2.

1 Από την αγροτική κοινωνία στην κοινωνία της

πληροφορίας & της γνώσης

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
 Νεολιθική
εποχή Βυζαντινά χρόνια
Αρχαιότητα
6.500-3.000 330-1453
(=Άλωση της 19ος αιώνας
π.Χ.
Κων/πολης)

Αγροτικές κοινωνίες= οι κοινωνίες

που ζουν από την καλλιέργεια της
γης=> μόνιμη εγκατάσταση των
ανθρώπων σε κάποια περιοχή.
Συνυπάρχουν βιοτεχνία & εμπόριο
αλλά κυριαρχεί ο αγροτικός τομέας
Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
 Νεολιθική Εποχή Αρχαιότητα Μετά τον 19ο αιώνα

Οικισμοί με τείχη= Μεγάλες πόλεις- κράτη Πόλεις

προστασία από τις
επιθέσεις
Στοιχειώδες εμπόριο Αναπτύχθηκε το εμπόριο Βιομηχανική γεωργία=
& καλλιέργεια της γης εξέλιξη των γεωργικών
εργαλείων

Στοιχειώδεις πολιτικές Πόλεις- κράτη με

λειτουργίες επικεφαλής τον βασιλιά ή
τον αυτοκράτορα &
δουλεία

Εμφανίστηκαν σε Μέση Ανατολή, Αίγυπτο,

διάφορες περιοχές του Νότια Αμερική (Αζτέκοι
κόσμου, με διαφορετική στο Μεξικό και Ίνκας στο
μορφή Περού), Αρχαία Ελλάδα
& τα Βυζαντινά χρόνια
Μαρία Παντελέου (330-1453)
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
 Σέσκλο Μαγνησίας: αναπαράσταση του
αρχαιότερου νεολιθικού οικισμού στην Ευρώπη
(6.000 π.Χ.)

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
Σύγχρονες ανεπτυγμένες κοινωνίες:
(Ευρώπη, Η.Π.Α., Καναδάς, Αυστραλία).
Μειώθηκε ο πληθυσμός που ασχολείται με τη
γεωργία. Η εξέλιξη των γεωργικών
εργαλείων -> βιομηχανική γεωργία ->
τρακτέρ + αλωνιστικές μηχανές
αντικατέστησαν χιλιάδες εργάτες της.

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
 Αναπτυσσόμενες χώρες: (Ασία, Αφρική,
Λατινική Αμερική). Η καλλιέργεια της γης γίνεται
ακόμα με παραδοσιακές μεθόδους, μεγάλο μέρος
του πληθυσμού απασχολείται στη γεωργία αλλά
και εκεί η εκμηχάνιση της αγροτικής παραγωγής
είναι ταχύτατη.
 Συνοπτικά:
Νεολιθική εποχή Αγροτικές κοινωνίες.
Αρχαιότητα Κυριαρχεί ο αγροτικός
Βυζαντινά χρόνια τομέας. Μετά τον 19ο
αιώνα: Οι κοινωνίες αυτές
έγιναν σταδιακά τμήμα των
Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
βιομηχανικών κοινωνιών
 2.1.2 Βιομηχανική κοινωνία
Εκβιομηχάνιση= χρησιμοποίηση μηχανών στην
παραγωγική διαδικασία.
Συνιστά τον πυρήνα της Βιομηχανικής Επανάστασης=
μακρόχρονης & σύνθετης διαδικασίας τεχνολογικών
αλλαγών/ μεταβολών στην παραγωγή των προϊόντων,
τις συγκοινωνίες, την οικοδόμηση κτιρίων κτλ.

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
Από τα μέσα του 18ου αιώνα στη Βρετανία & στη
συνέχεια στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική
κατασκευάστηκαν μηχανές & χρησιμοποιήθηκε η
δύναμη του νερού και του ατμού (ατμόπλοιο) στην
παραγωγική διαδικασία.
Οι βιοτεχνίες στις οποίες γινόταν μέχρι τότε η
παραγωγή των προϊόντων αντικαταστάθηκαν από
τα εργοστάσια.

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
 Οι βασικές αλλαγές που έφερε η
Βιομηχανική Επανάσταση:
Βιοτεχνία Χειροκίνητες Μικρές μηχανές σε Εργάτες ζουν σε
μηχανές μικρά εργοστάσια χωριά και μικρές
πόλεις

Βιομηχανία Ατμοκίνητες Μεγάλες μηχανές Μεγάλοι εργατικοί

μηχανές σε μεγάλα πληθυσμοί
εργοστάσια συγκεντρώνονται
γύρω από τα
εργοστάσια &
δημιουργούνται
μεγάλες πόλεις
Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
Αυτές οι εξελίξεις μετέβαλαν τη
δομή της κοινωνίας. Έτσι,
άλλαξε ο τρόπος οργάνωσης της
κοινωνίας, οι θεσμοί και ο τρόπος
σκέψεις των ανθρώπων.

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
 Αναλυτικότερα οι αλλαγές που έφερε η
Βιομηχανική επανάσταση:
1) Αστικοποίηση: Η συγκέντρωση του πληθυσμού
στις πόλεις χαρακτηρίζει τη βιομηχανική κοινωνία

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
2) Αύξηση της προσδοκώμενης ζωής: Η εξέλιξη της
ιατρικής & η βελτίωση των υλικών όρων ζωής αύξησαν
την προσδοκώμενη ζωή, δηλαδή οι άνθρωποι ζουν
περισσότερα χρόνια σε σχέση με το παρελθόν.

Η Μισάο Οκάουα, μία

υπερήλικη γυναίκα από
τον Ιαπωνία, που
Μαρία Παντελέου πέθανε πέρυσι σε
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων ηλικία 117 ετών.
«Το προσδόκιμο ζωής του ανθρώπου δεν μπορεί να ξεπερνά
τα 115 χρόνια. Αμερικανοί ερευνητές εκπόνησαν τη σχετική
μελέτη που είδε τα φώτα της δημοσιότητας μέσα από τις
σελίδες του περιοδικού Nature. Αφού ανέλυσαν εκατοντάδες
χιλιάδες στοιχεία για την ανθρώπινη μακροζωία κατέληξαν
ότι οι πιθανότητες να ζήσουμε πάνω από τα 115 χρόνια είναι
μηδαμινές […] Η αλήθεια είναι ότι το προσδόκιμο ζωής
παρουσιάζει διαρκή αύξηση από τις αρχές του 19ου αιώνα
χάρη στα εμβόλια, τις ασφαλέστερες πρακτικές τοκετού
αλλά και τη θεραπευτική αντιμετώπιση ασθενειών όπως
είναι ο καρκίνος και οι καρδιοπάθειες».

Εφημερίδα Καθημερινή,
Μαρία Παντελέου στήλη Επιστήμη 7/10/16
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
3) Αύξηση της παραγωγής προϊόντων- ζήτηση για
νέα προϊόντα. Η βιομηχανία αύξησε την παραγωγή
των προϊόντων, δημιουργώντας νέες καταναλωτικές
ανάγκες στους ανθρώπους μέσω της διαφήμισης.
Οι νέες καταναλωτικές ανάγκες έφεραν νέες
καταναλωτικές συνήθειες και κοινωνικά πρότυπα.
Π.χ. 1890= μαζική παραγωγή αυτοκινήτων. Μέχρι τότε
δεν είναι σκεφτεί κανείς να αγοράσει αυτοκίνητο
καθώς δεν υπήρχε. Η μαζική παραγωγή-> αύξηση της
ζήτησης καθώς η τιμή ήταν προσιτή. Μαζί με τη
ζήτηση αυτοκινήτων δημιουργήθηκε η ανάγκη
κατασκευής αυτοκινητοδρόμων.

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
Henry Ford: Σχεδίασε την πρώτη κινητή γραμμή παραγωγής το
1913 και έφερε επανάσταση στην κατασκευαστική διαδικασία με
το Ford Model T. Αυτή η γραμμή παραγωγής στο εργοστάσιο της
Ford στο Michigan, έγινε το ορόσημο για τη μαζική παραγωγή σε
ολόκληρο τον κόσμο.

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
4) Ανάπτυξη του εμπορίου και των
τραπεζών: Στις βιομηχανικές κοινωνίες
αναπτύχθηκαν το εμπόριο & το τραπεζικό
σύστημα που σήμερα κυριαρχούν σε παγκόσμιο
επίπεδο.

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
5) Ανάπτυξη βιομηχανίας- τομέα υπηρεσιών: Η
πλειονότητα των εργαζόμενων των βιομηχανικών
κοινωνιών απασχολείται στη βιομηχανία & στον τομέα
των υπηρεσιών (εμπόριο, τράπεζες κτλ). Όλο &
μικρότερο ποσοστό του πληθυσμού απασχολείται στη
γεωργία, στην οποία εισάγονται σταδιακά μηχανές
(εκβιομηχάνιση της γεωργίας).

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
6) Αλλαγές στις κοινωνικές σχέσεις: Οι προσωπικές
σχέσεις των κατοίκων των χωριών αντικαταστάθηκαν
από τις απρόσωπες σχέσεις των κατοίκων των
μεγαλουπόλεων.

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
 Μεταβιομηχανική κοινωνία
Ο όρος επανάσταση δηλώνει την τομή, την ριζική
αλλαγή των οικονομικών, κοινωνικών & πολιτικών
συνθηκών.
1η επανάσταση/ τομή στην ιστορία της
ανθρωπότητας= καλλιέργεια της γης.
2η επανάσταση/ τομή= Βιομηχανική επανάσταση
3η επανάσταση/ τομή= μεταβιομηχανική
κοινωνία= νέος τύπος κοινωνίας-> α) ανάπτυξη
των επιστημών & β) της τεχνολογίας
Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
Βάση της νέας κοινωνίας είναι η αλματώδης
εξέλιξη της τεχνολογίας.
Η τεχνολογία αφορά= αξιοποίηση των
επιστημονικών γνώσεων προκειμένου να
επιλυθούν καθημερινά προβλήματα των
ανθρώπων. Κάθε νέο μηχάνημα, κάθε νέα
εφαρμογή στην παραγωγή ή την
καθημερινότητα είναι τεχνολογία.
Η τεχνολογία, τα τελευταία χρόνια, εξελίσσεται
αλλά και διαχέεται (γίνεται αντικείμενο χρήσης
από πολλούς ανθρώπους) με γοργούς
(γρήγορους) ρυθμούς.
Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
Η απόσταση ανάμεσα στον χρόνο
εφεύρεσης και τον χρόνο χρήσης ενός
επιτεύγματος μειώνεται. Για να γίνει
κατανοητό τι σημαίνει αυτό, αρκεί να λεχθεί ότι
χρειάστηκαν από την ανακάλυψη μέχρι τη
μαζική χρήση:
400 χρόνια για το βιβλίο.
70 χρόνια για το τηλέφωνο.
40 χρόνια για το ραδιόφωνο.
25 χρόνια για την τηλεόραση.
5 χρόνια για το διαδίκτυο.
Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων
Η εξέλιξη της τεχνολογίας επιφέρει γρήγορες αλλαγές στην
κοινωνία & στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι βιώνουν
την καθημερινότητά τους.
 Αλλάζει η αίσθηση του χώρου και του χρόνου= ο χώρος
παραμένει ίδιος, αλλάζει ο χρόνος στον οποίο τον
διατρέχει ο άνθρωπος. Χιλιομετρικές αποστάσεις ανάμεσα
σε πόλεις, χώρες, ηπείρους μειώνονται, λόγω των
σύγχρονων μέσω μεταφοράς (αεροπλάνα, τρένα,
σύγχρονοι αυτοκινητόδρομοι).
Έχει μειωθεί και ο χρόνος της επικοινωνίας. Ένα μήνυμα
ηλεκτρονικού ταχυδρομείου φτάνει στον αποδέκτη σε λίγα
δευτερόλεπτα ακόμα και αν βρίσκεται σε άλλη ήπειρο.

Μαρία Παντελέου
ΠΕ 10 Κοινωνιολόγων