Sabanitičar PDF

OBRAZOVNI PROGRAM
ALATNIČAR
SADRŽAJ
OPŠTI DIO .................................................................................................. 3

1. NAZIV PROGRAMA: ALATNIČAR ..................................................................... 3
2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3
POSEBNI DIO ............................................................................................... 5
1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 5
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI .................................................................... 5
1.2. STRUČNO-TEORIJSKI PREDMETI.................................................................. 6
1.2.1. MATERIJALI ....................................................................................... 6
1.2.2. OPŠTE MAŠINSTVO ............................................................................. 12
1.2.3. ALATI I PRIBORI ................................................................................ 22
1.2.4. PREDUZETNIŠTVO .............................................................................. 37
1.2.5. PRAKTIČNA NASTAVA ......................................................................... 43
2. ISPITNI KATALOG .................................................................................... 63
2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA ZAVRŠNOG ISPITA ............................... 67
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA .................................................. 69
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA..................... 69
5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ......................... 69
6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH .......................... 69
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA .......................... 70
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA .............................. 70
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................... 70
9. SLOBODNE AKTIVNOSTI ............................................................................ 71
10. PROFESIONALNA PRAKSA ........................................................................ 71
2
OPŠTI DIO
1. Naziv programa: ALATNIČAR

2. Nastavni plan
Redni Nastavni predmeti - grupe I II III
Ukupno
broj predmeta sed. god. sed. god. sed. god.
A Opšteobrazovni predmeti
1. Maternji jezik i književnost 3 108 2 72 2 66 246
2. Matematika 3 108 2 72 2 66 246
3. Strani jezik 2 72 2 72 2 66 210
4. Informatika 2 72 72
5. Fizičko vaspitanje 2 72 2 72 2 66 210
Društvena grupa predmeta
1. Istorija 1 36 36
2. Geografija 1 36 36
3. Sociologija 2 72 72
Prirodna grupa predmeta
1. Hemija 2 72 72
2. Biologija 1 36 36
3. Fizika 1 36 36
UKUPNO A 16 576 12 432 8 264 1272
B Stručno-teorijski predmeti
1. Materijali 2 72 72
2. Opšte mašinstvo 3 108 3 108 216
3. Alati i pribori 2 72 2 66 138
4. Preduzetništvo 1 33 33
UKUPNO B 5 180 5 180 3 99 459
Praktična nastava sa
C 10 360 14 504 20 660 1524
tehnologijom zanimanja
D Slobodne aktivnosti 1 36 1 36 1 33 105
E Profesionalna praksa 15 dana 20 dana 35 dana
F Broj časova 32 1152 32 1152 32 1056 3360
G Broj radnih 36 36 33 105
Ukupno (A+B+C+D) = 3.360
3
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa
- Omogućiti svestran razvoj pojedinca i njegovu socijalnu integraciju;
- Produbiti i proširiti opšte obrazovanje u funkciji struke;
- Obezbijediti stručno-teorijska i praktična znanja, neophodna za kvalitetan rad u
zanimanju;
- Pripremiti učenika za permanentno obrazovanje i cjeloživotno učenje;
- Razvijati sposobnost socijalne komunikacije i spremnost za razvijanje kvalitetnih
međuljudskih odnosa;,
- Posjedovanje znanja za čitanje tehničkih crteža i tehnološke dokumentacije;
- Posjedovanje informatičke pismenosti;
- Posjedovanje preduzetničkih sposobnosti;
- Sposobnost izrađivanja šablona;
- Sposobnost izrađivanja steznih alata;
- Sposobnost izrađivanja alata za savijanje, probijanje, prosijecanje, izvlačenje i
kombinovanih alata;
- Sposobnost izrađivanja alata za kovanje, krzanje, presovanje i livenje;
- Sposobnost izrađivanja modela za kopiranje;
- Sposobnost izrađivanja alata za graviranje;
- Rukovanje alatima za stezanje, obradu, mjerenje i kontrolu;
- Rukovanje mašinama za izradu alata;
- Popravlja alate koje izrađuje;
- Ispunjava potrebnu radnu dokumentaciju i dokumenta o evidenciji stanja mašina,
uređaja i opreme;
- Priprema elemente kalkulacija;
- Primjenjuje pri radu standarde kvaliteta;
- Razviti kod učenika ekološku svijest i upoznati ih sa propisima o zaštiti na radu i
zaštiti okoline i važnosti njihovog dosljednog poštovanja.
4. Uslovi za upis, odnosno za uključivanje u program za obrazovanje odraslih

- U školu za sticanje srednjeg stručnog obrazovanja u trogodišnjem trajanju –
obrazovni program Alatničar, mogu se upisati lica koja su završila osnovnu školu
ili završila dvogodišnju stručnu školu i nijesu starija od 17 godina. Izuzetno, u
školu se mogu upisati lica do18 godine, uz odobrenje nastavničkog vijeća škole.
Lica koja su napunila 18 godina uključuju se u program za obrazovanje odraslih.
- Za upis u dualni oblik obrazovanja potrebno je da učenik ima sklopljen ugovor sa
poslodavcem, u sladu sa Zakonom o stručnom obrazovanju.
- Ako se za upis prijavio veći broj kandidata od broja raspisanih mjesta,
Ministarstvo prosvjete i nauke donosi odluku o dopunskim kriterijumima za upis.
5. Trajanje obrazovanja
- Obrazovanje traje tri godine.
6. Prohodnost
- U redovnom obrazovanju učenici prelaze u viši razred ako su iz svih predmeta
tekuće godine postigli prelaznu ocjenu, realizovali slobodne aktivnosti i obavili
profesionalnu praksu.
- Lica koja su završila dvogodišnju stručnu školu mogu se uključuti u drugi ili treći
razred srodnog zanimanja uz polaganje dopunskih i diferencijalnih ispita.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa planom za izvođenje obrazovnog
programa za odrasle, koji donosi škola.
7. Obrazovanje koje se stiče

- Završetkom obrazovnog programa ALATNIČAR učenik stiče stručno obrazovanje u
trajanju od tri godine – ALATNIČAR.
4
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST

1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. DRUŠTVENA GRUPA PREDMETA
1.1.5. INFORMATIKA
1.1.6. PRIRODNA GRUPA PREDMETA
1.1.7. FIZIČKO VASPITANJE
5
1.2. STRUČNO - TEORIJSKI PREDMETI
1.2.1. MATERIJALI
1. Naziv predmeta: MATERIJALI
2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Vrste nastave
Razred Praktična Ukupno
Teorija Vježbe
nastava
I 72 72
II
III
Ukupno 72 72
3.Opšti ciljevi nastave

U okviru predmeta učenik će:
- Steći znanja o vrstama materijala;
- Upoznati svojstva tehničkih materijala i mogućnosti njihove primjene u
mašinstvu;
- Steći neophodna znanja o strukturi materijala i uticaju strukture na promjenu
svojstava materijala;
- Osposobiti se za pravilan i racionalan izbor materijala;
- Upoznati način označavanja po standardu mašinskih materijala;
- Upoznati vrste, svojstva i primjenu plastičnih, gumenih i kompozitnih materijala;
- Upoznati vrste, svojstva i primjenu materijala za zaštitu i opravku limarskih i
autolimarskih konstrukcija (boje, lakovi, plastika i dr);
- Upoznati osobine, vrste i primjenu goriva, maziva i pomoćnih materijala;
- Naučiti da koriste priručnike, standarde, tabele i druge vrste stručnih tekstova;
- Poštovati ekološke zahtjeve i razvijati osjećaj za ekonomičnu upotrebu
materijala;
- Razviti osjećaj poštovanja i brige za očuvanje životne sredine i zaštite na radu;
- Razviti osjećaj odgovornosti i preciznosti u radu;
- Ovladavati stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.
6
4. Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: PRVI
Informativni ciljevi i Socijalizacijski Preporuke za
Formativni ciljevi
sadržaji ciljevi izvođenje nastave
učenik učenik učenik
I Uvod
- Definiše pojmove - Određuje atomsku - Razvija pozitivan
materije, smješe, masu uz pomoć odnos prema
jedinjenja, periodnog sistema materijalnim
elementa, - Određuje relativnu dobrima
hemijskih simbola molekulsku masu - Razvija ekološku
- Upoznaje se sa - Objašnjava pojavu svijest
strukturom atoma kiselih kiša i njihov
- Definiše pojam uticaj na okolinu
rastvora, kiseline, - Pronalazi primjere
baze, soli kiselina, baza i soli
- Objašnjava u svakodnevnom
oksidoredukcione životu
procese - Pronalazi primjere
- Razumije značaj i praktične primjene
primjenu elektrolize
elektrolize
- Razumije osobine i
primjenu polimera
II Metali i legure
- Objašnjava pojam - Uočava vezu - Razvija i povećava
tehničkih između elemenata stručnost
materijala, navodi i metala i značenje - Razvija pozitivan
podjelu i vrste riječi mehanička odnos prema
- Navodi svojstva čvrstoća, tvrdoća, materijalnim
materijala u žilavost, dobrima
zavisnosti od vrste elastičnost, zamor
materijala
- Razlikuje fizička,
mehanička,
tehnološka i
hemijska svojstva
metala i legura
- Razlikuje kristalne
od amorfnih
materijala i
prepoznaje
različite oblike
kristalnih rešetki
III Tehničko gvožđe i čelici
- Razumije pojmove - Razlikuje - Razvija ekološku Vježbe:
gvožđe i čelik karakteristike i svijest - Izbor čeličnih
- Navodi podjelu namjenu čelika materijala iz
čelika i livenog - Analizira uticaj tabela
gvožđa ugljenika i ostalih
- Navodi osobine legirajućih
livenog gvožđa i elemenata na
čelika kvalitet čelika
- Opisuje postupke - Čita i pojašnjava
7
Formativni ciljevi
prerade čelika i standardnu oznaku
čeličnih livova u čelika
poluproizvode - Pronalazi primjere
- Upoznaje i primjene livenog
objašnjava gvožđa i čelika
standarde za
označavanje gvožđa
i čelika
IV Obojeni metali
- Navodi svojstva - Pronalazi primjere - Stiče osjećaj
aluminijuma i primjene sigurnosti i
njegovih legura aluminijuma i samopouzdanja
- Navodi svojstva njegovih legura
legura bakra i - Pronalazi primjere
njegovih legura primjene mesinga,
- Navodi bronze, hroma,
karakteristike nikla volgrama i
magnezijuma, njihovih legura
cinka, titana i
drugih metala i
njihovih legura
- Razumije osnove
postupaka
sinterovanja,
karakteristike
sinterovanih
dijelova i
mogućnost njihove
upotrebe
V Ostali materijali
- Navodi podjelu i - Razlikuje različite - Uočava važnost Vježbe:
objašnjava svojstva prirodne i očuvanja zdrave - Izrada pojmovne
plastičnih masa vještačke polimere životne sredine mape u koju se
- Definiše pojmove: s obzirom na njihov unose vještački
monomer, polimer, hemijski sastav, materijali koji se
polimerizacija strukturne osobine upotrebljavaju u
- Nabraja najvažnije i upotrebu industriji
fizičke i hemijske - Razlikuje pojmove - Sagorjevanje i
osobine polimera polimer, topljenje polimera
- Upoznaje pojam termoplast,
reciklaže i potrebu duroplast i
trajnog elastomer
odstranjenja - Uočavaju potrebu
polimera pravilnog
- Navodi sastav, sakupljanja i
karakteristike i odlaganja
primjenu gume polimera radi
- Navodi fizičko- reciklaže
mehanička svojstva - Pronalazi primjere
stakla primjene plastičnih
- Objašnjava masa za izradu
8
Formativni ciljevi
karakteristike konstruktivnih
kompozitnih elemenata
materijala i navodi - Analizitra
primjere primjene mogućnosti
- Navodi vrste i prerade i obrade
objašnjava vještačkih
karakteristike materijala
zaptivnih - Pronalazi primjere
materijala i primjene staklene
materijala za vune.
toplotnu i - Uočava ulogu
električnu izolaciju zaptivnih
materijala i
materijala za
toplotnu i
električnu izolaciju
VI Goriva i maziva
- Definiše pojam i - Razlikuje goriva - Jača ekološku Vježbe:
navodi podjelu, dobijena iz nafte i svijest - Izbor ulja i maziva
sastav i drugih sirovina - Stiče osjećaj iz kataloga
karakteristike - Razlikuje pojmove odgovornosti
goriva reaktant i produkt
- Definiše pojam - Upoređuje
maziva, navodi karakteristike
podjelu, vrste i goriva i bira
karakteristike odgovarajuće u
maziva zavisnosti od
- Navodi zakon o zahtjeva, uz
održanju mase upotrebu literature
- Uočava ulogu
toplote hemijskih
reakcija na
izabranim
primjerima (na
primjer
sagorijevanje
ugljovodonika)
VII Korozija
- Objašnjava pojam - Upoređuje različite - Jača osjećaj
korozije načine za zaštitu odgovornosti
- Nabraja uzroke površina od
pojave korozije korozije
- Određuje postupke
pripreme površina
metala radi zaštite
od korozije
VIII Ispitivanje metalnih materijala
- Razumije namjenu - Mjeri tvrdoću - Razvija osjećaj za Vježbe:
ispitivanja metalnih - Mjeri žilavost preciznost, - Mjerenje tvrdoće
materijala i navodi - Analizira ponašanje sigurnost u radu po Brinelu, Rokvelu
vrste mjerenja materijala pri i Vikersu
9
Formativni ciljevi
- Objašnjava pojedinim - Ispitivanje zatezne
pojmove tvrdoće, tehnološkim čvrstoće ploča i
čvrstoće i žilavosti postupcima traka
- Razumije važnost - Povezuje u sistem - Ispitivanje
izvođenja mehanička i materijala
tehnoloških tehnološka metodama bez
ispitivanja ploča, ispitivanja po razaranja
limova i cijevi i različitim
nabraja osnovne kriterijumima (na
vrste ispitivanja primjer vrsta
- Navodi i objašnjava ispitivanja, način
metode ispitivanja izvođenja)
materijala bez - Povezuje oblik,
razaranja dimenzije komada i
(ultrazvukom, prirodu materijala
rendgenskim sa mogućnošću
zracima, magnetno ispitivanja
i druga)
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Drapić, S. i drugi: Mašinski materijali, Zavod za udžbenike, Beograd, 2006.
- Mirković, R., Arsenić R.: Mašinski materijali, za sve profile mašinstva, Zavod za
udžbenike, Beograd, 1996.
- Toufar, F.: Tehnički materijali, za srednje strukovne škole, Školska knjiga,
Zagreb, 2003.
- Hrgović, D.: Tehnički materijali, laboratorijske vježbe, Školska knjiga, Zagreb,
2003.
6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

- Nastava se realizuje u učionici koja je opremljena: računarom sa multimedijskim
paketom softverom za prikaz različitih vrsta materijaja i priloga, A/V opremom,
grafoskopom, diaprojektorom sa odgovarajućim slajdovima, uzorcima različitih
materijala, mjernim instrumentima i drugim.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

- U toku klasifikacionog perioda provjeravaju se i ocjenjuju pismeni radovi
učenika (kontrolne vježbe, testovi) - najmanje po jedan u klasifikacionom
periodu i usmeni odgovori učenika. Učenik mora biti ocijenjen na kraju svakog
klasifikacionog perioda. Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi
se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora
biti sa usmene provjere znanja. Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

- Visoka stručna sprema iz područja mašinstva.
10
9. Povezanost predmeta
Povezanost sa predmetom
Znanja
Predmet Znanja
- Metali i legure - Praktična nastava - Alati i pribori za pojedine
- Limarske konstrukcije vrste obrada
- Pribori za stezanje
- Korozija - Limarske konstrukcije - Alati i pribori za pojedine
- Praktična nastava vrste obrada
- Površinska zaštita
- Ispitivanje materijala - Praktična nastava - Alati i pribori za pojedine
- Limarske konstrukcije vrste obrada
- Pribori za stezanje
11
1.2.2. OPŠTE MAŠINSTVO
1. Naziv predmeta: OPŠTE MAŠINSTVO
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I 72 36 108
II 72 36 108
III
Ukupno 144 72 216
3. Opšti ciljevi nastave

U okviru predmeta učenik će biti u mogućnosti da:
- Čita i razumije tehničke crteže, uputstva i propise, tabele, dijagrame, šeme i
tehničku dokumentaciju;
- Stekne nephodna znanja o strukturi materijala i uticaju strukture na promjenu
svojstva materijala;
- Zna pravilan i racionalan izbor materijala;
- Upozna način označavanja po standardu mašinskih materijala;
- Konstruiše jednostavnije mašinske proizvode;
- Izrađuje tehničko-tehnološku dokumentaciju;
- Nauči da koristi priručnike, standarde, tabele i druge vrste stručnih tekstova;
- Crta jednostavne tehničke radioničke i sklopne crteže mašinskih elemenata i
manjih sklopova, u skladu sa standardima;
- Poštuje ekološke zahtjeve i razvija osjećaj za ekonomičnu upotrebu materijala;
- Razvija osjećaj odgovornosti i preciznosti u radu;
- Ovlada stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u struci.
12
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
Osnovi tehničkog crtanja
- Upoznaje se sa: - Izvlači osnovne i - Razvija tehničku
priborom za kotne linije, kulturu, osjećaj za
tehničko crtanje, šrafira, ispisuje red i urednost
standardima, zaglavlje i
vrstama tehničkih pozicione oznake
crteža, elemenata
razmjerama, - Ovladava tehnikom
zaglavljima, pravilnog
sastavnicama, - Kotiranja i
tolerancijama i šrafiranja
njihovom vježbanjem na
primjenom u primjerima
mašinstvu - Ispisuje tehničko
- Upoznaje sa pismo
tehnikom izrade - Prostorno prikazuje
jednostavnijih skicom jednostavne
crteža elemente
Geometrijske konstrukcije
- Navodi i nabraja - Crta paralelne i - Razvija sposobnost Vježbe:
osnovne normalne prave komuniciranja - Upotreba linija
geometrijske - Crta simetrale duži - Crtanje
konstrukcije i uglova geometrijskih
- Dijeli duž na n- konstrukcija
jednakih djelova - Crtanje kontura
- Spaja prave linije mašinskih dijelova
lukom datog - Rad u olovci
poluprečnika
- Konstruiše pravilan
trougao, kvadrat,
petougao,
šestougao, elipsu
Osnovi nacrtne geometrije i tehničkog crtanja
- Upoznaje pojam i - Razlikuje centralno - Razvija sposobnost Vježbe:
osnovne elemente i paralelno komuniciranja - Projekcije tijela -
projektovanja projiciranje crtanje tijela u
- Razlikuje koso i - Razvija tehničku izometriji na
- Upoznaje pojmam ortogonalno kulturu osnovu projekcija
kvadranata, projiciranje - Crtanje projekcija
oktanata - Crta projekcije na osnovu
aksonometrije tačke na jednu, izometrijskog
dvije i tri ravni izgleda –
- Crta projekcije dopunjavanje
duži u opštem i pogleda, crtanje
specijalnom mašinskih
položaju elementa uz
- Crta projekcije upotrebu pravila
osnovnih posebnih pogleda,
geometrijskih presjeka i
13
Formativni ciljevi
likova u opštem i pojednostavljenog
specijalnom crtanja
položaju(kvadrat,
pravougaonik, - Izrada prvog
trougao) grafičkog rada
- Crta projekcije
geomentrijskih
tijela u opštem i
specijalnom
položaju
- Crta u izometriji
jednostavne
elemente na
osnovu
ortogonalnih
projekcija
- Crta jednostavne
elemente u
ortogonalnoj
projekciji i
aksonometriji
- Razlikuje prednosti
i nedostatke
pojedinih načina
prikazivanja tijela
Kotiranje
- Upoznaje osnovna - Kotira i označava - Razvija osjećaj Vježbe:
načela kotiranja i vrijednosti kota na preciznosti - Kotiranje
elemente kotiranja crtežu - Razvija svijest o
- Upoznaje se sa - Kotira uproćšeno i potrebi kvalitetnog
pojmom tabelarno rada
- Presjeka - Ispisuje
- Upoznaje se sa tolerancije dužina,
pravilima oblika i položaja i
prikazivanja kvalitet obrade
djelova i njihovih površina
detalja, kao i - Crta i označava
pojednostavljenjim presjeke
a pri crtanju - Crta prodore tijela
- Crta razvijene
površine tijela
- Crta presjeke uskih
elemenata,
presjeke i
skraćenja, posebne
i djelimične izglede
Prikazivanje mašinskih elemenata
- Crta vijak i navrtku Vježbe:
- Kotira i označava - Prikazivanje
metrički i cijevni mašinskih
navoj elemenata, rad u
14
Formativni ciljevi
- Crta spojeve olovci
klinovima
- Crta opruge
- Crta zupčanike i
lančanike
- Uproćšeno crta
zavarene sastave
Tehnički crteži
- Upoznaje, razumije - Sa sklopnog crteža - Stiče osjećaj Vježbe:
i objašnjava pojam određuje preciznosti u radu - Označavanje stanja
tolerancije, tolerancije/nalijeg površina
položaj i veličinu anja - Stiče pozitivnu - Određivanje
tolerantnog polja, - Iz tabela čita orjentaciju tolerancija iz
kotiranje vrijednosti - Prema zanimanju tabela
tolerisanih dužina odstupanja za - Određivanje
- Upoznaje zadate tolerancije i nalijeganja
radionički crtež i izračunava veličinu - Kotiranje
sklopni crtež tolerantnog polja tolerisanih
- Razumije pojam - Analizira veličinu dimenzija
kvaliteta površine i tolerancija i - Izrada radioničkih
zna načine postupke kojima se crteža datog sklopa
označavanja stanja one mogu dostići - Izrada drugog
površina - Iz tabela određuje grafičkog rada
- Definiše pojam dozvoljena
tolerancija oblika i odstupanja kod
položaja izradaka kod kojih
na crtežu
tolerancije nijesu
propisane
- Zna pojedine vrste
nalijeganja
Osnovni pojmovi i aksiomi statike/ Sistem sučeljniih sila u ravni
- Navodi i objašnjava - Razlaže silu na
pojam sile i komponente
podjelu sila grafičkom
- Navodi i objašnjava metodom
pojam veze i - Postavlja analitičke
reakcije veze uslove ravnoteže
- Navodi i objašnjava sistema sučeljnih
aksiome statike sila
- Navodi i objašnjava - Određuje moment
grafičke i sile za tačku
analitičke uslove
ravnoteže sistema
sučeljnih sila
- Navodi i objašnjava
moment sile za
tačku
- Navodi i objašnjava
Varinjonovu
teoremu
15
Formativni ciljevi
Sistem proizvoljnih sila u ravni
- Navodi, definiše i - Slaže paralelne - Stiče osjećaj Vježbe:
objašnjava spreg sile, razlaže sile na preciznosti u radu - Pretvaranje
sila i moment komponente - Stiče sigurnost u mjernih jedinica
sprega - Postavlja uslove radu - Grafičko i
ravnoteže spregova analitičko
- Na primjerima određivanje sila i
određuju uticaj sila ravnoteže
na posmatrani - Grafičko
mašinski dio i rastavljanje dvije
sistem sile
- Odredivanje
momenta sile
Ravanski nosači
- Navodi vrste - Određuje reakcije - Stiče osjećaj Vježbe:
ravanskih nosača i veza grafički i preciznosti u radu Grafički rad:
vrste opterećenja analitički punih - Na primjerima
kod njih ravanskih nosača, proste grede, grede
- Navodi, definiše i opterećenih sa prepustima i
objašnjava kombinacijom konzole odrediti
statički određene različitih reakcije oslonaca i
ravanske pune opterećenja konstruisati
nosače - Konstruiše statičke statičke dijagrame
dijagrame
grafičkom i
analitičkom
metodom,
optetrećenih
kombinacijom
različitih
opterećenja
Središte masa
- Navodi, definiše i - Određuje težište
objašnjava homogenog tijela,
osnovne statičke figure, linije (luk,
veličine u duž, paralelogram,
poprečnom trougao, isječak)
presjeku ravanskih
punih nosača
- Navodi, definiše i
objašnjava pojam
težišta tijela
Trenje
- Navodi, definiše i - Razlikuje trenje
objašnjava pojam klizanja i trenje
trenja i navodi kotrljanja
vrste trenja - Određuje smjer sila
- Navodi, definiše i trenja
objašnjava trenje - Iz tabela bira
klizanja i trenje koeficijent trenja
kotrljanja - Razlikuje
16
Formativni ciljevi
materijale u
zavisnosti od trenja
Brzina i ubrzanje
- Definiše i - Izračunava osnovne
objašnjava pojam veličine koje
kretanja, puta, opisuju kretanje na
brzine, ubrzanja, osnovu zadatih
ugaone brzine, podataka
kružnog kretanja
Rad, snaga
- Definiše i - Na osnovu zadatih - Razvija pozitivan Vježbe:
objašnjava podataka određuje odnos prema struci - Izračunavanje
pojmove rad, snagu stepena
energija, snaga, - Pretvara jedinice iskorišćenja i
stepen iskorišćenja mjere Snage
- Uočava važnost
povećanja stepena
iskorišćenja
Naponi i deformacije
- Navodi, definiše i - Pronalazi primjere Vježbe:
objašnjava pojam mašinskih djelova, - Određivanje
opterećenja, koji su pod napona i
naprezanja, naponom deformacija,
napona i - Za zadate uslove Primjena Hukovog
deformacije određuje napon i zakona
- Navodi, definiše i deformacije
objašnjava Hukov
zakon
- Navodi , definiše i
objašnjava pojam
dozvoljenog
napona i stepena
sigurnosti
17
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
Podjela mašinskih elemenata
Razdvojivi spojevi
- Pojašnjava vezu
- Navodi vrste, između materijala
svojstva i primjenu za vijke i navrtke i
razdvojivih spojeva njihove namjene - Stiče osjećaj Vježbe:
(navojni spojevi, - Iz tabela bira vijke preciznosti u radu - Crtanje navojnih
spojevi pomoću u zavisnosti od - Stiče sigurnost u spojeva
klinova, čivija i zadatih uslova radu
žljebni spojevi) primjene
- Određuje način
osiguranja navojnih
- Navodi materijale spojeva od
za vijke i navrtke odvrtanja
Nerazdvojivi spojevi
- Navodi podjelu i - Bira odgovarajuću
vrste nerazdvojivih vrstu nerazdvojive
spojeva i njihovu veze u zavisnosti
primjenu od zadatih uslova
- Upoznaje zakovane - Definiše način
spojeve pripreme pozicija
- Objašnjava za primjenu
postupak pripreme odgovarajuće veze
limova za zakivanje - Uprošćeno crta
i način zakivanja razne vrste spojeva
- Zna materijale za - Stiče osjećaj
zakivke i kriterijum preciznosti u radu
izbora zakivaka
- Upoznaje osnovne - Stiče sigurnost u
pojmove o radu
zavarenim
spojevima
- Navodi vrste
zavarenih spojeva i
simbole
- Navodi svojstva
lemljenih spojeva
- Objašnjava
svojstva i nosivost
lijepljenih spojeva
Elastične veze
- Upoznaje se sa - Detaljno Vježbe:
vrstama i objašnjava - Skiciranje opruga,
namjenom opruga i opterećenje i rad u olovci
njihovim deformacije kod
karakteristikama pojedinih vrsta
- Navodi materijal za opruga
opruge
18
Formativni ciljevi
Osovine i vratila
- Upoznaje se sa - Crta osovinice, - Stiče osjećaj Vježbe:
- Konstruktivnim osovine i vratila Sigurnosti - Skiciranje osovina i
oblicima - Definiše postupak samopouzdanja vratila, rad u olovci
- Osovinica, osovina i određivanja
vratila, prečnika osovine ili
- Njihovom vratila u zavisnosti
primjenom i od opterećenja i
- Karakteristikama bira material
Ležajevi i ležišta
- Navodi vrste i - Bira materijal za - Stiče pozitivnu Vježbe:
karakteristike ležišne čaure i Orijentaciju - Izbor ležaja iz
ležajeva, njihovo posteljice Prema zanimanju kataloga
označavanje i - Analizira načine
prikazivanje na podmazivanja
crtežu ležišta i razlikuje
- Upoznaje se sa naprave za dovod i
podjelom i podmazivanje
svojstvima lezista ležišta
- Detaljno
objašnjava
postupak
demontaže ležaja,
način ugradnje i
održavanja ležaja
Spojnice
- Razumije ulogu - Definiše kriterijum - Stiče pozitivnu
spojnica i svojstva izbora i primjene orijentaciju
pojedinih vrsta pojedinih vrsta Prema zanimanju
spojnica spojnica
- Detaljno
objašnjava način
ugradnje i puštanje
u pogon spojnice
Elementi za prenos snage

- Upoznaje se sa - Računa prenosni - Stiče osjećaj Vježbe:
podjelom, vrstama odnos sigurnosti i - Cilindrični zupčasti
i primjenom - Crta standardni samopouzdanja par, proračun,
elemenata za profil zupca konstrukcija, crtež
prenos snage - Crta cilindrični Proračun,
- Razumije osnovne zupčanik konstrukcija, crtež
pojmove kod - Analizira elemente lančanog, kaišnog
cilindričnih koji utiču na ili remenog
zupčastih parova, nosivost zupčastih prenosnika
konusnih zupčastih parova - Izrada grafičkog
parova, i pužnih - Bira odgovarajuću rada
parova vrstu prenosa u
- Navodi materijale zavisnosti od
za izradu zupčanika zadatih uslova
19
Formativni ciljevi
- Razumije osnovne - Uočava moguće
pojmove kod greške
lančanih parova - Iz kataloga
- Navodi način naručuje djelove
označavanja lanaca - Crta lančanike
- Razumije način - Crta kaišnik i
prenosa snage, remenicu
svojstva i podjelu
kaišnih i remenih
parova
Primijenjena računara u mašinstvu
- Razumije - Izvodi osnovne - Stiče osjećaj Vježbe:
mogućnosti manipulacije sa sigurnosti u radu - Rad sa softerskim
upotrebe računara datotekama i paketima za
u mašinstvu prilagođava ih - Stiče pozitivnu obradu teksta i
- Upoznaje se sa sopstvenim orijentaciju tabela za crtanje
operativnim potrebama - Prema zanimanju
sistemom - Oblikuje dopis i
WINDOWS druge dokumente i
- Upoznaje se sa štampa ih
osnovnim - Izrađuje
računarskim jednostavne crteže
programima za mašinskih
crtanje (Auto Cad elemenata: crta,
ili drugi) kotira, označava
- Upoznaje se sa stanje površina
mogućnostima - Štampa urađeni
EXELA crtež
- Oblikuje
jednostavan
tabelarni prikaz
koristeći
matematičke
operacije, sortira
ispis po abecedi,
grafički predstavlja
rezultate

- Drapić, S. i drugi: Tehničko crtanje sa mašinskim elementima, Zavod za
udžbenike,Beograd,2004.
- Drapić, S.: Mašinski elementi I, za sve profile, Zavod za udžbenike, Beograd,
2004.
- Risivojević D.: Mašinski elementi I I, za sve profile, Zavod za udžbenike,
Beograd, 2004.
- Drapić, S.: Zbirka riješenih zadataka iz mašinskih elemenata I, Zavod za
udžbenike, Beograd,1986.
- Đorđević, D., Papić, Z.:Tehničko crtanje sa nacrtnom geometrijom, za sve
profile, Zavod za udžbenike, Beograd, 2006.
- Plavšić, M. i drugi: Mehanika I – statika i otpornost materijala sa zbirkom
zadataka, Zavod za udžbenike, Beograd, 2005.
20
- Todić, S. i drugi: Grafički zadaci iz mehanike, Zavod za udžbenike, Beograd,
2005.
- Knez, A. i drugi : Mehanika, udžbenik za 1. letnik strojnih šola, Zavod RS za
šolstvo, 2003.
- Knez, A. i drugi : Mehanika, delovni zvezek za 1. letnik strojnih šola, Zavod RS
za šolstvo, 2003.
- Špiranoc, V.: Tehnička mehanika, Školska knjiga, Zagreb, 2002.
- Koludrović, Ć., Koludrović-Harbić,I., Koludrović, R.:Tehničko crtanje u slici s
kompjutorskim aplikacijama, priručnik za tehničko crtanje, Školska knjiga,
Zagreb, 2002.

- Nastava se realizuje u učionici koja je opremljena: stolovima sa odgovarajućim
priborom za crtanje, A/V sredstvima, grafoskopom, dijaprojektorom sa
odgovarajućim slajdovima, računarom sa odgovarajućim softverom za crtanje,
uzorcima alata, modelima i šemama sklopova i podsklopova mašina, mjernim
instrumentima i drugim.

učenika (grafički radovi-četiri, kontrolne vježbe, testovi) - najmanje po jedan u
klasifikacionom periodu i usmeni odgovori učenika. Učenik mora biti ocijenjen na
kraju svakog klasifikacionog perioda. Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog
perioda izvodi se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu, od kojih
najmanje jedna mora biti sa usmene provjere znanja. Zaključna ocjena izvodi se
na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim periodima.

Znanja
Predmet Znanja
- Tehnički crteži - Praktična nastava - Šeme (hidraulične,
- Limarske konstrukcije pneumatske,
- električne)
- Radionički i sklopni crterži
- Mašinski elementi - Praktična nastava - Izrada i montaža građevinske
- Limarske konstrukcije limarije, ispravljanje i
montiranje autolimarije
- Trenje - Praktična nastava - Izrada i montaža građevinske
- Limarske konstrukcije limarije, ispravljanje i
- Naponi i deformacije - Limarske konstrukcije - Dozvoljeni naponi,
- Praktična nastava deformacije
- Stepen sigurnosti
- Razdvojivi i nerazdvojivi - Limarske konstrukcije - Izrada i montaža građevinske
spojevi - Praktična nastava limarije, ispravljanje i
- Zavarivanje i lemljenje
21
1.2.3. ALATI I PRIBORI
1. Naziv premeta: ALATI I PRIBORI
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II 52 20 72
III 48 18 66
Ukupno 100 38 138

U okviru predmeta učenik će biti u mogućnosti da:
- Upozna osnovne karakteristike i namjenu alata za obradu materijala;
- Upozna karakteristike i namjenu pribora za stezanje radnih komada;
- Čita i analizira tehničku dokumentaciju;
- Osposobi se za samostalan izbor alata i pribora koji direktno utiču na rentabilnost
- Proizvodnje;
- Upozna postupke izrade i održavanja alata i pribora;
- Nauči da koristi proizvođača kataloga alata i pribora;
- Razvije sposobnost i samostalnost pri radu, interesovanja za dalje obrazovanje i
- Usavršavanje u struci;
- Stekne potrebna znanja iz oblasti zaštite na radu i zaštite čovjekove okoline.
22
4. Sadržaji/ Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
I Uvod
- Definiše pojam i - Uočava značaj - Razvija pozitivan - Katalozi
značaj alata i alata i pribora radi odnos prema proizvođača reznih,
pribora brže, bolje i očuvanju steznih i kontrolnih
- Navodi podjele jeftinije materijalnih alata i pribora
alata i faze proizvodnje dobara
konstruisanja alata - Razlikuje alate za
i pribora obradu metala,
- Objašnjava plastičnih masa,
standardizaciju i drveta, rudarske,
tipizaciju alata i građevinske i alate
pribora i proces za zanatstvo i
praćenja alata i domaćinstvo
pribora u - Razlikuje
eksploataciji i standardne i
njihovo specijalne alate i
usavršavanje vrši izbor u
zavisnosti od
mašine na kojoj se
radi obrada i
operacije izvođenja
- Čita i koristi
standarde i
kataloge alata i
pribora
- Analizira osnovna
pravila
konstruisanja i faze
izrade alata i
pribora
- Prati konstruisane i
izrađene alate u
toku eksploatacije,
uočava nedostke
alata i otklanja ih u
toku izrade
dijelova
II Alati za ocrtavanje i obilježavanje
- Definiše zadatak i - Razlikuje ploče za - Razvija osjećaj Vježbe:
značaj ocrtavanja i ocrtavanje i radne odgovornosti i - Crtanje
obilježavanja stolove za preciznosti u radu krivolinijskih
- Navodi alat i pribor ocrtavanje kontura pravilnog i
za ocrtavanje i - Razlikuje igle za nepravilnog oblika
obilježavanje ocrtavanje i uočava pomoću pribora za
- Obrazlaže pravila njihovu geometriju tehničko crtanje
izbora alata i - Razlikuje
pribora za univerzalno i
ocrtavanja i obično paralelno
obilježavanje crtalo
23
Formativni ciljevi
- Poznaje alat za - Razlikuje obične
mjerenje visina obilježivače i
- zna namjenu obilježivače sa
šestara za uvećavajućim
ocrtavanje malih i staklom za
velikih radijusa preciznije
obilježavanje i
poznaje njihovu
geometriju
III Alati za turpijanje
- Definiše proces - Razlikuje ručne i - Katalozi
turpijanja mašinske turpije proizvođača turpija
- Navodi podjelu - Razlikuje
turpija pravougaone,
- Objašnjava kvadratne,
karakteristike trouglaste,
turpija i njihovu okrugle,
namjenu poluokrugle,
- Obrazlaže pravila sabljaste,
izbora turpija polusabljaste,
- Objašnjava nožaste, ovalne i
postupke druge turpije
održavanja turpija - Uočava razliku
- Poznaje postupak između turpija sa
čišćenja turpija od jednostrukim,
strugotine i masti dvostrukim i rašpa-
nasjekom
- Razlikuje turpije sa
vrlo grubim,
grubim, polufinim,
finim i vrlo finim
nasjekom
- Bira alat za
turpijanje
IV Alati za testerisanje
- Definiše proces - Razlikuje testere - Razvija osjećaj za Vježbe:
testerisanja za ručno i mašinsko tačnost i - Crtanje osnovne
- Navodi podjelu odsijecanje odgovornost geometrije listova
testera - Razlikuje grubo, - Uočavanje
- Obrazlaže pravila srednje i fino geometrije na listu
izbora alata ozubljene listove testere
- Objašnjava - Uočava i analizira - Katalozi
postupke geometriju zuba proizvođača alata
održavanja alata testere za testerisanje
- Poznaje postupak - Obrazlaže
izbora alata za primijere primjene
testerisanje gdje se koriste
testere kao alat za
odsijecanje
V Alati za bušenje, upuštenje, razvrtanje, proširivanje
- Definiše pojam - Razlikuje zavojne, Vježbe:
24
Formativni ciljevi
izrade otvora i rupa pljosnate i - Crtanje zavojne
- Definiše alat i specijalne burgije burgije i
navodi podjelu - Uočava glavne prikazivanje njenih
alata za bušenje, dijelove burgije konstruktivnih
- Upuštanje, - Uočava geometriju djelova
proširivanje i zavojne burgije - Uočavanje
razvrtanje - Analizira uticaj geometrije na
- Objašnjava materijala obratka zavojnoj burgiji
osnovnu geometriju na izbor burgije - Crtanje alata za
burgije,upuštača,pr - Razlikuje upuštače upuštanje,
oširivača i za čeonu obradu razvrtanje i
razvrtača ravno i konično proširivanje
- Navodi pravila upuštanje otvora
izbora alata - Uočava geometriju - Biranje alata iz
- Upoznaje i upuštača kataloga i
objašnjava režime - Identifikuje standarda
rezanja geometriju
proširivača - Katalozi
- Razlikuje razvrtače proizvođača alata
za ručnu i mašinsku za bušenje,
obradu upuštenje,
- Identifikuje djelove razvrtanje,
razvrtača proširivanje
- Uočava geometriju
profila razvrtača
- Analizira
kriterijume izbora
alata u zavisnosti
od materijala
radnog komada,
tačnosti i kvaliteta
izrade
- Čita standarde i
kataloge alata za
obradu otvora i
rupa
- Iz tablica očitava
mjerodavne režime
rada
- Analizira uticaj
režima rada na
postojanost alata
VI Alati za obradu struganjem
- Definiše pojam - Razlikuje - Razvija analitičnost Vježbe:
struganja strugarske noževe - Crtanje osnovne
- Objašnjava i za različite obrade geometrije
definiše alat i - Uočava geometriju strugarskog noža
navodi podjelu oštrice noža
alata za obradu - Uočava razlike u - Biranje strugarskih
struganjem geometriji noževa noževa iz kataloga i
- Objašnjava za različite obrade standarda
25
Formativni ciljevi
osnovnu geometriju - Razlikuje
alata standardne i
- Navodi pravila specijalne noževe Tablice:
izbora alata u - Obrazlaže - Katalozi
zavisnosti od kriterijume izbora proizvođača alata
tehnološkog noževa za struganje
postupka - Analizira uticaj
- Upoznaje i režima rada na
objašnjava postojanost alata,
mjerodavne režime tačnost i kvalitet
rada izrade
- Određuje
mjerodavne režime
rezanja
- Očitava
mjerodavne režime
rada iz tablica i sa
dijagrama
VII Alati za glodanje
- Definiše pojam - Razlikuje glodala - Razvija Vježbe:
glodanja sa glodanim, leđno- odgovornost u radu - Crtanje glodala i
- Definiše alat i struganim i prikazivanje
navodi podjelu umetnutim zubima geometrije glodala
alata za glodanje - Analizira oblike - Uočavanje
- Navodi pravila zuba kod glodala sa konsruktivnih
izbora alata pravim, ukrštenim i elemenata na
- Upoznaje i zavojnim zubima glodalu sa
objašnjava režime - Uočava geometriju glodanim,
rezanja kod glodala zuba glodala leđnostruganim i
- Obrazlaže umetnutim zubima
kriterijume izbora
glodala Tablice:
- Čita standarde i - Katalozi
kataloge alata proizvođača alata
- Analizira uticaje za glodanje
režima rada na
postojanost alata,
tačnost i kvalitet
izrade
- Određuje tabelarno
ili analitički režime
rada
VIII Alati za provlačenje
- Definiše pojam - Razlikuje provlakač Vježbe:
provlačenja za unutrašnje i - Crtanje provlakača
- Definiše alat i spoljašnje za unutrašnje
navodi podjelu provlačenje provlačenje
- Objašnjava - Bira provlakač u - Uočavanje vučnog,
konstruktivne zavisnosti od vođenog, reznog i
djelove alata tehnološkog kalibrišućeg dijela
- Navodi postupke postupka kao i geometrije
26
Formativni ciljevi
pripreme alata za - Uočava vučni, zuba provlakača
obradu vođeni, rezni i - Katalozi
- Upoznaje i kalibrišući dio proizvođača alata
objašnjava režime provlakača za provlaćenje
rada kod - Uočava geometriju
provlakača zuba reznog i
kalibrišućeg dijela
- Analizira uticaj
režima rada na
postojanost alata
IX Alati za rendisanje
- Definiše pojam - Uočava dršku i - Navikava se na Vježbe:
rendisanja glavu noža sistematičan rad i - Crtanje osnovne
- Objašnjava - Uočava geometriju poštovanje geometrije noža za
konstrukciju noža reznog dijela alata procedura rendisanje
za rendisanje - Bira nož u - Uočavanje
- Navodi postupak zavisnosti od geometrije na nožu
pripreme alata za tehnološkog za rendisanje
obradu postupka - Katalozi
- Upoznaje i - Čita standarde i proizvođača alata
objašnjava režime kataloge alata za rendisanje
rada kod - Za zadati
rendisanja tehnološki
postupak odredjuje
režime rada
X Alati za brušenje i glačanje
- Definiše pojam - Razlikuje alate za Vježbe:
brušenja i glačanja brušenje i glačanje - Definisanje
- Objašnjava građu - Uočava vrstu i karakteristika
alata za brušenje i geometriju tocila
glačanje obradnih - Biranje tocila iz
- Navodi materijala kataloga
karakteristike i - Analizira tvrdoću i
oblike alata strukturu tocila
- Navodi postupak - Obrazlaže oblike i
pripreme, primjene namjenu tocila u - Katalozi
i pravila rukovanja zavisnosti od proizvođača alata
alatima operacija brušenja za brušenje i
ili glačanja glačanje
- Bira tocila u
zavisnosti od
namjene
- Čita standarde i
kataloge alata
- Za konkretan
tehnološki
postupak određuje
režime rada
XI Alati za izradu navoja
- Definiše postupak - Razlikuje noževe, - Stiče radne navike Vježbe:
izrade navoja glodala, ureznike, - Crtanje
27
Formativni ciljevi
- Definiše alat i nareznice i jednoprofilnih i
navodi podjelu specijalne alate za višeprofilnih
alata za izradu izradu navoja noževa za izradu
unutrašnjih i - Uočava geometriju navoja
spoljašnjih navoja noža za izradu - Uočavanje
- Objašnjava spoljašnjih i geometrije na
osnovnu geometriju unutrašnjih navoja noževima za izradu
alata za izradu - Razlikuje navoja
navoja jednoprofilne i - Crtanje ureznika i
- Navodi postupak višeprofilne noževe nareznice
pripreme, primjene - Bira nož u - Izbor alata iz
i pravila rukovanja zavisnosti od oblika kataloga i
profila navoja i standarda za izradu
dimenzija navoja
- Uočava geometriju
valjkastog i - Katalozi
vretenastog glodala proizvođača alata
za rezanje navoja za urezivanje i
- Razlikuje ručne i narezivanje navoja
mašinske ureznike i
nareznice
- Analizira
geometriju
ureznika i
nareznice
- Razlikuje
specijalne alate za
izradu navoja:
glave za rezanje
navoja, valjke i
profilisana tocila
- Analizira
kriterijume izbora
alata za izradu
navoja
- Čita i koristi
standarde i
kataloge alata za
navoje
- Određuje postupak
pripreme alata i
pravila rukovanja
sa alatom
- Vrši izbor režima
rezanja s ciljem
povećanja
postojanosti alata
28
Razred: TREĆI
Formativni ciljevi
XII Pribori za stezanje
- Definiše pojam - Uočava značaj - Razvija osjećaj za Vježbe:
stezanja pribora za stezanje preciznost u radu - Čitanje crteža
- Navodi djelove - Obrazlaže izbor pribora za stezanje
pribora za stezanje elemenata za i analiza
- Objašnjava baziranje konstruktivnih
karakteristike za - Pronalazi primjere djelova
mehaničke, primjene - Izrada crteža
pneumatske i mehaničkog pribora za stezanje
hidraulične stezne stezanja pomoću
pribore i navodi vijaka, klinova,
podjelu i njihovu ekscentara,
primjenu elastičnih čaura,
- Upoznaje i poluga, opruga
objašnjava - Uočava
elektromagnetne karakteristike
stezne pribore pneumatskog i
- Objašnjava hidrauličkog
univerzalne i pribora
univerzalno - Upoređuje
montažno – pneumatski i
demontažne hidraulički pribor
pribore sa mehaničkim
- Navodi pravila - Analizira
izbora pribora za elektromagnetne
stezanje pribore za stezanje
- Analizira
karakteristike
univerzalnih i
montažno –
demontažnih
pribora
- Određuje silu
stezanja u
zavisnosti od oblika
radnog komada i
vrste obrade i
načina stezanja
- Bira pribor za
stezanje
- Analizira postupke
izrade pribora i
njegovo održavanje
XIII Alati za odsijecanje (makaze)
- Definiše proces - Razlikuje makaze Vježbe:
odsijecanja sa ravnim - Crtanje makaza sa
- Navodi podjelu i paralelnim, ravnim paralelnim,
karakteristike alata nagnutim i kružnim nagnutim i kružnim
za odsijecanje noževima noževima
- Obrazlaže pravilo - Analizira i - Izračunavanje sile
29
Formativni ciljevi
izbora makaza za upoređuje makaze odsijecanja
odsijecanje - Uočava geometriju - Katalozi
- Navodi i objašnjava noža makaza proizvođača alata
postupke izrade i - Izračunava silu za odsijecanje
održavanja makaza odsijecanja
različitih
materijala
izrade i održavanja
makaza
XIV Alati za probijanje i prosijecanje
- Definiše proces - Čita i proučava Vježbe:
probijanja i tehničku - Crtanje alata za
prosijecanja dokumentaciju probijanje i
- Navodi tipove alata - Razlikuje otvorene, prosijecanje
za probijanje i poluotvorene, - Izračunavanje sile
prosijecanje zatvorene i alate sa probijanja i
- Definiše stubnim vođicama prosijecanja
konstruktivne - Uočava geometriju - Dimenzionisanje
elemente alata, probojaca, probojaca,
silu probijanja i prosjekača i rezne prosjekača i rezne
prosijecanja ploče ploče
- Objašnjava - Analizira ulogu
postupak ploče za vođenje,
dimenzionisanja međuploče, gornje
probijača, ploče, oslone
prosjekača i rezne ploče, čepa,
ploče elemenata za
- Navodi pravila vađenje i
izbora prese usmjeravanje
- Objašnjava trake, elemenata
postupke izrade i za određivanje
održavanja alata koraka itd.
- Izračunava i
analizira sile
probijanja i
prosijecanja
- Dimenzioniše
probijce,
prosjekače i reznu
ploču
- Bira alat
alata za probijanje
i prosijecanje
XV Alati za savijanje
- Definiše proces - Čita i proučava - Razvija osjećaj za Vježbe:
savijanja tehničku preciznost i tačnost - Crtanje alata za
- Navodi tipove alata dokumentaciju savijanje na
za savijanje - Razlikuje proste, presama
30
Formativni ciljevi
- Navodi i objašnjava univerzalne i - Izračunavanje sile
konstruktivne složene alate za savijanja
djelove alata za savijanje - Dimenzionisanje
savijanje na - Identifikuje kalupa i oblikača
presama konstruktivne
- Navodi pravila elemente alata
izbora alata i - Uočava ulogu i
mašine i analizira kalupe i
postavljanja alata oblikače
- Objašnjava - Izračunava silu
postupke izrade i savijanja
održavanja alata - Određuje dužinu
savijenog dijela u
razvijenom obliku
- Dimenzioniše
oblikač i kalup
- Vrši izbor alata
- Analizira postupak
alata za savijanje
XVI Alati za izvlačenje
- Definiše proces - Čita tehničku - Razvija sposobnost Vježbe:
izvlačenja dokumentaciju samostalnog - Čitanje tehničke
- Navodi tipove alata - Razlikuje alate za rješavanja dokumentacije
za izvlačenje izvlačenje bez problema - Crtanje alata za
- Navodi i objašnjava stanjivanja duboko izvlačenje
osobine i debljina zidova, sa držačem lima za
konstruktivne alate za izvlačenje prvu operaciju
dijelove alata sa stanjivanjem izvlačenja
- Za izvlačenje debljine zida i - Izračunavanje sile
- Navodi pravila alate za specijalne izvlačenja
izbora alata vrste izvlačenja - Izračunavanje sile
- Objašnjava - Uočava pojedine držača lima
postupak izrade i konstruktivne - Dimenzionisanje
održavanja alata za djelove alata i prstena za
izvlačenje poznaje njihove izvlačenje i
karakteristike izvlakača
- Analizira alat za
izvlačenje sa
redukcijom
debljine zida
- Razlikuje alat za
izvlačenje iz
limene trake, alat
za reljefno
izvlačenje, alat za
izvlačenje
sužavanjem i
proširivanjem
- Računa silu
izvlačenja za
31
Formativni ciljevi
izvlačenje
rotacionih i
nerotacionih
komada
- Računa silu držača
lima
- Dimenzioniše
izvlakač i prsten za
izvlačenje
- Bira odgovarajući
alat
alata za izvlačenje
XVII Kombinovani alati
- Navodi tipove - Čita i proučava - Razvija kreativnost Vježbe:
kombinovanih alata tehničku - Razvija stručnost i - Crtanje
- Definiše alat za dokumentaciju preciznost kombinovanih alata
prosijecanje i - Razlikuje pojedine
savijanje i alat za vrste kombinovanih
prosijecanje i alata
izvlačenje - Uočava
- Objašnjava konstruktivne
postupak izrade i dijelove alata i
održavanja analizira njihovu
ulogu
XVIII Alati za kovanje i krzanje
- Definiše proces - Čita tehničku - Razvija sposobnost Vježbe:
kovanja dokumentaciju samostalnog - Crtanje alata za
- Navodi tipove alata - Razlikuje alate sa rješavanja kovanje u
za kovanje otvorenim problema ukovnjima
- Definiše kalupima i alate sa - Određivanje
konstruktivne zatvorenim dimenzija i forme
karakteristike alata kalupima ukovnja
za kovanje - Uočava podeonu - Izračunavanje sile
- Objašnjava ravan kalupa kovanja
materijale za - Analizira nagibe,
izradu kalupa zaobljenja i
- Definiše pojam šupljine kalupa
krzanja - Izračunava
- Nabraja elemente dimenzije forme
alata za krzanje i kalupa
analizira njihovu - Razlikuje
ulogu karakteristike i
- Objašnjava namjene pojedinih
postupak izrade i materijala za
održavanja alata za izradu kalupa
kovanje i krzanje - Izračunava silu
kovanja
32
Formativni ciljevi
- Uočava
karakteristike i bira
alat za krzanje
alata za kovanje i
krzanje
XIX Alati za livenje i presovanje
- Definiše proces - Čita i proučava Vježbe:
livenja i presovanja tehničku - Crtanje alata za
- Navodi i objašnjava dokumentaciju livenje metala pod
karakteristike alata - Razlikuje mašine za pritiskom
za livenje metala livenje pod - Izračunavanje
- Objašnjava proces pritiskom u dimenzija i
livenja hladnim i toplim određivanje forme
termoplastičnih komorama kalupa
masa - Analizira elemente - Određivanje oblika
- Objašnjava za formiranje i dimenzije komore
konstruktivne šupljina i njihovu alata za presovanje
karakteristike alata međusobnu vezu i termostabilnih
za livenje namjenu plastičnih masa
termoplastičnih - Određuje
masa dimenziju forme
- Navodi i objašnjava kalupa
sastavne djelove - Razlikuje alate sa
alata za presovanje jednom i više
termostabilnih šupljina za livenje
masa termoplastičnih
- Objašnjava masa
postupak izrade i - Razlikuje alate sa
održavanja alata za jednom i više
livenje i presovanje paralelnih
podeonih ravni
- Analizira elemente
za formiranje
šupljine u koju se
uliva plastična
masa
- Razlikuje elemente
za hlađenje alata
sa pravougaonim
pločama, okruglim
pločama, hlađenje
jezgara
- Razlikuje alat za
direktno i posredno
presovanje
termostabilnih
masa
- Uočava sastavne
djelove alata za
33
Formativni ciljevi
presovanje i zna
njihovu namjenu
- Dimenzioniše
komoru za
punjenje
XX Alati za kopiranje i graviranje
- Definiše postupak - Razlikuje ručni i - Razvija osjećaj za Vježbe:
kopiranja i mašinski alat za preciznost i - Crtanje pomoću
graviranja kopiranje i stručnost šablona
- Navodi podjelu graviranje - Estetsko
alata za kopiranje i - Uočava geometriju raspoređivanje
graviranje ravnog i savijenog brojeva, slova i
- Objašnjava dijela graverske figura
karakteristike alata turpije
za kopiranje i - Analizira alat za
graviranje utiskivanje slova i
- Poznaje pravila brojeva
izbora alata - Razumije ulogu
šablona za izradu
reljefa
XXI Alati za elektrofizičku obradu metala
- Objašnjava - Uočava i razlikuje Vježbe:
primjenu postupke - Korišćenje šema i
elektrofizičke elektrofizičke slajdova
obrade metala obrade metala
- Navodi vrste - Analizira
postupaka kriterijume izbora
elektrofizičke postupka
obrade metala elektrofizičke
obrade metala
XXII CNC tehnologija
- Razumije i - Radi jednostavne - Povećava stručnost Vježbe:
objašnjava CNC programe i efikasnost - Izrada programa za
strukturu CNC manje zahtjevne
programa, mjernih predmete
sistema,
koordinantnog
sistema, nulte i
referentne tačke,
vrste
upravljanja,sistem
a i korekcije alata

- Drapić, S. i drugi: Tehničko crtanje sa mašinskim elementima, Zavod za
udžbenike, Beograd, 2004.
- Drapić, S.: Mašinski elementi I, za sve profile, Zavod za udžbenike,
Beograd,2004.
- Risivojević D.: Mašinski elementi I I, za sve profile, Zavod za udžbenike,
Beograd, 2004.
34
- Drapić, S.: Zbirka riješenih zadataka iz mašinskih elemenata I, Zavod za
udžbenike, Beograd,1986.
- Đorđević, D., Papić, Z.:Tehničko crtanje sa nacrtnom geometrijom, za sve
profile, Zavod za udžbenike, Beograd, 2006.
- Plavšić, M. i drugi: Mehanika I – statika i otpornost materijala sa zbirkom
zadataka, Zavod za udžbenike, Beograd, 2005.
- Todić, S. i drugi: Grafički zadaci iz mehanike, Zavod za udžbenike, Beograd,
2005.
- Knez, A. i drugi : Mehanika, udžbenik za 1. letnik strojnih šola, Zavod RS za
šolstvo, 2003.
- Knez, A. i drugi : Mehanika, delovni zvezek za 1. letnik strojnih šola, Zavod RS
za šolstvo, 2003.
- Špiranoc, V.: Tehnička mehanika, Školska knjiga, Zagreb, 2002.
- Koludrović, Ć., Koludrović-Harbić,I., Koludrović, R.:Tehničko crtanje u slici s
kompjutorskim aplikacijama, priručnik za tehničko crtanje, Školska knjiga,
Zagreb, 2002.

- Specijalizovana učionica za izvođenje teorijske nastave sa modelima, uzorcima
alata i pribora, šemama, skicama, katalozima proizvođača alata, pribora,
instrumenata, mašina, zatim grafoskopom i računarom sa odgovarajućom
programskom opremom.
7. Obavezni način provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

učenika (kontrolne vježbe, testovi) - najmanje po jedan u klasifikacionom
periodu i usmeni odgovori učenika. Učenik mora biti ocijenjen na kraju svakog
klasifikacionog perioda. Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi
se iz svih datih ocjena u klasifikacionom periodu, od kojih najmanje jedna mora
biti sa usmene provjere znanja. Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.

Znanja
Predmet Znanja
- Alati i pribori za pojedine - Opšte mašinstvo - Mašinski elementi
vrste obrade - Materijali - Tehnički crteži
- Praktična nastava - Težište
- Trenje
- Osnovni pojmovi statike
- Brzina, ubrzanje
- Naponi i deformacije
- Razdvojivi i nerazdvojivi
spojevi
- Ležišta i ležajevi
- Izrada alata za određene
obrade
- Metali i legure
- Korozija
- Ispitivanje materijala
- Goriva i maziva
35
Znanja
Predmet Znanja
- Pribori za stezanje - Materijali - Mašinski elementi
- Opšte mašinstvo - Tehnički crteži
- Praktična nastava - Težište
- Trenje
spojevi
- Metali i legure
- Korozija
- Goriva i maziva
36
1.2.4. PREDUZETNIŠTVO
1. Naziv predmeta: PREDUZETNIŠTVO
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I
II
III 33 33
Ukupno 33 33

Kroz nastavu predmeta učenik će:
- Razviti preduzetničke sposobnosti;
- Steći osnovna znanja o razvoju biznis ideje;
- Steći osnovna znanja o izradi biznis plana;
- Steći osnovna znanja i vještine za osnivanje i vođenje privrednog društva;
- Razvijati sposobnost komunikacije na stranom jeziku i rad na računaru;
- Osposobiti se za rad u timu.
37
4.Sadržaji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi
Razred: TREĆI
Informativni ciljevi Socijalizacijski Preporuke za
Formativni ciljevi
i sadržaji ciljevi izvođenje nastave
Biznis ideja i biznis plan
Biznis ideja - Suočavajući - Razvija kreativnost - Poželjno je
argumente kritički učenicima ukazati
- Upoznaje pojam procjenjuje kvalitet na primjere
biznis ideja poslovne ideje u uspješnih
- Opisuje nastanak skladu sa - Razvija sposobnost preduzetnika
biznis ideje postulatima tržišnog postizanja
- Nabraja i poslovanja kompromisa - Organizovati
opredjeljuje se za gostovanje
poslovnu ideju predstavnika
- Nabraja moguće realnog privrednog
vrste djelatnosti društva.
- Opisuje pojam - Uviđa važnost - Razvija analitičko
biznis plan izrade biznis plana u mišljenje - Primjena tehnika
kontekstu za unapređenje
obezbjeđivanja razmišljanja, npr.
pordške kako unutar Eksperiment Šest
samog privrednog šešira
društva tako i od - Razvija
strane eksternih odgovornost u radu - Kao model može
partnera da posluži biznis
(investitora, plan realnog
kreditora) - Razvija privrednog društva
Elementi biznis - Razlikuje pojmove komunikativnost,
plana vizija, misija, efikasnost u radu,
strategija marljivost i - Pripremiti
- Upoznaje pojmove - Kroz primjere preciznost integralnu cjelinu
vizija, misija, obrazlaže ciljeve od elemenata
strategija, ciljevi privrednog društva biznis plana
- Upoznaje postupak - Kroz primjere
istraživanja tržišta obrazlaže postupak - Uočava važnost
istraživanja tržišta očuvanja zdrave
na novom primjeru životne sredine
- Izvodi zaključke o
potencijalnoj
konkurenciji
- Izvodi zaključke o - Razvija marljivost i
potencijalnim preciznost
kupcima/korisnicim
a usluga
- Upoznaje pojam i - Vrši opis
elemente proizvoda/usluge
marketing miksa: - Sprovodi postupak
proizvod, cijena, formiranja cijene
promocija i proizvoda/usluge
distribucija - Upoređuje moguće
- Upoznaje pojmove forme i sadržaje
marketing plan i reklamnog
plan prodaje materijala
38
Formativni ciljevi
- Kroz primjere
obrazlaže moguće
načine distribucije
- Kroz primjere
objašnjava značaj
sprovođenja
kontrole kvaliteta
proizvoda/usluge
- Opisuje elemente - Kroz primjere
finansijskog plana obrazlaže elemente
privrednog društva finansijskog plana
privrednog društva
- Objašnjava - Izrađuje plan
neophodnost očuvanja životne
očuvanja životne sredine za
sredine konkretno privredno
društvo
- Rezimira biznis - Oblikuje dinamiku
plan realizacije biznis
- Prezentuje biznis plana
plan - Kritički procjenjuje
slabosti sačinjenog
biznis plana
Osnivanje preduzeća
Ime privrednog - Opredjeljuje se za - Razvija logičko - Rad u grupama:
društva ime privrednog mišljenje i učenici predlažu
- Nabraja moguća društva u skladu sa sposobnost za moguća rješenja a
rješenja za ime propisima i pravilno nakon toga,
privrednog društva poštujući principe rasuđivanje i Kroz diskusiju
jednostavnosti i zaključivanje donose odluku
jedinstvenosti - Rad na računaru:
Vizuelni identitet - Oblikuje vizuelni učenici koriste
privrednog društva identitet privrednog programe za
- Upoznaje društva - Približava se struci obradu teksta i
elemente i značaj kroz praktičan rad slika
oblikovanja
vizuelnog
identiteta Vježbe:
privrednog društva - Izrada
Registracija - Popunjava organograma
privrednog društva formulare za privrednog društva
- Upoznaje postupak registraciju
registracije privrednog društva
privrednog društva - Sprovodi aktivnosti
- Opisuje moguće na pribavljanju
oblike pečata i štambilja
organizovanja
privrednog društva
Otvaranje računa - Popunjava
kod poslovne banke formulare za
- Opisuje postupak otvaranje računa
39
Formativni ciljevi
otvaranja računa kod poslovne banke
kod poslovne - Obavlja postupak
banke otvaranja računa
kod poslovne banke
Poslovni kodeks - Uočava važnost
preduzeća poštovanja
- Upoznaje pojam poslovnog kodeksa
poslovni kodeks privrednog društva
privrednog društva za njegov uspješan
- Nabraja elemente rad
poslovnog kodeksa
privrednog društva
Organizaciona - Pronalazi sličnosti i
struktura privrednog razlike između
društva različitih tipova
- Upoznaje tipove organizacionih
organizacione struktura privrednog
strukture društva
privrednog društva
Poslovanje privrednog društva
- Upoznaje različite - Pronalazi sličnosti i - Upoznaje - Kao model može
nivoe upravljanja razlike u nivoima zanimanje kroz da posluži konkurs
privrednim upravljanja praktičan rad za prijem u radni
društvom privrednim odnos objavljen u
- Upoznaje postupak društvom dnevnoj štampi
zasnivanja radnog - Popunjava prijavu o - Stiče radne navike
odnosa u slobodnom radnom - Upotrebljava
privrednom mjestu kancelarijsku
društvu opremu (telefon,
- Nabraja i opisuje - Obavlja usmenu i fax, fotokopir
aktivnosti u okviru pisanu komunikaciju aparat, skener,
službe opštih unutar privrednog štampač)
poslova društva i sa
eksternim - Rad na računaru:
partnerima učenici koriste
- Šalje, prima i programe za
raspoređuje poštu i obradu teksta,
druge službene slika, programe za
materijale elektronsku
- Upoznaje vrste i - Izrađuje ponudu, komunikaci-ju
elemente porudžbenicu,
dokumentacije predračun, upit, Vježbe:
koja prati poslove račun i ostala - Izrada reklamnog
nabavke i prodaje dokumenta iz materijala
oblasti poslova
nabavke i prodaje
- Opisuje postupak - Kroz primjere - Razvija analitičko
obračuna zarada obrazlaže način mišljenje
- Opisuje način obračuna zarada,
obračuna poreza i poreza i doprinosa
doprinosa - Obavlja blagajničke - Podstiče razvoj
40
Formativni ciljevi
- Upoznaje poslove odgovornosti
blagajničke - Obavlja poslove
poslove plaćanja dospjelih
- Upoznaje postupak obaveza i naplate
plaćanja dospjelih dospjelih
obaveza i naplate potraživanja
dospjelih
potraživanja

- Vukotić V.: Preduzetništvo i biznis, Ekonomski fakultet u Podgorici, 1996.
- Bogdanović D., Ivanišević G.: Osnovi ekonomije za prvi razred, Zavod za
udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2004.
- Dragišić D., Ilić B., Medojević B., Pavlović M.: Osnovi ekonomije za drugi razred,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2004.
- Manojlović J., Ignjatović S.: Poslovna i službena korespondencija za prvi razred,
Zavod za udžbenike i nastavna sredstva Beograd, 2005.
- Rajović R.: Osnovi prava za prvi razred, Zavod za udžbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- Publikacija Moj biznis – Montenegro Biznis Alijansa Podgorica, 2004.
- Kako započeti sopstveni biznis – Hauard Potit – CID Podgorica, 1997.

- Učionica sa najmanje pet računara snabdjevenih adekvatnom programskom
opremom, fax, telefon, skener, štampač i fotokopir aparat.
7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja učenika

Provjeravaju se i ocjenjuju:
- usmeni odgovori (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu),
- pisani radovi učenika (testovi, eseji, domaći zadaci),
- rad na vježbama (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
Ocjenjuje se razumijevanje i zainteresovanost učenika za rad, urednost,
preciznost, tačnost, kreativnost i slično.
Zaključna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih ocjena u
klasifikacionom periodu.
Opšta ocjena na kraju godine izvodi se iz zaključnih ocjena u pojedinim
klasifikacionim periodima.

- Visoka stručna sprema – diplomirani ekonomista.
41
Znanja
Predmet Znanja
- Oblikovanje vizuelnog - Informatika - Informacije u tekstualnom
identiteta privrednog vidu
društva - Multimedijalno
- Usmena i pisana predstavljanje informacija
komunikacija - Internet
- Održavanje internet sajta - Korišćenje računarskih
- Izrada reklamnog programa kao vida
materijala komuniciranja
42
1.2.5. PRAKTIČNA NASTAVA
1. Naziv premeta: PRAKTIČNA NASTAVA
2. Broj časova po godinama i vrstama nastave
Vrste nastave
Teorija Vježbe
nastava
I 360 360
II 504 504
III 660 660
Ukupno 1524 1524
Praktična nastava- odjeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika u prvom razredu,

do 12 učenika u drugom i trećem razredu.

U okviru predmeta učenici:
- Upoznaju princip rada uređaja i postrojenja, neophodnih za
- Kvalitetno obavljanje radnih zadataka;
- Upoznaju potrebne materijale i njihove osobine;
- Upoznaju projektnu dokumentaciju;
- Usvoje osnovna znanja o tehnološkim postupcima obrade materijala i
- Izrade djelova;
- Osposobe se za izradu osnovnih konstrukcija alata;
- Osposobe se za izradu alata i pribora;
- Ovladaju stručnom terminologijom, neophodnom za komuniciranje u
- Struci;
- Primjenjuju pri radu standarde kvaliteta;
- Osposobe se za samosatalan rad u zanimanju;
- Razvijaju svijest o potrebi stalnog usavršavanja;
- Razvijaju osjećaj odgovornosti i preciznosti u radu;
- Usvajaju važnost organizacije rada i racionalnog korišćenja energije;
- Primjenjuju pri radu standarde kvaliteta;
- Osposobljavaju se za samostalno izvođenje posla, stručno
- Odlučivanje i usvajanje novih znanja na svom stručnom području;
- Steknu znanja o pravilnom korišćenju sredstava zaštite na radu i
- Zaštite životne sredine.
43
Razred: PRVI
Formativni ciljevi
Radionica
- Upoznaje radionicu - Pravilno koristi - Stiče pozitivnu - Učenici se
i radna mjesta mašine, alate i orjentaciju prema upoznaju sa
- Upoznaje sredstva pribor zanimanju načinom pisanja
zaštite i zaštitu na - Čisti i održava dnevnika praktične
radu radno mjesto - Navikava se na nastave
- Upoznaje se sa - Koristi sredstva brigu o zdravlju i - Svaki učenik
pripremom i zaštite na radu zaštiti okoline samostalno vodi
održavanjem dnevnik
radnog mjesta, - Dnevnik se
radnom i ovjerava na kraju
tehnološkom školske godine
disciplinom - Učenik je dužan da
- Razumije važnost čuva dnevnik
pravilnog praktične nastave
postupanja sa iz svih razreda, jer
štetnim se ovjereni
materijalima dnevnici prilažu uz
- Upoznaje pravila prijavu na završni
zaštite zdravlja i ispit i predstavljaju
okoline od uslov za
negativnih uticaja pristupanje ispitu
materijala
Mjerenje i kontrolisanje
- Definiše pojam - Mjeri dužine - Stiče radne navike Vježbe:
mjerenja i radioničkim - Mjerenja
kontrolisanja lenjirima, metrima univerzalnim
- Navodi alate za i pantljikama mjerilom sa
mjerenje dužina i - Pomoću šestara nonijusom,
uglova i objašnjava različitih vrsta dubinomjerom,
princip rada prenosi mjere sa mikrometrima za
alatima radnog predmeta spoljno i
na alat i obrnuto unutrašnje
- Mjeri dužine mjerenje,
univerzalnim komparatorom
mjerilom sa
nonijusom
- Mjeri dubine
dubinomjerom
- Mjeri
mikrometrima za
spoljno i
unutrašnje
mjerenje i za
mjerenje dubina
- Ispituje pravilnost
obrtaja vratila,
paralelnost
površina i drugo
44
Formativni ciljevi
komparatorom
- Bira i pravilno
kontroliše
tolerancijskim
mjerilima
- Kontroliše površine
lenjirima i libelama
Pribor za stezanje i pridržavanje
- Upoznaje se sa - Postavlja radni - Razvija osjećaj Vježbe:
piborom za predmet u pribor odgovornosti u - Stezanja
stezanje i za stezanje radu (prihvatanja)
pridržavanje i - Steže radni raznih oblika
načinom njegove predmet obradaka različitim
primjene mehaničkim priborima
- Navodi pravila priborom (steznom (steznom glavom,
stezanja glavom, mengelama,
- Navodi i objašnjava mengelama, šapama,
pravila održavanja šapama, ekscentrima,
i čuvanja pribora ekcentrima, oprugama)
za stezanje i oprugama)
pridržavanje - Steže magnetima
- Pridržava radne
predmete
različitim
priborima za
pridržavanje
(glave, držači,
vratila, ključevi)
- Rastavlja, čisti,
podmazuje i
sastavlja pribor za
stezanje i
pridržavanje
Ocrtavanje i obilježavanje
- Objašnjava pojam - Bazira radni - Razvija analitičnost Vježbe:
ocrtavanja i predmet i priprema i preciznost u radu - Ocrtavanje i
obilježavanja na površine za obilježavanje
pripremku i ocrtavanje pomoću pribora i
njegovu primjenu - Koristeći različite alata(magnetna
- Navodi alate za alate crta i prizma, lenjiri, igle
ocrtavanje i obilježava zadate za crtanje, šestari,
obilježavanje i centre rupa, crta obilježvači,
objašnjava način paralelne linije i visinomjer, šabloni)
rada sa njima linije paralelne ili za ocrtavanje
- Obrazlaže pravila upravne sa ili na
izbora alata i rada ose predmeta,
prenosi mjere na
radni predmet,
crta krugove i
nanosi jednake
podjeljke,
45
Formativni ciljevi
obilježava slovima,
brojevima, bojom,
prenosi elemente
sa crteža u datoj
razmjeri na
pripremak
- Održava alat,
pribor za
ocrtavanje i
obilježavanje
Turpijanje
- Upoznaje se sa - Određuje pravilnu - Navikava se na red Vježbe:
pravilnim držanjem visinu stege i urednost - Turpijanje sa
tijela pri obradi - Bira turpiju u različitim oblicima
- Navodi vrste zavisnosti od i nasjecima turpija
turpija, oblik zuba, kvaliteta obrade
vrste i finoću koji je zadat na
nasjeka radioničkom crtežu
- Objašnjava način - Obrađuje površine
rada sa turpijama turpijanjem
Odsijecanje materijala
- Nabraja vrste -Bira sjekač - Stiče radne navike Vježbe:
sjekača i odgovarajuće - Odsijecanje
objašnjava pravila geometrije u materijala
rukovanja zavisnosti od sjekačem, ručnim i
sjekačem materijala mašinskim
- Navodi vrste -Uvježbava rad sa makazama, ručnom
makaza, uslove sjekačem u i mašinskom
primjene, način položenom i testerom
rada i pravila strmom položaju
rukovanja -Siječe limove
- Nabraja vrste ručnim i mašinskim
testera, način rada makazama
i pravila rukovanja - Siječe šipkasti
materijal (čelični,
plastični, bakarni,
mesingani,
keramički)
- Reže materijal
ručnom i
mašinskom
testerom
- Reže tanke
predmete testerom
- Čisti i održava
mašine, alat i
pribor
Bušenje, upuštanje i razvrtanje
- Nabraja alate i - Bira alate u - Stiče osjećaj Vježbe:
mašine za bušenje zavisnosti od sigurnosti i - Bušenje,
- Objašnjava način zahtjeva na crtežu preciznosti u radu proširivanje,
46
Formativni ciljevi
rada na bušilicama - Zabušuje, buši, upuštanje i
sa alatima za proširuje i razvrće razvrtanje
bušenje, upuštanje otvore i rupe na
i razvrtanje limovima,
- Razumije pojam cilindričnim,
režima rezanja - prizmatičnim
navodi pravila pri radnim
bušenju predmetima
Rezanje navoja
- Nabraja vrste - Ručno urezuje i Vježbe:
alata za narezuje navoje - Ručno urezuje i
- Rezanje navoja i - Urezuje navoje na narezuje navoje
objašnjava bušilici
- Postupke rada sa - Uočava uticaj
njima sredstva za
podmazivanje na
kvalitet navoja
Struganje
- Nabraja vrste - Izrađuje - Razvija sposobnost Vježbe:
mašina i alate za jednostavnije rješavanja - Struganja
struganje predmete problema jednostavnih oblika
- Objašnjava pojam struganjem na obradka na
mjerodavni režim univerzalnom univerzalnom
struganja strugu (struže strugu
- Objašnjava cilindre i konuse,
postupke rada pri reže navoje)
struganju
Glodanje
- Nabraja vrste - Izrađuje Vježbe:
mašina i alate za jednostavnije - Izrađuje
obradu glodanjem predmete jednostavnije
- Objašnjava pojam glodanjem na predmete
mjerodavni režim univerzalnoj glodanjem na
glodanja glodalici(ravna univerzalnoj
- Objašnjava površine) glodalici
postupke rada pri - Obrađuje
glodanju nepristupačne
šupljine alata
glodanjem
Brušenje
- Nabraja vrste - Obrađuje - Stiče osjećaj Vježbe:
mašina i alate za jednostavnije sigurnosti i - Izvodi osnovne
obradu brušenjem predmete preciznosti u radu operacije brušenja
- Objašnjava pojam brušenjem
mjerodavni režim - Obrađuje
pri brušenju nepristupačne
- Objašnjava šupljine alata
postupke rada pri brušenjem
brušenju
Površinska zaštita
- Objašnjava procese - Površinski zaštićuje - Uviđa važnost Vježbe:
47
Formativni ciljevi
kod korozije površine: uljima i očuvanja čovjekove - Priprema (čisti)
- Navodi uzroke mastima, bojama i okoline površine za zaštitu
korozije lakovima, i izvodi zaštitu
- Poznaje različite prevlakama od metalnih površina
vrste hemijskih plastičnih masa, premazima
prevlaka na čeliku i prevlakama od
lakim metalima metalnih masa koji
ne oksidiraju,
hartijom za zaštitu
od korozije i na
druge načine
- Uočava
karakteristike i
ocjenjuje kvalitet
metalnih zaštitnih
prevlaka
Obrada limova
- Poznaje funkciju i - Ravna limove - Uviđa važnost Vježbe:
postupke ravnanja, - Ravno savija ivice pridržavanja - Obrade limova
savijanja, limova pravila zaštite na
porubljivanja, - Ručno plastično radu
previjanja i oblikuje limove
plastičnog - Ispravlja profile i
oblikovanja limova žice
Zakivanje materijala
- Nabraja vrste - Spaja limove Vježbe:
zakivanja i zakivanjem - Spaja limove
zakovice - Razdvaja zakovane hladnim
- Objašnjava spojeve zakivanjem
postupak zakivanja
Lemljenje
- Poznaje procese pri - Priprema Vježbe:
lemljenju, lemove, materijal, - Meko i tvrdo
alate, sredstva za priprema alat i lemljenje
zaštitu izvodi meko
lemljenje
- Bira sredstva i
pribor za tvrdo
lemljenje i izvodi
postupak
Zavarivanje
- Objašnjava procese - Razlikuje boce za - Poštuje Vježbe:
zavarivanja vodonik i acetilen sistematičnost u - Priprema predmeta
- Razumije procese - Obrazlaže funkciju radu i izvođenje
gasnog i redukcionih zavarivanja, uz
elektrolučnog ventila, rad primjenu različitih
zavarivanja i gorionika, proces vrsta spojeva i
zavarivanja pod vođenja gorionika i zavara
pritiskom žice, ulogu - Ispitivanje
praškova i pasta zavarenih spojeva
- Uvježbava tehnike savijanjem i
48
Formativni ciljevi
rada pri gasnom probom preloma
zavarivanju i
sječenju
- Uvježbava tehnike
rada aparata za
elektrolučno
zavarivanje
- Priprema predmet i
izvodi zavarivanje
Tehnička dokumentacija
- Poznaje osnove - Koristi pravila - Shvata značaj Vježbe:
tehničkog crtanja tehničkog crtanja odgovornosti u - Čitanje tehničke
- Navodi vrste crteža - Čita i poznaje šeme izvršavanju radnih dokumentacije
i simbola za i crteže zadataka
obilježavanje - Proučava upustva
za rad
- Koristi tehničku i
tehnološku
- Dokumentaciju
49
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
Priprema radnog mjesta
- Upoznaje - Zadužuje alat i - Razvija osjećaj - Učenici se
organizaciju radnog pribor odgovornosti i upoznaju sa
mjesta i radionice - Poznaje saradnje načinom pisanja
- Upoznaje mašine, karakteristike dnevnika praktične
alate i pribore na mašina nastave
radnom mjestu - Priprema materijal
- Navodi sredstva i u skladu sa radnim
mjere zaštite na nalogom
radu i zaštite - Odabira
okoline odgovarajuće
mašine, alate i
pribore
- Preduzima mjere
za siguran rad u
skladu sa propisima
zaštite na radu i
zaštite okoline
- Proučava tehničku i
tehnološku
dokumentaciju
Izrada šablona i djelova alata
- Objašnjava - Priprema alat, - Stiče naviku Vježbe:
postupak turpijanja pribor i mašine za ekonomičnosti u - Izrada šablona po
- Navodi vrste ručnih sječenje, rezanje i radu crtežu
i mašinskih turpija turpijanje
- Nabraja vrste - Obrađuje
testera turpijanjem ravne
- Navodi vrste površine
makaza - Turpija obline i
- Objašnjava obara ivice-
postupak rada na - Izrađue
makazama i turpijanjem otvore
testerama raznih profila
- Radi na mašinama
sa kružnim i
pravolinijskim
kretanjem turpije
- Siječe limove
polukružnim,
vibracionim i
mašinskim
makazama sa
hidrauličnim i
pneumatskim
pogonom
- Siječe cijevi i
šipkaste materijale
sa okvirnim,
trakastim i kružnim
50
Formativni ciljevi
testerama
- Kontroliše tačnost
izrađenih djelova
- Čuva i održava
alate i mašine za
sječenje, rezanje i
turpijanje
- Primjenjuje mjere
zaštite na radu
Bušenje, upuštanje, proširivanje, razvrtanje i izrada navoja na djelovima alata
- Objašnjava - Priprema alat, - Razvija pravilan Vježbe:
postupke bušenja, pribor i mašine za odnos prema - Izrada čaure
proširivanja, bušenje, kvalitetu rada i - Izrada zavojnog
upuštanja i proširivanje, ispunjavanju radnih vretena
razvrtanja - Upuštanje, obaveza.
- Navodi alate i razvrtanje i
mašine za bušenje, rezanje navoja
proširivanje, - Priprema obratka
upuštanje i za bušenje
razvrtanje (ocrtavanje i
- Objašnjava obilježavanje)
postupke izrade - Bira elemente
navoja režima obrade
- Nabraja alate i - Buši i obrađuje
mašine za izradu djelove na
navoja radijalnoj,
horizontalnoj i
koordinantnoj
bušilici
- Proširuje
cilindrične otvore
- Obrađuje otvore
čeonim, ravnim i
koničnim
upuštanjem
- Ručno i mašinski
razvrće otvore
raznim tipovima
razvrtača
- Ručno izrađuje
navoje u materijale
od čelika, sivog liva
i legura obojenih
metala
- Urezuje navoje u
rupama
- Narezuje navoje
- Hladi i podmazuje
alate i pribore za
bušenje,
proširivanje
51
Formativni ciljevi
upuštanje,
razvrtanje i za
izradu navoja
- Primjenjuje mjere
zaštite na radu
Obrada djelova alata rendisanjem, struganjem, glodanjem, brušenjem i glačanjem
- Objašnjava - Priprema alat, - Razvija pozitivnu Vježbe:
postupak pribor i mašine za orijentaciju prema - Izrada prizme
rendisanja obradu skidanjem zanimanju - Izrada konusa
- Navodi alate i strugotine
mašine za obradu - Obavlja pripremne
rendisanjem radove (steže - Razvija
- Objašnjava obradak, izabira odgovornost prema
postupak struganja alat, određuje zahtjevima
- Navodi alate i režime obrade, kvalitetnog rada u
mašine za steže alat i profesiji
struganje podešava mašinu)
- Objašnjava - Obrađuje
postupak glodanja horizontalne i kose
- Navodi alate i površine na
mašine za glodanje kratkohodnoj
- Objašnjava rendisaljci
postupak brušenja i - Izrađuje žljebove i
glačanja profile na
- Navodi alate i kratkohodnoj
mašine za brušenje rendisaljci
i glačanje - Radi na vertikalnoj
rendisaljci
- Struže cilindrične
površine
- Buši i struže rupe i
otvore
- Struže konuse
- Izrađuje
jednostavne
djelove na alatnoj
glodalici (ravne
površine, žljebove i
slično)
- Pušta u rad kopirnu
glodalicu
- Na kopirnoj
glodalici radi
jednostavne forme
pomoću šablona i
modela
- Brusi ravne
površine (ploče
alata za
prosijecanje,
savijanje,
52
Formativni ciljevi
izvlačenje i
osnovne ploče)
- Radi na brusilici za
spoljno kružno
brušenje
- Ručno i mašinski
polira površine
- Razrađuje
tehnološke
postupke obrade
skidanjem
strugotine
- Čuva i održava
alate, pribore i
mašine za obradu
skidanjem
strugotine
- Primjenjuje mjere
zaštite na radu
Obrada alata provlačenjem
- Objašnjava - Priprema Vježbe:
postupak alat,pribor i mašine - Izrada žljeba za
provlačenja za provlačenje klin na čauri
- Navodi alate i - Obavlja pripremne
mašine za radove (steže
provlačenje obradak, izabira
alat, određuje
režime obrade,
sreže alat i
podešava mašinu)
- Izrađuje žljebove i
profile unutrašnjim
i spoljašnjim
provlačenjem
Obrada djelova elektrofizičkim metodama
- Objašnjeva - Analizira način - Stiče osjećaj za Vježbe:
elektrofizičke pripreme mašine i efikasnost pri radu - Kabinet sa
obrade metala obradka za slajdovima i
- Navodi vrste erodiranje šemama
postupaka - Proučava
elektrofizičke erodiranje
obrade metala jednostavnih
profila na alatima
za livenje
plastičnih masa
- Analizira obradu
pojedinih djelova
alata ultrazvučnom
obradom i
elektronskim
mlazom
53
Formativni ciljevi
- Primjenjuje mjere
zaštite na radu
Oštrenje alata
- Objašnjava - Ručno i mašinski Vježbe:
postupak oštrenja oštri alate za - Oštrenje spiralne
alata ocetavanje, burgije
obilježavanje, - Oštrenje
sjekače, zavojne strugarskog noža
burgije i noževe za
struganje i
rendisanje
- Poravnava tocilo
- Kontroliše alate
nakon oštrenja
- Koristi mjere
zaštite pri radu
54
Razred: TREĆI
Formativni ciljevi
Učenik Učenik Učenik
Izrada steznih pribora
- Objašnjava - Razrađuje - Razvija osjećaj Vježbe:
primjenu steznih tehnološki sigurnosti u radu - Izrada steznog
alata i pribora postupak izrade pribora prema
- Navodi podjelu i alata i pribora za crtežu
sastavne djelove stezanje
pribora za stezanje - Izrađuje sastavne
djelove steznih
pribora pri
bušenju, glodanju,
struganju,
brušenju,
zavarivanju i sl.
- Izrađuje elemente
za vođenje i
određivanje
početnog položaja
reznog alata
- Poznaje elemente
za vezivanje
djelova pribora
- Međusobno
prilagođava,
upasuje i povezuje
djelove steznog
pribora
- Sklapa djelove
pribora i ispituje
rad alata i pribora
- Proba stezni pribor
na mašini
- Održava stezne
pribore
- Koristi mjere
zaštite na radu
Izrada alata za savijanje
- Upoznaje proces - Razradjuje - Razvija osjećaj Vježbe:
obrade savijanjem tehnološki preciznosti u radu - Izrada i montaža
- Nabraja tipove postupak izrade alata za savijanja
alata za savijanje alata za savijanje prema radioničkom
- Izrađuje sastavne i slobodnom crtežu
elemente
jednostavnih alata
za ugaono i kružno
savijanje
- Ugrađuje oblikače,
držače i izbacivače
u tijelo alata
- Podešava zazore
između oblikača
55
Formativni ciljevi
- Mjeri i kontroliše
ispravnost
izrađenog alata
- Izabira presu i
podešava alat na
presi
- Izrađuje i
kontroliše probni
komad
- Primjenjuje mjere
zaštite na radu
Izrada alata za probijanje i prosijecanje
- Upoznaje proces - Razrađuje - Razvija osjećaj za Vježbe:
obrade tehnološki njegovanje - Izrada probojca
probijanjem i postupak izrade međuljudskih prema crtežu
prosijecanjem alata za odnosa i saradnju - Izrada gornje ploče
- Navodi tipove alata prosijecanje i prema crtežu
za prosijecanje i probijanje
probijanje - Poznaje
konstruktivne
karakteristike
elemenata alata
- Izrađuje sastavne
elemente alata
(čepovi, gornja
ploča, međuploča,
noseća ploča,
probojci i
prosjekači, vodeća
ploča, rezna ploča,
osnovna ploča,
kućište, elementi
za vođenje i
skidanje trake,
elementi za
lokaciju trake,
elementi za
povezivanje i
centriranje djelova
alata)
- Podešava zazore
između prosjekača
i otvora u reznoj
ploči
- Sklapa alat i
podešava zazore u
sklopu
- Mjeri i kontroliše u
toku izrade i
sklapanja alata
- Izabira presu i
56
Formativni ciljevi
proba alat na presi
- Primjenjuje mjere
zaštite na radu
Izrada alata za izvlačenje
- Upoznaje proces - Razrađuje - Izgrađuje pozitivan Vježbe:
obrade izvlačenjem tehnološki stav prema - Izrada i montaža
- Navodi tipove alata postupak izrade sistematičnosti u alata za izvlačenje
za izvlačenje alata za izvlačenje radu prema sklopnom i
- Izrađuje sastavne radioničkom crtežu
elemente alata za
izvlačenje
jednostavnijeg
oblika
- Montira i podešava
elemente gornjeg i
donjeg dijela alata
- Podešava potrebni
zazor između
izvlakača i prstena
za izvlačenje
- Izrađuje
jednostavnije
oblikače na
kopirnoj glodalici
pri izradi i
sklapanju alata
- Izabira presu i
postavlja alat na
presi
- Proba alat i
izrađuje probni
komad
- Koristi sredstva
zaštite na radu
Izrada kombinovanog alata
- Navodi osnovne - Razrađuje - Uviđa važnost Vježbe:
tipove tehnološki timskog rada - Izrada i montiranje
kombinovanih alata postupak izrade kombinovanih alata
kombinovanog prema sklopnom i
alata radioničkim
- Izrađuje sastavne crtežima
elemente
jednostavnih
kombinovanih alata
za probijanje i
odsijecanje,
savijanje i
prosijecanje,
izvlačenje i
prosijecanje
57
Formativni ciljevi
- Dotjeruje i
povezuje elemente
gornjeg i donjeg
dijela alata
- Ugrađuje radne
elemente alata u
kućište
- Podešava zazore u
sklopu alata
- Uhodava pokretne
djelove alata
pri izradi i
sklapanju alata
- Podešava alat na
presu, proba i
izrađuje probni
komad
- Označava alat
- Primjenjuje
zaštitna sredstva
Izrada alata za kovanje, presovanje i krzanje
- Upoznaje procese - Razrađuje - Izgrađuje osjećaj Vježbe:
kovanja, tehnološki za jasnost i - Posjeta kovačnici
presovanja i postupak izrade preciznost
krzanja alata za kovanje i - Jača osjećaj
- Navodi tipove alata presovanje odgovornosti
za kovanje i - Izrađuje spoljne
presovanje konture polutki
alata na rendisaljki
i univerzalnoj
glodalici
- Obrađuje kalupne
šupljine u donjoj i
gornjoj polovini
alata na strugi ili
glodalici
- Ručno dotjeruje
reljefe kalupa i
polira radne
površine kalupa
- Izrađuje tijela
krzalice
- Obilježava profile
otvora za krzanje
ili kovanje
- Proba kovanje,
odnosno presovanje
otkovaka i krzanje
viška
- Koristi zaštitna
58
Formativni ciljevi
sredstva pri radu
Izrada alata za livenje
- Upoznaje se sa - Razrađuje Vježbe:
procesima livenja tehnološki - Posjeta livnici
- Nabraja tipove postupak za izradu
alata za livenje alata za livenje
- Izrađuje sastavne
elemente alata za
formiranje šupljina
kalupa i ulivnog
sistema
- Izrađuje i podešava
elemente za
vođenje i
zatvaranje
- Podešava visinu
međusobnog
nalijeganja
elemenata alata
koji se sučeljavaju
- Montira alat i
uhodava pokretne
elemente alata
- Kontroliše i mjeri
pri izradi i
sklapanju alata
- Proba alat i
izrađuje probni
komad
- Primjenjuje
zaštitna sredstva
pri radu
Termička obrada alata
- Objašnjava - Priprema djelove - Razvija odgovoran Vježbe:
primjenu i značaj za termičku obradu odnos prema - Upotreba pribora
termičke obrade - Kali ili učestvuje u radnim zadacima za termičku obradu
- Nabraja osnovne kaljenju probojaca,
postupke termičke prosjekača, reznih
i hemijsko – ploča, oblikača i
termičke obrade drugih djelova
alata
- Otpušta djelove
alata
- Kontroliše tvrdoću
kaljenog dijela
- Koristi zaštitna
sredstva pri radu
Izrada modela za kopiranje
- Objašnjava - Razrađuje Vježbe:
primjenu modela tehnološke - Izrada modela za
za kopiranje postupke izrade kopiranje prema
59
Formativni ciljevi
modela crtežu
- Izrađuje osnovnu
ploču za kopiranje
- Izrađuje modele
složenog oblika iz
segmenta na strugi,
glodalici i bušilici
- Povezuje modele i
osnovnu ploču i
ručno ih dotjeruje
pri izradi djelova i
sastavljanju
modela za
kopiranje
Graviranje
- Upoznaje proces - Izabira alat i pribor Vježbe:
graviranja za graviranje - Graviranje brojeva
- Pozicionira obradak
- Navodi alat i pribor i slova
za graviranje na mašini za
graviranje
- Gravira slova,
brojeve i žigove na
obratku
- Gravira reljefne
površine na
djelovima alata
Održavanje i popravke alata
- Objašnjava značaj - Popravlja alate za - Razvija pozitivan Vježbe:
održavanja i savijanje, odnos prema - Popravka i oštrenje
popravke alata probijanje, očuvanju alata
prosijecanje, materijalnih
kovanje, dobara
presovanje,
krzanje, livenje i
graviranje
- Oštri ručne alate
- Pregleda, čisti i
odlaže alate i
pribore
- Pregleda, čisti i
obavlja manje
popravke mašina i
daje ih na redovne
servise
60
- Prgomelja N., Stančević S.:Konstrukcija alata i pribora, Zavod za izdavanje
udžbenika, Beograd, 2003.
- Hodžić Dž.: Konstrukcija alata, Svjetlost, Sarajevo, 1984.
- Prgomelja N., Pribičević N.:Opšta mašinska praksa, Zavod za izdavanje
udžbenika, Beograd, 2004.
- Musafija B.:Obrada metala plastičnom deformacijom, Svjetlost, Sarajevo, 1972.
- Pajić D.:Konstrukcija i primjena steznih alata, Tehnička knjiga, Beograd, 1976.
- Šolaja V.: Rezni alati, Mašinski fakultet, Beograd, 1981.
- Jugoslovenski standardi

- Radionica sa radnim mjestima za struganje, glodanje, bušenje, brušenje;
- Radionica sa radnim mjestima za obradu deformacijom;
- Modeli, uzorci alata i pribora, šeme, skice.

U toku klasifikacionog perioda učenik treba da ima najmanje dvije ocjene, od kojih
jedna treba da bude sa usmene provjere znanja. Ocjena na kraju klasifikacionog
perioda izvodi se iz:
- usmenih odgovora i aktivnosti učenika na časovima;
- provjere praktičnih znanja (razumijevanje poslova i zainteresovanost učenika,
urednost, preciznost, tačnost, odgovoran odnos prema alatu, materijalima,
instrumentima, opremi i poštovanju propisa zaštite);
- redovnosti i kvaliteta vođenja dnevnika.
Zaključna ocjena izvodi se na osnovu svih ocjena dobijenih u klasifikacionim
periodima.

- Viša stručna sprema iz područja mašinstva i obrade metala, uz prethodno
obrazovanje za alatničara, VKV, V stepen ili majstorski ispit odgovarajućeg
smjera
Znanja
Predmet Znanja
- Izrada alata za pojedine - Materijali - Mašinski elementi
vrste obrade - Opšte mašinstvo - Tehnički crteži
- Alati i pribori - Težište
- Trenje
- Brzina, ubrzanje
- Razdvojivi I nerazdvojivi
spojevi
- Poznavanje alata za
određene obrade
- Metali i legure
- Korozija
- Goriva I maziva
- Izrada pribora za stezanje - Materijali - Mašinski elementi
- Opšte mašinstvo - Tehnički crteži
61
Znanja
Predmet Znanja
- Alati i pribori - Težište
- Trenje
spojevi
- Poznavanje alata za
određene obrade
- Metali i legure
- Korozija
- Goriva i maziva
62
2. ISPITNI KATALOG
Tip ispita: USMENO
Nastavnik/aktiv sastavlja detaljan spisak ispitnih pitanja na osnovu ispitnog

kataloga.
Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po složenosti na
odgovarajući način iz različitih taksonomskih kategorija i iz različitih tematskih
oblasti.
Kandidat ima pravo da se pripremi za usmeni ispit 20 minuta.
Usmeni ispit traje najviše 20 minuta.
Ocjenu na usmenom ispitu oblikuje ispitna komisija, na prijedlog ispitivača.
Naziv predmeta: ALATI I PRIBORI
Ciljevi ispita
Na ispitu ocjenjujemo:
- sposobnost učenika da poveže praktična i odgovarajuća teorijska znanja;
- da li je učenik ovladao znanjima o tehnološkim postupcima obrade materijala i
izrade djelova;
- da li je učenik osposobljen za izradu dobre konstrukcije alata;
- da li je učenik osposbljen za kvalitetnu izradu alata i pribora;
- da li je učenik osposobljen da osigura blagovremenu izradu alata;
- da li učenik zna da čita tehničku dokumentaciju;
- upotrebu odgovarajućih mjernih i kontrolnih postupaka;
- poštovanje propisa iz oblasti zaštite na radu i zaštite okoline;
- racionalno korišćenje energije, materijala i vremena
Standardi znanja koji se ocjenjuju na završnom ispitu

Sadržaji Znanja i vještine
- Definiše pojam i značaj alata i pribora.
Uvod - Razlikuje alate za obradu metala, plastičnih masa,
drveta, rudarske, građevinske i alate za zanatstvo i
domaćinstvo.
- Razlikuje standardne i specijalne alate i vrši izbor u
zavisnosti od mašine i operacije izvođenja.
- Definiše zadatak i značaj ocrtavanja i obilježavanja.
Alati za ocrtavanje i - Navodi alat i pribor za ocrtavanje i obilježavanje.
obilježavanje - Razlikuje ploče i radne stolove za ocrtavanje.
- Razlikuje obične obilježače i obilježače sa
uvećavajućim staklom za preciznije obiljezavanje.
- Razlikuje univerzalno i obično paralelno crtalo.
- Definiše proces turpijanja.
Alati za turpijanje - Navodi podjelu turpija.
- Prepoznaje pravougaone, kvadratne, trouglaste,
okrugle, poluokrugle, sabljaste, polusabljaste, nožaste,
ovalne i druge turpije.
- Definiše proces testerisanja.
Alati za testerisanje - Navodi podjelu testera.
- Razlikuje grubo, srednje i fino ozubljenje listova.
- Definiše pojam izrade otvora i rupa.
Alati za bušenje, upuštanje, - Definiše alat i navodi podjelu alata za bušenje,
razvrtanje i proširivanje upuštanje, razvrtanje i proširivanje.
- Uočava glavne djelove burgije.
63
- Razlikuje upuštače za čeonu obradu, ravno i konično
upuštanje otvora.
- Identifikuje geometriju proširivača.
- Razlikuje razvrtače za ručnu i mašinsku obradu.
- Zna kriterijume izbora alata u zavisnosti od materijala
radnog komada, tačnosti i kvaliteta izrade.
- Definiše pojam struganja.
Alati za obradu struganjem - Objašnjava i definiše alat i navodi podjelu alata za
obradu struganjem.
- Razlikuje strugarske noževe za različite obrade.
- Uočava geometriju oštrice noža.
- Objašnjava mjerodavne režime rezanja.
- Definiše pojam glodanja.
Alati za glodanje - Definiše alat i navodi podjelu alata za glodanje.
- Razlikuje glodala sa glodanim, leđno-struganim i
umetnutim zubima.
- Određuje tabelarno ili analitički režime rada.
- Definiše pojam provlačenja.
Alati za provlačenje - Razlikuje provlakač za unutrašnje i spoljašnje
provlačenje.
- Uočava vučni, vođeni, rezni i kalibrišući dio.
- Definiše pojam rendisanja.
Alati za rendisanje - Objašnjava konstrukciju noža za rendisanje.
- Određuje režime rezanja za zadati postupak.
- Definiše pojam brušenja i glačanja.
Alati za brušenje i glačanje - Razlikuje alate za brušenje i glačanje.
- Zna oblike i namjenu tocila u zavisnosti od operacija
brušenja i glačanja.
- Definiše postupak izrade navoja.
Alati za izradu navoja - Razlikuje noževe, glodala, ureznike, nareznice i
specijalne alate za izradu navoja.
- Bira nož u zavisnosti od oblika profila navoja i
dimenzija.
- Uočava geometriju noža za izradu spoljašnjih i
unutrašnjih navoja.
- Razlikuje ručne i mašinske ureznike i nareznice.
- Definiše pojam stezanja.
Pribori za stezanje - Navodi djelove pribora za stezanje.
- Objašnjava karakteristike za mehaničke, pneumatske i
hidrauličke stezne pribore i navodi njihovu primjenu.
- Pronalazi primjere primjene mehaničkog stezanja
pomoću vijaka, klinova, ekscentra, elastičnih čaura,
poluga, opruga.
- Analizira elektromagnetne pribore za stezanje.
- Zna karakteristike univerzalnih i montažno-demontažnih
pribora.
- Definiše proces odsijecanja.
Alati za odsijecanje (makaze) - Navodi podjelu i karakteristike alata za odsijecanje.
- Razlikuje makaze sa ravnim paralelnim, ravnim
nagnutim i kružnim noževima.
- Definiše proces probijanja i prosijecanja.
Alati za probijanje i - Navodi tipove alata za probijanje i prosijecanje.
prosijecanje - Razlikuje otvorene, poluotvorene, zatvorene i alate sa
64
stubnim vođicama.
- Definiše konstruktivne elemente alata, silu probijanja i
prosijecanja.
- Uočava geometriju i dimenzioniše probojce, prosjekače
i reznu ploču.
- Poznaje osobine i ulogu glavnih radnih djelova alata.
- Izračunava i analizira sile probijanja i prosijecanja.
- Definiše proces savijanja.
Alati za savijanje - Razlikuje proste, univerzalne i složene alate za
savijanje.
- Identifikuje konstruktivne elemente alata.
- Poznaje ulogu i analizira kalupe i oblikače.
- Dimenzioniše oblikač i kalup.
- Definiše proces izvlačenja.
Alati za izvlačenje - Navodi tipove alata za izvlačenje.
- Uočava konstruktivne djelove alata i poznaje njihove
karakteristike.
- Računa silu izvlačenja.
- Dimenzioniše izvlakač i prsten za izvlačenje.
- Navodi tipove kombinovanih alata.
Kombinovani alati - Uočava konstruktivne djelove alata i analizira njihovu
ulogu.
- Definiše proces kovanja i krzanja.
Alati za kovanje i krzanje - Razlikuje alate sa otvorenim i zatvorenim kalupima.
- Definiše konstruktivne karakteristike alata za kovanje.
- Izračunava dimenzije forme kalupa.
- Nabraja elemente alata za krzanje i analizira njihovu
ulogu.
- Definiše proces livenja i presovanja.
Alati za livenje i presovnje - Razlikuje mašine za livenje pod pritiskom u hladnom i
toplom stanju.
- Razlikuje alate sa jednom i više šupljina za livenje
termoplastičnih masa.
- Objašnjava konstruktivne karakteristike alata za livenje
termoplastičnih masa.
- Razlikuje alat za direktno i posredno presovanje
termostabilnih masa.
- Uočava sastavne djelove alata za presovanje i zna
njihovu namjenu.
- Definiše postupak kopiranja i garaviranja.
Alati za kopiranje i graviranje - Razlikuje ručni i mašinski alat za kopiranje i graviranje.
- Poznaje alat za utiskivanje slova i brojeva.
Alati za elektrofizčku obradu - Objašnjava primjenu elektrofizičke obrade metala.
metala - Uočava i razlikuje postupke elektrofizičke obrade
metala.
- Razlikuje i objašnjava strukturu CNC programa, mjernih
CNC tehnologija sistema, koordinantnog sistema, nulte i referentne
tačke, vrste upravljanja sistema i korekcije alata.
65
Dozvoljena pomagala:
tabele, katalozi, šeme veza, slike, modeli i crteži elemenata, uređaja i
postrojenja.
Literatura i drugi izvori

Za kandidate je preporučena literatura i drugi izvori dati u katalogu znanja i
godišnjem planu rada nastavnika.
66
2.1. ISPITNI KATALOG PRAKTIČNOG DIJELA ZAVRŠNOG ISPITA
Naziv predmeta: Alati i pribori
Ciljevi ispita
Na ispitu ocjenjujemo:
- sposobnost učenika da poveže praktična i odgovarajuća teorijska znanja;
- da li je učenik ovladao znanjima o tehnološkim postupcima obrade materijala i
izrade djelova;
- da li zna planirati i pripremiti postupak rada, da li može prekontrolisati i ocijeniti
kvalitet rada;
- da li je učenik osposobljen za izradu dobre konstrukcije alata;
- da li je učenik osposobljen za kvalitetnu izradu alata i pribora;
- da li je učenik osposobljen da osigura blagovremenu izradu alata;
- da li učenik zna da čita tehničku dokumentaciju;
- sposobnost učenika da koristi odgovarajuće mjerne i kontrolne postupke;
- sposobnost učenika da odabere odgovarajući postupak prilikom obavljanja
praktičnih zadataka;
- poštovanje propisa iz oblasti zaštite na radu i zaštite okoline;
- racionalno korišćenje energije, materijala i vremena.
Spisak zadataka za završni ispit
Tip zadatka 1.
Izrada elemenata reznog alata
(moguće je kombinacijom sastaviti veći broj zadataka – nož, vodeća ploča, rezna
ploča itd.)
1. Izrada crteža elementa reznog alata
2. Izabrati pravilan redosljed operacija
3. Izrada elemenata po crtežu
4. Grubo prilagođavanje elemenata
5. Toplotna obrada reznih elemenata
6. Fino prilagođavanje elemenata
7. Montaža i provjera alata
8. Uzeti u obzir zahtjeve zaštite na radu
Tip zadatka 2.
Pregled i popravka alata
1. Utvrđivanje nedostataka alata
2. Pravilno utvrđivanje greške
3. Demontaža alata
4. Pravilno određivanje redosljeda operacija popravki
5. Popravka elemenata alata
6. Montaža i provjera alata
7. Utvrđivanje rezultata popravke
8. Uzeti u obzir zahtjeve zaštite na radu
67
Uputstva za sprovođenje završnog ispita
Praktični rad na završnom ispitu obuhvata samostalan rad na proizvodu ili usluzi sa
odbranom, uz odgovarajuću tehničko-tehnološku dokumentaciju.
Konkretan sadržaj praktičnog zadatka za završni rad definiše se i određuje na
osnovu okvirnog spiska zadataka, datih u ispitnom katalogu. Ispitni odbor za svaki
pojedinačni zadatak propisuje uslove rada: da li se kompletan zadatak radi pred
komisijom ili je zadatak moguće do određene faze, uz odgovarajuću tehničko-
tehnološku dokumentaciju, uraditi prije ispita a da se finalizacija zadatka uradi na
samom ispitu.
Ako se dio zadatka radi prije ispita, član ispitnog odbora treba da ima uvid u tok
rada. Tehničko-tehnološka dokumentacija radi se pod nadzorom mentora, kao i
sam zadatak, što mentor garantuje svojim potpisom.
Znanja i vještine koje se provjeravaju i ocjenjuju na ispitima
Na ispitima provjeravamo praktična znanja i spretnosti koje su učenici dobili u

procesu praktičnog obrazovanja:
- jednim individualnim ispitnim radom na završnom ispitu;
- sa do tri zadatka (rada) na međuispitu, po odluci ispitne komisije;
- odbranom rada.
Kandidat priprema dio rada prije ispita, u zavisnosti od vrste zadatka, po
odobrenju ispitne komisije. Na ispitu se radi finalizacija rada.
Međuispit traje do šest sati i uključuje izradu ispitnog rada, tehničke
dokumentacije i usmeni odgovor (odbranu).
Završni ispit traje do četiri sata. Usmeni odgovor (odbrana) traje najviše 20
minuta.
Ispitna komisija priprema kriterijume za ocjenjivanje, pri čemu za pojedinačne

zadatke poštuje sljedeće odnose:
Područje ocjenjivanja Udio

Priprema zadatka 20-40%
Stručnost i izvođenje (kvalitet) 40-60%
Tehnička dokumentacija 0-20%
Odbrana 10-20
Ukupno 100%
Kandidat je ocijenjen ocjenom nedovoljan ako je pri izradi (provođenju) rada

nezainteresovan, nesamostalan, treba stalnu pomoć nastavnika ili člana komisije,
čak i pri rješavanju jednostavnih problema, ako često krši propise o zaštiti na radu
ili radne postupke – operacije izvodi nepravilno, odnosno neodgovarajućim
redosljedom, kao i kad je upotreba materijala mnogo veća od potrebne, a
predviđeno vrijeme za rad prekoračuje za više od 20%.
Dozvoljena pomagala
Na praktičnom dijelu završnog ispita dozvoljena su sljedeća pomagala:
- mašine, alati, uređaji u skladu sa katalogom znanja;
- priručnici, udžbenici;
- pribor za crtanje, kalkulator.
68
Literatura i drugi izvori
Za kandidate je preporučena literatura i drugi izvori dati u katalogu znanja i
godišnjem planu rada nastavnika.
3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA

Red. br. Naziv predmeta Obavezni načini provjeravanja znanja
1. Materijali Usmeno i pismeno (test)
2. Opšte mašinstvo Usmeno i pismeno (radovi na vježbama)
3. Praktična nastava Ocjena praktičnog rada, usmeni odgovori
4. Alati i pribori Usmeno i pismeno (test)
5. Preduzetništvo Usmeno i pismeno
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA

U redovnom obrazovanju učenici napreduju u viši razred ako su iz svih predmeta
tekuće godine postigli prelaznu ocjenu, realizovali slobodne aktivnosti i obavili
profesionalnu praksu.
Za završetak srednjeg stručnog obrazovanja u trogodišnjem trajanju - obrazovni

program Alatničar – potrebno je završiti zadnju godinu obrazovanja sa pozitivnim
ocjenama iz svih predmeta, odraditi sve slobodne aktivnosti, obaveze iz praktičnog
obrazovanja u procesu rada i završni ispit. Završni ispit se sastoji iz:
- pismenog ispita iz Maternjeg jezika i književnosti,
- usmenog ispita iz stručno-teorijskog predmeta i
- praktičnog rada sa odbranom.
O tipu ispita iz maternjeg jezika i književnosti odluku donosi Zavod za školstvo,

odnosno nadležni Savjet.
Kao stručno-teorijski predmet učenik polaže Alate i pribore. Standardi znanja,

razvrstani po taksonomskim stepenima i način provjeravanja dati su u ispitnom
katalogu.
Uslov za izlazak na ispit je priložen ovjeren dnevnik rada praktične nastave od sve
tri godine.
5. NAČIN PRILAGOĐAVANJA UČENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA

U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama, škola bi
izradila individualni program (nacrt) uzimajući u obzir odluku o usmjerenju.
Individualni program omogućava prilagođeno izvođenje kako bi učenici dostigli
propisani stručni standard u svim predmetima.
6. NAČIN PRILAGOĐAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH

Programi iz stručnog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za
odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagođavanje izvođenja obrazovnih
programa obrazovanju odraslih tako da:
- iz nastavnog plana izostavljaju se predmeti Fizičko vaspitanje i slobodne
aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za završetak obrazovanja. Škola je
obavezna da odraslima ponudi sportske aktivnosti kojima se odrasli mogu
dobrovoljno priključiti;
- škola izradi prilagođen program praktičnog obrazovanja s obzirom na poslove i
zadatke koje obavlja učesnik obrazovanja;
69
- za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su određeni u programima nego
uslovi koje utvrdi škola u nacrtu izvođenja obrazovnog programa za odrasle;
- provjeravanje znanja izvodi se putem ispita pri, čemu se uzimaju u obzir načini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vježbe, praktični rad) određeni
obrazovnim programom;
- odrasli ne polažu međuispit kod dualnog obrazovanja.
7. PROFIL STRUČNE SPREME NASTAVNIKA I STRUČNIH SARADNIKA

Red. Naziv Profil stručne spreme –
Izvođač nastave Stručna sprema
br. predmeta područje rada
Mašinstvo i obrada
1. Materijali Nastavnik Visoka
metala
Opšte Mašinstvo i obrada
2. Nastavnik Visoka
mašinstvo metala
Mašinstvo i obrada
Nastavnik Viša
metala, prethodno
obrazovanje za
Praktična alatničara
3. Srednja
nastava Majstorski ispit za
alatničara
VKV – V stepen alatničar
Instruktor Srednja
Majstorski ispit za
alatničara
VKV – V stepen alatničar
Mašinstvo i obrada
4. Alati i pribori Nastavnik Visoka
metala
5. Preduzetništvo Nastavnik Visoka Ekonomija
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOĐENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

Obrazovni program može da se izvodi u školskom ili dualnom obliku.
8.1. BROJ ČASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Broj časova kod
kojih se
Red. Ukupno Vrste nastave
Naziv predmeta Razred odjeljenje dijeli
br. časova na grupe
T V P T V P
Materijali
1. I 72 36 36
I
108 72 36
2. Opšte mašinstvo
II
108 72 36
II 72 36 36
3. Alati i pribori
III 66 66
4. Preduzetništvo III 33 33
I 360 360 360
5. Praktična nastava II 504 504 504
III 660 660 660
70
T - teorijska nastava
V - vježbe
P - praktična nastava
9. SLOBODNE AKTIVNOSTI
Slobodne aktivnosti učenika sastavni su dio nastavnog plana i obrazovnog programa.
Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinose kako rekreaciji i
opštekulturnom uzdizanju učenika, tako i upotpunjavanju stručnog znanja.
Slobodne aktivnosti sadrže obavezne i sadržaje po izboru učenika.
Program slobodnih aktivnosti priprema škola, polazeći od utvrđenog broja časova u

nastavnom planu (u I i II razredu po 36 časova godišnje). Program slobodnih
aktivnosti sastavni je dio godišnjeg plana rada škole i to:
Obavezni sadržaji vezani za opšteobrazovno područje:

- dani sporta,
- ekološke aktivnosti,
- filmske, pozorišne, muzičke predstave i likovne izložbe,
- posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.
Obavezni sadržaji vezani za stručno-teorijsko područje:

- posjete institucijama i preduzećima koja su stručno vezana s obrazovnim
programom koji se realizuje,
- posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije,
- učešće na stručnim predavanjima i takmičenjima u poznavanju određenih oblasti.
Sadržaji po izboru učenika:
- učešće u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzička, likovna,
informatička, prva pomoć, saobraćajni propisi, tehnički i Internet klub i dr.),
- socijalni rad učenika;
- organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr.
Uspješnost učenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su učenici

obavezni da realizuju sadržaje slobodnih aktivnosti jer je to uslov za napredovanje
u viši razred, kao i za završetak obrazovnog programa.
10. PROFESIONALNA PRAKSA

Učenici I i II razreda obavljaju profesionalnu praksu nakon završetka nastavne
godine, u skladu sa nastavnim planom.
Profesionalna praksa izvodi se u odgovarajućim preduzećima ili objektima škole.
Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zadužena je škola.
Program profesionalne prakse mora biti u korelaciji sa programom stručno-
teorijskih predmeta.
O realizaciji programa profesionalne prakse učenik je obavezan da vodi dnevnik

profesionalne prakse u koji upisuje sadržaje rada po danima, uz priložene skice,
šeme ili neke druge elemente tehnološko-tehničke dokumentacije.
Dnevnik profesinalne prakse potpisuje lice zaduženo za realizaciju programa.
Podatke o profesionalnoj praksi (ime i prezime učenika, mjesto i vrijeme
izvođenja) evidentiraju se u posebnim rubrikama u odjeljenskim knjigama.
Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za završetak razreda.
71

Sabanitičar PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sabanitičar PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OBRAZOVNI PROGRAM

OPŠTI DIO .................................................................................................. 3

1. Naziv programa: ALATNIČAR

4. Uslovi za upis, odnosno za uključivanje u program za obrazovanje odraslih

7. Obrazovanje koje se stiče

1.1. OPŠTEOBRAZOVNI PREDMETI

1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIŽEVNOST

1. Naziv predmeta: MATERIJALI

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3.Opšti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

8. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

1. Naziv predmeta: OPŠTE MAŠINSTVO

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opšti ciljevi nastave

Elementi za prenos snage

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

8. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

1. Naziv premeta: ALATI I PRIBORI

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opšti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

7. Obavezni način provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

8. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

1. Naziv predmeta: PREDUZETNIŠTVO

2. Broj časova po godinama obrazovanja i vrstama nastave

3. Opšti ciljevi nastave

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja učenika

8. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

1. Naziv premeta: PRAKTIČNA NASTAVA

2. Broj časova po godinama i vrstama nastave

Praktična nastava- odjeljenje se dijeli na grupe do 17 učenika u prvom razredu,

3. Opšti ciljevi nastave

6. Materijalni uslovi za izvođenje nastave

7. Obavezni načini provjeravanja i ocjenjivanja znanja učenika

8. Profil stručne spreme nastavnika i stručnih saradnika

Tip ispita: USMENO

Nastavnik/aktiv sastavlja detaljan spisak ispitnih pitanja na osnovu ispitnog

Naziv predmeta: ALATI I PRIBORI

Standardi znanja koji se ocjenjuju na završnom ispitu

Literatura i drugi izvori

Naziv predmeta: Alati i pribori

Spisak zadataka za završni ispit

Znanja i vještine koje se provjeravaju i ocjenjuju na ispitima

Na ispitima provjeravamo praktična znanja i spretnosti koje su učenici dobili u

Ispitna komisija priprema kriterijume za ocjenjivanje, pri čemu za pojedinačne

Područje ocjenjivanja Udio

Kandidat je ocijenjen ocjenom nedovoljan ako je pri izradi (provođenju) rada

3. OBAVEZNI NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA

1. Materijali Usmeno i pismeno (test)

2. Opšte mašinstvo Usmeno i pismeno (radovi na vježbama)

3. Praktična nastava Ocjena praktičnog rada, usmeni odgovori

4. Alati i pribori Usmeno i pismeno (test)

5. Preduzetništvo Usmeno i pismeno

4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRŠETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA

Za završetak srednjeg stručnog obrazovanja u trogodišnjem trajanju - obrazovni