SEMINARSKI RAD

PREDMET:
CASE ALATI I PROGRAMIRANJE

TEMA:
ERP (Enterprise Resource Planning)

Profesor: Student:
Prof.dr Mihajlo Travar Nikola Mršić
 SADRŽAJ
1. Uvod .................................................................................................................................... 3

2. ERP sistemi ......................................................................................................................... 3

2.1. Razvoj ERP sistema..................................................................................................... 4

2.1.1. Planiranje materijalnih potreba MRP ................................................................... 5

2.1.2. MRP zatvorene petlje ........................................................................................... 6

2.1.3. Planiranje resursa proizvodnje (MRP II) ............................................................. 6

2.1.4. Planiranje resursa poslovnog sistema (ERP) ........................................................ 7

2.1.5. Prošireni (savremeni) ERP sistemi ....................................................................... 8

2.2. Osnovne karakteristike ERP sistema ........................................................................... 8

2.3. Osnovni ciljevi ERP sistema ..................................................................................... 10

2.4. Prednosti korištenja ERP rješenja.............................................................................. 11

2.5. Implementacija ERP sistema ..................................................................................... 12

3. Zaključak ........................................................................................................................... 12

4. Literatura ........................................................................................................................... 13

2
 1. Uvod

ERP je skraćenica za Enterprise Resource Planning, odnosno sistem za upravljanje

resursima kompanije. Ciljevi ovakvog sistema su efikasno upravljanje poslovnim procesima i
kreiranje jedinstvene baze informacija. Pojam ERP prvenstveno podrazumijeva prilagođavanje
i upotrebu "gotovog" softverskog paketa, a tek onda programsku podršku napisanu po mjeri
određenog korisnika tj. prilagođavanje potrebama konkretne organizacije i postojećem softveru
ili postojećem informacionom sistemu te organizacije. ERP sistem je kombinacija prakse
upravljanja poslovanjem i tehnologije, gdje informacione tehnologije (IT) skuplaju najvažnije
poslovne procese u organizaciji da bi se postigli definisani poslovni ciljevi. ERP sistemi, nude
mnoge softverske komponente, čijim kombinovanjem, tj. konfigurisanjem, implementatori
kreiraju ERP riješenje prilagođeno specifičnim potrebama svake organizacije
posebno. Najčešće, ERP sistem čine slijedeće osnovne softverske komponente:
• Finansije (računovodstvo i knjigovodstvo, glavna knjiga, sredstva i dr.)
• Proizvodnja (upravljanje pogonom, planiranje resursa i kapaciteta, planiranje materijala,
upravljanje radnim nalozima, upravljanje kvalitetom)
• Logistika (upravljanje zalihama, isporukama, nabavkom, transportom)
• Ljudski resursi ( zarade, podsticaji, zapošljavanje, pravila rada, usluge zaposlenima)
ERP riješenja integrišu podatke i procese organizacije u jedinstven sistem. Zbog toga je glavna
karakteristika ERP sistema upotreba samo jedne zbirke podataka, u kojoj se skladište podaci
različitih aplikacijskih modula sistema (finansije, plate, kadrovska evidencija, prodaja,
nabavka, servis, skladište, proizvodnja, CRM itd).

2. ERP sistemi

3
 Planiranje poslovnih resursa predstavlja skup procesa i alata za upravljanje ravnotežom
tražnje i potreba i njihovo predviđanje, koji omogućavaju objedinjeni pogled na ukupno
poslovanje preduzeća, uz podršku odlučivanju. ERP sistem predstavlja strateški alat jedne
korporacije namjenjen integrisanju svih poslovnih procesa koji se odvijaju unutar njene
organizacije i u njenom okruženju i što optimalnijem korišćenju dostupnih resursa. Funkcije
ERP sistema se prostiru van granica preduzeća u kome je implementiran, duž cijelog lanca
vrijednosti u kojem preduzeće igra određenu ulogu. ERP sistemi omogućavaju preduzećima da
trenutno reaguju na promjene na tržištu, prije svega zahvaljujući sistematizaciji podataka,
procesa i poslovnih objekata kojima se uz njihovu pomoć upravlja u realnom vremenu.
Implementacija i primjena ERP sistema u poslovnom sistemu podrazumijeva sinhronizaciju,
odnosno, integraciju svih njegovih poslovnih funkcija i odgovarajućih repozitorijuma podataka.
Ona omogućava konzistentno djelovanje svih sektora preduzeća – proizvodnje, prodaje,
nabavke, isporuke i računovodstva, zasnovano na uvijek ažurnim parametrima, kroz
obezbjeđivanje različitih pogleda na jedinstveni skup podataka o tekućem
poslovanju.Integrisanost podataka kojima se opisuju poslovni objekti kojim preduzeće upravlja,
kao i pristup tim podacima u realnom vremenu utiče na to da uspješna implementacija ERP
sistema u jednom preduzeću uobičajeno dovodi do manjih zaliha, smanjenja zaposlenih i
pojednostavljenja organizacione strukture (procesna orijentacija), boljeg kvaliteta proizvoda,
veće produktivnosti i bržeg odziva u komunikaciji sa klijentima.

2.1. Razvoj ERP sistema

ERP sistemi su se razvijali nekoliko desetljeća kroz slijedeće faze:

1. 1950 – te – Softverski paketi za kontrolu zaliha

2. 1960 – te – Planiranje materijalnih potreba MRP
3. 1970 – te – MRP zatvorene petlje
4. 1980 – te – Planiranje resursa proizvodnje MRP II
5. 1990 – te – Planiranje resursa poslovnog sistema ERP
6. 2000 – te – Prošireni ERP.

4
 Slika 1. Istorijski razvoj metoda za planiranje i upravljanje poslovanjem

2.1.1. Planiranje materijalnih potreba MRP

Ovi sistemi su razvijeni 1970 – tih godina i povezuju se sa jednostavnim operacijama u

proizvodnji. MRP ustvari predstavlja napredniji koncept ranijih napora obrade popisa
materijala. Izumitelji MRP–a tražili su bolju metodu naručivanja materijala, a pronašli su je
upravo u tom konceptu. Temeljni koncept planiranja materijalnih potreba zasniva se na četiri
pitanja koja predstavljaju njegovu logiku:

• Šta ćemo proizvoditi?

• Šta je potrebno da se to proizvede?

• Šta imamo?

• Šta moramo nabaviti?

5
 Ta četiri pitanja nazivaju se univerzalnom jednadžbom proizvodnje. Njezina se logika
primjenjuje gdje god se nešto proizvodi. MRP simulira univerzalnu jednadžbu proizvodnje.
Koristi glavni terminski plan proizvodnje da odgovori na pitanje šta ćemo proizvoditi, popis
potrebnog materijala i/ili sastavnice materijala da odgovori na pitanje što je potrebno da se to
proizvede i dokumentaciju o stanju skladišta odnosno zalihama da odgovori na pitanje šta
imamo? Da bi odredio buduće potrebe, dakle da bi odgovorio na pitanje šta moramo nabaviti?.

2.1.2. MRP zatvorene petlje

MRP je brzo evoluirao u nešto više nego ''bolji način naručivanja materijala''. Prvi korisnici
vrlo su brzo došli do zaključka da MRP ima sposobnosti veće od pretpostavljanih. Primijetili
su da taj koncept može biti koristan za planiranje u cilju zadržavanja važećih krajnjih rokova
nakon što su distribuiranje narudžbi. MRP otkriva kada je krajnji rok narudžbe i kada dolazi do
kašnjenja. MRP postaje formalan mehanizam vođenja prioriteta u promjenjivom okruženju
proizvodnje. Promjene u proizvodnom okruženju nisu moguće ili vjerojatne, one su neizbježne.
Alati za planiranje kapaciteta u proizvodnom poslovnom sistemu, povezani MRP-računalnim
ssistemom su:

• Planiranje prodaje i proizvodnje,

• Izrada termina proizvodnje,

• Predviđanje, planiranje prodaje i narudžbi,

• Analiza resursa.

MRP zatvorene petlje ima sljedeće važne karakteristike:

• Predstavlja niz funkcija, ne samo planiranje materijalnih potreba MRP.

• Sadrži alate koji se odnose na prioritete i kapacitete, te podržavaju planiranje i

izvršavanje

• Ima sposobnost dobivanja povratne veze – od funkcija izvedbe do funkcija planiranja.

2.1.3. Planiranje resursa proizvodnje (MRP II)

6
 Sredinom sedamdesetih, pored neposredne proizvodnje koja je osnov za planiranje uz
pomoć MRP metode, pojava MRPII metode utiče na integraciju drugih poslovnih funkcija u
složenije korporativno informatičko okruženje. Osamdesetih godina prošlog vijeka, pojavom
metode za planiranje proizvodnih resursa (MRPII), izvršeno je integrisanje postojećeg domena
upravljanja, obuhvaćenog MRP metodom sa povratnom vezom, sa finansijskim planiranjem.
MRP II uključuje tri dodatna elementa u odnosu na MRP zatvorene petlje:

1. Planiranje prodaje i operacijsko planiranje predstavlja koncept uravnoteženja potražnje i

dobave na razini količina,

2. Financijsko sučelje je sposobnost pretvaranja operativnih planova u novčane jedinice,

3. Simulacija predstavlja sposobnost MRP II koncepta da postavi pitanje "što ako" te da se

dobije odgovor na osnovi kojega se može djelovati.

2.1.4. Planiranje resursa poslovnog sistema (ERP)

Evolucijom koncepata MRP, MRP zatvorene petlje, te MRP II dolazi se do trenutno

aktualnoga koncepta planiranja resursa poslovnog sistema ili ERP-a. Računarski sistem
planiranja resursa poslovnog sistema, (ERP-sistem) predviđa i uravnotežuje potražnju i dobavu,
predstavlja skup alata za predviđanje, planiranje i terminiranje na razini preduzeća, a ti alati
izvode sljedeće zadatke:

• Povezuju kupce i dobavljače u cjelovit dobavni lanac.

• Koriste provjerene procese za donošenje odluka.

• Koordiniraju prodaju, marketing, operacije, logistiku, nabavu, financije, razvoj

proizvoda i ljudske resurse.

Ciljevi ERP-a uključuju povećanje produktivnosti, smanjenje troškova zaliha, proizvodnje i

logistike, poboljšanje komunikacije s kupcima, integriranje svih funkcija poslovnog sistema u
jednu cjelinu, te postavljanje temelja za dobavni lanac i e-poslovanje. Termin ERP je

7
ustanovljen 1990. godine, od strane Gartner, Inc. Korporacije, ali su ERP sistemi počeli da se
probijaju na tržištu tek od 1994. godine, kada je SAP, njemačka kompanija za izradu softvera
predstavila na tržištu prvi ERP sistem – SAP R/3. Danas, ERP sistemi počinju da nalaze svoju
primjenu i u malim i srednjim preduzećima, pri čemu su dominantno prisutni dobavljači kao
što su: Microsoft, Epicor, NetSuite, Sage, drugi.

2.1.5. Prošireni (savremeni) ERP sistemi

Savremena transformacija ERP sistema se uočava u najmanje tri segmenta: širenju

poslovnih procesa van granica korporacija, vertikalnoj specijalizaciji industrijskih ERP
riješenja i razvoju komponentne arhitekture. ERP kao skup upravljačkih alata kojima se
usklađuju potražnja i dobava, a imaju sposobnost da povezuju kupce i dobavljače u potpuni
dobavni lanac, pri tome koristeći dokazane i provjerene upravljačke i planerske alate, čime se
postižu visoki stupnjevi integracije među funkcijama kao što su: prodaja, marketing,
proizvodnja, operacije, logistika, nabava, financije, razvoj novog proizvoda i upravljanje
ljudskim resursima, te se time omogućava ljudima, zaposlenicima odnosno djelatnicima
obavljanje poslova uz visoke stupnjeve usluge i produktivnosti, istodobno smanjujući troškove
i zalihe, čime ERP postavlja temelje efikasnom e-poslovanju. Prvobitne funkcije ERP sistema
su se odnosile na planiranje proizvodnje i distribucije. Danas, savremeni ERP sistemi sadrže i
komponenteza planiranje i upravljanje ostalim poslovnim procesima, koji su ranije smatrani
sporednim, sa stanovišta integracije. Pored toga, dobavljači ERP sistema aktivno prilagođavaju
svoja riješenja za primjenu u različitim industrijskim sektorima, prilagođavajući postojeće
funkcije i dodajući nove, specifične za određenu industriju.

2.2. Osnovne karakteristike ERP sistema

8
 Sam zahtjev za povećanje efikasnosti je doveo do motivacije evolucije ERP sistema kroz
historiju. ERP sistemi obuhvataju sve poslovne funkcije, tako da su dostupne mnogo širem
tržištu poslovnih sistema, dok to nije bio slučaj sa MRP II koji su bili namjenjeni isključivo
proizvodnim sistemima. Iako je osnovna karakteristika jednog ERP sistema integrisano
planiranje i kontrola svih relevantnih resursa jednog poslovnog sistema, zahteva se da svaki
poslovni informacioni sistem posjeduje slijedeće osobine, da bi mogao da se kvalifikuje kao
ERP rešenje:

1. Fleksibilnost - Savremeni ERP sistem karakteriše mogućnost prilagođavanja realnim

potrebama određenog poslovnog sistema koji ga implementira u svom okruženju, ali i
standardnim industrijskim praksama. Fleksibilnost se odnosi na mogućnost podešavanja opštih
parametara i parametara procesa, radom sa različitim izvorima podataka.

2. Modularnost i otvorena arhitektura - Savremeni ERP sistem se sastoji od modula, pri

čemu je svaki od njih namjenjen određenom domenu poslovnih funkcija. Svaki modul se,
posredstvom dostupnih interfejsa može povezati sa jednim ili više drugih modula ili softverskih
komponenti, eksternih sa stanovišta ERP sistema. Sistem, ili njegovi pojedinačni dijelovi, se
mogu implementirati na različitim hardverskim i softverskim platformama (operativnim
sistemima).

3. Dostupnost - ERP sistem nije ograničen formalnim granicama poslovnog sistema. On

mora da bude dostupan njegovim udaljenim organizacionim jedinicima, ali i da pruži
odgovarajuće interfejse, namenjene partnerima preduzeća i njegovim klijentima.

4. Simuliranje realnih poslovnih okolnosti - Jedna od veoma važnih funkcija ERP sistema
predstavlja mogućnost predviđanja ponašanja sistema u određenim, realnim poslovnim
okolnostima. Ovo predviđanje se vrši primjenom odgovarajućih simulacionih scenarija na
domenu realnih poslovnih podataka, definisanih određenim pretpostavkama, zasnovanih na
prognozama. Rezultati simulacije realnih poslovnih okolnosti predstavljaju nezamjenljivu
osnovu za donošenje važnih taktičkih poslovnih odluka, a mogu doprineti i uspješnom
donošenju odluka u strateškom i operativnom domenu.

9
 2.3. Osnovni ciljevi ERP sistema

Najčešće su ERP sistemi inicijalno projektovani za korištenje u proizvodnim

preduzećima koja karakteriše masovna proizvodnja diskretnih proizvoda. Zahvaljujući razvoju
tržišta i uspješnim implementacijama ERP sistema u drugim sektorima, iz kojih su proizašla
specijalizovana industrijska riješenja, danas se oni koriste za rješavanje ili podršku u rješavanju
najmanje 5 grupa problema, i to kroz realizaciju slijedećih ciljeva:

1. Integrisanje finansijskih informacija - U konvencionalnim sistemima, zbog

redundantnosti informacija, odnosno ljudskih grešaka proisteklih iz njihovog različitog
tumačenja, različiti podsistemi daju različite slike o ukupnim finansijskim performansama
jednog poslovnog sistema. S obzirom na to da ERP sistem podrazumijeva integrisano
upravljanje finansijskim informacijama, iako sa različitim odgovornostima, očigledno je da on,
pod uslovom kompletnosti i ažurnosti informacija, obezbeđuje tačnu, uvijek ažurnu sliku o
ukupnom prihodu preduzeća, njegovoj strukturi i alternativnim predstavama.

2. Integrisanje informacija o narudžbinama klijenata. Proces transformacije narudžbine

klijenta u prihod se prožima kroz cijelu poslovnu organizaciju i involvira aktivnosti svih sektora
preduzeća. Sa tog stanovišta on predstavlja najznačajniji proces u jednom poslovnom sistemu i
osnovni generator informacija za podršku odlučivanju. S obzirom na to, ukoliko se sprovodi u
konvencionalnom sistemu, predstavlja generator velikih rizika za stvaranje pogrešne ili
nepotpune slike o svom stanju i uticaju na ukupne performanse preduzeća. Zato, od velike je
važnosti da on bude integrisan i koordinisan, uz podršku odgovarajućeg ERP sistema.

3. Standardizacija i ubrzavanje proizvodnih procesa. U konvencionalnom sistemu,

proizvodno preduzeće sa više geografski udaljenih pogona mogu karakterisati različiti standardi
(ili jedan standard sa različitim načinima primjene) za upravljanje proizvodnim procesima.
Primjenom ERP sistema, vrši se njihova unifikacija, a on omogućava i veći stepen
automatizacije u njihovom sprovođenju. Shodno tome, proizvodni procesi traju kraće.

4. Smanjenje zaliha. Sa primjenom ERP sistema, proizvodni procesi jednog preduzeća

su stabilniji i predvidljivi u najvećoj mogućoj meri. ERP sistemi obuhvataju i MRP metode za
planiranje zalihama koje obezbeđuju njihov optimalni nivo i minimalne troškove skladištenja.

10
 5. Standardizacija informacija o ljudskim resursima. Ukoliko poslovni sistem obuhvata
niz geografski udaljenih lokacija, integrisane i standardizovane informacije o svim ljudskim
resursima koje omogućava ERP sistem, obezbeđuju njihovu potpunu tačnost i ažurnost.

2.4. Prednosti korištenja ERP rješenja

Korištenje ERP rješenja ima svoje prednosti između ostalih to su:

1. Integrisanost – Glavna prednost integrisanosti svih aplikacijskih područja je

jednokratni unos. Ako se koristi više različitih sistema, potrebno je mnogo vremena za
ponavljajuće radnje unosa istih podataka u više sistema. To stvara niz različitih
problema:
 Gubitak vremena zbog višekratnih unosa istih podataka u različite sisteme
 Velika vjerovatnoća pojave greške
 Neuniformni šifarnici
 Neusklađenost podataka u različitim sistemima onemogućava kvalitetne analize.
Korišćenjem integrisanog ERP sistema imamo »samo jednu verziju činjenice«, koju je potrebno
unijeti samo jednom, i time se automatski zabilježi u svim potrebnim aplikacijskim područjima
poslovanja. Svi poslovni procesi/sektori, odnosno svi zaposleni koji koriste ERP sistem i svi
rukovodioci, nosioci odlučivanja, u svakom trenutku (u istom, realnom vremenu, bilo kada)
vide istu sliku realnosti. Ovo znači da, npr, bilans u svakom trenutku odražava realno stanje.
Osim toga, u ERP sistemu može se voditi više povezanih preduzeća, koja je moguće
konsolidovati na jednostavan način. Integrisanost sistema donosi značajne uštede u vremenu,
ostavljajući prostora za mnogo kreativnije i produktivnije aktivnosti. Kako se podaci u sistem
unose samo jednom, manja je mogućnost pojave grešaka i nema nekonzistentnih podataka. Na
temelju brzih i kvalitetnih informacija lakše se donose odluke i smanjuje se opasnost od gubitka
posla zbog kašnjenja tačnih informacija.
2. Skalabilnost – ERP sistemi su oblikovani tako da rastu zajedno sa preduzećem.
3. Niži troškovi održavanja sistema – Održavanje samo jednog sistema je jednostavnije i
rentabilnije nego održavanje više različitih sistema.
4. Detaljno definisana prava korisnika – Za svakog korisnika možete detaljno definisati
prava, odnosno odrediti do kojih podataka u sistemu ima pristup, šta može da vidi, a šta
ne, šta može da mijenja i briše.

11
 2.5. Implementacija ERP sistema

Postupak implementacije ERP sistema u jednom poslovnom sistemu predstavlja

projekat strateške važnosti za preduzeće, tokom kojeg se njegovi akteri susreću sa ogromnim
dijapazonom problema, sa tehničkog i organizacionog aspekta.

Tehnički aspekti implementacije ERP sistema su:

• tehnološka spremnost preduzeća;

• kompleksnost izabranog ERP riješenja;

•stepen gubitka, odnosno upotrebljivosti postojećih podataka u kontekstu

kompatibilnosti ERP riješenja i postojećih (legacy) sistema;

• adekvatnost novih projektovanih poslovnih procesa.

Uobičajeni organizacioni problemi implementacije ERP sistema su:

• generalni otpor promjenama;

• neadekvatan trening i obuka;

• potcijenjeno vrijeme i troškovi implementacije;

• smanjena efikasnost u inicijalnoj fazi rada novo projektovanih poslovnih procesa,

usljed adaptacije poslovnog okruženja.

3. Zaključak

Naučnici koji su uključeni u istraživanje područja kao što su operacijski menadžment,

teorije odlučivanja i organizacija općenito, moraju početi predlagati i razvijati specifične ERP-
koncepte koji predstavljaju sljedeći korak u njihovu razvoju. Mišljenje je da trenutni ERP-
koncepti daju okruženje bogato informacijama, a spremno je za razvoj koncepata inteligentnog

12
planiranja i izvedbe. Malo toga se promijenilo u konceptima planiranja od 70–ih godina
odnosno od MRP–a zatvorene petlje. Novi informacijski sistemi primjenjuju već poznate
koncepte i logiku. Potrebno je uključiti stvarne poslovne sisteme u istraživanja, odnosno i
razvijati koncepte utemeljene na istraživanjima u stvarnom okruženju da bi se odredili novi
koncepti planiranja i upravljanja u poslovnim sistemima. ERP sistemi imaju mnogo mana, ali
imaju i jako puno prednosti tako da jednom kad se usvoji promijenjen način razmišljanja
organizacije da poslovni procesi ne postoje zbog njih nego zbog poslovanja organizacije, sistem
postaje funkcionalan.

4. Literatura

1. www.masfak.ni.ac.rs/uploads/.../www2_1._erp.pdf
2. http://www.nps.rs/resenja/poslovna-resenja-erp/httpnpsrsmaasatindexphp.html
http://sr.wikipedia.org/wiki/ERP

13
3. hrcak.srce.hr/file/41652
4. The importance of knowledge management for ERP systems /Glenn Parry and Andrew Graves

14