanie ceramiki i luksusowych tkanin wełnianych.
i) Upadek Krety ok. 1450 r. p.n.e. – Zniszczenie wszystkich pałaców i will oprócz kompleksu w Knossos. W tym
okresie doszło do inwazji Achajów z Grecji kontynentalnej

4. Mykeńczycy
a) Przybycie plemion greckich z grupy ludów indoeuropejskich na południowe Bałkany ok. 2000 r. p.n.e.
b) Stworzenie rzez Achajów kultury mykeńskiej, którą nazwano od najważniejszego ośrodka – Myken.
c) Składanie ciał zmarłych z bardzo okazałym ekwipunkiem w XVI w. p.n.e. w grobach szybowych
d) Pokrywanie twarzy pochowanych maskami z cienkiej złotej blachy, oddającymi ich rysy.
e) Groby kopułowe – miejsca pochówka o znacznie bardziej monumentalnej formie. Do najbardziej znanych
należy dziewięć grobów w Mykenach m.in. Gród Agamemnona z XIV wieku p.n.e.
f) Powstawanie tzw. pałaców mykeńskich po przejęciu kontroli nad Kretą przez mieszkańców Myken.
 g) Najsłynniejszy pałac mykeński to położona na wysokim wzgórzu warownia w Mykenach. Otaczały ją mury o
długości 900 m. Na cytadelę prowadziła tzw. Lwia Brama. Wewnątrz znajdowały się pałac, warsztaty oraz
magazyny.

Doczytać o starożytnych Mykenach na str. 78-79

5. „Wieki ciemne”
a) Życie Mykeńczyków od XIII w. p.n.e. w poczuciu narastającego zagrożenia – Ślady powiększania i umacniania
fortyfikacji
b) Upadek kultury mykeńskiej między 1200 a 1100 r. p.n.e. Zniszczenie niemal wszystkich pałaców i obszernych
budowli prywatnych.
c) Upadek Myken na skutek powrotu potomków Heraklesa wywodzących się z plemiona Dorów. Inni za
przyczynę uznają zmiany klimatyczne lub trzęsienia ziemi.
d) Rozpoczęcie się „wieków ciemnych” (XII-IX w. p.n.e.) – spadek liczby ludności oraz znacząca migracja. Ustaliły
się siedziby plemion greckich w basenie Morza Egejskiego
e) Osiedlenie się emigrantów z Tesalii i środkowej Grecji na północnych wybrzeżach Azji Mniejszej. Jonowie
zasiedlili centrum wybrzeża azjatyckiego.
f) Żelazo – podstawowy surowiec służący do produkcji broni i narzędzi.

Doczytać o piśmie linearnym A na str. 76 oraz piśmie linearnym B na str. 79