thema iet

Oproep Hackathon Open Sociale Data

Revolutie: #hacking-
socialsecurity?
DOOR Mellouki Cadat, Ronald Oosterhof en Yvet Bommeljé

In een hackathon1 ontstaan innovaties uit de mix van denkkracht, creativiteit, ontwikkelaars en data.
Innovaties die hard nodig zijn in de nieuwe netwerksamenleving. Het sociale domein zou daarin voorop
moeten lopen. Mellouki Cadat en Ronald Oosterhof roepen lezers en andere stakeholders binnen het
sociale domein op mee te denken over dit initiatief.

onald Oosterhof zet ICT in voor
online 24 uurs ondersteuning
van mensen met een psychia­
trische achtergrond die hun
weg naar de arbeidsmarkt zoeken.2Hij
vertelt: ‘Het idee ontstond tijdens de au-
teursbijeenkomst van Sociaal Bestek van
21 ju n i. Wij zijn allebei bezig met sociale
toepassingen van social media en data,
en we missen een bredere beweging in
het sociale domein. Dat is vreemd, want
juist in onze sector moet de burger in
actie komen. Maar die moet daarbij wel
worden geholpen. En dat kan juist heel
goed met het combineren van data en
met behulp van nieuw media’. Mellouki
Cadat is actief met budgetmonitoring in
de Indische buurt. De buurt monitort
de ontwikkelingen van het wijkbudget
met realtime financiële data die de ge­
meente Amsterdam ter beschikking stelt.
Cadat: ‘Op deze manier geeft de over­
heid inzicht in wat zij doet, dus verant­
woording en transparantie. En zo krijgt
de buurt de mogelijkheid om mee te
denken, alternatieven aan te dragen en
het beleid te beïnvloeden’.3Beiden zijn
ervan overtuigd dat innovatieve inzet
van social media en het openen van data
onmisbaar zijn voor de eigen regie door
de burger en een verdergaande democra­
tisering.
Open data
Cadat legt uit: ‘Open Data is het pu­
bliekelijk beschikbaar maken van data.
Programmeurs kunnen dan gemakkelijk
data uit verschillende bronnen combi­
neren en er mooie toepassingen voor
maken. Zo ontstaan nieuwe informatie,
nieuwe inzichten, nieuwe mogelijkhe­
den. Een mooi voorbeeld is de spraak­
makende TV-serie Nederland van Boven,
die op een fantastische visuele manier
het verhaal van ons land vertelt. Dat is
gemaakt met vrij gemaakte, open CBS-
databestanden over dorpen, buurten en
wijken.’
De beweging Hack de overheid zet zich
in voor het openen van overheidsdata.4
De beweging onderscheidt daarbij twee
soorten overheidsdata. Data uit over­
heidsdienstverlening zijn van belang
voor het maken van nieuwe toepassin­
gen bij maatschappelijke organisaties,
bedrijfsleven en overheid. Data uit poli­
tieke processen maken deze inzichtelijk
voor burgers en journalisten.
Cadat: ‘De overheid beschikt over onge­
looflijk veel data die niet is geopend. De
mogelijkheden zijn onbegrensd zodra je
die data uit het overheidsdomein haalt
en ze vrijgeeft aan ondernemende types.
Met het vrijgeven van de data van het
KNMI kon Buienradar worden gemaakt.
Met het vrijgeven van de data van
Gemeentewerken Rotterdam is de app
Drempelvrij gemaakt waarmee rolstoe­
lers een route kunnen uitstippelen met
zo m in mogelijk obstakels. Met gege­
vens van DUO is de app 10.000 scholen
gemaakt voor ouders om gemakkelijk
scholen te zoeken.’
Volgens Oosterhof is open data nu ook
bij de overheid een belangrijk issue. ‘Bij
BZK draait een heel programma open
data. In principe wordt er nu vanuit
gegaan dat overheidsdata open zijn,
tenzij. Dat is dus wel een hele omslag
en die moet in de praktijk nog gemaakt
worden. Er is een portal waarachter
open overheidsdata zijn verzameld.5
Overheden kunnen daar hun datasets
neerzetten. Wat ik goed vind is dat BZK
echt de dialoog met burgers en data-
actieven zoekt om mee te denken over
w atje niet allemaal met de data in de
praktijk kunt doen, welke nuttige en
handige toepassingen er mogelijk zijn.
O f eigenlijk gaat het nog verder: BZK
geeft een aanzet tot een omkering in de
relatie overheid-organisaties-burgers.
De overheid wil het initiatief leggen bij
organisaties en burgers en stelt daar­
voor overheidsdata ter beschikking en
vraagt om actief mee te denken over die
omkering in relaties.’

18 november 2012 sociaalbestek


Bedrijvigheid
Er zit ook een economische kant aan
open data. Eurocommissaris Neelie
Kroes heeft becijferd dat open data 140
miljard kan opleveren.*16 Niet alleen aan
5
4
3
2 ‘Op deze hack Apps4Society staat het
besparingen maar ook aan nieuwe eco­
nomische activiteiten. Want er ontstaan
interessante mogelijkheden voor jonge­
ren en creatieve starters om iets nieuws
te maken. Cadat wijst op de succesvolle
wedstrijd ‘Apps for Amsterdam’. 7 ‘Met
die wedstrijd probeert de gemeente
Amsterdam de vraag te beantwoorden
‘hoe kun je innovatie en de economie
stimuleren door het beschikbaar stel­
len van interessante databronnen?’
Commerciële en particuliere ontwik­
kelaars worden uitgedaagd om toepas­
singen te maken op basis van data over
de gemeente Amsterdam. Je ziet nu
dat zelfs private ondernemingen hun
data ter beschikking stellen, zoals een
autoleasebedrijf gegevens over schades
en bekeuringen per buurt en Liander
met gegevens over energieopwekking
en verbruik’.
In Amsterdam moet de Contest een
impuls geven aan de business met open
data, in Rotterdam bestaat er al langer
een bloeiende Rotterdam Open Data
beweging (ROD). Hierin werken onder­
wijs, onderzoek, ondernemers en over­
heid samen om nieuwe bronnen van
sociale en economische innovatie aan
te boren.8 De gemeente heeft een actief
opendata beleid en ambtenaren worden
getraind om pro-actief bij te dragen aan
open data. Gemeentewerken, Stadsont­
wikkeling, Bibliotheek en Gemeentear­
chief nemen hier het voortouw. Ook het
Havenbedrijf en de politie zijn bezig
data beschikbaar te stellen. De politie
hoopt daarmee ook burgers te betrek­
ken om de veiligheid te vergroten.
Inmiddels heeft de gemeente Rotterdam
al ruim 120 databestanden geopend en
ter beschikking gesteld via de datastore
van het ROD.
Apps4society
Een snelle intensieve manier om nieuwe
mogelijkheden te verkennen en ont­
wikkelen zijn de hackathons. Mensen
met heel uiteenlopende achtergron­
den komen bij elkaar, zoeken data en
verzinnen nieuwe toepassingen. Juist
door de m ix van kennis, specialismen en
creativiteit komen innovaties tot stand.
Op 12 en 13 oktober was de hackathon
Apps4society, georganiseerd door ROD en
#odnext van BZK.9 Cadat was een van
de sprekers die tijdens de proloog in
10 minuten zijn project presenteerde.
maatschappelijk probleem centraal. We
hebben gekeken naar maatschappelijke
problemen en hoe je die met data en
nieuwe toepassingen kunt helpen oplos­
sen. Er zijn heel veel ideeën opgehaald,
zoals een app voor het delen van tuinen:
stel je hebt een tuin maar je hebt geen
tijd o f je bent te oud om die te onder­
houden. Ergens anders in de stad is er
iemand die geen tuin heeft maar wel
graag wil tuinieren. Met een app kun
je die partijen bij elkaar brengen. Een
soortgelijk idee is er voor het bij elkaar
brengen van vraag en aanbod van platte
daken voor zonnecollectoren. O f een app
waarbij restaurants overgebleven etens­
waren kunnen melden bij bijvoorbeeld
voedselbanken. Jonge ontwikkelaars
hebben apps waarmee ze bezig waren
laten zien. Zoals een app waarmee je de
speelplaatsen in Rotterdam ziet en kunt
voorzien van punten en commentaar
kunt geven.10En een app waarin je leeg­
staande bedrijfspanden ziet, en waarmee
je andere starters en jonge onderne­
mers bij elkaar kunt brengen om dan
gezamenlijk te kijken o f je er iets kunt
beginnen.’11
De dag erna was de echte hack, het
bouwen. Wat heeft dit opgeleverd? De
gemeente en VWS hebben bestanden
aangeleverd voor de datastore. Er zijn
diverse toepassingen ontwikkeld. Een
van de prijzen prijs ging naar een app
waarmee je kunt kijken o f je die tweede­
handse auto nou wel o f niet moet kopen:
http://daanlouter.com/autoanalist.
Nieuwsgierig? Lees het op de site van
#hack010.
#hackingsocialsecurity
Wat valt er te hacken voor de sociale
sector? Cadat en Oosterhof denken dat
er legio handige apps denkbaar zijn voor
burgers, cliëntenorganisaties en maat­
schappelijke organisaties. Het inzichte­
lijk maken van geldstromen waardoor
budgetten gecombineerd kunnen
worden, patiënteninformatie, toeganke­
lijke wetskennis en combinaties hiervan.
Mogelijkheden voor ‘ken je rechten’, om
je aan de balie van een instantie te hel­
pen. Een app waarmee je kunt zien waar
voorzieningen voor ouderen zijn, de ver­
thema iet
schillende woonvormen, hoe de voorzie­
ning eruit ziet, de kosten, de ervaringen
et cetera. Een app die met google earth
aangeeft waar precies vacatures zijn, en
wat de vacature is met de mogelijkheid
om direct te mailen o f te bellen. Cadat
en Oosterhof: ‘Organiseer een hackathon
met creatievelingen en gewone burgers,
cliënten en voordat je het weet heb je
tientallen zinvolle ideeën.Wij roepen le­
zers en anderen op om met ons hierover
te sparren en te kijken o f we een socio-
hack van de grond kunnen krijgen. Meld
je bij ons o f via de linkedin van Sociaal
Bestek. Dan kunnen we voorjaar 2013 de
hack uitroeren’.
Mellouki Cadat is senior adviseur bij MOVISIE.
Ronald Oosterhof is directeur van Gek op Werk.
Yvet Bommeljé is redactievoorzitter van Sociaal
Bestek.
Websites
Voor een overzicht kunt u de portals van Open
Knowledge Foundation (http://wiki.okfh.org/
Chapter/Netherlands) en van Open Data
Nederland (http://opendatanederland.org/)
als startpunten gebruiken.
Literatuur
Ministerie van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties, Nieuwe media, kans voor
dienstverlening en interactie, oktober 2012.
Josta de Hoog en alii, Open data, Open gevolgen,
NSOB, 2012-09-25
RoB, In gesprek of verkeerd verbonden? Kansen
en risico’s van sociale media in de representatieve
democratie, april 2012.
Noten
1. Hackathon: woord ontleend aan hack(er) en
marathon. Door intensieve samenwerking in
een creatief proces gedurende bv. 1 dag wordt
software in elkaar gesleuteld. Zie verder
http://en.wikipedia.org/wiki/Hackathon
2. Gek op werk, Ronald Oosterhof, Sociaal
Bestek 2011 nr 1
3. Budgetmonitoring Indische buurt, Mellouki
Cadat, Sociaal Bestek 2012 nr. 6/7
4. http://www.hackdeoverheid.nl/
5. https://data.overheid.nl/; http://www.rij ksover-
heid.nl/opendata
6. http://blogs.ec.europa.eu/neelie-kroes/public-
data-for-all-opening-up-europes-public-sec.tor/,
zie ook http://epsiplatform.eu/
7. http://www.appsforamsterdam.nl/
8. http://www.rotterdamopendata.com
9. twitterverslag: http://www.tweetdoc.org/
View/55644/Apps4Society-12-oktober-2012
10. http://studioschurk.nl/index.php/portfolio/
teaser-video-iphone-app-playgrounds/
11. http://www.revealdreams.nl/
sociaalbestek november 2012 19