Mitolohiyang Romano

Ang Mitolohiyang Romano ang katawan ng mga kuwentong

tradisyonal na nauukol sa mga maalamat na pinagmulan ng Sinaunang Roma at
paniniwalang panrelihiyon ng mga Sinaunang Romano. Itinuring ng mga
Sinaunang Romano ang kanilang mga sarili na napaka-relihiyoso. Kanilang itinuro
ang kanilang mga tagumpay bilang isang pandaigdigang kapangyarihan sa
kanilang kabanalan sa pagpapanatili ng mabuting mga ugnayan sa kanilang mga
Diyos.
Ayon sa mitong Romano, ang mga institusyong panrelihiyon ng mga
Sinaunang Romano ay itinatag ni Numa Pompilius na ikalawang hari ng Roma na
tuwirang nakipagtalastasan at tinuruan ng mga Diyos. Ang isa sa pinakakilala sa
mga mitong Romano ang pagkakatatag ng Roma ng kambal na sina Romulus at
Remus na anak ng Diyos ng Digmaan na si Marte (Mars) at birheng si Rhea Silvia.
Ang kambal ay pinaniniwalaang ipinanganak noong 771 BCE.
Ang kuwentong ito ay pinagkasundo sa kuwentong nauukol sa
ninuno nina Romulus at Remus na prinsipe ng Troya na si Aeneas ng anak ng
Diyosang si Venus (ang ina ng mga Romano) at prinsipe Anchises na lumikas tungo
sa Italya at nagtatag ng liping Romano sa pamamagitan ng kanyang anak na
si Ascanius na nagpuno sa puwang na 400 taon pagitan ng pagtira ni Aeneas sa
Italya at pagkakatatag ng Roma noong mga 753 BCE nina Romulus at Remus.
Ang pamilya ni Julio Cesar at ni Cesar Augusto ay nag-angking inapo
ni Aeneas. Kabilang din sa mga mitong Romano ang panggagahasa sa mga
babaeng Sabino na nagsasalaysay ng pagkakabuo ng kulturang Romano, kuwento
ng hari ng Roma na si Numa Pompilius na ahente ng mga Diyos at nagtatag ng
mga institusyong pambatas at panrelihiyon ng Roma, kuwento ni Servius
Tullius na kasintahan ng Diyosang si Fortuna, ang Batong Tarpeian kung bakit ito
ginamit para patayin ang mga taksil sa Roma, kuwento ni Lucretia na ang pag-alay
ng kanyang sarili ang nagtulak sa pagpapabagsak ng maagang monarkiyang
Romano at pagkakatatag ng Republika, ang kuwento ni Horatius Cocles, kuwento
ni Mucius Scaevola, kuwento ni Caeculus at pagkakatatag ng Praeneste. Kuwento
ni Manlius at ang gansa na nauukol sa pamamagitan ng Diyos sa Paglusob na
Gallic sa Roma, kuwento ng mga pistang Nonae Caprotinae at Poplifugia, kuwento
ni Coriolanus na nauukol sa politika at moralidad, kuwento ng siyudad
ng Corythus bilang duyan ng kabihasnang Troyano at Italyano, at pagdating ng
Dakilang Inang Cybele sa Roma.
Ang mga kuwentong ito ay itinuring ng mga Sinaunang Romano na
nangyari sa kasaysayan kahit naglalaman ng mga elementong mahimala at
supernatural. Ang mga kuwento ay kadalasang nauukol sa politika at moralidad na
naayon sa batas ng kanilang mga Diyos. Ang kabayanihan ay isang mahalagang
tema sa mga kuwentong Romano.
Kapag ang nagbibigay linaw sa mga kasanayang panrelihiyon ng mga
Sinaunang Romano, ang mga kuwento ay nauukol sa ritwal at mga institusyon sa
halip na teolohiya o kosmogoniya. Ang mga pangunahing sanggunian ng
mitolohiyang Romano ang Aenid ni Virgil, kasaysayan ni Livy, Fasti ni Ovid,, isang
anim na tulang nakaistruktura sa kalendaryong relihiyoso ng mga Romano at
ikaapat na aklat ng mga elehiya ni Propertius.
Ang mga mitolohiyang Romano ay lumitaw rin sa mga dibuhong nasa
pader sa Roma, mga baryang Romano at mga iskultura partikular sa mga relief.
Unang bahagi, panitikan ang lawak ng sakop at umunlad sa kalunan, ay binubuo
ng mga buong paghihiram sa mitolohiyang Griyego. Ang iba, mala-kulto ang
karamihan at umunlad noong una, ay gumagana sa mga iba't ibang mga paraan
mula sa katumbas nito sa Griyego.
Ang mga sinaunang Romano ay sinasabing “polytheist” o iyong mga
sumasamba sa maraming diyos. Inakala nila na ang bawat aspeto sa kanilang
buhay ay mayroong diyos. Ipinagpalagay nila ang kanilang mga diyos sa anyo ng
tao.
Mayroon silang mga diyos sa lahat ng natural na elemento at panahon.
Namana ng mga Romano ang ganitong paniniwala sa iba’t ibang kultura kaya sa
huli, nagkaroon sila ng napakaraming diyos. Kilala rin ang mga Romano sa
pagiging mapamahiin.
Noon ay pinaniwalaan nila na malalaman nila ang kondisyon ng
kanilang mga diyos sa pamamagitan ng ibon o sa tunog ng ibang hayop. Nagtayo
sila ng mga templo upang maging lugar ng kanilang pagsamba sa mga diyos.
Sumasamba rin sila sa kanilang mga tahanan at mayroon silang altar para
sambahin ang mga ito.
Mga Diyos sa Mitolohiyang Romano: Jupiter: hari ng lahat ng diyos;
Neptune: diyos ng dagat, lindol, at kabayo; Pluto: diyos ng impyerno; Vesta:
diyosa ng apuyan at tahanan; Juno: diyosa ng langit, mga babae, kasal, at
panganganak; Mars: diyos ng digmaan; Minerva: diyosa ng karunungan; Apollo:
diyos ng araw;diyos ng liwanag, musika, medisina at propesiya; Venus: diyosa ng
kagandahan at pag-ibig; Mercury: diyos ng komersyo, magnanakaw, biyahero, at
laro;sugo ng mga diyos; Ceres: diyosa ng agrikultura at pertilidad; Vulcan: diyos ng
apoy, teknolohiya, at bulkan; panday ng mga diyos; Bacchus: diyos ng alak, at
marami pang iba.
Itinuring ng mga sinaunang taga-Rome na nangyari sa
kanilang k a s a y s a y a n a n g n i l a l a ma n n g mg a mi to k a hi t a ng mg a i t o
a y m a h i m a l a a t m a y el em e nto n g s u per n a t ur a l . A n g k a n i l a n g
mitolohiya ay hinalaw mula sa Greece na kanilang sinakop.
Labis nilang nagustuhan ang mitolohiya ng bansang ito,
kaya inaangkin nilang parang kanila at pinagyaman ng
husto.
Binigyan nila ng bagong pangalan ang karamihan
sa mga diyos at diyosa. Ang ilan ay binihisan nila ng ibang
katangian. Lumikha sila ng bagong mga diyos at diyosa
ayon sa kanilang paniniwala at kultura.
Sinikap nilang ipasok ang kanilang pagkakakilanlan sa mga
mitolohiyang kanilang nilikha. Isinulat ni Virgil ang “Aenid”, ang
pambansang epiko ng Rome at nag-iisang pinakadakilang likha ng
panitikang Latin. Isinalaysay ni Virgil ang pinagmulan ng lahi ng mga
taga-Rome at kasaysayan nila bilang isang emperyo.