Professional Documents
Culture Documents
HH 9 Nam 2013
HH 9 Nam 2013
2017
Ngµy d¹y :
.09.2017
CHƯƠNG I
HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG
Tiết 1.
§1.MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO
TRONG TAM GIÁC VUÔNG.
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức: Nhận biết được các cặp tam giác vuông đồng dạng trong hình vẽ 1.Biết thiết
lập các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông ( định lí 1 và định lí 2) dưới sự
dẫn dắt của giáo viên.
2.Kĩ năng: Biết vận dụng các hệ thức để giải bài tập.
3.Thái độ: Học tập nghiêm túc,có tinh tù giác cao trong học tập
II. CHUẨN BỊ
1.§å dïng
.- Gv: Thước kẻ ,tranh vẽ hình 1 và hình 2, phiếu học tập.
- Hs: Ôn lại các trường hợp đồng dạng của tam giác vuông.
2.Ph¬ng ph¸p :
Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, m¶nh ghÐp, kh¨n phñ
bµn…….
III. CÁC HOẠT ĐÔNG DẠY HỌC
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ: Cho tam giác ABC vuông tai A ,đường cao AH.
a). Tìm các cặp tam giác vuông đồng dạng ?
b). Xác định hình chiếu của AB ,AC trên cạnh huyền BC?
*Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS: NỘI DUNG :
Ho¹t ®éng 2: Giíi thiÖu vÒ Hệ 1. Hệ thức giữa cạnh góc vuông và hình
thức giữa cạnh góc vuông và hình chiếu chiếu cuả nó trên cạnh huyền.
cuả nó trên cạnh huyền.
Gv giữ lại hình vẽ của phần kiểm tra bài củ Định lí 1:(sgk)
và kí hiệu các độ dài đoạn thẳng lên hình
A
vẽ.
- Từ D AHC D BAC ta suy ra được tỉ lệ c
b
h
thức nào ? chứng minh:
AC HC
=
ta thÊy : c/ b/
Hs: B H C
BC AC D AHC D BAC a
- Nếu thay các đoan thẳng trong tỉ lệ thức cã: góc C chung
bằng các độ dài tương ứng thì ta được tỉ lệ H = A = 900
thức nào? AC HC
/ Suy ra: =
b b BC AC
Hs: = /
a b b b
/ Hay =
b b a b
- Từ tỉ lệ thức = em hãy suy ra hệ thức
a b Vậy b2 = ab/
giữa cạnh góc vuông và hình chiếu của nó Tương tự ta có :c2 = ac/
trên cạnh huyền?
Hs: b2 = ab/
- Tương tự em hãy thiết lâp hệ thức cho
cạnh góc vuông còn lại?
Hs: c2 = ac/
Ho¹t ®éng 3: Giíi thiÖu vÒ Hệ 2. Một số hệ thức liên quan tới đường
thức liªn quan ®Õn ®êng cao. cao.
-Từ D AHB D CHA ta suy ra được tỉ lệ Định lí 2(sgk)
thức nào?
AH HB
=
Chứng minh:
Hs:
CH AH Xét hai tam giác vuông AHB và CHA ta có:
- Thay các đoạn thẳng bằng các độ dài BAH = ACH
tương ứng ta được tỉ lệ thức nào? ( cùng phụ với ABH)
/
Hs: =
h c do đó D AHB D CHA
b/ h AH HB h c/
� = � / =
h c/ CH AH b h
- Từ tỉ lệ thức = hãy suy ra hệ thức
b/ h Vậy h2 = b/c/
liên quan tới đường cao?
Hs: h2 = b/c/
- Hãy nêu lại định lí?
Hs: Nêu định lí như sgk.
A
Ho¹t ®éng 4: Bài tập Cñng cè
Bài tập1: Hướng dẫn: 6 8
a). Tìm x và y là tìm yếu tố nào của tam gíc vuông ABC ? y
x
B H C
A
Hs: Tìm hình chiếu của hai cạnh góc vuông AB,AC trên cạnh 2 x
huyền BC. B H C
- Biết độ dài hai cạnh góc vuông vậy sử dụng hệ thức nào để
tìm x và y ?
Tiết 2:
§1.MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO TRONG
TAM GIÁC VUÔNG (t.t)
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức
Học sinh biết thiết lập các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông(Định lí 3 và
định lí 4)giới sự dẫn dắt của giáo viên
2.Kĩ năng:HS biết vận dụng các hệ thức trên vào giả ài tập
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
-GV: Thước kẻ;Tranh vẽ hình 1 và 3 ,Phiếu học tập
- HS:ôn tâp các trường hợp đồng dạng của tam giác vuông,công thức tính diện tích tam giác
2.Ph¬ng ph¸p : P
q
Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, r/ H
huyền. B H C
a
b)Đường cao và hình chiếu của các cạnh góc vuông trên cạnh huyền.
2). Cho hình vẽ: Áp dụng công thức tính diện tích tam giác để chứng minh hệ thức b.c =
a.h
*.Bài mới :
3. b.c = a.h c/ b/
B H C
a
1 1 1
4. 2
= 2+ 2
h b c
Bài tập 3: Hướng dẫn:
- Tìm x và y là tìm yếu tố nào trong hình vẽ ? A
- Làm thé nào để tính được BC ?
- Áp dụng hệ thức nào để tính AH ? 5
x
7
35
Đáp số: x = ; y = 74
74 B
A
H C
Bài tập 4: y
Tiết 3:
LUYỆN TẬP
I.MỤC TIÊU
- Học sinh được củng cố các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông
- Học sinh biết vận dụng các kiến thức trên để giải bài tập.
- HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
Gv: Thước kẻ và tranh vẽ hình 1 cùng 4 hệ thức đã học trong tam giác vuông.
Hs: Chuản bị các bài tập 5;6;7;8;9.
2.Ph¬ng ph¸p :
- PP: Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, m¶nh ghÐp, kh¨n
phñ bµn…….
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ.
Cho hình vẽ :Hãy viết các hệ thức về cạnh và đường cao trong
tam giác vuông ? A
2 / 2 /
Hs: 1.b = ab ; c = ac
b
2. h2 =b/c/ c h
c/ b/
B H C
a
3. b.c = a.h
1 1 1
4. 2
= 2+ 2
h b c
Cách 1:
x Theo cách dụng ta x
x
O
giác ABC có đường O
B H C
O a trung tuyến AO ứng a b
a b b với
Gv: Hình8: Dựng tam giác ABC có AO là Cạnh BC và bằng nữa cạnh đó, do đó tam
đường trung tuyến ứng với cạnh BC ta suy giác ABC vuông tại A . Vì vậy ta có AH 2 =
ra được điều gì? HB.HC hay x2 = a.b
Hs: AO = OB = OC ( cùng bán kính) Cách 2:
? Tam giác ABC là Tam giác gì ? Vì sao ? Theo cách dụng ta giác D
Hs: Tam giác ABC vuông tại A ,vì theo định DEF có đường trung
„
lí trong một tam giác có đường trung tuyến DO ứng với x
tuyến úng với một cạnh bằng nữa cạnh ấy Cạnh EF và bằng nữa a
O
“ E I F
thì tam giác đó là tam giác vuông. cạnh đó, do đó tam giác b
?Tam giác ABC vuông tại A ta suy ra được DEF vuông tại D . Vì
điều gì vậy ta có DE2 = EI.IF hay x2 = a.b
Hs:AH2 = HB.HC hay x2 = a.b
Gv: Chứng minh tương tự đối với hình 9.
Hs: Thực hiện như nội dung ghi bảng.
Ho¹t ®éng 4: Hướng dẫn học ở nhà:
- Ôn tập các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông.
- Xem kỹ các bài tập đã giải
- Làm bài tập 8,9/ 70 sgk và các bài tập trong sách bài tập.
............................................................................................................................................
b) AH2 =HB.HC
16
b) Tính x và y là tính yếu tố nào trong tam 22 =x.x = x2
giác vuông? �x = 2 H
c) Ta có 122 =x.16 C
c) ? Tìm x,y là tìm yếu tố nào trên hình vẽ. � x = 122 : 16 = 9 A y
HS: sin góc này bằng cos góc kia ;tan góc
này bằng cot góc kia 1
0 Ví dụ sin300 = cos600 =
? Em hãy tính tỉ số lượng giác của góc 30 2
0
rồi suy ra tỉ số lượng giác của góc 60 3
Cos300 = sin600 = ; tan300 = cot600 =
HS :tính 2
? Em có kết luận gì về tỉ số lượng giác của 3
góc 450 . 3
GV giới thiệu tỉ số lượng giác cuả các góc Cot300 = tan600 = 3 ;Sin 450 = cos450 =
đặc biệt 2
2
GV đặt vấn đề cho goc nhọn a ta tính được tan450 = cot450 = 1
các tỉ số lượng giáccủa nó .Vậy cho 1 trong Bảng tỉ số lượng giác của các góc đặc biệt :
các tỉ số lượng giác của góc nhọn a ta có thể sgk
dựng được góc đó không III . Dựng góc nhọn khi biết 1 trong các tỉ
Ho¹t ®éng 3: Dựng góc nhọn khi biết 1 số lượng giác của nó
trong các tỉ số lượng giác của nó VD:Dựng góc nhọn a biết sin a = 0,5
-Hướng dẫn thực hiện ví dụ Giải : cách dựng
? Biết sin a = 0,5 ta được điều gì . y
? Như vậy để dựng được góc nhọn a ta quy A
bài toán về dựng hình nào.
HS: Tam giác vuông biết cạnh huyền bằng 2 a
đ.v và 1 cạnh góc vuông bằng 1 đ.v O B x
?Em hãy nêu cách dựng .
? Em hãy chứng minh cách dựng trên là -Dựng góc vuông xOy
đúng. -Trên Oy dựng điểm A sao cho OA=1
-Lấy A làm tâm ,dụng cung tròn bán kính
bằng 2 đ.v .cung tròn này cắt Ox tại B.Khi
� = a là góc nhọn cần dựng
đó : OBA
Chứng minh:
OA 1
Ta có sin a = sin b = = = 0,5
OB 2
Vậy góc a được dựng thoả mãn yêu cầu của
bài toán .
Ho¹t ®éng 4: Cũng cố :
Bài tập 11 :
?Để tính được các tỉ số lượng giác của góc B trước hết ta phải C
? Biết được các tỉ số lượng giác của góc B ,làm thế nào để suy ra
được tỉ số lượng giác của góc A
HS: Áp dụng định lí về TSLG của 2 góc phụ nhau do góc A phụ góc B
Giải : Ta có AB = (0,9)2 + (1, 2) 2 = 0,81 + 1.44 = 2, 25 = 1,5
Suy ra :
Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn học ở nhà :
-Học toàn bộ lí thuyết
-Xem các bài tập đã giải
-Làm bài tập 13 ,14, 15 ,16.
c.K 3 3
HS : = o B x
c.D 2
? Vậy làm thế nào để dựng được góc nhọn - Dựng xOy vuông tại O.Trên Oy dựng điểm
a A sao cho OA = 2 .Trên Ox dựng điểm B
HS: Dựng tam giác vuông với 2 cạnh góc sao cho OB = 3.
vuông bằng 3 và 2 đ.v - Khi đó :OBA = a là góc nhọn cần dựng.
? Em hãy nêu cách dựng. Bài tập 14:
HS: Như bảng B
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức:HS biết thiết lập và nắm vững các hệ thức giữa cạnh và góc của 1 tam giác
vuông
2.Kĩ năng: HS vận dụng được các hệ thức trên để giải 1 số bài tập trong thực tế
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
GV: Bảng số ; máy tính bỏ túi
HS: Bảng số ; máy tính bỏ túi ;Ôn lại các tỉ số lượng giác của góc nhọn, các hệ thức giữa
các tỉ số lượng giác của 2 góc phụ nhau.
2.Ph¬ng ph¸p :
- PP: Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, m¶nh ghÐp, kh¨n
phñ bµn…….
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
Cho tam giác ABC vuông tại A; BC = a; AC = b ;AB = c B
AC b AB c
* Trả lời :Sin B = cos C = = ; cos B = sin C = = A b C
BC a BC a
AC b AB c
Tan B = cot C = = ; cot B = tan C = =
AB c AC b
b) b = a sin B = a cos C ; c = a sin C = a cos B
b = c tan B = c cot C ;c = b=tan C= =b cotB
* Bài mới :
Hoạt động của giáo viên,häc sinh Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Các hệ thức I .Các hệ thức :
- GV giữ lại hình vẽ và kết quả kiểm tra bài 1.Định lí : sgk B
cũ ở bảng. c
a
650 Giải : 0
A 60
HS: Cạnh góc vuông và kề với góc 650. Ta có AB = AC.cos A ?
B
86m A
? Vậy AB được tính như thế nào .
HS:AB = AC.tanC
Giải : Ta có AB = AC.tanC = 86 tan340 �86 �58m
Vậy chiều aco của tháp là 58m
Ho¹t ®éng 4: Củng cố :
Cho tam giác ABC vuông tại A. Hãy viết các hệ thức về cạnh và góc trong tam gíac vuông
đó
Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn học ở nhà :
- Học kĩ bài
- Xem kĩ các ví dụ và bài tập đã giải
-GV giải thích thuật ngữ “tam giác vuông” GT D ABC;A = 90o
(Giải tam giác vuông là tìm tất cả các cạnh B = 10cm
và góc còn lại khi biết trước 2 cạnh ,1 cạnh KL B=?; a=?; c = ?
và 1 góc nhọn.
HS thực hiện VD Ta có B = 90o – C = 900 - 300 = 600
? Góc nhọn B được tính như thế nào . 3
Ta lại có:c = b tg C =10tg 300= 10
HS: B = 90o- C 3
? Biết b = 10cm và C=300,làm thế nào để mặt khác b= a.sinB
tính c. b 10 3 3
HS: c = b tg C suy ra a = = = 10 : = 20
sin B sin 600 2 3
? Tính a bàng mấy cách . 3 3
HS: 2cách :(C1 định lí Pitago ;c2 áp dụnh hệ vậy :B = 600 ;c = 10 (cm);a = 20 (cm)
3 3
thức về cạnh và góc trong tam giác vuông)
? Em hãy tính a theo 2 cách trên. b,
B
GT D ABC A = 900; 10 ?
C =450
450
C = 10cm A ?
C
b)Góc nhọn B được tính như thế nào . KL b = ?; a = ?
HS: B = 90o - C
? Biết c = 10;C =450 làm thế nào để tính b. Ta có B = 900 C=900-450=450
HS: b = c cot B
? Tính b bàng cách nào nữa. Ta lại có b = c.tanB=10tan450=10.1=10cm.
HS: tam giác ABC vuông cân tại A nên Mặt khác: b = a.sinB
b = c = 10 cm b 10 2
Suy ra a= = = 10 : = 10 2
HS: tính a tương tự a) sin B sin 45 0
2
Vậy B =450 b = 10cm ;a = 10 2
c) Góc nhọn c được tính như thế nào ? c)
B
HS:C =900 - B Gt D ABC;A = 900
? Biết cạnh huyền a bằng 20 cm và số đo B =350;a = 20cm 350
B;C.Làm thế nào để tính b; c.
? 20
HS: b = a. SinB = a cos C; c = a.sinC = a Kl C=?;b = ?; c= ?
?
cos B Ta có C = 900 – B A C
?
? Nếu biết b hoặc c ta có thể tính cạnh còn = 900 -350=550
lại bằng cách nào nữa Ta lại có: b = a. Sin B
HS: b = ctan B= ccot C; c = btanC = bcot C =20.sin 350 �11,47cm
d) Góc nhọn B được tính như thế nào c = a.sinC=20.sin550 � B
HS: Tính tann B rồi suy ra góc B 16,38cm ?
? Góc nhọn C được tính như thế nào . d) 21 ?
HS: C = 900 - B ?
? Cạnh huyền a được tính bằng những cách A
18
C
nào .
HS: c1: định lí Pitago;c2 :áp dunngj hệ Gt D ABC;Â = 900
thức:b = a. SinB = a cos C hoặc c = a.sinC = AB=21cm,AC=18cm Kl B =?,C =?,
a cos B a=? B
? Hãy tính a theo cách 2 và kết luận ?
b 18 ?
Ta có :tgB= = �0,8571 300
c 21 A 10
C
� B = 41 C =490
0
*
Hoạt động của GV vµ HS: Néi dung:
Ho¹t ®«ng2: Luyện tập : Bài tập 25:
GV treo tranh vẽ hình 31 B
? Hãy xác định chiều cao của cột đèn và GT AB ^ AC tại A
bóng của nó trên mặt đất . AB=7m;AC=4m
HS: -AB chiều cao của cột đèn KL a ? C a
A
-AC bóng của nó trên mặt đất . Chứng minh:
? Góc a cần tìm quan hệ thế nào với AB AB 7
Ta có :tan a = = �1, 750
HS: góc đối của AB AC 4
? Độ dài 2 cạnh góc vuông AB,AC đã Vậy 65 15 a 0 /
A C
biết .Vậy a được tính như thế nào.
AB
� a hoặc cot a � a
Bài tập 29:
tan a =
AC GT AB ^ AC tại A
GV treo tranh vẽ hình 32 AB=250m;BC=320m a 320m
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức: HS được củng cố các hệ thức giữa cạnh và góc của 1 tam giác vuông .
2.Kĩ năng :HS vận dụng được các kiến thức trên để giải các bài tập liên quan
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
GV: Thước kẻ ; máy tính bỏ túi; tranh vẽ hình 33.
HS:Máy tính bỏ túi ,Bảng số .
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
Tính: cos 220? Sin 380? Sin 540 ?sin 740?
*Trả lời :cos 220 0,9272
Sin 540 0,8090
Sin 380 0,6157
Sin 740 0,9613
* Bµi míi:
Hoạt động của GV vµ HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Luyện tập : Bài tập 30: K
HS vẽ hình ,ghi giả thiết ,kết luận A
GV hướng dẫn chứng minh: D ABC là tam
giác thường và ta chỉ mới biếtg 2 góc nhọn 0 38 030
B C
và độ dài BC N
ANC 8cm
9cm
D
- CD là khoảng cách từ chân tháp tới nơi dặt - Đặt giác kế thẳng
giác kế đứng cách chân tháp 1 khoảng bằng a.
? Trong hình vẽ trên theo em những yếu tố - Đo chiều cao của giác kế (OC = b)
nào ta có thể xác định trực tiếp được . - Đọc trên giác kế số đo góc AOB = a
HS: Xác định góc AOB bằng giác kế trực Ta có : AB = OB tan a
tiếp AD = AB + BD = a tan a +b
- Xác định trực tiếp đoạn OC ,CD bằng đo 2.Chứng minh AD là chiều cao của tháp :
đạc Vì tháp vuông góc với mặt đất .Nên tam
? Để tính độ dài AD em sẻ tiến hành như thế giác AOB vuông tại B
nào . Ta có : OB =a; AOB = a
-Các bước ở cách thực hiện AB = a tan a
Tiết 14 +15:
THỰC HÀNH NGOÀI TRỜI
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức:HS biết xác định khoảng cách giữa 2 địa điểm ,trong đó có 1 địa điểm khó tới
được
2.Kĩ năng : HS được rèn luyện kĩ năng đo đạc trong thực tế .
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động và có ý thức làm việc tập thể
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
GV: Giác kế ,eke đạc , tranh vẽ hình 34.
HS:Thước cuộn ,Máy tính bỏ túi ,giấy ,bút .
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :(không thực hiện )
* Bài mới :
Hoạt động của GV vµ HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Xác định khoảng cách II. Xác định khoảng cách :
-GV treo tranh vẽ sẵn hình 35 tr 31 lên bảng 1.Cách thực hiện : B
-GV nêu nhiệm vụ : Xác định chiều rộng -Lấy điểm A bên này
của 1 khúc sông mà việc đo đạc chỉ tiến sông sao cho AB
hành tại 1 bờ sông. vuông góc với các bờ
+ Hướnh dẫn : Ta coi 2 bờ sông song song sông A
a
C x
với nhau Chọn 1 điểm B phía bên kia sông - Dùng eke đạc kẻ
làm mốc ( thường lấy 1 cây làm mốc ) đường thẳng Ax sao cho Ax ^ AB
? Để tính độ dài AB em sẽ tiến hành như thế - Lấy C �Ax
nào. - Đo đoạn AC ( giả sử AC = a)
HS : Trả lời các bước như ở cách thực hiện - Dùng giác kế đo góc.
?Tại sao ta có thể coi AB là chiều rộng của 2.Chứng minh AB là chiều rộng khúc
khúc sông . sông :
HS : Vì 2 bờ sông coi như song song và AB Ta có :Tam giác ABC vuông tại A và AC = a
vuông góc với 2 bờ sông .Nên chiều rộng ACB = a
khúc sông chính là đoạn AB Vậy AB = a tan a
Ho¹t ®éng 3: THỰC HÀNH
- Đo chiều rộng hồ
- Các bước thực hiện như tiết 15
Ho¹t ®éng 4: Hướng dẫn học ở nhà :
- Ôn các kiến thức đã học
- Làm các câu hỏi ôn tập chương
- Làm bài tập 33, 34, 35 ,36 ,37.
………………………………………………………………………………………………..
Ngày soạn: /10/2017
Ngµy d¹y: /
10/2017
.... giác
- GV yêu cầu hS điền vào dấu a.Cho a và b là hai góc nhọn phụ nhau
HS: điền như nội dung ghi bảng sin a = cos b ;cos a = sin b
?Cho a và b là hai góc nhọn phụ nhau khi tan a = cot b ;cot a = tan b
đó : b. Các tính chất khác
a a
sin = .......... ;cos = ......... 0<sin a <1; 0<cos a <1
tan a = ...........;cot a = ........ Sin2 a +cos2 a =1
Hãy điền vào dấu ......
HS: điền như nội dung ghi bảng . tan a .cot a =1
? Cho góc nhọn a .Ta còn biết những tính Khi a tăng từ 00 đến 900 thì sin a và tan a
chất nào của các tỉ số lượng giác của góc a ;cos a và cot a giảm
HS: Kết quả trả lời như ghi bảng .
? Khi a tăng từ 00 đến 900 thì nhưng tỉ số II Bài tập:
lượng giác nào tăng. Những tỉ số lượng giác Bài tập 33:
nào giảm . a) C ;b) D ;c) C
a 0
HS: Khi tăng từ 0 đến 90 thì sin và0 a Bài tập 34:
a a
tan ; cos và cot giảm a a) C ;b) C
-GV treo bảng phụ ghi đề và hình vẽ A
? Hãy chọn phương án đúng : Bài tập 37: 4,5cm
HS: a) C ;b) D ;c) C 6cm
-GV treo bảng phụ ghi đề và hình vẽ bài 34: a) Ta có :AB2 +AC2=62 B H C
? Hãy chọn phương án đúng : +(4,5)2=56,25 =(7,5)2 7,5cm
HS: a) C ;b) C -BC2.
- GV goi học sinh dọc đề ghi GT và KL: Vậy D ABC vuông tại A
- GV treo bảng phụ vẽ hình và hướng dẫn AC 4,5
= = 0, 75
Ta có tanB =
chứng minh. AB 6
? Để chứng minh Tam giác ABC vuông tại � B 36052/.
A ta làm thế nào . C 900- B 5308/.
HS: Áp dụng định lí đảo của định lí Pitago. Ta lại có:thức BC .AH = AB .AC
?Làm thế nào để tính góc B và C.
HS:-Áp dụng định nghĩa tỉ số lượng giác để AH = AB. AC = 6.4,5 = 3, 6cm
tính . BC 7,5
- Sử dụng tính chất B + C = 90o để tính Vậy B 36 52 .;C 5308/;AH 3,6 cm
0 /
Tiết 18:
ÔN TẬP CHƯƠNG I (t.t)
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức:-HS được hệ thống hoá các hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông ;
2.Kĩ năng HS được rèn luyện kĩ năng dựng góc nhọn a khi biết 1 tỉ số lượng giác của nó ;
kĩ năng giải tam giác vuông và vạn dụng vào tính chiều cao ,chiều rộng của vật thể trong
thựch tế.
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
- GV : +Bảng tóm tắt các kiến thức cần nhớ có chỗ trống để học sinh điền cho hoàn chỉnh .
+ Bảng phụ ghi câu hỏi và bài tập .
+ Thước thẳng ,compa ,eke, thước đo độ ,phấn màu ,máy tính bỏ túi (hoặc bảng
lượng giác )
- HS: + Làm các câu hỏi và bài tập chương I
+ Thước thẳng ,compa ,eke, thước đo độ ,máy tính bỏ túi ; bảng lượng giác .
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
*. Ôn tập :
Hoạt động của GV ,HS: Néi dung:
- GV treo bảng phụ ghi câu hỏi 3 và hình vẽ A .Lí thuyết :
37 1.Các hệ thức về
B
+ HS làm câu hỏi 3 bằng cách điền vào dấu cạnh và góc trong D
a
(....) của phần 4 “ Tóm tắt các kiến thức cần vuông . c
0 0
? Đoạn AB được tính như thế nào . Nên IB =IK .tan( 50 +15 ) 50 0
I 38cm
HS:AB =IB -IA =IB tan 600 =380.tan 650 K
? Nêu cách tính IB. �814,9 (m)
HS: : IB là cạnh góc vuông của tam giác Ta lại có IA là cạnh góc vuông của tam giác
vuôngIBK vuông IAK
-IB =IK .tan650(IKB =500+150 =650. Nên IA =IK tan 500= 380 .tan 500 �452,9
? Nêu cách tính IA (m)
HS:IA là cạnh góc vuông của tam giác Vậy khoảng cách giữa 2 chiếc thuyền là:
vuông IAK AB =IB -IA �814,9 -452,9 �36,2 (m)
- IA =IK tan 500
Dựng góc nhọn a biết : a)Dựng xOy =900 y
Cạnh kề 1 2 -Lúc đó đó a = A
a
2. §Ò kiểm tra :
Câu 1: (3 điểm) Cho tam giác ABC vuông tại A và đường cao AH. Biết AB = 6 cm, hình
chiếu củaAB trên BC bằng 4,8 cm. Tính BC, AC, AH.
Câu 2: (3 điểm) Tam giác PQR vuông tại P có PR = 9 cm, QR = 15 cm. Tính các tỉ số
lượng giác của góc Q và góc R.
Câu 3: (4 điểm) Cho tam giác ABC vuông tại A, biết AB = 5 cm, BC = 7 cm.
a) Không dùng định lý Py-ta-go, hãy giải tam giác vuông ABC.
b) Kẻ đường cao AH. Chứng minh: AH = BC.sinB.cosB.
Ghi chú: Kết quả làm tròn đến độ, đến chữ số thập phân thứ tư.
3. ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM BÀI KIỂM TRA CHƯƠNG I
Câu 1: (3,0 điểm) Hình vẽ + GT/KL: (0,5 đ )
DABC vuông tại A nên AB = BC.BH.
2 A
2
AB2 6
Suy ra BC = = = 7,5 (cm). (1,0 đ ) 6
BH 4,8
Ta có CH = BC – BH = 7,5 – 4,8 = 2,7 (cm) (0,5 đ )
4,8
Do đó AC2 = BC.CH = 7,5 . 2,7 = 20,25
B H C
Suy ra AC = 4,5 cm. (0,5 đ )
2
Ta cũng có AH = BH .CH = 4,8 . 2,7 = 12,96.
Suy ra AH = 3,6 cm. (0,5 đ )
Câu 2: (3,0 điểm) Hình vẽ + GT/KL: (0,5 đ )
Theo đề DPQR vuông tại P nên: P
PQ = QR2 - PR2 = 152 - 92
9
= 225- 81 = 144 = 12 (cm) (0,5 đ ) 9
PR 9 3
Vậy sin Q = = = = 0,6 (0,25 đ )
QR 15 5
R 15 Q
PQ 12 4
cos Q = = = = 0,8 (0,25 đ )
QR 15 5
PR 9 3 PQ 12 4
tan Q = = = = 0,75 ; cot Q = = = = 1,(3) (0,5 đ )
PQ 12 4 PR 9 3
� và R
Vì Q � là hai góc phụ nhau nên sin R = cos Q = 0,8 ; cos R = sin Q = 0,6
tan R = cot Q = 1,(3); cot R = tan Q = 0,75 (0,5 đ )
Câu 3:(4,0 điểm) Hình vẽ + GT/KL: (0,5 đ )
AB 5 A
a, Ta có sin C = � ≈ 46 0
= 0,7143 suy ra C (1,0 đ )
BC 7
từ đó B � ≈ 44 0
� = 900 – C (0,5 đ )
0 5
và AC = BC.sinB = 7.sin44
≈ 7. 0,6947 ≈ 4,8626 (cm) (0,5 đ )
�
b, Do DAHB có H = 900 nên AH = AB.sinB (1) (0,5B đ ) 7 H C
và DABC có A � = 900 nên AB = BC.cosB (2) (0,5 đ )
thay (2) vào (1) ta được AH = BC.sinB.cosB. (0,5 đ )
R
A O
O
HS: kết luận đường tròn là hình có tâm đối
xứng
GV hướng dẫn HS thực hiện :
-Lấy miếng bìa hình tròn
- Vẽ 1 đường thẳng đi qua tâm của miếng
bìa
-Gấp miếng bìa hình tròn đó theo đường ?5 Ta có :C và C/ đối xứng nhau qua
thẳng vừa vẽ. AB.Nên AB là trung trực của CC/.Ta lại có
- Hãy nêu nhận xét? O AB OC/=OC=R.
Hs :nêu dược hai phần bìa hình tròn bằng
nhau và đường tròn là hình có trục đối Vậy C (O;R) A
xứng.
Đường tròn có bao nhiêu trục đối xứng? O
HS : đường tròn cố vô số trục đối xứng( HS
gấp hình theo 1 vài đường kính khác ) C C/
Mà D AH Nên O AD
Vậy AD là đường kính của (o)
1
CD = AD
b) Ta có : 2 D ACD ^ tạiC
ˆ
Vậy : ACD =90o
Ho¹t ®éng 2: Củng cố:
1.Tâm của đường tròn ngoại tiếp của tam giác vuông nằm ở đâu?
-HS:Tâm của đường tròn ngoại tiếp của tam giác vuông là trung điểm cạnh huyền
2 .Nếu 1 tam giác có cạnh là đường kính của đường tròn ngoại tiếp tam giác thì đó là tam
giác gì
-HS: Tam giác vuông
Ho¹t ®éng 3: Hướng dẫn học ở nhà :
-Ôn các kiến thức đã học của tiết 20
-Xem kĩ các bài tập đã giải
?Như vậy để tính độ dài dây AB ta chỉ cần AB = 2.AM = 2.12 = 24cm
tínhđộ dài đoạn nào . Vậy :AB = 24 (cm)
HS :độ dài đoạn AM.
? Làm thế nào để tính AM.
HS: sử dụng định lí pitago vào D vuông
AMO với OA=13cm;CM=5cm.
AB=2.AM
Ho¹t ®éng 4: Củng cố :
1.Phát biểu định lí so sánh độ dài của đường kính và dây?
2 Phát biểu định lí quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây ?Hai định lí này có mối quan
hệ như thế nào với nhau?Nêu điều kiện để dịnh lí đảo hoàn toàn đúng ?
Ho¹t ®éng 3: Hướng dẫn học ở nhà : Bài 4 sgk
I. Môc tiªu
1.Kiến thức-HS được khắc sâu kiến thức đường kính là dây lớn nhất của đường tròn và các
định lí về quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây qua 1 số bài tập.
2.Kĩ năng:-HS được rèn luyện kĩ năng vẽ hình , suy luận ,chứng minh .
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II. ChuÈn bÞ:
1.§å dïng
1.GV: thước thẳng ,compa, phấn màu
2. HS: Thước thẳng ,compa.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
HĐ1.Kiểm tra bài cũ:
?Phát biểu định lí quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây. Chứng minh định lí đó?
-Trả lời :_Định lí 2 và 3.tr.103 sgk
-Hình vẽ 66.tr103sgk
-CM: Ta có : D COD cân tại O(OC=OD=R).do dó trung tuyến OI đồng thời là đường cao
� OI ^ AB,Hay AB ^ CD
* .Bài mới
Hoạt động của giáo viên Nội dung
HĐ2: Tổ chức luyện tập_GV yêu cầu học Bài tập 10/104.sgk A
Vậy EA =C
C F D
Hoạt động 2: Chữa bài tập 14
Gv: hướng dẩn. Hs theo dỏi giáo viên hướng dẩn vẽ hình và
O
Do dây AB cách CD một khoảng 22cm nên suy luận.
dể dàng nhận thấy AB, CD nằm khác phía Rút ra cách vẽ dây
A CD E B
so với O. OF = 7cm
Qua O vẽ đường thẳng vuông góc dây AB CF2 = OC2 – OF2 = 252 – 72 = 576
và CD lần lượt tại E và F CF = 24cm B CD =A48cmFC
OE = ?; OF = ?
E D
OF = 7cm em hãy tính FC O
Gợi ý: sử dụng định lý Pitago
Từ đó rút ra độ dài CD
O
O O
a a
a
*. Bài mới
Tiết 26: §5. DẤU HIỆU NHẬN BIẾT TIẾP TUYẾN CỦA ĐƯỜNG TRÒN
I. Môc tiªu
1.Kiến thức-HS nắm được các dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn
-HS biết vẽ tiếp tuyến tại 1 điểm của dường tròn,vẽ tiếp tuyến đi qua điểm nằm bên ngoài
đường tròn .
2.Kĩ năng: -HS biết vận dụng các dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn vào các bài
tập tính toán và chứng minh .
-HS thấy được hình ảnh về tiếp tuyến của đường tròn trong thực tế
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II. ChuÈn bÞ:
1.§å dïng
GV:Thước thẳng,compa,phấn màu.
HS:Thước thẳng,compa.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ:
HS1 Nêu các vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn cùng các hệ
thức tương ứng.
HS2 Vẽ hình trường hợp tiếp xúc
?Thế nào là tiếp tuyến của 1 đường tròn? Tiếp tuyến của đường tròn có
tính chất gì? a
*. Bài mới C
Tiết 28 ;29 §6. TÍNH CHẤT CỦA HAI TIẾP TUYẾN CẮT NHAU
I.Mục tiêu :
1.Kiến thứcHS nắm được tính chất của hai tiếp tuyến cắt nhau, nắm được thế nào là đường
tròn nội tiếp tam giác ,tam gíac ngoại tiếp đường tròn ,hiểu được đường tròn bàng tiếp tam
giác .
2.Kĩ năng:HS biết vẽ đường tròn nội tiếp 1 tam giác cho trước .Biết vận dụng tính chất của
hai tiếp tuyến cắt nhau vào các bài tập về tính toán và chứng minh.
HS biết tìm tâm của một vật hình tròn bằng « thước phân giác »
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
1.§å dïng
GV:Thước thẳng,compa,phấn màu.
HS:Thước thẳng,compa.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. C¸c ho¹t ®éng dạy học:
Ho¹t ®éng 1 : Kiểm tra bài cũ:
? Phát biểu định lí ,dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn.
? Cho (O) và 1 điểm A ở ngoài (O).Hãy dựng tiếp tuyến AB,AC của (O)
* Bài mới :
Hoạt động của GV,HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2 :Định lí về hai tiếp tuyến I. Định lí về hai tiếp tuyến cắt
cắt nhau(sgk) nhau(sgk)
GV: giữ lại hình vẽ ở phần bài cũ AB,AB là tiếp
?Hãy so sánh tam giác ABO và ACO tuyến của đường B
HS: tam giác vuông ABO=ACO vì có tròn (O)
OB=OC=R và OA chung. AB = AC
ˆ ˆ
O A
? Tam giác vuông ABO=ACO ta suy ra BAO = CAO
ˆ
được điều gì. AOB = AOC
ˆ
ˆ ˆ ˆ ˆ C
HS: AB=AC, BAO = CAO; AOB = AOC
? Từ các két quả trên em hãy nêu tính chất
của 2 tiếp tuyến cắt nhau tại một điểm . Ứng dụng:Đặt miếng gỗ hình tròn tiếp
HS: Nêu nội dung định lí tr 114 sgk xúc với hai cạnh của thước .
-GV giới thiệu ứng dụng của định lí này là Kẻ theo tia phân giác cua thước ta được
tìm tâm của các vạt hình tròn bằng thước 1 đường kính.
phân giác Xoay miếng gỗ rồi tiếp tục làm như trên
HS quan sát thước phân giác mô tả cấu tạo ta được đường kính thứ hai.
và thực hiện ?.2 Giao điểm của hai đường kính là tâm
? Thế nào là đường tròn ngoại tiếp tam của miếng gỗ hình tròn .
giác ? Tâm của đường tròn ngoại tiếp tam II. Đường tròn nội tiếp tam giác(sgk).
giác được xác định như thế nào . (I; ID) là A
?Hãy thực hiện ?.3 theo nhóm. đường tròn
nội tiếp tam
Ho¹t ®éng 3: Đường tròn nội tiếp tam giác ABC F E
A z
B
Ho¹t ®éng 2: Hướng dẫn học ở nhà :Xem kĩ các bài tập đã giải
Ngày soạn: 13/12/2014
Ngµy d¹y:
15/12/2014
Tiết 30: LUYỆN TẬP (tt)
I.Mục tiêu:
1 .Kiến thức:-Học sinh được củng cố tính chất hai tiếp tuyến căt nhau tiếp tuyến của đường
tròn; đường tròn nội tiếp tam giác.
2 .Kĩ năng: -Học sinh được rèn luyện kĩ năng vẽ hình, vận dụng cấc tính chất của tiếp tuyến
vào các bài tập về tính toán và chứng minh.
-Học sinh bước đầu vận dụng tính chất của tiếp tuyến vào bài tập quỷ tích, dựng hình.
3 Thái độ: Tự giác tích cực trong học tập, có thái độ yêu thích môn học
II.Chuẩn bị:
1.§å dïng
GV: Bảng phụ ghi câu hỏi,bài tập hình vẽ,thước thẳng ,compa,eke.
HS: Ôn tập các hệ thức lượng trong tam giác ,các tính chất của tiếp tuyến đường tròn.
Thước thẳng ,compa,eke.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. Hoạt động dạy học:
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài củ.
+ Em hãy nhắc lại tính chât hai tiếp tuyến căt nhau, thế nào là đường tròn nội tiếp, đường
tròn bàng tiếp
* Bài mới
Hoạt động của GV, HS: Néi dung:
-GV treo bảng phụ vẽ hình bài 30 và yêu Bài tập 30 tr 116 sgk
cầu học sinh ghi giả thiết ,kết luận.
a) Trên hình vẽ:góc COD bằng tổng những
góc nào?
HS: CODˆ = COMˆ + MODˆ
?Để chứng minh góc COD = 90o ta chứng
minh điều gì? y
ˆ + MOD
HS: COM ˆ = 90O D
x
? Dựa vào đâu để chứng minh được M
ˆ + MOD
COM ˆ = 90O a) ta C có OC và OD
HS: dựa vào tính chất của 2 tiếp tuyến cắt là phân giác của
ˆ A ˆ
nhau và tính chất phân giác của 2 góc kề bù. AOM v O B
à MOB ( tính
b)Trên hình vẽ CD bằng tổng nhửng đường chất của 2 tiếp tuyến
thẳng nào? cắt nhau)
HS: CD=CM+MD ˆ ˆ
Ta lại có: AOM và MOB là 2 góc kề bù.
?Vậy để chứng minh CD=CM+MD ta Nên OC ^ OD.
chứng minh điều gì. Bài 31 tr 116 sgk
HS: c/m AC=CM; BD=MD. A
? Dựa vào đâu để chứng minh AC=CM;
BD=MD. D F
HS: Dựa vào tính chất của 2 tiếp tuyến cắt O
nhau.
c)Để chứng minh AC.BD không đổi ta nên B E C
quy về chúng minh tích nào không đổi? Tại
sao? Ta có AD=AF;BD=BE; CF=CE (tính chất
HS: CM . DM vì CM=AC và MD=BD của 2 tiếp tuyến cắt nhau.)
?Hãy nêu tất cả các cách để chứng minh Suy raAB+AC-BC=AD+BD+AF+FC-BE-
CM.MD không đổi. BC =AD+DB+AD+FC-BD-
C1 :Áp dụng hệ thức lượng trong tam giác FC=2AD(đpcm)
vuông. b) 2BE=BA+BC-AC
C2 :Chứng minh 2 tam giác đồng dạng. 2CF=CA+CB-AB
GV treo bảng phụ vẽ hình bài 31 tr 116 sgk Bài tập 29 tr 116 sgk
và yêu cầu h/s hoạt động theo nhóm rồi cử Cách dựng:
đại diện nhóm trình bày. -Dựng đường thẳng d vuông góc Ax tại B
Gợi ý: ? Hãy tìm các cặp đoạn thẳng bằng -Dựng tia phân giác Az của góc xAy
nhau trên hình vẽ. -Gọi d là giao điểm của d và Ay
HS: AD=AF;BD=BE; CF=CE theo tính chất -Dựng (O;OB) ta được đường tròn cần dựng
của 2 tiếp tuyến cắt nhau.
?Hãy tìm các hệ thức tương tự.
HS:-2BE=BA+BC-AC
-2CF=CA+CB-AB
GV yêu cầu h/s vẽ hình và tìm các bước
phân tích.
? Tâm O của đường tròn cần dựng phải thoả
mãn điều kiện gì.
HS: Đường tròn (O) tiếp xúc với Ax tại B
nên tâm O phải nằm trên đường thẳng d
vuông góc với Ax tại B
- Đường tròn (O) tiếp xúc với Ay nên tâm O
phải nằm trên tia phân giác Az của góc xAy.
?Vậy tâm O là giao của nhửng đường nào.
B C
?.2 Vì theo sự xác định đường tròn qua 3 điểm không thẳng hàng ta vẽ được 1 và chỉ 1
đường tròn .Do đó nếu có 2 đường tròn có từ 3 điểm chung trở lên thì chúng trùng nhau.Vậy
2 đường tròn phân biệt không thể có 2 điểm chung
* Bµi míi:
Hoạt dộng của GV/HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Ba vị trí tương đối I.Ba vị trí tương đối của hai đường
của hai đường tròn: tròn:
GV giũ nguyên hình vẽ phần bài cũ cầm 1.Hai đường tròn cắt nhau: Là 2
đường ròn (O) bằng dây thép dịch đường tròn A
có 2
chuyển để học sinh thấy sự xuất hiện lần điểm
lượt 3 vị trí tương đối của 2 dường tròn. chung .Đoạn O O/ nối 2
?Có bao nhiêu vị trí tương đối giữa 2 điểm chung gọi là
B
đưòng tròn . dây chung của 2
HS: có 3 vị trí tương đối :1) cắt đường tròn.
nhau;2)tiếp xúc nhau ; 3)ngoài nhau-
đựng nhau. (AB là dây chung)
2-GV treo hình vẽ trường hợp cắt nhau. 2.Hai đường tròn tiếp xúc nhau:Là 2
Hãy xác dịnh số giao điểm của (O) và đường tròn chỉ có 1 điểm chung .Điểm
’
(O ). chung đó được gọi là tiếp điểm .
HS: có 2 giao điểm là A và B a)Tiếp xúc ngoài b)Tiếp xúc trong
-GV giới thiệu :AB là dây chung của hai
đường .
O A O/
GV treo bảng phụ vẽ hình trường hợp /O O A
? Để chứng minh C1 = D1 ˆ ˆ 1 O/
O A 2
ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ /
HS: C1 = A1 ; D1 = A2 doA1 = A2 : đối đỉnh ,vì (O) và (O ) 1 tiếp
/
xúc tại A nên A thuộc đường nối tâm O O D
Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn học ở nhà:
-Học thuộc bài và xem kĩ các bài tập đã giải.
-Làm bài tập 34 SGK
C D
A O B O/
Ngày soạn 06.12.2013
Ngµy d¹y :
12.12.2013
Tiết 32 :
ÔN TẬP HỌC KÌ I
I.Mục tiêu:
1Kiến thức :-HS được hệ thống lại các kiến thức của học kì I( Hệ thức lượng trong tam giác
vuông-Đường tròn)
2 Kĩ năng :Rèn kĩ năng giải một số dạng toán trắc nghiệm .
3 Thái độ :HS tự giác tích cực trong học tập.
II. Chuẩn bị:
-GV:Bảng phụ ghi tóm tắt các kiến thức cần nhớ của chương I,II và bảng phụ ghi đề bài tập
III. Các hoạt động dạy học:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV ,HS : NỘI DUNG
Ho¹t ®éng 1: Lý thuyết I.Lý thuyết : E
I
GV treo bảng phụ ghi tóm tắt các kiến
thức cần nhớ của chương I ,II để HS D F
Tiết 33 +34: VỊ TRÍ TƯƠNG ĐỐI CỦA HAI ĐƯỜNG TRÒN (t .t)
I. Mục tiêu:
1Kiến thức:
-HS nắm được hệ thức giữa đoạn nối tâm và các bán kính của 2 đường tròn ứng với từng vị
trí tương đối của 2 đường tròn
- Hiểu được khái niệm tiếp tuyến chung của 2 đường tròn
2 Kĩ năng:
-HS biết vẽ 2 đường tròn tiếp xúc ngoài ,tiếp xúc trong , tiếp tuyến chung của hai đường
tròn ,biết xác định vị trí tương đối của 2 đường tròn dựa vào hệ thức giữa đoạn nối tâm và
các bán kính .
_HS thấy được hình ảnh của 1 số vị trí tương đối của 2 đường tròn trong thực tế .
3. Thái độ: HS tự giác tích cực trong học tập.
II.Chuẩn bị:
_GV: Bảng phụ vẽ sẵn các vị trí tương đối của 2 đường tròn, tiếp tuyến chung của 2 đường
tròn, hình ảnh của 1 số vị trí tương đối của 2 đường tròn trong thực tế , Thước thẳng ,eke
,compa, phấn màu.
- HS: Ôn tập bất đẳng thức tam giác ,tìm hiểu các đồ vật có hình dạng và kết cấu lien quan
tới những vị trí tương đối của 2 đường tròn,thước thẳng , bút chì.
III. C¸c ho¹t ®éng dạy học :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
?.1 Nêu các vị trí tương đối giữa 2 đường tròn .
?.2 Phát biểu tính chất của đường nối tâm ,định lí về 2 đường tròn cắt nhau,hai đường tròn
tiếp xúc nhau.
*Trả lời :SGK
* Bài mới :
Hoạt đọng của GV, HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Hệ thức giữa đoạn I .Hệ thức giữa đoạn nối tâm và các
nối tâm và các bán kính bán kính
- GV treo bảng phụ vẽ sẵn vị trí 2 đường 1.Hai đường tròn cắt nhau:
tròn cắt nhau. A d
HS: O O/ =3+1=4cm I
O/
Vậy các tâm O/ nằm trên đường nào ? O
I. MỤC TIÊU
1)Kiến thức:
-HS được ôn tập các kiến thức đã học về tính chất đối xứng của đường tròn , liên hệ giữa
dây và khoảng cách từ tâm đến dây ,về vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn của 2
đường tròn
-HS biết vận dụng các kiến thức đã học vào các bài tập về tính toán và chứng minh.
2) Kĩ năng :HS được rèn luyện cách phân tích , tìm lời giải bài toán và trình bày lời giải,
làm quen với dạng bài tập về tìm vị trí của 1 điểm để một đoạn thẳng có đọ dài lớn nhất
3) Thái độ : HS tự giác tích cực trong học tập
II. CHUẨN BỊ:
1.§å dïng
-GV: Bảng phụ ghi câu hỏi , bài tập, hệ thống kiến thức ,bài giải mẫu.,thước thẳng compa
,eke , phấn màu .
-HS: Ôn tập theo câu hỏi ôn tập chương và làm bài tập.
Thước kẻ, compa, eke ,phấn màu.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
HĐ1. ÔN TẬP:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HỌC NỘI DUNG
SINH
Gv:Treo bảng phụ ghi đề bài tập 41sgk. A.Tóm tắt các kiến thức cần nhớ (sgk)
Yêu cầu học sinh đọc đề và nhắc lại các B .Bài tập:
khái niệm đường tròn ngoại tiếp tyam * Bài tập 41 tr 128 sgk:
giác và tam giác nội tiếp đường tròn. A
Gv : hướng dẫn hs vẽ hình ghi GT KL F
a). Hãy tính OI ,OK,IK rồi kết luận ?
E
HS: OI= OB –IB: (I ) tiếp xúc trong với 1
2
2
(O) B I H
1
O K
C
HS: IM ^ BC tại M (I ;
OO /
)
Vậy BC là tiếp tuyến của dường tròn 2
GV treo bảng phụ ghi đề bài tập 43 và yêu Bài tập 43 tr 128 sgk:
cầu H/S vẽ hình ghi giả thiết kết luận
M
GV: để chứng minh AC=AD ta phải làm gì? C A N
D
HS: Kẻ OM ^ AC và O/ N ^ AD lúc đó việc
so sánh AC và AD chuyển sang so sánh AM O I H O/
và AN
GV: Hãy nêu cách chứng minh AM =AN? K
B
HS: Sử dụng định lí 1 về đường trung bình
của hình thang a) kẻ OM ^ AC và O/N ^ AD Ta có
GV: Căn cứ vào đâu để từ AM=AN suy ra AI//OM//O/N (cùng ^ CD )
AC=AD? Và OI=O/I (giả thiết)
HS: Theo quan hệ ^ giữa đường kính và AM=AN (định lí 1 về đường trung
dây :OM ^ AC và O/N ^ AD bình của hình thang)
AM=AC;AN=AD AC=2AM;AD=2AN Ta lại có AC=2AM ;AD=2AN ( quan hệ
c)để chứng minh KB ^ với AB ta chứng vuông góc giữa đường kính và dây )
minh điều gì ? Vậy AC=AD
HS: Góc KBA=90o c)Ta có AB là dây chung của (O) và (O/)
GV:để chứng minh góc KBA=900 ta chứng Nên OO/ là đường trung trực của AB
minh điều gì ? IB=IA=IK=
HS: D KBA vuông tại B 1
AK
GV: Làm thế nào để chứng minh D KBA 2
D KBA vuôngtại B
vuông tại B?
HS: Sử dụng tính chất đường nối tâm , đối
Vậy KB ^ AB tại B
xứng tâm ,định lí về đường trung tuyến của
1
AK
tam giác vuông để suy ra IB=IA =IK= 2
D KBA vuông
Hs:Kề bù O
?
?Vậy sOt được tính như thế nào . s
?
? Hãy phát biểu các kết luận trên trongn AOB = COD AB = CD
O/
O
?Để c/m AC = BD F
O O
D
B
C
-để so sánh hai cung thì ta cần so sánh điều D ABC nội tiếp trong đường tròn có AC là
gì? đường kính => ABC = 90o
D. Củng cố:
- Qua tiết học này các em đã được cũng cố lại một số kiến thức về góc ở tâm, liên hệ giữa
cung và dây trong một đường tròn.
E. Hướng dẩn về nhà:
- Về nhà các em nẳm vững kiến thức lí thuyết về góc ở tâm và liên hệ giữa cung và dây.
- Thực hiện các dạng bài tập còn lại.
- Chuẩn bị trước các kiến thức của bài góc nội tiếp
………………………………………………………………………
HS:Chắn cung BC C
?Trên hình vẽ còn có góc nào chắn B
cung BC nữa
HS:BOC Ta có BOC là góc ngoài của tam giác
?Nêu mối quan hệ giữa BAC và BOC
1
HS:BAC = BOC (bài cũ ) cân AOB Do đó :BOC = 2BAC
2 1 1
? BOC thuộc loại góc nào đã học?Hãy Vậy BAC = 2
BOC= 2 sđ BC
tính sđ BOC. 2) Tâm O nằm bên trong góc :Kẻ đường
HS :BOC là góc ở tâm chắn kính AD 1)
BC BOC =sđBC điều phải c/m 3)Tâm O nằm bên ngoài góc :Kẻ đường
?Làm thế nào để đưa trường hợp 2), kính AD 1)
3) về trường hợp 1). A
HS:Kẻ đường AD
?Hãy trình bày chứng minh. A
C O
Ho¹t ®éng 3: Hệ quả O
DB
-GV vẽ hình (Hệ quả) C D
Cho DBC = EBC.Hãy so sánh B
AN tại H Ta có:AMB = H
ANB =
? Để cm BM ^ SA và AN ^ SB ta cm 90o(góc nội tiếp A B chắn
điều gì? nửa đường tròn) O
O O/
?Hãy đọc đề vẽ hình ,ghi gt,kl của bài
toán : C B
D
Tiết 42: GÓC TẠO BỞI TIA TIẾP TUYẾN VÀ DÂY CUNG
I.Mục tiêu
1.Kiến thức :HS nắm được khái niệm và định lí về số đo của góc tạo bởi tia tiếp tuyến và
dây cung
2.Kĩ năng:HS biết phân chia các trường hợp để tiến hành chứng minh định lí và áp dụng
được định lí vào giải 1 số bài tập liên quan.
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị : C
1.§å dïng
Gv: Bảng phụ vẽ hình ,compa,thước thẳng ,thước đo góc .
O
Hs: Com pa, thước kẻ.
Bảng phụ vẽ hình ,compa,thước thẳng ,thước đo góc . B
A
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
x
III. C¸c ho¹t ®éng dạy học:
Ho¹t ®éng 1: .Kiểmtra bài cũ :
? Cho (O);Góc nội tiếp ACB và góc ở tâm AOB.
Tính số đo của mỗi góc ?
*.Bài mới :
Hoạt động GV, HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Khái niệm góc tạo I.Khái niệm góc tạo bởi tia tiếp tuyến
bởi tia tiếp tuyến và dây cung và dây cung:
GV giữ nguyên hình vẽ bài cũ và giới -Đỉnh nằm trên dường tròn
thiệu: “xAB là góc tạo bởi tia tiếp tuyến -Một cạnh là một tia tiếp tuyến còn
và dây cung” cạnh kia chứa dây cung.
?Hãy nhận xét và nêu đặc điểm của VD:xAB là góc tạo bởi tia tia tiếp tuyến
góc . và dây cung
HS: nhận xét như nội dung ghi bảng
?Góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung O
có phải là trường hợp đặc biệt của góc
nội tiếp không. A
B
giữa BAx với các loại góc đã biết sđ rồi Nên đường cao OH x
HS: Góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây KL BAC? BAO?
cung
?Vậy BAC được tính như thế nào . C/m: Ta có BC =OB=OC=R(gt)
1 Do đó tam giác BOC đều
HS:BAC = 2
BC
BOC = 600 sđBC = 600
?Hãy tính sđ của BC. 1
HS:AB,AC: tiếp tuyến .Suy ra tam giác BAC = 2
BC = 600=300
BAC cân tại A.Suy ra BAC = BCA =300 BAC =1800-(ABC + BCA) =1800-
BAC.Hoặc sử dụng định lí tổng số đo (300+300)=1200
các góc của tứ giác . Vậy ABC =300; BAC = 1200.
?Hãy đọc đề vẽ hình ghi gt,kl của bài Bài tập 33 tr 80 sgk:
toán C/M:
A
HS: Như nội dung ghi bảng Ta có AMN = N
?Để chứng min h AB.AM=AC.AN ta tAB t M
chứng minh điều gì . ( so le trong) o
AM AN Mà tAB =ACB B
= C
HS: AC AB ( cùng chắn AB
?Để chứng minh được khẳng định trên Theo hệ quả )
ta chứng minh điều gì.
HS: D AMN đồng dạng D ACB Nên AMN = ACB
? Hãy trình bày chứng minh .
HS: Trình bày được như nội dung ghi AN AM
= AB.AM=AC.AN (đfcm)
bảng AC AB
A M
B
.....................................................................................................................................
D
Hãy tính :DAB + ADC
*.Bài mới :
Hoạt động của GV, HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Các đỉnh có ở bên I.Các đỉnh có ở D A bên
trong đường tròn : trong đường n
F
m tròn :
O
?Hãy vẽ 1 góc có đỉnh ở bên trong 1) Đặc điểm: B C
đường tròn và nêu đặc điểm của góc đó. -Đỉnh ở bên trong đường
HS: Vẽ được như nội dung ghi bảng tròn
(GV đưa hình vẽ và kết quả lên máy -Hai cạnh là 2 cát tuyến .
chiếu ) 2) Định lí : SGK
?Hãy tính số đo của DFB Nối AD ta có DFB là góc ngoài của tam giác
HS:Nối AD nhằm liên kết DFB với các ADF
góc nội tiếp chắn AmC và BnD sđđAm + sđđBn
Nên :DFB =DAB + ADC = = 2
? Nêu quan hệ giữa DFB và tam giác
sđđAm + sđđBn
ADF Vậy DFB = 2
HS:DFB là góc ngoài của tam giác ADF
*Chú ý :Góc ở tâm là trường hợp đặc biệt của
? Vậy DFC được tính như thế nào.
góc ở đỉnh có ở bên trong đường tròn ( chắn 2
HS: Kết quả như bài cũ.
cung bằng nhau)
Ho¹t ®éng 3: Góc có đỉnh ở bên
II.Góc có đỉnh ở bên ngoài đường tròn :
ngoài đường tròn
1)Đặc điểm :-Đỉnh ở bên ngoài đường tròn
? Góc ở tâm có phải là góc có đỉnh ở
-Hai cạnh đều là tiếp tuyến hoặc 1 cạnh là cát
bên trong đường tròn không.(gv đưa
tuyến ,1 cạnh là tiếp tuyến hoặc 2 cạnh đều jlà
hình vẽ và kết quả lên máy chiếu)
tiếp tuyến .
? Hãy vẽ 1 góc có đỉnh ở bên ngoài
2)Định lí:SGK D
đường tròn và nêu đặc điểm của góc đó
A E
C/M: a)Hai n
O m
cạnh
HS: Vẽ được như ở bảng . C
đều là cát
? Hãy tính sđ của góc có đỉnh ở bên B
tuyến :
ngoài (O)
Nối AB
Ho¹t ®éng 4 :Định lí
Ta có :DAB là góc ngoài của D EAB
HS: Hoạt động nhóm và sau đó cử đại :DAB = DEB + ABC
diện trình bày : sđđDn - sđđAm
-Nhóm 1:Tính số đo của góc trong AEB =DAB - ABC =
2
trường hợp 2 cạnh đều là 2 cát tuyến b).Một cạnh là tiÕp tuyến ,1 cạnh là cát
-Nhóm 2: Tính số đo của góc trong tuyến :
trường hợp 1 cạnh là cát tuyến ,1 cạnh là Nối AC D A E
I.Mục tiêu:
1.Kiến thức HS được củng cố xcác định lí về số đo của góc có đỉnh ở bên trong hay bên
ngoài đường tròn, góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung.
2.Kĩ năng: HS biết vận dụng các kiến thức trên vào giải các bài tập liên quan.
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
1.§å dïng:
GV: Com pa, thước thẳng ,máy chiếu .
HS: : Com pa, thước thẳng và ôn tập định lí về số đo của góc nội tiếp ,góc ngoại tiếp của
tam giác .
2.Ph¬ng ph¸p: VÊn ®¸p gîi më
Compa ,thước thẳng ,HS làm các bài tập về nhà tiết trước .
III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
Ho¹t ®éng 1: Kiểmtra bài cũ :
? Phát biểu định lí về góc có đỉnh ở bên trong đường tròn ,góc có đỉnh ở bên ngoài đường
tròn?Vẽ hình minh hoạ.
*. Bài mới :
Hoạt động của GV, HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Bài tập 39 tr 83 sgk: Bài tập 39 tr 83 sgk:
? Hãy đọc đề vẽ hình ,ghi gt,kl của bài
39 C
O
HS:AER thuộc góc có đỉnh ở bên trong góc có đỉnh ở I
đường tròn bên tropng (O) C
? Hãy tính số đo của AER? Suy ra điều B
phải c/m P
* Bài mới :
Hoạt động của GV,HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Bài tập 49 tr 87 sgk: Bài tập 49 tr 87 sgk:
-Hãy phân tích:Giả sử đã dựng được D Cách dựng :
ABC thoả mãn đề ra
?Để dựng D ABC cần xác định đỉnh d A A /
4cm
HS:Đỉnh A do BC=6 cm là dụng được
? Đỉnh A phải thoả mãn nhửng điều kiện B 40 6cm 0 C
nào .
HS: Đỉnh A nằm trên cung chứa góc 400 Dựng đoạn thẳng BC
dụng trên đoạn BC =6cm và nằm trên =6cm
đường thẳng d //BC về 1 phía của BC và Dựng cung chứa góc 400 trên đoạn thẳng BC
cách BC 1 khoảng bằng 4 cm. Dựng đt d//BC và cách BC 1 khoảng bằng 4
? Hãy trình bày cách dựng . cm.Đoạn thẳng d cắt cung chứa góc 400 tại A
HS: Trình bày như nội dung ghi bảng . Nối AB,AC ta được D ABC cần dựng .
? Hãy chứng minh và biện luận . Biện luận : bài toán có 2 nghiệm hình .
HS: Bài toán có 2 nghiệm hình Bài tập 50 tr 87 sgk:
Ho¹t ®éng 3: Bài tập 50 tr 87 sgk:
?Hãy đọc đề vẽ hình ,ghi gt,kl của bài a)Ta có AMB = 900
toán (O)Do đó D MIB vuông tại M
HS: Như nội dung ghi bảng . MB 1
tg AIB= MI =
? Để chứng minh AIB ta phải làm gì . 2
HS: tính số đo AIB A/
MB 1 M/
tg AIB = = AIB �26034/: không M 26034/
MI 2
đổi . A O
B
*Trả lời : Ta có BAD là góc nội tiếp chắn BCD và BCD
C
là góc nội tiếp chắn BAD A
O
1 1
Nên BAD = 2 sđ BCD và BCD = 2 sđ BAD D
1 1
BAD + BCD = 2 (sđ BCD +sđ BAD )= 2 .3600=1800.
Vậy
* Đặt vấn đề : T a luôn vẽ được 1 đường tròn đi qua các đỉnh của 1 tam giác .Phải chăng ta
củng làm được như vậy đối với 1 tứ giác ? Tiết học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu vấn đề
này .
Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG :
Ho¹t ®éng 2: Khaí niệm tứ giác nội I .Khaí niệm tứ giác nội tiếp :
tiếp 1) Ví dụ:Tứ giác
? Hãy thực hiện ? ABCD nội tiếp (O) B
? Hãy phát biểu định nghĩa tứ giác nội tiếp 2) Định nghĩa :SGK
Ho¹t ®éng 3: Định lí D
độ Ta có A và C là góc A
A + C
? Hãy tính . nội tiếp của (O) D
I. Mục tiêu:
1.Kiến thức : HS được củng cố các định lí về số đo góc của đường tròn ,Định lí về tứ giác
nội tiếp ,quỷ tích ,”cung chứa góc”
2.Kĩ năng: HS biết vận dụng các kiến thức trên vào giải các bài tập liên quan.
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
1.§å dïng:
Gi¸o viªn: Com pa ,thước thẳng ,thước đo góc
Häc Sinh: Làm các bài tập về nhà tiết trước .
2.Ph¬ng ph¸p: VÊn ®¸p gîi më.
III.Các hoạt động dạy học:
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ:
?Vẽ tứ giác nội tiếp (O)
?Tứ giác nội tiếp (O) suy ra được điều gì .
?Với điêuf kiện nào thì tứ giác ABCD nội tiếp (O)
* Trả lời : Tứ giác ABCD nội tiếp khi & chỉ khi A + C =: B + D =1800
* Đặt vấn đề :Các em đã nắm được các định lí về sđ các góc với đường tròn và điều kiện để
1 tứ giác nội tiếp .Tiết học hôm nay các em được vận dụng vào giải các bài tập liên quan .
*. Bài mới:
được.
HS: ABC =400+ BCE
và ADC =200+ ECD
�
(theo t/c góc ngoài của tam giác .)
?Quan hệ của BCE
và DCF Ta có : BCE = DCF (đ.đ)
HS:: BCE
= DCF (đ.đ) Đặt x= BCE = DCF thì : ADC =x+200 và ABC =x+400(
?SSó đo ABC và ACD đã biết nhờ đâu. DCB = DBC
1 1
HS: ABC = ACD =600do tam giác ABC
= 2 ACB = 2 .600=300
đều .
ABD ABC DBC
= +
=600+300=900.
? Hãy tính sđ của DCB và DBC
1 1 Và: �
ACD = ACB + DCB =600+300=900.
HS: DCB = DBC = 2 ACB = 2 .600=300 ABD +
ACD =900+900=1800
?Hãy xác định tâm Ocủa đường tròn qua Vậy tứ giác ABCD nội tiếp
A,B,C,D. b)Tâm O là trung điểm củ AD
ABD � 0
HS:Do = ACD =90 Tâm O là trung
điểm của AD
Ngày soạn
.03.2018
Ngµy
d¹y: .03.2018
Tiết 50+51:
ĐƯỜNG TRÒN NỘI TIẾP- ĐƯỜNG TRÒN NGOẠI TIẾP
I. Mục tiêu:
1.Kiến thức : HS hiểu được định nghĩa ,tính chất của đường tròn ngoại tiếp (nội tiếp )một đa
giác
-HS hiểu được bất kì một đa giác đều nào củng có một đường tròn nội tiếp và 1 đường tròn
ngoại tiếp
2.Kĩ năng: -HS biết vẽ tâm của đa giác đều (đó là tâm của đường tròn ngoại tiếp đồng thời
là tâm của đường tròn nội tiếp ) từ đó vẽ được đường tròn ngoại tiếp và đường tròn nội tiếp
của 1 đa giác đều cho trước .
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
1.Đồ dùng:
-GV : Bảng phụ vẽ sẵn hình :đường tròn ngoại tiếp vàđường tròn nội tiếpầtm giác đều ,tứ
giác đều ,ngũ giác đều ,lục giác đều ,compa ,thước kẻ.
-HS:Compa ,thước kẻ.
2.Phương pháp: Vấn đáp gợi mở.
III.Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ:
?Hãy vẽ đường tròn ngoại tiếp,đường tròn nội tiếp tam giác đều ,tam giác thường ,tứ giác
đều (hình vuông) A
*Trả lời : A
A
R B
R R r
r r R
O O
O
B C C B D C
* Đặt vấn đề : Các em đã biết với bất kì 1 tam giác nào cũng có 1 đường tròn ngoại tiếp và
1 dường tròn nội tiếp ,còn với đa giác thì sao ?Tiết học hôm nay cô cùng các em tìm hiểu
vấn đề này .
*.Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG :
Hoạt động 2: Định nghĩa I.Định nghĩa :SGK
-GV giữ nguyên hình vẽ bài cũ ?.a)
?Hãy phát biểu đường tròn ngoại A B
2
Cách 2: r=OB.sin 450= 2. = 2cm Bài 62 tr91 sgk: D
2
a),b) Tâm O của đường tròn ngoại tiếp tam giác đều ABCD là giao
điểm của 3 đường cao(3 đường trung trực ,3 đường trung tuyến ,3 A
Ngày soạn
.03.2018
Ngµy
d¹y: .03.2018
Tiết 52:
I. Mục tiêu:
1.Kiến thức : HS nhớ công thức tính độ dài đường tròn C=2.3,14.R ( hoặc C=3,14.d)
-HS nắm công thức tính độ dài cung tròn và hiểu được số p �3,14
2.Kĩ năng: HS vận dụng được các kiến thức trên vào giải các bài tập liên quan
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
1.Đồ dùng:
* Giáo viên: Thước ,compa ,kéo,thước có chia khoảng ,sợi chỉ đay.
* Học sinh: Thước ,compa ,kéo,thước có chia khoảng ,sợi chỉ đay.
2.Phương pháp: Vấn đáp gợi mở.
III.Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ:
?Viết công thức tính chu vi đường tròn đã học ở lớp 5.
*Trả lời : C=2.3,14.R ( hoặc C=3,14.d) với R là bán kính,d là đường kính của đường tròn
* Đặt vấn đề : Ở lớp 5 các em đã nắm được công thức tính chu vi đường tròn - Chu vi
đường tròn còn được gọi là “ độ dài đường tròn “.Nếu nói đọ dài đường tròn bằng 3 lần
đường kính thì đúng hay sai? Biết độ dài đường tròn ta có thể tính được độ dài cung tròn
không ? Tiết học hôm nay các em cùng cô tìm hiểu vấn đề này .
*.Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG :
Hoạt động 2: Công thức tính độ dài
đường tròn I.Công thức tính độ dài đường tròn :
-GV giới thiệu công thức tính độ dài C= 2 p .R hoặc C= p .d ( p �3,14 ) Với R là bán
đường tròn (chính là công thức tính chu kính ,d là đường kính của đường tròn
vi đường tròn đã học ở lớp 5) ?.1 .Nhận xét : Tỷ số của độ dài đường tròn và
p
?Từ công thức C= 2 .R hoặc C= .d p đường kính của đường tròn bằng số p
hãy suy ra công thức tính R hoặc d(R=
C C
2p ;d= p
)
Hoạt động 3: Công thức tính độ dài II .Công thức tính độ dài cung tròn :
cung tròn l=
p .R.n
? Hãy thực hiện ?.1 và nêu nhận xét . 180 (
Trong đó R là bán kính đường tròn ,n là
HS: thực hiện như nội dung ghi bảng . số đo cung tròn )
?Đường tròn bán kính R ( ứng với cung R=
l.180
n=
l.180
3600) có độ dài là bao nhiêu. Suy ra: p .n và p .R
HS: 2 p .R
?Cung 10 có độ dài bằng bao nhiêu.
p .R.2 p .R
l= =
HS: 360 180
??Cung n0 có độ dài bằng bao nhiêu.
p .R.n III.Áp dụng :
l=
HS: 180
Bài tâp 66 tr 95 sgk:
p .R.n
l= Giải :a) Độ dài cung 600 của đường tròn cố bán
?Từ công thức 180 hãy suy ra công
kính bằng 2 dm là:
thưc tính R,n.
HS: Như nội dung ghi bảng 3,14.2.60
l= 2, 09dm 2,1
180
Hoạt động 4: Áp dụng:
?Hãy nêu cách tính . b) Chu vi vành xe đạp có đường kính 650 mm
a) Áp dụng công thức tính độ dài cung là:C �3,14.650 �2041mm �2m
tròn
b)Áp dụng công thức tính độ dài đường
tròn .
?Hãy trình bày bài giải .
HS: trình bày như nội dungn ghi bảng .
* Chú ý : Nếu đề không yêu cầu tính số
tp thì nên giữ nguyên p
Ngày soạn
.03.2018
Ngµy
d¹y: .03.2018
HS: NDGB ?
1 1 1 1
GV treo bảng phụ vẽ hình 72: .2p + .2p .2 + .2p .3 + .2p .4 = 5p (cm)
4 4 4 4
?Hãy ghi giả thiết ,kết luận của bài
toán . Hoạt động 3: Bài tập 72 tr 96 Bài tập 72 tr 96 sgk :
sgk GT: C=540mm
HS: Trình bày như NDGB. l AE
?Làm thế nào dể tính sđ AOE =200mm
HS:C1:Ta có 540mm ứng với 3600 KL: AOE
200mm ứng với x0 Ta có 540mm ứng với 3600
Suy ra :AOB = x0(AOE = sđAB) 200mm ứng với x0
C 360.200
C2:Tính bán kính của bánh xe (R= 2p ) �x= �1330 .
540
l.180 Vậy AOE = sđAB = 1330
rồi áp dụng công thức n = để có số
p .R Bài tập 73 tr 69 sgk:
đo AOE Ta có :2 p R=40000(km)
20000
Hoạt động 3: Bài tập 73 tr 96 sgk Vậy R= p
6369(km)
Bài tập 75 tr 96
sgk: A
?Hãy nêu cách tính bán kính của trái đất B
C 2a
a
M O
HS:R= p 6369(km)
2 O/
Hoạt động 2: Công thức tính diện tích I . Công thức tính diện tích hình tròn
hình tròn S = p .R 2 ( R bán kính hình tròn)
GV: Hãy viết công thức tính diện tích
hình dã học ở lớp 5?
Hs: S = p .R 2 ( R bán kính hình tròn)
Gv: Hình tròn bán kính R ( ứng với
cung 3600) có diện tích là bao nhiêu?
Hs: S = p .R 2 II. Cách tính diện tích hình quạt tròn.
Hoạt động 3: Cách tính diện tích hình p R2 R
S= hay S = l.
quạt tròn. 360 2
Trong đó: n là số đo cung hình quạt
Gv: Vậy hình quạt tròn bán kính R R: Bán kính hình quạt tròn
( cung 10) có diện tích là bao nhiêu? l: Độ dài cung hình quạt tròn.
p R2
Hs: S =
360 A
Gv: Suy ra hình quạt tròn bán kính R
n0
ứng với cung n0 có diện tích là bao
nhiêu? O
R B
pR n 2
Hs: S =
360
Gv: Hãy viết công thức tính diện tích
hình quạt tròn trên cơ sở công thức tính
độ dài cung tương ứng?
p R 2 n p Rn R R
Hs: S = = . = l.
360 180 2 2
phân AmB. 1 1 R 3 R2 3
AB. AH = R. =
Hs: S(VPAmB)S(quạt OAmB) -S(AOB) 2 2 2 4
? Hãy nêu cách tính S(quạt OAmB) . p R R2 3
2
�p 3�
p R 2 .60 p R 2 Suy ra :S(vpAmB)= - = R2 � -
�6 4 ��
S(quạt OAmB) = = 6 4 � �
360 6
? Hãy nêu cách tính diện tích tam giác Thay R=5,1 ta được S(vpAmB)=2,4(cm2)
OAB. Bài tập 86/100sgk:
Hs: Kẻ đường cao AH. SVK= p R12- p R22
= p (R12-R22)
R 3
Vì tam giác AOB đều nên AH = (R1>R2) R1
R2
4
b). SVK= p (10,5 -7,8 )
2 2
O
1 1 R 3 R2 3 �155,1(cm2)
S(AOB)= AB. AH = R. =
2 2 2 4 Bàitập87/100/sgk
�
Thay số R=5,1cm S=2,4(cm2) S= 2SvpNmC A
Gv: Treo bảng phụ ghi đề bài tập86 và �p a 2 a 2 3 �
hình vẽ 65/100(sgk). �24 - 16 �
� �
? Hãy nêu cách tính diện tích hình vành � �
= 2. a p 2p - 3 3
( )
2
khăn .
Hs:SVK= p R12- p R22= p (R12-R22) (R1>R2) 48
? Hãy tính diện tích hình vành khăn với
( )
2
a
2p - 3 3
R1=10,5cm ,R2=7,8cm. 24 B
O C
Hs:
2 Vậy :AEB < AEC t
1 0
= 60 = 300
2
? Hãy vẽ góc ADB có đỉnh bên trong Bài tập 91/104sgk: O
đường tròn và so sánh góc ADB và góc a). Ta có : 2cm
ACB. sđ AqB = AOB = 75o 750
-Hướng dẫn :
?Từ giả gt MA=MB suy ra được điều
gì .
HS:OA ^ AB:Theo quan hệ ^ giữa a)Phần thuận:
đường kính và dây Ta có MA=MB (gt)
� OM ^ AB(Quan hệ ^ giữa đường kính
? Hãy dự đoán quỹ tích của M. và dây)
HS:M dường tròn đường kính OA(do A AMO = 900
vuông góc giữa đường kính và dây để góc giữa đường kín và dây)
/ / /
chứng minh M A =M B c) Kết luận :Quỹ tích của M là đường
tròn OA
?Hãy kết luận quỷ tíh của M.
HS: Đường tròn đường kính OA
4. Hướng dẫn về nhà:
- Xem kĩ các bài tập đã giải
- Làm bài tập 99(tương tự bài 49 tr 87 sgk)
- Chuẩn bị giấy kiểm tra 1 tiết .
Câu 3
.
A
B H . .
O
E
D
C
I. Môc tiªu:
Häc sinh cÇn:
- Nhí l¹i vµ kh¾c s©u c¸c kh¸i niÖm vÒ h×nh nãn: ®¸y cña h×nh nãn,
mÆt xung quanh, ®êng sinh, chiÒu cao, mÆt c¾t song song víi ®¸y
vµ cã kh¸i niÖm vÒ h×nh nãn côt.
- N¾m ch¾c vµ sö dông thµnh th¹o c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung
quanh vµ diÖn tÝch
toµn phÇn cña h×nh nãn, h×nh nãn côt.
- N¾m ch¾c vµ sö dông thµnh th¹o c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh
nãn, h×nh nãn côt.
II. ChuÈn bÞ:
1.Đồ dùng:
GV: Mét sè vËt thÓ kh«ng gian vÒ h×nh nãn, h×nh nãn côt, c¸i phÔu,
c¸i nãn, cèc thuû tinh, thíc kÎ, com pa.
HS: N¾m ch¾c c¸c c«ng thøc tÝnh ®é dµi ®êng trßn, cung trßn, diÖn
tÝch h×nh trßn, qu¹t trßn.
2. Phương pháp: Vấn đáp gợi mở.
III.CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Hoạt động 1 : KiÓm tra bµi cò: GV ®Æt vÊn ®Ò vÒ h×nh nãn vµ c¸c
yÕu tè vÒ h×nh nãn trong bµi nµy
*. Bµi míi:
Hoạt động của GV, HS Nội dung:
............................................................. .....................................................
. ...........................
Hoạt động 2 : 1. H×nh nãn: (7 phót)
- GV dïng m« h×nh vµ h×nh vÏ
87 trong Sgk – 114 vµ giíi
thiÖu c¸c kh¸i niÖm cña h×nh - Quay DAOC vu«ng
nãn . t¹i O mét vßng
- Quan s¸t m« h×nh vµ h×nh quanh c¹nh gãc
vÏ sgk nªu c¸c kh¸i niÖm vÒ vu«ng OA cè ®Þnh
®¸y, mÆt xung quanh, ®êng ta ®îc mét h×nh nãn. H×nh 87
sinh, ®Ønh cña h×nh nãn, (SGK – 114)
- GV cho häc sinh nªu sau ®ã - C¹nh OC quÐt nªn ®¸y cña h×nh nãn,
chèt l¹i c¸c kh¸i niÖm - häc lµ h×nh trßn
sinh ghi nhí . t©m O.
- H·y chØ ra trªn h×nh 87 - C¹nh AC quÐt nªn mÆt xung quanh
(sgk) ®Ønh, ®êng sinh, ®êng cña h×nh nãn
cao, ®¸y cña h×nh nãn. - Mçi vÞ trÝ cña AC ®îc gäi lµ mét ®êng
- GV yªu cÇu häc sinh quan s¸t sinh.
h×nh 88 - sgk vµ tr¶ lêi ?1 - A gäi lµ ®Ønh vµ OA gäi lµ ®êng cao .
(sgk) ?1 (Sgk - 114)
Hoạt động 3 : 2. DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh
nãn: (8 phót)
- GV vÏ h×nh 89 giíi thiÖu c¸ch - Gäi b¸n kÝnh ®¸y h×nh nãn lµ r, ®-
khai triÓn diÖn tÝch xung êng sinh lµ l
quanh cña h×nh nãn, yªu cÇu Theo c«ng thøc tÝnh ®é dµi cung ta cã :
häc sinh quan s¸t h×nh vÏ vµ p ln
§é dµi cung h×nh qu¹t trßn lµ
cho biÕt h×nh khai triÓn cña 180
mét h×nh nãn lµ h×nh g× ?
- VËy diÖn tÝch xung quanh
cña mét h×nh nãn b»ng diÖn
tÝch h×nh nµo ?
- VËy c«ng thøc tÝnh diÖn
tÝch xung quanh cña h×nh §é dµi ®êng trßn ®¸y cña h×nh nãn lµ
nãn nh thÕ nµo ? 2pr .
- GV híng dÉn häc sinh x©y Suy ra: r=
ln
dùng c«ng thøc tÝnh diÖn 360
tÝch xung quanh vµ diÖn tÝch DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn
toµn phÇn cña h×nh nãn nh b»ng b»ng diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn
sgk - 115 . khai triÓn nªn :
? TÝnh ®é dµi cung trßn . p l 2n ln
S xq = = p l. = p rl
? TÝnh diÖn tÝch qu¹t trßn 360 360
theo ®é dµi cung vµ b¸n kÝnh VËy diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn
cña qôt trßn . lµ:
- VËy c«ng thøc tÝnh diÖn S xq = p rl
tÝch xung quanh lµ g× ? DiÖn tÝch toµn phÇn cña h×nh nãn
- Tõ ®ã cã c«ng thøc tÝnh ( tæng diÖn tÝch xung quanh vµ diÖn
diÖn tÝch toµn phÇn nh thÕ tÝch ®¸y) lµ :
nµo ? Stp = p rl + p r 2
- GV ra vÝ dô sgk - yªu cÇu VÝ dô: (Sgk - 115 )
häc sinh ®äc lêi gi¶i vµ nªu TÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh
c¸ch tÝnh cña bµi to¸n . nãn cã chiÒu cao h =16cm vµ b¸n kÝnh
- GV ph¸t dông cô nh h×nh 90 ®êng trßn ®¸y R=12cm.
( sgk ) cho c¸c nhãm yªu cÇu Gi¶i:
häc sinh lµm thÝ nghiÖm sau §é dµi ®êng sinh cña h×nh nãn lµ:
®ã nªu nhËn xÐt.
l = h 2 + R 2 = 162 + 122 = 400 = 20
Hoạt động 4 :
DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn lµ:
S = p Rl �p .12.20 = 240p (cm 2 )
- NhËn xÐt g× vÒ thÓ tÝch níc xq
ë trong h×nh nãn so víi thÓ 3. ThÓ tÝch h×nh nãn: (8 phót)
tÝch níc ë trong h×nh trô - ThÝ nghiÖm ( h×nh 90 - sgk )
- HS: KiÓm tra xem chiÒu cao - Ta cã : 1
V nãn = Vtrô
cét níc trong h×nh trô b»ng 3
bao nhiªu phÇn chiÒu cao cña 1
VËy thÓ tÝch cña h×nh nãn lµ : V = p r 2 h
h×nh trô . 3
Hoạt động 5 : (h lµ chiÒu cao h×nh nãn, r lµ b¸n kÝnh
®¸y cña h×nh nãn)
- VËy thÓ tÝch cña h×nh nãn 4. H×nh nãn côt: (7 phót)
b»ng bao nhiªu phÇn thÓ tÝch - C¾t h×nh nãn bëi mét mÆt ph¼ng
cña h×nh trô . song song víi ®¸y th× phÇn mÆt
- GV yªu cÇu häc sinh quan s¸t ph¼ng n»m trong h×nh nãn lµ mét
tranh vÏ trong Sgk sau ®ã giíi h×nh trßn . PhÇn h×nh nãn n»m gi÷a
thiÖu vÒ h×nh nãn côt . mÆt ph¼ng vµ mÆt ®¸y ®îc gäi lµ mét
- H×nh nãn côt lµ h×nh nµo ? h×nh nãn côt .
giíi h¹n bëi nh÷ng mÆt
ph¼ng nµo ?
- GV vÏ h×nh 92 ( sgk ) sau ®ã
giíi thiÖu c¸c kÝ hiÖu trong
h×nh vÏ vµ c«ng thøc tÝnh
diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ
tÝch cña h×nh nãn côt
Hoạt động 6 :
1
(
V = p h. R 2 + r 2 + Rr
3
)
Ngµy so¹n .
04.2018
Ngày dạy: .04.2018
- GV ) treo b¶ng phô vÏ h×nh 2. Bµi tËp 31: (Sgk - 119) (10 phót)
100 yªu cÇu häc sinh ®äc ¸p dông c«ng thøc _tÝnh diÖn tÝch xung
®Ò bµi 27 (Sgk – 119) sau ®ã quanh cña h×nh nãn côt ta cã :
vÏ h×nh vµo vë. Sxq = p (r1 + r2 )l
- H·y nªu c«ng thøc tÝnh diÖn Theo bµi ra ta cã : Sxq = p (a + b)l
tÝch xung quanh cña h×nh VËy diÖn tÝch xung quanh cña h×nh
nãn côt . nãn côt ®ã lµ:
- ¸p dông c«ng thøc ®ã vµo Sxq = p ( a + b ) l ( ®¬n vÞ diªn tÝch )
bµi to¸n trªn em h·y tÝnh diÖn 3. Bµi tËp 32: (Sgk - 119) (10 phót)
tÝch cña h×nh nãn côt ®ã . H×nh vÏ ( sgk - 119 ) - H×nh 100
Bµi gi¶i:
a) ThÓ tÝch cña dông cô lµ: V = V trô +
Vnãn
- Ta cã thÓ tÝch h×nh trô lµ:
Vtrô =pr2h = 3,14.(0,7)2.0,7 = 1,07702
(m3)
- GV yªu cÇu häc sinh tÝnh
- ThÓ tÝch h×nh nãn lµ:
theo c«ng thøc . 1 1
- NÕu a = 2 cm ; b = 3 cm , l Vnãn= pr2h= .3,14.(0,7)2.(1,6-
3 3
= 6 cm th× Sxq lµ bao nhiªu ? 0,7)=0,46185 (m3)
- Em h·y cho biÕt dông cô trªn VËy thÓ tÝch dông cô ®ã lµ:
gåm nh÷ng bé phËn nµo ? lµ V = 1,07702 + 0,46185 = 1,53887 ( m3)
nh÷ng h×nh g× ? � V = 1 538 870 (cm3)
- §Ó tÝnh thÓ tÝch cña dông b) DiÖn tÝch mÆt ngoµi cña dông cô
cô ®ã ta cÇn tÝnh thÓ tÝch kh«ng tÝnh n¾p ®Ëy chÝnh lµ tæng
cña nh÷ng h×nh nµo ? diÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô vµ
Gîi ý : TÝnh thÓ tÝch phÇn diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn.
h×nh trô vµ thÓ tÝch phÇn S = Sxqtrô + Sxq nãn
h×nh nãn sau ®ã tÝnh tæng ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung
hai phÇn thÓ tÝch ®ã . quanh cña h×nh trô vµ h×nh nãn ta cã :
- HS lµm bµi sau ®ã GV gäi
Sxq trô = 2prh ; Sxq nãn = prh
lªn b¶ng tr×nh bµy bµi lµm
- Theo h×nh vÏ ta cã :
cña m×nh . C¸c häc sinh
+) Sxqtrô = 2. 3,14 . 0,7 . 0,7 = 3,0772
kh¸c nhËn xÐt , GV ch÷a vµ
m2
chèt l¹i bµi .
+) Sxq nãn = 3,14 . 0,7 . ( 1,6 - 0,7 ) =
- GV ra bµi tËp gäi häc sinh
1,9782 m2
®äc ®Ò bµi sau ®ã vÏ l¹i
- DiÖn tÝch mÆt ngoµi cña dông cô lµ:
h×nh nh sgk - 120
S = 3,0772 + 1,9782 = 5,0554 m2
- H×nh vÏ ( sgk - 120 ) h×nh 101 .
3. Bµi tËp 28: (Sgk - 120) (15 phót)
a) DiÖn tÝch xung quanh cña x« chÝnh
lµ diÖn tÝch h×nh nãn côt cã b¸n kÝnh
hai ®¸y lµ 9 vµ 21 .
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung
- Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu quanh cña h×nh nãn côt ta cã:
g× ? Sxq = p ( r1 + r2 )l
- H·y nªu c¸ch tÝnh diÖn tÝch � DiÖn tÝch xung quanh cña x« lµ :
xung quanh cña x« ? Sxq = 3,14 ( 9 + 21 ) . 36 = 3391,2
- Em h·y cho biÕt diÖn tÝch ( ®vdt)
xung quanh cña x« chÝnh lµ b) Dung tÝch cña x« chÝnh b»ng thÓ
diÖn tÝch xung quanh cña tÝch cña nãn côt.
h×nh nµo ? 1
- H·y nªu c¸ch ¸p dông c«ng
- ¸p dông c«ng thøc: V =
3
(
ph r1 + r2 + r1r2
2 2
)
thøc ®Ó tÝnh diÖn tÝch xung - Theo h×nh vÏ ta cã chiÒu cao cña x«
quanh cña x« trªn. lµ:
- Häc sinh lµm bµi sau ®ã nªu h = h1 - h2 (h1 lµ chiÒu cao cña nãn to,
c¸ch lµm . GV gäi 1 häc sinh h2 lµ chiÒu cao cña nãn nhá) S = 4pR2
®¹i diÖn lªn b¶ng tr×nh bµy = pd2
lêi gi¶i . � h = 632 - 212 - 27 2 - 92 = 2 2.12 �33, 6
- NhËn xÐt bµi lµm cña b¹n . VËy dung tÝch cña x« lµ:
1
V= . 3,14 . 33,6 ( 212 + 92 + 21.9)
3
= 25004,448 (®v tt)
Hoạt động 3: Cñng cè: (3 phót)
- Gv kh¾c s©u cho häc sinh c¸ch tÝnh thÎ tÝch, diÖn tÝch xung quanh
vµ diÖn tÝch toµn
phÇn cña h×nh nãn, h×nh trô vµ c¸c øng dông thùc tÕ ®Ó tÝnh to¸n.
(2 phót)
Hoạt động 4 - Häc thuéc c«ng thøc , xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a .
- Lµm bµi tËp : 23; 24; 29 trong (Sgk – 119- 120)
Gîi ý bµi tËp 23 : (Sgk - 119)
r
TÝnh sina theo tØ sè tõ ®ã tÝnh gãc a khi biÕt tØ sè sin a .
l
r 1
Sq = Sxq = prl � = = 0, 25 = sin a � a = 14028’
l 4
Ngµy so¹n
.05.2018
Ngày dạy: .05.2018
- GV yªu cÇu häc sinh ?1 §iÒn vµo b¶ng chØ víi c¸c tõ “cã” hay
thùc hiÖn ?1 (Sgk - 121) “kh«ng”
H×nh trô H×nh cÇu
- Häc sinh lµm ra phiÕu H×nh
häc tËp cho häc sinh vµ MÆt c¾t
yªu cÇu häc sinh th¶o H×nh ch÷
Kh«ng Kh«ng
luËn trong 5’ sau ®ã GV nhËt
thu phiÕu häc tËp vµ H×nh trßn
nhËn xÐt bµi lµm cña häc Cã Cã
b¸n kÝnh R
sinh. H×nh trßn
b¸n kÝnh Kh«ng Cã
- Qua ®ã h·y nªu nhËn <R
xÐt vÒ mÆt c¾t cña
h×nh cÇu vµ mÆt cÇu bëi VÞ trÝ cña 1 ®iÓm trªn mÆt cÇu- To¹
mét mÆt ph¼ng ®é ®Þa lÝ:
VÝ dô: To¹ ®é ®Þa lÝ cña Hµ Néi lµ: 1050
- GV ®a b¶ng phô cã vÏ 28’ §«ng vµ 200 01’ B¾c.
s½n h×nh 105 - SGK ®Ó Nghi· lµ: 1050 28’ kinh ®é §«ng vµ 200
01’ vÜ dé B¾c.
híng dÉn cho häc sinh: Tr¸i 3. DiÖn tÝch mÆt cÇu: ( 9’)
§Êt ®îc xem lµ mét h×nh - C«ng thøc tÝnh diÖn2 tÝch mÆt cÇu:
S = 4p R =p d
2
cÇu víi ®êng trßn lín lµ ®- (R lµ b¸n kÝnh, d lµ ®êng kÝnh mÆt cÇu)
êng xÝch ®¹o. VÝ dô 1: (Sgk - 122)
DiÖn tÝch mÆt cÇu b¸n kÝnh 5 cm lµ:
SmÆt cÇu = 4p R 2 =4.3,14.52 =314 cm 2
- GV yªu cÇu häc sinh ®äc VÝ dô 2: 2
(Sgk - 122) Tãm t¾t
S1 = 36 cm ; S2 = 3S1 T×m ®êng kÝnh
bµi ®äc thªm VÞ trÝ. . .To¹ d2
®é ®Þa lÝ (SGK – 126- Gi¶i:
Gäi d lµ ®é dµi ®êng kÝnh cña mÆt cÇu
127) vµ gi¶i thÝch cho häc thø hai � theo c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch
sinh c¸c kh¸i niÖm VÜ mÆt cÇu ta cã :
S = pd2 � S2 = pd22
tuyÕn, Kinh tuyÕn, xÝch � 3.36 = 3,14 . d22
®¹o, b¸n cÇu B¾c, b¸n � d22 = 34,39
� d2 5,86 ( cm )
cÇu Nam, Kinh tuyÕn gèc, VËy ®é dµi ®êng kÝnh cña mÆt cÇu thø
vßng kinh tuyÕn. . . trªn hai d2 5,86 (cm)
qu¶ ®Þa cÇu
. Cñng cè:
- Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu .
- C¾t h×nh cÇu bëi mét mÆt ph¼ng mÆt c¾t lµ h×nh g× ?
- Bµi tËp 34 ( sgk - 125 )
¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu S = 4p R2 =
d2
4p = p d 2 = 3,14.112 = 379,94m 2
4
VËy diÖn tÝch mÆt khinh khÝ cÇu lµ 379 , 94 m 2
Hướng dẫn học ở nhà :
Häc thuéc c¸c kh¸i niÖm, c¸c c«ng thøc .
- Xem l¹i c¸ch gi¶i cña c¸c vÝ dô vµ bµi tËp ®· ch÷a .
- Gi¶i bµi tËp 31; 33; 32 (Sgk - 125)
Ngµy so¹n .
05.2018
Ngày dạy: .05.2018
TiÕt 67 H×nh cÇu - DiÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×n h cÇu
(tiÕp)
I. Môc tiªu:
- Cñng cè c¸c kh¸i niÖm cña h×nh cÇu , c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt
cÇu .
- HiÓu c¸ch h×nh thµnh c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh cÇu , n¾m
v÷ng c«ng thøc vµ biÕt ¸p dông vµo bµi tËp .
- ThÊy ®îc øng dông thùc tÕ cña h×nh cÇu .
II. ChuÈn bÞ:
GV: M« h×nh h×nh cÇu, tranh vÏ mÆt c¾t cña mÆt cÇu, thíc kÎ com
pa, phÊn mÇu.
HS: Häc thuéc c¸c c«ng thøc ®· häc, mang c¸c vËt cã d¹ng h×nh cÇu.
III.Các hoạt động dạy học:
. KiÓm tra bµi cò:
- Khi c¾t h×nh cÇu bëi mét mÆt ph¼ng ta ®îc mÆt c¾t lµ h×nh
g× ?
- Ch÷a bµi tËp 33 (Sgk - 125)
- GV gäi 2 HS lªn b¶ng lµm bµi vµ tr¶ lêi c©u hái
. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña GV,HS: Nội dung:
- GV ph¸t dông cô cho häc sinh 1. ThÓ tÝch h×nh cÇu: (15’)
sau ®ã híng dÉn häc sinh lµm thÝ ThÝ nghiÖm: ( sgk ) - h×nh
nghiÖm 106 .
- Quan s¸t h×nh vÏ 106 ( sgk ) vµ - ThÓ tÝch h×nh cÇu b¸n kÝnh R lµ:
b¶ng phô lµm c¸c thao t¸c t¬ng 4
V = p R3
tù sau ®ã rót ra kÕt luËn vÒ thÓ 3
H×nh
trô
2.
Sxq = 2p R.h
H×nh
Stp = Sxq +Sd = 2p R.h +2p R 2 V = Sh = p R 2 h
nãn
3.
4
H×nh S = 4p R 2 =p d 2 V = p R3
3
cÇu
II. Bµi tËp:
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 1. Bµi tËp 38: (Sgk - 129) (8 phót)
114 vµ yªu cÇu häc sinh ®äc H×nh vÏ (114 - sgk )
®Ò bµi 38 (Sgk- 129) - ThÓ tÝch cña chi tiÕt ®· cho
- GV yªu cÇu häc sinh tÝnh trong h×nh vÏ b»ng tæng thÓ tÝch
thÓ tÝch chi tiÕt m¸y ®· cho – cña hai h×nh trô V1 vµ V2 .
h·y nªu c¸ch lµm ? + ThÓ tÝch cña h×nh trô thø nhÊt lµ:
- ThÓ tÝch cña chi tiÕt ®· cho V1 = p.R12h1
trong h×nh b»ng thÓ tÝch � V1 = 3,14. 5,52 . 2 = 189,97 (cm3)
cña nh÷ng h×nh nµo ? + ThÓ tÝch cña h×nh trô thø hai lµ :
- H·y tÝnh thÓ tÝch c¸c h×nh V2 = p .R22.h2
trô cho trong h×nh vÏ sau ®ã � V2 = 3,14 . 32 . 7 = 197,82 (cm3)
tÝnh tæng thÓ tÝch cña VËy thÓ tÝch cña chi tiÕt lµ : V = V1 +
chóng V2
- Häc sinh tÝnh to¸n, mét häc � V = 189,97 + 197,82 = 387,79
sinh lªn b¶ng tr×nh bµy lêi (cm3)
gi¶i. - DiÖn tÝch bÒ mÆt cña chi tiÕt b»ng
- Häc sinh díi líp nhËn xÐt vµ tæng diÖn tÝch xung quanh cña hai
bæ sung bµi lµm cña b¹n. h×nh trô vµ diÖn tÝch hai ®¸y trªn vµ
- GV kh¾c s©u cho häc sinh díi cña chi tiÕt.
c¸ch tÝnh thÓ tÝch cña c¸c � S = 2.3,14. 5,5.2 + 2.3,14.3.7 +
h×nh trªn thùc tÕ ta cÇn chó 3,14.5,52 +3,14.32
ý chia h×nh ®· cho thµnh c¸c � S = 3,14 (22 + 42 + 30,25 +9) =
h×nh cã thÓ tÝnh ®îc (cã 324,05 (cm2)
c«ng thøc tÝnh) 2. Bµi tËp 43 (Sgk - 130) (15 phót)
- GV gäi häc sinh ®äc ®Ò bµi
43 (Sgk – 130) vµ híng dÉn a) H×nh 118 (a)
cho häc sinh vÏ h×nh vµ ghi +) ThÓ tÝch nöa h×nh cÇu lµ:
GT, KL cña bµi to¸n. 2 2
Vb¸n cÇu = πr 3 = π.6,33 = 166,70π(cm3 )
- Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu 3 3
g× ? +) ThÓ tÝch cña h×nh trô lµ :
Vtrô = p.r2.h = p. 6,32. 8,4 = 333,40 p
GV: §Ó tÝnh thÓ tÝch cña
( cm3 )
h×nh 118a ta cÇn tÝnh ®îc +) ThÓ tÝch cña h×nh lµ:
V = 166,70 p + 333,40p = 500,1 p (
thÓ tÝch cña nh÷ng phÇn
cm3)
nµo?
b) H×nh 118 ( b)
GV: Yªu cÇu mét häc sinh lªn
+) ThÓ tÝch cña nöa h×nh cÇu lµ :
b¶ng vµ thùc hiÖn bµi tËp.
2 3 2
GV: §Ó tÝnh thÓ tÝch cña Vb¸n cÇu = πr = π.6,93 = 219,0π(cm3 )
3 3
h×nh 118b ta cÇn tÝnh ®îc
+) ThÓ tÝch cña h×nh nãn lµ :
thÓ tÝch cña nh÷ng phÇn 1 2 1
Vnãn = π.r .h = .π.6,9 2 .20 = 317,4 p ( cm3
nµo? 3 3
)
GV: Yªu cÇu mét häc sinh lªn VËy thÓ tÝch cña h×nh ®ã lµ:
b¶ng vµ thùc hiÖn bµi tËp. V = 219p + 317,4 p = 536,4 p ( cm3 )
GV: t¬ng tù c¸c em vÒ nµ
thùc hiÖn c©u h×nh 118c
4. Cñng cè: (2 phót)
- GV kh¾c s©u chjo häc sinh c¸ch tÝnh thÓ tÝch c¸c h×nh võa häc vµ
chó ý c¸ch tÝnh to¸n.
5. Híng dÈn vÒ nhµ: (3 phót)
- Häc thuéc c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña
h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu.
- Lµm tiÕp c¸c bµi tËp: 42; 43 ; 44 ; 45 (Sgk - 130, 131)
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh bµi tËp 40 ( sgk - 129 ) sau ®ã híng dÉn
cho HS .
a) Stp = p. 2,5 . 5,6 + p . 2,52 = p. 2,5 ( 5,6 + 2,5 ) = 63,585 (cm2) b) S
= 94,9536 (cm2)
Ngày so¹n 03/05/2012
TiÕt 66 ¤n tËp ch¬ng IV (TiÕt 2)
A. Môc tiªu:
- TiÕp tôc cñng cè c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch h×nh trô,
h×nh nãn, h×nh cÇu. Liªn hÖ víi c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch
cña h×nh l¨ng trô ®øng, h×nh chãp ®Òu.
- RÌn luyÖn kü n¨ng ¸p dông c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch
vµo viÖc gi¶i to¸n, chó ý tíi c¸c bµi tËp cã tÝnh chÊt tæng hîp c¸c
h×nh vµ nh÷ng bµi to¸n kÕt hîp kiÕn thøc cña h×nh ph¼ng vµ h×nh
kh«ng gian.
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô vÏ h×nh 117, 118 (Sgk - 130), phiÕu häc tËp, thíc kÎ,
com pa.
HS: Tãm t¾t c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cña ch¬ng IV, chuÈn bÞ thíc kÎ,
com pa.
C. TiÕn tr×nh d¹y häc:
1. Tæ chøc líp:
2. KiÓm tra bµi cò: (3 phót)
- ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh trô,
h×nh nãn, h×nh cÇu.
- HS lªn b¶ng lµm bµi , GV nhËn xÐt bµi lµm cña HS .
3. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 117 (b) 1. Bµi tËp 42: (Sgk - 130) (7
trong Sgk - 130 yªu cÇu häc sinh nªu phót)
c¸c yÕu tè ®· cho trong h×nh vÏ.
- Nªu c¸ch tÝnh thÓ tÝch h×nh ®ã ? ThÓ tÝch cña h×nh nãn côt
- Theo em thÓ tÝch cña h×nh 117 (b) b»ng hiÖu thÓ tÝch cña nãn
b»ng tæng thÓ tÝch c¸c h×nh nµo ? lín vµthÓ tÝch cña nãn nhá.
HS: ThÓ tÝch cña h×nh nãn côt ë +ThÓ tÝch cña h×nh nãn lín lµ:
h×nh 117 (b) b»ng hiÖu thÓ tÝch cña
nãn lín vµ thÓ tÝch cña nãn nhá . H×nh 117 (b)
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch 1 2 1
Vlín = πr h = .3,14.7, 62.16, 4 =
h×nh nãn ta tÝnh nh thÕ nµo ? 3 3
3
991,47 (cm )
+) ThÓ tÝch cña h×nh nãn nhá
- GV gäi häc sinh ®äc ®Ò bµi 41 (Sgk lµ:
– 131) vµ híng dÉn cho häc sinh vÏ 1 1
Vnhá = .π.r 2 .h = .3,14.3,82.8, 2 =
h×nh vµ ghi GT, KL cña bµi to¸n. 3 3
3
- Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu g× ? 123,93 (cm )
VËy thÓ tÝch cña h×nh nãn côt
- Muèn chøng minh hai tam gi¸c DAOC lµ:
� V= Vlín - Vnhá =991,47 - 123,93
®ång d¹ng víi DBDO ta cÇn chøng
minh ®iÒu g× ? = 867,54 (cm3)
- DAOC vµ DBDO cã nh÷ng gãc nµo 3. Bµi tËp 41: (Sgk - 131) (15
b»ng nhau ? v× sao ? phót)
- So s¸nh ACO vµ BDO. GT: A, O, B th¼ng hµng Ax, By ^
AB; OC^OD
a) DAOC ®ång d¹ng DBDO TÝch
HS: ACO= BDO (cïng phô víi AOC) AC.BD =h/sè
0
- VËy ta cã tØ sè ®ång d¹ng nµo ? h·y KL: b) S ABCD , COA = 60
lËp tØ sè ®ång d¹ng vµ tÝnh AC.BD ?
- TÝch AO.BO cã thay ®æi kh«ng?
v× sao ? AO.BO =R 2
tõ ®ã ta suy ra ®iÒu g× ?
- Nªu c¸ch tÝnh diÖn tÝch h×nh thang
? ¸p dông vµo h×nh thang ABCD ë
trªn ta cÇn ph¶i tÝnh nh÷ng ®o¹n Chøng minh:
th¼ng nµo ? a) XÐt D AOC vµ D BDO cã:
- H·y ¸p dông tØ sè lîng gi¸c cña gãc A = B = 90o (gt)
nhän trong tam gi¸c vu«ng tÝnh AC ACO= BDO (cïng phô víi AOC)
� DAOC ®ång d¹ng víi DBDO (g.g)
vµ BD råi tÝnh diÖn tÝch h×nh thang AO AC
� = � AO . BO = AC . BD
ABCD. BD BO
Do A, O, B cho tríc vµ cè ®Þnh
- HS nhËn xÐt vµ söa sai nÕu cã. � AO.BO = R2 (kh«ng ®æi)
- GV kh¾c s©u cho häc sinh c¸ch lµm � TÝch AC.BD kh«ng ®æi
bµi tËp nµy vµ c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n (®pcm)
®· vËn dông b) - XÐt D vu«ng AOC cã COA =
60o
� theo tØ sè lîng gi¸c cña gãc
nhän ta cã
AC = AO.tg 600 = a 3 � AC = a
AC2 = 2( x - 5)2 + 50
A B
H 16 cm
- G lµ träng t©m cña DABC
ta cã tÝnh chÊt g× ? tÝnh
BG theo BM tõ ®ã tÝnh BM Bµi gi¶i:
theo BC ? Gäi ®é dµi ®o¹n AH lµ x ( cm ) ( x > 0
- GV cho häc sinh lªn b¶ng )
tÝnh sau ®ã chèt c¸ch lµm ? � Theo hÖ thøc lîng trong 2
tam gi¸c
- H·y ®äc ®Ò bµi vµ vÏ vu«ng 2DABC ta cã: AC = AB . AH
� 15 = ( x + 16) . x
h×nh cña bµi 5 (Sgk – 134) ?
� x2 + 16x - 225 = 0 (a = 1; b' = 8; c
- Nªu c¸ch tÝnh diÖn tÝch
DABC vu«ng t¹i C ? = - 225)
- §Ó tÝnh S tam gi¸c ABC Ta cã: D' = 82 - 1.(-225) = 64 + 225 =
nµy ta cÇn tÝnh nh÷ng 289 > 0
®o¹n th¼ng nµo ? � D ' = 289 = 17
HS: Ta cÇn tÝnh AH BC � x1 =- 8 + 17 = 9 (t/m) ; x2 =-8 - 17
(CH) =- 25 (lo¹i)
- NÕu gäi ®é dµi ®o¹n AH lµ VËy AH = 9 cm
x h·y tÝnh AC theo x ? tõ � AB = 2AH + HB 2
= 9 + 16 = 25 cm
2
®ã suy ra gi¸ trÞ cña x (chó L¹i cã AB = AC + CB
ý x nhËn nh÷ng gi¸ trÞ d- � CB = AB2 - AC2 = 252 - 152 = 400 = 20
¬ng) ( cm)
- Häc sinh tÝnh to¸n díi sù � S 1 1
AC . CB = .15.20 = 150
ABC =
dÉn d¾t cña GV. 2 2
2
- GV nhËn xÐt vµ ch÷a sai ( cm )
sãt cho häc sinh vµ ®a kÕt
qu¶ cho h/s.
- Nªu c¸ch tÝnh AB theo AC
vµ CB . Tõ ®ã suy ra gi¸ trÞ
cña CB vµ tÝnh diÖn tÝch
tam gi¸c ABC ?
Qua ®ã GV kh¾c s©u cho
häc sinh c¸ch vËn dông ®¹i
sè trong tÝnh to¸n h×nh häc
4. Cñng cè: (2 phót)
GV kh¾c s©u l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ hÖ thøc lîng gi¸c ®· vËn dông
5. Híng dÈn vÒ nhµ: (3 phót)
- Häc thuéc c¸c hÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng, c¸c tØ sè lîng gi¸c
cña gãc nhän
- Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a, n¾m ch¾c c¸ch vËn dông hÖ A
thøc vµ tØ
sè lîng gi¸c trong
tÝnh to¸n
Gîi ý bµi tËp 4 (Sgk - 134)
BC 2
cã SinA = =
AC 3
C B
4 5
mµ Sin2A + cos2A = 1 � cos2A = 1 - sin2A = 1 - =
9 9
� cosA = 5 sinA 5
. Cã tgB = cotgA = = � §¸p ¸n ®óng lµ (D)
3 cosA 2
- Lµm bµi tËp 6; 8 ; 9 ; 10 (Sgk - 134 ; 135 )
- ¤n tËp c¸c kiÕn thøc ch¬ng II vµ III ( ®êng trßn vµ gãc víi ®êng
trßn )
TuÇn : 35
TiÕt 68 «n tËp cuèi n¨m (TiÕt 2)
So¹n: 26/ 4/ 2009 D¹y: 5/5/2009.
A. Môc tiªu:
- ¤n tËp vµ hÖ thèng ho¸ l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ ®êng trßn vµ gãc víi ®-
êng trßn .
- RÌn luyÖn cho häc sinh kü n¨ng gi¶i bµi tËp d¹ng tr¾c nghiÖm vµ tù
luËn
- Cã kü n¨ng vËn dông thµnh th¹o c¸c ®Þnh lý trong bµi to¸n chøng
minh h×nh liªn quan tíi ®êng trßn .
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô tãm t¾t kiÕn thøc vÒ ®êng trßn vµ gãc víi ®êng trßn. Thíc
kÎ, com pa.
HS: ¤n tËp l¹i kiÕn thøc ch¬ng II vµ III theo phÇn tãm t¾t kiÕn thøc cña
ch¬ng trong phÇn «n tËp ch¬ng.
C. TiÕn tr×nh d¹y – häc:
1. Tæ chøc líp: 9A 9B
2. KiÓm tra bµi cò:
3. Bµi míi:
I. LÝ thuyÕt: (SGK - 100 ) (15 phót)
Bµi 1: §iÒn tõ thÝch hîp vµo chç trèng (. . . ) trong c¸c kh¼ng ®Þnh
sau:
a) Tø gi¸c ABCD . . . . . . ®îc 1 ®êng trßn nÕu tæng 2 gãc ®èi b»ng 1800
b) Trong 1 ®êng trßn c¸c gãc . . . . . . . cïng ch¾n mét cung th× b»ng nhau
c) Trong 1 ®êng trßn gãc néi tiÕp ch¾n nöa ®êng trßn cã sè ®o b»ng . . . .
d) Trong 1 ®êng trßn hai cung bÞ ch¾n gi÷a 2 d©y . . . . . th× b»ng nhau.
e) NÕu hai tiÕp tuyÕn cña ®êng trßn c¾t nhau t¹i mét ®iÓm th× . . . .
GV ph¸t phiÕu häc tËp häc sinh yªu cÇu häc sinh th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi
miÖng.
- NhËn xÐt vµ bæ xung cho ®Çy ®ñ chÝnh x¸c c¸c kiÕn thøc trªn.
Bµi 2: Cho h×nh vÏ: BiÕt ADC � = 600, Cm lµ tiÕp tuyÕn cña (O) t¹i C th×:
a) TÝnh sè ®o gãc x.
b) TÝnh sè ®o gãc y.
+) GV treo b¶ng phô vµ yªu cÇu häc sinh suy nghÜ vµ nªu c¸ch tÝnh
sè ®o cña c¸c gãc x vµ y trªn h×nh vÏ.
+) Qua ®ã GV kh¾c s©u l¹i ®Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt cña tiÕp tuyÕn c¾t
nhau,
c¸c lo¹i gãc trong ®êng trßn.
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh II. Bµi tËp: (25 phót)
121 sgk sau ®ã cho häc sinh 1. Bµi 6: (SGK - 134)
suy nghÜ nªu c¸ch tÝnh ®é
dµi ®o¹n th¼ng EF ?
- Gîi ý: Tõ O kÎ ®êng th¼ng
vu«ng gãc víi EF vµ BC t¹i H
vµ K ? H×nh vÏ 121
- ¸p dông tÝnh chÊt ®êng - KÎ OH ^ EF vµ BC t¹i K vµ H
kÝnh vµ d©y cung ta cã ®iÒu � Theo t/c ®êng kÝnh vµ d©y cung ta
g× ? cã
- H·y tÝnh AK theo AB vµ BK EK = KF ; HB = HC = 2,5 (cm)
sau ®ã tÝnh KD ? � AH = AB + BH = 4 + 2,5 = 6,5 (cm)
- TÝnh AK thao DK vµ AE tõ L¹i cã KD = AH = 6,5 (cm) (T/C vÒ c¹nh
®ã suy ra tÝnh EF theo EK HCN)
( EF = 2 EK theo tÝnh chÊt ®- Mµ DE = 3 cm � EK = DK - DE = 6,5-3 =
êng kÝnh vµ d©y cung ) 3,5 cm
- GV ra bµi tËp yªu cÇu häc Ta cã EK = KF (cmt) � EF = EK + KF =
sinh ®äc ®Ò bµi sau ®ã vÏ 2.EK
h×nh vµ ghi GT , KL cña bµi � EF = 3,5 . 2 = 7 (cm)
to¸n ? VËy ®¸p ¸n ®óng lµ (B)
- Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu 3. Bµi 7: (SGK - 134) (13’)
g× ? GT : DABC ®Òu , OB = OC (O BC)
- Nªu c¸c c¸ch chøng minh hai � = 600 (D AB ; E AC)
DOE
tam gi¸c ®ång d¹ng tõ ®ã KL : a) BD . CE kh«ng ®æi
vËn dông chøng minh D b) D BDO
S DCOE , DO lµ ph©n gi¸c
BDO ®ång d¹ng víi tam gi¸c cña BDE �
COE theo trêng hîp ( g.g ) . c) (O) tiÕp xóc víi AB H ; cm
- D BDO ®ång d¹ng víi D COE (O) tiÕp xóc víi DE K
ta suy ra ®îc nh÷ng hÖ thøc
BD BO
nµo ? =
CO CE
BD BO
� = ta suy ra ®iÒu g×
CO CE
?
BD.CE = CO.BO = R 2 Chøng minh:
- GV yªu cÇu häc sinh lªn a) XÐt D BDO vµ DCOE cã
b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i . �=C � = 600 (v× D ABC ®Òu) (1)
B
- Tõ ®ã suy ra hÖ thøc nµo ? � � 0�
cã nhËn xÐt g× vÒ tÝch Mµ BOD + COE = 120 � � = OEC
� � BOD � (2)
BO.CO ? �
OEC + �
EOC = 120 0
�
- D BDO ®ång d¹ng víi D COE - Tõ (1) vµ (2) suy ra D BDO S DCOE (g.g)
ta suy ra ®îc nh÷ng hÖ thøc �
BD BO
= � BD.CE = CO.BO = R 2 = h/sè.
nµo ? CO CE
BD BO � BD.CE kh«ng ®æi .
� = . . . ta suy ra
CO CE b) V× D BDOS DCOE (cmt)
®iÒu g× ? BD DO
� = mµ CO = OB ( gt ) �
- XÐt nh÷ng cÆp gãc xen CO OE
gi÷a c¸c cÆp c¹nh t¬ng øng BD = DO (3)
tØ lÖ ®ã ta cã g×? OB OE
- VËy hai tam gi¸c BOD vµ L¹i cã: B � = DOE
� = 600 (4)
tam gi¸c OED ®ång d¹ng víi Tõ (3) vµ (4) � DBOD S DOED ( c.g.c )
nhau theo trêng hîp nµo ? � BDO� = ODE � (hai gãc t¬ng øng)
- H·y chØ ra c¸c gãc t¬ng øng � DO lµ ph©n gi¸c cña BDE � .
b»ng nhau ? c) §êng trßn (O) tiÕp xóc víi AB t¹i H � AB
- KÎ OK ^ DE H·y so s¸nh OK ^ OH t¹i H . Tõ O kÎ OK ^ DE t¹i K . V× O
? OH råi tõ ®ã rót ra nhËn thuéc ph©n gi¸c cña BDE � nªn OK =OH �
xÐt K (O; OH)
- GV kh¾c s©u kiÕn thøc c¬ L¹i cã DE ^ OK K
b¶n cña bµi vµ yªu cÇu häc � DE tiÕp xóc víi ®êng trßn (O) t¹i K .
sinh n¾m v÷ng ®Ó vËn 3. Bµi 11: (SGK - 136)
dông. GT : Cho P ngoµi (O). kÎ c¸t tuyÕn PAB vµ
- GV nªu néi dung bµi tËp 11 ( PCD
SGK – 136) vµ gäi 1 häc sinh � sao cho s® BQ � = 420 , s®
Q BD
®äc ®Ò bµi sau ®ã híng dÉn �
häc sinh vÏ h×nh vµ ghi GT, QD = 38
0
� = DBC
DAB �
- H·y chøng minh D ABD vµ (gãc néi tiÕp cïng ch¾n cung BC ) O
TuÇn 34 1
TiÕt 64 LuyÖn tËp
So¹n: 28/ 4/ 2008 D¹y: . . ./ 5/ 2008.
A. Môc tiªu:
- Häc sinh ®îc rÌn luyÖn kü n¨ng ph©n tÝch ®Ò bµi, vËn dông thµnh
th¹o c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu, h×nh
trô .
- ThÊy ®îc øng dông cña c¸c c«ng thøc trªn trong ®êi sèng thùc tÕ .
HS: Häc thuéc vµ n¾m ch¾c c¸c kh¸i niÖm vµ c«ng thøc ®· häc.
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô tãm t¾t ®Ò bµi vµ h×nh vÏ, com pa, thíc kÎ, phiÕu häc
tËp.
HS: ¤n tËp vµ n¾m ch¾c c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ
thÓ tÝch cña h×nh cÇu.
C. TiÕn tr×nh d¹y – häc:
1. Tæ chøc líp: 9A 9B 9C
2. KiÓm tra bµi cò: (5 phót)
- ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu .
3. Bµi míi :
- GV nªu néi dung bµi tËp 35 ( 1. Bµi tËp 35: (SGK - 126)(10 phót)
sgk ) gäi häc sinh ®äc ®Ò bµi - H×nh vÏ ( 110 - sgk )
sau ®ã treo b¶ng phô vÏ Theo h×nh vÏ ta thÊy thÓ tÝch
h×nh 110 yªu cÇu häc sinh cña bån chøa b»ng tæng thÓ tÝch
suy nghÜ t×m c¸ch tÝnh . cña h×nh trô vµ thÓ tÝch cña
- Em h·y cho biÕt thÓ tÝch hai nöa h×nh cÇu .
cña bån chøa cã thÓ tÝnh Ta cã :
b»ng tæng thÓ tÝch cña c¸c +) Vtrô = pR2h = 3,14 . ( 0,9)2 . 3,62
h×nh nµo ? � Vtrô = 9,207108 m3
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÓ 4 3 4
p R = .3,14. ( 0,9 ) = 30,5208 m3
3
+ ) VcÇu =
tÝch h×nh trô vµ h×nh cÇu 3 3
em h·y tÝnh thÓ tÝch cña bån VËy thÓ tÝch V cña bån chøa lµ :
chøa trªn ? H·y lµm trßn kÕt V = 9,207108 + 30,5208 39,73
3
qu¶ ®Õn hai ch÷ sè thËp m
ph©n 2. Bµi tËp 36: (Sgk - 126) (10’)
- GV cho häc sinh lµm sau ®ã - H×nh vÏ 111 ( sgk - 126 )
lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i . a) Theo h×nh vÏ ta cã:
GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i c¸ch AA' = OO' + OA + O'A'
lµm bµi ? � OO' = AA' - OA - O'A' = 2a - 2x
(Do 2x = 2R = OA + O'A')
- GV nªu néi dung bµi tËp vµ � h = 2a - 2x � 2x + h = 2a (*)
yªu cÇu häc sinh ®äc ®Ò bµi vËy (*) lµ hÖ thøc gi÷a x vµ h khi AA'
suy nghÜ nªu c¸ch lµm ? cã ®é dµi kh«ng ®æi b»ng 2a .
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh b) DiÖn tÝch bÒ mÆt S cña chi tiÕt
111 (Sgk) yªu cÇu häc sinh b»ng tæng diÖn tÝch xung quanh cña
quan s¸t h×nh vÏ chØ ra c¸c h×nh trô vµ diÖn tÝch cña hai nöa
kÝch thíc ®· cã vµ c¸c yªu mÆt cÇu b¸n kÝnh R = x (cm) (gäi
cÇu cÇn tÝnh . ®¬n vÞ lµ cm)
- H·y tÝnh OO' theo AA' vµ R ? Theo c«ng thøc ta cã :
- Häc sinh lµm GV nhËn xÐt ? +) S xqtrô=2pRh = 2.3,14.x.h = 6,28
- Tõ ®ã ta suy ra hÖ thøc nµo x.h(cm2) (1)
gi÷a x vµ h ? h = 2a - 2x � Sxq trô = 6,28 x( 2a - 2x)
- DiÖn tÝch mÆt ngoµi cña +) SmÆt cÇu = 4pR2 = 4.3,14.x = 12,56x
bån chøa b»ng tæng diÖn ( cm2) (2)
tÝch nh÷ng h×nh nµo ? Tõ (1) vµ (2) suy ra ta cã:
- Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn S = Sxq trô + S mÆt cÇu = 6,28x ( 2a - 2x )
tÝch xq cña h×nh trô vµ diÖn + 12,56 x
tÝch mÆt cÇu sau ®ã ¸p = 12,56 x( a - x + 1) ( cm2)
dông c«ng thøc ®Ó tÝnh diÖn 4
Ta cã V = Vtrô + VcÇu = pR2h + p R3
tÝch chi tiÕt trªn ? 3
- GV cho häc sinh tù lµm sau �
4
V = 3,14 . x2.h + .3,14.x
®ã yªu cÇu 1 häc sinh tr×nh 3
bµy lªn b¶ng ? = 3,14 x ( 2a - 2x ) + 4,19 x
- T¬ng tù nh bµi 35 h·y tÝnh = x 6, 28(a - x) + 4,19 ( cm3)
thÓ tÝch cña chi tiÕt trªn ? 3. Bµi tËp 37: (Sgk - 126) (10’)
- Häc sinh lµm bµi sau ®ã lªn GT: Cho (O; R) AB = 2R. Ax, By ^ AB
b¶ng lµm . M Ax ; MP ^ OP, MP x By N
- GV chèt l¹i c¸ch lµm bµi ? KL : a) DMON S DAPB
- GV nªu bµi tËp 37 vµ gäi häc b) AM . BN = R 2
TuÇn 34
TiÕt 65 «n tËp ch¬ng IV
So¹n: 2/ 5/ 2008 D¹y: . . ./ 5/ 2008.
A. Môc tiªu:
- HÖ thèng c¸c kh¸i niÖm vÒ h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu (®¸y
chiÒu cao, ®êng sinh.
- HÖ thèng c¸c c«ng thøc tÝnh chu vi, diÖn tÝch, thÓ tÝch cña h×nh trô,
h×nh nãn, h×nh cÇu
- RÌn luyÖn kü n¨ng ¸p dông c¸c c«ng thøc ®ã vµo gi¶i to¸n, kÜ n¨ng vÏ
h×nh, tÝnh to¸n.
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô vÏ h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu, tãm t¾t c¸c kiÕn thøc
cÇn nhí (Sgk - 128); PhiÕu häc tËp, Thíc th¼ng, com pa. . .
HS: ¤n tËp c¸c kiÕn thøc ®· häc trong ch¬ng IV, lµm c¸c c©u hái «n tËp
trong Sgk - 128
C. TiÕn tr×nh d¹y – häc:
1. Tæ chøc líp: 9A 9B 9C
2. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng
3. Bµi míi:
I. ¤n tËp lÝ thuyÕt ch¬ng IV: (10 phót)
- GV ph¸t phiÕu häc tËp cho häc sinh ®Ó häc sinh ®iÒn vµo chç trèng
trong b¶ng sau:
- GV treo b¶ng phô tãm t¾t kiÕn thøc nh b¶ng trong sgk - 128 cho HS «n l¹i c¸c kiÕn thøc ®· häc.
H×nh H×nh vÏ DiÖn tÝch xung quanh ThÓ tÝch
1. Sxq = 2p R.h
H×nh
Stp = Sxq +Sd = 2p R.h +2p R 2 V = Sh = p R 2 h
trô
2. Sxq = 2p R.h
H×nh
Stp = Sxq +Sd = 2p R.h +2p R 2 V = Sh = p R 2 h
nãn
3.
H×nh 4
S = 4p R 2 =p d 2 V = p R3
cÇu 3
TuÇn 35
TiÕt 66 ¤n tËp ch¬ng IV (TiÕt 2)
So¹n: . . . / 4/ 2008 D¹y: . . . / 5/
2008.
A. Môc tiªu:
- TiÕp tôc cñng cè c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch h×nh trô,
h×nh nãn, h×nh cÇu. Liªn hÖ víi c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch
cña h×nh l¨ng trô ®øng, h×nh chãp ®Òu.
- RÌn luyÖn kü n¨ng ¸p dông c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch
vµo viÖc gi¶i to¸n, chó ý tíi c¸c bµi tËp cã tÝnh chÊt tæng hîp c¸c
h×nh vµ nh÷ng bµi to¸n kÕt hîp kiÕn thøc cña h×nh ph¼ng vµ h×nh
kh«ng gian.
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô vÏ h×nh 117, 118 (Sgk - 130), phiÕu häc tËp, thíc kÎ,
com pa.
HS: Tãm t¾t c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cña ch¬ng IV, chuÈn bÞ thíc kÎ,
com pa.
C. TiÕn tr×nh d¹y – häc:
1. Tæ chøc líp: 9A 9B 9C
2. KiÓm tra bµi cò: (3 phót)
- ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh trô,
h×nh nãn, h×nh cÇu.
- HS lªn b¶ng lµm bµi , GV nhËn xÐt bµi lµm cña HS .
3. Bµi míi:
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 1. Bµi tËp 42: (Sgk - 130) (7 phót)
117 (b) trong Sgk - 130 yªu
cÇu häc sinh nªu c¸c yÕu tè ThÓ tÝch cña h×nh nãn côt
®· cho trong h×nh vÏ. b»ng hiÖu thÓ tÝch cña nãn lín vµ
- Nªu c¸ch tÝnh thÓ tÝch thÓ tÝch cña nãn nhá.
h×nh ®ã ? +) ThÓ tÝch cña h×nh nãn lín lµ:
- Theo em thÓ tÝch cña h×nh H×
117 (b) b»ng tæng thÓ tÝch nh 117 (b)
c¸c h×nh nµo ? 1 1
Vlín = πr 2 h = .3,14.7, 62.16, 4 = 991,47
HS: ThÓ tÝch cña h×nh nãn 3 3
3
côt ë h×nh 117 (b) b»ng hiÖu (cm )
thÓ tÝch cña nãn lín vµ thÓ +) ThÓ tÝch cña h×nh nãn nhá lµ:
tÝch cña nãn nhá . 1 1
Vnhá = .π.r 2 .h = .3,14.3,82.8, 2 = 123,93
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÓ 3 3
3
tÝch h×nh nãn ta tÝnh nh thÕ (cm )
nµo ? VËy thÓ tÝch cña h×nh nãn côt lµ:
- HS tÝnh to¸n vµ tr¶ lêi c¸ch � V= Vlín - Vnhá =991,47 - 123,93 =
lµm. 867,54 (cm3)
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 2. Bµi tËp 43 (Sgk - 130) (15 phót)
118 (Sgk -130) trªn b¶ng sau a) H×nh 118 (a)
®ã cho líp ho¹t ®éng theo +) ThÓ tÝch nöa h×nh cÇu lµ:
nhãm (4 nhãm) lµm vµo 2 2
Vb¸n cÇu = πr 3 = π.6,33 = 166,70π(cm3 )
phiÕu häc tËp mµ GV ph¸t 3 3
cho häc sinh. +) ThÓ tÝch cña h×nh trô lµ :
- Nhãm 1 vµ 3 tÝnh thÓ tÝch Vtrô = p.r2.h = p. 6,32. 8,4 = 333,40 p
cña h×nh 118 (a) ( cm3 )
- Nhãm 2 vµ 4 tÝnh thÓ tÝch +) ThÓ tÝch cña h×nh lµ:
cña h×nh 118 (b) V = 166,70 p + 333,40p = 500,1 p
- Cho c¸c nhãm nhËn xÐt ( cm3)
chÐo kÕt qu¶ (nhãm 1 b) H×nh 118 ( b)
nhãm 3; nhãm 2 nhãm 4) +) ThÓ tÝch cña nöa h×nh cÇu lµ :
- GV gäi 2 häc sinh ®¹i diÖn 2 2 3 2
πr = π.6,93 = 219,0π(cm3 )
Vb¸n cÇu =
nhãm lªn b¶ng lµm bµi sau 3 3
®ã ®a ®¸p ¸n ®Ó häc sinh +) ThÓ tÝch cña h×nh nãn lµ :
®èi chiÕu kÕt qu¶. 1 2 1
Vnãn = π.r .h = .π.6,9 2 .20 = 317,4 p ( cm3 )
- Gîi ý: TÝnh thÓ tÝch cña c¸c 3 3
h×nh 118 (b) b»ng c¸ch chia VËy thÓ tÝch cña h×nh ®ã lµ:
thµnh thÓ tÝch c¸c h×nh trô, V = 219p + 317,4 p = 536,4 p ( cm3 )
nãn, cÇu ®Ó tÝnh. 3. Bµi tËp 44: (Sgk - 130) (15 phót)
- ¸p dông c«ng thøc thÓ tÝch
h×nh trô, h×nh nãn, h×nh
cÇu.
- H×nh 117 ( c) b»ng tæng
thÓ tÝch cña c¸c h×nh nµo ?
- Yªu cÇu häc sinh vÒ nhµ lµm Gi¶i:
tiÕp. a) C¹nh h×nh vu«ng ABCD néi tiÕp
GV nªu néi dung bµi tËp 44 trong (O; R) lµ: AB = AO 2 + BO 2 = R 2
(Sgk- 130) vµ yªu cÇu häc - C¹nh EF cña tam gi¸c EFG néi tiÕp (O;
sinh ®äc ®Ò bµi vµ vÏ h×nh R) lµ:
vµo vë . 3
R
- H·y nªu c¸ch tÝnh c¹nh h×nh EF = 2 =
3R
=R 3
0
vu«ng ABCD néi tiÕp trong ®- sin 60 3
êng trßn (O; R)? - ThÓ tÝch h×nh trô sinh ra bëi h×nh
- H·y tÝnh c¹nh tam gi¸c ®Òu vu«ng lµ:
EFG néi tiÕp trong (O; R) ? 2
�AB � �R 2 �
2
p R3 2
- Khi quay vËt thÓ nh h×nh vÏ Vtrô = p � �.AD = p . �
�2 � �.R 2 =
�2 � � � 2
quanh trôc GO th× ta ®îc
- ThÓ tÝch h×nh nãn sinh ra bëi tam
h×nh g× ?
gi¸c EFG lµ:
HS: T¹o ra h×nh trô vµ h×nh 2
nãn, h×nh cÇu. 1 �EF � 1 3R 2 3 3p R 3
Vnãn = p . � �.h = p . . R=
- H×nh vu«ng t¹o ra h×nh 3 �2 � 3 4 2 8
g× ? h·y tÝnh thÓ tÝch cña nã - ThÓ tÝch cña h×nh cÇu lµ: VcÇu =
? 4
p R3
- DEFG vµ h×nh trßn t¹o ra 3
2
h×nh g×? H·y tÝnh thÓ tÝch �p R 3 2 � p 2 R 6
(Vtrô )2 = �
� 2 � �= 2 (*)
cña chóng ? � �
- GV cho häc sinh tÝnh thÓ
tÝch h×nh trô, h×nh nãn, � Vnãn + VcÇu =
3p R 3 4p R 3 p 2 R 3
. = (**)
h×nh cÇu. 8 3 2
- VËy b×nh ph¬ng thÓ tÝch Tõ (*) vµ (**) ta suy ra (Vtrô )2 = Vnãn +
h×nh trô b»ng bao nhiªu ? h·y VcÇu
so s¸nh víi tÝnh thÓ tÝch cña ®iÒu cÇn ph¶i chøng minh .
h×nh nãn vµ h×nh cÇu ?
4. Cñng cè: (2 phót)
- GV kh¾c s©u c¸h tÝnh thÓ tÝch cña c¸c h×nh vµ tr×nh bµy lêi gi¶i, vÏ
h×nh vµ tÝnh to¸n.
5. HDHT: (3 phót)
- N¾m ch¾c c¸c c«ng thøc ®· häc vÌ h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu.
- Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a .
- Lµm bµi tËp cßn l¹i trong Sgk - 130. 131 .
Híng dÉn bµi tËp 45 (Sgk - 131)
4 3
V cÇu = p r ; Vtrô = p .r2 . 2r = 2pr3 HiÖu thÓ tÝch lµ : V =
3
4
2p r 3 - p r 3
3
TuÇn 35
TiÕt 70 Tr¶ bµi kiÓm tra häc k× II
So¹n: 10 /5/2008 D¹y: 20/5/2008.
A. Môc tiªu:
- Häc sinh ®îc cñng cè l¹i lý thuyÕt vÒ tiÕp tuyÕn cña ®êng trßn, tÝnh
chÊt cña hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau.
- Häc sinh tù nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi lµm cña b¶n th©n.
- Häc sinh cã ý thøc, rót kinh nghiÖm ®Ó tr¸nh nh÷ng sai lÇm khi lµm
bµi.
B. ChuÈn bÞ:
- GV : Lùa chän mét sè bµi lµm tiªu biÓu cña häc sinh
- HS : Lµm l¹i bµi 3 (h×nh häc) cña ®Ò kiÓm tra häc k× I vµo vë bµi
tËp
C. TiÕn tr×nh d¹y – häc:
1. Tæ chøc líp: 9A 9B 9C
2. KiÓm tra bµi cò: (5 phót)
- Gv kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.
3. Bµi míi: Tr¶ bµi kiÓm tra häc k× I
1/ §Ò bµi: Bµi 3 (3®) (§Ò kiÓm tra häc k× II n¨m häc 2007-2008,
phÇn h×nh häc)
(3®) Cho DABC vu«ng t¹i A ®êng cao AK. VÏ ®êng trßn (A; AK). KÎ c¸c
tiÕp
tuyÕn BE; CD víi ®êng trßn ( E; D lµ c¸c tiÕp ®iÓm kh¸c K).
CMR:
a) BC = BE + CD
b) Ba ®iÓm D; A; E th¼ng hµng.
c) DE tiÕp xóc víi ®êng trßn ®êng kÝnh BC.
2/ Yªu cÇu :
Néi dung : Bµi 3: (3®)
VÏ h×nh ®óng (0,25®)
a, Chøng minh ®îc:
BC lµ tiÕp tuyÕn cña (A; AK) (0,25®)
�BE = BK
Ta cã: � (0,25®)
�CD = CK
� BC = BE + CD (0,25®)
b, Theo tÝnh chÊt cña hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau
�� � 1 �
�A = A2 = DAK �� � � �
�1 2 �A1 + A2 = 2. A2 = DAK
ta cã : � � � (0,25®)
��
A3 = �
1�
A4 = KAE ��
A3 + �
A4 = 2.� �
A3 = KAE
� 2
�
Ta cã: DAE = DAK� + KAE
� (0,25®)
� � = �
DAE A2 + �
A2 + � � �
A3 + A4
� = 2. �
DAE (
A2 + � )
A3 = 2. 900= 1800 (0,25®)
VËy ba ®iÓm A, D, E th¼ng hµng (0,25®)
c) Gäi M lµ trung ®iÓm cña BC
chøng minh ®îc MA lµ ®êng trung b×nh cña h×nh thang BCDE
(0,25®)
nªn MA // BE do ®ã MA ^ DE (1)
(0,25®)
1 � BC �
chøng minh ®îc MA = MB = MC= BC � A � �M ; � (2) (0,25®)
2 � 2 �
� BC �
Tõ (1) vµ (2) � DE lµ tiÕp tuyÕn cña ®êng trßn �M ; �
� 2 �
(0,25®)
H×nh thøc:
- H×nh vÏ râ rµng, chÝnh x¸c, ®ñ yÕu tè.
- LËp luËn chøng minh râ rµng, chÆt chÏ, khoa häc.
- Bµi viÕt s¹ch sÏ
3/ Tr¶ vµ ch÷a bµi.
a/ Tr¶ bµi :
- HS trao ®æi bµi cho nhau
- Gäi 1 vµi HS tù nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi lµm cña m×nh.
b/ Ch÷a bµi :
- GV: Nªu cô thÓ nh÷ng bµi lµm tèt: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
............ ......................................:...
........................
- GV: Nªu nh÷ng sai lÇm mµ häc sinh hay m¾c ph¶i trong qu¸ tr×nh
tr×nh bµy chøng minh vµ c¸ch kh¾c phôc.
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
- Yªu cÇu mét vµi häc sinh ®øng t¹i chç nªu l¹i c¸c néi dung sai.
- Gäi HS nhËn xÐt vµ ch÷a l¹i bµi.
- GV: NhËn xÐt vµ söa ch÷a kh¾c phôc sai lÇm cña häc sinh.
4. Cñng cè: (2phót)
- GV thu l¹i bµi kiÓm tra häc k×.
5. HDHT: ( 3phót)
TiÕp tôc «n t