Greece / Herbal teas

Τσάι του βουνού / Mountain tea

Ρίγανη / Oregano

126 - blue maga zine

 Θυμάρι / Thyme

Χαμομήλι / Chamomile

ΕΝΑΣ ΘΗΣΑΥΡΟΣ
ΣΤΟ ΦΛΥΤΖΑΝΙ ΜΑΣ
Ο συναρπαστικός κόσμος των ελληνικών αρωματικών βοτάνων.

Greek herbal teas: A treasure

of good health in your cup
A snap guide to the fascinating world
of important native herbs.
Από τη Νανά Δαρειώτη / By Nana Darioti

Φλισκούνι / Pennyroyal
(c) Jessica Morfis

Φασκόμηλο / Sage

blue maga zine - 127

Greece / Herbal teas
Αν είναι αλήθεια ότι οι αναμνήσεις μας συνδέονται με συ-
γκεκριμένες μυρωδιές, τότε η Ελλάδα είναι μια σύνθεση από
πιπεράτα αρώματα ρίγανης, θρύμπης και θυμαριού, λεμονάτα
και γλυκά σαν το μελισσόχορτο, το φλισκούνι, τη μαντζουρά-
να και τον δυόσμο, γήινα και βαθιά σαν το κρητικό δίκταμο και
το τσάι του βουνού, απαλά και ευαίσθητα σαν το χαμομήλι και
τη λουίζα. Πρώτη στην Ευρώπη σε βιοποικιλότητα –και από τις
πλουσιότερες στον κόσμο–, η χώρα μας διαθέτει τεράστιο α-
ριθμό οικοσυστημάτων και χιλιάδες μοναδικά ενδημικά φυ-
τά. Από αυτά, τα βότανα που χρησιμοποιούνται εδώ και χιλιε-
τίες στις κουζίνες μας κατέχουν ξεχωριστή θέση και αναγνω-
ρίζονται ως μοναδικά για τις ξεχωριστές τους ιδιότητες εντός
και εκτός συνόρων.
Δεν είναι ότι μόνο στα νησιά μας ή στις ορεινές, δύσκολες
σε πρόσβαση, περιοχές θα βρούμε ρίγανη, θυμάρι και φασκόμη-
λο. Αυτά τα συναντάμε σε ολόκληρη τη λεκάνη της Μεσογείου.
Το μικροκλίμα, όμως, και το terroir, η γη, είναι δύο παράγο-
ντες που τα κάνουν να ξεχωρίζουν. Μεγάλη συμπύκνωση α-
ρωμάτων και αιθέριων ελαίων, αποτέλεσμα των λιγοστών βρο-
χοπτώσεων και του ιδιαίτερου υπεδάφους, κάνει τα ελληνικά
βότανα να ξεχωρίζουν ανάμεσα στα συγγενικά τους από άλ-
λες ζώνες. Γνωστά ήδη στον Ιπποκράτη, στον Γαληνό και στον
Διοσκουρίδη, τους έχουν αποδοθεί ιδιότητες σχεδόν μαγικές.
Και αν αυτό μοιάζει υπερβολικό, ας αρκεστούμε στην ευεξία
που προσφέρει μία κούπα τσάι του βουνού με θυμαρίσιο μέ-
λι, στην ηρεμία που φέρνει ένα φλιτζάνι με χρυσό χαμομήλι
και στην ενέργεια που ξυπνάει ένα ρόφημα από θυμάρι, θρύ-
μπη και μελισσόχορτο.
If memory is in fact linked to specific smells, then Greece
is a composition of aromas: the pungent smells of oregano,
savoury and thyme; the refreshing and sweet scents of lem-
on balm, pennyroyal, marjoram and spearmint; the earthy
and deep notes of Cretan dittany and ironwort; the discreet
odours of chamomile and lemon verbena. Greece is the rich-
est country in Europe – and one of the richest in the world – in
biodiversity, having a vast number of ecosystem and more
than a thousand endemic plants. Of these, the herbs that
have been used for millennia in the country’s cuisine are held
in particular regard and are distinguished for their special
properties, both in Greece and beyond.
Oregano, thyme and sage can be found all over the Med-
iterranean basin, not just on Greece’s islands and craggy
mountain peaks, but the Greek microclimate and the terroir
(qualities of the soil) are factors that make them flourish
here. The concentration of aromatic and essential oils that
results from limited rainfall and the particular subsoil distin-
guishes Greek herbs from others in the broader region.
Lauded as far back as ancient times by physicians in-
cluding Hippocrates, Galen and Pedanius Dioscorides, these
herbs have been credited with almost magical properties. If
this seems a little much, let us settle for the sense of well-
being one gets from a cup of hot mountain tea (ironwort)
sweetened with thyme honey, or the soothing feeling from a
drink of golden chamomile, or the energy boost from a tisane
of thyme, savoury and lemon balm.
128 - blue maga zine
Τρεις προτάσεις για ροφήματα
Για ευεξία και ζωντάνια: Τσάι του
βουνού, φλισκούνι, μελισσόχορτο και
φασκόμηλο σε ίσες ποσότητες. Για
κάθε κούπα θα βάλετε 1 κουταλάκι
από το μείγμα. Το προσθέτετε σε νερό
που αποσύρετε από τη φωτιά ακριβώς
πριν βράσει, το σκεπάζετε και το αφή-
νετε 6-8 λεπτά. Γλυκαίνετε με μέλι.
Για ηρεμία: Χαμομήλι, μαντζουράνα,
μελισσόχορτο, δυόσμος, τσάι του βου-
νού σε ίσες ποσότητες. Για κάθε κούπα
θα βάλετε 1 κουταλάκι από το μείγμα.
Το προσθέτετε σε νερό που αποσύρε-
τε από τη φωτιά ακριβώς πριν βράσει,
το σκεπάζετε και το αφήνετε 8-10
λεπτά. Γλυκαίνετε με μέλι.
Για ενίσχυση του οργανισμού: Τσάι
του βουνού, δίκταμο, φλισκούνι, θυμά-
ρι σε ίσες ποσότητες. Για κάθε κούπα
θα βάλετε 1 κουταλάκι από το μείγμα.
Το προσθέτετε σε νερό που αποσύρε-
τε από τη φωτιά ακριβώς πριν βράσει,
το σκεπάζετε και το αφήνετε 8-10
λεπτά. Γλυκαίνετε με μέλι.
Three recipes for tea
For energy and wellbeing: Per cup of
water, one teaspoon each of mountain
tea (ironwort), pennyroyal and lemon
balm. Add hot, nearly boiling water,
cover and let steep for 6-8 minutes.
Sweeten with honey.
For relaxation: Per cup of water, one
teaspoon each of chamomile, mar-
joram, lemon balm, spearmint and
mountain tea. Add hot, nearly boiling
water, cover and let steep for 8-10
minutes. Sweeten with honey.
Health booster: Per cup of water, one
teaspoon each of mountain tea (iron- Μελισσόχορτο / Lemon balm
wort), Cretan dittany, pennyroyal and
thyme. Add hot, nearly boiling water,
cover and let steep for 6-8 minutes.
Sweeten with honey.
 Λουίζα / Lemon verbena

Ματζουράνα / Marjoram

blue maga zine - 12 9

Greece / Herbal teas

Δίκταμο Φλισκούνι Μαντζουράνα Φασκόμηλο

΄ή έρωντας Ανήκει στην οικογένεια Συγγενής της ρίγανης Η επιστημονική του
Η επιστημονική του της μέντας και το και του δίκταμου, ήταν ονομασία είναι Salvia
ονομασία είναι Origanum χρησιμοποιούσαν ιδιαίτερα γνωστή κυρίως για τις triloba, που προέρχεται
dictamnus. Στην Κρήτη οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι φαρμακευτικές και από τη λατινική λέξη
είναι γνωστό και ως στη μαγειρική και στην αρωματικές της ιδιότητες «salvere» που σημαίνει
έρωντας. Η ονομασία του ιατρική. Παρότι αναφέρεται στους αρχαίους Έλληνες. «σώζω». Είναι γνωστό
προέρχεται από το όρος συχνά στο γαστρονομικό Πιθανότατα πρόκειται για από την αρχαιότητα και
Δίκτη, όπου φυτρώνει σε βιβλίο του Απίκιου ως το φυτό που αναφέρει έχει απεικονιστεί σε
βραχώδη και δύσβατα μαγειρικό άρτυμα, στη ο Θεόφραστος ως τοιχογραφίες στην Κνωσό,
μέρη. Ο μύθος λέει ότι σύγχρονη εποχή αυτή η «αμάρακον το αείφυλλον». είναι δημοφιλές για τις
ερωτευμένοι νεαροί, οι χρήση του έχει σχεδόν Κατά τη μυθολογία, ο αποτοξινωτικές ιδιότητές
Ερωντάδες, ανέβαιναν ξεχαστεί. Τα αρώματά του Αμάρακος, γιος του του, ενώ θεωρείται
στους επικίνδυνους θυμίζουν περισσότερο βασιλιά της Κύπρου σπουδαίο αντικαταθλιπτικό
βράχους για να μαζέψουν τα λεμονάτα, δροσιστικά Κινύρα και φημισμένος και τονωτικό για το νευρικό
τα λουλούδια του και αρώματα της πιπεράτης αρωματοποιός, είχε σύστημα. Ως ρόφημα το
να τα προσφέρουν μέντας (peppermint), την ατυχία να εξοργίσει βρίσκουμε σχεδόν σε κάθε
στις αγαπημένες τους. με ένα ελαφρώς πικρό για κάποιον λόγο τους ελληνικό νοικοκυριό. Στη
Τα τελευταία χρόνια τελείωμα. Δίνει ένα πολύ θεούς και εκείνοι τον μαγειρική το συναντάμε
καλλιεργείται από ευχάριστο αφέψημα. μεταμόρφωσαν σε κυρίως σε νησιά των
πολλούς παραγωγούς και φυτό. Το άρωμα της Δυτικών Κυκλάδων, με
εξακολουθεί να είναι το Μελισσόχορτο μαντζουράνας είναι έντονες τις ενετικές
πιο δημοφιλές ρόφημα του Γνωστό και ως μελισσάκι, ιδιαίτερο, με λεμονάτες επιρροές.
νησιού. μελισσοβότανο και νότες, αλλά θυμίζει
κιτροβάλσαμο –αφού και λιβάνι. Ιδιαίτερα
Τσάι του βουνού το αγαπούν οι μέλισσες αγαπητή είναι στη Σίφνο,
Η επιστημονική του και αρωματικά θυμίζει όπου αρωματίζει τους
ονομασία είναι Sideritis. το κίτρο–, έχει τη ρεβιθοκεφτέδες και
Στην Ελλάδα υπάρχουν λατινική ονομασία μαγειρευτά πιάτα.
τουλάχιστον 17 ποικιλίες Melissa officinalis. Οι
και σχεδόν κάθε βουνό τού αρχαίοι Έλληνες το είχαν Θυμάρι
δίνει τη δική του ονομασία αφιερώσει στη θεά Άρτεμη Σύμβολο θάρρους ή
(τσάι του Ολύμπου, τσάι και το χρησιμοποιούσαν θυμίαμα στις θυσίες
του Παρνασσού κ.ά.). για τις φαρμακευτικές στους θεούς, φύεται στην Δυόσμος / Spearmint
Οι Βενετοί στην Κρήτη του ιδιότητες, ενώ οι Ελλάδα εδώ και χιλιάδες
το ονόμαζαν μαλοτήρα, Άραβες το αγαπούσαν για χρόνια. Τα αρώματά του,
από το «male tirare», που το μοναδικό του άρωμα. συγγενικά με αυτά της
σημαίνει ότι διώχνει την Σήμερα, συμμετέχει σε ρίγανης, αλλά πιο ήπια,
αρρώστια. Παραμένει μέχρι πολλά μείγματα τσαγιών, χωρίς την πικρή της
σήμερα ένα από τα πιο για να τους χαρίζει τη επίγευση, συνδέονται
δημοφιλή αντιοξειδωτικά χαρακτηριστική του με τη νησιωτική
αφεψήματα. Πίνεται οξύτητα. χώρα. Σε αυτό η
συνήθως ως τονωτικό, Ελλάδα οφείλει το
κυρίως τον χειμώνα, Χαμομήλι ότι παράγει ένα
με μία γεμάτη κουταλιά Η ονομασία του –το από τα πιο γνωστά
μέλι για να βοηθήσει σε «κάτω μήλο»– συνδέεται μέλια παγκοσμίως.
κρυολογήματα. με το άρωμά του που Ως αφέψημα δίνει
παραπέμπει στο γνωστό ενέργεια και στην
Δυόσμος φρούτο, αλλά η όψη του κουζίνα ταιριάζει
Ή ηδύοσμος για τους θυμίζει μαργαρίτα σε σχεδόν παντού.
παλαιότερους, λόγω της μικρογραφία. Το άρωμά
γλυκιάς μυρωδιάς του. του είναι συνδεδεμένο με Ρίγανη
Είναι ένα από τα πολλά την ελληνική άνοιξη και Είναι ίσως το το πιο
είδη της μέντας. Αυτό παραμένει ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικό
που χρησιμοποιούμε στην αγαπημένα ροφήματα. βότανο της
Ελλάδα ως βότανο για Του αποδίδονται ελληνικής κουζίνας.
ρόφημα και ως άρτυμα ηρεμιστικές ιδιότητες, Όλα τα είδη της ανήκουν
στη μαγειρική είναι το αλλά είναι η χρήση του στην ίδια οικογένεια με τη
είδος μίνθη η πρασίνη, στη μαγειρική, και ειδικά μέντα, τον δυόσμο και το
ενώ η ονομασία «μέντα» στη ζαχαροπλαστική, θυμάρι, με πιο γνωστή την
παραπέμπει στη νύμφη του που αναδεικνύει τα τόσο κοινή ρίγανη (Origanum
Άδη Μίνθη ή Μένθα, που ιδιαίτερα, γλυκά και vulgare), που έχει
κατά τη μυθολογία έπεσε φρουτώδη αρώματά του. εξαπλωθεί σε ολόκληρη
θύμα ερωτικής αντιζηλίας τη νότια Ευρώπη. Πιο
και μεταμορφώθηκε στο σπάνια και περιορισμένη,
ομώνυμο φυτό. στη νησιωτική κυρίως
Ελλάδα, είναι η ρίγανη
η ονήτις (Origanum
onites). Το επίμονο και
χαρακτηριστικό της
άρωμα σε μεταφέρει στην
ελληνική εξοχή, ενώ έχει
γεύση πικάντικη, ελαφρώς
καυστική στο τελείωμα, με
μια ανεπαίσθητη πίκρα.
Δίκταμο / Cretan dittany

130 - blue magazine

 Cretan dittany
Officially called Origanum
dictamnus, the dittany
local only to Crete is also
known there as erontas.
The common name in
Greek, diktamo, refers to
Mt Dikti, where the herb
can be found growing
on its rockier and less
accessible parts. In
mythology, smitten young
men, or erontades, would
scale the treacherous
mountain to gather
dittany blossoms for their
beloved. The herb has
been cultivated by dozens
of producers in the past
few years and continues
to be the island’s most
popular beverage.
Χαμομήλι / Chamomile
Mountain tea
There are 17 varieties
of this leafy tea plant,
commonly known as
ironwort (its scientific
name is Sideritis), in
Greece. Each mountain,
it seems, bestows its
name on a variety (such as
Olympus tea or Parnassus
tea). The Venetians in
Crete called the plant
malotira, from the Italian
male tirare, because it
helped stave off illness.
Widely used for its
antioxidant properties, it is
often consumed as a tonic
with a spoonful of honey
to help treat winter colds.
Spearmint
Older Greeks still call
spearmint, one of many
different kinds of mint, by
its ancient Greek name,
idiosmos. The variety that
is mainly used in Greece
in teas and to add flavour
to food is the subspecies
Mentha pubescens. (The
common name of mint
comes from the myth of
the nymph Minthe, who
was transformed into this
plant by a romantic rival.)
Pennyroyal
As its Latin name
suggests, Mentha
pulegium belongs to
the mint family. It was
widely used by the
ancient Greeks and
Romans in their cooking
and in medicine. In the
Roman text “Apicius” it
is often mentioned as a
condiment, but this use is
largely overlooked today.
It makes a marvelous tea,
with aromas reminiscent of
the lemony fresh notes of
peppermint and a slightly
bitter finish.
Lemon balm
In Greek, it is known as
melissohorto, or “bee
weed,” because of that
insect’s fondness for the
plant; this comes closer to
its scientific name, Melissa
officinalis, than lemon
balm. The ancient Greeks,
who dedicated this plant
to the goddess Artemis,
used it for its medicinal
properties, while the Arabs
loved it for its incredible
flavour. Today, it is used in
many different tea blends
for its characteristic
sharpness.
Chamomile
In Greek, its name means
“low-lying apple” and is
intended to reference
its flavour, which bears
some resemblance to the
common fruit, although
in appearance it looks
like a small daisy. Its
aroma is associated with
spring, when the plant
first blooms. It remains
one of Greeks’ favourite
beverages. As a tea, it is
renowned for its relaxing
properties. It is also used
in cooking – in desserts,
actually – for its sweet and
fruity aroma.
Marjoram
A relative of oregano and
dittany, this herb was
known to the ancient
Greeks mainly for its
pharmaceutical and
aromatic properties and
may be the plant referred
to by the philosopher
Theophrastus in his
Historia Plantarum as
amaracus. (In mythology,
Amaracus was the son
of Cinyras, the king of
Cyprus, who accidentally
angered the gods and
was punished by being
transformed into a shrub.)
Marjoram has a very
distinctive aroma, with
strong lemon notes and a
hint of frankincense. It is
especially popular on the
island of Sifnos, where it’s
used in chickpea stew and
other dishes.
Thyme
A symbol of courage
and an incense used in
sacrifices to the gods,
thyme has been harvested
in Greece for thousands
of years. Its flavour,
similar to oregano but
milder, without the bitter
aftertaste, are associated
mainly with the Greek
islands. Thyme is also
responsible for giving
Greece its amazing and
world-renowned honeys.
As a tea, it offers a
powerful energy boost,
while in the kitchen, it is a
staple that goes in many
different dishes.
Oregano
This is arguably the herb
most representative of
Greek cuisine. All of the
different types of this herb
belong to the same family
as mint, spearmint and
thyme; the best-known
variety, Origanum vulgare,
or common oregano, is
found all over southern
Europe, while the kind
found on the Greek
islands, Origanum onites,
is limited in habitat. Its
strong, pungent aroma is
enough to transport you
to the Greek countryside,
while its flavour is tangy,
a bit sharp at the end
and with a slightly bitter
aftertaste.
Sage
Its scientific name, Salvia
triloba, derives from the
Latin word salvere, which
means “to save.” Sage,
a popular antioxidant,
has been known since
ancient times; it’s even in
the frescoes of Knossos.
Sage is also considered an
effective antidepressant
and a tonic for the central
nervous system. Almost
every Greek household
has a box of sage
tea somewhere in the
pantry, while in cooking
it is used mostly on the
islands of the western
Cyclades, where the
Venetian influence is more
pronounced.
blue magazine - 131