Professional Documents
Culture Documents
Libër Për Mësuesin Muzika 2
Libër Për Mësuesin Muzika 2
SHKOLLA 9 VJEÇARE:----------------------------
PUNOI------------------------------------
1
VITI SHKOLLOR 2016--2017
Hyrje
Muzika është një disiplinë artistike e artit dhe gjuhë universale që ndihmon nxënësit të kuptojnë dhe lidhin fenomenet dhe dukuritë muzikore,
proceset dhe çështjet që i përkasin muzikës, duke vërtetuar ligjshmërinë e tyre, si dhe duke shpjeguar mënyrat e interpretimit dhe ndërtimit të tyre,
gjë e cila çon drejt realizimit të një procesi të suksesshëm të mësimit të muzikës. Muzika qëndron mes të gjitha formave të tjera inteligjente të
njeriut (artit në përgjithësi, shkencave shoqërore e historike dhe shkencave artistike), si një përbërës i barabartë me to i progresit intelektual dhe i
humanitetit. Ndaj zhvillimi i muzikës në shkollë është një vlerë e madhe për të mundësuar edukimin dhe formimin kulturor, zhvillimin e
personalitetit të nxënësve, zhvillimin e aftësive të tyre për të punuar dhe krijuar në mënyrë të pavarur e sistematike, si dhe për të menduar në
mënyrë krijuese dhe kritike.
2
Me kurrikulën e re, muzika është strukturuar me tre (3) kompetenca, të cilat listohen
si më poshtë:
Kompetenca 1: Krijimi muzikor, ka të bëjë me përdorimin e ideve të ndryshme për të organizuar krijimin
muzikor, përdorimin e elementeve muzikore gjatë krijimit, zhvillimin e ideve të reja gjatë krijimit, dhe organizimin e
krijimit sipas strukturës muzikore, duke ndarë përvojat e veta krijuese me të tjerët.
Kompetenca 2: Performimi/interpretimi muzikor, ka të bëjë me kuptimin dhe zbatimin e teknikave të
këndimit, apo të luajtjes në instrument, së interpretimit, improvizimit deri në perfeksionimin e saj. Respektimin e
rregullave të luajtjes në instrument dhe ndarjen e përvojave të veta performuese me të tjerë.
Kompetenca 3: Vlerësimi muzikor, ka të bëjë me kuptimin dhe analizimin e veprave muzikore që nga format
e vogla e deri tek ato të mëdhatë, duke bërë një gjykim kritik dhe estetik që i përgjigjet kësaj grupmoshe.
3
Në krah të kompetencës lëndore është bërë përshkrimi i asaj çka duhet të realizojë nxënësi për ndërtimin e secilës kompetencë
muzikore.
2. Performimi/ Nxënësi:
interpretimi • zhvillon teknikat e këndimit, të luajtjes, së dëgjimit,
muzikor analizimit, improvizimit në nivele të ndryshme;
• perfeksionon këndimin duke zbatuar teknikat e
performimit/interpretimit muzikor;
• respekton rregullat e luajtjes në instrumente;
• ndan përvojat e veta performuese me të tjerë.
Nxënësi:
• analizon veprat muzikore që nga format e vogla e deri
3. Vlerësimi i tek ato të mëdhatë;
veprave muzikore • vlerëson veprat muzikore, duke bërë një gjykim kritik
dhe estetik.
4
Lënda e muzikës synon të përmbushë 3 kompetencat e lëndës, të cilat lidhen me kompetencat kyçe që një nxënës duhet të
zotërojë gjatë jetës së tij dhe që arrihen nëpërmjet 3 tematikave kryesore.
5
Rezultatet kryesore të të nxënit sipas kompetencave kyçe që realizohen
nëpërmjet lëndës së muzikës për shkallën e tretë.
SHKALLA E TRETË
KLASA E SHTATË
KOMPETENCAT KYÇE PËR T’U REALIZUAR NË MUZIKË
Nxënësi:
• krijon personalitetin e vet në veprimtaritë artistike;
• kupton drejt mesazhin artistik;
• demonstron një komunikim të qartë me anë të gjuhës muzikore, simboleve,
shenjave dhe formave muzikore;
• shfrytëzon mjetet artistike mundësitë e komunikimit dhe të të shprehurit në
muzikë në mënyrë të pavarur.
Kompetenca e të menduarit
Nxënësi:
• kërkon dhe gjen njohuritë muzikore në mënyrë të pavarur;
• zgjidh probleme të ndryshme muzikore/artistike;
• zhvillon aftësitë për të menduar në mënyrë krijuese dhe ndërvepruese;
• ndjek udhëzimet për të realizuar një krijim muzikor.
6
Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin
Nxënësi:
• ndërmerr nisma për të zhvilluar aktivitete muzikore brenda dhe jashtë klasës
duke kontribuar në mënyrë krijuese.
Kompetenca personale
Nxënësi:
• zhvillon besimin te vetja gjatë veprimtarive muzikore;
• përfshihet në mënyrë aktive në jetën artistike shkollore dhe komunitet;
• rrit ndërgjegjësimin për veten, në zhvillimin e vetëbesimit dhe krijimin e besimit te të tjerët.
Kompetenca qytetare
Nxënësi:
• bashkëpunon me të tjerët për çështje të ndryshme kulturore;
• respekton punën e të tjerëve;
• bashkëpunon me të tjerët pavarësisht kulturës, brenda dhe jashtë shkollës.
Kompetenca digjitale
Nxënësi:
• krijon informacion si dhe bashkëpunon në rrjetet informuese në internet;
• njeh mjetet të ndryshme në funksion të informacionit muzikor si: magnetofon,
audio, video CD, DVD etj.
7
Gjuha dhe Ritmi me dy goditje Tingujt e rregullt dhe të
komunikimi parregullt (zhurmat) Tingulli i gjatë – i shkurtër
muzikor Theksi muzikor (i fortë – i Vetitë e tingujve
(8 orë) butë).
Rregullat e këndimit Këngë lojë: “Gjuha e Luajmë me instrumente me goditje
kafshëve”
Luajmë me instrumente Rituale popullore
me goditje Shoqërojmë ritualet e mësuara me mjete trupore
Rituali popullor:
Teknika dhe Rona rona peperona
procese
Kënga: “Himni flamurit” ”Kënga: “Ëndrra”
muzikore
Kënga “Tren, o tren”
Kënga: “Festa e
mësuesit” Kënga-lojë: “Simfonia e kafshëve”
(22 orë)
Kënga: “Mjeshtri i vogël” Shoqërojmë këngën me
mjete trupore Kënga: “Unë dhe kominoshet”
Kënga: “Fjalët magjike na Rikujtojmë këngët e mësuara
Ndërtojmë instrumente me pëlqejnë”
goditje :
tamburi/zilka/trekëndësh
i/shkopinjtë
Kënga: “Dua më shumë
Shqipërinë”
Këngë-lojë popullore: Huhu
baba hu (recitim dhe
mbajtje ritmi)
Historia, Muzika dhe përjetimi i saj 10. Shprehim emocionet për 10. Muzika për fëmijë
muzika dhe muzikën përmes arteve të
shoqëria tjera
8
Muzika dhe filmi për fëmijë: 11. Muzika dhe nxënësit/et
(5 orë) “Tomka dhe shokët e tij”
dhe filma të huaj
Koncert 12. Koncert 11. Koncert
Gjithsej 35 orë
Kompetenca e të menduarit
Nxënësi/ja:
mendon në mënyrë krijuese;
merr njohuritë në mënyrë të pavarur dhe krijuese;
zhvillon aftësitë për të menduar në mënyrë krijuese;
kupton ndjek udhëzimet për të realizuar një krijim apo veprimtari muzikore.
9
Kompetenca për jetën, sipërmarrjen dhe mjedisin
Nxënësi/ja:
bëhet pjesë e nismave për të zhvilluar aktivitete muzikore brenda dhe jashtë klasës.
Kompetenca personale
Nxënësi/ja:
zhvillon besimin tek vetja gjatë veprimtarive të ndryshme muzikore;
respekton punën e vet dhe të të tjerëve;
bashkëpunon me të tjerët pavarësisht aftësive dhe nevojave.
Kompetenca qytetare
Nxënësi/ja:
diskuton me të tjerët për çështje të ndryshme kulturore.
Kompetenca digjitale
Nxënësi/ja:
njeh mjetet e përdorimit në muzikë: magnetofon, kompjuter etj.
10
të tingujve muzikorë ose jo këndon duke respektuar teknikën e këndimit shpjegon me fjalë të thjeshta përjetimet e veta
muzikorë; përmes rregullave të përcaktuara; muzikore;
improvizon modele të ndryshme interpreton këngë për fëmijë duke iu shpreh emocionet e veta për këngët apo lojërat
ritmike ose jo ritmike; përshtatur tematikës së këngës; muzikore që këndon;
demonstron zbatimin e interpreton këngët me ndjenjë dhe emocion; përdor elementet e gjuhës muzikore gjatë
elementeve të gjuhës interpreton lojërat muzikore duke ndihmuar shpjegimit emocional;
muzikore, gjatë krijimeve të në inskenimin e tyre; përjeton muzikën dhe përdor një fjalor të
ndryshme; respekton interpretimin e shokëve/shoqeve; thjeshtë muzikor;
komunikon njohuritë rreth ndan përvojën e vet artistike me të tjerët; bën lidhje ndërmjet asaj që përjeton dhe asaj që
gjuhës muzikore; respekton këngë të kulturave të tjera; dëgjon nga një këngë, lojë muzikore apo
provon të improvizojë mbi një komunikon mendimin e vet rreth këngës fragment muzikor;
këngë apo melodi ritmin apo lojës muzikore; shpreh mendimin e vet rreth këngës/pjesës që
dhe karakterin duke reflekton emocionet që i krijon një këngë, dëgjon;
përdorur elemente të tjera si lojë muzikore apo pjesë muzikore gjatë merr pjesë në veprimtari të ndryshme brenda dhe
trupin. interpretimit. jashtë shkollës;
përdor media (DVD, CD, magnetofon) për të
reklamuar punën e vet dhe të të tjerëve;
ndan përvojën e vet artistike me të tjerët.
11
kupton simbolet muzikore që i shfaqen;
shprehet në mënyrë të thjeshtë me anë të simboleve muzikore;
komunikon artistikisht në mënyrë të thjeshtë.
Kompetenca e të menduarit
Nxënësi/ja:
mendon në mënyrë krijuese;
merr njohuritë në mënyrë të pavarur dhe krijuese;
zhvillon aftësitë për të menduar në mënyrë krijuese;
kupton ndjek udhëzimet për të realizuar një krijim apo veprimtari muzikore.
Kompetenca personale
Nxënësi/ja:
zhvillon besimin tek vetja gjatë veprimtarive të ndryshme muzikore;
respekton punën e vet dhe të të tjerëve;
bashkëpunon me të tjerët pavarësisht aftësive dhe nevojave.
Kompetenca qytetare
Nxënësi/ja:
diskuton me të tjerët për çështje të ndryshme kulturore.
12
Kompetenca digjitale
Nxënësi/ja:
njeh mjetet e përdorimit në muzikë: magnetofon, kompjuter etj.
14
2 Gjuha dhe Ritmi dhe burimet Situata: Një ditë te lodrat - CD me shembuj;
komunikimi e tij Nxënësit/et nxiten të përfytyrojnë një ditë në lodrat - foto të ndryshme;
muzikor e qytetit dhe të zbulojnë pikërisht ato lodra që - teksti i mësuesit.
krijojnë dy goditje: treni çaf-çuf, shilarësi fiu- fiu,
kërcimi mbi dyshekun sustë lart – poshtë etj. Ata
kuptojnë se goditjet e lodrave janë të ndryshme dhe
ndonjëherë jo ritmike pra, të çrregullta. Vendosen
disa fragmente ku nxënësit/et duhet të ritme të
ndryshme të krijuara nga burime apo objekte të
ndryshme.
3 Historia, muzika Muzika dhe Situata: Muzika ime e parapëlqyer - CD;
dhe shoqëria përjetimi i saj Vendosen disa fragmente muzikore në magnetofon - foto të ndryshme;
1-2 minuta ku nxënësit/et dëgjojnë muzikë të llojeve - teksti i mësuesit.
të ndryshme (klasike, këngë për fëmijë, popullore,
moderne, vals).
Ata/ato përcaktojnë muzikën që u pëlqen më shumë
dhe shprehen pse e pëlqejnë atë.
4 Gjuha dhe Ritmi me dy Situata: Numërojmë 1-2 - CD;
komunikimi goditje Vendosen disa fragmente muzikore në magnetofon, - foto të ndryshme;
muzikor 1-2 minuta ku nxënësit/et dëgjojnë burime të - teksti i mësuesit.
ndryshme me dy goditje: zemra, pulsi, çekiçi, ora
etj. Ata/ato i numërojnë dhe tregojnë burime të tjera
të ritmit me dy goditje nga muzika apo jeta e
përditshme duke kuptuar që këto goditje janë
ndryshme.
5 Teknika dhe Kënga: “Mjeshtri Situata: Profesionet - CD;
procese i vogël” Mësuesi/ja tregon disa fotografi profesionesh të magnetofon;
ndryshme, të cilat nxënësit/et i gjejnë dhe i - foto;
përshkruajnë ato. Më pas ata/ato nxiten të flasin për - teksti i mësuesit.
15
profesionin që parapëlqejnë të bëjnë në të ardhmen.
6 Teknika dhe Situata: Instrumenti im i parapëlqyer - foto të instrumentit;
procese Ndërtojmë Vendosen në tavolinë disa materiale, të cilat janë - materiale të ndryshme;
instrumente me grupuara veç e veç. Në krah vendoset një foto e - teksti i mësuesit.
goditje: instrumentit që duhet të ndërtohet me këto
tamburi/zilka/trek materiale. Nxënësit/et udhëzohen se çfarë rruge
ëndësh/shkopinj duhet të ndjekin për ta ndërtuar atë.
7 Historia, muzika Muzika dhe filmi Situata: Kuic me muzikë filmash - CD;
dhe shoqëria për fëmijë Dëgjohen fragmente të shkurtra muzikore nga filma - foto të ndryshme;
shqiptarë dhe filma të ndryshëm për fëmijë. Grupet - teksti i mësuesit.
e ndara gjejnë nëpërmjet dëgjimit të muzikës emrin
e filmit. Nxënësit/et nxiten të flasin pse u pëlqen
filmi dhe nëse muzika e zbukuron atë.
8 Teknika dhe Ritual popullor: Situata: Loja e fjalëve - CD ;
procese Huhu baba hu Nxënësit/et recitojnë këngën-lojë në shpejtësi të - instrumente me goditje
ndryshme, duke theksuar rrokjen (goditjen më të (tamburi/zilka/trekëndëshi/shkopinj
gjatë). Ata/ato gjatë mësimit të tekstit kuptojnë );
rëndësinë e theksit të fjalës dhe të goditjes. Teksti i - teksti i mësuesit.
këngës-lojë përsëritet disa herë.
9 Gjuha dhe Theksi muzikor Situata: Konkurs - CD;
komunikimi me dy goditje Zhvillohet kuici: kush gjen fjalë me dy rrokje. Fjalët - foto të ndryshme;
muzikor me dy rrokje shkruhen në dërrasë. Grupi që gjen më - teksti i mësuesit.
shumë fiton konkursin. Më pas nxënësit/et i lexojnë
sërish fjalët për të gjetur se në cilën rrokje zëri
forcohet më shumë. Ai është theksi i fortë.
10 Teknika dhe Kënga: “Dua më Situata: Qyteti im - CD;
procese shumë Shqipërinë Nxënësit/et marrin në dorë një fletë me emrin e - foto të ndryshme;
” qytetit, për të cilin dëshirojnë të flasin. Kur - teksti i mësuesit.
mësuesi/ja ose një nxënës/e thërret emrin e qytetit
16
ata/ato thonë disa karakteristika që dinë për të.
11 Teknika dhe Koncert
procese
12 Teknika dhe Koncert
procese
17
e trupit. merr pjesë në aktivitete të ndryshme brenda dhe
jashtë shkollës, përdor media (DVD, CD,
magnetofon) për të reklamuar punën e vet dhe të
të tjerëve;
ndan përvojën e vet artistike me të tjerët.
18
1 Teknika dhe Këngë lojë: Situata: Një ditë në fshat/ kopshtin - CD;
procese ”Gjuha e zoologjik - magnetofon;
kafshëve” Nxënësit/et imitojnë veprimet që ata - fotografi të ndryshme;
bëjnë kur ju rastis të komunikojnë me - teksti i mësuesit.
një kafshë apo shpend psh: një qen,
një mace, një zog. Çfarë gjuhe
përdorin ata? A mendojnë se kafshët
apo shpendët I kuptojnë? Nëse jo pse?
2 Gjuha dhe Tempi - shpejtësia Situata: Loja e veprimeve sipas CD;
komunikimi ngadalë-shpejt muzikës - magnetofon;
muzikor Dy nxënës/e improvizojnë veprime, - fotografi të ndryshme;
sipas imagjinatës së tyre nën tingujt e - teksti i mësuesit.
muzikës që dëgjojnë. Pastaj ata/ato
thonë se çfarë ndien dhe pse i bënë
ato veprime të ndryshme nga njëri-
tjetri.
3 Teknika dhe Luajmë me Situata: Loja e shkopinjve - CD;
procese instrumente me Nxënësve/eve u kërkohet të krijojnë - instrumente me goditje, si: tamburi, zilka,
goditje simbole grafike që nënkuptojnë një trekëndëshi, shkopinj etj.;
Rituali popullor: goditje të shkurtër ose të gjatë dhe të - teksti i mësuesit.
“Rona Rona krijojnë përmes tyre modele
peperona”
ritmike, sipas dëshirës. Ata/ato i
ekzekutojnë këto ritme me shkopinj
dhe diskutojnë me njëri-tjetrin nëse
përftohet një ritëm i rregullt.
4 Historia, Shprehim Situata: Më pëlqen kjo muzikë se… - CD;
muzika dhe emocionet për Dëgjohen disa fragmente muzikore me - magnetofon;
shoqëria muzikën përmes këngë për fëmijë, muzikë filmi, valse - teksti i mësuesit.
19
arteve të tjera etj. Nxënësit/et kuptojnë ndjesinë dhe
emocionin që u krijon muzika, duke u
shprehur për të sipas mënyrës së tyre.
5 Teknika dhe Kënga: “Ëndrra” Situata: Kam dëshirë… - CD;
procese Nxënësit/et përshkruajnë dëshirat e - fotografi të ndryshme;
tyre për profesionin që duan të bëjnë - teksti i mësuesit.
kur të rriten dhe i diskutojnë ato me
njëri-tjetrin.
6 Gjuha dhe Tingujt e rregullt Situata: Loja e gotave - 6 gota;
komunikimi dhe të parregullt Mbi tavolinë vendosen 6 gota uji. Çdo - 1 lugë/shkop;
muzikor gotë mbushet me ujë në masa të - teksti i mësuesit.
ndryshme për të përftuar tinguj të
ndryshëm.
Nxënësit/et vendosin numrat para
gotave dhe fillojnë të krijojnë një
kombinim numrash nga
1-6. Çfarë do të përftohet nga goditja
e tyre? Bezdi? Tinguj të këndshëm?
Tinguj të mërzitshëm? Ata/ato
diskutojnë dhe shprehin çka dëgjojnë.
7 Teknika dhe Kënga “Festa e Situata: Muaji i festave - CD;
procese mësuesit” Nxënësit/et përmendin tri festat që - magnetofon;
pëlqejnë më shumë, duke vendosur - teksti i mësuesit.
brenda tri pemëve me ngjyra të
ndryshme dëshirat e tyre se si do të
donin t’i festonin ato. Secili grup
paraqet pemën e vet me mënyrën se si
do të donin të festonin festa të
ndryshme, si: ditëlindje, festën e
20
Nënës, festën e Mësuesit, festën e
Vitit të Ri etj.
8 Teknika dhe Shoqërojmë Situata: Karamele zana - CD;
procese këngët me lëvizje Nxënësit/et recitojnë dhe shoqërojnë - magnetofon;
të trupit me shuplaka lojëzën shumë të njohur - teksti i mësuesit.
karamele zana. Lojëza shoqërohet
duke i përplasur shuplakat me njëra-
tjetrën dhe mbi gjunjë. Vendosen
këngë të ndryshme dhe shoqërohen
me shuplaka sipas ritmit që kanë.
9 Gjuha dhe Vetitë e tingujve Situata: Loja e bankave
komunikimi Nxënësve/eve u kërkohet të rrahin - mjete rrethanore: lapsa, vizore, etj.;
muzikor mbi bankë me çdo mjet që kanë në - teksti i mësuesit.
dorë, për rreth 10 sekonda. Çfarë do
të përftohet nga kjo gjë? A janë tinguj
të këndshëm apo të pakëndshëm ata
që dëgjohen? Si mund të quhen
ndryshe? Ata/ato diskutojnë
karakteristikat e tingujve me njëri-
tjetrin.
10 Teknika dhe Kënga: “Fjalët Situata: Gjëegjëzë - CD;
procese magjike na Sjellja zbukuron njeriun. - magnetofon;
pëlqejnë” Kush sillet mirë nderon veten dhe - teksti i mësuesit.
familjen.
Përdorim fjalët magjike kurdo dhe
kudo.
Vendosen disa fisha me fjalë të
ndryshme. Nxënësit/et ndahen në 3
grupe dhe mundohen të krijojnë fjalitë
21
e mësipërme. Pasi i kanë krijuar flasin
për fjalët magjike.
11 Historia, Muzika për fëmijë Situata: Shprehim emocionet - CD;
muzika dhe Nxënësit/et dëgjojnë në CD - magnetofon;
shoqëria fragmente të ndryshme muzikore: - teksti i mësuesit.
këngë për fëmijë, muzikë nga filmat
për
22
PLANIFIKIMI TREMUJOR, LËNDA MUZIKË, PERIUDHA: PRILL-QERSHOR
23
shokëve/shoqeve;
ndan përvojën e vet artistike me të tjerët,
respekton këngë të kulturave të tjera;
komunikon mendimin e vet rreth këngës
apo lojës muzikore;
reflekton emocionet që i krijon një këngë,
lojë muzikore apo pjesë muzikore
gjatë interpretimit.
25