Download as doc, pdf, or txt
Download as doc, pdf, or txt
You are on page 1of 167

Ngày soạn: .09.

2017
Ngµy d¹y :
.09.2017
CHƯƠNG I
HỆ THỨC LƯỢNG TRONG TAM GIÁC VUÔNG
Tiết 1.
§1.MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO
TRONG TAM GIÁC VUÔNG.
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức: Nhận biết được các cặp tam giác vuông đồng dạng trong hình vẽ 1.Biết thiết
lập các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông ( định lí 1 và định lí 2) dưới sự
dẫn dắt của giáo viên.
2.Kĩ năng: Biết vận dụng các hệ thức để giải bài tập.
3.Thái độ: Học tập nghiêm túc,có tinh tù giác cao trong học tập
II. CHUẨN BỊ
1.§å dïng
.- Gv: Thước kẻ ,tranh vẽ hình 1 và hình 2, phiếu học tập.
- Hs: Ôn lại các trường hợp đồng dạng của tam giác vuông.
2.Ph¬ng ph¸p :
Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, m¶nh ghÐp, kh¨n phñ
bµn…….
III. CÁC HOẠT ĐÔNG DẠY HỌC
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ: Cho tam giác ABC vuông tai A ,đường cao AH.
a). Tìm các cặp tam giác vuông đồng dạng ?
b). Xác định hình chiếu của AB ,AC trên cạnh huyền BC?
*Bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS: NỘI DUNG :
Ho¹t ®éng 2: Giíi thiÖu vÒ Hệ 1. Hệ thức giữa cạnh góc vuông và hình
thức giữa cạnh góc vuông và hình chiếu chiếu cuả nó trên cạnh huyền.
cuả nó trên cạnh huyền.
Gv giữ lại hình vẽ của phần kiểm tra bài củ Định lí 1:(sgk)
và kí hiệu các độ dài đoạn thẳng lên hình
A
vẽ.
- Từ D AHC D BAC ta suy ra được tỉ lệ c
b
h
thức nào ? chứng minh:
AC HC
=
ta thÊy : c/ b/
Hs: B H C
BC AC D AHC D BAC a
- Nếu thay các đoan thẳng trong tỉ lệ thức cã: góc C chung
bằng các độ dài tương ứng thì ta được tỉ lệ H = A = 900
thức nào? AC HC
/ Suy ra: =
b b BC AC
Hs: = /
a b b b
/ Hay =
b b a b
- Từ tỉ lệ thức = em hãy suy ra hệ thức
a b Vậy b2 = ab/
giữa cạnh góc vuông và hình chiếu của nó Tương tự ta có :c2 = ac/
trên cạnh huyền?
Hs: b2 = ab/
- Tương tự em hãy thiết lâp hệ thức cho
cạnh góc vuông còn lại?
Hs: c2 = ac/
Ho¹t ®éng 3: Giíi thiÖu vÒ Hệ 2. Một số hệ thức liên quan tới đường
thức liªn quan ®Õn ®êng cao. cao.
-Từ D AHB  D CHA ta suy ra được tỉ lệ Định lí 2(sgk)
thức nào?
AH HB
=
Chứng minh:
Hs:
CH AH Xét hai tam giác vuông AHB và CHA ta có:
- Thay các đoạn thẳng bằng các độ dài  BAH = ACH
tương ứng ta được tỉ lệ thức nào? ( cùng phụ với ABH)
/
Hs: =
h c do đó D AHB  D CHA
b/ h AH HB h c/
� = � / =
h c/ CH AH b h
- Từ tỉ lệ thức = hãy suy ra hệ thức
b/ h Vậy h2 = b/c/
liên quan tới đường cao?
Hs: h2 = b/c/
- Hãy nêu lại định lí?
Hs: Nêu định lí như sgk.
A
Ho¹t ®éng 4: Bài tập Cñng cè
Bài tập1: Hướng dẫn: 6 8
a). Tìm x và y là tìm yếu tố nào của tam gíc vuông ABC ? y
x
B H C
A

Hs: Tìm hình chiếu của hai cạnh góc vuông AB,AC trên cạnh 2 x

huyền BC. B H C

- Biết độ dài hai cạnh góc vuông vậy sử dụng hệ thức nào để
tìm x và y ?

Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn học ở nhà:


- Vẽ hình và viết được các hệ thức đã học.
-Xem lạiu các bài tập đã giải .
-Làm ví dụ 2/66 sgk
Hướng dẫn :Áp dụng hệ thức 2 để tính.

Ngày soạn: .09.2017


Ngµy d¹y :
.09.2017

Tiết 2:
§1.MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ ĐƯỜNG CAO TRONG
TAM GIÁC VUÔNG (t.t)
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức
Học sinh biết thiết lập các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông(Định lí 3 và
định lí 4)giới sự dẫn dắt của giáo viên
2.Kĩ năng:HS biết vận dụng các hệ thức trên vào giả ài tập
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
-GV: Thước kẻ;Tranh vẽ hình 1 và 3 ,Phiếu học tập
- HS:ôn tâp các trường hợp đồng dạng của tam giác vuông,công thức tính diện tích tam giác
2.Ph¬ng ph¸p : P
q
Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, r/ H

m¶nh ghÐp, kh¨n phñ bµn……. r


h p/
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ Q A p R

1).Cho hình vẽ :Hãy viết hệ thức giữa :


b
a)cạnh huyền ,cạnh góc vuông và hình chiếu của nó trên cạnh c h

huyền. B H C

a
b)Đường cao và hình chiếu của các cạnh góc vuông trên cạnh huyền.
2). Cho hình vẽ: Áp dụng công thức tính diện tích tam giác để chứng minh hệ thức b.c =
a.h
*.Bài mới :

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG


Ho¹t ®éng 2: Néi dung ®Þnh lÝ Định lí 3(sgk)
3: A

Gv :Giữ lại kết quả và hình vẽ phần hai chứng minh:


của bài cũ ở bảng rồi giới thiệu hệ thức Ta có hai tam giác c h
b

3. vuông ABC và HBA


-Hãy chứng minh hệ thức bằng tam giác đồng dạng ( vì có góc B H C

đồng dạng? Từ D ABC  D HBA ta suy B chung) a

ra được tỉ lệ thức nào ? AC BC c a


� = � =
AC BC HA BA h b
Hs: = Vậy b.c = a.h.
HA BA
- Thay các đoạn thẳng trên bằng các độ
dài tương ứng?
c a
Hs: =
h b Định lí 4 (sgk)
- Hãy suy ra hệ thức cần tìm? D ABC ; �A = 900
Hs: b.c = a.h AH ^ BC,
A
Ho¹t ®éng 3: Néi dung ®Þnh lÝ AB = c ;AH = h;
4: Gt AC = b
c b
h

- Bình phương hai vế của hệ thức 3 ta 1 1 1


Kl 2
= 2+ 2 B H C
được hệ thức nào? h b c
Hs: b2c2 =a2h2
- Từ hệ thức b2c2 =a2h2 hãy suy ra h2 ? Chứng mimh:
2 2
bc 2 2
bc Ta có : b.c = a.h ( hệ thức 3)
Hs: � h2 = = 2 2
b2c 2 b 2c 2
a 2
b +c � b2c2 =a2h2 � h 2 = = 2 2
- Nghịch đảo hai vế ta được hệ thức a2 b +c
nào? 1 b +c
2 2
1 1
� 2 = 2 2 = 2+ 2
1 b2 + c 2 1 1 h bc b c
Hs: � = 2 2 = 2+ 2 1 1 1
h2 bc b c Vậy 2 = 2 + 2
- Hãy phát biểu kết quả trên thành một h b c
định lí?
Hs: Phát biểu định lí 4 sgk.
Ho¹t ®éng 4: Luyện tập củng cố
Cho hình vẽ :Hãy viết các hệ thức về cạnh và đường cao
trong tam giác vuông ? A

1.b2 = ab/; c2 = ac/


2. h2 =b/c/ c h
b

3. b.c = a.h c/ b/
B H C
a
1 1 1
4. 2
= 2+ 2
h b c
Bài tập 3: Hướng dẫn:
- Tìm x và y là tìm yếu tố nào trong hình vẽ ? A
- Làm thé nào để tính được BC ?
- Áp dụng hệ thức nào để tính AH ? 5
x
7

35
Đáp số: x = ; y = 74
74 B
A
H C

Bài tập 4: y

Hướng dẫn : - Tìm x và y là tìm yếu tố nào trong hình vẽ ? y


2
Hs: Cạnh góc vuông AC và hình chiếu HC của AC trên BC 1 x
- Áp dụng hệ thức nào để tìm HC ? B H C

- Tính y bằng những cách nào ?


Đáp số : x = 4; y = 20
Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn học ở nhà:
Vẽ hình và viết được các hệ thức đã học.
Xem lại các bài tập đã giải.
Làm các bài tập 5;6;7;8;9.
.......................................................................................................................................
Ngày soạn: .09.2017
Ngµy d¹y :
.09.2017

Tiết 3:
LUYỆN TẬP
I.MỤC TIÊU
- Học sinh được củng cố các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông
- Học sinh biết vận dụng các kiến thức trên để giải bài tập.
- HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
Gv: Thước kẻ và tranh vẽ hình 1 cùng 4 hệ thức đã học trong tam giác vuông.
Hs: Chuản bị các bài tập 5;6;7;8;9.
2.Ph¬ng ph¸p :
- PP: Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, m¶nh ghÐp, kh¨n
phñ bµn…….
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ.
Cho hình vẽ :Hãy viết các hệ thức về cạnh và đường cao trong
tam giác vuông ? A
2 / 2 /
Hs: 1.b = ab ; c = ac
b
2. h2 =b/c/ c h
c/ b/
B H C
a
3. b.c = a.h
1 1 1
4. 2
= 2+ 2
h b c

* Bµi míi: luyện tập:


HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG
Ho¹t ®éng 2: Ch÷a bµi tËp 5: Bài tập 5:
Gv yêu cầu sh vẽ hình ghi gt ; kl: A

Áp dụng hệ thức nào để tính BH ? D ABC ; �


A = 900 ;
Hs: Hệ thức 1 Gt AB = 3 ; AC = 4 3 4

- Để áp dụng được hệ thức 1 cần tính thêm AH ^ BC


yếu tố nào? KL AH =?, BH = ? B H C

Hs: Tính BC. HC = ?


- Cạnh huyền BC được tính như thế nào? Chứng minh:
Hs:Áp dụng định lí Pytago Ta có : BC = AB 2 + AC 2 = 32 + 42 = 5
- Có bao nhiêu cách tính HC ? Ta lại có:AB2 = BC.BH
Hs: Có hai cách là áp dụng hệ thức 1 và AB 2 32 9
tính hiệu � BH = = = = 1,8
BC 5 5
BC và BH. � HC = BC - BH =5 - 1,8 =3,2
- AH được tính như thế nào? Mặt khác : AB.AC BC.AH
Hs: Áp dụng hệ thức 3. AB. AC 3.4
� AH = = = 2, 4
BC 5
Ho¹t ®éng 3: Ch÷a bµi tËp 6: Vậy AH=2,4; BH = 1,8 ; HC = 3,2.
Bài Tập 6:
Gv yêu cầu hs vẽ hình ghi gt và kết luận của D ABC ; �
A = 900 ; A
bài toán. AH ^ BC
Gv hướng dẫn sh chứng minh: Gt BH =1; HC = 2 ? ?
Áp dụng hệ thức nào để tính AB và AC ? 1 2
Hs : Hệ thức 1 Kl AB = ?; AC = ? B H C
- Để áp dụng được hệ thức 1 cần tính thêm
yếu tố nào? Chứng minh:
Hs: Tính BC. Ta có BC = HB + HC =3
- Cạnh huyền BC được tính như thế nào? � AB2 = BC.BH = 3.1 = 3 � AB = 3
Hs: BC = BH + HC =3
Và AC = BC.HC =3.2 = 6 � AC = 6
Gv: Treo bảng phụ vẽ hình 8,9 sgk lên Vậy AB = 3 ;AC = 6
bảng.Yêu cầu hs đọc đề bài toán. Bài tập 7/69 sgk.
Giải A

Cách 1:
x Theo cách dụng ta x
x
O
giác ABC có đường O
B H C
O a trung tuyến AO ứng a b
a b b với
Gv: Hình8: Dựng tam giác ABC có AO là Cạnh BC và bằng nữa cạnh đó, do đó tam
đường trung tuyến ứng với cạnh BC ta suy giác ABC vuông tại A . Vì vậy ta có AH 2 =
ra được điều gì? HB.HC hay x2 = a.b
Hs: AO = OB = OC ( cùng bán kính) Cách 2:
? Tam giác ABC là Tam giác gì ? Vì sao ? Theo cách dụng ta giác D
Hs: Tam giác ABC vuông tại A ,vì theo định DEF có đường trung

lí trong một tam giác có đường trung tuyến DO ứng với x

tuyến úng với một cạnh bằng nữa cạnh ấy Cạnh EF và bằng nữa a
O
“ E I F
thì tam giác đó là tam giác vuông. cạnh đó, do đó tam giác b
?Tam giác ABC vuông tại A ta suy ra được DEF vuông tại D . Vì
điều gì vậy ta có DE2 = EI.IF hay x2 = a.b
Hs:AH2 = HB.HC hay x2 = a.b
Gv: Chứng minh tương tự đối với hình 9.
Hs: Thực hiện như nội dung ghi bảng.
Ho¹t ®éng 4: Hướng dẫn học ở nhà:
- Ôn tập các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông.
- Xem kỹ các bài tập đã giải
- Làm bài tập 8,9/ 70 sgk và các bài tập trong sách bài tập.
............................................................................................................................................

Ngày soạn: .09.2017


Ngµy d¹y :
.09.2017

Tiết 4 : LUYỆN TẬP (tiếp)


I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức: Học sinh được củng cố các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác
vuông
2.Kỉ năng: Học sinh biết vận dụng các kiến thức trên để giải bài tập.
3.Thái độ: Học tập ngiêm túc,có tính tư giác cao trong học tập
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
Gv: Thước kẻ và tranh vẽ hình 1 cùng 4 hệ thức đã học trong tam giác vuông.
Hs: Chuẩn bị các bài tập 5;6;7;8;9.
2.Ph¬ng ph¸p :
PP: Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, m¶nh ghÐp, kh¨n phñ
bµn…….
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ.
Cho hình vẽ , viết các hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông MNP
 Bµi míi: Luyện tập:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG
Ho¹t ®éng 2: Ch÷a bµi tËp 8: Bài tập 8:
a) ? Tìm x là tìm đoạn thẳng nào trên hình Giải A

vẽ. a) AH2 =HB.HC


Hs: Đường cao AH. � x2 =4.9 x
? Để tìm AH ta áp dụng hệ thức nào. � x= 6 4 9
Hs : Hệ thức 2. B H C

Gv: Yêu cầu Hs lên bảng thực hiện. C

b) AH2 =HB.HC
16
b) Tính x và y là tính yếu tố nào trong tam  22 =x.x = x2

giác vuông? �x = 2 H

Hs: Hình chiếu và cạnh góc vuông . Ta lại có: 12


x
2
- Áp dụng hệ thức nào để tính x ? vì sao? AC = BC.HC
A y B
Hs: Hệ thức 2 vì độ dài đương cao đã biết.  y2 = 4.2 = 8
B
- Áp dụng hệ thức nào để tính y ? �y = 8
Hs : Hệ thức 1 Vậy x = 2; y = 8 x
H
- Còn có cách nào khác để tính y không? y
Hs : Áp dụng định lí Pytago. 2 x

c) Ta có 122 =x.16 C
c) ? Tìm x,y là tìm yếu tố nào trên hình vẽ. � x = 122 : 16 = 9 A y

hs: Tìm cạnh góc vuông AC và hình chiếu Ta có y2 = 122 + x2


của cạnh góc vuông đó. � y = 122 + 62 = 15
? Tính x bằng cách nào.
Hs: Áp dụng hệ thức 2
? Tính y bằng cách nào
Bài tập 9 K
Hs: Áp dụng hệ thức 1 hoặc định lí Pytago.
Giải:
Ho¹t ®éng 3: Ch÷a bµi tËp 9:
a). Xét hai tam giác A I B
Gv: Yêu cầu hai học sinh lên bảng thực
vuông ADI và CDL có
hiện.
AD =CD ( gt)
- Để chứng minh tam giác DIL cân ta cần � � ( cùng phụ
chứng minh hai đường thẳng nào bằng ADI = CDL
nhau? với góc CDI ) D C
Hs: DI = DL Do đó : D ADI = D CDL
� DI = DL
- Để chứng minh DI = DL ta chứng minh
hai tam giác nào bằng nhau? Vậy D DIL cân tại D. L

Hs: D ADI = D CDL b). Ta có DI = DL (câu


- D ADI = D CDL vì sao? a)
1 1 1 1
A = C = 90o; AD = BC dođó: 2
+ 2
= +
DI DK DL DK 2
2
Hs:
ADL = CDL
Mặt khác trong tam giác vuông DKL có DC
là đường cao ứng với cạnh huyền KL
- D ADI = D CDL Suy ra được diều gì? 1 1 1
Hs: DI = DL. Suy ra D DIL cân. Nên 2
+ 2
= 2 không đổi
DL DK DC
1 1 1 1
b).Để chứng minh 2
+ 2 không đổi có Vậy 2 + không đổi.
DI DK DI DK 2
1 1
thể chứng minh + không đổi mà
DL DK 2
2

DL ,DK là cạnh góc vuông của tam giác


vuông nào?
Hs: D DKL
- Trong D vuông DKL DC đóng vai trò gì?
Hãy suy ra điều cần chứng minh?
1 1 1
Hs: 2
+ 2
= không đổi suy ra kết
DL DK DC 2
luận.

Ho¹t ®éng 4: Hướng dẫn học ở nhà:


Xem kĩ các bài tạp đã giải
Làm các bài tập trong sách bài tập.
……………………………………………………………………………………………….

Ngày soạn: 19 .09.2017


Ngµy d¹y: 21 .
09.2017

Tiết 5: §2.TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC CỦA GÓC NHỌN


I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức: Học sinh nắm vững định nghĩa các tỉ số lượng giác của góc nhọn và hiểu được
rằng các tỉ số này phụ thuộc vào độ lớn của góc nhọn a .
2.Kỉ năng: Học sinh tính được các tỉ số lượng giác của 3 góc đặc biệt : 300;450 ;600
3.Thái độ: H/S tư giác tích cực trong học tập
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
- Gv :Tranh vẽ hình 13 ;14 ,phiếu học tập ,thước kẻ.
- Hs: Ôn tập cách viết các hệ thức tỉ lệ giũa các cạnh của 2 tam giác vuông .
2.Ph¬ng ph¸p :
- PP: Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, m¶nh ghÐp, kh¨n
phñ bµn…….
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1. Kiểm tra bài cũ: Cho hình vẽ D ABC có đồng dạng với D A/B/C/ hay
không ?
Nếu có hãy viết các hệ thức tỉ lệ giữa các cạnh của chúng?.
*Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG


Ho¹t ®éng 2: Khái niệm tỉ số lượng 1. Khái niệm tỉ số lượng giác của góc nhọn:
giác của góc nhọn a). Bài toán mở đầu ?1.
B
a) GV treo tranh vẽ sẵn hình chứng minh:
?Khi a = 450 thì D ABC là tam giác gì. ta có: a = 450 do đó a
HS: D ABC vuông cân tại A D ABC vuông cân tại A
? D ABC vuông cân tại A ,suy ra được 2 � AB = AC
A C
cạnh nào bằng nhau. AB
Vậy =1
HS :AB = AC AC
AB AB
? Tính tỉ số Ngược lại : nếu = 1 thì D ABC vuông cân
AC AC
AB tại A
HS: =1
AC Do đó a = 450
C
AB
= 1 thì ta suy ra được
b)
? Ngược lại : nếu
AC Dựng B/ đối xứng với
điều gì . B qua AC
600
HS:AB = AC Ta có : D ABC là nữa D
B/ A B
?AB = AC suy ra được điều gì. đều CBB/ cạnh a
HS: D ABC vuông cân tại A a 3
? D ABC vuông cân tại A suy ra a bằng bao Nên AC =
2
nhiêu. AC a 3 BC
HS : a = 450  = : = 3
AB 2 2
b) GV treo tranh vẽ sẵn hình AC
?Dựng B/ đối xứng với B qua AC thì D ABC Ngược lại nếu = 3 thì BC = 2AB
AB
có quan hệ thế nào với tam giác đều CBB/ Do đó nếu dựng B/ đối xứng với B qua AC
HS: D ABC là nữa D đều CBB/ . thì D CBB/ là tam giác đều . Suy ra
?Tính đường cao AC của D đều CBB/ cạnh a B = a =600 .
a 3
HS: AC =
2 Nhận xét : Khi độ lớn của a thay đổi thì tỉ
? Tính tỷ số
AC
(Hs:
AC
= 3) số giữa cạnh đối và cạnh kề của góc a củng
AB AB thay đổi.
AC
Ngược lại nếu = 3 thì suy ra được
AB
điều gì ? Căn cứ vào đâu.
HS: BC = 2AB (theo định lí Pitago)
?Nếu dựng B/ đối xứng với B qua AC thì D
CBB/ là tam giác gì ? Suy ra B 2. Định nghĩa : sgk
HS: D CBB/ đều suy ra B = 600 B
a
?Từ kết quả trên em có nhận xét gì về tỉ số sin a = cạnh đối
giữa cạnh đối và cạnh kề của a cạnh huyền
Ho¹t ®éng 3: §N cos a = cạnh kề A C

Gv treo tranh vẽ sẵn hình 14 và giới thiệu cạnh huyền


các tỉ số lượng giác của góc nhọn a tan a = canh đối
? Tỉ số của 1 góc nhọn luôn mang giá trị gì ? cạnh kề
Vì sao. cot a = cạnh kề
HS : Giá trị dương vì tỉ số giữa độ dài của 2 cạnh đối
đoạn thẳng . Tỉ số lượng giác của 1 góc nhọn luôn dương
? So sánh cos a và sin a với 1 cos a < 1 và sin a <1
HS: cos a < 1 và sin a <1 do cạnh góc
vuông nhỏ hơn cạnh huyền

Ho¹t ®éng 4: Củng cố :


GV phát phiếu học tập theo từng nhóm .cho các nhóm thaỏ luận cvà chọn phương án đúng .
* Đề :Cho hình vẽ :
? Hệ thức nào trong các hệ thức sau là đúng
b b a a
A) sin a = B ) cot a = C) tan a = D) cot a =
c c c c
Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn học ở nhà :
- Vẽ hình và ghi được các tỉ số của góc nhọn
- Xem lại các bài tập đã giải

Ngày soạn: .09.2017


Ngµy d¹y: .
09.2017

Tiết 6 : §2.TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC CỦA GÓC NHỌN (t.t)


I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức: HS nắm vững các hệ thức liên hệ giữa các tỉ số lượng giác của 2 góc phụ nhau
2.Kĩ năng: HS biết dựng góc nhọn khi cho 1 trong các tỉ số lượng giác của nó
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
-GV: tranh vẽ hình 19 ;phiếu học tập ;thước kẻ.
-HS :Ôn tập 2 góc phụ nhau và các bước giải bài toán dựng hình
2.Ph¬ng ph¸p :
- PP: Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, m¶nh ghÐp, kh¨n
phñ bµn…….
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1. Kiểm tra bài cũ :
? Cho hình vẽ :
-Tính tổng số đo của góc a và góc b
-Lập các tỉ số lượng giác của góc a và góc b
Trong các tỉ số này hãy cho biết các cặp tỉ số bằng nhau?
* .Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG
Ho¹t ®éng 2: Tỉ số lượng giác của 2 góc II. Tỉ số lượng giác của 2 góc phụ nhau :
phụ nhau Định lí : Nếu 2 góc phụ nhau sin góc này
GV giữ lại kết quả kiểm tra bài của ở bảng bằng cos góc kia,tg góc này bằng cotg góc
a
? Xét quan hệ của góc và góc b kia A
a b
HS : và là 2 góc phụ nhau sin a = cos b cos
? Từ các cặp tỉ số bằng nhau em hãy nêu kết a = sin b
luận tổng quát về tỉ số lượng giác của 2 góc tan a = cot b a b
phụ nhau cog a = tan b B
C

HS: sin góc này bằng cos góc kia ;tan góc
này bằng cot góc kia 1
0 Ví dụ sin300 = cos600 =
? Em hãy tính tỉ số lượng giác của góc 30 2
0
rồi suy ra tỉ số lượng giác của góc 60 3
Cos300 = sin600 = ; tan300 = cot600 =
HS :tính 2
? Em có kết luận gì về tỉ số lượng giác của 3
góc 450 . 3
GV giới thiệu tỉ số lượng giác cuả các góc Cot300 = tan600 = 3 ;Sin 450 = cos450 =
đặc biệt 2
2
GV đặt vấn đề cho goc nhọn a ta tính được tan450 = cot450 = 1
các tỉ số lượng giáccủa nó .Vậy cho 1 trong Bảng tỉ số lượng giác của các góc đặc biệt :
các tỉ số lượng giác của góc nhọn a ta có thể sgk
dựng được góc đó không III . Dựng góc nhọn khi biết 1 trong các tỉ
Ho¹t ®éng 3: Dựng góc nhọn khi biết 1 số lượng giác của nó
trong các tỉ số lượng giác của nó VD:Dựng góc nhọn a biết sin a = 0,5
-Hướng dẫn thực hiện ví dụ Giải : cách dựng
? Biết sin a = 0,5 ta được điều gì . y
? Như vậy để dựng được góc nhọn a ta quy A
bài toán về dựng hình nào.
HS: Tam giác vuông biết cạnh huyền bằng 2 a
đ.v và 1 cạnh góc vuông bằng 1 đ.v O B x
?Em hãy nêu cách dựng .
? Em hãy chứng minh cách dựng trên là -Dựng góc vuông xOy
đúng. -Trên Oy dựng điểm A sao cho OA=1
-Lấy A làm tâm ,dụng cung tròn bán kính
bằng 2 đ.v .cung tròn này cắt Ox tại B.Khi
� = a là góc nhọn cần dựng
đó : OBA
Chứng minh:
OA 1
Ta có sin a = sin b = = = 0,5
OB 2
Vậy góc a được dựng thoả mãn yêu cầu của
bài toán .
Ho¹t ®éng 4: Cũng cố :
Bài tập 11 :
?Để tính được các tỉ số lượng giác của góc B trước hết ta phải C

tính độ dài đoạn thẳng nào ?( Cạnh huyền AB)


? Cạnh huyền AB được tính nhờ đâu. 0,9 1,2

HS: Định lí Pitago do tam giácABC vuông tại C và AC = 0,9m


;BC = 1,2m A B

? Biết được các tỉ số lượng giác của góc B ,làm thế nào để suy ra
được tỉ số lượng giác của góc A
HS: Áp dụng định lí về TSLG của 2 góc phụ nhau do góc A phụ góc B
Giải : Ta có AB = (0,9)2 + (1, 2) 2 = 0,81 + 1.44 = 2, 25 = 1,5

Suy ra :
Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn học ở nhà :
-Học toàn bộ lí thuyết
-Xem các bài tập đã giải
-Làm bài tập 13 ,14, 15 ,16.

Ngày soạn: .09.2017


Ngµy d¹y: .
09.2017

Tiết 7: LUYỆN TẬP


I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức:-hs được rèn luyện các kĩ năng:dựng góc nhọn khi biết 1 trong các tỉ số lượng
giác của nó và chứng minh 1 số hệ thức lượng giác .
2.Kĩ năng: Biết vận dụng các hệ thức lượng giác để giải bài tập có liên quan
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
- Gv: thước kẻ ,tranh vẽ hình 23
- HS:Ôn tập các tỉ số lượng giác của 1 góc nhọn và các hệ thức liên hệ giữa các tỉ số lượng
giác của 2 góc phụ nhau.
2.Ph¬ng ph¸p :
- PP: Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, m¶nh ghÐp, kh¨n
phñ bµn…….
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
?Cho tam giác ABC vuông tại A .Tính các tỉ số lượng giác của góc B rồi suy ra các tỉ số
lượng giác của góc C.
* Luyện tập:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG
Ho¹t ®éng 2: Luyện tập: Bài 13:
3 b) Cách dựng :
b) Biết cos a = 0,6 = ta suy ra được điều
5 y
gì ? A
a
c.K 3 5
HS: = 3
c.H 5 o B x
? Vậy làm thế nào để dựng góc nhọn a
HS: Dựng tam giác vuông với cạnh huyền - Dựng góc vuông xOy.Trên Oy dựng điểm
bằng 5 và cạnh gócc vuông bằng 3 A sao cho OA = 3.Lấy A làm tâm ,dựng
? Hãy nêu cách dựng . cung tròn bán kính bằng 5 đ.v.Cung tròn này
HS: Nêu như NDGB cắt Õ tại B.
? Hãy chứng minh cách dựng trên là đúng. - Khi đó :OBA = a là góc nhọn cần dựng.
OA 3 d) Cách dựng :
HS: cos a = cosA= = = 0, 6
AB 5 y
3 A
? Biết cot a = ta suy ra được diều gì.
2 2

c.K 3 3
HS : = o B x
c.D 2
? Vậy làm thế nào để dựng được góc nhọn - Dựng xOy vuông tại O.Trên Oy dựng điểm
a A sao cho OA = 2 .Trên Ox dựng điểm B
HS: Dựng tam giác vuông với 2 cạnh góc sao cho OB = 3.
vuông bằng 3 và 2 đ.v - Khi đó :OBA = a là góc nhọn cần dựng.
? Em hãy nêu cách dựng. Bài tập 14:
HS: Như bảng B

? Hãy chứng minh cách dựng trên là đúng. a


OB 3
HS:cot a = =
OA 2 A C
Gv giữ lại phần bài cũ ở bảng
sin a sin a AC AB AB
?Hãy tính tỉ số rồi so sánh với tan a Ta có: = : = = tga
cos a cos a BC BC AC
HS: sin a
Vậy tan a =
b) Giải tương tự: cos a
cos a
c)Hãy tính :sin2 a ?cos2 a ? b) Tương tự: cot a =
2 2 sin a
�AC � AC AB 2
HS:sin = � �= 2 ; cos2 a =
2a
2a
2
�AC � AC
2
�BC � BC BC 2 c)Ta có sin = � �= 2
�BC � BC
?Suy ra sin2 a +cos2 a ? 2
AB
HS:sin2 a +cos2 a =
AC 2 + AB 2 BC 2
= =1 và cos2 a =
BC 2
BC 2 BC 2
?Có thể thay AC2 +BC2 bằng đại lượng AC 2 + AB 2 BC 2
Suy ra : sin2 a +cos2 a = = =1
nào ? Vì sao? BC 2 BC 2
HS: Thay bằng BC2 ( Theo định lí Pitago) Vậy:sin2 a +cos2 a = 1
?Để tính các tỉ số lượng giác của góc C ta sử Bài tập 15 :
dụng hệ thức nào ? Ta có :cos2B + sin2B = 1 ( bài tập 14)
HS: Các hệ thức liên hệ giữa các TSLG của � sin2B = 1 - cos2B =1 - (0,8)2 = 0,36
2 góc phụ nhau � sin2B = 0,6
?Để áp dụng các hệ thức trên cần phải biết � sinC = cosB =0,8 ;cosC = sinB= 0,6
thêm TSLG nào của góc B(sinB)_ sin C 0,8 4
= =
� tanC =
?Biết cosB=0,8;làm thế nào để tính sinB cos C 0, 6 3
HS: Áp dụng hệ thức sin2 a +cos2 a = 1 cos C 0, 6 3
Và cotC = = =
?Biết sinC,cosC;làm thế nào để tính tgC và sin C 0,8 4
cotgC 4
HS: Sử dụng hệ thức a) của bài tập 14 Vậy sinC = 0,8 ;cosC = 0,6 ;tanC = ;
3
GV treo tranh vẽ sẵn hình 23 3
cot =
? Để tính x ta phải tính độ dài đoạn nào? 4 A

HS: Đoạn AH Bài tập 17: x


? Làm thế nào để tính AH AH
0 Ta có tg 450 = 0
B 45
HS: Tính tan45 rồi suy ra AH vì tam giac BH 20 H 21
C

AHB vuông; B� =450; BH= 20 AH


�1= � AH = 20
? Biết AH = 20 ;BH = 21 ;làm thế nào để 20
tính x. Vậy x = 202 + 212 = 29
HS: Áp dụng định lí Pitago
Ho¹t ®éng 3: Hướng dẫn học ở nhà :-Xem các bài tập đã giải .Làm bài tập 13 a,c và
16
* Hướng dân xbài 16:Gọi độ dài cạnh đối diện với góc 600 của tam giac vuông là x
Tính sin600 để tìm x

Ngày soạn: /10/2017


Ngµy d¹y: /
10/2017

Tiết 8 LUYỆN TẬP


I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức:Cũng cố lại các kiến thức tỉ số về cạnh và đường cao, tỉ số lượng giác của góc
nhọn
2.Kĩ năng: Rèn luyện kĩ năng tư duy và khã năng suy luận hình học
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
GV: Chuẩn bị bảng phụ,và các dạng bài tâp liên quan
HS:Ôn lại các tỉ số lượng giác của góc nhọn ;quan hệ giữa các tỉ số lượng giác của 2 góc
phụ nhau; các hệ thức giữa cạnh và góc
2.Ph¬ng ph¸p :
Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, m¶nh ghÐp
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
? Vẽ tam giác ABC vuông tại A. Viết hệ thức giữa các tỉ số lượng giác của góc B và góc C
* Bài mới :
Hoạt động của giáo viên,häc sinh Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Bµi tËp 8: Bài tập 8:
a) ? Tìm x là tìm đoạn thẳng nào trên hình Giải A
2
vẽ. a) AH =HB.HC
Hs: Đường cao AH. � x2 =4.9 x
? Để tìm AH ta áp dụng hệ thức nào. � x= 6 4 9
Hs : Hệ thức 2. B H C

Gv: Yêu cầu Hs lên bảng thực hiện. C

b) Tính x và y là tính yếu tố nào trong tam


giác vuông? b) AH2 =HB.HC
16
Hs: Hình chiếu và cạnh góc vuông .  22 =x.x = x2

- Áp dụng hệ thức nào để tính x ? vì sao? �x = 2 H

Hs: Hệ thức 2 vì độ dài đương cao đã biết. Ta lại có: 12


x
2
- Áp dụng hệ thức nào để tính y ? AC = BC.HC
A y B
Hs : Hệ thức 1  y2 = 4.2 = 8
B
- Còn có cách nào khác để tính y không? �y = 8
Hs : Áp dụng định lí Pytago. Vậy x = 2; y = 8 x
H
c) ? Tìm x,y là tìm yếu tố nào trên hình vẽ. y
hs: Tìm cạnh góc vuông AC và hình chiếu 2 x

của cạnh góc vuông đó. c) Ta có 122 =x.16 C


? Tính x bằng cách nào. � x = 122 : 16 = 9 A y

Hs: Áp dụng hệ thức 2 Ta có y2 = 122 + x2


? Tính y bằng cách nào � y = 122 + 62 = 15
Hs: Áp dụng hệ thức 1 hoặc định lí Pytago.
Gv: Yêu cầu hai học sinh lên bảng thực
hiện.
Ho¹t ®éng 3: Bài tập thêm: Dựa vào
bài tập 14 thực hiện bài tập sau.
sin2 b = cos2 a
Chứng minh rằng: Nếu a + b = 90 0
thì
2a 2b tan b = cot a
a) sin + sin =1
b) tan a .tan b = 1
GV Hướng dẩn giải
-GV Yêu câu học sinh đọc kĩ đề bài và xem
lại kết quả của bài 14
sin2 a + cos2 a = 1
tan a .cot a = 1
-Em hãy nhắc lại t/c của hai góc phụ nhau
Từ đó: sin2 b = ?
tan b =?
Từ đó em hãy rút ra Đ.P.C.M
GV: Yêu cầu học sinh lên bản tham gia trình
bay lời giải
- Yêu cầu các học inh khác tham gia nhận
xét

Ho¹t ®éng 4: Cũng cố:


- Qua tiêt học này các em được củng cố thêm các kiến thức về tỉ số lượng giác của góc
nhọn.
- Các em được củng cố thêm các hệ thức về cạnh và đường cao
- Các em cần chú ý: Trong quá trình giải toán ta có thể áp dụng bài tập này để giải bài tập
khác
Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn học ở nhà :
- Về nhà: +các em học kỉ các hệ thức về cạnh và góc
+Xem lại các tỉ số lượng giác
+ Thực hiện các dạng bài tập còn lại ở SGK
+ Chuẩn bị trước các kiến thức bài một số hệ thức về cạnh và góc trong tam
giác vuông

Ngày soạn: /10/2017


Ngµy d¹y: /
10/2017
Tiết 9: §4. MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ GÓC
TRONG TAM GIÁC VUÔNG

I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức:HS biết thiết lập và nắm vững các hệ thức giữa cạnh và góc của 1 tam giác
vuông
2.Kĩ năng: HS vận dụng được các hệ thức trên để giải 1 số bài tập trong thực tế
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
GV: Bảng số ; máy tính bỏ túi
HS: Bảng số ; máy tính bỏ túi ;Ôn lại các tỉ số lượng giác của góc nhọn, các hệ thức giữa
các tỉ số lượng giác của 2 góc phụ nhau.
2.Ph¬ng ph¸p :
- PP: Phèi hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p nh vÊn ®¸p gîi më, m¶nh ghÐp, kh¨n
phñ bµn…….
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
Cho tam giác ABC vuông tại A; BC = a; AC = b ;AB = c B

a) Viết các tỉ số lượng giác của góc B và C a


b) Tính mỗi cạnh góc vuông qua các cạnh và các góc còn lại. c

AC b AB c
* Trả lời :Sin B = cos C = = ; cos B = sin C = = A b C
BC a BC a
AC b AB c
Tan B = cot C = = ; cot B = tan C = =
AB c AC b
b) b = a sin B = a cos C ; c = a sin C = a cos B
b = c tan B = c cot C ;c = b=tan C= =b cotB
* Bài mới :
Hoạt động của giáo viên,häc sinh Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Các hệ thức I .Các hệ thức :
- GV giữ lại hình vẽ và kết quả kiểm tra bài 1.Định lí : sgk B

cũ ở bảng. c
a

? Em hãy nêu kết luận tổng quát từ các kết A b C


quả trên
-GV tổng kết lại và giới thiệu định lí . a)b = a sin B = a cos C ; c = a sin C = a cos
? Giả sử AB là đoạn đường máy bay lên B
tronh 1 ,2 phút thì độ cao máy bay đạt được b) b = c tan B = c cot C ;c = b=tan C= =b
sau 1,2 phút là đoạn nào . cotB
HS: Đoạn BH 2. Âp dụng :
? BH đóng vai trò là cạnh nào của tam giiác VD1: SGK
vuông.
HS: Cạnh góc vuông và đối diện với góc 1 B
Giải : 1,2 = giờ
300. 50 500km/h
? Vậy BH được tính như thế nào . Ta có : BH = AB.sin A ?

HS: BH = AB.sin A 1 300


= 500 . .sin 300 A H
? Em hãy tính và nêu kết quả 50
HS: BH = 5km 1
= 10 . = 5 km
? Giả sử BC là bức tường thì khoảng cachds 2
từ chân chiếc cầu thang đến bức tưòng là Vậy sau 1,2 phút máy bay bay cao được 5
đoạn nào . km
HS: Đoạn AB VD2: sgk
C
? AB đóng vai trò là cạnh nào của tam giác
vuông ABC và có quan hệ thế nào với góc 3m

650 Giải : 0
A 60
HS: Cạnh góc vuông và kề với góc 650. Ta có AB = AC.cos A ?
B

?Vậy AB được tính như thế nào . = 3 cos 650 �1,72m


HS: AB = AC.cos A Vậy chân chiếc cầu thang phải đặt cách chân
tường 1 khoảng là 1,72m
Ho¹t ®éng 3: Bài tập :
* Bài tập 26 /88
? Chiều cao của tháp là đoạn nào trên hình vẽ ( hs: AB) B
? AB đóng vai trò là cạnh nào của tam giác vuông ABC và có quan hệ thế
nào với góc 340 ?
0
HS: Cạnh góc vuông và đối diện với góc 34 . C
34 0

86m A
? Vậy AB được tính như thế nào .
HS:AB = AC.tanC
Giải : Ta có AB = AC.tanC = 86 tan340 �86 �58m
Vậy chiều aco của tháp là 58m
Ho¹t ®éng 4: Củng cố :
Cho tam giác ABC vuông tại A. Hãy viết các hệ thức về cạnh và góc trong tam gíac vuông
đó
Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn học ở nhà :
- Học kĩ bài
- Xem kĩ các ví dụ và bài tập đã giải

Ngày soạn: /10/2017


Ngµy d¹y: /
10/2017
Tiết 10:
§4. MỘT SỐ HỆ THỨC VỀ CẠNH VÀ GÓC
TRONG TAM GIÁC VUÔNG(t.t)
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức:HS được củng cố các hệ thức giữa cạnh và góc của 1 tam giác vuông
-HS hiểu được thuật ngữ “tam giác vuông” là gì ?
2.Kĩ năng: HS vận dụng được các hệ thưc trên trong tam giác vuông.
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
GV: Bảng số ; máy tính bỏ túi
HS: Bảng số ; máy tính bỏ ;Ôn tập các hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
Cho D ABC vuông tại A cạnh huyền a và các cạnh góc vuông b,c. Hãy viết các hệ thức về
cạnh và góc trong D vuông đó
* Bài mới :

Hoạt động của GV vµ HS: Néi dung:


Ho¹t ®éng2: Áp dụng giải tam giác II .Áp dụng giải tam giác vuông:
vuông Giải :

-GV giải thích thuật ngữ “tam giác vuông” GT D ABC;A = 90o
(Giải tam giác vuông là tìm tất cả các cạnh B = 10cm
và góc còn lại khi biết trước 2 cạnh ,1 cạnh KL B=?; a=?; c = ?
và 1 góc nhọn.
HS thực hiện VD Ta có B = 90o – C = 900 - 300 = 600
? Góc nhọn B được tính như thế nào . 3
Ta lại có:c = b tg C =10tg 300= 10
HS: B = 90o- C 3
? Biết b = 10cm và C=300,làm thế nào để mặt khác b= a.sinB
tính c. b 10 3 3
HS: c = b tg C suy ra a = = = 10 : = 20
sin B sin 600 2 3
? Tính a bàng mấy cách . 3 3
HS: 2cách :(C1 định lí Pitago ;c2 áp dụnh hệ vậy :B = 600 ;c = 10 (cm);a = 20 (cm)
3 3
thức về cạnh và góc trong tam giác vuông)
? Em hãy tính a theo 2 cách trên. b,
B

GT D ABC A = 900; 10 ?
C =450
450
C = 10cm A ?
C
b)Góc nhọn B được tính như thế nào . KL b = ?; a = ?
HS: B = 90o - C
? Biết c = 10;C =450 làm thế nào để tính b. Ta có B = 900 C=900-450=450
HS: b = c cot B
? Tính b bàng cách nào nữa. Ta lại có b = c.tanB=10tan450=10.1=10cm.
HS: tam giác ABC vuông cân tại A nên Mặt khác: b = a.sinB
b = c = 10 cm b 10 2
Suy ra a= = = 10 : = 10 2
HS: tính a tương tự a) sin B sin 45 0
2
Vậy B =450 b = 10cm ;a = 10 2
c) Góc nhọn c được tính như thế nào ? c)
B
HS:C =900 - B Gt D ABC;A = 900
? Biết cạnh huyền a bằng 20 cm và số đo B =350;a = 20cm 350
B;C.Làm thế nào để tính b; c.
? 20
HS: b = a. SinB = a cos C; c = a.sinC = a Kl C=?;b = ?; c= ?
?
cos B Ta có C = 900 – B A C
?
? Nếu biết b hoặc c ta có thể tính cạnh còn = 900 -350=550
lại bằng cách nào nữa Ta lại có: b = a. Sin B
HS: b = ctan B= ccot C; c = btanC = bcot C =20.sin 350 �11,47cm
d) Góc nhọn B được tính như thế nào c = a.sinC=20.sin550 � B
HS: Tính tann B rồi suy ra góc B 16,38cm ?
? Góc nhọn C được tính như thế nào . d) 21 ?
HS: C = 900 - B ?
? Cạnh huyền a được tính bằng những cách A
18
C
nào .
HS: c1: định lí Pitago;c2 :áp dunngj hệ Gt D ABC;Â = 900
thức:b = a. SinB = a cos C hoặc c = a.sinC = AB=21cm,AC=18cm Kl B =?,C =?,
a cos B a=? B
? Hãy tính a theo cách 2 và kết luận ?
b 18 ?
Ta có :tgB= = �0,8571 300
c 21 A 10
C

� B = 41  C =490
0

Ta lại có: b = a.sinB


b 18
 a= = �27, 44cm
sin B sin 410
Vậy :B = 410  C=490 ;a  27,44 cm
Ho¹t ®éng 3: Hướng dẫn học ở nhà :
- Học kĩ bài
- Xem kĩ các ví dụ và bài tập đã giải
- Làm các ví dụ 3,4,5 sgk.

Ngày soạn: /10/2017


Ngµy d¹y: /
10/2017
Tiết 11: LUYỆN TẬP
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức: HS được củng cố định nghĩa các tỉ số lượng giác của góc nhọn- các hệ thưc
giữa cạnh và góc của 1 tam giác vuông
2.Kĩ năng :HS vận dụng được các kiến thức trên để giải các bài tập liên quan
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
GV: Thước kẻ ; máy tính bỏ túi; tranh vẽ hình 31 ;32.
HS: Ôn lại định nghĩa các tỉ số lượng giác của 1 góc nhọn, các hệ thức giữa các cạnh và góc
trong tam giác vuông.máy tính bỏ túi; bảng số
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®«ng1. Kiểm tra bài cũ :
B
Cho D ABC vuông tại A .Hãy viết công thức tính cos B; tg C;AB?
AB AB
* Trả lời :cos B= ;tan B = .
BC AC
C
AB = Bcsin C = BC cos B = Actan C = Accot B. A

*
Hoạt động của GV vµ HS: Néi dung:
Ho¹t ®«ng2: Luyện tập : Bài tập 25:
GV treo tranh vẽ hình 31 B
? Hãy xác định chiều cao của cột đèn và GT AB ^ AC tại A
bóng của nó trên mặt đất . AB=7m;AC=4m
HS: -AB chiều cao của cột đèn KL a ? C a
A
-AC bóng của nó trên mặt đất . Chứng minh:
? Góc a cần tìm quan hệ thế nào với AB AB 7
Ta có :tan a = = �1, 750
HS: góc đối của AB AC 4
? Độ dài 2 cạnh góc vuông AB,AC đã Vậy  65 15 a 0 /
A C
biết .Vậy a được tính như thế nào.
AB
� a hoặc cot a � a
Bài tập 29:
tan a =
AC GT AB ^ AC tại A
GV treo tranh vẽ hình 32 AB=250m;BC=320m a 320m

? Xác định chiều rộng của khúc sông và KL a ? B


đoạn đường chiếc đò đi. Chứng minh:
HS: -AB chiều rộng của khúc sông AB 250
Ta có :cos a = =  0,7813
-BC đoạn đường chiếc đò đi. AC 320
? Góc a cần tìm quan hệ thế nào với AB  a = 390.
HS: Kề với cạnh AB Vậy dòng nước đã đẩy đò lệch đi 1 góc 390.
? Độ dài cạnh huyền BC và cạnh kề AB đã B

biết vậy a được tính như thế nào .


HS: Tính cos a rồi suy ra a Bài tập 32
?
-HS vẽ hình ghi giả thiết ,kết luận GT AB ^ AC tại A
700

- GV hướng dẫn chứng minh. C = 70o A C


? Em hãy xác định chiều rộng khúc sông và V = 2km/h;t=5/
quảng đường thuyền đi. KL AB?
HS: -AB chiều rộng khúc sông Chứng minh:
- BC quảng đường thuyền đi. 5 1
g= g
5/ =
?Quảng đường thuyền đi được tính như thế 60 12
nào . Quảng đường thuyền đi :
1 1 / 1 1 1
HS: BC = v.t = 2 . = (5 = giờ ) BC = 2. = (km/h)
12 6 12 12 6
? Chiều rộng khúc sông được tính như thế Chiều rộng khúc sông:
nào . 1
AB =BC.sinC = .sin 700 
1 6
HS: AB =BC.sinC = .sin 700  157 m 0,5396
6 �0,1566km �157 m
6

Ho¹t ®éng 3: Củng cố :


?.1 Nêu tầm quan trọng của việc ứng dụng các tỉ số lượng giác để giải các bài toán thực tế.
?.2 Đã vận dụng thế nào để giải quyết bài toán thực tế trên.
Ho¹t ®éng 4: Hướng dẫn học ở nhà :
- Xem kĩ các bài tập đã giải- Làm các 30,31.

Ngày soạn: /10/2017


Ngµy d¹y: /
10/2017
Tiết 12: LUYỆN TẬP (tt)

I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức: HS được củng cố các hệ thức giữa cạnh và góc của 1 tam giác vuông .
2.Kĩ năng :HS vận dụng được các kiến thức trên để giải các bài tập liên quan
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
GV: Thước kẻ ; máy tính bỏ túi; tranh vẽ hình 33.
HS:Máy tính bỏ túi ,Bảng số .
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
Tính: cos 220? Sin 380? Sin 540 ?sin 740?
*Trả lời :cos 220  0,9272
Sin 540  0,8090
Sin 380  0,6157
Sin 740  0,9613
* Bµi míi:
Hoạt động của GV vµ HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Luyện tập : Bài tập 30: K
HS vẽ hình ,ghi giả thiết ,kết luận A
GV hướng dẫn chứng minh: D ABC là tam
giác thường và ta chỉ mới biếtg 2 góc nhọn 0 38 030
B C
và độ dài BC N

? Vậy muốn tính đường cao AN ta phải tính


đoạn nào .
HS: Đoạn AB hoặc AC. GT D ABC;AN ^ BC tại N
?Để thực hiện được điều đó ta phải D vuông BC =11 cm;ABC = 38o ACB = 30o
có chứa BA hoặc AC là cạnh huyền .Theo KL a)K AN? B)AC?
em ta phải làm thế nào . a)Kẻ BK ^ AC với K �AC
HS: Kẻ BK ^ AC Ta có :BK là cạnh góc vuông của tam giác
?Nêu cách tính BK. vuông BKC.Nên :BK =BC.sinC=11.0,5.
HS: BK là cạnh góc vuông của tam giác Ta lại có : D BKC vuông tại K
vuôngBKC Nên KBC= 900-KCB =900-300 =600.
BK =BC.sinC = 11.sin 300 =11.0,5 =5,5 � KBA = KBC- ACB = 600 -380=220.
?Hãy tính số đo KBA Mặt khác AB là cạnh huyền của tam giác
0 0 0 0
HS:KBC = 90 -KCB =90 -30 =60 . vuông AKB.
� KBA = KBC- ACB=60 -38 =22 .
0 0 0 BK 5,5
Nên: AB = cos 220 = 0,9272 �5,932
?Hãy tính AB
HS: AB là cạnh huyền của tam giác vuông Vậy AN = AB sin B �5,932.sin 38  0

AKB. 5,932.0,6157  3,652 (cm)


b)Ta có:AC là cạnh huyền của D vuông
BK 5,5 5,5 ANC
= = �5,932

cos KBA cos 22 0
0,9272 AN 3,652 3, 652
Nên: sin C = sin 300 = 0,5 �7,304
?Nêu cách tính AN.
HS:AN là cạnh góc vuông của tam giác Vậy AC  7,304
vuông ANB.
0
Nên AN = AB sin B �5,932.sin 38 
5,932.0,6157  3,652
? Nêu cách tính AC. Bài tập 31 : A

HS: AC là cạnh huyền của tam giác vuông ?

ANC 8cm
9cm

AN 3, 652 a)Ta có:AB là cạnh B 54 0

AN = sin C = 0,5 �7,304


74 0

góc vuông của tam C H


?
D

GV treo tranh vẽ hình 33: giác vuông ABC. 700

? Nêu cách tính AB. Nên: AB = AC sin C


0 
HS:- AB là cạnh góc vuông của tam giác =8 sin 45 64,72 cm
vuông ABC Vậy AB  64,72 cm
- AB = AC sin C =8 sin 45 0 =8.0,8090 
64,72 cm b) kẻ AH ^ CD
b)Góc ADC cần tính là góc nhọn của tam Ta có: AH là cạnh góc vuông của D
giác thường ADC; để tính được số ddo của vuôngAHC
ADC ta phải tạo ra 1 tam giác vuông chứa Nên:AH =AC sin C=8.sin 740  8. 0,9613 
ADC 7,690
AH 7690
? Theo em ta làm thế nào. Ta lại có :sinD= � �0,8010
AD 96
HS:kẻ AH ^ CD
Suy ra : D  53013/  530.
?Nêu cách tính AH.
Vậy ADC  530.
HS: AH là cạnh góc vuông của D vuông
AHC
AH =AC sin C=8.sin 740  7,690
? Nêu cách tính số đo ADC
AH 7690
HS: Tính sinD= � �0,8010
AD 96
Suy ra : D  53013/  530.
Ho¹t ®éng 3: Củng cố :
1 Qua 2 bài tập 30 và 31 vừa giải ,để tính cạnh và góc còn lại của 1 tam giác thường em cần
làm gì?
2. Hãy phát biẻu định lí về cạnh và góc trong tam giác vuông .
Ho¹t ®éng 4: Hướng dẫn học ở nhà :
- Xem kĩ các bài tập đã giải.
- Mỗi tổ chuẩn bị 1 giác kế,1 e ke,1 thước cuộn .

Ngày soạn: /10/2017


Ngµy d¹y: /
10/2017

Tiết 13: §5. ỨNG DỤNG THỰC TẾ CÁC TỈ SỐ LƯỢNG GIÁC


CỦA GÓC NHỌN. THỰC HÀNH NGOÀI TRỜI
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức: HS biết xác định chiều cao của 1 vật thể mà không cần lên điểm cao nhất của

2.Kĩ năng : HS được rèn luyện kĩ năng đo đạc trong thực tế .
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động và có ý thức làm việc tập thể
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
GV: Giác kế ,eke đạc , tranh vẽ hình 34.
HS:Thước cuộn ,Máy tính bỏ túi ,giấy ,bút .
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
*.Bài mới :
Hoạt động của GV vµ HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Xác định chiều cao : I .Xác định chiều cao :
- GV treo tranh vẽ sẵn hình 34 lên bảng A

-GV nêu nhiệm vụ : Xác định chiều cao của


1 tháp mà không cần lên đỉnh của tháp
-GV giới thiệu: độ dài AD là chiều cao của 1
tháp mà khó đo trực tiếp được. b
O a
B

- Độ dài OC là chiều cao của giác kế 1.Cách thực hiện C


a

D
- CD là khoảng cách từ chân tháp tới nơi dặt - Đặt giác kế thẳng
giác kế đứng cách chân tháp 1 khoảng bằng a.
? Trong hình vẽ trên theo em những yếu tố - Đo chiều cao của giác kế (OC = b)
nào ta có thể xác định trực tiếp được . - Đọc trên giác kế số đo góc AOB = a
HS: Xác định góc AOB bằng giác kế trực Ta có : AB = OB tan a
tiếp  AD = AB + BD = a tan a +b
- Xác định trực tiếp đoạn OC ,CD bằng đo 2.Chứng minh AD là chiều cao của tháp :
đạc Vì tháp vuông góc với mặt đất .Nên tam
? Để tính độ dài AD em sẻ tiến hành như thế giác AOB vuông tại B
nào . Ta có : OB =a; AOB = a
-Các bước ở cách thực hiện  AB = a tan a

? Tại sao ta có thể coi AD là chiều cao của Vậy AD = AB + BD = atan a +b


tháp
HS: vì tháp vuông góc với mặt đất ,nên
tam giác AOB vuông góc tại B.
AD = AB + BD
* THỰC HÀNH :
Theo hướng dẫn trên các em sẽ tiến hành đo đạc thực hành ngoài trời
1. Chuẩn bị thực hành :
- GV yêu cầu các tổ trưởng báo cáo viêc chuẩn bị thực hành về dụng cụ và phân công nhiệm
vụ
- GV kiểm tra cụ thể
- GV giao mẫu báo cáo thực hành cho các tổ
BÁO CÁO THỰC HÀNH -TIẾT 13 HÌNH HỌC CỦA TỔ ...LỚP......
Xác định chiều cao (hình vẽ ) Đo cột điện ở trước trường THCS Quang Trung
a)Kết quả đo :
- CD =
-a =
- OC =
b) Tính AD = AB + BD
* Điểm thực hàmh của tổ được đánh giá như sau:
- điển chuẩn bị dụng cụ 2 điểm
- Ý thức kĩ luật 3điểm
- KĨ năng thực hành 5 điểm
2. Học sinh thực hành
- GV đưa hs tới địa điểm thực hành và phân công vị trí từng tổ .
- GV kiểm tra kĩ năng thực hành của các tổ ,nhắc nhở ,hướng dẫn thêm cho hs.
- Mỗi tổ cử 1 thư kí ghi lại kết quả đo đạc và tình hình thực hành của tổ sau khi thực hành
xong các tổ tiếp tục vào lớp để hoàn thành và báo cáo .
3 Hoàn thành báo cáo -Nhận xét -đánh giá
- Các tổ làm báo cáo thực hành theo nội dung
+ Về phần tính toán kết quả thực hành cần được các thành viên trong tổ kiểm tra vì đó là kết
quả chung của tập thể ,Căn cứ vào đó GV đánh giá cho điểm thực hành của từng tổ .
-Các tổ tính điểm cho từng cá nhân và tự đánh giá theo mẫu báo cáo
- Sau khi hoàn thành các tổ nộp báo cáo cho GV
-GV thu báo cáo thực hành của từng tổ
-Thông qua báo cáo và thực tế quan sát , kiểm tra ,nêu nhận xét - đánh giá và cho điểm thực
hành từng tổ .
Ho¹t ®éng 3: Hướng dẫn về nhà:
Tiết sau tiếp tục thực hành.
Ngày soạn: /10/2017
Ngµy d¹y: /
10/2017

Tiết 14 +15:
THỰC HÀNH NGOÀI TRỜI
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức:HS biết xác định khoảng cách giữa 2 địa điểm ,trong đó có 1 địa điểm khó tới
được
2.Kĩ năng : HS được rèn luyện kĩ năng đo đạc trong thực tế .
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động và có ý thức làm việc tập thể
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
GV: Giác kế ,eke đạc , tranh vẽ hình 34.
HS:Thước cuộn ,Máy tính bỏ túi ,giấy ,bút .
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :(không thực hiện )
* Bài mới :
Hoạt động của GV vµ HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Xác định khoảng cách II. Xác định khoảng cách :
-GV treo tranh vẽ sẵn hình 35 tr 31 lên bảng 1.Cách thực hiện : B
-GV nêu nhiệm vụ : Xác định chiều rộng -Lấy điểm A bên này
của 1 khúc sông mà việc đo đạc chỉ tiến sông sao cho AB
hành tại 1 bờ sông. vuông góc với các bờ
+ Hướnh dẫn : Ta coi 2 bờ sông song song sông A
a
C x
với nhau Chọn 1 điểm B phía bên kia sông - Dùng eke đạc kẻ
làm mốc ( thường lấy 1 cây làm mốc ) đường thẳng Ax sao cho Ax ^ AB
? Để tính độ dài AB em sẽ tiến hành như thế - Lấy C �Ax
nào. - Đo đoạn AC ( giả sử AC = a)
HS : Trả lời các bước như ở cách thực hiện - Dùng giác kế đo góc.
?Tại sao ta có thể coi AB là chiều rộng của 2.Chứng minh AB là chiều rộng khúc
khúc sông . sông :
HS : Vì 2 bờ sông coi như song song và AB Ta có :Tam giác ABC vuông tại A và AC = a
vuông góc với 2 bờ sông .Nên chiều rộng ACB = a
khúc sông chính là đoạn AB Vậy AB = a tan a
Ho¹t ®éng 3: THỰC HÀNH
- Đo chiều rộng hồ
- Các bước thực hiện như tiết 15
Ho¹t ®éng 4: Hướng dẫn học ở nhà :
- Ôn các kiến thức đã học
- Làm các câu hỏi ôn tập chương
- Làm bài tập 33, 34, 35 ,36 ,37.
………………………………………………………………………………………………..
Ngày soạn: /10/2017
Ngµy d¹y: /
10/2017

Tiết 16+17: ÔN TẬP CHƯƠNG I


I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức:-HS được hệ thống hoá các kiến thức về cạnh và đường cao trong tam giác
vuông ;
-HS được hệ thống hoá các công thức định nghĩa các tỉ số lượng giác của 1 góc nhọn và
quan hệ giữa các tỉ số lượng giác của 2 góc phụ nhau
2.Kĩ năng : HS được rèn luyện kĩ năng tra bảng ( hoặc sử dụng máy tính bỏ túi )để tìm các
tỉ số lượng giác hoặc số đo góc .
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
1.§å dïng
- GV : +Bảng tóm tắt các kiến thức cần nhớ có chỗ trống để học sinh điền cho hoàn chỉnh .
+ Bảng phụ ghi câu hỏi và bài tập .
+ Thước thẳng ,compa ,eke, thước đo độ ,phấn màu ,máy tính bỏ túi (hoặc bảng
lượng giác )
- HS: + Làm các câu hỏi và bài tập chương I
+ Thước thẳng ,compa ,eke, thước đo độ ,máy tính bỏ túi ; bảng lượng giác .
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
Ho¹t ®éng 1. Kiểm tra bài củ.
Em hãy viết một số hệ thức về cạnh và đường cao trong tam giác vuông
* Ôn tập :
Hoạt động của GV,HS: Néi dung:
I. Tổng hîp kiến thức chương I
-GV treo bảng phụ có ghi tóm tắt các kiến 1.Công thức về cạnh và đường cao trong
thức cần nhớ . tam giác A
? Công thức về A
vuông
cạnh và đường cao b
c h
b
c 2 / 2
trong tam giác /
c
h
b /
1.b = ab ; c = c/ b/
/ 2 / /
vuông B H C ac 2. h =b c B H C
a
1.b2 = .....; c2 = ... a
3. b.c = a.h
2. h2 = .... 1 1 1
= 2+ 2
4.
3. a.h = ...... h 2
b c
1
4. = ...+ ...
h2
2. Định nghĩa tỉ số lượng giác của góc
- GV yêu cầu hS điền vào dấu nhọn
HS: điền như nội dung ghi bảng.
A
2 Định nghĩa tỉ số lượng giác của góc nhọn AC
sin a =
AB BC
sin a = AB
.... A
cos a =
cos a = ...... BC a b
C
..... tan a = B
tan a = ; cot a =
.... a b
C
..... 3. Một số tính chất của các tỉ số lượng
cot a =
B

.... giác
- GV yêu cầu hS điền vào dấu a.Cho a và b là hai góc nhọn phụ nhau
HS: điền như nội dung ghi bảng sin a = cos b ;cos a = sin b
?Cho a và b là hai góc nhọn phụ nhau khi tan a = cot b ;cot a = tan b
đó : b. Các tính chất khác
a a
sin = .......... ;cos = ......... 0<sin a <1; 0<cos a <1
tan a = ...........;cot a = ........ Sin2 a +cos2 a =1
Hãy điền vào dấu ......
HS: điền như nội dung ghi bảng . tan a .cot a =1
? Cho góc nhọn a .Ta còn biết những tính Khi a tăng từ 00 đến 900 thì sin a và tan a
chất nào của các tỉ số lượng giác của góc a ;cos a và cot a giảm
HS: Kết quả trả lời như ghi bảng .
? Khi a tăng từ 00 đến 900 thì nhưng tỉ số II Bài tập:
lượng giác nào tăng. Những tỉ số lượng giác Bài tập 33:
nào giảm . a) C ;b) D ;c) C
a 0
HS: Khi tăng từ 0 đến 90 thì sin và0 a Bài tập 34:
a a
tan ; cos và cot giảm a a) C ;b) C
-GV treo bảng phụ ghi đề và hình vẽ A
? Hãy chọn phương án đúng : Bài tập 37: 4,5cm
HS: a) C ;b) D ;c) C 6cm

-GV treo bảng phụ ghi đề và hình vẽ bài 34: a) Ta có :AB2 +AC2=62 B H C
? Hãy chọn phương án đúng : +(4,5)2=56,25 =(7,5)2 7,5cm
HS: a) C ;b) C -BC2.
- GV goi học sinh dọc đề ghi GT và KL: Vậy D ABC vuông tại A
- GV treo bảng phụ vẽ hình và hướng dẫn AC 4,5
= = 0, 75
Ta có tanB =
chứng minh. AB 6
? Để chứng minh Tam giác ABC vuông tại � B  36052/.
A ta làm thế nào .  C  900- B  5308/.
HS: Áp dụng định lí đảo của định lí Pitago. Ta lại có:thức BC .AH = AB .AC
?Làm thế nào để tính góc B và C.
HS:-Áp dụng định nghĩa tỉ số lượng giác để  AH = AB. AC = 6.4,5 = 3, 6cm
tính . BC 7,5
- Sử dụng tính chất B + C = 90o để tính Vậy B  36 52 .;C  5308/;AH  3,6 cm
0 /

C b) Ta có : D MBC và D ABC có cạnh BC


? Đường cao AH được tính như thế nào chung và diện tích bằng nhau.
HS: - C1:Sử dụng hệ thức BC .AH = AB  M Phải cách BC 1 khoảng bằng AH
.AC Vậy:Mnằm trên 2 đường thẳng song song
- C2: Sử dụng hệ thức : với BC và cách BC 1 khoảng bằng AH (3,6
1 1 1 cm)
2
= 2
+
AH AB AC 2
? D MBC và D ABC có dặc điểm gì chung
HS: Có cạnh BC chung và diện tích bằng Bài tập 81 sách bài tập:
nhau.
?Vậy đường cao ứng với cạnh BC của 2 D a)1- sin a = sin2 a +cos2 a - sin2 a = cos2 a
này phải như thế nào . b)( 1 - cos a ) .(1 + cos a )
HS: đường cao ứng với cạnh BC của 2 D = 1-cos2 a = sin2 a
này phải bằng nhau. c)1+ sin2 a +cos2 a = 1 +1 =2
? Lúc đó điểm M nằm trên đường nào .
HS :Mnằm trên 2 đường thẳng song song
với BC và cách BC 1 khoảng bằng AH (3,6
cm)
? Hãy đơn giản các biểu thức :
a). 1- sin a
b). ( 1 - cos a ) .(1 + cos a )
c) .1+ sin2 a +cos2 a
-HS thảo luận nhóm và đại diện nhóm trình
bày bài giải .
+ Kết quả như nội dung ghi bảng .
Ho¹t ®éng 2: Hướng dẫn học ở nhà:
- Ôn tập theo bảng “ Tóm tắt kiến thức cần nhớ” của chương I
-Làm bài tập 38,39,40.

Ngày soạn: /11/2017


Ngµy
d¹y: /11/2017

Tiết 18:
ÔN TẬP CHƯƠNG I (t.t)
I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức:-HS được hệ thống hoá các hệ thức về cạnh và góc trong tam giác vuông ;
2.Kĩ năng HS được rèn luyện kĩ năng dựng góc nhọn a khi biết 1 tỉ số lượng giác của nó ;
kĩ năng giải tam giác vuông và vạn dụng vào tính chiều cao ,chiều rộng của vật thể trong
thựch tế.
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.chuÈn bÞ
- GV : +Bảng tóm tắt các kiến thức cần nhớ có chỗ trống để học sinh điền cho hoàn chỉnh .
+ Bảng phụ ghi câu hỏi và bài tập .
+ Thước thẳng ,compa ,eke, thước đo độ ,phấn màu ,máy tính bỏ túi (hoặc bảng
lượng giác )
- HS: + Làm các câu hỏi và bài tập chương I
+ Thước thẳng ,compa ,eke, thước đo độ ,máy tính bỏ túi ; bảng lượng giác .
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
*. Ôn tập :
Hoạt động của GV ,HS: Néi dung:
- GV treo bảng phụ ghi câu hỏi 3 và hình vẽ A .Lí thuyết :
37 1.Các hệ thức về
B
+ HS làm câu hỏi 3 bằng cách điền vào dấu cạnh và góc trong D
a
(....) của phần 4 “ Tóm tắt các kiến thức cần vuông . c

nhớ “ 1) b= a.sin B= a.cos C A b


C
Kết quả của học sinh như phần nội dung ghi c = a.sinC =a.cosB
bảng . 2) b = ctan B = c cot C
? Hãy trả lời câu hỏi 4:Để giải 1 tam giác C = b tanC = b cot B
vuông ta cần biết điều gì . * Chú ý : Để giải 1 tam giác vuông cần biết
HS: Để giải 1 tam giác vuông cần biết 2 2 cạnh hoặc 1 cạnh và 1 góc nhọn .
cạnh hoặc 1 cạnh và 1 góc nhọn . B .Bài tập :
- Ít nhất là 1 cạnh Bà tập 40: C
Học sinh đọc đề : Ta có : AC là cạnh góc
-GV treo bảng phụ vẽ hình 50 và hướng dẫn vuông
chứng minh. của tam giác vuôngABC . 0
35
? Chiều cao của cây là đoạn nào trên hình Nên :AC = AB tg B = 30 EB 1,7m A
D
30m
vẽ : CD = AD + AC. tg 500
? AD dược tính như thế nào . = 30.0,7 �21 (m)
HS: AD = BE =1,7 m Ta lại có : AD = BE =1,7 m
? AC Được tính như thế nào . Vậy chiều cao của cây là:
HS:-AC là cạnh góc vuông của tam giác CD = AD + AC =1,7 +21 = 22,7 (m)
vuôngABC
- AC = AB tan B Bài tập 38: B
GV tre bảng phụ ghi đề bà và hình vẽ
? Khoảng cách giữa 2 chiếc thuyền là doạn Ta có : IB là cạnh góc
nào trên hình vẽ vuông của tam giác A
HS : Đoạn AB vuôngIBK 15 0

0 0
? Đoạn AB được tính như thế nào . Nên IB =IK .tan( 50 +15 ) 50 0
I 38cm
HS:AB =IB -IA =IB tan 600 =380.tan 650 K
? Nêu cách tính IB. �814,9 (m)
HS: : IB là cạnh góc vuông của tam giác Ta lại có IA là cạnh góc vuông của tam giác
vuôngIBK vuông IAK
-IB =IK .tan650(IKB =500+150 =650. Nên IA =IK tan 500= 380 .tan 500 �452,9
? Nêu cách tính IA (m)
HS:IA là cạnh góc vuông của tam giác Vậy khoảng cách giữa 2 chiếc thuyền là:
vuông IAK AB =IB -IA �814,9 -452,9 �36,2 (m)
- IA =IK tan 500
Dựng góc nhọn a biết : a)Dựng xOy =900 y

a) sin a = 0,25 ;c) tan a = 1 - Trên Ay dựng


-GV yêu cầu học sinh thảo luận nhóm và đại điểm B sao cho B

diện các nhóm lên dựng hình AB =1 4

? Biết sin a =0,25 ta suy ra được điều gì .


1
- Dựng (b ,4cm)
a
HS : cạnh đối = 1 cát Ax tạ C A C x
Cạnh huyền 4 - Lúc đó a = ACB
?Như vậy để dựng góc nhọm a ta quy bài là góc cần dựng.
toán về dựng hình nào . y
HS : D vuông ABC với A = 900;AB =1 ;BC b)
=4 Dựng D vuông
B
?Biết tg a =1 ta suy ra được điều gì . ABC với AB
HS: cạnh đối = 1 = 1 =2 =1;AC =1 1

Cạnh kề 1 2 -Lúc đó đó a = A
a

?Hãy suy ra cách dựng góc nhọn a


1 C x
ACB là góc cần
HS: Dựng D vuông ABC với AB =1;AC =1; dựng.
a = ACB

* Hướng dẫn học ở nhà:


- Ôn tập lí thuyết và bài tập của chương I
- Chuẩn bị giấy và dụng cụ học tập để tiết sau kiểm tra -Làm bài tập 41, 42 .

Ngày soạn: /11/2017


Ngµy d¹y: /
11/2017

Tiết 19: KIỂM TRA 45’


I.MỤC TIÊU
1.Kiến thức: Học sinh được kiểm tra các kiến thức cơ bản của chương I
- Học sinh được giáo dục và rèn luyện tính nghiêm túc trong kiểm tra thi cử
2.Kỉ năng: Rèn luyện kỉ năng trình bày, kỉ năng sui luận hình học, rèn luyện tính tư duy độc
lập.
3.Thái độ: Làm việc nghiêm túc, cẩn thận, không quay cóp
II.chuÈn bÞ
GV: Đề kiểm tra
HS: Giấy , bút ,thước kẻ ,bảng số hoặc máy tính bỏ túi .
III. C¸c ho¹t §éng d¹y häc :
1.Ma trËn ®Ò kiÓm tra:
Các cấp độ tư duy
Vận dụng
Chủ đề Nhận biết Thông hiểu Cộng
Cấp độ thấp Cấp độ cao
TL TL TL TL
Hệ thức về cạnh Vận dụng được hệ
và đường cao thức để giải bài
trong tam giác toán có liên quan.
vuông.
Số câu: 1 Câu 1) 1 câu
Số điểm: 3,0 3,0 điểm
Tỉ lệ %: 30 %
Tỉ số lượng giác Biết được mối liên Biết vận dụng
của góc nhọn. hệ giữa tslg của được định nghĩa
các góc phụ nhau. tslg để tính toán.
Số câu: 1/3 Câu 2) 2/3 Câu 2) 1 câu
Số điểm: 1,0 2,0 3,0 điểm
Tỉ lệ %: 30 %
Hệ thức về cạnh Vận dụng được các Vận dụng các hệ
và góc trong hệ thức giữa cạnh thức giữa cạnh và
tam giác vuông. và góc để giải tam góc để ch/minh
giác vuông.. một hệ thức khác.
Số câu: 1 Câu 3)a 1 Câu 3) b 2 câu
Số điểm: 2,5 1,5 4,0 điểm
Tỉ lệ %: 40 %
Tổng số câu: 1/3 Câu 2/3 Câu 2 Câu 1 Câu 4 câu
Tổng số điểm: 1,0 2,0 5,5 1,5 10,0 điểm
Tỉ lệ %: 10 % 20 % 55 % 15 % 100 %

2. §Ò kiểm tra :
Câu 1: (3 điểm) Cho tam giác ABC vuông tại A và đường cao AH. Biết AB = 6 cm, hình
chiếu củaAB trên BC bằng 4,8 cm. Tính BC, AC, AH.
Câu 2: (3 điểm) Tam giác PQR vuông tại P có PR = 9 cm, QR = 15 cm. Tính các tỉ số
lượng giác của góc Q và góc R.
Câu 3: (4 điểm) Cho tam giác ABC vuông tại A, biết AB = 5 cm, BC = 7 cm.
a) Không dùng định lý Py-ta-go, hãy giải tam giác vuông ABC.
b) Kẻ đường cao AH. Chứng minh: AH = BC.sinB.cosB.
Ghi chú: Kết quả làm tròn đến độ, đến chữ số thập phân thứ tư.
3. ĐÁP ÁN VÀ HƯỚNG DẪN CHẤM BÀI KIỂM TRA CHƯƠNG I
Câu 1: (3,0 điểm) Hình vẽ + GT/KL: (0,5 đ )
DABC vuông tại A nên AB = BC.BH.
2 A
2
AB2 6
Suy ra BC = = = 7,5 (cm). (1,0 đ ) 6
BH 4,8
Ta có CH = BC – BH = 7,5 – 4,8 = 2,7 (cm) (0,5 đ )
4,8
Do đó AC2 = BC.CH = 7,5 . 2,7 = 20,25
B H C
Suy ra AC = 4,5 cm. (0,5 đ )
2
Ta cũng có AH = BH .CH = 4,8 . 2,7 = 12,96.
Suy ra AH = 3,6 cm. (0,5 đ )
Câu 2: (3,0 điểm) Hình vẽ + GT/KL: (0,5 đ )
Theo đề DPQR vuông tại P nên: P
PQ = QR2 - PR2 = 152 - 92
9
= 225- 81 = 144 = 12 (cm) (0,5 đ ) 9
PR 9 3
Vậy sin Q = = = = 0,6 (0,25 đ )
QR 15 5
R 15 Q
PQ 12 4
cos Q = = = = 0,8 (0,25 đ )
QR 15 5
PR 9 3 PQ 12 4
tan Q = = = = 0,75 ; cot Q = = = = 1,(3) (0,5 đ )
PQ 12 4 PR 9 3
� và R
Vì Q � là hai góc phụ nhau nên sin R = cos Q = 0,8 ; cos R = sin Q = 0,6
tan R = cot Q = 1,(3); cot R = tan Q = 0,75 (0,5 đ )
Câu 3:(4,0 điểm) Hình vẽ + GT/KL: (0,5 đ )
AB 5 A
a, Ta có sin C = � ≈ 46 0
=  0,7143 suy ra C (1,0 đ )
BC 7
từ đó B � ≈ 44 0
� = 900 – C (0,5 đ )
0 5
và AC = BC.sinB = 7.sin44
≈ 7. 0,6947 ≈ 4,8626 (cm) (0,5 đ )

b, Do DAHB có H = 900 nên AH = AB.sinB (1) (0,5B đ ) 7 H C
và DABC có A � = 900 nên AB = BC.cosB (2) (0,5 đ )
thay (2) vào (1) ta được AH = BC.sinB.cosB. (0,5 đ )

Ngày soạn: 3 /11/2017


Ngµy
d¹y: /11/2017
Tiết 20 §1. SỰ XÁC ĐỊNH ĐƯỜNG TRÒN .
TÍNH CHẤT ĐỐI XỨNG CỦA ĐƯỜNG TRÒN
I. Môc tiªu
1.Kiến thức:-Học sinh nắm đượ định nghĩa đường tròn ,các cách xác định một đường
tròn ,đường tròn ngoại tiếp tam giác và tam giác nội tiếp đường tròn .
HS nắm được đường tròn là hình có tâm đối xứng ,có trục đối xứng
2.Kĩ năng:HS biết dựng đường tròn qua 3 điểm không thẳng hàng ,biết chứng minh một
điểm nằm trên,nằm bên tronng ,nằm bên ngoài đường tròn.
HS biết vận dụng các kiến thức trong bài vào các tình huống thực tiễn đơn giản như tìm tâm
của 1 vật hình tròn , nhạn biết các biển giao thông , hình tròn có tâm đối xứng ,trục đối xứng
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II. ChuÈn bÞ:
1.§å dïng
GV :Một tấm biaf hình tròn thước thẳng ,com fa ,bảng phụ ghi sẵn 1 số nội dung của bài
học .
HS : Thước thẳng com pa và 1c tấm bìa hình tròn
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở

III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:


Ho¹t ®éng 1: giới thiệu 4 chủ đè chính của chương .
-Chủ đề 1:Sự xác định đường tròn và các tính chất của đường tròn .
-Chủ đề 2:Vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn.
-Chủ đề 3: Vị trí tương đối của 2 đường tròn .
-Chủ đề 4:Quan hệ giữa đường tròn và tam giác .
* Bài mới :
Hoạt động của GV vµ HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Nhắc lại về đường I .Nhắc lại về
tròn : đường tròn : (sgk)
-GV yêu cầu hs vẽ đường tròn tâm O bán -Kí hiệu :( O;R ) R
O
kính R. hoặc (O)
- Nêu định nghĩa đường tròn.? a)Điểm M nằm ngoài
Hs: phát biểu được định nghĩa đường tròn (O;R)  OM>R
như SGK .tr.97 b) Điểm M nằm trên (O;R)  OM=R
-GV treo bảng phụ giới thiệu 3 vị trí tương c) Điểm M nằmbên trong (o;R)  OM<R
đối của điểm M đối với (O;R)?Em hãy cho
K
biết các hệ thức liên hệ giữa độ dài OM và Giải : Ta có
bán kính R của (O) trong từng trường hợp :OH>R(doH nằm O
a)OM>R ;b)OM = R ;OM<R ngoài (o;R)
-GV treo bảng phụ vẻ hình 53 OK<R( do K
- Để so sánh ˆ
OKH và ˆ
OHK ta so sánh hai nằm trong (o;R)  H

đoạn thẳng nào ? vì sao? OH>OK


ˆ  OHK
ˆ
Hs:OH và OK theo quan hệ giữa cạnh và Vậy: OKH (theo định lý về góc và cạnh
góc trong tam giác . đối diện trong tam giác )
- Làm thế nào để so sánh OH và OK.? II .Cách xác định đường tròn:
Hs:so sánh OH và OK với bán kính R của 1.Đường tròn qua 2 điểm :có vô số đường
(O) tròn qua 2 điểm.Tâm của các đường tròn đó
-OH>R(Do điểm H nằm ngoài (O;R) nằm trên đường trung trựccủa đt nối 2 điểm
-OK<R (Do điểm K nằm trong (O;R) đó .
ˆ ˆ
_OH>OK  OKH > OHK A
Ho¹t ®éng 3:- Một đường tròn được
xác định khi biết những yếu tố nào? O1 O2
Hs: Tâm và bán kính .
B
-Một đoạn thẳng là đường kính của
đường tròn 2.Đường tròn qua 3 điểm không thẳng hàng
GV cho hs thực hiện ?.2 :Qua 3 điểm không thẳng hàng ta vẽ được 1
a) Hãy vẽ một đường tròn qua 2 điểm A và và
B? Chỉ 1 đường tròn, A
b) Có bao nhiêu đường tròn như vậy? Tâm -Tâm của đường tròn là
của chúng nằm trên đường tròn nào ? giao điểm của 2 đường
Hs: Có vô số đường tròn qua A và B.Tâm trung trực hai cạnh của O
của các đường tròn đó nằm trên đường tam giác
trung trực của AB ,vì OA =OB Tam giác ABC gọi là nội B C
GV cho HS thực hiện ?.3 tiếp đường tròn(O)
-Cho 3 điểm A ,B ,C không thẳng hàng.
Hãy vẽ đươnngf tròn qua 3 điểm đó III. Tâm đối xứng:
-Vẽ dược bao nhiêu đường tròn? vì sao ? ?.4 Ta có OA=OA/mà OA=Rnên có O/A=R
Hs: chỉ vẽ được 1 đường tròn ,vì trong tam  A/  R.
giác 3 trung trực cùng đi qua 1 điểm
- Vậy qua bao nhiêu điểm ta vẽ được một Kết luận (SGK) A B
đường tròn duy nhất ?. R O R

Hs :qua 3 điểm không thẳng hàng .


- Tại sao qua 3 điểm thẳng hàng khônng
xác dịnh được đường tròn?. IV.Trục đối xứng:
Hs :vì đường trung trực của 2 đoạn thẳng
không giao nhau. -Kết luận :SGK.
Ho¹t ®éng 4: - Có phải đường tròn là
hình có tâm đối xứng không ?.Em hãy thực
hiện ?.4 rồi trả lời .
Hs :ta có OA = OA mà OA = R nên OA =
,

R
 A  O
O
HS: kết luận đường tròn là hình có tâm đối
xứng
GV hướng dẫn HS thực hiện :
-Lấy miếng bìa hình tròn
- Vẽ 1 đường thẳng đi qua tâm của miếng
bìa
-Gấp miếng bìa hình tròn đó theo đường ?5 Ta có :C và C/ đối xứng nhau qua
thẳng vừa vẽ. AB.Nên AB là trung trực của CC/.Ta lại có
- Hãy nêu nhận xét? O  AB  OC/=OC=R.
Hs :nêu dược hai phần bìa hình tròn bằng
nhau và đường tròn là hình có trục đối Vậy C  (O;R) A

xứng.
Đường tròn có bao nhiêu trục đối xứng? O
HS : đường tròn cố vô số trục đối xứng( HS
gấp hình theo 1 vài đường kính khác ) C C/

- Hãy thực hiện ?5 B

- Để chứng minh O (O;R),cần chứng minh


điều gì?
Hs: OC, = R
- Để chứng minh OC, =R,cần chứng minh
điều gì?( HS: AB là tt )
- AB là trung trực của CC/ , vì sao ?
Hs: tính chất đối xứng
Ho¹t ®éng 5: Củng cố:
-Nêu cách nhận biêt 1 điểm nằm trong ,nằm ngoài hay nằm trên đường tròn ?
-Nêu các cách xác định 1 đường tròn?
-Nêu các tính chất của đường tròn?
Ho¹t ®éng 6: Hướng dẫn học ở nhà:
-Học thuộc bài ; Xem kỹ các bài tâp đã giải; Làm bài tập 3,4

Ngày soạn: /11/2017


Ngµy d¹y:
/11/2017

Tiết 21 LUYỆN TẬP


I. Môc tiªu
1.Kiến thức:
-HS được củng cố các kiến thứ về sự xác định đường tròn, tính chất đối xứng của đường
tròn qua 1 số bài tập.
2.Kĩ năng:
-HS được rèn luyện kĩ năng vẽ hình;suy luận ;chứng minh hình học.
3.Thái độ:
-HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II. ChuÈn bÞ:
1.§å dïng
-GV: thước thẳng , compa ,bảng phụ ghi trước 1 vài bài tập ,bút dạ ,phấn màu
-HS: thước thănngr ,compa
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở

III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:


Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
?.1Một đường tròn được xác định khi biết những yếu tố nào?
-Cho 3 điểm A,B,C hãy vẽ đường tròn qua 3 điểm này?
?.2Giải bài tập 3b/100 SGK
*Trả lời :?.1 Một đường tròn được xác định khi biết:
-Tâm và bán kính đường tròn,hoặc biết 1 đoạn thẳng là bán kính đường tròn đó-Hoặc biết 3
điểm thuộc đường tròn đó.Ta có :tam giác ABC nội tiếp đường tròn
đường kính BCSuy ra :OA=OB=OC .suy ra góc BAC =90o ( tam giác ABC có trung tuyến
1
AO = cạnh BC
2
*. Luyện tập
Hoạt động của GV vµ HS: Néi dung:
-GV treo bảng phụ ghi đề bài 7(sgk) và Bài tập 7/101
yêu cầu hs nối mỗi ô ở cột trái với mỗi ô (1)và(4) ; (2)và (6);
ở cột phải để được 1 khẳng định đúng (3) và (5)
HS (1)và(4) ; (2)và (6);(3) và (5) Bài tập 8/101
_Gv treo bảng phụ vẽ hình (giả sử đã -Dựng trung trực d của BC
dựng được ) bài tập 8 và yêu cầu hs phân -Gọi O là giao điểm của d và Ay
tích để tìm tâm O

?Đường tròn cần dựng qua B và C;Vậy


tâm nằm ở đâu?
HS: trung trực d của đoạn BC
? Tâm của đường tròn cần dựng lại nằm
trên
Ay.Vậy tâm đó nằm ở đâu?
HS: tâm O là giao điểm của d và Ay
?Bán kính của đường tròn cần dựng
HS: OB hặc OC
GV treo bảng phụ ghi đề bài 12 sbt và yêu
cầu Hs đọc đề và vẽ hình
a)Để chứng minh AD là đường kính của d

(o) ta chứng minh điều gì ? y


HS: O  AD
? Làm thế nào để chứng minh O  AD O

HS: Tam giác ABC cân tại A  đường -Dựng


cao AH là đường trung trực  D  AH (O;OB) ta A B C
x
 O  AD(do D  AH) được
ˆ đường tròn
b) Làm thế nào để tính số đo ACD ?
1
AD cầndựng
 D
HS: trung tuyến CO= 2 ACD
ˆ
vuông tại c  ACD =90o A

Bài tập 12:SBT/130


a)Ta có D ABC cân tại O

A.Do đó đường cao AH C


B H
đồng thời là đường trung
trực  O  AH D

Mà D  AH Nên O  AD
Vậy AD là đường kính của (o)
1
CD = AD
b) Ta có : 2  D ACD ^ tạiC
ˆ
Vậy : ACD =90o
Ho¹t ®éng 2: Củng cố:
1.Tâm của đường tròn ngoại tiếp của tam giác vuông nằm ở đâu?
-HS:Tâm của đường tròn ngoại tiếp của tam giác vuông là trung điểm cạnh huyền
2 .Nếu 1 tam giác có cạnh là đường kính của đường tròn ngoại tiếp tam giác thì đó là tam
giác gì
-HS: Tam giác vuông
Ho¹t ®éng 3: Hướng dẫn học ở nhà :
-Ôn các kiến thức đã học của tiết 20
-Xem kĩ các bài tập đã giải

Ngày soạn: /11/2017


Ngµy d¹y:
/11/2017

Tiết 22: §2 . ĐƯỜNG KÍNH VÀ DÂY CỦA ĐƯỜNG TRÒN


I. Môc tiªu
1.Kiến thức-HS nắm đường kính là dây lợi nhất trong các dây của đường tròn , nắm được 2
định lý về đường kính vuông góc với dây và đường kính đi qua trung điểm của 1 dây không
đi qua tâm.
-HS biết vận dụng các định lý để chứng minh đường kính đi qua trung điểm của 1 dây
,đường kính vuông góc với dây.
2.Kĩ năng:HS được rèn luyện kĩ năng lập mệnh dề đảo, kĩ năng suy luận và chứng minh
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II. ChuÈn bÞ:
1.§å dïng
GV:Thước thẳng ,compa ,phấn mầu ,bảng phụ.
HS: Thước thẳng ,compa.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở

III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:


Ho¹t ®éng 1: .Kiểm tra bài cũ :?Vẽ đường tròn ngoại tiếp của tam A
ˆ = 90O
giác vuông ( A ) Hãy chỉ rõ tâm ,đường kính,và các dây của đường tròn
đó ?
B C
-Trả lời :Tâm là trung điểm của đoạn BC. O

Đường kính là BC;Dây là AB,AC


Gv đặt vấn đề : Cho (O;R) trong các của đường tròn , dây lớn nhất là dây
như thế nào ?Dây đó có độ dài bằng bao nhiêu
* Bài mới
Hoạt động của GV vµ HS : Néi dung
Ho¹t ®éng 2 : So sánh độ dài của I.So sánh độ dài của đường kính và dây :
đường kính và dây : 1.Bài toán (sgk) Giải:
-GV yêu cầu hs đọc đề bài toán a) Trường hợp dây AB là đường
? Đưòng kính có phải là dây của đường kính:AB=2.R
tròn không?
HS: Đưòng kính là dây của đường tròn R R
A
?Vậy ta cần xét AB trong mấy trường hợp? O
B

HS: Hai trường hợp AB là đường kính và


AB không là đường kính
? Nếu AB là đường kính thì độ dài AB là b) Trường hợp dây AB không là đường
boa nhiêu? kính:
HS: AB = OA + OB = R + R = 2R
? Nếu AB không là đường kính thì dây AB O
có quan hệ thế nào với OA + OB? Tại sao? R

HS: AB < OA + OB =2R (theo bất đẳng A B


thức tam giác)
? Từ hai trường hợp trên em có kết luận gì Ta có AB<OA+OB=2R(bất đẳng thức D )
về độ dài của dây AB? Vậy :AB  2R
HS: AB  2R 2.Định lí 1(SGK)
? Vậy thì lúc nào thì dây AB lớn nhất . II.Quan hệ vuông góc giữa đường kính và
HS: đọc định lí 1.tr:103 (sgk) dây:
Ho¹t ®éng 3: Quan hệ vuông góc giữa 1.Định lí 2 (SGK)
đường kính và dây: AB A
(O; )
GV vẽ đường tròn (O;R); đường kính AB ^ GT: 2 ;CD:dây

với dây CD tại I. AB ^ CD tại I


?Em hãy so sánh độ dài IC và ID? Có bao O

nhiêu cách để so sánh . KL IC=ID D


D 
HS:-C1: COD cân tại O đường cao Ta có D COD cân tại C I

OI là trung tuyến  IC=ID O (OC=OD=R).Do B

C2: D OIC = D OID  IC=ID đó đường cao OI


? Nếu CD là đường kính thì kết quả trên đồng thời là trung tuyến Vậy :IC=ID
còn đúng không 2.Định lí 3 ( đảo của định lí 2)
-HS: CD ^ AB tại O  OC = OD  AB qua -AB là đường kính
trung điểm O của CD. -AB cắt CD tại I 
? Em hãy rút ra nhận xét từ kết quả trên. AB ^ CD O

HS: đọc định lí 2.tr 103 SGK - I  0;IC=ID


?Hãy thực hiện ?.1 ?.2 -( O;13cm) A M B

HS: Hình vẽ :AB không vuông góc với CD. -AB:dây;


?Cần bổ sung thêm điều kiện nào thì đường GT -AM=MB
kính AB đi qua trung điểm của dây CD sẽ OM =5cm
vuông góc với CD. KL AB?
HS : điều kiện :dây CD không đi qua tâm
HS: đọc định lí 3 .tr:103 sgk CM: Ta có MA=MB (theo gt)  OM ^
? Hãy thực hiện ?.2 AB(định lí quan hệ vuông góc giữa đường
?Từ giả thiết:AM=MB,suy ra được điều gì? kính và dây)
 D AMO vuông tại M
Căn cứ vào đâu?
HS:OM ^ AB theo định lí quan hệ vuông  AM = OA - OM (định lí pitago)
2 2

góc giữa đường kính và dây .  AM = 13 - 5 = 12cm


2 2

?Như vậy để tính độ dài dây AB ta chỉ cần  AB = 2.AM = 2.12 = 24cm
tínhđộ dài đoạn nào . Vậy :AB = 24 (cm)
HS :độ dài đoạn AM.
? Làm thế nào để tính AM.
HS: sử dụng định lí pitago vào D vuông
AMO với OA=13cm;CM=5cm.
AB=2.AM
Ho¹t ®éng 4: Củng cố :
1.Phát biểu định lí so sánh độ dài của đường kính và dây?
2 Phát biểu định lí quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây ?Hai định lí này có mối quan
hệ như thế nào với nhau?Nêu điều kiện để dịnh lí đảo hoàn toàn đúng ?
Ho¹t ®éng 3: Hướng dẫn học ở nhà : Bài 4 sgk

Ngày soạn: /11/2017


Ngµy d¹y:
/11/2017

Tiết 23: LUYỆN TẬP

I. Môc tiªu
1.Kiến thức-HS được khắc sâu kiến thức đường kính là dây lớn nhất của đường tròn và các
định lí về quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây qua 1 số bài tập.
2.Kĩ năng:-HS được rèn luyện kĩ năng vẽ hình , suy luận ,chứng minh .
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II. ChuÈn bÞ:
1.§å dïng
1.GV: thước thẳng ,compa, phấn màu
2. HS: Thước thẳng ,compa.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
HĐ1.Kiểm tra bài cũ:
?Phát biểu định lí quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây. Chứng minh định lí đó?
-Trả lời :_Định lí 2 và 3.tr.103 sgk
-Hình vẽ 66.tr103sgk
-CM: Ta có : D COD cân tại O(OC=OD=R).do dó trung tuyến OI đồng thời là đường cao
� OI ^ AB,Hay AB ^ CD
* .Bài mới
Hoạt động của giáo viên Nội dung
HĐ2: Tổ chức luyện tập_GV yêu cầu học Bài tập 10/104.sgk A

sinh đọc đề bài ,vẽ hình ,ghi gt và kết luận


của bài toán : GT ABC;BD ^ AC E D

? Để chứng minh 4 điểm B,E,D,D cùng CE ^ AB


thuộc 1 đường tròn ta phải chứng minh diều C
B
gì. KL a)B,E,D,C (O) O

HS: B,E ,D ,C cách đều tâm O b)DE<BC


? Tâm o của đường tròn qua 4 C/M :Gọi O là rung
điểmB,E,D,C nằm ở đâu.?Vì sao. điểm của BC
HS:Do BD ^ AC vàCE ^ AB nên tâm O của Ta có :BD ^ AC vàCE ^ AB(gt)
đường tròn qua B,E,D,Clà trung điểm của Do đó: D BEC và D BDC vuông tại E và D
BC BC
OE = OD = OE = OD =
BC vì theo tính chất đường
2  theo tính chất
2
trung tuyến của vuông
D đườngtrung tuyến của D vuông
? Hãy chứng minnh DE<BC. Vậy: B,E,D,C cùng  (o)
HS: DE là dây ,BC là đường kính của (o) b) Ta có:DE là dây và BClà đường kính
nên DE<BC theo định lí quan hệ giữa của(o) .Vậy DE<BC
đường kính và dây. Bài tập :11/104.sgk
GV yêu cầu HS đọc đề bài toán ,vẽ hình
ghi giả thiết ,kết luận. AB
(O; ) D K
GV hướng dẫn kẻ đường phụ:OI ^ CD GT 2
H
C I

?Nêu cách tính HC và DK. ;CD:dây


HS:HC=IH-IC và DK=IK-ID AH ^ CD; A O B

?Như cvậy để chứng minh :HC=DK ta phải BK ^ CD


làm điều gì. KL CH=DK
HS: c/m IH=IK và IC=ID C/M: kẻ OI ^ CD.Ta có OI ^ CD tại I
?Hãy chứng minh IH=IK Nên IC=ID(định lí quan hệ vuông góc giữa
HS:OI AH BK vì cùng ^ CD đường kính và dây)
OA=OB=Bán kính Ta lại có: OI AH BK(vì cùng vuông góc
 IH=IK( theo định lí 1 về đường trung AB)
bình của hình thang) Và:OA=OB(bán kính)
?Hãy chứng minh IC=ID Nên IH =IK( định lí 1 về đường trung bình
HS:OI ^ CD  IC=ID (theo quan hệ vuông của hình thang)
góc giữa đường kính và dây) Mặt  :CH=IH-IC vàDK=IK-ID
Vậy:CH=DK
HĐ3Củng cố:
1.Phát biểu định lí so sánh độ dài của đường kính và dây cung.
2. Phát biểu định lí quan hệ vuônng góc giữa đường kính và dây cung
HĐ4. Hướng dẫn học ở nhà:
-Khi làm bài tập cần đọc kĩ đề ,nắm vửng giả thiết ,kết luận.
-Cố gắng vẽ hình chuẩn xác và rõ đẹp .
-Vận dụng linh hoạt các kiến thức đã học ,cố gắng suy luận lozic
-Làm bài tâp:22,23.SB

Ngày soạn: /11/2017


Ngµy d¹y:
/11/2017
Tiêt 24 §3.LIÊN HỆ GIỮA DÂY VÀ KHOẢNG CÁCH TỪ TÂM ĐẾN DÂY
I. Môc tiªu
1.Kiến thức: Học sinh nắm được các định lí về liên hệ giữa dây và khoảng cách từ tâm đến
dây.
Học sinh vận dung các định lí trên để so sánh độ dài hai dây , so sánh các khoảng cách từ
tâm đến dây
2.Kĩ năng:Học sinh được rèn luyện tính chính xác trong suy luận và chứng
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II. ChuÈn bÞ:
1.§å dïng
Giáo viên: Thước thẳng ,com pa ,bảng phụ phấn màu
Học sinh: Thước thẳng ,com pa.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
HĐ1.Kiểm tra bài cũ:
Phác biểu định lí quan hệ vuông góc giữa đường kính và dây
Trả lời: Định lí 2,3 trang 103 sgk.
*Bài mới:
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung

HĐ2 .Bài toán(sgk) 1.Bài toán(sgk) C


HS: OH2+HB2=OK2+KD2 Áp dụng định lí K
? Hãy chứng minh phần chú ý Pytago vào tam giác D
HS: AB là đường kính thì H  O lúc đó vuông OHB và OKD O
R
HB2=R2=OK2+KD2, AB và CD là đường ta có:
kính thì K và H đều  O, lúc đó HB2=R2=KD2 OH2 + HB2 =OB2 =R2 A H B

? Hãy thực hiện ?1 (1)


a). Nếu AB = CD thì HB=HD  HB2=KD2 OK2 +KD2 =OD2=R2
 OH2=OK2  OH=OK (2)
? Hãy phát biểu kết quả trên thành định lí Từ (1) và (2) suy ra OH2+HB2=OK2+KD2
HS: Trong một đườnh tròn hai dây bằng nhau Chú ý : Kết luận của biểu thức trên vẫn
thì cách đều tâm đúng nếu một dây hoặc hai dây đều là
Nếu OH =OK thì OH2 = OK2  HB2 = KD2 đường kính
 HB=KD.

? Hãy phát biểu kết quả trên thành định lí


HS: Trong một đường tròn hai dây cách đều
tâm thì bằng nhau. 2. Liên hệ giữa dây
HĐ3? Hãy thực hiện ?2 và khoảng cách từ C
a). AB > AC  HB > KD  HB2 > KD2  tâm đến dây: K
OH2 < OK2  OH <OK. a). Định lí 1( sgk) D
O
? Hãy phát biểu kết quả trên thành định lí R
HS: Trong hai dây của đường tròn ,dây nào
A H B
lớn hơ thì dây đó gần tâm hơn.
b). OH < OK  OH2 < OK2  HB2 >KD2 
HB > KD  AB>CD
? Hãy phát biểu kết quả trên thành định lí AB = CD  OH = OK
HS:Trong hai dây của đường tròn ,dây nào b). Định lí 2(sgk)
gần tâm hơn thì dây đó lớn hơn. AB > CD  OH
? Hãy thực hiện ?3 < OK A
?Từ gt: O là giao điểm của các đường trung Áp dụng
trực của tam giác ABC ta suy ra được điều gì D F
O
HS: O là tâm đường tròn ngoại tiếp tam giác ?3
ABC B
E
C
GV:Như vậy so sánh BC và AC; AB và AC
là ta so sánh 2 dây của đường tròn.
?Vậy làm thế nào để so sánh . a). Ta có :OE = OF
HS: Sử dụng định lí 1 và2 về liên hệ giũa dây nên BC = AC (định lí1)
và k/c đến tâm b). Ta có : OD > OE và OE = OF(GT)
Nên OD > OF
Vậy AB < AC( định lí 2b)
HĐ4 Củng cố:
Bài tập 12/106sgk. HS thảo luận nhóm và đại diện nhóm trình bày :
-Hướng dẫn:
a) Nêu cách tính DE? D
b)Để chứng minh CD=AB ta phải làm điều gì?
-Kẻ OH vuông góc với CD rồi chứng minh OH=OE
? Nêu cách chứng minh OH=OE. O
H
ˆ ˆ ˆ
-HS :Tứ giác OEIH có: E = I = H = 90 vàOE=EI=3cm
O

Nên OEIH là hình vuông A E I B


HĐ5 .Hướng dẫn học ở nhà : C
-Học thuộc các định lí 1 và 2
- Xem kĩ các ví dụ và bài tập đã giải.
- Làm bài 13,14,15,16.sgk
…………………………………………………………………………………………….

Ngày soạn: 25/11/2014


Ngµy d¹y:
27/11/2014
Tiết 25 LUYỆN TẬP
I. Môc tiªu
1. Kiến thức: Cũng cố lại các kiến thức về liên hệ giữa dây và khoảng cách đến tâm
2. Kỉ năng: Rèn luyện kỉ năng sui luận hình học,kỉ năng trình bài bài toán chứng minh
3. Thái độ: Học tập nghiêm túc tư duy độc lập sáng tạo
II. ChuÈn bÞ:
GV: Chuẩn bị bài soạn, bài tâp tham khảo
HS: Chuẩn bị tốt kiến thức lý thuyết và các dạng bài tập dược giao

III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:


1. Ổn định tổ chức.
2. Kiểm tra bài củ.
Phát biêu các tính chất về mối liên hệ giữa dây và khoảng cách đến tâm
3.Bài mới
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung

Hoạt động 1: Chữa bài tập 13.


Gv: Để chứng minh EH = EK thì ta cần A B
H
chứng minh điều gì? O E
? Xét hai tam giác OHE và OKE:
K D
? Hai tam giác này có những yếu tố nào
C
bằng nhau?
HO = KO vì sao? Xét D OHE và D OKE
OE chung. OH = OK (AB = CD)
Từ hai yếu tố trên có thể sui ra hai tam giác OE (chung)  D OHE = D OKE
o
đó băng nhau không? OHE = OKE = 90 (CH-GN)
- từ đố sui ra điều gì?  EH = EK (đpcm)
b) Từ AB = CD em rút ra HA và KC có - Hs theo giỏi giáo viên hướng dẩn và tham
bằng nhau không? gia cm
HA = KC. suy ra điều gì?
EH = EK

Vậy EA =C
C F D
Hoạt động 2: Chữa bài tập 14
Gv: hướng dẩn. Hs theo dỏi giáo viên hướng dẩn vẽ hình và
O
Do dây AB cách CD một khoảng 22cm nên suy luận.
dể dàng nhận thấy AB, CD nằm khác phía Rút ra cách vẽ dây
A CD E B
so với O.  OF = 7cm
Qua O vẽ đường thẳng vuông góc dây AB CF2 = OC2 – OF2 = 252 – 72 = 576
và CD lần lượt tại E và F  CF = 24cm  B CD =A48cmFC
OE = ?; OF = ?
E D
OF = 7cm em hãy tính FC O
Gợi ý: sử dụng định lý Pitago
Từ đó rút ra độ dài CD

Hoạt động 3: Chữa bài tập 16


Gv: Yêu cầu học sinh vẽ hình vào vở.
Gv tiếp tục hướng dẩn Vẽ OD vuông góc với
- Vẽ OD vuông góc với EF EF  OD < OA (cạnh góc vuông nhỏ hơn
- Em hãy so sánh OD và OA? cạnh huyền)
Ta có: OD < OA em hãy so sánh độ dài của  BC < EF (quan hệ giữa dây và khoảng
BC và EF cách)
IV.Cũng cố Qua tiết học này các em đã được cũng cố lại các kiến thức về quan hệ giữa dây
và khoảng cách từ tâm đến dây
V. Hướng dẩn về nhà
-Về nhà tiếp tục thực hiện các bài tập còn lại bt 15 sách giáo khoa
- Tìm hiểu thêm một số dang bài tập ở sách bài tập và sách tham khảo khác
- Chuẩn bị trước bài vị trí tương đói của đường tròn và đường thẳng

Ngày soạn: /11/2017


Ngµy d¹y:
/11/2017
Tiêt 25 §4. VỊ TRÍ TƯƠNG ĐỐI CỦA ĐƯỜNG THẲNG
VÀ ĐƯỜNG TRÒN
I. Môc tiªu
1.Kiến thức-Học sinh nắm được 3 vị trí tương đối của dường thẳng và dường tròn, các k/n
tiếp điểm ,tiếp tuyến, các hệ thức liên hệ các khoảng cách từ tâm đường tròn đến đường
thẳng và bán kính đường tròn ứng với từng vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn
2.Kĩ năng:-Học sinh biết vận dụng các kiến thức trong bài để nhận bíêt các vị trí tương đối
của đường thẳng và đường tròn .
-Học sinh thấy được 1 số hình ảnh về vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn
trong thực tế
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II. ChuÈn bÞ:
1.§å dïng
-GV: +1que thẳng ,thước thẳng ,compa ,phấn màu.
+ Bảng phụ ghi bài tập 17 ,sgk tr109.
-HS: Compa ,thước thẳng ,1 que thẳng.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :-Thảo luận nhóm và đại diện từng nhóm trả lời :
Cho đường thẳng a, đường tròn (O;R) .Hãy xác định các vị trí tương đối của a và (O;R)?
Trả lời:

O
O O

a a
a

*. Bài mới

Hoạt động của GV,HS: Néi dung:


Ho¹t ®éng 1: Đường thẳng không I.Đường thẳng không giao(cắt)
giao(cắt) đườngtròn. đườngtròn.
1:Số điểm chung: 0
2. Hệ thức giữa d và R
GV giữ lại các hình vẽ của phần bài cũ và d>R
yêu cầu h/s phát hiện các vị trí tương đối
của (O;R) và a?
HS: Phát hiện ra có 3 vị trí tương đối
?Hãy tìm giao điểm của (O) và a.
HS: Không có điểm chung.
?Hãy so sánh khoảng cách từ (O) đến a.
HS: Do (O) ở ngoài a .Nên H ở bên ngoài

(O;R).Suy ra :OH>R .Vậy d > R


?Hãy tìm giao điểm của (O) và a . O
HS: có 2 điểm chung là A và B O
?Hãy so sánh khoảng cách từ O đến a với R.
a
HS:Do a cắt (O;R) nên H thuộc dây AB.Do a A H B
đó H ở bên trong (O;R) Suy ra OH <R .Hay H
d <R.
II.Đường thẳng cắt đường tròn :
Ho¹t ®éng2: Đường thẳng cắt
*Số điểm chung là 2
đườngtròn.
*Hệ thức giữa d và R là d < R
-Đường thẳng a gọi
?Hãy tìm điểm chung của (O) và a.
là cát tuyến của (O)
HS: có 1 điểm chung là A.
III. Đường thẳng tiếp xúc với đường
GV giới thiệu A là tiếp điểm và A là tiếp
tròn :
tuyến của(O;R)
*Số điểm chung :1
? Vậy thế nào là tiếp tuyến của đường tròn .
*Hệ thức giữa d với R O
Ho¹t ®éng 3: Đường thẳng tiÕp xóc
d=R
víi đườngtròn.
-A :gọi là tiếp điểm a
-a : gọi là tiếp tuyến H
HS: Tiếp tuyến của đường tròn là đường
của (o)
thẳng tiếp xúc với đường tròn tại 1 điểm .
* Định lí :(sgk)
? Hãy so sánh khoảng cách từ o đến a.
A là tiếp tuyến của (o) � a ^ OA tại A
HS: Do OA là khoảng cách từ o đến a và A
?.3 a cắt (0,5cm) do d=3cm<R=5cm
thuộc (O;R) .Nên OA =R;Hay d=R.
? Từ kết luận trên suy ra được điều gì
HS: Tiếp tuyến vuông góc với bán kính tại
tiếp điểm .
HS đọc định lí SGK .tr108
Ho¹t ®éng 4: Luyện tập củng cố:
-Bài tập 17.sgk.tr109:GV treo bảng phụ ghi đề bài 17 yêu cầu HS điền vào chỗ trống .
*Hướng dẫn:+ Làmthế nào để giải quyết bài toán?
Sử dụng các hệ thức liên hệ giữa d và R
Giải: 1) Cắt nhau do d=3cm<R=5cm
2)Do a tiếp xúc với (O;6cm) nên d=R=6cm
3)Không cắt do d=7cm>R= 4cm
Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn học ở nhà
-Học thuộc bài
- Xem kĩ các bài tập đã giải
-Làm bài 18,19.sgk.tr110

Ngày soạn: /12/2017


Ngµy d¹y: /
12/2017

Tiết 26: §5. DẤU HIỆU NHẬN BIẾT TIẾP TUYẾN CỦA ĐƯỜNG TRÒN
I. Môc tiªu
1.Kiến thức-HS nắm được các dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn
-HS biết vẽ tiếp tuyến tại 1 điểm của dường tròn,vẽ tiếp tuyến đi qua điểm nằm bên ngoài
đường tròn .
2.Kĩ năng: -HS biết vận dụng các dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn vào các bài
tập tính toán và chứng minh .
-HS thấy được hình ảnh về tiếp tuyến của đường tròn trong thực tế
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II. ChuÈn bÞ:
1.§å dïng
GV:Thước thẳng,compa,phấn màu.
HS:Thước thẳng,compa.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ:
HS1 Nêu các vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn cùng các hệ
thức tương ứng.
HS2 Vẽ hình trường hợp tiếp xúc
?Thế nào là tiếp tuyến của 1 đường tròn? Tiếp tuyến của đường tròn có
tính chất gì? a
*. Bài mới C

Hoạt động của GV ,HS: Néi dung:


Ho¹t ®éng 2: Dấu hiệu nhận biết tiếp I.Dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của
tuyến của đường tròn: đường tròn:
-GV giữ lại hình vẽ của bài cũ Định lí 1(sgk)
?Đường thẳng a có là tiếp tuyến của đường
tròn (o) không ? Tại sao? � C �a; C �(O) �

HS: Có –theo dấu hiệu nhận biếtthứ 2(định �a ^ OC a là tiếp tuyến của (O)
lí) ?1
?Hãy nêu dấu hiệu nhận biết 1 đường thẳng Giải :
là 1 tiếp tuyến của đường tròn. C1 :Ta có : BC ^ AH
HS đọc định lí tr.110.sgk tại A
?Hãy thực hiện ?.1 H �( A; AH )
-C1:Sử dụng định lí dấu hiệu nhận biết 1 Vậy BC là tiếp tuyến
đường thẳng là 1 tiếp tuyến của đường của(A;AH) B H C
tròn.
-C2:Sử dụng định nghĩa tiếp tuyến của C2:Ta có AH=R
đường tròn(Đường thẳng tiếp xúc với Vậy BC là tiếp tuyến của (A;AH)
đường tròn � d=R) II.Áp dụng:
Ho¹t ®éng 3: ¸p dông Bài toán (sgk)
GV yêu cầu h/s đọc đề và thực hiện bước Giải :
phân tích. * Cách dựng : B
Giả sử qua A ta đã dựng được 2 tiếp tuyến -Dựng M là trung
AB,AC của (O) điểm của OA O M A
?AB,AC là tiếp tuyến của (O) ta suy ra -Dựng (m M ;MO)
C
được điều gì?Tại sao? cắt (O) tại BC
HS: AB ^ OB tại Bvà AC ^ OC tại C(tính chất _Dựng các đường
của tiếp tuyến) thẳng AB,AC ta được các tiếp tuyến cần
Các tam giác ABO và ACO có OA là cạnh dựng
huyền .Vậy làm thế nào để xác định B,C? *Chứng minh :
HS :B,C cách trung điểm M của AO một Ta có MB=CM=1/2AO
AO Do đó :các tam giác ABO và ACO vuông
khoảng bằng
2 tại B và C
?Suy ra B,C nằm trên đường nào. Suy ra: AB ^ OB tại B
OA AC ^ OC tại C
HS: B, C �(O; )
2 Vậy :AB,Aclà tiếp tuyến của (O)
?Nêu cách dựng tiếp tuyến AB,AC.
HS;Tình bày như ở nội dung ghi bảng.
?Để chứng minh AB,AC là tiếp tuyến của
(O) ta chứng minh điều gì.
HS: AB ^ OB tại B và AC ^ OC tại C.
?Làm th nào để chứng minh.
HS:Sử dụng tính chất trung tuyến của tam
giác vuông.
Ho¹t ®éng 4 :Luyện tập củng cố :
Bài tập 21/tr 111.sgk:HS đọc đề vẽ hình ghi gt, kl
*.Hướng dẫn:
?Để chứng minh :AC là tiếp tuyến của (B;BA) ta chứng minh A
điều gì. 4
3
HS: AC ^ BA tại A
C
?Để c/m: AC ^ BA tại A ta chứng minh điều gì. B 5

HS : tam giác ABC vuông tại A.


? Căn cứ vào đâu để chứng minh tam giác ABC vuông tại A. .
HS : Định lí đảo của định lí pitago : 32 + 42 = 52 � DABC vuông tại A
Bài tập 23/111.sgk :-Hãy giải thích :
+Chiều quay của đường tròn tâm A và đường tròn tâm C cùng chiều với chièu quay của kim
đồng hồ.
Ho¹t ®éng 5 :Hướng dẫn học ở nhà :
-Học thuộc bài ,xem kĩ các bài tập đã giải.
-Làm bài tập 24,25.sgk
Ngày soạn .12.2017
Ngµy d¹y : .
12.2017
Tiết 27 LUYỆN TẬP
I.Mục tiêu :
1.Kiến thức-HS được rèn luyện kĩ năng nhận biết tiếp tuyến của đường tròn .
2.Kĩ năng:-HS được rèn luyện kĩ năng chứng minh,giải bài tập dựng tiếp tuyến
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
-GV : Thước thẳng ,com pa, phấn màu ,eke.
-HS : Thước thẳng ,compa, eke.
III. Các hoạt động dạy học:
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ:
?.1Nêu các dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn. B
?.2 Giải bài tập 22.tr111sgk. O
Trả lời: ?.1sgk.tr 110.
?.2: Bài tập 22 d
-Tâm O là giao điểm của đường vuông góc A
* Luyện tập:
Hoạt động của GV;HS: Néi dung
Ho¹t ®éng 2:Ch÷a bµi tËp Bài tập 24 tr
-GV yêu cầu h/s đọc đề ,vẽ hình ghi giả 111.sgk
thiết ,kết luận. O
-Gọi H là giao điểm của AB và OC. 1 2
? Để chứng minh CB là tiếp tuyến của (O) Chứng minh: A H
B
ta làm điều gì. Gọi H là giao điểm
ˆ = 90O của OB và OC ta có
HS: CB ^ OB tại B Hay CBO
? Để chứng minh CBO ˆ = 90O
ta chứng minh D ABC cân tại O nên C

điều gì. OA=OB


ˆ ˆ
HS: c/m D CBO = D CAO  O1 = O2 ( đường cao OH đồng thời là
? Hãy c/m D CBO = D CAO. phân giác)
HS: Tam giác ABC cân tại O  đường cao  D CBO = D CAO(c.g.c)
ˆ ˆ ˆ ˆ
OH đồng thời là phân giác  O1 = O2  D  CBO = CAO
CBO = D CAO(c.g.c) Ta lại có CA ^ OA tại A(tính chất tiếp
? Từ D CBO = D CAO ta suy ra được điều tuyến)
ˆ ˆ
gì .Tại sao?  CAO =90o  CBO =90o  CB ^ CO
ˆ = 900
ˆ = CAO tại B
HS : CBO ( Do CA là tiếp tuyến của
ˆ  Vậy CB là tiếp tuyến của (O)
(o) nên CA ^ OA  CAO = 90o )
? CAOˆ
= 90o suy ra được điều gì. Bài tập 25 tr 112 SGK.
HS: CB ^ OB tại B.Hay CB là tiếp tuyến
của (O).
GV yêu cầu h/s đọc đề ,vẽ hình ,ghi giả
thiết ,kết luận của bài toán . B
? Hai đường chéo của tứ giác OCAB có
đặc điểm gì. O M
A
E
HS: MO=MA(gt)
MB=MC(do BC ^ OA tại M) C
? Từ khẳng định trên suy ra tứ giác OCAB
là hình gì. a) Ta có :BC ^ OA tại M(gt)
HS: hình thoi( tứ giác có 2 đường chéo Suy ra : MB=MC (định lí quan hệ
vuông góc tại trung điểm của mỗi đường ) vuông góc giữa đường kính và dây )
? BE là hình gì của (o). Ta lại có :MO=MA( gt)
ˆ Vậy tứ giác OCAB là hình thoi.
HS : BE=BO.tg BOE
b) Ta có BE ^ OB taị B (tính chất tiếp
GV :OB đã biết R .
ˆ tuyến)
?Hãy nêu cách tính BOE .
ˆ Suy ra : D OBE vuông tại B
HS: D ABC đều  BOE =60o .  BE=OB.tg BOE ˆ
.
?Em nào có thể phát triển thêm câu hỏi của
Ta lại có : AOB đều (do
D
bài tập này .
OA=OB=AB=R)
HS:- Hãy chứng minh EC là tiếp tuyến của ˆ
 BOE = 60o
(O)?
 Vậy BE=R.tg60o = R 3
Giải tương tự bài 24
c) Ta có : D OCE= D OBE(c.g.c)
 ˆ = OBE
OCE ˆ = 90O
 CE ^ OC tại C
Vậy :CE là tiếp tuyến của (O)
Ho¹t ®éng 3: Hướng dẫn học ở nhà :
-Nắm vững định nghĩa ,tính chất ,dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến .
-Xem kĩ các bài tập đã giải.
-Làm bài tập 46,47 sách bài tập.
Ngày soạn: /12/2017
Ngµy
d¹y: /12/2017

Tiết 28 ;29 §6. TÍNH CHẤT CỦA HAI TIẾP TUYẾN CẮT NHAU
I.Mục tiêu :
1.Kiến thứcHS nắm được tính chất của hai tiếp tuyến cắt nhau, nắm được thế nào là đường
tròn nội tiếp tam giác ,tam gíac ngoại tiếp đường tròn ,hiểu được đường tròn bàng tiếp tam
giác .
2.Kĩ năng:HS biết vẽ đường tròn nội tiếp 1 tam giác cho trước .Biết vận dụng tính chất của
hai tiếp tuyến cắt nhau vào các bài tập về tính toán và chứng minh.
HS biết tìm tâm của một vật hình tròn bằng « thước phân giác »
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
1.§å dïng
GV:Thước thẳng,compa,phấn màu.
HS:Thước thẳng,compa.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. C¸c ho¹t ®éng dạy học:
Ho¹t ®éng 1 : Kiểm tra bài cũ:
? Phát biểu định lí ,dấu hiệu nhận biết tiếp tuyến của đường tròn.
? Cho (O) và 1 điểm A ở ngoài (O).Hãy dựng tiếp tuyến AB,AC của (O)
* Bài mới :
Hoạt động của GV,HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2 :Định lí về hai tiếp tuyến I. Định lí về hai tiếp tuyến cắt
cắt nhau(sgk) nhau(sgk)
GV: giữ lại hình vẽ ở phần bài cũ AB,AB là tiếp
?Hãy so sánh tam giác ABO và ACO tuyến của đường B
HS: tam giác vuông ABO=ACO vì có tròn (O)
OB=OC=R và OA chung.   AB = AC
 ˆ ˆ
O A
? Tam giác vuông ABO=ACO ta suy ra  BAO = CAO
 ˆ
được điều gì.  AOB = AOC
ˆ
ˆ ˆ ˆ ˆ C
HS: AB=AC, BAO = CAO; AOB = AOC
? Từ các két quả trên em hãy nêu tính chất
của 2 tiếp tuyến cắt nhau tại một điểm . Ứng dụng:Đặt miếng gỗ hình tròn tiếp
HS: Nêu nội dung định lí tr 114 sgk xúc với hai cạnh của thước .
-GV giới thiệu ứng dụng của định lí này là Kẻ theo tia phân giác cua thước ta được
tìm tâm của các vạt hình tròn bằng thước 1 đường kính.
phân giác Xoay miếng gỗ rồi tiếp tục làm như trên
HS quan sát thước phân giác mô tả cấu tạo ta được đường kính thứ hai.
và thực hiện ?.2 Giao điểm của hai đường kính là tâm
? Thế nào là đường tròn ngoại tiếp tam của miếng gỗ hình tròn .
giác ? Tâm của đường tròn ngoại tiếp tam II. Đường tròn nội tiếp tam giác(sgk).
giác được xác định như thế nào . (I; ID) là A
?Hãy thực hiện ?.3 theo nhóm. đường tròn
nội tiếp tam
Ho¹t ®éng 3: Đường tròn nội tiếp tam giác ABC F E

giác Tâm I là giao I


? Để chứng minh D,E,F nừm trên I ta chứng điểm của 3
C
minh điều gì. đường phân B D

HS: ID=IE=IF. giác tam giác


? Làm thế nào để chứng minh ID=IE=IF. ABC.
ID=IE vì I thuộc phân giác góc C III. Đường tròn bàng tiếp tam giác
ID=I F vì I thuộc phân giác góc B (sgk).
Suy ra ID=IE=I F (K; KD)là đường tròn bàng tiếp trong
Ho¹t ®éng 4: Đường tròn bàng tiếp góc A của tam giác ABC
tam giác Tâm K là giao điểm 2 đường phân giác
Giáo viên giới thiệu (I: ID) là đường tròn ngoài của tam giác.
bàng tiếp tam giác ABC và tam giác ABC là A
tam giác ngoại tiếp đường tròn( I ).
D
? Vậy thế nào là đường tròn nội tiếp tam B C
F E
giác ,tâm của đường tròn được xác định như
thế nào.
K
-Hãy thực hiện ?4
Học sinh thực hiện suy luận như ?3.
Giáo viên giới thiệu (K ,KD) là đường tròn
bàng tiếp tam giác .
? Vậy thế nào là đường tròn bàng tiếp tam
giác ?, tâm của đường tròn bàng tiếp nằm ở
vị trí nào?
* Có 3 đường tròn bàng tiếp tam giác , bàng
Ho¹t ®éng 5: Luyện tập củng cố:
Bài tập 26/ 115( sgk)
Hướng dẫn:
Từ gt AB,AC là hai tiếp tuyến của (O) ta suy ra được điều gì? Vì sao ?
AB=AC và góc BAO= góc CAO theo tính chất hai tiếp tuyến cắt nhau .
Từ các kết luận trên ta suy ra được điều gì?
Tam giác BAC cân tại A nên phân giác OA đồng thời là đường cao  OA ^ BC tại I
b). Hãy nêu các cách chứng minh BD// OA?
Cách1: BD và OA cùng vuông góc vói BC D B
Cách 2: OI là đường trung bình tam giác BCD
Ho¹t ®éng 6: Hướng dẫn học ở nhà: O
A
I
Học thuộc bài xem kĩ các bài tập đã giải
Làm bài tập 27,28,30,31 (sgk) C

Ngày soạn /12/2017


Ngµy d¹y:
/12/2017
Tiết 30: LUYỆN TẬP vÒ tÝnh chÊt cña hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau
I.Mục tiêu:
1 .Kiến thức:-Học sinh được củng cố tính chất tiếp tuyến của đường tròn; đường tròn nội
tiếp tam giác .
2 .Kĩ năng: -Học sinh được rèn luyện kĩ năng vẽ hình, vận dụng cấc tính chất của tiếp tuyến
vào các bài tập về tính toán và chứng minh.
-Học sinh bước đầu vận dụng tính chất của tiếp tuyến vào bài tập quỷ tích ,dựng hình.
3 Thái độ: Tự giác tích cực trong học tập
II.Chuẩn bị:
GV: Bảng phụ ghi câu hỏi,bài tập hình vẽ,thước thẳng ,compa,eke.
HS: Ôn tập các hệ thức lượng trong tam giác ,các tính chất của tiếp tuyến đường tròn.
Thước thẳng ,compa,eke.
III. Hoạt động dạy học:
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ:
?.1 Nêu các tính chất của tiếp tuyến căt nhau của đường tròn. B
D
?.2 Áp dụng giải bài tập 27 sgk.
*Trả lời O M
A
?.1 HS nêu các tính chất sgk tr 108 và tr 114
?.2 Ta có :DM=DB và ME=CE(tính chất của 2 tiếp tuyến cắt E
C
nhau)
Vậy chu vi (ABC) =AD +DE+EA+ =AD+DM+ME +EA=
= AD+DB+CE+EA =AB+AC=2AB(đpcm)
* Luyện tập:
Hoạt đông của GV,HS: Néi dung:
-GV treo bảng phụ vẽ hình bài 30 và Bài tập 30 tr 116 sgk
yêu cầu học sinh ghi giả thiết ,kết luận.
a) Trên hình vẽ:góc COD bằng tổng
y
những góc nào?
ˆ = COM
ˆ + MODˆ x D
HS: COD M
?Để chứng minh góc COD = 90o ta C
chứng minh điều gì?
HS: COMˆ + MOD
ˆ = 90O A O B
? Dựa vào đâu để chứng minh được
ˆ + MOD
COM ˆ = 90O a) ta có OC và OD là phân giác của
ˆ ˆ
HS: dựa vào tính chất của 2 tiếp tuyến AOM và MOB ( tính chất của 2 tiếp tuyến
cắt nhau và tính chất phân giác của 2 cắt nhau)
góc kề bù. ˆ ˆ
Ta lại có: AOM và MOB là 2 góc kề bù.
b)Trên hình vẽ CD bằng tổng nhửng Nên OC ^ OD.
đường thẳng nào? Vậy CODˆ = 90O
HS: CD=CM+MD b)Ta có :AC=AM ; BD=MD(tính chất
?Vậy để chứng minh CD=CM+MD ta của 2 tiếp tuyến cắt nhau)
chứng minh điều gì. Vậy :CD=CM+MD=AC+BD.
HS: c/m AC=CM; BD=MD.
? Dựa vào đâu để chứng minh AC=CM;
BD=MD.
HS: Dựa vào tính chất của 2 tiếp tuyến
cắt nhau.
c)Để chứng minh AC.BD không đổi ta c) Ta có OM ^ CD (tính chất của tiếp
nên quy về chúng minh tích nào không tuyến) Suy ra:CM.MD=OM2 =R(hệ thức
đổi? Tại sao? lượng trong tam giác vuông)
HS: CM . DM vì CM=AC và MD=BD Mà: CM=AC;MD=BD
?Hãy nêu tất cả các cách để chứng minh Vậy AC . BD = R2 :không đổi.
CM.MD không đổi. Bài 31 tr 116 sgk
C1 :Áp dụng hệ thức lượng trong tam A
giác vuông.
C2 :Chứng minh 2 tam giác đồng dạng. D F
GV treo bảng phụ vẽ hình bài 31 tr 116 O
sgk và yêu cầu h/s hoạt động theo nhóm
rồi cử đại diện nhóm trình bày. B E C
Gợi ý: ? Hãy tìm các cặp đoạn thẳng
bằng nhau trên hình vẽ. Ta có AD=AF;BD=BE; CF=CE (tính
HS: AD=AF;BD=BE; CF=CE theo tính chất của 2 tiếp tuyến cắt nhau.)
chất của 2 tiếp tuyến cắt nhau. Suy raAB+AC-BC=AD+BD+AF+FC-
?Hãy tìm các hệ thức tương tự. BE-BC =AD+DB+AD+FC-BD-
HS:-2BE=BA+BC-AC FC=2AD(đpcm)
-2CF=CA+CB-AB b) 2BE=BA+BC-AC
GV yêu cầu h/s vẽ hình và tìm các bước 2CF=CA+CB-AB
phân tích. Bài tập 29 tr 116 sgk
? Tâm O của đường tròn cần dựng phải Cách dựng:
thoả mãn điều kiện gì. -Dựng đường thẳng d vuông góc Ax tại
HS: Đường tròn (O) tiếp xúc với Ax tại B
B nên tâm O phải nằm trên đường thẳng -Dựng tia phân giác Az của góc xAy
d vuông góc với Ax tại B -Gọi d là giao điểm của d và Ay
-Dựng (O;OB) ta được đường tròn cần
?Vậy tâm O là giao của nhửng đường dựng
nào. x
HS: Olà giao của d và Az.
?Bài toán có bao nhiêu nghiệm hình.
y
d
O

A z
B

Ho¹t ®éng 2: Hướng dẫn học ở nhà :Xem kĩ các bài tập đã giải
Ngày soạn: 13/12/2014
Ngµy d¹y:
15/12/2014
Tiết 30: LUYỆN TẬP (tt)
I.Mục tiêu:
1 .Kiến thức:-Học sinh được củng cố tính chất hai tiếp tuyến căt nhau tiếp tuyến của đường
tròn; đường tròn nội tiếp tam giác.
2 .Kĩ năng: -Học sinh được rèn luyện kĩ năng vẽ hình, vận dụng cấc tính chất của tiếp tuyến
vào các bài tập về tính toán và chứng minh.
-Học sinh bước đầu vận dụng tính chất của tiếp tuyến vào bài tập quỷ tích, dựng hình.
3 Thái độ: Tự giác tích cực trong học tập, có thái độ yêu thích môn học
II.Chuẩn bị:
1.§å dïng
GV: Bảng phụ ghi câu hỏi,bài tập hình vẽ,thước thẳng ,compa,eke.
HS: Ôn tập các hệ thức lượng trong tam giác ,các tính chất của tiếp tuyến đường tròn.
Thước thẳng ,compa,eke.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. Hoạt động dạy học:
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài củ.
+ Em hãy nhắc lại tính chât hai tiếp tuyến căt nhau, thế nào là đường tròn nội tiếp, đường
tròn bàng tiếp
* Bài mới
Hoạt động của GV, HS: Néi dung:
-GV treo bảng phụ vẽ hình bài 30 và yêu Bài tập 30 tr 116 sgk
cầu học sinh ghi giả thiết ,kết luận.
a) Trên hình vẽ:góc COD bằng tổng những
góc nào?
HS: CODˆ = COMˆ + MODˆ
?Để chứng minh góc COD = 90o ta chứng
minh điều gì? y
ˆ + MOD
HS: COM ˆ = 90O D
x
? Dựa vào đâu để chứng minh được M
ˆ + MOD
COM ˆ = 90O a) ta C có OC và OD
HS: dựa vào tính chất của 2 tiếp tuyến cắt là phân giác của
ˆ A ˆ
nhau và tính chất phân giác của 2 góc kề bù. AOM v O B
à MOB ( tính
b)Trên hình vẽ CD bằng tổng nhửng đường chất của 2 tiếp tuyến
thẳng nào? cắt nhau)
HS: CD=CM+MD ˆ ˆ
Ta lại có: AOM và MOB là 2 góc kề bù.
?Vậy để chứng minh CD=CM+MD ta Nên OC ^ OD.
chứng minh điều gì. Bài 31 tr 116 sgk
HS: c/m AC=CM; BD=MD. A
? Dựa vào đâu để chứng minh AC=CM;
BD=MD. D F
HS: Dựa vào tính chất của 2 tiếp tuyến cắt O
nhau.
c)Để chứng minh AC.BD không đổi ta nên B E C
quy về chúng minh tích nào không đổi? Tại
sao? Ta có AD=AF;BD=BE; CF=CE (tính chất
HS: CM . DM vì CM=AC và MD=BD của 2 tiếp tuyến cắt nhau.)
?Hãy nêu tất cả các cách để chứng minh Suy raAB+AC-BC=AD+BD+AF+FC-BE-
CM.MD không đổi. BC =AD+DB+AD+FC-BD-
C1 :Áp dụng hệ thức lượng trong tam giác FC=2AD(đpcm)
vuông. b) 2BE=BA+BC-AC
C2 :Chứng minh 2 tam giác đồng dạng. 2CF=CA+CB-AB
GV treo bảng phụ vẽ hình bài 31 tr 116 sgk Bài tập 29 tr 116 sgk
và yêu cầu h/s hoạt động theo nhóm rồi cử Cách dựng:
đại diện nhóm trình bày. -Dựng đường thẳng d vuông góc Ax tại B
Gợi ý: ? Hãy tìm các cặp đoạn thẳng bằng -Dựng tia phân giác Az của góc xAy
nhau trên hình vẽ. -Gọi d là giao điểm của d và Ay
HS: AD=AF;BD=BE; CF=CE theo tính chất -Dựng (O;OB) ta được đường tròn cần dựng
của 2 tiếp tuyến cắt nhau.
?Hãy tìm các hệ thức tương tự.
HS:-2BE=BA+BC-AC
-2CF=CA+CB-AB
GV yêu cầu h/s vẽ hình và tìm các bước
phân tích.
? Tâm O của đường tròn cần dựng phải thoả
mãn điều kiện gì.
HS: Đường tròn (O) tiếp xúc với Ax tại B
nên tâm O phải nằm trên đường thẳng d
vuông góc với Ax tại B
- Đường tròn (O) tiếp xúc với Ay nên tâm O
phải nằm trên tia phân giác Az của góc xAy.
?Vậy tâm O là giao của nhửng đường nào.

Ho¹t ®éng 2: Hướng dẫn học ở nhà :


-Xem kĩ các bài tập đã giải
-Hướng dẫn bài 28: Tâm O thuộc tia phân giác Az của góc xAy

Soạn ngày 30.11.2013


Ngµy d¹y:
07.12.2013

Tiết 31 §7. VỊ TRÍ TƯƠNG ĐỐI CỦA HAI ĐƯỜNG TRÒN


I.Mục tiêu:
1 Kiến thức: -Học sinh nắm được 3 vị trí tương đối của 2 đường tròn ,tính chất của 2 đường
tròn tiếp xúc nhau(tiếp điểm nằm trên đường nối tâm),tính chất của 2 đường tròn cắt
nhau(hai giao điểm đối xứng nhau qua đường nối tâm)
2 Kĩ năng :
-Học sinh biết vận dụng tính chất 2 đường tròn cắt nhau,tiếp xúc nhau,vào các bài tập về
tính toán và chứng minh.
-Học sinh được rèn luyện tính chính xác trong tính toán, phát biểu ,vẽ hình.
3 Thái độ: HS tự giác tích cực trong học tập.
II .Chuẩn bị:
-GV: Một đường tròn bằng dây thép ,thước thẳng ,compa,eke,phấn màu.
-HS: Ôn tập sự xác định đường tròn,tính chất đối xứng của đường tròn ,thước kẻ ,eke.
III. Các hoạt động dạy học:
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
?.1 Hãy xác định đường tròn (O) qua 3 điểm không thẳng hang.
?.2 Vì sao 2 đường tròn phân biệt không thể có quá 2 điểm chung.
* Trả lời: A
?.1
O

B C
?.2 Vì theo sự xác định đường tròn qua 3 điểm không thẳng hàng ta vẽ được 1 và chỉ 1
đường tròn .Do đó nếu có 2 đường tròn có từ 3 điểm chung trở lên thì chúng trùng nhau.Vậy
2 đường tròn phân biệt không thể có 2 điểm chung
* Bµi míi:
Hoạt dộng của GV/HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Ba vị trí tương đối I.Ba vị trí tương đối của hai đường
của hai đường tròn: tròn:
GV giũ nguyên hình vẽ phần bài cũ cầm 1.Hai đường tròn cắt nhau: Là 2
đường ròn (O) bằng dây thép dịch đường tròn A
có 2
chuyển để học sinh thấy sự xuất hiện lần điểm
lượt 3 vị trí tương đối của 2 dường tròn. chung .Đoạn O O/ nối 2
?Có bao nhiêu vị trí tương đối giữa 2 điểm chung gọi là
B
đưòng tròn . dây chung của 2
HS: có 3 vị trí tương đối :1) cắt đường tròn.
nhau;2)tiếp xúc nhau ; 3)ngoài nhau-
đựng nhau. (AB là dây chung)
2-GV treo hình vẽ trường hợp cắt nhau. 2.Hai đường tròn tiếp xúc nhau:Là 2
Hãy xác dịnh số giao điểm của (O) và đường tròn chỉ có 1 điểm chung .Điểm

(O ). chung đó được gọi là tiếp điểm .
HS: có 2 giao điểm là A và B a)Tiếp xúc ngoài b)Tiếp xúc trong
-GV giới thiệu :AB là dây chung của hai
đường .
O A O/
GV treo bảng phụ vẽ hình trường hợp /O O A

tiếp xúc ?Hãy xác dịnh số giao điểm


của (O) và (O/).
HS : có 1 giao điểm (điểm chung) A
-GV giới thiệu :điểm A gọi là tiếp điểm . 3 Hai đường tròn không cắt nhau: Là
GV treo bảng phụ vẽ hình trường hợp 2 đường tròn không cố điểm chung.
không cắt nhau. a) Ngoài nhau b) Đựng nhau
? ?Hãy xác dịnh số giao điểm của (O) và
(O/).
HS: trả lời là không có điểm chung. A O B
C
O/
D
O
/ O

Ho¹t ®éng 3: giới thiệu :3 trường


hợp không cắt nhau:
+ Ngoài nhau II Tính chất đường nối tâm:
+ Đựng nhau. 1.Định lí : sgk
+ Đồng tâm. - O và O/ cắt nhau tại A và B
-GV giũ lại hình vẽ trường hợp ngoài OO / ^ AB
nhau và giới thiệu: đường nối tâm, đoạn   Tại I
nối tâm. IA = IB
A

?Tại sao đường nối tâm có là trục đối O/ O


-- O và O/ tiếp I
xứng của hình gồm cả 2 dường tròn (O) C
xúc nhau tại A D B
và (O/). C D
A O B O/
HS: AB là trục đối xứng của (O) và CD suy ra O,O/ và A thẳng hàng
là trục đối xứng của (O/).Mà A,B,C,D Áp dụng: ?.3
/
thuộc đường tròn nối tâm O O .Nên O Giải
/ /
O là trục đối xứng của (O) và (O ).
?Hãy thực hiện ?.2
HS: Do OA=OB=R(O)và O/ A= O/ B=R
(O/ ) a)Hai đường tròn - O và O/ cắt nhau tại
Suy ra : O O/ là trung trực của AB Avà B
Vì A là điểm chung duy nhất của 2 b)Gọi I là giao điểm của AB và O O/
đường tròn suy ra A  O O/ Ta có OA=OB (gt)
GV treo bảng phụ vẽ hình ?.3 IA =IB ( tính chất đường nối tâm)
a)?Hãy xác dịnh vị trí tương đôi của (O) Do đó IO là đường trung bình của tam
và (O/) giác ABC.
HS: cắt nhau tại A và B Vậy IC //BC Hay O O///BC(1)
? Để chứng minh : BC// O O/ ta chứng Tương tự:O O/ //BD (2)
minh điều gì . Từ (1) và (2) suy ra C,B,D thẳng hàng
/
HS: BC // IO do I O O  (theo tiên đề ơ clít)
? Để chứng minh BC // IO ta chứng Lưu ý : Không thể chứng minh trực tiếp
minh điều gì CD//OO/ vì 3 điểm C,B,D chưa thẳng
HS: IO là đường trung bình của tam hàng
giác ABC.
? Căn cứ vào đâu để chứng minh IO là
đường trung bình của tam giác ABC.
HS :-Giả thiết AC là đường kính của
(O) suy ra :AC=OC
-Tính chất đường nối tâm: IA=IB
? Để chứng minh C,B,D thẳng hàng ta
chứng minh điều gì.
HS:BD//O O/ rồi kết hợp BC//OO/ .suy
ra C,B,D thẳng hàng
Ho¹t ®éng 4: Luyện tập củng cố :
Bài tập 33 tr 119 sgk
Hướng dẫn:-Để chứng minh OC//O/C ta chứng minh điều C
gì?
-HS: Cˆ 1 = Dˆ 1 : ở vị trí so le trong 1

? Để chứng minh C1 = D1 ˆ ˆ 1 O/
O A 2
ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ ˆ /
HS: C1 = A1 ; D1 = A2 doA1 = A2 : đối đỉnh ,vì (O) và (O ) 1 tiếp
/
xúc tại A nên A thuộc đường nối tâm O O D
Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn học ở nhà:
-Học thuộc bài và xem kĩ các bài tập đã giải.
-Làm bài tập 34 SGK

C D
A O B O/
Ngày soạn 06.12.2013
Ngµy d¹y :
12.12.2013

Tiết 32 :
ÔN TẬP HỌC KÌ I
I.Mục tiêu:
1Kiến thức :-HS được hệ thống lại các kiến thức của học kì I( Hệ thức lượng trong tam giác
vuông-Đường tròn)
2 Kĩ năng :Rèn kĩ năng giải một số dạng toán trắc nghiệm .
3 Thái độ :HS tự giác tích cực trong học tập.
II. Chuẩn bị:
-GV:Bảng phụ ghi tóm tắt các kiến thức cần nhớ của chương I,II và bảng phụ ghi đề bài tập
III. Các hoạt động dạy học:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV ,HS : NỘI DUNG
Ho¹t ®éng 1: Lý thuyết I.Lý thuyết : E
I
GV treo bảng phụ ghi tóm tắt các kiến
thức cần nhớ của chương I ,II để HS D F

theo dõi và nhớ lại lí thuyết .


GV treo bảng phụ ghi bài t ập 1- trắc
nghiệm và yêu cầu h/s chọn phương án
đúng II.Bài tập trắc nghiệm
Ho¹t ®éng 2: Bµi tËp Bài 1:chọn phương án đúng :
HS: Kết quả:a) B; b)B ;c) B ;d) C Cho tam giác DEF có Dˆ = 900 .Đường cao DI
DE DI DI
a)Sin E bằng: A) ; B) C)
EF DE EI
DE DI EI
b) TgE bằng : A) B) C)
DF EI DI
DE DF DI
c) cos F bằng : A) B) C)
EF EF IF
DI IF IF
d) cotg F bằng: A) B) C)
IF DF DI
Kết quả:a) B; b)B ;c) B ;d) C
Bài 2 :Các đẳng thức sau đúng hay sai:
Cho góc nhọn a : A)sin 2 a = 1 - cos 2 a ; B)0 < tga < 1
GV treo bảng phụ ghi bài t ập 2- trắc 1
C ) sin a = D) cos a = sin(900 - a )
nghiệm và yêu cầu h/s chọn phương án cos a
đúng Kết quả:A:Đúng ;B:Sai ;C:Sai ;D: Đúng
HS:Kết quả: A:Đúng ; B:Sai; Bài 3: Hãy điền vào hệ thức:
C:Sai ;D:Đúng
GV treo bảng phụ ghi bài t ập 3- trắc
nghiệm và yêu cầu h/s điền vào ô hệ
thức
Vị trí tương đối của (O;R)và (O/ ;r)với Hệ thức
R>r
Hai đường tròn tiếp xúc ngoài O O/ =R +r
Hai đường tròn tiếp xúc trong OO/ = R-r
Hai đường tròn cắt nhau R-r<O O/<R+r
Hai đường tròn ở ngoài nhau OO/ > R+r
Hai đường tròn đựng nhau OO/ < R-r
Hai đường tròn đồng tâm OO/ =O
HS: điền được như nội dung ở bảng Kết quả : phần chữ đậm
GV treo bảng phụ ghi bài t ập 4 ,5- trắc Bài 4: Hãy diền vào chỗ trống (....) để được 1
nghiệm và yêu cầu h/s điền vào ô trống khẳng định đúng:
HS:Kết quả: 1) Trung trực ; 2) trung 1) Nếu 2 đường tròn cắt nhau thì đường nối tâm
điểm của cạnh huyền . là..........của dây chung.
2) Tâm của đường tròn ngoại tiếp tam giác
Kết quả: a)2cm<OO/ <8cm vuông là........
b) OO/ =8cm hoặcOO/ =2cm Kết quả: 1) Trung trực ; 2) trung điểm của cạnh
huyền .
Bài 5:Hãy diền vào chỗ trống (....) để được 1
khẳng định đúng:Cho (O;5) và (O/ ;3)
a)Để (O;5) cắt (O/ ;3) thì đoạn nối tâm phải thoả
mãn ........
b) Để (O;5) tiếp xúc với (O/ ;3) thì OO/ bằng....
Kết quả: a)2cm<OO/ <8cm
b) OO/ =8cm hoặcOO/ =2cm
Ho¹t ®éng 3: Hướng dẫn về nhà:
-Ôn kĩ bài
-Chuẩn bị tốt kiến thức và dụng cụ để chuẩn bị thi học kì I

Ngày so¹n: 06.1.2018


Ngµy d¹y:
08.1.2018

Tiết 33 +34: VỊ TRÍ TƯƠNG ĐỐI CỦA HAI ĐƯỜNG TRÒN (t .t)
I. Mục tiêu:
1Kiến thức:
-HS nắm được hệ thức giữa đoạn nối tâm và các bán kính của 2 đường tròn ứng với từng vị
trí tương đối của 2 đường tròn
- Hiểu được khái niệm tiếp tuyến chung của 2 đường tròn
2 Kĩ năng:
-HS biết vẽ 2 đường tròn tiếp xúc ngoài ,tiếp xúc trong , tiếp tuyến chung của hai đường
tròn ,biết xác định vị trí tương đối của 2 đường tròn dựa vào hệ thức giữa đoạn nối tâm và
các bán kính .
_HS thấy được hình ảnh của 1 số vị trí tương đối của 2 đường tròn trong thực tế .
3. Thái độ: HS tự giác tích cực trong học tập.
II.Chuẩn bị:
_GV: Bảng phụ vẽ sẵn các vị trí tương đối của 2 đường tròn, tiếp tuyến chung của 2 đường
tròn, hình ảnh của 1 số vị trí tương đối của 2 đường tròn trong thực tế , Thước thẳng ,eke
,compa, phấn màu.
- HS: Ôn tập bất đẳng thức tam giác ,tìm hiểu các đồ vật có hình dạng và kết cấu lien quan
tới những vị trí tương đối của 2 đường tròn,thước thẳng , bút chì.
III. C¸c ho¹t ®éng dạy học :
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
?.1 Nêu các vị trí tương đối giữa 2 đường tròn .
?.2 Phát biểu tính chất của đường nối tâm ,định lí về 2 đường tròn cắt nhau,hai đường tròn
tiếp xúc nhau.
*Trả lời :SGK
* Bài mới :
Hoạt đọng của GV, HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Hệ thức giữa đoạn I .Hệ thức giữa đoạn nối tâm và các
nối tâm và các bán kính bán kính
- GV treo bảng phụ vẽ sẵn vị trí 2 đường 1.Hai đường tròn cắt nhau:
tròn cắt nhau. A d

? Em có nhận xét gì về độ dài đoạn nối R r


O
tâm OO/ với các bán kính R,r. O/ d/
HS: R-r< OO/ <R+r( bất đẳng thức tam
R - r < OO /<R + r
giác )
?Để chứng minh (O;R) cắt (O/;r) ta 2 .Hai đường tròn tiếp xúc nhau :
chứng minh điều gì. a) Tiếp xúc ngoài:
HS: R-r< OO/ <R+r d

GV treo bảng phụ vẽ sẵn vị trí tiếp xúc O


R A r
O/

ngoài và tiếp xúc trong của 2 đường tròn


. OO/=R +r

? Hãy tính OO/ rồi nêu mối quan hệ giữa


b)Tiếp xúc trong:
OO/ với các bán kính .
HS: OO/ =OA+OA/ =R+r d
/
Quan hệ OO =R+r
? Hãy tính OO/ rồi nêu mối quan hệ giữa A
OO/ với các bán kính . O O/

HS: OO/=OA-O/A Hay OO/ =R-r


?Để chứng minh (O;R) tiếp xúc trong OO/=R -r

(ngoài) với (O;r) ta chứng minh điều gì .


3 .Hai đường tròn không giao nhau:
HS: OO/ =R-r (OO/ <R+r)
a) Ngoài nhau:
d1 d2

GV treo bảng phụ vẽ sẵn hình


R A B r O/ OO/ =R-r
a) ? Hãy tính OO/ ?Rút ra mối quan hệ O

giữa OO/ với các bán kính R,r?


HS:OO/=OA+AB+BO/=R+AB+r
 OO/ > R + r b) Đựng nhau: c) Đồng tâm
b);c) Thực hiện tương tự a)
HS: OO/=OA-AB-O/A=R-r-AB
 OO/ > R - r
O
HS: OO/ =O O O / O/
/
? Để chứng minh (O;R) và (O ;r) ngoài
nhau hoặc đựng nhau hoặc đồng tâm ta
OO/ =O
chứng minh điều gì . OO />R -r
HS: OO/ > R + r hoặc OO/ > R - r hoặc
OO/ =O II.Tiếp tuyến chung của 2 đường
Ho¹t ®éng 3: Tiếp tuyến chung tròn : là đường thẳng tiếp xúc với cả 2
của 2 đường tròn đường tròn đó.
-GV nêu khái niệm tiếp tuyến chung của ?.3
2 đường tròn rồi yêu cầu 4 nhóm thảo -H 97a: Tiếp tuyến chung ngoài :d1và d2-
luận và vẽ tiếp tuyến vào các hình vẽ TT chung trong : m
phần hệ thức . -H 97b:Tiếp tuyến chung ngoài : d1và d2
?Hãy thực hiện ?.3 -H 97c: Tiếp tuyến chung ngoài :d
HS: thảo luận nhóm và vẽ được tiếp -H 97d: Không có tiếp tuyến chung
tuyến

Ho¹t ®éng 3: Luyện tập củng cố :


Ho¹t ®éng 4: Hướng dẫn học ở nhà :
-Học thuộc bài và xem kĩ các bài tập đã giải.
-Làm bài tập 36,37,38,39 SGK
Ngày so¹n: .1.2018
Ngµy d¹y: .
1.2018

Tiết 35 LUYỆN TẬP


I. MỤC TIÊU
1 Kiến thức :- HS được củng cố các kiến thức về vị trí tương đối của 2 đường tròn, tính chất
của đường nối tâm, tiếp tuyến chung của 2 đường tròn.
2 Kĩ năng : -HS được rèn kĩ năng vẽ hình , phân tích chứng minh thông qua các bài tập
-HS thấy được ứng dụng thực tế của vị trí tương đối của 2 đường tròn ,của đường thẳng và
đường tròn.
3 Thái độ : HS nghiêm túc trong học tập.
II. CHUẨN BỊ:
1.§å dïng
GV: Bảng phụ ghi đề bài tập, hình vẽ 99,100,101,102,103 sgk, thước thẳng ,eke
,compa,phấn màu.
HS: Ôn các kiến thức về vị trí tương đối của 2 đường tròn , thước thẳng ,compa.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
HĐ1 Kiểm tra bài cũ :
?.1 Điền vào ô trống trong bảng sau ở bài tập 35
?.2 Giải bài tập 36:
* .LUYỆN TẬP
Hoạt động của GV, HS: Nội dung:
HĐ2Tổ chức luyện tập Bài tập 38 tr 123 SGK:
-GV treo bảng phụ vẽ hình
?Đường tròn (O/;1cm) tiếp xúc ngoài với O/

(O;3cm) thì O O/ bằng bao nhiêu I

HS: O O/ =3+1=4cm I
O/
Vậy các tâm O/ nằm trên đường nào ? O

HS: Nằm trên (O;4cm)


? Các(I;1cm) tiếp xúc trong với (o;3cm)
thì OI bằng bao nhiêu.
HS:OI=3-1=2cm
? Vậy các tâm I nằm trên đường nào a) Nằm trên ( 0 ;4cm)
HS: nằm trên (O;2cm) b) Nằm tren ( 0;2cm)
-GV treo bảng phụ vẽ sẳn hình và hướng Bài tập 39 tr 123 sgk:
dẫn học sinh vẽ hình
?Để chứng minh BAˆ C = 90 O ta chứng
minh điều gì. B
HS: chứng minh tam giác ABC vuông tại I
C
A
? Để chứng minh tam giác ABC vuông tại O A O/
A ta chứng minh điều gì ?Vì sao?
1
HS: c/mIA=IB=IC= 2 BC .Theo tính chất
trong tiếp tuyến của tam giác vuông
?Căn cứ vào đâu để chứng minh a) Ta có IA=IB, IA=IC( tính chất 2
IA=IB=IC .HS: Tính chất của 2 tiếp tuyến tiếp tuyến cắt nhau)
cắt nhau: IA=IB ;IA=IC  IA=IB=IC= BC
1  IA = IB = IC =
BC 2
2  D ABC vuông tại A
? Để chứng minh OIˆO / = 80 O ,ta chứng
Vậy : BAˆ C = 90 O
minh điều gì .
b)Ta có :IO và IO/ là phân giác của góc
HS: OIˆO / là góc tạo bởi 2 tia phân giác
BIA và AIC ( tính chất 2 tiếp tuyến cắt
của 2 góc kề bù BIˆA và AIˆC
nhau)
? Căn cứ vào đâu để khẳng định IO và IO/
Mà góc BIA kề bù với góc AIC
là phân giác của BIˆA và AIˆC .
Vậy góc OIO/=90o
HS: Tính chất 2 tiếp tuyến cắt nhau.
c)Ta có :IA ^ O O/( tính chất của tiếp
? Hãy nêu cách tính BC.
tuyến chung trong)
HS: BC=2IA do IA=IB=IC.
Suy ra :IA2=OA.O/A( Hệ thức
? Làm thế nào để tính IA.
lượngtrong tam giác vuông)
HS: Áp dụng hệ thức lượng trong tam
 IA2=9.4=36
giác vuông OIO/ tính được IA=6 
 IA=6cm
BC=12cm
 BC=2IA=12cm
-GV treo bảng phụ vẽ sẵn hinh 99 a,b,c
 Vậy BC =12 cm
sgk và hướng dẫn học sinh xác định chiều
quay của các bánh xe tiếp xúc nhau. Bài tập 40 tr 123 sgk:
1) Trên các hình 99a, 99b hệ thống
+ Hai đường tròn tiếp xúc ngoài ( nội bánh răng chuyển động được
dung ghi bảng ) -Trên hình 88c hệ thống bánh răng
++ Hai đường tròn tiếp xúc trong (nội không chuyển động được.
dung ghi bảng ) 2) Giải thích về chhiều quay của từng
--GV treo bảng phụ vẽ sẵn hình 100, 101 bánh xe
sgk -Nếu 2 đường tròn tiếp xúc ngoài thì 2
+ Ở hình 100: đường thẳng AB tiếp xúc bánh xe quay theo 2 chiều khác nhau

với B C nên AB được vẽ chắp nối trơn

với B C
+ Ở hình 101: MN không tiếp xúc với
cung NP nên MNP bị gãy tại N
HĐ3 Hướng dẫn học ở nhà:
-Xem kĩ các bài tập đã giải .
-Làm bài 70 tr 138 sbt
-Làm 10 câu hỏi Ôn tập chương II
-Đọc và ghi nhớ “ tóm tắt các kiến thức cần nhớ

Ngày so¹n: .1.2018


Ngµy d¹y: .
1.2018

Tiết 36 ÔN TẬP CHƯƠNG II

I. MỤC TIÊU
1)Kiến thức:
-HS được ôn tập các kiến thức đã học về tính chất đối xứng của đường tròn , liên hệ giữa
dây và khoảng cách từ tâm đến dây ,về vị trí tương đối của đường thẳng và đường tròn của 2
đường tròn
-HS biết vận dụng các kiến thức đã học vào các bài tập về tính toán và chứng minh.
2) Kĩ năng :HS được rèn luyện cách phân tích , tìm lời giải bài toán và trình bày lời giải,
làm quen với dạng bài tập về tìm vị trí của 1 điểm để một đoạn thẳng có đọ dài lớn nhất
3) Thái độ : HS tự giác tích cực trong học tập
II. CHUẨN BỊ:
1.§å dïng
-GV: Bảng phụ ghi câu hỏi , bài tập, hệ thống kiến thức ,bài giải mẫu.,thước thẳng compa
,eke , phấn màu .
-HS: Ôn tập theo câu hỏi ôn tập chương và làm bài tập.
Thước kẻ, compa, eke ,phấn màu.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
HĐ1. ÔN TẬP:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HỌC NỘI DUNG
SINH
Gv:Treo bảng phụ ghi đề bài tập 41sgk. A.Tóm tắt các kiến thức cần nhớ (sgk)
Yêu cầu học sinh đọc đề và nhắc lại các B .Bài tập:
khái niệm đường tròn ngoại tiếp tyam * Bài tập 41 tr 128 sgk:
giác và tam giác nội tiếp đường tròn. A
Gv : hướng dẫn hs vẽ hình ghi GT KL F
a). Hãy tính OI ,OK,IK rồi kết luận ?
E
HS: OI= OB –IB: (I ) tiếp xúc trong với 1
2
2

(O) B I H
1
O K
C

OK=OC-KC (K) tiếp xúc trong với (O)


IK=IH_KH : ( I ) tiếp xúc ngoài với (K)
GV: Hãy nêu cách chứng minh hai D
đường tròn tiếp xúc ngoài?,tiếp xúc
trong và các vị trí tương đối của hai Chứng minh:
đường tròn? a) Ta có : OI = OB –IB
HS: Tính đoạn nối tâm bằng tổng hai Vậy ( I ) tiếp xúc tron với đường tròn
bán kính thì hai đường tròn tiếp xúc (O)
ngoài, nếu đoạn nối tâm bằng hiệu hai Ta có: OK = OC –KC
bán kính thì hai đường tròn tiếp xúc Vậy ( K) tiếp xúc tron với ( O)
trong. ( vị trí tương đối (sgk)). Ta có : IK = IH + HK
b). Hãy dự đoán tứ giác AEHF là hình Vậy (I) tiếp xúc ngoài với (K)
gì? b) Ta có : D ABC nội tiếp đường tròn
HS: Hình chữ nhật đường kính BC (gt)
GV: Nên sử dụng dấu hiệu nhận biết nào Nên ABC vuông tại A  góc EAF=900
D
Tứ giác AEH F có Aˆ = Eˆ = Fˆ = 90
0
để chứng minh tứ giác AEH F là hình
chữ nhật? Vậy tứ giác AEH F là kình chữ nhật
HS: Tứ giác có ba góc vuông vì đã có
Eˆ = Fˆ = 90 0 ta chỉ cần chứng minh góc A
bằng 90 0 .
GV: Căn cứ vào đâu để chứng minh góc c) D AHB vuông tại H và HE ^ AB nên
A bằng 900 ? AH2=AC. AE (1)
HS: Sử dụng tính chất nếu tam giác nội D AHC vuông tại H và HF ^ AC

tiếp nội tiếp đường tròn có một cạnh là nên


2
đường kính thì tam giác đó là tam giác AH = AC.A F (2)
vuông. Từ (1) và (2)  AE.AB= A F. AC
c). Hãy nêu các cách chứng minh
:AE.AB=AF.AC?
HS: Sử dụng hệ thức lượng trong tam
giác vuông, sử dụng tam giác đồng d)Gọi N là giao điểm của E F và AH . Ta
dạng. có EN =HN ( tính chất đường chéo hình
Gv: cần sử dụng hệ thức lượng vào tam chữ nhật)
giác vuông nào? Vì sao?  D EHN cân tại N
Hs: Tam giác vuông AHB và AHC vì có  Eˆ 2 = Hˆ 2
AH chung Ta lại có D EIH cân tại I ( IE =IH)
d) hãy nêu dấu hiệu nhận biết tiếp  Eˆ1 = Hˆ 1
tuyến ? Eˆ1 + Eˆ 2 = Hˆ 1 + Hˆ 2 = AHB
ˆ = 900
 ( Do AD ^
Hs: Trả lời như (sgk)
BC tại H )
Gv: Để chứng minh E F là tiếp tuyến  Góc IE F= 900
của ( I ) và ( K ) ta chứng minh điều gì?  E F ^ IE tại E
Hs: E F ^ IE tại E và E F ^ KF tại F  E F là tiếp tuyến của đường tròn
Gv: Để chứng minh E F ^ IE ta chứng
(I)
minh điều gì? ( IEˆ F = 90 0 )
Tương tự : EF là tiếp tuyến của đường
GV: Trên hình vẽ : IEˆ F bằng tổng của
tròn (K)
hai góc nào?
ˆ = Eˆ + Eˆ
Vậy E F là tiếp truyến chung của đường
Hs: IEF 1 2
tròn (I) và đường tròn (K)
Gv: Hãy so sánh gócE1 với góc H1 và
góc E2 với góc H2 ? Hãy tính tổng góc e). Ta có AH  AC ( quan hệ giữa đường
H1 với góc H2 rồi kết luận ? vuông góc và đường xiên)
Hs: Trả lời như nội dung ghi bảng do đó : AH lớn nhất  AH = AO  H 
Tương tư đối với đường tròn (K) O
e) Để chứng minh E F lớn nhất ta qui về ta lại có E F =AH (tính chất đường chéo
chứng minh đoạn nào lớn nhất ? Vì sao? hình chữ nhật)
Hs: AH lớn nhất vì E F=AH và đoạn AH vậy E F lớn nhất  H  O , tức là dây AD
liên quan đến vị trí điểm H ^ BC tại O.
Gv: Hãy so sánh AH và AO ? Cách 2:
Hs: AH �AO quan hệ giữa đường vuông EF = AH =
1
AD
góc và đường xiên Ta có : 2
Gv: Vậy AH lớn nhất khi nào? Khi đó vị  E F lớn nhất  AD lớn nhất
trí điểm H ở đâu?  AD = BC  H  O (đường kính là
Hs: AH=AO .Lúc đó H �O tức là AD ^ dây lớn nhất của đường tròn)
BC tại O
Gv: còn cách chứng minh nào khác ?
1
EF = AH = AD  EF
Hs: 2 lớn nhất  AD
lớn nhất  AD=BC  H  O( đường
kính là dây lờn nhất của đường tròn ) Bài tập 43 tr 128 sgk:
GV treo bảng phụ ghi đề bài tập 43 và
yêu cầu H/S vẽ hình ghi giả thiết kết C M A N
luận D

GV: để chứng minh AC=AD ta phải


O I H O/
làm gì?
HS: Kẻ OM ^ AC và O/ N ^ AD lúc đó K
B
việc so sánh AC và AD chuyển sang so
sánh AM và AN
GV: Hãy nêu cách chứng minh AM a) kẻ OM ^ AC và O/N ^ AD Ta có
=AN? AI//OM//O/N (cùng ^ CD )
HS: Sử dụng định lí 1 về đường trung Và OI=O/I (giả thiết)
 AM=AN (định lí 1 về đường
bình của hình thang
GV: Căn cứ vào đâu để từ AM=AN suy trung bình của hình thang)
ra AC=AD? Ta lại có AC=2AM ;AD=2AN ( quan hệ
HS: Theo quan hệ ^ giữa đường kính và vuông góc giữa đường kính và dây )
dây :OM ^ AC và O/N ^ AD  Vậy AC=AD
AM=AC;AN=AD  c)Ta có AB là dây chung của (O) và (O/)
AC=2AM;AD=2AN Nên OO/ là đường trung trực của AB 
c)để chứng minh KB ^ với AB ta chứng IB=IA=IK=
minh điều gì ? 1
AK
HS: Góc KBA=90o 2
 D KBA vuông tại B
GV:để chứng minh góc KBA=900 ta
chứng minh điều gì ? Vậy KB ^ AB tại B
HS: D KBA vuông tại B
GV: Làm thế nào để chứng minh D KBA
vuông tại B?

HĐ2.Hướng dẫn học ở nhà :


- học thuộc bảng tóm tắc kiến thức cần nhớ
- Xem kĩ các bài tập đã giải .
- Làm bài tập 42,43 sgk
……………………………………………………………………………………………
Ngày soạn 8/1/2013
Tiết 34 ÔN TẬP CHƯƠNG II (tiếp theo)
A . Mục tiêu :
1. Kiến thức : Học sinh được tiếp tục củng cố các kiến thức đã học ở chương II .
2. Kĩ năng: Học sinhvận dụng được các kiến thức đã học vào giải các bài tập tính toán và
chứng minh . Học sinh được rèn luyện kĩ năng vẽ hình ,Phân tích bài toán ,trình bày lời giải
bài toán.
B. Chuẩn bị ( như tiết 33)
C. Các hoạt động dạy học.
1.Tổ chức lớp.
2. Ôn tập:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HỌC SINH NÔI DUNG GHI BẢNG
GV: Treo bảng phụ ghi đề bài tập 42 ,hướng Bài 42 tr 128
dẫn học sinh vẽ hình ghi GT, KL sgk B M
Gv: hãy nêu tính chất của hai tiếp tuyến cắt C
E
nhau?Tính chất của hai tiếp tuyến chung F
trong? O O/
I A
a) Để chứng minh tứ giác AEM F là hình
chữ nhật ta chứng minh điều gì?
Hs: Aˆ = Mˆ = Eˆ = 900
GV: Hãy chứng minh : Aˆ = Mˆ = Eˆ = 900 ?
Hs: Sử dụng tính chất của hai tiếp tuyến cắt
nhau Chứng minh:
a)Ta có : Aˆ = Eˆ = Mˆ = 90
0
b). Hãy nêu các cách chứng minh :
ME.MO=M F.MO/ ? (hs giải tương tự như Vậy tứ giác AEMF là hình chữ nhật
câu c )bài 41 ) b) Ta có EB=EA( tính chất 2 tiếp tuyến cắt
c). Hãy xác định tâm của đường tròn đường nhau)
kính BC? Ta lại có EA=MF ( theo câu a)
Suy ra EB=MF
1 Mà EB2=EM.MO(1)
Hs: M là tâm vì MA=MB=MC= BC
2 MF2=MF.MO/(2)
Gv : Để chứng minh O O/ là tiếp tuyến của Từ (1) và (2)  ME.MO=MF.MO/
BC 1
đường tròn ( M ; ) ta chứng minh điều c) Ta có : MA=MB=MC= BC
2 2
gì ? Nên M là tâm của đường tròn đường kính
Hs : O O/ vuông góc AM tại A do MA là bán BC
kính của đường tròn tâm M và A thuộc O O/ Ta lại có MA ^ OO/ tại A (tính chất tiếp
GV : Căn cứ vào đâu để khẳng định MA ^ tuyến chung trong)
OO/ ? Vậy OO/ là tiếp tuyến của đường tròn ( M ;
Hs : Tiếp tuyến chung trong ^ với đường BC
)
nối tâm 2
d) Xác định tâm của đường tròn đường kính d) Gọi I là trung điểm của OO/
OO/ ? Ta có IM là đường trung bình của hình
HS : Tâm I là trung điểm của OO/ thang OBCO/ nên MI//OB//OC mà OB ^
GV: Để chứng minh BC là tiếp tuyến của OC (tính chất của tiếp tuyến)
đường tròn (I) ta chứng điều gì ?  MI ^ BC tại M

HS: IM ^ BC tại M (I ;
OO /
)
Vậy BC là tiếp tuyến của dường tròn 2

GV treo bảng phụ ghi đề bài tập 43 và yêu Bài tập 43 tr 128 sgk:
cầu H/S vẽ hình ghi giả thiết kết luận
M
GV: để chứng minh AC=AD ta phải làm gì? C A N
D
HS: Kẻ OM ^ AC và O/ N ^ AD lúc đó việc
so sánh AC và AD chuyển sang so sánh AM O I H O/
và AN
GV: Hãy nêu cách chứng minh AM =AN? K
B
HS: Sử dụng định lí 1 về đường trung bình
của hình thang a) kẻ OM ^ AC và O/N ^ AD Ta có
GV: Căn cứ vào đâu để từ AM=AN suy ra AI//OM//O/N (cùng ^ CD )
AC=AD? Và OI=O/I (giả thiết)
HS: Theo quan hệ ^ giữa đường kính và  AM=AN (định lí 1 về đường trung
dây :OM ^ AC và O/N ^ AD  bình của hình thang)
AM=AC;AN=AD  AC=2AM;AD=2AN Ta lại có AC=2AM ;AD=2AN ( quan hệ
c)để chứng minh KB ^ với AB ta chứng vuông góc giữa đường kính và dây )
minh điều gì ? Vậy AC=AD
HS: Góc KBA=90o c)Ta có AB là dây chung của (O) và (O/)
GV:để chứng minh góc KBA=900 ta chứng Nên OO/ là đường trung trực của AB 
minh điều gì ? IB=IA=IK=
HS: D KBA vuông tại B 1
AK
GV: Làm thế nào để chứng minh D KBA 2
 D KBA vuôngtại B
vuông tại B?
HS: Sử dụng tính chất đường nối tâm , đối
 Vậy KB ^ AB tại B
xứng tâm ,định lí về đường trung tuyến của
1
AK
tam giác vuông để suy ra IB=IA =IK= 2
 D KBA vuông

C .Hướng dẫn học ở nhà :


-Học thuộc và tóm tắt kiến thứ cần nhớ
-Xem kĩ các bài tập đã giải
-ÔN tập chương trình kì I
....................................................................................................................................................

Ngày soạn 1/1/2012


Tiết 36: TRẢ BÀI KIỂM TRA HỌC KÌ I (Phần hình học)
A.Mục tiêu:
-HS được trả bai thi học kì I
-HS thấy được nhửng ưu và nhửng tồn tại,thiếu sót về mặt kiến thức củng như cách trình
bày bài thi để rút kinh nghiệm cho nhửng bài kiểm tra sắp tới
B.Các bước tiến hành :
1.Ổn định tổ chức lớp
2 .Trả bài kiểm tra học kì I
a).Ưu điểm :-Đa số học sinh vẽ được hình ;ghi được giả thiết ,kết luận của bài toán và biết
cách trình bày 1 bài tập về chứng minh hình học
-Đã biết áp dụng lí thuyết ,khai thác gt để chứng minh
b). Tồn tại:
-Một số em vẽ không được hình hoặc vẽ không chính xác
-Hầu hết các em quên hẵn kiến thức lớp 8: Các dấu hiệu đòng dạng của tam giác
C .Hướng dẫn về nhà :
-Xem kĩ bài -Ôn tập các kiến thức lớp 8
-Rút kinh nghiệm cho bài kiểm tra sắp tới
Ngày soạn: .01/2018
Ngày dạy: .01/2018

CHƯƠNG III: GÓC VỚI ĐƯỜNG TRÒN


Tiết 37 ;38 GÓC Ở TÂM -SỐ ĐO CUNG
I. Môc tiªu:
1.Kiến thức: -HS nắm được định nghĩa góc ở tâm và cung bị chắn
-HS thấy được sự tương ứng giữa số đo(độ) của cung và góc ở tâm chắn cung đó trong
truờng hợp cung nhỏ hoặc cunng nữa đường tròn và biết suy ra số đo của cung lớn
-HS bết so sánh 2 cung trên 1 đường tròn căn cứ vào số đo của chúng
-HS hiểu định lí về cộng 2 cung.
2.Kĩ năng: HS nhận biết được góc ở tâm bằng thước đo góc ;Biết so sánh 2 cung trên 1
đường tròn và chứng minh được định lí về cộng 2 cung.
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II. CHUẨN BỊ:
1.§å dïng
GV:thước thẳng ,compa thước do góc -Bảng phụ vẽ hình 1 ,3
HS:thước thẳng ,compa thước đo góc.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ :
* Bài mới :
Hoạt động của GV, HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Góc ở tâm I.Góc ở tâm:
GV treo bảng phụ vẽ hình 1sgk để HS 1.Định nghĩa :Góc ở tâm là góc có đỉnh
quan sát trùng với tâm của dường tròn .

? Đỉnh của AOBcó đặc điểm gì. VD: �AOB là góc ở tâm chắn AmB
HS: Trùng với tâm của đường tròn .
GV giới thiệu “AOBlà góc ở tâm”
? Góc ở tâm là gì .
HS: phát biểu định nghĩa tr 66 sgk O

? Số đo của góc ở tâm có thể là những a

giá trị nào . A B

HS: 00 < a < 1800


2.Cung bị chắn :là cung nằm bên trong
Ho¹t ®éng 3: Số đo cung
góc .
? Mỗi góc ở tâm ứng với mấy cung .
HS: 2 cung :AmB và AnB
? Hãy chỉ ra cung bị chắn ở hình
II. Số đo cung :
1a(AmB)
1.Định nghĩa (sgk)
?Hãy đo góc ở tâm của hình 1a rồi điền
-sđ AB nhỏ = sđ AOB = a
vào chổ trống AOB = 600 1
Số đo AmB = 600 -Số đo của cung đường tròn =1800 .
2
?Vì sao AOB và AmB có cùng số đo.
-sđAB lớn =3600-sđ AB nhỏ.
HS: Vì AOB chắn AmB
2.Chú ý :
? Từ kết quả trên hãy suy ra cách tính số
-Cung nhỏ có sđ < 1800.
đo cung AB nhỏ .
-Cung lớn có sđ >1800 .
1
? Số đo của cunng đường tròn bằng -“Cung không ”có sđ bằng 00 và cung cả
2
đường tròn có sđ bằng 3600 .
bao nhiêu? Vì sao.
Ho¹t ®éng 4: So sánh hai cung
? Số đo cung lớn AB bằng bao nhiêu? vì
sao.
III .So sánh hai cung:
HS: Trả lời như phần nội dung ghi bảng
1.AB = CD  sđ AB = sđ CD.
? Hãy thực hiện /.2
2..AB > CD  sđ AB > sđ CD.
Nếu AB bằng CD thì ta suy ra được điều
Điều kiện :2 cung đang xét phải thuộc 1

đường tròn hoặc 2 đường tròn bằng nhau.
HS: sđAB = sđCD
IV.Cộng 2 cung:
Ho¹t ®éng 5: Cộng 2 cung
Định lí : sgk
?Nếu AB >CD thì ta suy ra được điều gì
HS:sđ AB > sđ CD
O
?Em thử tìm điều kiện để kết luận trên
hoàn toàn đúng . B
HS: Trả lời như phần ghi bảng A

GV treo bảng phụ vẽ hình 3 sgk C

?AOB bằng tổng của những góc nào . sđAB=sđ AC+sđCB


HS:AOB=AOC + COB
?AOB;AOC; COB chắn cung nào .
?Theo định nghĩa về số đo cung ta suy ra
được điều gì.
HS:sđ AB = sđ AC + sđ CB
? Từ kết quả trên hãy phát biểu tổng quát
về “phép cộng 2 cung”.
HS: Phát biểu định lí tr 68 sgk
Ho¹t ®éng 6: Củng cố :
Bài tập 1 tr 68 sgk
Kết quả:a)900 ;b) 1500 ;c) 1800 ;d) 00 ;e) 1200.
Bài tập 2 tr 69 sgk x

?xOycó quan hệ thế nào với sOx ?


t

Hs:Kề bù O
?
?Vậy sOt được tính như thế nào . s
?

sOt = 1800-sOx = 1800- 400 = 1400. y

?Làm thế nào để tính tOy, yOs


Ho¹t ®éng 7: Hướng dẫn về nhà:
-Học thuộc bài -Xem kĩ các bài tập đã giải ; Làm bài 4,5,6,7,8 (sgk)

Ngày soạn .01.2018


Ngµy d¹y: .
01.2018

Tiết 39: LIÊN HỆ GIỮA CUNG VÀ DÂY


I. Môc tiªu :
1.Kiến thức :HS biết sử dụng các cụm từ “cung căng dây”và “dây căng cung”
-HS phát biểu được các định lí 1,2 và hiểu được vì sao cá c định lí 1,2 chỉ phát biểu đối với
các cung nhỏ trên 1 đường tròn hay hai đường tròn bằng nhau.
2.Kĩ năng: HS vận dụng được các định lí trên vào giải 1 số bài tập liên quan
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II. ChuÈn bÞ:
1.§å dïng
GV: Thước thẳng ,compa, Bảng phụ vẽ sẵn hình 9,10,11 SGK
HS: Thước thẳng ,compa,
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. Các hoạt động dạy học:
Ho¹t ®éng 1:Kiểmtra bài cũ :
? Hãy vẽ 1 đường tròn tâm O rồi vẽ 2 cung bằng nhau cung AB và cung CD?So sánh số đo
của 2 góc ở tâm chắn cung AB và Cung CD.
*.Bài mới :
Hoạt động GV,HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Định lí I.Định lí 1:SGK D

GV treo bảng phụ vẽ hình mở đầu bài


học và giới thiệu cụm từ “cung căng O
C
dây”và “dây căng cung”
A B
GV giữ nguyên phần bài cũ ở bảng
? Hãy so sánh 2 dây AB và CD.
? Nếu AB = CD thì AB có bằng CD AB = CD  AB=CD
không. Chứng minh
DAOB = DCOD (c.g.c)  AOB = COD Ta có: AOB = COD(do AB =CD)
 AB = CD  DAOB = DCOD (c.g.c)

? Hãy phát biểu các kết luận trên trongn  AOB = COD  AB = CD

trường hợp tổng quát. Vậy AB = CD  AB=CD


HS: định lí 1 tr 71 sgk Định lí 2:sgk
C
GV treo bảng phụ vẽ hình 11 và giới AB > CD
thiệu nội dung định lí 2 . � AB > CD
O
?Hãy so sánh AB và CD của (O) và (O/) D
A B

O/
O

A B C D * Chú ý :định lí 1 và2 chỉ đúng trong trường


hợp 2 cung dang xét phải nằm trên 1 đường
?Hãy rút ra kết luận : tròn hay 2 đường tròn bằng nhau
HS: rút ra được như Bài tập 13 tr 72 sgk:
E
phần chú ý của nội Chứng minh :
A H E
dung ghi bảng . B
A H
C.Luyện tập củng cố O
B
D
? Hãy đọc đề vẽ C K
O
hình,ghigt, kl bài 13. C K D

?Để c/m AC = BD F

ta c/m điều gì? F

Cănh cứ vào đâu.


HS: Tứ giác ABCD là hình thang cân
?Để c/m tứ giác ABCD là hình thang Kẻ EF ^ AB và CD tại H và K
cân ta c/m điều gì . Ta có: HA=HB và KC=KD và E,H,O,K,F
HS:EF là trục đối xứng của hình thang thẳng hàng
ABCD � EF là trục đối xứng của hình thang ABCD
(AB và CD) � Hình thang ABCD cân � AC=BD
?Căn cứ vào đâu chứng minh để khẳng Vậy :AC = BD
định trên Bài tập 12 tr 72 sgk
HS:AB//CD  EF ^ AB và CD tại trung D
điểm của AB và CD theo quan hệ ^ giữa
đường kính và dây K
?Hãy trình bày bài giải . A
O

? Hãy đọc đề vẽ hình ,ghi gt, kl bài 12 B C


H
?Để c/m OH>OK ta chứng minh điều
gì ?Căn cứ vào đâu.
HS:BD>BC theo liên hệ giưa dây và Ta có :BD=BA+AD
khoảng cách từ tâm đến dây . Mà AD=AC (gt)
Căn cứ vào đâu để c/m BD>BC . Nên BD=BA+AC >BC(bất đẳng thức tam giác)
HS: Căn cứ vào gt và bđt tam giác :
BD=BA+AD=BA+AC>BC Vậy OH >OK và BD > BC
?Làm thế nào để so sánh 2 cung nhỏ BD
và BC.
HS: so sánh 2 dây BD và BC theo định
lí 1 về liên hệ giữa cung và dây.
?Hãy trình bày c/m:
HS: trình bày được như nội dung ghi
bảng
Ho¹t ®éng 3: Củng cố :Giáo viên cho hs làm bài tập 11sgk
Ho¹t ®éng 4 .Hướng dẫn học ở nhà :
-Học thuộc bài ,Xem kĩ các bài tập đã giải
-Xem bài 13 như 1 định líđể áp dụng giải bài tập về sau.
-Làm bài 10,11,14,sgk

Ngày soạn 21/1/2013


Tiết 39 LUYỆN TẬP
A.Mục tiêu:
1. Kiến thức: Học sinh được củng cố về số đo của góc ơ tâm sđ cung và mối liên hệ giữa
cung và dây
2. Kỹ năng : Học sinh vận dụng được dịnh lí và hệ quả vào giải bài tập.
3. Thái độ : Học sinh nghiêm túc, tích cực chủ động trong học tập có thái độ yêu thích
môn học
B. Chuẩn bị:
Gv: Compa thước kẻ , phấn màu:
Hs: Com pa, thước kẻ.
C. Tiến trình dạy học:
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ.
Phát biểu định lí và hệ quả của góc nội tiếp?.
3. Bài mới :
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh
Hoạt động 1: Bài tập 5 (T 69)
a) ? tổng các góc trong Tổng các góc trong một tam giác bằng 360o
một tứ giác bằng bao B OBA = OCA = 90o
độ? Ta lại có: OBA +OCA +BOC +BAC = 360o
Góc OBA và góc m O n BOC = 360 – (OBA +OCA +BAC)
A
OCA bằng bao nhiêu = 360o – ( 90o + 90o + 35o) = 145o
C
độ? BOC = 145o
=> BOC = ?
b) Từ câu a em hãy cho biế só đo cung BnC
bằng bao nhiêu độ? b) sđ BnC = sđ BOC = 145o
Từ đó em hãy suy ra số đo của cung lớn sđ BmC = 360o – 145o = 215o
BmC?
Hoạt động 2: Bài tập 11 (T 72)
E
A

O O
D
B
C

-để so sánh hai cung thì ta cần so sánh điều D ABC nội tiếp trong đường tròn có AC là
gì? đường kính => ABC = 90o

-Để so sánh được hai dây BC và BD ta cần


làm gì? Cm tương tự ta có ABD = 90o
-Em có dự đoán gì về độ dài của hai dây Xét D ABC và D ABD
này? ABC = ABD = 90o (1)
- Để chứng minh hai đoạn thẳng bằng nhau AC = AD  (O ) = (O ' )  (2)
ta thường làm gì? AB là cạnh chung (3)
- Em hãy nêu phương pháp chứng minh bài Từ (1) (2) và (3) => D ABC = D ABD
toán? (CH – CGV)
=> BD = BC => BD = BC

b)Để chứng minh B là điểm chính giữa của


cung EBD ta cần chứng minh được điều gì? - H/S Nêu cách chứng minh điểm chính giữa
- Để cm được BE = BD ta cần cm như thé cung EBD.
nào? - Trr lời các câu hỏi và đồng thời vẽ được sơ
GV: thư cho học sinh nêu một số phương đồ suy luận.
pháp để chứng minh BE = BD. - Nêu cách trình bài cm.
- Giáo viên yêu cầu học sinh đứng tại chổ - nêu thêm một số phương pháp chứng minh
thực hiện cm. khác.
- Y/c một số học sinh khác tham gia nhận
xét bỏ sung.
- giáo viên nhận xét bổ sung và hoàn thiện
lời giải.
- Giáo viên nêu thêm một số phương pháp
chứng minh hai đoạn thẳng BE = BD.

D. Củng cố:
- Qua tiết học này các em đã được cũng cố lại một số kiến thức về góc ở tâm, liên hệ giữa
cung và dây trong một đường tròn.
E. Hướng dẩn về nhà:
- Về nhà các em nẳm vững kiến thức lí thuyết về góc ở tâm và liên hệ giữa cung và dây.
- Thực hiện các dạng bài tập còn lại.
- Chuẩn bị trước các kiến thức của bài góc nội tiếp

………………………………………………………………………

Ngày soạn .01.2018


Ngµy d¹y: .
01.2018

Tiết 40: GÓC NỘI TIẾP


I. Môc tiªu :
1.Kiến thức :Học sinh nắm được định nghĩa góc nội tiếp .
-HS nắm được định lí và các hệ quả về số đo của góc nội tiếp .
2.Kĩ năng: HS nhận biết được các góc nội tiếp trên 1 đường tròn ,chứng minh được định lí
về số đo góc nội tiếp và các hệ quả của định lí .
3.Thái độ: HS tự giác tích cực chủ động trong học tập.
II. ChuÈn bÞ:
1.§å dïng
Thước thẳng compa thước đo góc ,Bảng phụ vẽ các hình 13,14,15.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
Ho¹t ®éng 1: Kiểmtra bài cũ :
? Cho hình vẽ sau:
Hãy tìm mối liên hệ giữa số đo của góc ABC và sđ của góc BOC .
*.Bài mới :
Hoạt động của GV,HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Định nghĩa I.Định nghĩa :SGK
-GV giữ lại hình vẽ và giới thiệu BAC VD: BAC là góc nội tiếp chắn BC
là góc nội tiếp chắn BC.
?Vậy góc nội tiếp là gì . A
HS:nêu như định nghĩa tr 72 sgk.
?Hãy thực hiện ?.1 O
HS:-Hình 14 :đỉnh không nằm trên C
B
đường tròn
-Hình 15 :Hai cạnh không thuộc 2 dây
II.Định lí :SGK
của đường tròn .
-GV treo bảng phụ vẽ sẵn hình 
16,17,18sgk Gt (O;R), BAC là góc nội tiếp
?Hãy thực hiện ?.2
1
HS: Số đo góc nội tiếp bằng 1/2 số đo KL BAC = 2 sđ BC
cung bị chắn . 1)Tâm O nằm trên 1 cạnh của góc :
?Hãy đọc định lí tr 73 sgk và ghi gt, kl.
Hướng dẫn chứng minh: A
? BAC chắn cung nào . O

HS:Chắn cung BC C
?Trên hình vẽ còn có góc nào chắn B

cung BC nữa
HS:BOC Ta có BOC là góc ngoài của tam giác
 
?Nêu mối quan hệ giữa BAC và BOC
1
HS:BAC = BOC (bài cũ ) cân AOB Do đó :BOC = 2BAC
2 1 1
? BOC thuộc loại góc nào đã học?Hãy Vậy BAC = 2
BOC= 2 sđ BC
tính sđ BOC. 2) Tâm O nằm bên trong góc :Kẻ đường
HS :BOC là góc ở tâm chắn kính AD  1)
BC  BOC =sđBC  điều phải c/m 3)Tâm O nằm bên ngoài góc :Kẻ đường
?Làm thế nào để đưa trường hợp 2), kính AD  1)
3) về trường hợp 1). A
HS:Kẻ đường AD
?Hãy trình bày chứng minh. A
C O
Ho¹t ®éng 3: Hệ quả O
DB
-GV vẽ hình (Hệ quả) C D
Cho DBC = EBC.Hãy so sánh B

DC và EC? III.Hệ quả :SGK


HS:sđ DC = 2DBC và A
sđ EC=2EBC  DC = EC D
?Hãy nêu kết luận tổng quát .
HS:Nêu hệ quả 1 tr 74 sgk
B
?Hãy tính sđ của DAC và DBC ?So O C

sánh và rút ra kết luận tổng quát .


HS:DAC =1/2sđ DC và E

DBC = 1/2sđ DC  DAC = DBC


 Hệ quả 2 tr 74 sgk 1)DBC = EBC => DC = EC
?Hãy tìm mối liên hệ giữa góc ở tâm và 2)DAC = DBC(cùng chắn DC)
góc nôi tiếp cùng chắn DC?Nêu kết luận DAC = DBC =EBC(cùng chắn DC và
tổng quát EC)
HS:Bài cũ  Hệ quả 3 tr 74 sgk 3)DBC =1/2DOC(cùng chắn DC)
?Hãy tính BAC ?Nêu kết luận tổng quát 4)BAC = 900(chắn cung 1/2đường tròn )
HS:BAC = 1/2 sđ BC=1/2.1800=900  Bài tập 15 tr 74 sgk
Hệ quả 4 tr 74 sgk a) Đúng
b) Sai
Bài tập 18 tr 75 sgk
FAQ = PRQ = FCQ(cùng chắn FQ)
Ho¹t ®éng 4: Củng cố :
HS:Nêu các hệ quả cuả góc nội tiếp
?Hãy so sánh và chỉ rõ căn cứ .
Ho¹t ®éng 5:Hướng dẫn học ở nhà:
-Học thuộc bài -chứng minh được định lí và các hệ quả
-Xem kĩ các bài tập đã giải ; Làm bài 19,20,21,22.sgk

Ngày soạn .01.2018


Ngµy d¹y: .
02.2018
Tiết 41 :
LUYỆN TẬP
I. Môc tiªu :
1. Kiến thức: Học sinh được củng cố về số đo của góc nội tiếp và các hệ quả
2. Kỹ năng : Học sinh vận dụng được dịnh lí và hệ quả vào giải bài tập.
3. Thái độ : Học sinh nghiêm túc , tích cực chủ động trong học tập
II. ChuÈn bÞ:
1.§å dïng
Gv: Compa thước kẻ , phấn màu:
Hs: Com pa, thước kẻ.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III.C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ.
Phát biểu định lí và hệ quả của góc nội tiếp?.
Đặt vấn đề: Các em đã nắm vững định lí và hệ quả của góc nội tiếp . Tiết học hôm nay
các em được vận dụng kiến thức trên vào giải các bài tập liên quan.
* Bài mới :
Hoạt động GV,HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2:Ch÷a bµi tËp: Bài tập 19/75(sgk)
? Hãy đọc đề , vẽ hình, ghi GT,KL bài
toán � AB �
S ở ngoài �O; �
HS: (Hình vẽ gt,kl như nội dung ghi � 2 �
bảng) GT SA,SB cắt (O) tại M,N
? Để cm SH ^ AB ta cm điều gì AN cắt BM tại H
HS: H là trực tâm của tam giác SAB.
S
? Để cm H là trực tâm của tam giác KL SH ^ AB
SAB ta cm điều gì? Vì sao?
Hs :BM ^ SA và AN ^ SB vì BM cắt Chứng minh: M
N

AN tại H Ta có:AMB = H
ANB =
? Để cm BM ^ SA và AN ^ SB ta cm 90o(góc nội tiếp A B chắn
điều gì? nửa đường tròn) O

Hs :AMB = ANB =90o


?Căn cứ vào đâu để chứng minh được
AMB = ANB = 90o? � BM ^ SA, AN ^ SB � H là trực tâm của tam giác
Hs: Hệ quả của góc nội tiếp. SAB
Vậy SH ^ AB.
Bài tập 20 tr 76 sgk:
A

O O/
?Hãy đọc đề vẽ hình ,ghi gt,kl của bài
toán : C B
D

HS: Như nội dung ghi bảng .


?Để chứng minh C,B,D thẳng hàng ta 1
Ta có CBA và ABD là góc nội tiếp chắn (O) và
chứng minh điều gì. 2
HS:CBD =1800 1

(O/) Nên CBA = ABD=900 (Hệ quả của góc
? CBD bằng tổng của những góc nào . 2
HS:CBD = CBA +ABD nội tiếp )
 CBA+ABD = 900+900 =1800
?Hãy tính sđ của CBA và ABD rồi suy
ra điều phải c/m Hay CBD =1800
1 Vậy C,B,D thẳng hàng
HS:CBA và ABD là góc nội tiếp chắn Bài tập 23 tr 76 sgk
2
1 D
(O) và (O/) Nên CBA=ABD=900 theo B
2
hệ quả của góc nội tiếp  đfcm A O

?Hãy đọc dề vẽ hình ,ghi gt ,kl của bài


toán . C/M:Xét D MAD và D MCB ta có :
HS: Như nội dung ghi bảng AMD =BMC( đ đ) .
?Để c/m MA.MB=MC ta c/m điều gì . D =B( Góc nội tiếp cùng chắn cung AC)
HS: D MAD đồng dạng D MCB suy ra Do đó D MAD đồng dạng D MCB (g.g)
được điều gì . MA MD
=
MA MD  MC MB
=
HS: MC MB  MA.MB=MC .MD Vậy : MA.MB=MC .MD
?Hãy trình bày c/m. Bài tập 26 tr 76 sgk: A

HS:Trình bày như nội dung ghi bảng . AB,BC,CA:dây S


M N
?Hãy đọc dề vẽ hình ,ghi gt ,kl của bài MA=MB O
toán . GT MN//BC C
B
HS:thực hiện được như nội dung ghi MN cắt AC tại S
bảng
?Để chứng minh SM=SC ta c/m điều KL SM=SC
gì . 1
Chứng minh:Ta có:SMC = sđ NC và SCM=
HS:Tam giác MSC cân tại S 2
?Để c/m Tam giác MSC cân tại S ta 1
MA (đinhỵ lí về sđ của góc nội tiếp )
chứng mính điều gì . 2
HS: SMC =SCM Ta lại có :NC = MB (Do MN//BC)
?Hãy tính số đo của SMC và SCM Và:MA =MB(gt)
1 1 Do đó :NC =MA  SMC = SCM
HS::SMC = sđ NC và SCM = MA  Tam giác MSC cân tại S.Vậy SM=SC
2 2
?Như vậy để chứng minh SMC = SCM
ta chứng minh điều gì .
HS:NC =MA.
?Hãy chứng minh NC = MA.
Ho¹t déng 3: Củng cố :GV nhắc lại kiến thức cho HS
Ho¹t ®éng 4: Hướng dẫn về nhà:-Xem kĩ các bài tập đã giải .Làm bài tập 21,22

Ngày soạn .02.2018


Ngµy d¹y: .
02.2018

Tiết 42: GÓC TẠO BỞI TIA TIẾP TUYẾN VÀ DÂY CUNG
I.Mục tiêu
1.Kiến thức :HS nắm được khái niệm và định lí về số đo của góc tạo bởi tia tiếp tuyến và
dây cung
2.Kĩ năng:HS biết phân chia các trường hợp để tiến hành chứng minh định lí và áp dụng
được định lí vào giải 1 số bài tập liên quan.
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị : C
1.§å dïng
Gv: Bảng phụ vẽ hình ,compa,thước thẳng ,thước đo góc .
O
Hs: Com pa, thước kẻ.
Bảng phụ vẽ hình ,compa,thước thẳng ,thước đo góc . B
A
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
x
III. C¸c ho¹t ®éng dạy học:
Ho¹t ®éng 1: .Kiểmtra bài cũ :
? Cho (O);Góc nội tiếp ACB và góc ở tâm AOB.
Tính số đo của mỗi góc ?
*.Bài mới :
Hoạt động GV, HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Khái niệm góc tạo I.Khái niệm góc tạo bởi tia tiếp tuyến
bởi tia tiếp tuyến và dây cung và dây cung:
GV giữ nguyên hình vẽ bài cũ và giới -Đỉnh nằm trên dường tròn
thiệu: “xAB là góc tạo bởi tia tiếp tuyến -Một cạnh là một tia tiếp tuyến còn
và dây cung” cạnh kia chứa dây cung.
?Hãy nhận xét và nêu đặc điểm của VD:xAB là góc tạo bởi tia tia tiếp tuyến
góc . và dây cung
HS: nhận xét như nội dung ghi bảng
?Góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung O
có phải là trường hợp đặc biệt của góc
nội tiếp không. A
B

Ho¹t ®éng 3: Định lí


HS: Phải (đó là trường hợp đặc biệt của II.Định lí : SGK x

góc nội tiếpkhi 1 cát tuyếnh trở thành Chứng minh :


tiếp tuyến ) 1) Tâm O nằm trên 1 cạnh của góc :
?Hãy thực hiện ?.1 B
HS: 23,24,25 :không thoả mãn đặc điểm
về cạnh .
-26:Đỉnh ở ngoài (O) O

?Hãy thực hiện ?.2 rồi phát biểu thành


định lí . x
A
HS:sđAB=600 ;sđBA=1800 ;sđBA=2400.
?Hãy tính sđ của BAx và sđAB?So sánh Ta có :BA ^ Ax(tính chất của tiếp tuyến)
và kết luận . . BAx = 900
HS: BA ^ Ax (tính chất của tiếp tuyến ) 1
 BAx = 900.
Ta lại có :sđAB=1800(cung (O))
2
Sđ AB =1800 1
Vậy :BAx = sđAB
1 1 2
(cung (O))  BAx = sđAB 2) Tâm O nằm bên ngoài góc
2 2
?Hãy trình bày chứng minh. Kẻ OH ^ AB
HS: trình bày được như nội dung ghi Ta có:BAx = AOH
bảng . (cùng phụ với OAH ) O

GV treo bảng phụ vẽ hình trường hợp 2 Ta lại có :: D AOB cân


?Để tính sđ BAx cần tìm mối liên hệ tại O(OA=OB=b/k) A H B

giữa BAx với các loại góc đã biết sđ rồi Nên đường cao OH x

kẻ đường phụ :OH ^ AB vì Ax ^ OA đồng thời là phân giác


?Như vậy để tính sđ BAx ta tính sđ của Do đó :BAx = 1 AOB = 1 sđAB
góc nào ?Vì sao? 2 2
HS:AOH vì BAx =AOH do cùng phụ Vậy :BAx = 1 AB
với OAH 2 C

?AOH được tính nhờ đâu . III.Hệ quả:SGK


Ho¹t ®éng 4: Hệ quả BAx =BCA(cùng chắn O

HS: D AOB cân tại O  Đường cao AH cung AB)


đồng thời là phân giác Bài tập 29 tr 79 SGK: A B
1 1 1
=> AOH = AOB = sđAB  BAx = x
2 2 2
sđAB A
-Trường hợp 3 :Bài tập về nhà: 1 2
B
D
C

Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn học ở nhà :


-Học thuộc và chứng minh được định lí hệ quả
-Xem kĩ các bài tập đã giải -Làm bài tập 31 ,32,33,34,35.sgk

Ngày soạn 03 .02.2018


Ngµy d¹y:
07 .02.2018

Tiết 43 LUYỆN TẬP


I.Mục tiêu
1.Kiến thức :HS được củng cố định lí hệ quả về số đo của góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây
cung
2.Kĩ năngHS được vận dụng các kiến thức trên vào giải các bài tập liên quan.
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị
1.§å dïng
Gv: Bảng phụ vẽ hình ,compa,thước thẳng ,thước đo góc .
Hs: Com pa, thước kẻ.
2.Ph¬ng ph¸p :Vấn dáp gợi mở
III. C¸c ho¹t ®éng dạy học:
HĐ1.Kiểm tra bài cũ :
? Phát biểu định lí hệ quả về số đo của góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung .Vẽ hình
minh hoạ.
*Bài mới :
Hoạt động GV, HS: Néi dung:
HĐ2Tô chức luyện tập?Hãy đọc đề vẽ Bài tập 31 tr 79 sgk: B
hình ghi gt,kl của bài toán (O;R);BC:dây A

HS: Như nội dung ghi bảng GT BC=R O


?BAC Thuộc góc nào đã học AB,AC:(t.t) C

HS: Góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây KL BAC? BAO?
cung
?Vậy BAC được tính như thế nào . C/m: Ta có BC =OB=OC=R(gt)
1 Do đó tam giác BOC đều
HS:BAC = 2
BC
 BOC = 600  sđBC = 600
?Hãy tính sđ của BC. 1
HS:AB,AC: tiếp tuyến .Suy ra tam giác BAC = 2
BC = 600=300
BAC cân tại A.Suy ra BAC = BCA =300  BAC =1800-(ABC + BCA) =1800-
 BAC.Hoặc sử dụng định lí tổng số đo (300+300)=1200
các góc của tứ giác . Vậy ABC =300; BAC = 1200.
?Hãy đọc đề vẽ hình ghi gt,kl của bài Bài tập 33 tr 80 sgk:
toán C/M:
A
HS: Như nội dung ghi bảng Ta có AMN = N
?Để chứng min h AB.AM=AC.AN ta tAB t M
chứng minh điều gì . ( so le trong) o

AM AN Mà tAB =ACB B
= C
HS: AC AB ( cùng chắn AB
?Để chứng minh được khẳng định trên Theo hệ quả )
ta chứng minh điều gì.
HS: D AMN đồng dạng D ACB Nên AMN = ACB
? Hãy trình bày chứng minh .
HS: Trình bày được như nội dung ghi AN AM
=  AB.AM=AC.AN (đfcm)
bảng AC AB

Bài tập 34 tr 30 sgk:

A M
B

?Hãy đọc đề vẽ hình ghi gt,kl của bài


toán
HS: NDGB T
? Để chứng minh MT2=MA.MB ta
chứng minh điều gì .
MT MB
= C/M:
HS: MA MT Xét tam giác MTA và D MBT ta có :
MT MB
= B chung;T=B (cùng chắn AT)
?Để chứng minh ta chứng
MA MT
Do đó : MTA đồng dạng D MTB(g.g).
minh điều gì . MT MB
=
HS: MTA đồng dạng D MTB.  MA MT
?Hãy chứng minh D MTA đồng dạng Vậy :MT2=MA.MB
D MTB.
HS: Như nội dung ghi bảng .
?Hãy trình bày bài giải.
HS: Trình bày như nội dung ghi bảng.
HĐ3. Củng cố :
-Xem kĩ các bài tập đã giải .
-Làm bài tập 32,35.
HĐ4 .Hướng dẫn về nhà :
* Hướng dẫn bài 35:-Áp dụng kết quả bài 34
-Chú ý :MB=MA+2K

.....................................................................................................................................

Ngày soạn 03 .02.2018


Ngµy d¹y: 08.02.2018
Tiết 44:
GÓC CÓ ĐỈNH Ở BÊN TRONG ĐƯỜNG TRÒN
GÓC CÓ ĐỈNH Ở BÊN NGOÀI ĐƯỜNG TRÒN
I. Mục tiêu:
1.Kiến thức :HS nhận biết được góc có đỉnh ở bên trong hay bên ngoài đường tròn
-HS nắm được định lí về số đo của góc đỉnh ở bên trong hay bên ngoài đường tròn.
2.Kĩ năng: HS vận dụng được các kiến thức trên vào giải các bài tập liên quan
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II. Chuẩn bị :
1.§å dïng:
GV: Com pa, thước thẳng ,máy chiếu .
HS: : Com pa, thước thẳng và ôn tập định lí về số đo của góc nội tiếp ,góc ngoại tiếp của
tam giác .
2.Ph¬ng ph¸p: VÊn ®¸p gîi më A
m
B
III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc: O
C

Ho¹t ®éng 1:Kiểmtra bài cũ :


? Cho hình vẽ: n

D
Hãy tính :DAB + ADC
*.Bài mới :
Hoạt động của GV, HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Các đỉnh có ở bên I.Các đỉnh có ở D A bên
trong đường tròn : trong đường n
F
m tròn :
O
?Hãy vẽ 1 góc có đỉnh ở bên trong 1) Đặc điểm: B C

đường tròn và nêu đặc điểm của góc đó. -Đỉnh ở bên trong đường
HS: Vẽ được như nội dung ghi bảng tròn
(GV đưa hình vẽ và kết quả lên máy -Hai cạnh là 2 cát tuyến .
chiếu ) 2) Định lí : SGK
?Hãy tính số đo của DFB Nối AD ta có DFB là góc ngoài của tam giác
HS:Nối AD nhằm liên kết DFB với các ADF
góc nội tiếp chắn AmC và BnD sđđAm + sđđBn
Nên :DFB =DAB + ADC = = 2
? Nêu quan hệ giữa DFB và tam giác
sđđAm + sđđBn
ADF Vậy DFB = 2
HS:DFB là góc ngoài của tam giác ADF
*Chú ý :Góc ở tâm là trường hợp đặc biệt của
? Vậy DFC được tính như thế nào.
góc ở đỉnh có ở bên trong đường tròn ( chắn 2
HS: Kết quả như bài cũ.
cung bằng nhau)
Ho¹t ®éng 3: Góc có đỉnh ở bên
II.Góc có đỉnh ở bên ngoài đường tròn :
ngoài đường tròn
1)Đặc điểm :-Đỉnh ở bên ngoài đường tròn
? Góc ở tâm có phải là góc có đỉnh ở
-Hai cạnh đều là tiếp tuyến hoặc 1 cạnh là cát
bên trong đường tròn không.(gv đưa
tuyến ,1 cạnh là tiếp tuyến hoặc 2 cạnh đều jlà
hình vẽ và kết quả lên máy chiếu)
tiếp tuyến .
? Hãy vẽ 1 góc có đỉnh ở bên ngoài
2)Định lí:SGK D
đường tròn và nêu đặc điểm của góc đó
A E

C/M: a)Hai n
O m
cạnh
HS: Vẽ được như ở bảng . C
đều là cát
? Hãy tính sđ của góc có đỉnh ở bên B

tuyến :
ngoài (O)
Nối AB
Ho¹t ®éng 4 :Định lí
Ta có :DAB là góc ngoài của D EAB
HS: Hoạt động nhóm và sau đó cử đại  :DAB = DEB + ABC
diện trình bày : sđđDn - sđđAm
-Nhóm 1:Tính số đo của góc trong  AEB =DAB - ABC =
2
trường hợp 2 cạnh đều là 2 cát tuyến b).Một cạnh là tiÕp tuyến ,1 cạnh là cát
-Nhóm 2: Tính số đo của góc trong tuyến :
trường hợp 1 cạnh là cát tuyến ,1 cạnh là Nối AC D A E

tiếp tuyến . Ta có : DAC n


O m

-Nhóm 2: Tính số đo của góc trong Là góc ngoài của D


trường hợp cả 2 cạnh đều là tiếp tuyến . EAC C

* GV hướng dẫn HS thực hiện


-Nhóm 1:Nối AB rồi xét quan hệ giữa  DAC = DEC + ACE
góc DAB với D EAB  DEC=DAC-ACE = (sđ DC – sđ AC): 2
-Nhóm 2: Nối AC rồi xét quan hệ giữa
DAC với D AEC
-Nhóm 3: Nối AC rồi xét quan hệ giữa
góc Cax với D AEC.
c)Hai cạnh đều A

tiếp tuyến : n
O
Nối AC m E

Ta có :CAx là góc C ngoài


của D EAC

_GV lần lượt đưa ra kết quả của mỗi


trường hợplên máy chiếu .
? Trong cả 3 trường hợp :sđ của góc có
đỉnh ở bên ngoài đường tròn có quan hệ
thế nào với sđ của 2 cung bị chắn ?Hãy
phát biểu kết quả trên trong trường hợp
tổng quát .
-GV đưa nội dung định lí lên máy chiếu
Ho¹t ®éng 5: Cñng cè
-Học thuộc (Vẽ hình ,viết công thức tính số đo có đỉnh ở bên trong và bên ngoài (O)
-Xem kĩ các bài tập đã giải .
Ho¹t ®éng 6 Hướng dẫn học ở nhà : -Làm bài tập 38,39, 40,41,42 sgk

Ngày soạn 19 .02.2018


Ngµy d¹y: .02.2018

Tiết 45 : GÓC CÓ ĐỈNH Ở BÊN TRONG ĐƯỜNG TRÒN…( TiÕp…)

I.Mục tiêu:
1.Kiến thức HS được củng cố xcác định lí về số đo của góc có đỉnh ở bên trong hay bên
ngoài đường tròn, góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung.
2.Kĩ năng: HS biết vận dụng các kiến thức trên vào giải các bài tập liên quan.
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
1.§å dïng:
GV: Com pa, thước thẳng ,máy chiếu .
HS: : Com pa, thước thẳng và ôn tập định lí về số đo của góc nội tiếp ,góc ngoại tiếp của
tam giác .
2.Ph¬ng ph¸p: VÊn ®¸p gîi më
Compa ,thước thẳng ,HS làm các bài tập về nhà tiết trước .
III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc:
Ho¹t ®éng 1: Kiểmtra bài cũ :
? Phát biểu định lí về góc có đỉnh ở bên trong đường tròn ,góc có đỉnh ở bên ngoài đường
tròn?Vẽ hình minh hoạ.
*. Bài mới :
Hoạt động của GV, HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Bài tập 39 tr 83 sgk: Bài tập 39 tr 83 sgk:
? Hãy đọc đề vẽ hình ,ghi gt,kl của bài
39 C

HS: như nội dung ghi bảng .


? Để chứng minh ES=EM ta chứng A
S B E
O
minh điều gì
HS: D ESM cân tại E M
D
? Để chứng minh : D ESM cân tại E ta C/M:
chhứng minh điều gì ? Ta có là góc có đỉnh ở bên trong (O)
HS:MSE = CME sdCA + sdBM
 MSC =
? MSE và CME thuộc loại góc nào đã 2
học. Và CME là góc tạo bởi tia tiếp tuyến và
HS:MSE là góc có đỉnh ở bên trong dây cung.
đường tròn ;CME là góc tạo bởi tia tiếp  CME= 1 sđCM = sdCB + sdBM
2 2
tuyến và dây cung
? Hãy tính sđ của MSE và CME ?So Ta lại có :CA=CB (3) do AB ^ CD tại
sánh ,kết luận . (O)
HS: Thực hiện được như nội dung ghi Từ (1),(2),(3)  MSE=CME
 D ESM cân tại E
bảng .
Vậy ES = EM

Hãy đọc đề vẽ hình ,ghi gt,kl của bài


41. Bài 41 tr 83 sgk: A
B
HS:như nội dung ghi bảng . C
S M
Ho¹t ®éng 3: Bài 41 tr 83 sgk: O

? và BSM thuộc loại góc nào đã học .


HS::Â là góc có đỉnh ở bên ngoài(O) N

;BSM là góc có đỉnh ở bên trong (O) C/M:


? Hãy tính sđ của  và BSM ?Suy ra Ta có:Âlà góc có đỉnh ở bên ngoài(O) và
tổng  + BSM BSM là góc có đỉnh ở bên trong (O)
sdCN - sdBM
HS:Nội dung ghi bảng . Nên :Â = 2
?CMN thuộc loại góc nào đã học . sdCN + sdBM
HS: Góc nội tiêp sđường tròn và BSM = 2
? ãy tính sđ của CMN.  Â + BSM = sđCN(1)
HS: Tính được như nội dung ghi bảng . Ta lại có :CMN là góc nội tiếp (O)
? ừ 2 khẳng định trên hãy suy ra điều
phải chứng minh.
HS:Từ (1) và (2)  Â+BSM =2CMN
? Hãy đọc đề vẽ hình ,ghi gt,kl của bài
42.
Ho¹t ®éng 4: Bài tập 42 tr 83 sgk Nên CMN = 1/2 sđCN(2)
HS: Nội dung ghi bảng . Từ (1) và (2)  Â + BSM = 2CMN
? ể chứng minh AP ^ RQ ta chứng minh Bài tập 42 tr 83 sgk:
điều gì . Gọi E là giao
A
HS:AER = 900 với E là giao điểm của điểm của AP
AP và QP và QP Q
?AER thuộc loại góc nào đã học . Ta có :AER là R E

O
HS:AER thuộc góc có đỉnh ở bên trong góc có đỉnh ở I
đường tròn bên tropng (O) C
? Hãy tính số đo của AER? Suy ra điều B

phải c/m P

HS: Như nội dung ghi bảng .


b)? Hãy nêu cách chứng minh. sdCN - sdBM
Nên AER = 2
HS: Tính sđ CIP và PCI ? So sánh và
kết luận . Vậy AP ^ QR
sdAR + sdCP
?Hãy trình bày bài giải. b) Ta lại có : CIP = 2
HS: TRình bay như nội dung ghi bảng. sdRP + sdPB
PIC =
2
Mà: AR=RB; CP = BP(gt) (3)
Từ 1,2,3  CIP = PIC  Tam giác CPI
cân tại P(đfcm)
Ho¹t ®éng 5. Củng cố :
-Xem kĩ các bài tập đã giải .
Ho¹t ®éng 6.Hướng dẫn về nhà:
-Làm bài tập 40,43 SGK

Ngày soạn 19 .02.2018


Ngµy d¹y: .02.2018

Tiết 46: CUNG CHỨA GÓC


I. Mục tiêu:
1.Kiến thức : Học sinh hiểu quỷ tích cung chứa góc ,biết vận dụng cặp mệnh đề thuận
đảocủa quỷ tích để giải toán.
2.Kĩ năng: Học sinh biết sử dụng thuật ngữ cung chứa góc dựng trên một đoạn thẳng ,biết
dựng cung chứa góc và biết áp dụng cung chứa góc váo bài tập dựng hình ,biết trình bày bài
giải một bài toán quỷ tích gồm phần thuận ,phần đảo và kết luận.
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II. Chuẩn bị :
1.§å dïng:
Gv: Thước ,compa, thước đo góc, bìa cứng, kéo ,đinh
Hs: Thước ,compa, thước đo góc, bìa cứng, kéo ,đinh
2.Ph¬ng ph¸p: VÊn ®¸p gîi më
III. C¸c ho¹t ®éng d¹y häc
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ:
*.Bài mới:
Hoạt động của GV, HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Bài toán quỷ tích I. Bài toán quỷ tích “cung chứa góc” :
“cung chứa góc Giải: a) Phần M m y
Gv: Treo bảng phụ ghi đề bài toán thuận: d
? Hãy thực hiện ?1 1 a
Xét M mp bờ AB O M/
Hs : Vì CN1D = CN2D = CN3D 2
Nên N1, N2, N3  đường tròn đường kính Dựng Ax hợp với AB A B
a
CD một góc bằng a x
? Hãy thực hiện ?2. Dựng Ay vuông góc
Dự đoán : Quỷ tích của M là AmB với A x tại A
? Để chứng minh AmB xác định và Dựng trung trực d
không phụ  vào vị trí của M ta phải của AB
làm gì? Gọi O là giao điểm của d và Ay thì O cố
Hs: Chứng minh tâm O của đường tròn định
chứa cung đó là một điểm cố định . 1
Dựng (O;OA) thì AmB nằm trong
? Làm thế nào để chứng minh tâm O cố 2
định . mặt phẳng bờ AB hoàn toàn xác định
Hs: Dựng tâm O như nội dung ghi bảng Vậy M  AmB
Vì d cố định ( do AB cố định ) và Ay
không vuông góc với AB. Do đó AB
luôn cắt d tại một điểm O cố định.
? Lâý M/  M  AmB, cần chứng minh
điều gì.
Hs: M/ có tính chất của M

Ho¹t ®éng 3:Củng cố : Bài tập 45 tr 86 sgk:


a)Phần thuận : Hai đường chéo của hình thoi có tính chất gì?
HS: Vuông góc
? Hãy suy ra số đo AOB.
HS: AOB = 900
? Vậy điểm O có tính chất gì .
HS: O nhìn AB cố định dưới 1 góc vuông C/

? Em thử dự đoán quỹ tích của O


O/ B
� AB � D/
HS: O ��I ; �
� 2 � I
C
A O
� AB �
b) phần đảo : Lấy O/  O ��I ; �cần chứng
� 2 � D
minh điều gì .
HS:O/ có tính chất của O
?Để chứng minhO/ có tính chất của O ta chứng điều gì .
HS: O/ là giao điểm 2 đường chéo của hình thoi
? Để chứng minh O/ là giao điểm 2 đường chéo của hình thoi ta phải làm gì .
HS: Dựng hình thoi ABC/D/.
?Nêu cách dựng hình thoi ABC/D/.
HS: Dựng C/ đối xứng với A qua O/ ,D/ dối xứng với B qua O/
?Hãy chứng minh tứ giác ABC/D/ là hình thoi và kết luận .
 /
HS:O/ A=O/ C/;O/ B=O/ D/ và AO B =900 (góc nội tiếp nữa đường tròn (I).Suy ra tứ giác
ABC/D/ là hình thoi  O/ có tính chất của O
� AB �
c) Kết luận : Quỷ tích của O là �I ; �với I là trung điểm của AB( trừ A,B)
� 2 �
Ho¹t ®éng 4:Hướng dẫn học ở nhà :
-Học thuộc bài -Xem kĩ các bài tập đã giải
-Làm bài tập 48,49,50,51,52.
Ngày soạn 28/02/2013

Ngày soạn .02.2018


Ngµy d¹y: .02.2018

Tiết 47: LUYỆN TẬP


I. Mục tiêu:
1.Kiến thức : HS được củng cố cách giải 1 bài toán quỷ tích ,quỹ tích là cung chứa góc .
2.Kĩ năng: HS được vận dụng các kiến thức trên vào giải các bài tậpm liên quan .
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị
1.§å dïng:
Gv: Thước ,compa, thước đo góc, bìa cứng, kéo ,đinh
Hs: Thước ,compa, thước đo góc, bìa cứng, kéo ,đinh
2.Ph¬ng ph¸p: VÊn ®¸p gîi më
III. Các hoạt động dạy học:
Ho¹t ®éng 1:Kiểmtra bài cũ:
? Nêu các bước giải 1 bài toán quỹ tích “ cung chứa góc “
 Trả lời : SGK

* Bài mới :
Hoạt động của GV,HS: Néi dung:
Ho¹t ®éng 2: Bài tập 49 tr 87 sgk: Bài tập 49 tr 87 sgk:
-Hãy phân tích:Giả sử đã dựng được D Cách dựng :
ABC thoả mãn đề ra
?Để dựng D ABC cần xác định đỉnh d A A /

nào ?Vì sao 40 0


40 0

4cm
HS:Đỉnh A do BC=6 cm là dụng được
? Đỉnh A phải thoả mãn nhửng điều kiện B 40 6cm 0 C

nào .
HS: Đỉnh A nằm trên cung chứa góc 400 Dựng đoạn thẳng BC
dụng trên đoạn BC =6cm và nằm trên =6cm
đường thẳng d //BC về 1 phía của BC và Dựng cung chứa góc 400 trên đoạn thẳng BC
cách BC 1 khoảng bằng 4 cm. Dựng đt d//BC và cách BC 1 khoảng bằng 4
? Hãy trình bày cách dựng . cm.Đoạn thẳng d cắt cung chứa góc 400 tại A
HS: Trình bày như nội dung ghi bảng . Nối AB,AC ta được D ABC cần dựng .
? Hãy chứng minh và biện luận . Biện luận : bài toán có 2 nghiệm hình .
HS: Bài toán có 2 nghiệm hình Bài tập 50 tr 87 sgk:
Ho¹t ®éng 3: Bài tập 50 tr 87 sgk:
?Hãy đọc đề vẽ hình ,ghi gt,kl của bài a)Ta có AMB = 900
toán (O)Do đó D MIB vuông tại M
HS: Như nội dung ghi bảng . MB 1
tg AIB= MI =
? Để chứng minh AIB ta phải làm gì . 2
HS: tính số đo AIB A/

?Hãy nêu cách tính sđ AIB I /

HS: D MIB vuông tại M(do AMB = 900 :


 MIB = 900)  O / m
26034/

MB 1 M/
tg AIB = =  AIB �26034/: không M 26034/

MI 2
đổi . A O
B

? Hãy trình bày chứng minh .


HS: Trình bày như nội dung ghi bảng .  AIB �26034/:

? Điểm I có tính chất gì . Vậy AIB không đổi


HS: I nhìn AB cố định dưới 1 góc không b)Phần thuận :
đổi bằng 26034/: Ta có :AIB=26034/: và AB cố định
? hãy dự đoán quỹ tích của x . Vậi I thuộc cung chứa góc 26034/: dựng trên 1
HS: I thuộc 2 cung chứa góc 26034/: đoạn AB
dựng trên đoạn AB * Giới hạn:Khi M  A Thì AM  A/A  I  A/
?Hãy tìm dưới hạn của quỷ tích . Vậy I AmB
HS: Khi M trùng A thì cát tuyến MA trở * Phần Đảo :Lấy I/  I AmB ;I/A cắt (O) tại M/
thành tiếp tuyến AA/.Lúc đó I  A/  x Ta có D BM/I vuông tại M/ .
A’MA
?Lấy I/  I A’MB cần chứng minh điều M'B
Nên tg I/= M ' I ' = tg26034/: =1/2
gì .
HS: I/ có tính chất của I; M/I/ =2 M/B.  M/I/ =2 M/B.
? Để chứng minh M/I/ =2 M/B ta làm gì Vậy I/ có tính chất của I.
HS:Nối I/ A cắt (O) tại M;Chứng minh D * Kết luận :Quỹ tích của I là 2 cung A’mB và
BM/I vuông tại M/  Tính tg I  M/I/ =2 A”mB đối xứng qua AB
M/B.
?Hãy kết luận quỹ tích của
HS: như nội dung ghi bảng .

Ho¹t ®éng 4. Củng cố :


-Xem kĩ các bài tập đã giải.

Ho¹t ®éng 5. Hướng dẫn về nhà:


-Làm các bài tập còn lại.

Ngày soạn .02.2018


Ngµy d¹y: .
03.2018
Tiết 48:
TỨ GIÁC NỘI TIẾP
I. Mục tiêu:
1.Kiến thức : -HS: nắm được khái niệm tứ giác nội tiếp
-HS nắm được các điều kiện cần và đủ để 1 tứ giác nội tiếp .
2.Kĩ năng: HS vận dụng được các kiến thức trên vào giải 1 số bài tập lien quan.
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
1.§å dïng:
Gi¸o viªn: Thước thẳng ,compa
Häc sinh: Thước đo góc ,eke.
2.Ph¬ng ph¸p: VÊn ®¸p gîi më.
III.Các hoạt động dạy học:
Ho¹t ®éng 1: Kiểmtra bài cũ:
? Cho hình vẽ :
   
?Tính sđ của BAD và BCD ?Suy ra tổng BAD + BCD B

  
*Trả lời : Ta có BAD là góc nội tiếp chắn BCD và BCD
 C
là góc nội tiếp chắn BAD A
O

1 1
   
Nên BAD = 2 sđ BCD và BCD = 2 sđ BAD D
1 1
   
BAD + BCD = 2 (sđ BCD +sđ BAD )= 2 .3600=1800.
Vậy
* Đặt vấn đề : T a luôn vẽ được 1 đường tròn đi qua các đỉnh của 1 tam giác .Phải chăng ta
củng làm được như vậy đối với 1 tứ giác ? Tiết học hôm nay chúng ta cùng tìm hiểu vấn đề
này .
Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG :
Ho¹t ®éng 2: Khaí niệm tứ giác nội I .Khaí niệm tứ giác nội tiếp :
tiếp 1) Ví dụ:Tứ giác
? Hãy thực hiện ? ABCD nội tiếp (O) B

-GV giới thiệu tứ giác có tất cả các đỉnh C

nằm trên (O) gọi là tứ giác nội tiếp . A


O

? Hãy phát biểu định nghĩa tứ giác nội tiếp 2) Định nghĩa :SGK
Ho¹t ®éng 3: Định lí D

HS; định nghĩa tr 87 sgk.


-GV treo bảng phụ vẽ hình 44 yêu cầu học II..Định lí : SGK
sinh nhận xét . GT: Tứ giác ABCD nội tiếp (O)
HS: Không nt: KL: A + C = B + D =1800 B
? GV đặt vấn đề : Thử xem tổng 2 góc đối
diện của 1 tứ giác nội tiếp bằng bao nhiêu Chứng minh : O
C

độ Ta có A và C là góc A

A + C

? Hãy tính . nội tiếp của (O) D

HS: Kết quả phần bài cũ . 1



? Hãy tính B + D .

Nên : A = 2 sđ BCD và C
1 1 1 1 1
   A + C
 2  
B D
 2
HS: + = sđ ADC + 2 sđ ABC = 2 .3600=1800. = 2 BAD Suy ra : = (sđ BCD +sđ BAD )=
1
?Hãy nêu kết luận tổng quát .
2 3600=1800
HS: Nêu như định lí tr 88 sgk  D  0
?Một tứ giác thoả mãn điều kiện nào thì nó Tương tự : + =180 .
B

nội tiếp được trong 1 đường tròn. III.Định lí đảo : SGK A

HS: Nêu định lí đảo tr 88 sgk Gt:Tứ giác ABCD B


 D
-Hướng dẫn chứng minh:Hãy dựng (O) qua B +  =1800(2v) D O

A,B,C. Kl:Tứ giác ABCD nội C

?Để chứng minh tứ giác ABCDnội tiếp ta tiếp


chứng minh điều gì.
HS: D  (O) C/M:
?Để chứng minh D  (O) ta phải làm gì . Xét (O) qua A,B,C
HS: Tính sđ D . Hai điểm A,C chia đường tròn thành 2
? Số đo D tính được nhờ đâu. cung : ABC và AmC ;Trong đó AmC là cung
HS: nhờ gt:: B + D =2V(gt) suy ra D =2V- B chứa góc 2V- B dựng trên đoạn AC
? Suy ra D nằm ở đâu . Ta có: B + D =2V(gt) suy ra D =2V- B
HS: D AmC Suy ra:D AmC suy ra D  (O)
?D AmC thì D có (O) không .
HS:D (O) vì AmC  (O)

Ho¹t ®éng 3: Củng cố :


Bài tập 53 tr 89 sgk: Học sinh thực hiện.
Hướng dẫn:? Để tính sđ các góc còn lại cần áp dụng định lí nào .(định lí thuận )
Kết quả:1) C =1000; D =1100
2) A =1050; D =750
3) C =1250
4) D =1400
5) A =1060; D =1150
6) B =820; C =850
Ho¹t ®éng 4:
-Học thhuộc bài -Xem kĩ các bài tập đã giải .
-Làm bài tập 56,57,58,59,60.sgk

Ngày soạn .03.2018


Ngµy d¹y: .
03.2018
Tiết 49:
tø gi¸c néi tiÕp (TiÕp...)

I. Mục tiêu:
1.Kiến thức : HS được củng cố các định lí về số đo góc của đường tròn ,Định lí về tứ giác
nội tiếp ,quỷ tích ,”cung chứa góc”
2.Kĩ năng: HS biết vận dụng các kiến thức trên vào giải các bài tập liên quan.
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
1.§å dïng:
Gi¸o viªn: Com pa ,thước thẳng ,thước đo góc
Häc Sinh: Làm các bài tập về nhà tiết trước .
2.Ph¬ng ph¸p: VÊn ®¸p gîi më.
III.Các hoạt động dạy học:
Ho¹t ®éng 1: Kiểm tra bài cũ:
?Vẽ tứ giác nội tiếp (O)
?Tứ giác nội tiếp (O) suy ra được điều gì .
?Với điêuf kiện nào thì tứ giác ABCD nội tiếp (O)
* Trả lời : Tứ giác ABCD nội tiếp khi & chỉ khi A + C =: B + D =1800
* Đặt vấn đề :Các em đã nắm được các định lí về sđ các góc với đường tròn và điều kiện để
1 tứ giác nội tiếp .Tiết học hôm nay các em được vận dụng vào giải các bài tập liên quan .
*. Bài mới:

HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG:


Ho¹t ®éng 2: Bài tập 56 tr 89 sgk Bài tập 56 tr 89 sgk
GV treo bảng phụ vẽ hình 47 E
?Hãy ghi gt,kl của bài toán . 400

?Tứ giác ABCD nội tiếp suy ra được B x


điều gì C

HS: ABC + ADC =1800 và BCD


 
+ BAD =1800 x

?Trên hình vẽ ABC và ADC bằng tổng 20/


A
nhửng góc nào ?Căn cứ vào đâu để tính D F

được.
HS: ABC =400+ BCE

và ADC =200+ ECD

(theo t/c góc ngoài của tam giác .)  
?Quan hệ của BCE 
và DCF Ta có : BCE = DCF (đ.đ)

HS:: BCE 
= DCF (đ.đ) Đặt x= BCE = DCF thì : ADC =x+200 và ABC =x+400(
 

  Góc ngoài của tam giác )


?Nếu đặt BCE = FCD =x thì ta được
phương trình nào . Ta lại vó : ABC + ADC =1800( định lí về tứ giác nộih
HS: 2x+600=1800 tiếp )
 2x+600=1800  x=600
?Hãy giải pt tìm x rồi suy ra só đo các
  ABC =600+400=1000   ADC =800
góc của tứ giác ABCD.
 
HS: Tính được như nội dung ghi bảng . Và BCD =1800-600=1200  BAD =600
Ho¹t ®éng 3: Bài tập 57 tr 89 sgk: Vậy : A =600; B =1000; C =1200; D =800 .
?Hãy vẽ hình , ghi gt,kl của bài toán . Bài tập 57 tr 89 sgk:
?Hãy so sánh D DAC và D DBC. A B

HS: D DAC = D DBC. a a


?Hãy xác định quỹ tích của A và B Ta có D DAC = D DBC.
HS: A,B thuộc cung chứa góc a dựng 
(c.c.c)  DAC 
= DBC D C

trên đoạn DC Ta lại có :DC cố định


?Từ khẳng định trên ta suy ra được điều Do đó :A,B thuộc cung chứa góc a dựng trên
gì . đoạn DC
HS:A,B,C,D thuộc 1 đường tròn  Tứ Vậy hình thang cân ABCD nội tiếp
giác ABCD nội tiếp . * Chú ý :Nếu 1 tứ giác có 2 đỉnh cùng nhìn 1
-GV giới thiệu phươpng pháp thứ 2 để cạnh dưới 1 góc không
A
chứng minh 1 tứ giác nội tiếp . đổi thì tứ giác đó nội
Ho¹t ®éng 4: Bài tập 58 tr 80 tiếp .
?Hãy đọc đề, vẽ hình , ghi gt,kl của bài Bài tập 58 tr 80 sgk:
toán . O

?Để chứng minh tứ giác ABCD nội tiếp Ta có B


600
300
600
300 C
ta chứng minh điều gì . :DB=DC(gt)  D BDC
HS: ABD = ABC + DBC

và �  
ACD = ACB + DCB cân tại D D

 
?SSó đo ABC và ACD đã biết nhờ đâu.  DCB = DBC
1 1
HS: ABC = ACD =600do tam giác ABC 
= 2 ACB = 2 .600=300
đều .
    ABD ABC DBC
= +
=600+300=900.
? Hãy tính sđ của DCB và DBC  
1 1 Và: �
ACD = ACB + DCB =600+300=900.
 
 HS: DCB = DBC = 2 ACB = 2 .600=300  ABD + 
ACD =900+900=1800
?Hãy xác định tâm Ocủa đường tròn qua Vậy tứ giác ABCD nội tiếp
A,B,C,D. b)Tâm O là trung điểm củ AD
ABD � 0
HS:Do = ACD =90 Tâm O là trung
điểm của AD

Ho¹t ®éng 5: Hướng dẫn về nhà:


-Xem kĩ các bài tập đã giải .
-Làm bài tập 59,60.

Ngày soạn
.03.2018
Ngµy
d¹y: .03.2018

Tiết 50+51:
ĐƯỜNG TRÒN NỘI TIẾP- ĐƯỜNG TRÒN NGOẠI TIẾP
I. Mục tiêu:
1.Kiến thức : HS hiểu được định nghĩa ,tính chất của đường tròn ngoại tiếp (nội tiếp )một đa
giác
-HS hiểu được bất kì một đa giác đều nào củng có một đường tròn nội tiếp và 1 đường tròn
ngoại tiếp
2.Kĩ năng: -HS biết vẽ tâm của đa giác đều (đó là tâm của đường tròn ngoại tiếp đồng thời
là tâm của đường tròn nội tiếp ) từ đó vẽ được đường tròn ngoại tiếp và đường tròn nội tiếp
của 1 đa giác đều cho trước .
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
1.Đồ dùng:
-GV : Bảng phụ vẽ sẵn hình :đường tròn ngoại tiếp vàđường tròn nội tiếpầtm giác đều ,tứ
giác đều ,ngũ giác đều ,lục giác đều ,compa ,thước kẻ.
-HS:Compa ,thước kẻ.
2.Phương pháp: Vấn đáp gợi mở.
III.Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ:
?Hãy vẽ đường tròn ngoại tiếp,đường tròn nội tiếp tam giác đều ,tam giác thường ,tứ giác
đều (hình vuông) A
*Trả lời : A

A
R B
R R r
r r R
O O
O

B C C B D C

* Đặt vấn đề : Các em đã biết với bất kì 1 tam giác nào cũng có 1 đường tròn ngoại tiếp và
1 dường tròn nội tiếp ,còn với đa giác thì sao ?Tiết học hôm nay cô cùng các em tìm hiểu
vấn đề này .
*.Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG :
Hoạt động 2: Định nghĩa I.Định nghĩa :SGK
-GV giữ nguyên hình vẽ bài cũ ?.a)
?Hãy phát biểu đường tròn ngoại A B

tiếp, nội tiếp đa giác


?Hãy thực hiện ?
1)Hãy vẽ lục giác đều ABCDEF 2cm
C
F O
nội tiếp (O;2cm)
HS: Trên (O;2cm) đặt liên tiếp
các cung AB,BC,CD,DE,EF mà
dây căng cung đó có độ dài bằng E D

2cm .Nối AB,BC...Ta được lục


giác đều ABCDEF cần vẽ
2) Hãy giải thích b)c) Ta có
HS: giải thích như nội dung ghi OA=OB=OC=OD=OE=OF=AB=BC=CD=DE=EF=FA
bảng Nên tâm O cách đều các cạnh của lục giác đều
Hoạt động 3: Định lí
-GV giữ lại hình vẽ của bài cũ và
hình vẽ của ?
?Hãy phát biểu đường tròn ngoại II.Định lí :SGK
tiếp, nội tiếp đa giác đều * Chú ý :Trong đa giác tâm của đường tròn ngoại
HS: SGK tr 91. tiếptrùng với tâm của đường tròn nội tiếp và được gọi
-GV giới thiệu nội dung định lí là tâm của đa giác đều .
? Em có nhận xét gì về tâm của
đường tròn ngoại tiếp, nội tiếp đa
giác đều
HS: Trùng nhau
Hoạt động 4.Luyện tập củng cố :
Bài tập 61, tr 91 : B

Giải : a),b): Vẽ (O;2cm) 45


0
H
Vẽ 2 đường kính AC và BD vuông góc với nhau ,nối AB,BC,CD,DA 2

ta được hình vuông ABCD nội tiếp (O;2cm) A O


C

c) Kẻ OH vuông góc với AB ta có r = OH = 2  r = 2cm


2 2 2

2
Cách 2: r=OB.sin 450= 2. = 2cm Bài 62 tr91 sgk: D
2
a),b) Tâm O của đường tròn ngoại tiếp tam giác đều ABCD là giao
điểm của 3 đường cao(3 đường trung trực ,3 đường trung tuyến ,3 A

đường phân giác )


2 2 3 2 3 3
� R = OA = AA/ = AB = . = 3cm
3 3 2 3 2 O
1 3
c) r = OA/ = AA/ = cm
3 2 B C
Hoạt động 5.Hướng dẫn học ở nhà:
-Học thuộc bài -Xem kĩ các bài tập đã giải .
-Làm bài tập 63,64 sgk

Ngày soạn
.03.2018
Ngµy
d¹y: .03.2018

Tiết 52:

ĐỘ DÀI ĐƯỜNG TRÒN -CUNG TRÒN

I. Mục tiêu:
1.Kiến thức : HS nhớ công thức tính độ dài đường tròn C=2.3,14.R ( hoặc C=3,14.d)
-HS nắm công thức tính độ dài cung tròn và hiểu được số p �3,14
2.Kĩ năng: HS vận dụng được các kiến thức trên vào giải các bài tập liên quan
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
1.Đồ dùng:
* Giáo viên: Thước ,compa ,kéo,thước có chia khoảng ,sợi chỉ đay.
* Học sinh: Thước ,compa ,kéo,thước có chia khoảng ,sợi chỉ đay.
2.Phương pháp: Vấn đáp gợi mở.
III.Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ:
?Viết công thức tính chu vi đường tròn đã học ở lớp 5.
*Trả lời : C=2.3,14.R ( hoặc C=3,14.d) với R là bán kính,d là đường kính của đường tròn
* Đặt vấn đề : Ở lớp 5 các em đã nắm được công thức tính chu vi đường tròn - Chu vi
đường tròn còn được gọi là “ độ dài đường tròn “.Nếu nói đọ dài đường tròn bằng 3 lần
đường kính thì đúng hay sai? Biết độ dài đường tròn ta có thể tính được độ dài cung tròn
không ? Tiết học hôm nay các em cùng cô tìm hiểu vấn đề này .
*.Bài mới :
HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG :
Hoạt động 2: Công thức tính độ dài
đường tròn I.Công thức tính độ dài đường tròn :
-GV giới thiệu công thức tính độ dài C= 2 p .R hoặc C= p .d ( p �3,14 ) Với R là bán
đường tròn (chính là công thức tính chu kính ,d là đường kính của đường tròn
vi đường tròn đã học ở lớp 5) ?.1 .Nhận xét : Tỷ số của độ dài đường tròn và
p
?Từ công thức C= 2 .R hoặc C= .d p đường kính của đường tròn bằng số p
hãy suy ra công thức tính R hoặc d(R=
C C
2p ;d= p
)
Hoạt động 3: Công thức tính độ dài II .Công thức tính độ dài cung tròn :
cung tròn l=
p .R.n
? Hãy thực hiện ?.1 và nêu nhận xét . 180 (
Trong đó R là bán kính đường tròn ,n là
HS: thực hiện như nội dung ghi bảng . số đo cung tròn )
?Đường tròn bán kính R ( ứng với cung R=
l.180
n=
l.180
3600) có độ dài là bao nhiêu. Suy ra: p .n và p .R
HS: 2 p .R
?Cung 10 có độ dài bằng bao nhiêu.
p .R.2 p .R
l= =
HS: 360 180
??Cung n0 có độ dài bằng bao nhiêu.
p .R.n III.Áp dụng :
l=
HS: 180
Bài tâp 66 tr 95 sgk:
p .R.n
l= Giải :a) Độ dài cung 600 của đường tròn cố bán
?Từ công thức 180 hãy suy ra công
kính bằng 2 dm là:
thưc tính R,n.
HS: Như nội dung ghi bảng 3,14.2.60
l=  2, 09dm  2,1
180
Hoạt động 4: Áp dụng:
?Hãy nêu cách tính . b) Chu vi vành xe đạp có đường kính 650 mm
a) Áp dụng công thức tính độ dài cung là:C �3,14.650 �2041mm �2m
tròn
b)Áp dụng công thức tính độ dài đường
tròn .
?Hãy trình bày bài giải .
HS: trình bày như nội dungn ghi bảng .
* Chú ý : Nếu đề không yêu cầu tính số
tp thì nên giữ nguyên p

Hoạt động 5: Luyện tập củng cố :


Bài tập 67 tr 95 sgk: HS thực hiện :
Kết quả:
R 10cm 40,8cm 21cm 6,2cm 21cm
0 0 0 0
n 90 50 57 41 250
l 15,7ccm 35,6cm 20,8cm 4,4cm 9,2cm
Bài tập 69 tr 95 sgk:
Hướng dẫn :?Hãy nêu cách tính số vòng mà bánh xe trước lăn được .
HS: Lấy quảng đường mà bánh xe sau lăn được chia cho chu vi của bánh xe trước .
?Hãy tính chu vi của bánh xe sau?chu vi bánh xe trước ?Quảng đường bánh xe sau lăn được
trong 10 vòng .
-1,672 p (m); 0,88 p (m); 16,72 p (m)
-Kết quả 19 vòng
Hoạt động 6: Hướng dẫn về nhà :
-Học thuộc công thhức -Xem kĩ các bài tập đã giải .
-Làm bài tập 70,71,72,73,74,75,76 sgk.

Ngày soạn
.03.2018
Ngµy
d¹y: .03.2018

Tiết 53: LUYỆN TẬP


I. Mục tiêu:
1.Kiến thức : HS được củng cố công thức tính độ dài đường tròn , công thức tính độ dài
cung tròn ,Bán kính ,đường kính ,số đo cung .
2.Kĩ năng: HS vận dụng tốt các kiến thức trên vào giải các bài tập liên quan
3.Thái độ: HS nghiêm túc , tự giác tích, cực chủ động trong học tập.
II.Chuẩn bị :
1.Đồ dùng:
*.Giáo viên: Thước ,compa ,máy tính bỏ túi
*. Học Sinh: Làm các bài tập về nhà tiết trước .
2. Phương pháp: Vấn đáp gợi mở.
III.Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ:
?.1 Viết công thức tính độ dài đường tròn rồi suy ra công thức tính bán kính ,đường kính .
?.2 Viết công thức tính độ dài cung tròn rồi suy ra công thức tính bán kính,số đo cung tương
ứng
*Trả lời :
C C
p p R= ;d =
?.1 C= 2 .R = .d 2p p
p .R.n 180.l 180.l
l= R= ;n =
?.2 180 p .2 p .R
* Đặt vấn đề : Các em đã nắm được công thức tính độ dài đường tròn ,cung tròn ,bán
kính ,đường kính và số đo cung tương ứng .Tiết học hôm nay các em được vận dụng các
kiến thức trên vào giải các bài tập liên quan.
*. Bài mới :
Hoạt động của GV,HS: Nội dung:
Hoạt động 2: Bài tập 71 tr 96 sgk Bài tập 71 tr 96 sgk
GV treo bảng phụ ghi đề bài 71 tr 96 a) Cách vẽ :
sgk Vẽ hình vuông ABCD có cạnh dài 1 cm
? hãy nêu cách vẽ đường xoắn AEFGH. -Vẽ 1 (B;1cm) được AE
HS: Nội dung ghi bảng 4
1
?Hãy nêu cách tính độ dài d của đường -Vẽ (C;2cm) được EF
4
xoắn . 1
HS: d = lAE + lEF = lFG + lGH -Vẽ 4 (D;3cm) được FG
?Hãy tính lAE ? lEF ? lFG

? lGH

? 1
-Vẽ 4 (A;4cm) được GH
HS: Tính được như NDGB.
?Hãy trình bày bài giải . b) Ta có:
d = lAE + lEF = lFG + lGH
A B

HS: NDGB ?

1 1 1 1
GV treo bảng phụ vẽ hình 72: .2p + .2p .2 + .2p .3 + .2p .4 = 5p (cm)
4 4 4 4
?Hãy ghi giả thiết ,kết luận của bài
toán . Hoạt động 3: Bài tập 72 tr 96 Bài tập 72 tr 96 sgk :
sgk GT: C=540mm
HS: Trình bày như NDGB. l AE
?Làm thế nào dể tính sđ AOE =200mm
HS:C1:Ta có 540mm ứng với 3600 KL: AOE
200mm ứng với x0 Ta có 540mm ứng với 3600
Suy ra :AOB = x0(AOE = sđAB) 200mm ứng với x0
C 360.200
C2:Tính bán kính của bánh xe (R= 2p ) �x= �1330 .
540
l.180 Vậy AOE = sđAB = 1330
rồi áp dụng công thức n = để có số
p .R Bài tập 73 tr 69 sgk:
đo AOE Ta có :2 p R=40000(km)
20000
Hoạt động 3: Bài tập 73 tr 96 sgk Vậy R= p
 6369(km)

Bài tập 75 tr 96
sgk: A
?Hãy nêu cách tính bán kính của trái đất B

C 2a
a
M O
HS:R= p  6369(km)
2 O/

GV treo bảng phụ ghi đề bài 75 và yêu


cầu hs vẽ hình ,ghi gt, kl. Đặt MOA = a thì
?Để so sánh lMA và lMB ta phải làm gì . MO’B = a (quan hệ giữa góc nội tiếp và
HS: Tính lMA và lMB góc ở tâm cùng chắn MB  sđMB =2 a
?Để tính lMA và lMB cần biết thêm yếu tố ;sđMA = a
nào . Ta có :lMA= lMB
HS: sđMA = sđMB
?Làm thế nào để tính được sđMA và
sđMB
HS:Đặt MOA = a thì MOB = 2 a :
quan hệ giữa góc nội tiếp và góc ở tâm
cùng chắn MA  sđMB = 2a ;sđMA =
a
Hoạt động 4: Củng cố :
-Xem kĩ các bài tập đã giải
Hoạt động 5: Hướng dẫn về nhà:
-Làm các bài tập còn lại .

Ngày soạn .03.2018


Ngµy
d¹y: .03.2018
Tiết 54: DIỆN TÍCH HÌNH TRÒN - HÌNH QUẠT TRÒN
I. Mục tiêu:
1.Kiến thức : Học sinh nhớ công thức tính diện tích hình tròn bán kính R là S = p R 2 ,học
sinh biết cách tính diện tích hình quạt tròn.
2.Kĩ năng: Học sinh biết vận dụng các công thức trên vào giải một số bài tập.
3.Thái độ: Có ý thức học tập xây dựng bài .
II. Chuẩn bị :
1.Đồ dùng:
Gv : Compa, thước thẳng, máy tính bỏ túi.
Hs: Compa, thước thẳng, máy tính bỏ túi.
2. Phương pháp: Vấn đáp gợi mở
III.Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ:
Viết công thức tính độ dài cung tròn?
*Trả lời :
p Rn
l=
180
*. Bài mới:
Hoạt động của GV,HS: Nội dung:

Hoạt động 2: Công thức tính diện tích I . Công thức tính diện tích hình tròn
hình tròn S = p .R 2 ( R bán kính hình tròn)
GV: Hãy viết công thức tính diện tích
hình dã học ở lớp 5?
Hs: S = p .R 2 ( R bán kính hình tròn)
Gv: Hình tròn bán kính R ( ứng với
cung 3600) có diện tích là bao nhiêu?
Hs: S = p .R 2 II. Cách tính diện tích hình quạt tròn.
Hoạt động 3: Cách tính diện tích hình p R2 R
S= hay S = l.
quạt tròn. 360 2
Trong đó: n là số đo cung hình quạt
Gv: Vậy hình quạt tròn bán kính R R: Bán kính hình quạt tròn
( cung 10) có diện tích là bao nhiêu? l: Độ dài cung hình quạt tròn.
p R2
Hs: S =
360 A
Gv: Suy ra hình quạt tròn bán kính R
n0
ứng với cung n0 có diện tích là bao
nhiêu? O
R B
pR n 2
Hs: S =
360
Gv: Hãy viết công thức tính diện tích
hình quạt tròn trên cơ sở công thức tính
độ dài cung tương ứng?
p R 2 n p Rn R R
Hs: S = = . = l.
360 180 2 2

Hoạt động 4: Luyện tập củng cố:


Bài tập 82/99/sgk.
Hs: Hoạt động nhóm , đại diện nhóm trình bày bài giải.
S
Hướng dẫn: Từ công thức S = p .R 2 hãy suy ra công thức tính R? Hs: R =
p
p R2
Từ công thức S = hãy suy ra công thức tính R?, n?.
360
360.S 360.S
Hs: R = ;n =
p .n p .R 2
Kết quả:
R C S(hình tròn) n0 S( quạt n0)
2,1cm 13,2cm 13,8cm2 47,50 1,83cm2
2,5cm 15,7cm 16,9cm2 229,60 12,50cm2
3,5cm 22cm 37,80cm2 1010 10,60cm2
Bài tập 80/99/sgk.
Hướng dẫn: Theo cách buộc thứ nhất thì diện tích dành cho mỗi con bê có quan hệ thế nào
với nhau?
Hs: Bằng nhau.
Gv: Hãy tính diện tích cỏ mỗi con ăn được?
1
Hs: S = .p .202 �100p cm2
4
Suy ra: S1+S2 =2S =200 p (cm2) (1)
Gv: Theo cách buộc hai nhất thì diện tích dành cho mỗi con bê có quan hệ thế nào với nhau?
Hs: Diện tích dành cho con bê buộc ở A lới hơn con bê buộc ở B.
Gv: Hãy tính diện tích cỏ mỗi con bê ăn được?
1 �
S1 = p .302 �225p (m 2 ) �
4 �
�� S1 + S 2 �250p (m )
2
(2)
1
S 2 = p .102 ; 25p (m 2 ) �
4 �
Từ (1) và (2)  kết luận.
Hoạt động 5: Hướng dẫn học ở nhà:
- Học thuộc công thức .
Xem kỹ các bài tập đã giải
- Làm các bài tập 77,78,79,81,83,84,85.

Ngày soạn .03.2018


Ngµy
d¹y: .03.2018

Tiết 55: LUYỆN TẬP


I. Mục tiêu:
1.Kiến thức Học sinh được củng cố các công thức tính diện tích hình tròn ,hình quạt tròn.
2.Kĩ năng: Học sinh có kỹ năng vận dụng các công thức trên vào giải toán.
3.Thái độ: Có ý thức học tập ,phát triển tư duy năng động sáng tạo.
II.Chuẩn bị :
1.Đồ dùng:
Gv:Bảng phụ ghi đề bài tập và vẽ sẵn các hình 62,63,64,65. máy tính bỏ túi.
Hs: compa ,thước thẳng máy tính bỏ túi làm các bài tập cho về nhà .
2.Phương pháp: Vấn đáp gợi mở.
III.Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ:
1.Viết công thức tính diện tích hình tròn ? Áp dụng giải bài tập 78sgk.
2. Viết công thức tính diện tích hình quạt tròn ?Áp dụng giải bài tập 79 sgk.
*Trả lời :
1. S = p R 2
2
�6 � 36
Áp dụng: S = p � �= �11,5 ( m2 )
�p � p
p .R .n
2
2. S =
360
p .6 .36
2
S= �11,3 ( cm 2 )
360
*. Luyện tập:
Hoạt động của GV,HS: Nội dung:
Hoạt động 2: Chữa bài tập. Bài tập 83/99 sgk:
GV: Treo bảng phụ ghi đề và vẽ hình bài a. Đặt S =diện tích hình HOABINH
tập bài tập 83. S1= diện tích nữa đường tròn đường kính HI.
Hs: Hoạt động nhóm. S2=diện tích nữa đường tròn đường kính OB
Gv: Hướng dẫn : Đặt diện tích hình S3= diện tích nữa đường tròn đường kính HO.
HOABINH bằng S ,diện tích nữa đường Ta có:S=S1+S2-2S3
tròn đường kính HI =S1 , diện tích nữa 1 1
= p .52 + p .32 - p .12
đường tròn đường kínhOB là S2 diện 2 2
tích nữa đường tròn đường kính HO =S3 25 9
= p + p -p
thì diện tích hình HOABINH được tính 2 2
như thế nào? = 16p ( cm 2 )
Hs: S=S1+S2-2S3 . b. Diện tích hình tròn đương kính NA :
Gv: Hãy tính S1?, S2,S3? Rồi suy ra S? S= p .42=16 p (cm2)
Kết quả như nội dung ghi bảng. Vậy diện tích hình tròn đường kính NA= diện
Gv: hãy tính diện tích hình tròn đường tích hình HOABINH
kính NA? Bài tập 85/100sgk.
Hs: S= p .42=16 p (cm2) Ta có:S(vpAmB)=S(quạtOAmB)-
Gv: So sánh với diện tích hình S(OAB)
O
HOABINH rồi suy ra kết luận? Ta lại có :S ( quạtOAmB) 5,1cm
60 0
Gv: Treo bảng phụ ghi đề và hình p R .60 p .R
2 2 B
= =
vẽ64/100sgk: 360 6
H
m
? Hãy nêu cách tính diện tích hình viên Và S(AOB) = A

phân AmB. 1 1 R 3 R2 3
AB. AH = R. =
Hs: S(VPAmB)S(quạt OAmB) -S(AOB) 2 2 2 4
? Hãy nêu cách tính S(quạt OAmB) . p R R2 3
2
�p 3�
p R 2 .60 p R 2 Suy ra :S(vpAmB)= - = R2 � -
�6 4 ��
S(quạt OAmB) = = 6 4 � �
360 6
? Hãy nêu cách tính diện tích tam giác Thay R=5,1 ta được S(vpAmB)=2,4(cm2)
OAB. Bài tập 86/100sgk:
Hs: Kẻ đường cao AH. SVK= p R12- p R22
= p (R12-R22)
R 3
Vì tam giác AOB đều nên AH = (R1>R2) R1
R2
4
b). SVK= p (10,5 -7,8 )
2 2
O
1 1 R 3 R2 3 �155,1(cm2)
S(AOB)= AB. AH = R. =
2 2 2 4 Bàitập87/100/sgk

Thay số R=5,1cm S=2,4(cm2) S= 2SvpNmC A
Gv: Treo bảng phụ ghi đề bài tập86 và �p a 2 a 2 3 �
hình vẽ 65/100(sgk). �24 - 16 �
� �
? Hãy nêu cách tính diện tích hình vành � �
= 2. a p 2p - 3 3
( )
2
khăn .
Hs:SVK= p R12- p R22= p (R12-R22) (R1>R2) 48
? Hãy tính diện tích hình vành khăn với
( )
2
a
2p - 3 3
R1=10,5cm ,R2=7,8cm. 24 B
O C

Hs:). SVK= p (10,52-7,82) �155,1(cm2)


Gv: Treo bảng phụ ghi đề bài tập 87 và
hình vẽ .
? Em có nhận xét gì về diện tích hai
hình viên phân cần tính .
Hs: Bằng nhau.
? Vậy diện tích hình cần tìm được tính
như thế nào.
S= 2SvpNmC

Hoạt động 3: Hướng dẫn học ở nhà:


Xem kỹ các bài tập đã giải.
Ôn tập chương III ( Trả lời các câu hỏi và học thuộc bảng tóm tắt kiến thức cần nhớ)

Ngày soạn : .3.2018


Ngày dạy: .3.2018

Tiết 56: ÔN TẬP CHƯƠNG III


I.Mục tiêu:
1. Kiến thức: Học sinh được ôn tập ,hệ thống hoá các kiến thức của chương
2. Kỉ năng: Vận dụng các kiến thức vào giải toán.
3. Thái độ: Học tập ngiêm túc có thái độ yêu thích môn học
II. Chuẩn bị :
1.Đồ dùng:
Gv: Compa thước thẳng ,bảng phụ vẽ các hình 66,67,68,69,70,71sgk
Hs: Trả lời các câu hỏi và học thuộc bảng tóm tắt các kiến thức cần nhớ
2.Phương pháp: Vấn đáp gợi mở.
III. Các hoạt động dạy học :
Hoạt động 1: Kiểm tra bài cũ( Kết hợp trong khi ôn tập)
* Ôn tập:
Hoạt động của GV,HS: Nội dung:
A. Tóm tắt kiến thức cần nhớ (sgk)
O
O
Bài 88/103sgk:Hình vẽ 66:
O
a). Góc ở tâm.
b). Góc nội tiếp.
c). Góc tạo bởi tia tiếp tuyến và dây cung.
d). Góc có đỉnh bên trong đường tròn.
O O e). Góc có đỉnh bên ngoài đường tròn.
Bài tập 89/104sgk:sđAmB=600
Gv: Yêu cầu hs đọc các góc ở hình a) AOB = sđ AmB = 60o
66/sgk. 1 1
b) ACB = 2 sđ AmB = 2 60o = 30o
HS: Trả lời như nội dung ghi bảng.
1 1
Gv: Treo bảng phụ vẽ sẵn hình 67 sgk: c) ABt = 2 sđ AmB = 2 60o = 30o
? Hãy vẽ góc ở tâm chăn cung AmB và
d) Tacó: ADB =
tính số đo của góc đó . 1 E

Hs: Vẽ hình và tính như ndgb. 2


(sđ AmB + sđ N I n
KnI )
? Hãy vẽ góc nội tiếp đỉnh C chắn cung Ta lại có: M K
C
AmB,và tính số đo của góc đó . ACB = 30o O
Hs:Vẽ hình và tính như ndgb. Vậy ADC > ACB
D

? Hãy vẽ góc tạo bởi tia tiếp tuyến Bt và 1


dây cung AB và tính số đo của góc đó. e).AEB = 2 (sđ AmB
A B
� = sd 1 �
c ). ABt AmB – sđ MN ) m

Hs:
2 Vậy :AEB < AEC t

1 0
= 60 = 300
2
? Hãy vẽ góc ADB có đỉnh bên trong Bài tập 91/104sgk: O
đường tròn và so sánh góc ADB và góc a). Ta có : 2cm
ACB. sđ AqB = AOB = 75o 750

? Hãy vẽ góc AEB có đỉnh bên ngoài Vậy sđ ApB = 360o – B A


75o =
đường ,so sánh góc AEB và góc ACB. 285o
Gv: Treo bảng phụ vẽ hình 68 sgk. b).l �AqB =
3,14.2, 75 5
� p ( cm )
? Hãy tính số đo cung AqB nêu cách 180 6
tính. p 2.285 19
l �ApB = = p ( cm )
Hs: Tính số đo cung ApB rồi lấy 3600- 180 6
sđcung AqB. c ).C1
? Hãy nêu cách tính l �AqB và l �ApB . R 5p .2 5p
( cm )
2
S = l AqB
� . = =
Hs: Áp dụng công thức tính độ dài cung 2 6.2 6
p Rn C2
l= .
180 p .22.75 5p
( cm )
2
S= =
? Hãy nêu các cách tính diện tích hình 360 6
quạt tròn OAqB .Nên chọn cách giải Bài tập 92/104sgk:
nào?. a ).S = p � (�1,5 ) - 12 �
2
= 1, 25p cm 2
lR �
Hs: Cách 1. Áp dụng công thức S= p .1,5280
2 b).S( ql ) = �1,5p cm 2
pR n
2 360
Cách 2: Áp dụng công thức S= p .12.80
360 �0, 7 ( cm )
2
S( qb ) =
l
Nên chọn cách 1 vì �AqB đã biết (kết quả 360
Vậy S=1,5-0,7=0,8(cm)2
câu b)
c). S(hình vuông) =32=9(cm2)
Gv: Treo bảng phụ vẽ các hình 69,70,71 p .1,5.90
sgk. S(quạt)= �1, 77 ( cm 2 )
360
? Hãy nêu cách tính diện tích hình 69.
Vậy S 9-4.1,77 �1,1(cm2)

Hs: Áp dụng công thức tính diẹn tích
Bài tập93(sgk)
hình vành khăn:S= p ( R12 - R2 2 ) a).b). Đúng.
? Hãy nêu cách tính diện tích hình 70.
Hs: S(quạtlớn)-S(quạtbé)
? Hãy nêu cách tính diện tích hình 71
Hs: S=S(hìnhvuông)-4.S(hình quạt) c). 16,6%, d).900,600,300 hs.
Hs: Hoạt động theo nhóm và đại diện
nhóm trình bày.

Hoạt động 3: Hướng dẫn học ở nhà:


Học thuộc bảng tóm tắt kiến thức cần nhớ
Xe kỹ các bài tập đã giải
Làm bài 95,96,97,98,99/105sgk.

Ngày soạn 4/04/2013


Tiết 56 ÔN TẬP CHƯƠNG III(TT)
A.Mục tiêu:
-HS được củng cố kiến thức của chương
-HS được vận dụng được các kiến thức vào giải toán
B. Chuẩn bị :
GV:Com pa ,thước kẻ
HS:Com pa ,thước kẻ và làm các bài tập về nhà tiết trước .
C. Tiến trình dạy học :
1. Tổ chức lớp:
. Kiểm tra bài cũ
3. Ôn tập:
Hoạt động của giáo viên Hoạt đông của học sinh
GV yêu cầu hs đọc đề, vẽ hình, ghi giả Bài tập 97 tr 105:
thiết ,kết luận
B
? Hãy nêu phương pháp chứng minh tứ
giác ABCD nội tiếp
HS: Sử dụng quỷ tích của cung tồn tại
góc M
O 1
2 C
A
?Đỉnh A của tứ giác ABCD nhìn đoạn 1

BC cố dịnh dưới 1 góc bằng 900 Suy ra D


S
A nằm ở đâu.
HS; Athuộc đường tròn đường kính BC. Ta có BAC = 90o (GT)
?Hãy dự đoán quỷ tích của D. Ta lại có MDC = 900( Góc nội tiếp bằng
1 1
HS:BDC = 900 ( Góc nội tiếp bằng (O))
2 2
(O))Nên Dthuộc đường tròn đường kính Suy ra BDC = 900 (D thuộc BM)
BC. Tứ giác ABCD có đỉnh A và D cùng
?A và D cùng thhuộc đường tròn đường nhìn BC cố định dưới 1 góc 900
kính BC ta két luận được điều gì . Vậy tứ giác ABCD nội tiếp đường tròn
HS: Tứ giác ABCD nội tiếp đường tròn đường kính BC.
đường kính BC . b)Ta có ;ABD vàACD là 2 góc nội tiếp
b) Tại sao ABD = ACD. cùng chắn cung AD của đường tròn
Hai góc nội tiêp cùng chắn cung AD của ngoại tiếp tứ giác ABCD
đường tròn ngoại tiếp tứ gíac ABCD Vậy :ABD = ACD
? C�1 bằng góc nào trên hình vẽ ?Vì sao. c)Ta có C1 = D1 (cùng chắn �AB của
HS;vì C1 = D1 cùng chắn AB của đường đường tròn ngoại tiếp tứ gíac ABCD)
� )
Ta lại có C2=D1(cùng bù với MDS
tròn ngoại tiếp tứ gíac ABCD
?C2 bằng góc nào trên hình vẽ Suy ra C1 = C2
HS: C2=D1vì C2 =2v-MDS = D1 �
Vậy CA là phân giác của SCB
? C1 = C2 suy ra được điều gì .
HS ;CA là phân giác của SCB Bài tập 98 tr 105

GV yêu cầu HS đọc đề vẽ hình và ghi


O
giả thiết ,kết luận ,Hoạt đọng nhóm để
dự đoán quỹ tích của M A M
B

-Hướng dẫn :
?Từ giả gt MA=MB suy ra được điều
gì .
HS:OA ^ AB:Theo quan hệ ^ giữa a)Phần thuận:
đường kính và dây Ta có MA=MB (gt)
� OM ^ AB(Quan hệ ^ giữa đường kính
? Hãy dự đoán quỹ tích của M. và dây)
HS:M dường tròn đường kính OA(do A  AMO = 900

cố định ,AO cố định ) Ta lại có AO cố định


/ 
?Lấy M M đường tròn đường kính
 Vậy M dường tròn đường kính OA
OA cần chứng minh điều gì . b) Phần đảo:
/
HS: M có tính chất của M. Lấy M/  M đường tròn đường kính OA
Nối M/ với A,đường thẳng M/ A cắt
?Để M/ có tính chất của M ta phải làm đường tròn tại B
gì. Ta lại có AM’O = 900 (góc nội tiếp 1/2
HS: Dụng hình :Nối M/ với A,đường đường tròn)
/
thẳng M A cắt đường tròn tại B rồi sử Nên OM/ ^ AB/
dụng hệ quả của góc nọi tiếp và quan hệ  M/A = M/B/(theo quan hệ vông

vuông góc giữa đường kính và dây để góc giữa đường kín và dây)
/ / /
chứng minh M A =M B c) Kết luận :Quỹ tích của M là đường
tròn OA
?Hãy kết luận quỷ tíh của M.
HS: Đường tròn đường kính OA
4. Hướng dẫn về nhà:
- Xem kĩ các bài tập đã giải
- Làm bài tập 99(tương tự bài 49 tr 87 sgk)
- Chuẩn bị giấy kiểm tra 1 tiết .

Ngày soạn : .03.2018


Ngày dạy: .03.2018
Tiết 57 KIỂM TRA 45’
I.Mục tiêu:
1. Kiến thức: Kiểm tra lại các kiến thức hình học trong chương III
2. Kỉ năng : học sinh biết vận dụng linh hoạt các kiến thức vào làm bài
3. Thái độ : Làm việc nghiêm túc, tư duy dộc lập
II. Chuẩn bị :
1.Đồ dùng:
GV: Đề bài
HS:Chuẩn bị tốt các kiến thức đã học.
2.Phương pháp: Kiểm tra viết 45 ph
III. Đề bài:
A -Trắc nghiệm khách quan:
Bài 1: (2đ) Điền dấu X vào ô trống thích hợp:
NỘI DUNG Đún Sai
g
a) Với hai cung nhỏ trong một đường tròn, cung lớn hơn căng dây lớn
hơn và ngược lại.
b) Nếu tứ giác có tổng hai góc bằng 1800 thì nội tiếp được đường tròn.
c)Trong một đường trịn, cc gĩc nội tiếp bằng nhau thì cng chắn một cung
d) Nếu hai cung có số đo bằng nhau thì hai cung đó bằng nhau
B. Tự luận: (8 điểm)
Bài 1: (3 điểm)
a/ Tính diện tích hình tròn hình tròn có chu vi 10 p cm .
b/ Tính diện tích hình tròn có độ dài một đường tròn bằng 44cm
c/ Tính diện tích hình quạt tròn có bán kính R và số đo cung bằng 1200
Bài 2: (5đ) Cho đường tron tâm O, đường kính BC,Lấy điểm A trên cung BCsao choAB<
AC .Trên OC lấy điểm D, từ D kẻ đường thẳng vuông góc với BC cắt AC tại E .
a) Chứng minh : tứ giác ABDE nội tiếp được
b) Chứng minh : góc DAE bằng góc DBE
c) Đường cao AH của tam giác ABC cắt đường tròn tại F. Chứng minh :
HF . DC = HC . ED
d) Chứng minh BC lµ tia phân giác của góc ABF
IV.Đáp án và biểu điểm
Câu 1
NỘI DUNG Đúng Sai
a) Với hai cung nhỏ trong một đường tròn, cung lớn hơn căng dây lớn hơn x
và ngược lại.
b) Nếu tứ giác có tổng hai góc bằng 1800 thì nội tiếp được đường tròn. x
c)Trong một đường tron, các góc nội tiếp bằng nhau thì cung chắn một x
cung
d) Nếu hai cung có số đo bằng nhau thì hai cung đó bằng nhau x
Đúng mổi câu cho 0,5 điểm
Phần tự luận
Câu 2:
a, S = 25 p cm2
b, S = 484/ p cm2
c, S = p R/3 cm2

Câu 3

.
A

B H . .
O
E

D
C

a.  BAC =  EDB = 900  tứ giác ABDE nội tiếp


b,  DAE =  DBE ( Cùng chắn cung ED)
c, D HFC ~ D DEC ( góc nhọn C)  HF . DC = HC . ED
d, BC lµ tia phân giác của góc ABF

Ngày soạn : .03.2018


Ngày dạy: . 03.2018

TiÕt 58+59+60 h×nh trô

diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh trô


I. Môc tiªu:
- Häc sinh ®îc nhí l¹i vµ kh¾c s©u c¸c kh¸i niÖm vÒ h×nh trô ( ®¸y
cña h×nh trô, trôc, mÆt xung quanh, ®êng sinh, ®é dµi ®êng cao,
mÆt c¾t khi nã song song víi trôc hoÆc song song víi ®¸y )
- N¾m ch¾c vµ biÕt sö dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh,
diÖn tÝch to¸n phÇn vµ thÓ tÝch cña h×nh trô .
- BiÕt c¸ch vÏ h×nh vµ hiÓu ®îc ý nghÜa cña c¸c ®¹i lîng trong h×nh
vÏ.
II. ChuÈn bÞ:
1.Đồ dùng:
GV: ChuÈn bÞ mét sè vËt thÓ h×nh trô nh: Cèc níc, èng nghiÖm hë hai
®Çu d¹ng
h×nh trô; B¶ng phô vÏ h×nh 73, 75 (Sgk -77), m¸y tÝnh bá tói, thíc kÎ.
PhiÕu häc tËp.
HS: §äc tríc bµi, dông cô häc tËp, quan s¸t nh÷ng vËt h×nh trô cã ë
trong gia ®×nh.
2. Phương pháp: Vấn đáp gợi mở.
III.CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Hoạt động 1 : KiÓm tra bµi cò:
 §Æt vÊn ®Ò:
- Trong ch¬ng IV chóng ta sÏ ®îc häc vÒ h×nh trô, h×nh nãn, h×nh
cÇu lµ nh÷ng h×nh kh«ng gian cã c¸c mÆt xung quanh lµ nh÷ng
mÆt cong.
- §Ó häc tèt ch¬ng nµy ta cÇn t¨ng cêng quan s¸t thùc tÕ , nhËn xÐt
h×nh d¹ng c¸c vËt thÓ quanh ta vµ lµm mét sè thùc nghiÖm ®¬n
gi¶n vµ øng dông cña nh÷ng kiÕn thøc ®· häc vµo thùc tÕ.
- HS nghe GV tr×nh bµy .
* Bµi míi:
Ho¹t ®éng GV,HS: Nội dung:
Hoạt động 2 : Hình trụ 1. H×nh trô: (10 phót)
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 73
lªn b¶ng vµ giíi thiÖu víi häc
sinh: Khi quay h×nh ch÷ nhËt
ABCD vßng quanh c¹nh CD cè
®Þnh , ta ®îc mét h×nh g× ? ( Khi quay ABCD quanh CD cè ®Þnh �
h×nh trô ) ta ®îc mét h×nh trô.
- GV giíi thiÖu : - DA vµ CB quÐt nªn hai ®¸y cña
+ C¸ch t¹o nªn hai ®¸y cña h×nh trô lµ (D) vµ (C ) n»m trong hai
h×nh trô , ®Æc ®iÓm cña mÆt ph¼ng song song
®¸y . - AB quÐt nªn mÆt xung quanh cña
+ C¸ch t¹o nªn mÆt xung h×nh trô.
quanh cña h×nh trô . - AB lµ ®êng sinh vu«ng gãc víi mÆt
+ §êng sinh, chiÒu cao, trôc ph¼ng
cña h×nh trô
- GV yªu cÇu ®äc Sgk - 107.
- GV yªu cÇu häc sinh thùc ®¸y.
hiÖn - DC lµ trôc cña h×nh trô .
(Sgk - 107) ?1 (Sgk – 107)
H·y quan s¸t h×nh vÏ vµ tr¶ lêi H×nh 74 (Sgk - 107) Lä gèm cã d¹ng
c©u hái trong ?1 ( sgk - 107 ) h×nh trô.
? 2. C¾t h×nh trô bëi mét mÆt
Hoạt động 3 : C¾t h×nh trô ph¼ng: (7 phót)
bëi mét mÆt ph¼ng
- GV yªu cÇu häc sinh chØ ra
mÆt xung quanh vµ ®êng
sinh cña h×nh trô. - Khi c¾t h×nh trô bëi
+) Khi c¾t h×nh trô bëi mét mét mÆt ph¼ng song
mÆt ph¼ng song song víi ®¸y song víi®¸y th× mÆt c¾t
th× mÆt c¾t lµ h×nh g× ? lµ h×nh trßn , b»ng h×nh trßn ®¸y .
( HS dù ®o¸n , quan s¸t h×nh - Khi c¾t h×nh trô bëi mét mÆt
vÏ sgk nhËn xÐt) . GV ®a ra ph¼ng song song víi trôc DC th× mÆt
kh¸i niÖm . c¾t lµ h×nh ch÷ nhËt .
+) Khi c¾t h×nh trô bëi mét ?2
mÆt ph¼ng song song víi trôc - MÆt níc trong cèc lµ h×nh trßn
DC th× mÆt c¾t lµ h×nh g× . (cèc ®Ó th¼ng) mÆt níc trong èng
häc sinh nhËn xÐt, GV ®a ra nghiÖm kh«ng ph¶i lµ h×nh trßn
kh¸i niÖm. (®Ó nghiªng).
Hoạt động 4 : DiÖn tÝch xung 3. DiÖn tÝch xung quanh cña
quanh cña h×nh trô h×nh trô: (15 phót)
- GV ph¸t cho mçi bµn mét cèc H×nh 77 ( sgk - 108 )
thuû tinh vµ mét èng nghiÖm ?3 Quan s¸t h×nh 77 vµ ®iÒn sè
hë hai ®Çu yªu cÇu häc sinh thÝch hîp vµo c¸c « trèng:
thùc hiÖn ? 2 ( sgk ) .
- Gäi häc sinh nªu nhËn xÐt vµ
tr¶ lêi c©u hái ë ? 2 .
- GV vÏ h×nh 77 ( sgk ) phãng
to yªu cÇu häc sinh quan s¸t
tranh vÏ vµ h×nh 77 ( sgk ) ,
+) GV híng dÉn ph©n tÝch
c¸ch khai triÓn h×nh trô. häc - ChiÒu dµi cña h×nh ch÷ nhËt b»ng
sinh thùc hiÖn ?3 theo nhãm . chu vi ®¸y cña h×nh trô b»ng : 2.p .5
+) GV ph¸t phiÕu häc tËp cho
häc sinh th¶o luËn nhãm lµm ( cm ) = 10p cm .
?3 . - DiÖn tÝch h×nh ch÷ nhËt :
- C¸c nhãm lµm ra phiÕu häc 10p . 10 = 100p (cm2 )
tËp vµ nép cho GV kiÓm tra - DiÖn tÝch mét ®¸y cña h×nh trô :
nhËn xÐt kÕt qu¶ pR2 = p . 5.5 = 25p ( cm2 )
- GV ®a ra ®¸p ¸n ®óng ®Ó Tæng diÖn tÝch h×nh ch÷ nhËt vµ
häc sinh ®èi chiÕu vµ ch÷a l¹i diÖn tÝch hai h×nh trßn ®¸y ( diÖn
bµi vµo vë . tÝch toµn phÇn ) cña h×nh trô
- H·y nªu c¸ch tÝnh diÖn tÝch 100p + 25p . 2 = 150p ( cm2 )
xung quanh cña h×nh trô .
 Tæng qu¸t: (Sgk - 109 )
- Nªu c«ng thøc tæng qu¸t . Sxq = 2p R.h
- Tõ c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch
STP = Sxq + Sd = 2p R.h + 2p R 2
xung quanh nªu c«ng thøc
tÝnh diÖn tÝch toµn phÇn . ( R : b¸n kÝnh ®¸y ; h chiÒu cao h×nh
Hoạt động 5 : trô )
H·y nªu c«ng thøc tÝnh thÓ 4. ThÓ tÝch h×nh trô: (7 phót)
tÝch h×nh trô C«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh trô:
- Gi¶i thÝch c«ng thøc . V = S.h = p R 2 .h
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÓ ( S: lµ diÖn tÝch ®¸y, h: lµ chiÒu cao )
tÝch h×nh 78 ( sgk )  VÝ dô: (Sgk - 109 )
- Häc sinh ®äc lêi gi¶i trong Gi¶i
sgk . Ta cã : V =V1 - V2 = pa2h - pb2h
- GV kh¾c s©u c¸ch tÝnh thÓ � V = p ( a2 - b2)h
tÝch cña h×nh trong trêng hîp H×nh 78
nµy vµ lu ý c¸ch tÝnh to¸n cho
häc sinh
Hoạt động 6 : Cñng cè: (2 phót)
- GV kh¾c s©u c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh, diÖn tÝch toµn
phÇn, thÓ tÝch h×nh trô.
Hoạt động 7 : Híng dÈn vÒ nhµ: (6 phót)
- N¾m v÷ng c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh , thÓ tÝch ,
diÖn tÝch toµn phÇn cña h×nh trô vµ mét sè c«ng thøc suy ra tõ c¸c
c«ng thøc ®ã.
- Lµm bµi 2; 3; 4; 4; 9 (SGK – 111+ 112)
 Híng dÉn Bµi tËp 4 ( sgk - 110 )
- GV yªu cÇu häc sinh ®äc ®Ò bµi sau ®ã nªu c¸ch gi¶i bµi to¸n .
- ¸p dông c«ng thøc nµo ®Ó tÝnh chiÒu cao cña h×nh trô . h·y viÕt c«ng
thøc tÝnh Sxq sau ®ã suy ra c«ng thøc tÝnh h vµ lµm bµi .
- Häc sinh lµm lªn b¶ng , GV nhËn xÐt
Gi¶i:
¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô ta cã: S xq =
2prh
S 352 352
� h= � h= = �8 ( cm)
2πr 2.3,14.7 43,96

Ngày soạn : .04.2018


Ngày dạy: .04.2018

TiÕt 61 LUYỆN TẬP


I. Môc tiªu:
- Häc sinh ®îc nhí l¹i vµ kh¾c s©u c¸c kh¸i niÖm vÒ h×nh trô ( ®¸y
cña h×nh trô, trôc, mÆt xung quanh, ®êng sinh, ®é dµi ®êng cao,
mÆt c¾t khi nã song song víi trôc hoÆc song song víi ®¸y )
- N¾m ch¾c vµ biÕt sö dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh,
diÖn tÝch to¸n phÇn vµ thÓ tÝch cña h×nh trô .
- BiÕt c¸ch vÏ h×nh vµ hiÓu ®îc ý nghÜa cña c¸c ®¹i lîng trong h×nh
vÏ.
II. ChuÈn bÞ:
1.Đồ dùng:
GV: ChuÈn bÞ mét sè vËt thÓ h×nh trô nh: Cèc níc, èng nghiÖm hë hai
®Çu d¹ng
h×nh trô; B¶ng phô vÏ h×nh 73, 75 (Sgk -77), m¸y tÝnh bá tói, thíc kÎ.
PhiÕu häc tËp.
HS: §äc tríc bµi, dông cô häc tËp, quan s¸t nh÷ng vËt h×nh trô cã ë
trong gia ®×nh.
2. Phương pháp: Vấn đáp gợi mở.
III.CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Hoạt động 1 : KiÓm tra bµi cò: xen kÏ khi luyÖn tập
*. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña GV,HS: Noi dung:
- GV yªu cÇu HS ®äc ®Ò bµi 1. Bµi tËp 8: (Sgk - 111) (7 phót)
sau ®ã t×m ®¸p ¸n ®óng vµ
khoanh vµo ch÷ c¸i ®Çu c©u . - Khi quay h×nh ch÷ nhËt ABCD quanh
- GV treo b¶ng phô gäi HS lªn AB ta ®îc h×nh trô cã thÓ tÝch lµ:
b¶ng khoanh vµo ®¸p ¸n ®óng V1 = pa2 . 2a = 2pa3
. - Khi quay h×nh chø nhËt ABCD quanh
- GV yªu cÇu HS gi¶i thÝch kÕt BC ta ®îc h×nh trô cã thÓ tÝch lµ:
qu¶ b»ng tÝnh to¸n . V2 = p (2a)2.a = 4pa3
- GV nhËn xÐt ch÷a bµi vµ chèt VËy V2 = 2V1  ®¸p ¸n ®óng lµ ( C )
l¹i c¸ch tÝnh thÓ tÝch h×nh trô . 2. Bµi tËp 10: (Sgk - 112) (8 phót)
GV yªu cÇu HS vÏ h×nh minh - ¸p dông c«ng thøc C = 2p R
ho¹ . C 13
� R= � R=
- Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch 2p 2p
xung quanh vµ thÓ tÝch cña - DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô
h×nh trô . lµ
- Theo em ë bµi to¸n trªn ®Ó Sxq = 2p R.h
tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ 13
thÓ tÝch h×nh trô tríc hÕt ta � Sxq = 2p . .3 = 13 . 3 = 39 ( cm2 )
2p
ph¶i ®i t×m yÕu tè g× ? dùa b) ¸p dông c«ng thøc V= pr2 h
vµo ®iÒu kiÖn nµo cña bµi ? ThÓ tÝch cña h×nh trô lµ :
- HS nªu GV gîi ý : tÝnh b¸n 2
�6,5 �
kÝnh ®¸y dùa theo chu vi ®¸y . V = p. � �.3 = 40,35 ( cm3 )
�p �
- GV cho HS lµm bµi sau ®ã gäi
3. Bµi tËp 11: (Sgk - 112) (5 phót)
1 HS ®¹i diÖn lªn b¶ng lµm bµi
- H×nh 84 ( sgk )
- GV yªu cÇu HS quan s¸t h×nh
§æi 8,5 mm = 0,85 cm
84 ( sgk - 112 ) sau
Gi¶i:
®ã nªu c¸ch lµm bµi .
- ¸p dông c«ng thøc V = Sh
- §Ó tÝch ®îc thÓ tÝch lîng ®¸
VËy thÓ tÝch níc d©ng lªn trong lä lµ :
cã trong lä thuû tinh trªn ta ph¶i
V = 12,8 . 0,85 = 10,88 ( cm3 )
tÝnh thÓ tÝch cña phÇn chÊt
VËy thÓ tÝch cña lîng ®¸ lµ 10, 88
láng nµo ? ¸p dông ®iÒu g× ?
( cm3 )
- H·y tÝnh thÓ tÝch phÇn chÊt
4. Bµi tËp 13: (Sgk - 113) (8 phót)
láng d©ng lªn trong lä thuû tinh
- H×nh vÏ 85 ( sgk - 113 )
.
- TÊm kim lo¹i cã d¹ng lµ mét h×nh hép
- GV cho HS lµm bµi sau ®ã
ch÷ nhËt ®¸y lµ h×nh vu«ng c¹nh 5
ch÷a bµi vµ nhËn xÐt bµi to¸n .
- GV ra bµi tËp gäi HS ®äc ®Ò cm chiÒu cao cña h×nh hép lµ 2m 
bµi , tãm t¾t bµi to¸n . thÓ tÝch h×nh hép lµ
¸p dông c«ng thøc: V = S h
- CHo HS suy nghÜ th¶o luËn  V = 5.5.2 =50 (cm3)
t×m lêi gi¶i bµi to¸n trªn . - Do mòi khoan lµ h×nh trßn, ®êng
- §Ó tÝnh thÓ tÝch phÇn cßn l¹i kÝnh mòi khoan lµ 8 mm  b¸n kÝnh
cña tÊm kim lo¹i ta ph¶i t×m mòi khoan lµ 4 mm = 0,4 cm.
thÓ tÝch cña nh÷ng phÇn nµo? ¸p dông c«ng thøc V = pr2h  ThÓ tÝch
Dùa vµo nh÷ng c«ng thøc nµo? cña mét lç khoan lµ: V1=3,14.0,42.2 =1,
- H·y tÝnh thÓ tÝch tÊm kim l¹i 0048 (cm3)
khi cha khoan ( thÓ tÝch h×nh - ThÓ tÝch cña c¶ 4 lç khoan sÏ lµ:
hép ch÷ nhËt ) ? . V = 4.1,0048  V  4 ( cm3 )
3
( V = Sh = 5 . 5 . 2 = 50 cm ) VËy thÓ tÝch cña phÇn cßn l¹i cña tÊm
- H·y tÝnh thÓ tÝch cña mét lç kim lo¹i lµ: V = 50 cm3 - 4 cm3 = 46
khoan tõ ®ã suy ra thÓ tÝch cm3 .
cña 6 lç khoan ? ( thÓ tÝch
h×nh trô cã r = 4 mm , h = 2
cm )
(V = pr2h = 3,14. 0,42.2 =
1,0048 (cm3 ))
- ThÓ tÝch phÇn cßn l¹i cña tÊm
kim lo¹i lµ bao nhiªu ?
4. Cñng cè: (15 phót)
- ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh trô .
- GV treo b¶ng phô kÎ b¶ng ë bµi tËp 12 ( sgk - 112 ) yªu cÇu HS ®iÒn vµo « trèng cho phï hîp .
DiÖn
B¸n §êng DiÖn
ChiÒu Chu vi tÝch ThÓ
H×nh kÝnh kÝnh tÝch
cao ®¸y xung tÝch
®¸y ®¸y ®¸y
quanh
1,57 0,785 10,99 5,495
25 mm 5 mm 7 cm
cm cm2 cm2 cm3
18,84 113,04 1884 11304
3 cm 6 cm 1m
cm cm2 cm2 cm3
3,18 31,4 9,9852 1l= 1
5 cm 10 cm 314 cm2
cm cm cm2 dm3

5. Híng dÈn vÒ nhµ (2 phót)


- Häc thuéc c¸c kh¸i niÖm vÒ h×nh trô (b¸n kÝnh ®¸y, ®êng cao, mÆt
xung quanh, thÓ tÝch)
- N¾m ch¾c c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch
h×nh trô .
- Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a .
Ngµy so¹n .04/2018
Ngày dạy: .
04.2018
TiÕt 62+63+64:

H×nh nãn ,HÌNH NÓN CỤT


diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch h×nh nãn

I. Môc tiªu:
Häc sinh cÇn:
- Nhí l¹i vµ kh¾c s©u c¸c kh¸i niÖm vÒ h×nh nãn: ®¸y cña h×nh nãn,
mÆt xung quanh, ®êng sinh, chiÒu cao, mÆt c¾t song song víi ®¸y
vµ cã kh¸i niÖm vÒ h×nh nãn côt.
- N¾m ch¾c vµ sö dông thµnh th¹o c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung
quanh vµ diÖn tÝch
toµn phÇn cña h×nh nãn, h×nh nãn côt.
- N¾m ch¾c vµ sö dông thµnh th¹o c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh
nãn, h×nh nãn côt.
II. ChuÈn bÞ:
1.Đồ dùng:
GV: Mét sè vËt thÓ kh«ng gian vÒ h×nh nãn, h×nh nãn côt, c¸i phÔu,
c¸i nãn, cèc thuû tinh, thíc kÎ, com pa.
HS: N¾m ch¾c c¸c c«ng thøc tÝnh ®é dµi ®êng trßn, cung trßn, diÖn
tÝch h×nh trßn, qu¹t trßn.
2. Phương pháp: Vấn đáp gợi mở.
III.CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Hoạt động 1 : KiÓm tra bµi cò: GV ®Æt vÊn ®Ò vÒ h×nh nãn vµ c¸c
yÕu tè vÒ h×nh nãn trong bµi nµy
*. Bµi míi:
Hoạt động của GV, HS Nội dung:
............................................................. .....................................................
. ...........................
Hoạt động 2 : 1. H×nh nãn: (7 phót)
- GV dïng m« h×nh vµ h×nh vÏ
87 trong Sgk – 114 vµ giíi
thiÖu c¸c kh¸i niÖm cña h×nh - Quay DAOC vu«ng
nãn . t¹i O mét vßng
- Quan s¸t m« h×nh vµ h×nh quanh c¹nh gãc
vÏ sgk nªu c¸c kh¸i niÖm vÒ vu«ng OA cè ®Þnh
®¸y, mÆt xung quanh, ®êng ta ®îc mét h×nh nãn. H×nh 87
sinh, ®Ønh cña h×nh nãn, (SGK – 114)
- GV cho häc sinh nªu sau ®ã - C¹nh OC quÐt nªn ®¸y cña h×nh nãn,
chèt l¹i c¸c kh¸i niÖm - häc lµ h×nh trßn
sinh ghi nhí . t©m O.
- H·y chØ ra trªn h×nh 87 - C¹nh AC quÐt nªn mÆt xung quanh
(sgk) ®Ønh, ®êng sinh, ®êng cña h×nh nãn
cao, ®¸y cña h×nh nãn. - Mçi vÞ trÝ cña AC ®îc gäi lµ mét ®êng
- GV yªu cÇu häc sinh quan s¸t sinh.
h×nh 88 - sgk vµ tr¶ lêi ?1 - A gäi lµ ®Ønh vµ OA gäi lµ ®êng cao .
(sgk) ?1 (Sgk - 114)
Hoạt động 3 : 2. DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh
nãn: (8 phót)
- GV vÏ h×nh 89 giíi thiÖu c¸ch - Gäi b¸n kÝnh ®¸y h×nh nãn lµ r, ®-
khai triÓn diÖn tÝch xung êng sinh lµ l
quanh cña h×nh nãn, yªu cÇu Theo c«ng thøc tÝnh ®é dµi cung ta cã :
häc sinh quan s¸t h×nh vÏ vµ p ln
§é dµi cung h×nh qu¹t trßn lµ
cho biÕt h×nh khai triÓn cña 180
mét h×nh nãn lµ h×nh g× ?
- VËy diÖn tÝch xung quanh
cña mét h×nh nãn b»ng diÖn
tÝch h×nh nµo ?
- VËy c«ng thøc tÝnh diÖn
tÝch xung quanh cña h×nh §é dµi ®êng trßn ®¸y cña h×nh nãn lµ
nãn nh thÕ nµo ? 2pr .
- GV híng dÉn häc sinh x©y Suy ra: r=
ln
dùng c«ng thøc tÝnh diÖn 360
tÝch xung quanh vµ diÖn tÝch DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn
toµn phÇn cña h×nh nãn nh b»ng b»ng diÖn tÝch h×nh qu¹t trßn
sgk - 115 . khai triÓn nªn :
? TÝnh ®é dµi cung trßn . p l 2n ln
S xq = = p l. = p rl
? TÝnh diÖn tÝch qu¹t trßn 360 360
theo ®é dµi cung vµ b¸n kÝnh VËy diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn
cña qôt trßn . lµ:
- VËy c«ng thøc tÝnh diÖn S xq = p rl
tÝch xung quanh lµ g× ? DiÖn tÝch toµn phÇn cña h×nh nãn
- Tõ ®ã cã c«ng thøc tÝnh ( tæng diÖn tÝch xung quanh vµ diÖn
diÖn tÝch toµn phÇn nh thÕ tÝch ®¸y) lµ :
nµo ? Stp = p rl + p r 2
- GV ra vÝ dô sgk - yªu cÇu  VÝ dô: (Sgk - 115 )
häc sinh ®äc lêi gi¶i vµ nªu TÝnh diÖn tÝch xung quanh cña h×nh
c¸ch tÝnh cña bµi to¸n . nãn cã chiÒu cao h =16cm vµ b¸n kÝnh
- GV ph¸t dông cô nh h×nh 90 ®êng trßn ®¸y R=12cm.
( sgk ) cho c¸c nhãm yªu cÇu Gi¶i:
häc sinh lµm thÝ nghiÖm sau §é dµi ®êng sinh cña h×nh nãn lµ:
®ã nªu nhËn xÐt.
l = h 2 + R 2 = 162 + 122 = 400 = 20
Hoạt động 4 :
DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn lµ:
S = p Rl �p .12.20 = 240p (cm 2 )
- NhËn xÐt g× vÒ thÓ tÝch níc xq

ë trong h×nh nãn so víi thÓ 3. ThÓ tÝch h×nh nãn: (8 phót)
tÝch níc ë trong h×nh trô - ThÝ nghiÖm ( h×nh 90 - sgk )
- HS: KiÓm tra xem chiÒu cao - Ta cã : 1
V nãn = Vtrô
cét níc trong h×nh trô b»ng 3
bao nhiªu phÇn chiÒu cao cña 1
VËy thÓ tÝch cña h×nh nãn lµ : V = p r 2 h
h×nh trô . 3
Hoạt động 5 : (h lµ chiÒu cao h×nh nãn, r lµ b¸n kÝnh
®¸y cña h×nh nãn)
- VËy thÓ tÝch cña h×nh nãn 4. H×nh nãn côt: (7 phót)
b»ng bao nhiªu phÇn thÓ tÝch - C¾t h×nh nãn bëi mét mÆt ph¼ng
cña h×nh trô . song song víi ®¸y th× phÇn mÆt
- GV yªu cÇu häc sinh quan s¸t ph¼ng n»m trong h×nh nãn lµ mét
tranh vÏ trong Sgk sau ®ã giíi h×nh trßn . PhÇn h×nh nãn n»m gi÷a
thiÖu vÒ h×nh nãn côt . mÆt ph¼ng vµ mÆt ®¸y ®îc gäi lµ mét
- H×nh nãn côt lµ h×nh nµo ? h×nh nãn côt .
giíi h¹n bëi nh÷ng mÆt
ph¼ng nµo ?
- GV vÏ h×nh 92 ( sgk ) sau ®ã
giíi thiÖu c¸c kÝ hiÖu trong
h×nh vÏ vµ c«ng thøc tÝnh
diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ
tÝch cña h×nh nãn côt
Hoạt động 6 :

- Nªu c¸ch tÝnh Sxq cña h×nh


nãn côt trªn . B»ng hiÖu
nh÷ng diÖn tÝch nµo ? VËy 5. DiÖn tÝch xung quanh vµ thÓ
c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung tÝch h×nh nãn côt:
quanh cña h×nh nãn côt lµ g× (10 phót)
? Cho h×nh nãn côt ( h×nh 92 - sgk )
- T¬ng tù h·y suy ra c«ng thøc +) r1 ; r2 lµ c¸c b¸n kÝnh ®¸y
tÝnh thÓ tÝch cña h×nh nãn +) l lµ ®é dµi ®êng sinh .
côt . +) h lµ chiÒu cao
+) KÝ hiÖu Sxq vµ
V lµ thÓ tÝch cña h×nh nãn côt
S xq = p ( R + r ) .h

1
(
V = p h. R 2 + r 2 + Rr
3
)

Hoạt động 7 : Cñng cè: (3 phót)


- Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh nãn ,
h×nh nãn côt .
Hoạt động 8 :Híng dÈn vÒ nhµ: (2 phót)
- Häc thuéc c¸c kh¸i niÖm , n¾m ch¾c c¸c c«ng thøc tÝnh .
- Xem l¹i c¸c vÝ dô vµ bµi tËp ®· ch÷a .
- Lµm bµi 15; 16; 20, 22 trong (Sgk - 117, 118)
Gîi ý bµi tËp 16 : (Sgk -117)

Ngµy so¹n .
04.2018
Ngày dạy: .04.2018

TiÕt 65 LuyÖn tËp


I. Môc tiªu:
- Th«ng qua bµi tËp häc sinh hiÓu kÜ h¬n c¸c yÕu tè cña h×nh nãn.
- Häc sinh ®îc rÌn luyÖn kÜ n¨ng vËn dông c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch
xung quanh, diÖn tÝch toµn phÇn, thÓ tÝch cña h×nh nãn cïng c¸c
c«ng thøc suy diÔn cña nã.
- Cung cÊp cho häc sinh mét sè kiÕn thøc vµ h×nh ¶nh thùc tÕ vÒ
h×nh nãn
II. ChuÈn bÞ:
1.Đồ dùng:
GV: Thíc kÎ , b¶ng phô vÏ h×nh 99, 100, bµi 26 ( sgk )
HS: Häc thuéc c¸c c«ng thøc tÝnh, gi¶i bµi tËp trong sgk - 118, 119.
2. Phương pháp: Vấn đáp gợi mở.
III.Các hoạt động dạy học:
Hoạt động 1: KiÓm tra bµi cò:
ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch, diÖn tÝch toµn
phÇn cña h×nh nãn.
Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña GV,HS: Nội dung:

- GV ) treo b¶ng phô vÏ h×nh 2. Bµi tËp 31: (Sgk - 119) (10 phót)
100 yªu cÇu häc sinh ®äc ¸p dông c«ng thøc _tÝnh diÖn tÝch xung
®Ò bµi 27 (Sgk – 119) sau ®ã quanh cña h×nh nãn côt ta cã :
vÏ h×nh vµo vë. Sxq = p (r1 + r2 )l
- H·y nªu c«ng thøc tÝnh diÖn  Theo bµi ra ta cã : Sxq = p (a + b)l
tÝch xung quanh cña h×nh VËy diÖn tÝch xung quanh cña h×nh
nãn côt . nãn côt ®ã lµ:
- ¸p dông c«ng thøc ®ã vµo Sxq = p ( a + b ) l ( ®¬n vÞ diªn tÝch )
bµi to¸n trªn em h·y tÝnh diÖn 3. Bµi tËp 32: (Sgk - 119) (10 phót)
tÝch cña h×nh nãn côt ®ã . H×nh vÏ ( sgk - 119 ) - H×nh 100
Bµi gi¶i:
a) ThÓ tÝch cña dông cô lµ: V = V trô +
Vnãn
- Ta cã thÓ tÝch h×nh trô lµ:
Vtrô =pr2h = 3,14.(0,7)2.0,7 = 1,07702
(m3)
- GV yªu cÇu häc sinh tÝnh
- ThÓ tÝch h×nh nãn lµ:
theo c«ng thøc . 1 1
- NÕu a = 2 cm ; b = 3 cm , l Vnãn= pr2h= .3,14.(0,7)2.(1,6-
3 3
= 6 cm th× Sxq lµ bao nhiªu ? 0,7)=0,46185 (m3)
- Em h·y cho biÕt dông cô trªn VËy thÓ tÝch dông cô ®ã lµ:
gåm nh÷ng bé phËn nµo ? lµ V = 1,07702 + 0,46185 = 1,53887 ( m3)
nh÷ng h×nh g× ? � V = 1 538 870 (cm3)
- §Ó tÝnh thÓ tÝch cña dông b) DiÖn tÝch mÆt ngoµi cña dông cô
cô ®ã ta cÇn tÝnh thÓ tÝch kh«ng tÝnh n¾p ®Ëy chÝnh lµ tæng
cña nh÷ng h×nh nµo ? diÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô vµ
Gîi ý : TÝnh thÓ tÝch phÇn diÖn tÝch xung quanh cña h×nh nãn.
h×nh trô vµ thÓ tÝch phÇn S = Sxqtrô + Sxq nãn
h×nh nãn sau ®ã tÝnh tæng ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung
hai phÇn thÓ tÝch ®ã . quanh cña h×nh trô vµ h×nh nãn ta cã :
- HS lµm bµi sau ®ã GV gäi
Sxq trô = 2prh ; Sxq nãn = prh
lªn b¶ng tr×nh bµy bµi lµm
- Theo h×nh vÏ ta cã :
cña m×nh . C¸c häc sinh
+) Sxqtrô = 2. 3,14 . 0,7 . 0,7 = 3,0772
kh¸c nhËn xÐt , GV ch÷a vµ
m2
chèt l¹i bµi .
+) Sxq nãn = 3,14 . 0,7 . ( 1,6 - 0,7 ) =
- GV ra bµi tËp gäi häc sinh
1,9782 m2
®äc ®Ò bµi sau ®ã vÏ l¹i
- DiÖn tÝch mÆt ngoµi cña dông cô lµ:
h×nh nh sgk - 120
S = 3,0772 + 1,9782 = 5,0554 m2
- H×nh vÏ ( sgk - 120 ) h×nh 101 .
3. Bµi tËp 28: (Sgk - 120) (15 phót)
a) DiÖn tÝch xung quanh cña x« chÝnh
lµ diÖn tÝch h×nh nãn côt cã b¸n kÝnh
hai ®¸y lµ 9 vµ 21 .
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung
- Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu quanh cña h×nh nãn côt ta cã:
g× ? Sxq = p ( r1 + r2 )l
- H·y nªu c¸ch tÝnh diÖn tÝch � DiÖn tÝch xung quanh cña x« lµ :
xung quanh cña x« ? Sxq = 3,14 ( 9 + 21 ) . 36 = 3391,2
- Em h·y cho biÕt diÖn tÝch ( ®vdt)
xung quanh cña x« chÝnh lµ b) Dung tÝch cña x« chÝnh b»ng thÓ
diÖn tÝch xung quanh cña tÝch cña nãn côt.
h×nh nµo ? 1
- H·y nªu c¸ch ¸p dông c«ng
- ¸p dông c«ng thøc: V =
3
(
ph r1 + r2 + r1r2
2 2
)
thøc ®Ó tÝnh diÖn tÝch xung - Theo h×nh vÏ ta cã chiÒu cao cña x«
quanh cña x« trªn. lµ:
- Häc sinh lµm bµi sau ®ã nªu h = h1 - h2 (h1 lµ chiÒu cao cña nãn to,
c¸ch lµm . GV gäi 1 häc sinh h2 lµ chiÒu cao cña nãn nhá) S = 4pR2
®¹i diÖn lªn b¶ng tr×nh bµy = pd2
lêi gi¶i . � h = 632 - 212 - 27 2 - 92 = 2 2.12 �33, 6
- NhËn xÐt bµi lµm cña b¹n . VËy dung tÝch cña x« lµ:
1
V= . 3,14 . 33,6 ( 212 + 92 + 21.9)
3
= 25004,448 (®v tt)
Hoạt động 3: Cñng cè: (3 phót)
- Gv kh¾c s©u cho häc sinh c¸ch tÝnh thÎ tÝch, diÖn tÝch xung quanh
vµ diÖn tÝch toµn
phÇn cña h×nh nãn, h×nh trô vµ c¸c øng dông thùc tÕ ®Ó tÝnh to¸n.
(2 phót)
Hoạt động 4 - Häc thuéc c«ng thøc , xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a .
- Lµm bµi tËp : 23; 24; 29 trong (Sgk – 119- 120)
 Gîi ý bµi tËp 23 : (Sgk - 119)
r
TÝnh sina theo tØ sè tõ ®ã tÝnh gãc a khi biÕt tØ sè sin a .
l
r 1
Sq = Sxq = prl � = = 0, 25 = sin a � a = 14028’
l 4

Ngµy so¹n
.05.2018
Ngày dạy: .05.2018

TiÕt 66 H×nh cÇu


I. Môc tiªu:
- Häc sinh n¾m v÷ng c¸c kh¸i niÖm cña h×nh cÇu: T©m, b¸n kÝnh,
®êng kÝnh, ®êng trßn lín, mÆt cÇu .
- Häc sinh hiÓu ®îc mÆt c¾t cña h×nh cÇu bëi mét mÆt ph¼ng lu«n
lµ mét h×nh trßn.
- N¾m v÷ng c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu .
- ThÊy ®îc øng dông thùc tÕ cña h×nh cÇu.
- Häc sinh ®îc giíi thiÖu vÒ vÞ trÝ cña mét ®iÓm trªn mÆt cÇu - To¹
®é ®Þa lý.
II. ChuÈn bÞ:
GV: M« h×nh h×nh cÇu, tranh vÏ mÆt c¾t cña mÆt cÇu, thíc kÎ com
pa, phÊn mÇu.
HS: Häc thuéc c¸c c«ng thøc ®· häc, mang c¸c vËt cã d¹ng h×nh cÇu.
III.Các hoạt động dạy học:
. KiÓm tra bµi cò:
ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh
nãn, nãn côt.
. Bµi míi :
Ho¹t ®éng cña GV,HS: Nội dung:
- GV treo tranh vÏ h×nh 1. H×nh cÇu: (15 phót)
103 sgk sau ®ã giíi thiÖu
kh¸i niÖm h×nh cÇu
- Cho häc sinh quan s¸t
m« h×nh h×nh cÇu .
- Nªu b¸n kÝnh vµ t©m - Khi quay nöa ®êng trßn t©m
cña h×nh cÇu ? O b¸n kÝnh R mét vßng quanh ®êng
kÝnh AB
 ta ®îc mét h×nh cÇu .
- GV dïng m« h×nh mét - Nöa ®êng trßn t¹o nªn mÆt cÇu.
vËt h×nh cÇu bÞ c¾t bëi - §iÓm O ®îc gäi lµ t©m, R lµ b¸n kÝnh
mét mÆt ph¼ng yªu cÇu cña h×nh cÇu, mÆt cÇu ®ã.
häc sinh nªu nhËn xÐt 2. C¾t h×nh cÇu bëi mét mÆt
mÆt c¾t ®ã . ph¼ng:
- Khi c¾t h×nh cÇu b»ng mét mÆt
ph¼ng th× mÆt c¾t lµ mét h×nh trßn.
- Khi c¾t h×nh cÇu bëi
mét mÆt ph¼ng th× mÆt
c¾t lµ h×nh g× ?

- GV yªu cÇu häc sinh ?1 §iÒn vµo b¶ng chØ víi c¸c tõ “cã” hay
thùc hiÖn ?1 (Sgk - 121) “kh«ng”
H×nh trô H×nh cÇu
- Häc sinh lµm ra phiÕu H×nh
häc tËp cho häc sinh vµ MÆt c¾t
yªu cÇu häc sinh th¶o H×nh ch÷
Kh«ng Kh«ng
luËn trong 5’ sau ®ã GV nhËt
thu phiÕu häc tËp vµ H×nh trßn
nhËn xÐt bµi lµm cña häc Cã Cã
b¸n kÝnh R
sinh. H×nh trßn
b¸n kÝnh Kh«ng Cã
- Qua ®ã h·y nªu nhËn <R
xÐt vÒ mÆt c¾t cña
h×nh cÇu vµ mÆt cÇu bëi  VÞ trÝ cña 1 ®iÓm trªn mÆt cÇu- To¹
mét mÆt ph¼ng ®é ®Þa lÝ:
VÝ dô: To¹ ®é ®Þa lÝ cña Hµ Néi lµ: 1050
- GV ®a b¶ng phô cã vÏ 28’ §«ng vµ 200 01’ B¾c.
s½n h×nh 105 - SGK ®Ó Nghi· lµ: 1050 28’ kinh ®é §«ng vµ 200
01’ vÜ dé B¾c.
híng dÉn cho häc sinh: Tr¸i 3. DiÖn tÝch mÆt cÇu: ( 9’)
§Êt ®îc xem lµ mét h×nh - C«ng thøc tÝnh diÖn2 tÝch mÆt cÇu:
S = 4p R =p d
2

cÇu víi ®êng trßn lín lµ ®- (R lµ b¸n kÝnh, d lµ ®êng kÝnh mÆt cÇu)
êng xÝch ®¹o.  VÝ dô 1: (Sgk - 122)
DiÖn tÝch mÆt cÇu b¸n kÝnh 5 cm lµ:
SmÆt cÇu = 4p R 2 =4.3,14.52 =314 cm 2
- GV yªu cÇu häc sinh ®äc  VÝ dô 2: 2
(Sgk - 122) Tãm t¾t
S1 = 36 cm ; S2 = 3S1 T×m ®êng kÝnh
bµi ®äc thªm VÞ trÝ. . .To¹ d2
®é ®Þa lÝ (SGK – 126- Gi¶i:
Gäi d lµ ®é dµi ®êng kÝnh cña mÆt cÇu
127) vµ gi¶i thÝch cho häc thø hai � theo c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch
sinh c¸c kh¸i niÖm VÜ mÆt cÇu ta cã :
S = pd2 � S2 = pd22
tuyÕn, Kinh tuyÕn, xÝch � 3.36 = 3,14 . d22
®¹o, b¸n cÇu B¾c, b¸n � d22 = 34,39
� d2  5,86 ( cm )
cÇu Nam, Kinh tuyÕn gèc, VËy ®é dµi ®êng kÝnh cña mÆt cÇu thø
vßng kinh tuyÕn. . . trªn hai d2  5,86 (cm)
qu¶ ®Þa cÇu
. Cñng cè:
- Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu .
- C¾t h×nh cÇu bëi mét mÆt ph¼ng  mÆt c¾t lµ h×nh g× ?
- Bµi tËp 34 ( sgk - 125 )
¸p dông c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu S = 4p R2 =
d2
4p = p d 2 = 3,14.112 = 379,94m 2
4
VËy diÖn tÝch mÆt khinh khÝ cÇu lµ 379 , 94 m 2
Hướng dẫn học ở nhà :
Häc thuéc c¸c kh¸i niÖm, c¸c c«ng thøc .
- Xem l¹i c¸ch gi¶i cña c¸c vÝ dô vµ bµi tËp ®· ch÷a .
- Gi¶i bµi tËp 31; 33; 32 (Sgk - 125)

Ngµy so¹n .
05.2018
Ngày dạy: .05.2018

TiÕt 67 H×nh cÇu - DiÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×n h cÇu
(tiÕp)
I. Môc tiªu:
- Cñng cè c¸c kh¸i niÖm cña h×nh cÇu , c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt
cÇu .
- HiÓu c¸ch h×nh thµnh c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh cÇu , n¾m
v÷ng c«ng thøc vµ biÕt ¸p dông vµo bµi tËp .
- ThÊy ®îc øng dông thùc tÕ cña h×nh cÇu .
II. ChuÈn bÞ:
GV: M« h×nh h×nh cÇu, tranh vÏ mÆt c¾t cña mÆt cÇu, thíc kÎ com
pa, phÊn mÇu.
HS: Häc thuéc c¸c c«ng thøc ®· häc, mang c¸c vËt cã d¹ng h×nh cÇu.
III.Các hoạt động dạy học:
. KiÓm tra bµi cò:
- Khi c¾t h×nh cÇu bëi mét mÆt ph¼ng ta ®îc mÆt c¾t lµ h×nh
g× ?
- Ch÷a bµi tËp 33 (Sgk - 125)
- GV gäi 2 HS lªn b¶ng lµm bµi vµ tr¶ lêi c©u hái
. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña GV,HS: Nội dung:
- GV ph¸t dông cô cho häc sinh 1. ThÓ tÝch h×nh cÇu: (15’)
sau ®ã híng dÉn häc sinh lµm thÝ  ThÝ nghiÖm: ( sgk ) - h×nh
nghiÖm 106 .
- Quan s¸t h×nh vÏ 106 ( sgk ) vµ - ThÓ tÝch h×nh cÇu b¸n kÝnh R lµ:
b¶ng phô lµm c¸c thao t¸c t¬ng 4
V = p R3
tù sau ®ã rót ra kÕt luËn vÒ thÓ 3

tÝch cña h×nh cÇu .


- Em cã nhËn xÐt g× vÒ ®é cao
cña cét níc cßn l¹i trong b×nh so
víi chiÒu cao cña b×nh ? VËy thÓ
tÝch h×nh cÇu so víi thÓ tÝch
h×nh trô nh thÕ nµo ?
- C«ng thøc tÝnh thÓ tÝch h×nh
 VÝ dô:
trô nh thÕ nµo ? (Sgk - 124 ) - h×nh 107
- VËy c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch Gi¶i:
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch
h×nh cÇu lµ g×
h×nh cÇu
- GV ra vÝ dô gäi häc sinh ®äc
4 1
®Ò bµi sau ®ã híng dÉn häc sinh V = p R 2 � V = p d 3 (d lµ ®êng
3 6
lµm bµi . kÝnh)
- H·y tÝnh thÓ tÝch níc trong Theo bµi ra ta cã d = 22 cm = 2,2
liÔn. dm
- ThÓ tÝch níc cã trong liÔn b»ng 1
ThÓ tÝch cña liÔn lµ: V=3,14. .2, 23 =
6
bao nhiªu phÇn thÓ tÝch cña liÔn
5,57dm3
 Lîng níc cÇn cã lµ bao nhiªu
Do thÓ tÝch níc cÇn cã trong liÔn
lÝt .
chØ b»ng hai phÇn ba thÓ tÝch cña
- Häc sinh lµm vµo vë , GV chèt l¹i
c¸ch lµm bµi . liÔn nªn lîng níc cÇn cã lµ:
- ViÕt c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch 2 2
V = .5,57 �3, 71 dm3 = 3,71 lÝt
V’ =
3 3
h×nh cÇu theo ®êng kÝnh d ?
2. LuyÖn tËp:
SMON R
V = S = ? khi AM = 2 Bµi tËp 30: (Sgk - 124)
APB

- GV nªu néi dung bµi tËp 30 (Sgk 1


V = 113 cm3 � R = ?
7
– 124) vµ yªu cÇu häc sinh ®äc
Bµi gi¶i:
®Ò bµi sau ®ã nªu c¸ch lµm .
- ¸p dông c«ng thøc :
- Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu g× ?
4 3V
V= p R3 � R3 =
- ViÕt c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch 3 4p
h×nh cÇu tõ ®ã suy ra c«ng thøc 1
3.113
3V 7 = 3 27 = 3
� R= 3 =
tÝnh R = ? 4p
3
22
4.
7
- Thay sè vµo ta cã R = ? � §¸p ¸n ®óng lµ ®¸p ¸n B
- Häc sinh tÝnh sau ®ã ®a ra
®¸p ¸n ®óng
- GV kh¾c s©u cho häc sinh c¸ch
tÝnh bµi to¸n thùc tÕ.
. Cñng cè:
- Nªu c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch cña h×nh cÇu tõ ®ã suy ra c«ng
thøc tÝnh R theo V.
Hướng dẫn học ở nhà :
- Häc thuéc c¸c c«ng thøc ®· häc ( c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu,
thÓ tÝch h×nh cÇu)
- Lµm lµm tríc c¸c bµi tËp phÇn «n tËp cuèi n¨m 1; 2; 5; 7. (Sgk – 134
- ¤n tËp “HÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng”
Ngµu so¹n 4//2013
TiÕt 64 LuyÖn tËp
A. Môc tiªu:
- Häc sinh ®îc rÌn luyÖn kü n¨ng ph©n tÝch ®Ò bµi, vËn dông thµnh
th¹o c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu, h×nh
trô .
- ThÊy ®îc øng dông cña c¸c c«ng thøc trªn trong ®êi sèng thùc tÕ .
HS: Häc thuéc vµ n¾m ch¾c c¸c kh¸i niÖm vµ c«ng thøc ®· häc.
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô tãm t¾t ®Ò bµi vµ h×nh vÏ, com pa, thíc kÎ, phiÕu häc
tËp.
HS: ¤n tËp vµ n¾m ch¾c c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ
thÓ tÝch cña h×nh cÇu.
C. TiÕn tr×nh d¹y – häc:
1. Tæ chøc líp:
2. KiÓm tra bµi cò: (5 phót)
- ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu .
3. Bµi míi :
- GV nªu néi dung bµi tËp 35 ( 1. Bµi tËp 35: (SGK - 126)(10 phót)
sgk ) gäi häc sinh ®äc ®Ò bµi - H×nh vÏ ( 110 - sgk )
sau ®ã treo b¶ng phô vÏ Theo h×nh vÏ ta thÊy thÓ tÝch
h×nh 110 yªu cÇu häc sinh cña bån chøa b»ng tæng thÓ tÝch
suy nghÜ t×m c¸ch tÝnh . cña h×nh trô vµ thÓ tÝch cña
- Em h·y cho biÕt thÓ tÝch hai nöa h×nh cÇu .
cña bån chøa cã thÓ tÝnh Ta cã :
b»ng tæng thÓ tÝch cña c¸c +) Vtrô = pR2h = 3,14 . ( 0,9)2 . 3,62
h×nh nµo ? � Vtrô = 9,207108 m3
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÓ 4 3 4
p R = .3,14. ( 0,9 ) = 30,5208 m3
3
+ ) VcÇu =
tÝch h×nh trô vµ h×nh cÇu 3 3
em h·y tÝnh thÓ tÝch cña bån VËy thÓ tÝch V cña bån chøa lµ :
chøa trªn ? H·y lµm trßn kÕt V = 9,207108 + 30,5208  39,73
qu¶ ®Õn hai ch÷ sè thËp m 3

ph©n 2. Bµi tËp 36: (Sgk - 126) (10’)


- GV cho häc sinh lµm sau ®ã - H×nh vÏ 111 ( sgk - 126 )
lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i .a) Theo h×nh vÏ ta cã:
GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i c¸ch AA' = OO' + OA + O'A'
lµm bµi ? � OO' = AA' - OA - O'A' = 2a - 2x
(Do 2x = 2R = OA + O'A')
- GV nªu néi dung bµi tËp vµ � h = 2a - 2x � 2x + h = 2a (*)
yªu cÇu häc sinh ®äc ®Ò bµi vËy (*) lµ hÖ thøc gi÷a x vµ h khi AA'
suy nghÜ nªu c¸ch lµm ? cã ®é dµi kh«ng ®æi b»ng 2a .
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh b) DiÖn tÝch bÒ mÆt S cña chi tiÕt
111 (Sgk) yªu cÇu häc sinh b»ng tæng diÖn tÝch xung quanh cña
quan s¸t h×nh vÏ chØ ra c¸c h×nh trô vµ diÖn tÝch cña hai nöa
kÝch thíc ®· cã vµ c¸c yªu mÆt cÇu b¸n kÝnh R = x (cm) (gäi
cÇu cÇn tÝnh . ®¬n vÞ lµ cm)
- H·y tÝnh OO' theo AA' vµ R ? Theo c«ng thøc ta cã :
- Häc sinh lµm GV nhËn xÐt ? +) S xqtrô=2pRh = 2.3,14.x.h = 6,28
- Tõ ®ã ta suy ra hÖ thøc nµo x.h(cm2) (1)
gi÷a x vµ h ? h = 2a - 2x � Sxq trô = 6,28 x( 2a - 2x)
- DiÖn tÝch mÆt ngoµi cña +) SmÆt cÇu = 4pR2 = 4.3,14.x = 12,56x
bån chøa b»ng tæng diÖn ( cm2) (2)
tÝch nh÷ng h×nh nµo ? Tõ (1) vµ (2) suy ra ta cã:
- Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn S = Sxq trô + S mÆt cÇu = 6,28x ( 2a - 2x )
tÝch xq cña h×nh trô vµ diÖn + 12,56 x
tÝch mÆt cÇu sau ®ã ¸p = 12,56 x( a - x + 1) ( cm2)
dông c«ng thøc ®Ó tÝnh diÖn 4
Ta cã V = Vtrô + VcÇu = pR2h + p R3
tÝch chi tiÕt trªn ? 3
- GV cho häc sinh tù lµm sau �
4
V = 3,14 . x2.h + .3,14.x
®ã yªu cÇu 1 häc sinh tr×nh 3
bµy lªn b¶ng ? = 3,14 x ( 2a - 2x ) + 4,19 x
- T¬ng tù nh bµi 35 h·y tÝnh = x  6, 28(a - x) + 4,19 ( cm3)
thÓ tÝch cña chi tiÕt trªn ? 3. Bµi tËp 37: (Sgk - 126) (10’)
- Häc sinh lµm bµi sau ®ã lªn GT: Cho (O; R) AB = 2R. Ax, By ^ AB
b¶ng lµm . M  Ax ; MP ^ OP, MP x By  N
- GV chèt l¹i c¸ch lµm bµi ? KL : a) DMON S DAPB
- GV nªu bµi tËp 37 vµ gäi häc b) AM . BN = R 2

sinh ®äc ®Ò bµi. S R


c) S = ? khi AM = 2
MON
- GV híng dÉn cho häc sinh vÏ
APB
h×nh vµ ghi GT, KL cña bµi
to¸n .
- Nªu c¸ch chøng minh hai
tam gi¸c vu«ng ®ång d¹ng ?
- H·y chøng minh DMON ®ång
d¹ng víi DAPB ?
- Chøng minh gãc MON lµ gãc
vu«ng nh thÕ nµo ? h·y dùa
vµo tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn
c¾t nhau ®Ó chøng minh ?
- DMON vµ DAPB cã gãc nhän
nµo b»ng nhau ? v× sao ?
- Chøng minh gãc ONA b»ng
gãc PAB theo gãc OMA ?
- Häc sinh chøng minh sau ®ã
GV ch÷a bµi
- Hai tam gi¸c vu«ng cã mét
gãc nhän b»ng nhau  ?
4. Cñng cè: (2 phót)
b) XÐt DAOM vµ D BNO cã: A = B = 90o ; AMO = BON (cïng phô víi AOM )
AO AM
� DAOM ®ång d¹ng víi D BNO � = � AM . BN = OA . OB = R 2
BN BO
5. HDHT: (3 phót)
- Gi¶i tiÕp phÇn a, phÇn (d) bµi tËp 37 (Sgk - 126)
MN 2 ( MP+PN ) ( AM+BN )
2 2
S
- HD : lËp tØ sè MON = = =
SAPB AB2 AB2 AB2
- ........................................................................................................
..................
Ngµy so¹n 5/05/2013
TiÕt 65 «n tËp ch¬ng IV
A. Môc tiªu:
- HÖ thèng c¸c kh¸i niÖm vÒ h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu (®¸y
chiÒu cao, ®êng sinh.
- HÖ thèng c¸c c«ng thøc tÝnh chu vi, diÖn tÝch, thÓ tÝch cña h×nh trô,
h×nh nãn, h×nh cÇu
- RÌn luyÖn kü n¨ng ¸p dông c¸c c«ng thøc ®ã vµo gi¶i to¸n, kÜ n¨ng vÏ
h×nh, tÝnh to¸n.
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô vÏ h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu, tãm t¾t c¸c kiÕn thøc
cÇn nhí (Sgk - 128) ; PhiÕu häc tËp, Thíc th¼ng, com pa. . .
HS: ¤n tËp c¸c kiÕn thøc ®· häc trong ch¬ng IV, lµm c¸c c©u hái «n tËp
trong Sgk-128
C. TiÕn tr×nh d¹y häc:
1. æn ®Þnh tæ chøc líp:
2. KiÓm tra bµi cò: lång vµo trong bµi míi
3. Bµi míi:
I. ¤n tËp lÝ thuyÕt ch¬ng IV: (10 phót)
- GV ph¸t phiÕu häc tËp cho häc sinh ®Ó häc sinh ®iÒn vµo chç trèng
trong b¶ng sau:
- GV treo b¶ng phô tãm t¾t kiÕn thøc nh b¶ng trong sgk - 128 cho HS «n l¹i c¸c kiÕn thøc ®· häc.
H×nh H×nh vÏ DiÖn tÝch xung quanh ThÓ tÝch
Sxq = 2p R.h

1. Stp = Sxq +Sd = 2p R.h +2p R 2


V = Sh = p R 2 h

H×nh
trô

2.
Sxq = 2p R.h
H×nh
Stp = Sxq +Sd = 2p R.h +2p R 2 V = Sh = p R 2 h
nãn

3.
4
H×nh S = 4p R 2 =p d 2 V = p R3
3
cÇu
II. Bµi tËp:
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 1. Bµi tËp 38: (Sgk - 129) (8 phót)
114 vµ yªu cÇu häc sinh ®äc H×nh vÏ (114 - sgk )
®Ò bµi 38 (Sgk- 129) - ThÓ tÝch cña chi tiÕt ®· cho
- GV yªu cÇu häc sinh tÝnh trong h×nh vÏ b»ng tæng thÓ tÝch
thÓ tÝch chi tiÕt m¸y ®· cho – cña hai h×nh trô V1 vµ V2 .
h·y nªu c¸ch lµm ? + ThÓ tÝch cña h×nh trô thø nhÊt lµ:
- ThÓ tÝch cña chi tiÕt ®· cho V1 = p.R12h1
trong h×nh b»ng thÓ tÝch � V1 = 3,14. 5,52 . 2 = 189,97 (cm3)
cña nh÷ng h×nh nµo ? + ThÓ tÝch cña h×nh trô thø hai lµ :
- H·y tÝnh thÓ tÝch c¸c h×nh V2 = p .R22.h2
trô cho trong h×nh vÏ sau ®ã � V2 = 3,14 . 32 . 7 = 197,82 (cm3)
tÝnh tæng thÓ tÝch cña VËy thÓ tÝch cña chi tiÕt lµ : V = V1 +
chóng V2
- Häc sinh tÝnh to¸n, mét häc � V = 189,97 + 197,82 = 387,79
sinh lªn b¶ng tr×nh bµy lêi (cm3)
gi¶i. - DiÖn tÝch bÒ mÆt cña chi tiÕt b»ng
- Häc sinh díi líp nhËn xÐt vµ tæng diÖn tÝch xung quanh cña hai
bæ sung bµi lµm cña b¹n. h×nh trô vµ diÖn tÝch hai ®¸y trªn vµ
- GV kh¾c s©u cho häc sinh díi cña chi tiÕt.
c¸ch tÝnh thÓ tÝch cña c¸c � S = 2.3,14. 5,5.2 + 2.3,14.3.7 +
h×nh trªn thùc tÕ ta cÇn chó 3,14.5,52 +3,14.32
ý chia h×nh ®· cho thµnh c¸c � S = 3,14 (22 + 42 + 30,25 +9) =
h×nh cã thÓ tÝnh ®îc (cã 324,05 (cm2)
c«ng thøc tÝnh) 2. Bµi tËp 43 (Sgk - 130) (15 phót)
- GV gäi häc sinh ®äc ®Ò bµi
43 (Sgk – 130) vµ híng dÉn a) H×nh 118 (a)
cho häc sinh vÏ h×nh vµ ghi +) ThÓ tÝch nöa h×nh cÇu lµ:
GT, KL cña bµi to¸n. 2 2
Vb¸n cÇu = πr 3 = π.6,33 = 166,70π(cm3 )
- Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu 3 3
g× ? +) ThÓ tÝch cña h×nh trô lµ :
Vtrô = p.r2.h = p. 6,32. 8,4 = 333,40 p
GV: §Ó tÝnh thÓ tÝch cña
( cm3 )
h×nh 118a ta cÇn tÝnh ®îc +) ThÓ tÝch cña h×nh lµ:
V = 166,70 p + 333,40p = 500,1 p (
thÓ tÝch cña nh÷ng phÇn
cm3)
nµo?
b) H×nh 118 ( b)
GV: Yªu cÇu mét häc sinh lªn
+) ThÓ tÝch cña nöa h×nh cÇu lµ :
b¶ng vµ thùc hiÖn bµi tËp.
2 3 2
GV: §Ó tÝnh thÓ tÝch cña Vb¸n cÇu = πr = π.6,93 = 219,0π(cm3 )
3 3
h×nh 118b ta cÇn tÝnh ®îc
+) ThÓ tÝch cña h×nh nãn lµ :
thÓ tÝch cña nh÷ng phÇn 1 2 1
Vnãn = π.r .h = .π.6,9 2 .20 = 317,4 p ( cm3
nµo? 3 3
)
GV: Yªu cÇu mét häc sinh lªn VËy thÓ tÝch cña h×nh ®ã lµ:
b¶ng vµ thùc hiÖn bµi tËp. V = 219p + 317,4 p = 536,4 p ( cm3 )
GV: t¬ng tù c¸c em vÒ nµ
thùc hiÖn c©u h×nh 118c
4. Cñng cè: (2 phót)
- GV kh¾c s©u chjo häc sinh c¸ch tÝnh thÓ tÝch c¸c h×nh võa häc vµ
chó ý c¸ch tÝnh to¸n.
5. Híng dÈn vÒ nhµ: (3 phót)
- Häc thuéc c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña
h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu.
- Lµm tiÕp c¸c bµi tËp: 42; 43 ; 44 ; 45 (Sgk - 130, 131)
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh bµi tËp 40 ( sgk - 129 ) sau ®ã híng dÉn
cho HS .
a) Stp = p. 2,5 . 5,6 + p . 2,52 = p. 2,5 ( 5,6 + 2,5 ) = 63,585 (cm2) b) S
= 94,9536 (cm2)
Ngày so¹n 03/05/2012
TiÕt 66 ¤n tËp ch¬ng IV (TiÕt 2)
A. Môc tiªu:
- TiÕp tôc cñng cè c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch h×nh trô,
h×nh nãn, h×nh cÇu. Liªn hÖ víi c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch
cña h×nh l¨ng trô ®øng, h×nh chãp ®Òu.
- RÌn luyÖn kü n¨ng ¸p dông c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch
vµo viÖc gi¶i to¸n, chó ý tíi c¸c bµi tËp cã tÝnh chÊt tæng hîp c¸c
h×nh vµ nh÷ng bµi to¸n kÕt hîp kiÕn thøc cña h×nh ph¼ng vµ h×nh
kh«ng gian.
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô vÏ h×nh 117, 118 (Sgk - 130), phiÕu häc tËp, thíc kÎ,
com pa.
HS: Tãm t¾t c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cña ch¬ng IV, chuÈn bÞ thíc kÎ,
com pa.
C. TiÕn tr×nh d¹y häc:
1. Tæ chøc líp:
2. KiÓm tra bµi cò: (3 phót)
- ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh trô,
h×nh nãn, h×nh cÇu.
- HS lªn b¶ng lµm bµi , GV nhËn xÐt bµi lµm cña HS .
3. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 117 (b) 1. Bµi tËp 42: (Sgk - 130) (7
trong Sgk - 130 yªu cÇu häc sinh nªu phót)
c¸c yÕu tè ®· cho trong h×nh vÏ.
- Nªu c¸ch tÝnh thÓ tÝch h×nh ®ã ? ThÓ tÝch cña h×nh nãn côt
- Theo em thÓ tÝch cña h×nh 117 (b) b»ng hiÖu thÓ tÝch cña nãn
b»ng tæng thÓ tÝch c¸c h×nh nµo ? lín vµthÓ tÝch cña nãn nhá.
HS: ThÓ tÝch cña h×nh nãn côt ë +ThÓ tÝch cña h×nh nãn lín lµ:
h×nh 117 (b) b»ng hiÖu thÓ tÝch cña
nãn lín vµ thÓ tÝch cña nãn nhá . H×nh 117 (b)
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÓ tÝch 1 2 1
Vlín = πr h = .3,14.7, 62.16, 4 =
h×nh nãn ta tÝnh nh thÕ nµo ? 3 3
3
991,47 (cm )
+) ThÓ tÝch cña h×nh nãn nhá
- GV gäi häc sinh ®äc ®Ò bµi 41 (Sgk lµ:
– 131) vµ híng dÉn cho häc sinh vÏ 1 1
Vnhá = .π.r 2 .h = .3,14.3,82.8, 2 =
h×nh vµ ghi GT, KL cña bµi to¸n. 3 3
3
- Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu g× ? 123,93 (cm )
VËy thÓ tÝch cña h×nh nãn côt
- Muèn chøng minh hai tam gi¸c DAOC lµ:
� V= Vlín - Vnhá =991,47 - 123,93
®ång d¹ng víi DBDO ta cÇn chøng
minh ®iÒu g× ? = 867,54 (cm3)
- DAOC vµ DBDO cã nh÷ng gãc nµo 3. Bµi tËp 41: (Sgk - 131) (15
b»ng nhau ? v× sao ? phót)
- So s¸nh ACO vµ BDO. GT: A, O, B th¼ng hµng Ax, By ^
AB; OC^OD
a) DAOC ®ång d¹ng DBDO TÝch
HS: ACO= BDO (cïng phô víi AOC) AC.BD =h/sè
0
- VËy ta cã tØ sè ®ång d¹ng nµo ? h·y KL: b) S ABCD , COA = 60
lËp tØ sè ®ång d¹ng vµ tÝnh AC.BD ?
- TÝch AO.BO cã thay ®æi kh«ng?
v× sao ? AO.BO =R 2
tõ ®ã ta suy ra ®iÒu g× ?
- Nªu c¸ch tÝnh diÖn tÝch h×nh thang
? ¸p dông vµo h×nh thang ABCD ë
trªn ta cÇn ph¶i tÝnh nh÷ng ®o¹n Chøng minh:
th¼ng nµo ? a) XÐt D AOC vµ D BDO cã:
- H·y ¸p dông tØ sè lîng gi¸c cña gãc A = B = 90o (gt)
nhän trong tam gi¸c vu«ng tÝnh AC ACO= BDO (cïng phô víi AOC)
� DAOC ®ång d¹ng víi DBDO (g.g)
vµ BD råi tÝnh diÖn tÝch h×nh thang AO AC
� = � AO . BO = AC . BD
ABCD. BD BO
Do A, O, B cho tríc vµ cè ®Þnh
- HS nhËn xÐt vµ söa sai nÕu cã. � AO.BO = R2 (kh«ng ®æi)
- GV kh¾c s©u cho häc sinh c¸ch lµm � TÝch AC.BD kh«ng ®æi
bµi tËp nµy vµ c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n (®pcm)
®· vËn dông b) - XÐt D vu«ng AOC cã COA =
60o
� theo tØ sè lîng gi¸c cña gãc

nhän ta cã
AC = AO.tg 600 = a 3 � AC = a

- XÐt D vu«ng BOD cã BOD = 30o


(cïng phô víi AOC)
Theo tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän
ta cã:
3
BD = OB . tg 300 = a
3
VËy diÖn tÝch h×nh thang ABCD
lµ:
3
a 3 +a
S = AC + BD 3 (a + b)
.AB =
2 2
� 4a 3(a + b) 2a 3(a + b)
S= = =
6 3
4. Cñng cè: (2 phót)
- GV kh¾c s©u c¸h tÝnh thÓ tÝch cña c¸c h×nh vµ tr×nh bµy lêi gi¶i, vÏ
h×nh vµ tÝnh to¸n.
5. Híng dÈn vÒ nhµ: (3 phót)
- N¾m ch¾c c¸c c«ng thøc ®· häc vÌ h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu.
- Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a .
- Lµm bµi tËp cßn l¹i trong Sgk - 130. 131 .
- Híng dÉn bµi tËp 45 (Sgk - 131)
Ngµy so¹n 08/04/2012
TiÕt 67 «n tËp cuèi n¨m (tiÕt 1)
A. Môc tiªu:
- ¤n tËp chñ yÕu c¸c kiÕn thøc cña ch¬ng I vÒ hÖ thøc lîng trong tam
gi¸c vu«ng vµ tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän.
- RÌn luyÖn cho häc sinh kü n¨ng ph©n tÝch vµ tr×nh bµy lêi gi¶i bµi
to¸n.
- VËn dông kiÕn thøc ®¹i sè vµo h×nh häc ®Ó tÝnh gi¸ trÞ nhá nhÊt cña
biÓu thøc h×nh häc.
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô tãm t¾t kiÕn thøc ch¬ng I, com pa, thíc kÎ, phiÕu häc
tËp.
HS: ¤n tËp l¹i c¸c kiÕn thøc ch¬ng I , n¾m ch¾c c¸c c«ng thøc vµ hÖ
thøc .
Gi¶i bµi tËp trong sgk - 134 ( BT 1  BT 6 )
C. TiÕn tr×nh d¹y häc:
1. Tæ chøc líp:
2. KiÓm tra bµi cò: (5 ph)
- Nªu c¸c hÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng
Cho D ABC cã A= 90o B = a . §iÒn vµo chç (. . .) trong c¸c c©u sau:
.... .... .... ....
sin a = ; cos a = ; tga = ; cot ga =
..... ..... ..... .....
3. Bµi míi:
Ho¹t ®éng cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng cña häc sinh
- GV vÏ h×nh nªu cÇu hái I. ¤n tËp lý thuyÕt: (10 phót)
yªu cÇu häc sinh tr¶ lêi viÕt 1. HÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng:
c¸c hÖ thøc lîng trong tam +) b 2 = a.b' ; c 2 = a.c'
gi¸c vu«ng vµ tØ sè lîng gi¸c +) h 2 = b'.c'
cña gãc nhän vµo b¶ng +) a.h = b.c
phô . +) a 2 = b 2 + c2
- GV cho häc sinh «n tËp l¹i 1 1 1
= 2 + 2
+)
c¸c c«ng thøc qua b¶ng h 2
b c
phô . 2. TØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän:
- Dùa vµo h×nh vÏ h·y viÕt c b
+) sin a = ; cos a =
c¸c hÖ thøc lîng trong tam a a
gi¸c vu«ng trªn . c b
+) tga = ; cot ga = A x B
- Ph¸t biÓu thµnh lêi c¸c hÖ b c
thøc trªn ? +) B + C = 90o  ta cã :
10 - x
sinB = cos C ; cos B = sin C
- T¬ng tù viÕt tØ sè lîng gi¸c
tgB = cotg C ; cotg B = tg C
cña gãc nhän a cho trªn D C
h×nh . II. Bµi tËp: (30 phót)
- Häc sinh viÕt sau ®ã GV 1. Bµi tËp 1: (Sgk - 134) (7 phót)
ch÷a vµ chèt l¹i vÊn ®Ò cÇn Gäi ®é dµi c¹nh AB lµ x ( cm ) n
� ®é dµi c¹nh BC lµ (10- x) cm
chó ý
- GV ra bµi tËp gäi häc sinh XÐt D vu«ng ABC cã:
®äc ®Ò bµi sau ®ã vÏ h×nh AC2 = AB2 + BC2
minh ho¹ bµi to¸n . � AC2 = x2 + ( 10 - x)2 (Pitago)
- Nªu c¸ch tÝnh c¹nh AC � AC2 = x2 + 100 - 20x + x2
trong tam gi¸c vu«ng ABC ? = 2(x2 - 10x + 50)
- NÕu gäi c¹nh AB lµ x ( cm ) = 2 (x2 - 10x + 25 + 25)
th× c¹nh BC lµ bao nhiªu ? � AC2 = 2( x - 5)2 + 50
HS: � ®é dµi c¹nh BC lµ Do 2( x - 5)2  0 víi mäi x �R
(10- x) � 2( x - 5)2 + 50  50 víi mäi x �R
- H·y tÝnh AC theo x sau ®ã � AC2  50 víi "x �R � AC  50 víi
biÕn ®æi ®Ó t×m gi¸ trÞ "x �R
nhá nhÊt cña AC ? VËy AC nhá nhÊt lµ 50 = 5 2 khi x = 5 .
- HS: AC2 = x2 + ( 10 - x)2 2. Bµi tËp 3: (Sgk - 134) (8 phót)
(Pitago) GT : D ABC (C = 90o ; NA = NB
- GV cïng häc sinh tÝnh to¸n
MA = MC ; BM ^ CN
vµ biÕn ®æi biÓu thøc nµy.
BC = a
- Gi¸ trÞ nhá nhÊt cña biÓu
KL : TÝnh BM
thøc

AC2 = 2( x - 5)2 + 50

lµ bao nhiªu ? ®¹t ®îc khi


Bµi gi¶i
nµo ?
- XÐt D vu«ng BCN cã CG lµ ®êng cao
GV híng dÉn vµ ph©n tÝch
cho häc sinh hiÓu râ c¸ch (v× CG ^ BN  G)
� BC2 = BG . BM (*)
t×m gi¸ trÞ nhá nhÊt.
- GV nªu néi dung bµi tËp vµ (hÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng)
yªu cÇu häc sinh ®äc ®Ò Do G lµ träng t©m (T/ C ®êng trung
bµi, tuyÕn)
2
- GV híng dÉn cho häc sinh � BG = BM (* *)
3
vÏ h×nh vµ ghi GT, KL cña � Thay (**) vµo (*) ta cã:
bµi to¸n
2 3 a 6
- Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu BC2 = BM2 � BM = BC =
3 2 2
g× ?
-H·y nªu c¸ch tÝnh BM theo a 6
VËy BM = .
a? 2
- GV cho häc sinh ®øng t¹i 3. Bµi tËp 5: (Sgk - 134) (15 phót)
chç tr×nh bµy chøng minh GT: DABC (C = 90o, AC = 15 cm,
miÖng sau ®ã gîi ý l¹i c¸ch HB = 16 cm, (CH ^ AB  H)
tÝnh BN ? KL: TÝnh SDABC = ?
- XÐt D vu«ng CBN cã CG lµ
®êng cao � TÝnh BC theo
BG vµ BN ? C
(Dïng hÖ thøc lîng trong tam
gi¸c vu«ng) 15 cm

A B
H 16 cm
- G lµ träng t©m cña DABC
ta cã tÝnh chÊt g× ? tÝnh
BG theo BM tõ ®ã tÝnh BM Bµi gi¶i:
theo BC ? Gäi ®é dµi ®o¹n AH lµ x ( cm ) ( x > 0
- GV cho häc sinh lªn b¶ng )
tÝnh sau ®ã chèt c¸ch lµm ? � Theo hÖ thøc lîng trong 2
tam gi¸c
- H·y ®äc ®Ò bµi vµ vÏ vu«ng 2DABC ta cã: AC = AB . AH
� 15 = ( x + 16) . x
h×nh cña bµi 5 (Sgk – 134) ?
� x2 + 16x - 225 = 0 (a = 1; b' = 8; c
- Nªu c¸ch tÝnh diÖn tÝch
DABC vu«ng t¹i C ? = - 225)
- §Ó tÝnh S tam gi¸c ABC Ta cã: D' = 82 - 1.(-225) = 64 + 225 =
nµy ta cÇn tÝnh nh÷ng 289 > 0
®o¹n th¼ng nµo ? � D ' = 289 = 17
HS: Ta cÇn tÝnh AH  BC � x1 =- 8 + 17 = 9 (t/m) ; x2 =-8 - 17
(CH) =- 25 (lo¹i)
- NÕu gäi ®é dµi ®o¹n AH lµ VËy AH = 9 cm
x  h·y tÝnh AC theo x ? tõ � AB = 2AH + HB 2
= 9 + 16 = 25 cm
2
®ã suy ra gi¸ trÞ cña x (chó L¹i cã AB = AC + CB
ý x nhËn nh÷ng gi¸ trÞ d- � CB = AB2 - AC2 = 252 - 152 = 400 = 20
¬ng) ( cm)
- Häc sinh tÝnh to¸n díi sù � S 1 1
AC . CB = .15.20 = 150
ABC =
dÉn d¾t cña GV. 2 2
2
- GV nhËn xÐt vµ ch÷a sai ( cm )
sãt cho häc sinh vµ ®a kÕt
qu¶ cho h/s.
- Nªu c¸ch tÝnh AB theo AC
vµ CB . Tõ ®ã suy ra gi¸ trÞ
cña CB vµ tÝnh diÖn tÝch
tam gi¸c ABC ?
Qua ®ã GV kh¾c s©u cho
häc sinh c¸ch vËn dông ®¹i
sè trong tÝnh to¸n h×nh häc
4. Cñng cè: (2 phót)
GV kh¾c s©u l¹i kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ hÖ thøc lîng gi¸c ®· vËn dông
5. Híng dÈn vÒ nhµ: (3 phót)
- Häc thuéc c¸c hÖ thøc lîng trong tam gi¸c vu«ng, c¸c tØ sè lîng gi¸c
cña gãc nhän
- Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a, n¾m ch¾c c¸ch vËn dông hÖ A
thøc vµ tØ
sè lîng gi¸c trong
tÝnh to¸n
 Gîi ý bµi tËp 4 (Sgk - 134)
BC 2
cã SinA = =
AC 3

C B
4 5
mµ Sin2A + cos2A = 1 � cos2A = 1 - sin2A = 1 - =
9 9
� cosA = 5 sinA 5
. Cã tgB = cotgA = = � §¸p ¸n ®óng lµ (D)
3 cosA 2
- Lµm bµi tËp 6; 8 ; 9 ; 10 (Sgk - 134 ; 135 )
- ¤n tËp c¸c kiÕn thøc ch¬ng II vµ III ( ®êng trßn vµ gãc víi ®êng
trßn )

TuÇn : 35
TiÕt 68 «n tËp cuèi n¨m (TiÕt 2)
So¹n: 26/ 4/ 2009 D¹y: 5/5/2009.
A. Môc tiªu:
- ¤n tËp vµ hÖ thèng ho¸ l¹i c¸c kiÕn thøc vÒ ®êng trßn vµ gãc víi ®-
êng trßn .
- RÌn luyÖn cho häc sinh kü n¨ng gi¶i bµi tËp d¹ng tr¾c nghiÖm vµ tù
luËn
- Cã kü n¨ng vËn dông thµnh th¹o c¸c ®Þnh lý trong bµi to¸n chøng
minh h×nh liªn quan tíi ®êng trßn .
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô tãm t¾t kiÕn thøc vÒ ®êng trßn vµ gãc víi ®êng trßn. Thíc
kÎ, com pa.
HS: ¤n tËp l¹i kiÕn thøc ch¬ng II vµ III theo phÇn tãm t¾t kiÕn thøc cña
ch¬ng trong phÇn «n tËp ch¬ng.
C. TiÕn tr×nh d¹y – häc:
1. Tæ chøc líp: 9A 9B
2. KiÓm tra bµi cò:
3. Bµi míi:
I. LÝ thuyÕt: (SGK - 100 ) (15 phót)
Bµi 1: §iÒn tõ thÝch hîp vµo chç trèng (. . . ) trong c¸c kh¼ng ®Þnh
sau:
a) Tø gi¸c ABCD . . . . . . ®îc 1 ®êng trßn nÕu tæng 2 gãc ®èi b»ng 1800
b) Trong 1 ®êng trßn c¸c gãc . . . . . . . cïng ch¾n mét cung th× b»ng nhau
c) Trong 1 ®êng trßn gãc néi tiÕp ch¾n nöa ®êng trßn cã sè ®o b»ng . . . .
d) Trong 1 ®êng trßn hai cung bÞ ch¾n gi÷a 2 d©y . . . . . th× b»ng nhau.
e) NÕu hai tiÕp tuyÕn cña ®êng trßn c¾t nhau t¹i mét ®iÓm th× . . . .
GV ph¸t phiÕu häc tËp häc sinh yªu cÇu häc sinh th¶o luËn nhãm vµ tr¶ lêi
miÖng.
- NhËn xÐt vµ bæ xung cho ®Çy ®ñ chÝnh x¸c c¸c kiÕn thøc trªn.
Bµi 2: Cho h×nh vÏ: BiÕt ADC � = 600, Cm lµ tiÕp tuyÕn cña (O) t¹i C th×:
a) TÝnh sè ®o gãc x.
b) TÝnh sè ®o gãc y.

+) GV treo b¶ng phô vµ yªu cÇu häc sinh suy nghÜ vµ nªu c¸ch tÝnh
sè ®o cña c¸c gãc x vµ y trªn h×nh vÏ.
+) Qua ®ã GV kh¾c s©u l¹i ®Þnh nghÜa vµ tÝnh chÊt cña tiÕp tuyÕn c¾t
nhau,
c¸c lo¹i gãc trong ®êng trßn.
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh II. Bµi tËp: (25 phót)
121 sgk sau ®ã cho häc sinh 1. Bµi 6: (SGK - 134)
suy nghÜ nªu c¸ch tÝnh ®é
dµi ®o¹n th¼ng EF ?
- Gîi ý: Tõ O kÎ ®êng th¼ng
vu«ng gãc víi EF vµ BC t¹i H
vµ K ? H×nh vÏ 121
- ¸p dông tÝnh chÊt ®êng - KÎ OH ^ EF vµ BC t¹i K vµ H
kÝnh vµ d©y cung ta cã ®iÒu � Theo t/c ®êng kÝnh vµ d©y cung ta
g× ? cã
- H·y tÝnh AK theo AB vµ BK EK = KF ; HB = HC = 2,5 (cm)
sau ®ã tÝnh KD ? � AH = AB + BH = 4 + 2,5 = 6,5 (cm)
- TÝnh AK thao DK vµ AE tõ L¹i cã KD = AH = 6,5 (cm) (T/C vÒ c¹nh
®ã suy ra tÝnh EF theo EK HCN)
( EF = 2 EK theo tÝnh chÊt ®- Mµ DE = 3 cm � EK = DK - DE = 6,5-3 =
êng kÝnh vµ d©y cung ) 3,5 cm
- GV ra bµi tËp yªu cÇu häc Ta cã EK = KF (cmt) � EF = EK + KF =
sinh ®äc ®Ò bµi sau ®ã vÏ 2.EK
h×nh vµ ghi GT , KL cña bµi � EF = 3,5 . 2 = 7 (cm)
to¸n ? VËy ®¸p ¸n ®óng lµ (B)
- Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu 3. Bµi 7: (SGK - 134) (13’)
g× ? GT : DABC ®Òu , OB = OC (O  BC)
- Nªu c¸c c¸ch chøng minh hai � = 600 (D AB ; E  AC)
DOE
tam gi¸c ®ång d¹ng tõ ®ã KL : a) BD . CE kh«ng ®æi
vËn dông chøng minh D b) D BDO
S DCOE , DO lµ ph©n gi¸c
BDO ®ång d¹ng víi tam gi¸c cña BDE �
COE theo trêng hîp ( g.g ) . c) (O) tiÕp xóc víi AB  H ; cm
- D BDO ®ång d¹ng víi D COE (O) tiÕp xóc víi DE  K
ta suy ra ®îc nh÷ng hÖ thøc
BD BO
nµo ? =
CO CE
BD BO
� = ta suy ra ®iÒu g×
CO CE
?
BD.CE = CO.BO = R 2 Chøng minh:
- GV yªu cÇu häc sinh lªn a) XÐt D BDO vµ DCOE cã
b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i . �=C � = 600 (v× D ABC ®Òu) (1)
B
- Tõ ®ã suy ra hÖ thøc nµo ? � � 0�
cã nhËn xÐt g× vÒ tÝch Mµ BOD + COE = 120 � � = OEC
� � BOD � (2)
BO.CO ? �
OEC + �
EOC = 120 0

- D BDO ®ång d¹ng víi D COE - Tõ (1) vµ (2) suy ra D BDO S DCOE (g.g)
ta suy ra ®îc nh÷ng hÖ thøc �
BD BO
= � BD.CE = CO.BO = R 2 = h/sè.
nµo ? CO CE
BD BO � BD.CE kh«ng ®æi .
� = . . . ta suy ra
CO CE b) V× D BDOS DCOE (cmt)
®iÒu g× ? BD DO
� = mµ CO = OB ( gt ) �
- XÐt nh÷ng cÆp gãc xen CO OE
gi÷a c¸c cÆp c¹nh t¬ng øng BD = DO (3)
tØ lÖ ®ã ta cã g×? OB OE
- VËy hai tam gi¸c BOD vµ L¹i cã: B � = DOE
� = 600 (4)
tam gi¸c OED ®ång d¹ng víi Tõ (3) vµ (4) � DBOD S DOED ( c.g.c )
nhau theo trêng hîp nµo ? � BDO� = ODE � (hai gãc t¬ng øng)
- H·y chØ ra c¸c gãc t¬ng øng � DO lµ ph©n gi¸c cña BDE � .
b»ng nhau ? c) §êng trßn (O) tiÕp xóc víi AB t¹i H � AB
- KÎ OK ^ DE  H·y so s¸nh OK ^ OH t¹i H . Tõ O kÎ OK ^ DE t¹i K . V× O
? OH råi tõ ®ã rót ra nhËn thuéc ph©n gi¸c cña BDE � nªn OK =OH �
xÐt K  (O; OH)
- GV kh¾c s©u kiÕn thøc c¬ L¹i cã DE ^ OK  K
b¶n cña bµi vµ yªu cÇu häc � DE tiÕp xóc víi ®êng trßn (O) t¹i K .
sinh n¾m v÷ng ®Ó vËn 3. Bµi 11: (SGK - 136)
dông. GT : Cho P ngoµi (O). kÎ c¸t tuyÕn PAB vµ
- GV nªu néi dung bµi tËp 11 ( PCD
SGK – 136) vµ gäi 1 häc sinh � sao cho s® BQ � = 420 , s®
Q  BD
®äc ®Ò bµi sau ®ã híng dÉn �
häc sinh vÏ h×nh vµ ghi GT, QD = 38
0

KL : TÝnh BPD � + AQC



KL vµo vë.
- Nªu c¸c yÕu tè ®· biÕt vµ
c¸c yªu cÇu chøng minh ?
- NhËn xÐt vÒ vÞ trÝ cña gãc
BPD víi ®êng trßn (O) råi tÝnh
sè ®o cña gãc ®ã theo sè ®o Bµi gi¶i:
cña cung bÞ ch¾n? �
Ta cã BPD lµ gãc cã ®Ønh n»m ngoµi (O)
� � = 1 (sdBD
BPD � - sdAC)
� � = 1 (sdBD
� BPD � - sdAC)

2 2
- Gãc AQC lµ gãc g× ? cã sè (Gãc cã ®Ønh n»m ngoµi ®êng trßn
®o nh thÕ nµo ? � = 1 sdAC
AQC � (O))
2 L¹i cã Q  (O) ( gt)
H·y tÝnh AQC tõ ®ã suy ra � = 1 sdAC
� (gãc néi tiÕp ch¾n cung
� AQC
tæng hai gãc BPD vµ AQC ? 2
- GV yªu cÇu häc sinh tÝnh AC)
tæng hai gãc theo sè ®o cña � + AQC� = 1 sdBD
� - 1 sdAC
� + 1 sdAC

� BPD
hai cung bÞ ch¾n 2 2 2
- GV kh¾c s©u l¹i c¸c kiÕn � + AQC
� BPD
1
� = sdBD 1
� = (sdBQ � = 1 .80 0
� + sdQD)
thøc ®· vËn dông vµo gi¶i vµ 2 2 2
c¸ch tÝnh to¸n. � BPD� + AQC
� = 40 0

(V× Q  BD � vµ l¹i cã s® BQ � = 420 ; s®


� = 380 )
QD
4. Cñng cè: (2 phót)
- Nªu c¸c gãc liªn quan tíi ®êng trßn vµ mèi liªn hÖ gi÷a sè ®o cña gãc
®ã víi sè ®o cña c¸c cung bÞ ch¾n.
- Nªu c¸c c«ng thøc tÝnh ®é dµi ®êng trßn, cung trßn. DiÖn tÝch h×nh
trßn, h×nh qu¹t trßn.
5. HDHT: (3 phót)
- ¤n tËp kü c¸c kiÕn thøc vÒ gãc víi ®êng trßn .
- Gi¶i bµi tËp 8; 9; 10 ; 12 ; 13 (Sgk - 135)
 Híng dÉn gi¶i bµi 9 (Sgk - 135)
GV yªu cÇu häc sinh ®äc ®Ò bµi cho häc sinh th¶o luËn nhãm A
®a ra
®¸p ¸n
- GV. Cã AO lµ ph©n gi¸c cña BAC � � = CAD
� BAD � � BD� = CD

� BD = CD (1) O'
O
T¬ng tù CO lµ ph©n gi¸c cña ACB � � = BOC
� ACO �
� = CAD
L¹i cã BAD � = BCD
� ( gãc néi tiÕp cïng ch¾n cung b»ngBnhau ) C
� � � �
� DCO = DOC = CAD + BCD � D DOC c©n t¹i D � DO = CD (2) D
� Tõ (1) vµ (2) � BD = CD = DO � §¸p ¸n ®óng lµ (D)
TuÇn 33
TiÕt 69 «n tËp cuèi n¨m (TiÕt 3)
So¹n: 23/ 4/ 2009 D¹y: 30/ 4/ 2009.
A. Môc tiªu:
- LuyÖn tËp cho häc sinh mét sè bµi to¸n tæng hîp vÒ chøng minh
h×nh. RÌn cho häc sinh kü n¨ng ph©n tÝch ®Ò bµi, vÏ h×nh, vËn dông
c¸c ®Þnh lý vµo bµi to¸n chøng minh h×nh häc.
- RÌn kü n¨ng tr×nh bµy bµi to¸n h×nh l«gic vµ cã hÖ thèng, tr×nh tù.
- Ph©n tÝch bµi to¸n vÒ quü tÝch, «n l¹i c¸ch gi¶i bµi to¸n quü tÝnh
cung chøa gãc.
B. ChuÈn bÞ:
GV: Thíc kÎ, com pa, b¶ng phô ghi ®Ò bµi bµi tËp, phiÕu häc tËp nhãm.
HS: ¤n tËp kü c¸c kiÕn thøc ®· häc trong ch¬ng II vµ III
C. TiÕn tr×nh d¹y – häc:
1. Tæ chøc líp: 9A 9B
2. KiÓm tra bµi cò: (5 ph)
- Nªu c¸c gãc liªn quan tíi ®êng trßn vµ c¸ch tÝnh sè ®o c¸c gãc ®ã theo
sè ®o cña cung bÞ ch¾n
3. Bµi míi:
- GV nªu néi dung bµi tËp 1. Bµi 13: (SGK - 136) (15 phót)
vµ gäi 2 häc sinh ®äc ®Ò � = 1200
GT: Cho (O); s® BC
bµi, A  cung lín BC , AD = AC
- GV híng dÉn häc sinh vÏ KL: D chuyÓn ®éng trªn ®êng nµo ?
h×nh vµ ghi GT , KL cña bµi
to¸n.
- Trªn h×nh vÏ em h·y cho
biÕt ®iÓm nµo cè ®Þnh
®iÓm nµo di ®éng ?
- §iÓm D di ®éng nhng cã Bµi gi¶i:
tÝnh chÊt nµo kh«ng ®æi ? Theo ( gt) ta cã : AD = AC � DACD c©n
- VËy D chuyÓn ®éng trªn t¹i A
®êng nµo ? � = ADC
� ACD � (t/c DACD c©n)
- Gîi ý : H·y tÝnh gãc BDC � = ADC
Mµ BAC � + ACD
� (gãc ngoµi cña DACD )
theo sè ®o cña cung BC ?
� � = 1 BAC
ADC � = 1 . 1 sdBC
� = 1 .1200 = 300
- Sö dông gãc ngoµi cña 2 2 2 4
DACD vµ tÝnh chÊt tam gi¸c VËy ®iÓm D nh×n ®o¹n BC kh«ng ®æi
c©n ? díi mét gãc 300 � theo quü tÝch cung
- Khi A  B th× D trïng víi chøa gãc ta cã ®iÓm D n»m trªn cung
®iÓm nµo ? chøa gãc 300 dùng trªn ®o¹n BC .
- Khi A  C th× D trïng víi - Khi ®iÓm A trïng víi ®iÓm B th× ®iÓm
®iÓm nµo ? D trïng víi ®iÓm E (víi E lµ giao ®iÓm
- VËy ®iÓm D chuyÓn cña tiÕp tuyÕn Bx víi ®êng trßn (O)).
®éng trªn ®êng nµo khi A - Khi ®iÓm A trïng víi C th× diÓm D trïng
chuyÓn ®éng trªn cung lín víi C.
BC ? VËy khi A chuyÓn ®éng trªn cung lín BC
th× D chuyÓn ®éng trªn cung CE thuéc
cung GT: Cho
chøa gãcDABC
300(AB = AC);
dùng trªnBCBC.
< AB
2. Bµi tËp néi15:
tiÕp(Sgk
(O) Bx ^ OB; (15 phót)
- 136)
Cy ^ OC c¾t AC vµ AB t¹i D, E
- GV nªu néi dung bµi tËp KL: a) BD2 = AD . CD
b) BCDE néi tiÕp c) BC //
DE
híng dÉn häc sinh vÏ h×nh
vµ ghi GT, KL cña bµi to¸n.
- Bµi to¸n cho g× ? chøng
minh g×?
- §Ó chøng minh BD2 = AD . Chøng minh:
CD ta ®i chøng minh cÆp a) XÐt D ABD vµ DBCD cã
D nµo ®ång d¹ng ? �
ADB (chung) A

� = DBC
DAB �
- H·y chøng minh D ABD vµ (gãc néi tiÕp cïng ch¾n cung BC ) O

D BCD ®ång d¹ng víi � D ABD S DBCD (g . g)


nhau ? AD BD B C
� =
BD CD
- GV yªu cÇu häc sinh � BD2 = AD . CD ( §cpcm) E D

chøng minh sau ®ã ®a ra


lêi chøng minh cho häc
b) Ta cã: AEC
2
(
� = 1 sdAC
� - sd BC

)
sinh ®èi chiÕu . ( Gãc cã ®Ønh ë bªn ngoµi ®êng trßn)
- Nªu c¸ch chøng minh tø � = 1 (sdAB
ADB � - sdBC)
� ( gãc cã ®Ønh bªn
gi¸c BCDE néi tiÕp ? Theo 2
em nªn chøng minh theo ngoµi ®êng trßn ) . Mµ theo ( gt) ta cã
tÝnh chÊt nµo ? AB = AC
� = ADB
� AEC �
- Gîi ý: Chøng minh ®iÓm
D, E cïng nh×n BC díi � E, D cïng nh×n BC díi hai gãc b»ng
nh÷ng gãc b»ng nhau  nhau
� 2 ®iÓm D; E thuéc quÜc tÝch cung
Tø gi¸c BCDE néi tiÕp theo
quü tÝch cung chøa gãc chøa gãc dùng trªn ®o¹n th¼ng BC � Tø
gi¸c BCDE néi tiÕp.
- Häc sinh chøng minh GV c) Theo ( cmt ) tø gi¸c BCDE néi tiÕp
� + BCD
� BED � = 1800
ch÷a bµi vµ chèt l¹i c¸ch
lµm ? (T/C vÒ gãc cña tø gi¸c néi tiÕp)
� + BCD
L¹i cã : ACB � = 1800 ( Hai gãc kÒ bï )
- Nªu c¸ch chøng minh BC // � BED� = ACB
� (1)
DE ? Mµ D ABC c©n ( gt) � ACB � = ABC
� (2)
- Gîi ý: Chøng minh hai gãc Tõ (1) vµ (2) � BED
� = ABC

®ång vÞ b»ng nhau: � BC // DE (v× cã hai gãc ë vÞ trÝ ®ång
� �
BED = ABC . vÞ b»ng nhau)

- GV cho häc sinh chøng


minh
miÖng sau ®ã tr×nh bµy
lêi gi¶i
- yªu cÇu häc sinh ë díi líp
tr×nh bµy bµi lµm vµo vë.
4. Cñng cè: (8 phót)
Nªu tÝnh chÊt c¸c gãc ®èi víi ®ên trßn . C¸ch t×m sè ®o c¸c gãc ®ã víi
cung bÞ ch¾n .
Nªu tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn cña ®êng trßn vµ quü tÝch cung chøa gãc .
Nªu c¸ch gi¶i bµi tËp 14 ( sgk - 135 )
+ Dùng BC = 4 cm ( ®Æt b»ng thíc th¼ng )
+ Dùng ®êng d th¼ng song song víi BC c¸ch BC 1 ®o¹n 1 cm .
+ Dùng cung chøa gãc 1200 trªn ®o¹n BC .
+ Dùng t©m I ( giao ®iÓm cña d vµ cung chøa gãc 120 0 trªn BC )
+ Dùng tiÕp tuyÕn víi (I) qua B vµ C c¾t nhau t¹i A
5. HDHT: (2 phót)
- Häc thuéc c¸c ®Þnh lý , c«ng thøc .
- Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a, gi¶i tiÕp c¸c bµi tËp trong sgk - 135,
136 .
- TÝch cùc «n tËp c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n . ChuÈn bÞ tèt cho bµi kiÓm
tra häc k× II.

TuÇn 34 1
TiÕt 64 LuyÖn tËp
So¹n: 28/ 4/ 2008 D¹y: . . ./ 5/ 2008.
A. Môc tiªu:
- Häc sinh ®îc rÌn luyÖn kü n¨ng ph©n tÝch ®Ò bµi, vËn dông thµnh
th¹o c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu, h×nh
trô .
- ThÊy ®îc øng dông cña c¸c c«ng thøc trªn trong ®êi sèng thùc tÕ .
HS: Häc thuéc vµ n¾m ch¾c c¸c kh¸i niÖm vµ c«ng thøc ®· häc.
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô tãm t¾t ®Ò bµi vµ h×nh vÏ, com pa, thíc kÎ, phiÕu häc
tËp.
HS: ¤n tËp vµ n¾m ch¾c c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ
thÓ tÝch cña h×nh cÇu.
C. TiÕn tr×nh d¹y – häc:
1. Tæ chøc líp: 9A 9B 9C
2. KiÓm tra bµi cò: (5 phót)
- ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch mÆt cÇu vµ thÓ tÝch h×nh cÇu .
3. Bµi míi :
- GV nªu néi dung bµi tËp 35 ( 1. Bµi tËp 35: (SGK - 126)(10 phót)
sgk ) gäi häc sinh ®äc ®Ò bµi - H×nh vÏ ( 110 - sgk )
sau ®ã treo b¶ng phô vÏ Theo h×nh vÏ ta thÊy thÓ tÝch
h×nh 110 yªu cÇu häc sinh cña bån chøa b»ng tæng thÓ tÝch
suy nghÜ t×m c¸ch tÝnh . cña h×nh trô vµ thÓ tÝch cña
- Em h·y cho biÕt thÓ tÝch hai nöa h×nh cÇu .
cña bån chøa cã thÓ tÝnh Ta cã :
b»ng tæng thÓ tÝch cña c¸c +) Vtrô = pR2h = 3,14 . ( 0,9)2 . 3,62
h×nh nµo ? � Vtrô = 9,207108 m3
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÓ 4 3 4
p R = .3,14. ( 0,9 ) = 30,5208 m3
3
+ ) VcÇu =
tÝch h×nh trô vµ h×nh cÇu 3 3
em h·y tÝnh thÓ tÝch cña bån VËy thÓ tÝch V cña bån chøa lµ :
chøa trªn ? H·y lµm trßn kÕt V = 9,207108 + 30,5208  39,73
3
qu¶ ®Õn hai ch÷ sè thËp m
ph©n 2. Bµi tËp 36: (Sgk - 126) (10’)
- GV cho häc sinh lµm sau ®ã - H×nh vÏ 111 ( sgk - 126 )
lªn b¶ng tr×nh bµy lêi gi¶i . a) Theo h×nh vÏ ta cã:
GV nhËn xÐt vµ chèt l¹i c¸ch AA' = OO' + OA + O'A'
lµm bµi ? � OO' = AA' - OA - O'A' = 2a - 2x
(Do 2x = 2R = OA + O'A')
- GV nªu néi dung bµi tËp vµ � h = 2a - 2x � 2x + h = 2a (*)
yªu cÇu häc sinh ®äc ®Ò bµi vËy (*) lµ hÖ thøc gi÷a x vµ h khi AA'
suy nghÜ nªu c¸ch lµm ? cã ®é dµi kh«ng ®æi b»ng 2a .
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh b) DiÖn tÝch bÒ mÆt S cña chi tiÕt
111 (Sgk) yªu cÇu häc sinh b»ng tæng diÖn tÝch xung quanh cña
quan s¸t h×nh vÏ chØ ra c¸c h×nh trô vµ diÖn tÝch cña hai nöa
kÝch thíc ®· cã vµ c¸c yªu mÆt cÇu b¸n kÝnh R = x (cm) (gäi
cÇu cÇn tÝnh . ®¬n vÞ lµ cm)
- H·y tÝnh OO' theo AA' vµ R ? Theo c«ng thøc ta cã :
- Häc sinh lµm GV nhËn xÐt ? +) S xqtrô=2pRh = 2.3,14.x.h = 6,28
- Tõ ®ã ta suy ra hÖ thøc nµo x.h(cm2) (1)
gi÷a x vµ h ? h = 2a - 2x � Sxq trô = 6,28 x( 2a - 2x)
- DiÖn tÝch mÆt ngoµi cña +) SmÆt cÇu = 4pR2 = 4.3,14.x = 12,56x
bån chøa b»ng tæng diÖn ( cm2) (2)
tÝch nh÷ng h×nh nµo ? Tõ (1) vµ (2) suy ra ta cã:
- Nªu c«ng thøc tÝnh diÖn S = Sxq trô + S mÆt cÇu = 6,28x ( 2a - 2x )
tÝch xq cña h×nh trô vµ diÖn + 12,56 x
tÝch mÆt cÇu sau ®ã ¸p = 12,56 x( a - x + 1) ( cm2)
dông c«ng thøc ®Ó tÝnh diÖn 4
Ta cã V = Vtrô + VcÇu = pR2h + p R3
tÝch chi tiÕt trªn ? 3
- GV cho häc sinh tù lµm sau �
4
V = 3,14 . x2.h + .3,14.x
®ã yªu cÇu 1 häc sinh tr×nh 3
bµy lªn b¶ng ? = 3,14 x ( 2a - 2x ) + 4,19 x
- T¬ng tù nh bµi 35 h·y tÝnh = x  6, 28(a - x) + 4,19 ( cm3)
thÓ tÝch cña chi tiÕt trªn ? 3. Bµi tËp 37: (Sgk - 126) (10’)
- Häc sinh lµm bµi sau ®ã lªn GT: Cho (O; R) AB = 2R. Ax, By ^ AB
b¶ng lµm . M  Ax ; MP ^ OP, MP x By  N
- GV chèt l¹i c¸ch lµm bµi ? KL : a) DMON S DAPB
- GV nªu bµi tËp 37 vµ gäi häc b) AM . BN = R 2

sinh ®äc ®Ò bµi. S R


c) S = ? khi AM = 2
MON
- GV híng dÉn cho häc sinh vÏ APB
h×nh vµ ghi GT, KL cña bµi
to¸n .
- Nªu c¸ch chøng minh hai
tam gi¸c vu«ng ®ång d¹ng ?
- H·y chøng minh DMON ®ång Chøng minh:
d¹ng víi DAPB ? a) V× (MA, MP); (NB; NP) lµ tiÕp tuyÕn
- Chøng minh gãc MON lµ gãc cña (O) MO; NO lµ ph©n gi¸c cña c¸c
vu«ng nh thÕ nµo ? h·y dùa �N �
gãc M,
vµo tÝnh chÊt hai tiÕp tuyÕn
� OMP� = OMA
� � = ONB
; ONP �
c¾t nhau ®Ó chøng minh ?
- DMON vµ DAPB cã gãc nhän Mµ M �+N� = 1800 � OMP
� + ONP
� = 900
nµo b»ng nhau ? v× sao ? � MON� = 900
- Chøng minh gãc ONA b»ng Ta cã APM � = 900 (gãc néi tiÕp ch¾n
gãc PAB theo gãc OMA ? 1 � AB �
- Häc sinh chøng minh sau ®ã �O; �)
2� 2 �
GV ch÷a bµi - XÐt DMON vµ DAPB cã:
- Hai tam gi¸c vu«ng cã mét � � = 900 �
MON = APB �
gãc nhän b»ng nhau  ? � � �
� � DMONS DAPB
ONM = PAB = OMA �
(g.g)
4. Cñng cè: (2 phót)
�=B
b) XÐt DAOM vµ D BNO cã: A � = 900 ; AMO
� �
= BON �
(cïng phô víi AOM )
AO AM
� DAOM ®ång d¹ng víi D BNO � = � AM . BN = OA . OB = R 2
BN BO
5. HDHT: (3 phót)
- Gi¶i tiÕp phÇn a, phÇn (d) bµi tËp 37 (Sgk - 126)
MN 2 ( MP+PN ) ( AM+BN )
2 2
S
- HD : lËp tØ sè MON = = =
SAPB AB2 AB2 AB2

TuÇn 34
TiÕt 65 «n tËp ch¬ng IV
So¹n: 2/ 5/ 2008 D¹y: . . ./ 5/ 2008.
A. Môc tiªu:
- HÖ thèng c¸c kh¸i niÖm vÒ h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu (®¸y
chiÒu cao, ®êng sinh.
- HÖ thèng c¸c c«ng thøc tÝnh chu vi, diÖn tÝch, thÓ tÝch cña h×nh trô,
h×nh nãn, h×nh cÇu
- RÌn luyÖn kü n¨ng ¸p dông c¸c c«ng thøc ®ã vµo gi¶i to¸n, kÜ n¨ng vÏ
h×nh, tÝnh to¸n.
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô vÏ h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu, tãm t¾t c¸c kiÕn thøc
cÇn nhí (Sgk - 128); PhiÕu häc tËp, Thíc th¼ng, com pa. . .
HS: ¤n tËp c¸c kiÕn thøc ®· häc trong ch¬ng IV, lµm c¸c c©u hái «n tËp
trong Sgk - 128
C. TiÕn tr×nh d¹y – häc:
1. Tæ chøc líp: 9A 9B 9C
2. KiÓm tra bµi cò: Kh«ng
3. Bµi míi:
I. ¤n tËp lÝ thuyÕt ch¬ng IV: (10 phót)
- GV ph¸t phiÕu häc tËp cho häc sinh ®Ó häc sinh ®iÒn vµo chç trèng
trong b¶ng sau:
- GV treo b¶ng phô tãm t¾t kiÕn thøc nh b¶ng trong sgk - 128 cho HS «n l¹i c¸c kiÕn thøc ®· häc.
H×nh H×nh vÏ DiÖn tÝch xung quanh ThÓ tÝch

1. Sxq = 2p R.h
H×nh
Stp = Sxq +Sd = 2p R.h +2p R 2 V = Sh = p R 2 h
trô

2. Sxq = 2p R.h
H×nh
Stp = Sxq +Sd = 2p R.h +2p R 2 V = Sh = p R 2 h
nãn

3.
H×nh 4
S = 4p R 2 =p d 2 V = p R3
cÇu 3

II. Bµi tËp:


- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 1. Bµi tËp 38: (Sgk - 129) (8 phót)
114 vµ yªu cÇu häc sinh ®äc H×nh vÏ (114 - sgk )
®Ò bµi 38 (Sgk- 129) - ThÓ tÝch cña chi tiÕt ®· cho
- GV yªu cÇu häc sinh tÝnh trong h×nh vÏ b»ng tæng thÓ tÝch
thÓ tÝch chi tiÕt m¸y ®· cho – cña hai h×nh trô V1 vµ V2 .
h·y nªu c¸ch lµm ? + ThÓ tÝch cña h×nh trô thø nhÊt lµ:
- ThÓ tÝch cña chi tiÕt ®· cho V1 = p.R12h1
trong h×nh b»ng thÓ tÝch � V1 = 3,14. 5,52 . 2 = 189,97 (cm3)
cña nh÷ng h×nh nµo ? + ThÓ tÝch cña h×nh trô thø hai lµ :
- H·y tÝnh thÓ tÝch c¸c h×nh V2 = p .R22.h2
trô cho trong h×nh vÏ sau ®ã � V2 = 3,14 . 32 . 7 = 197,82 (cm3)
tÝnh tæng thÓ tÝch cña VËy thÓ tÝch cña chi tiÕt lµ : V = V1 +
chóng V2
- Häc sinh tÝnh to¸n, mét häc � V = 189,97 + 197,82 = 387,79
sinh lªn b¶ng tr×nh bµy lêi (cm3)
gi¶i. - DiÖn tÝch bÒ mÆt cña chi tiÕt b»ng
- Häc sinh díi líp nhËn xÐt vµ tæng diÖn tÝch xung quanh cña hai
bæ sung bµi lµm cña b¹n. h×nh trô vµ diÖn tÝch hai ®¸y trªn vµ
- GV kh¾c s©u cho häc sinh díi cña chi tiÕt.
c¸ch tÝnh thÓ tÝch cña c¸c � S = 2.3,14. 5,5.2 + 2.3,14.3.7 +
h×nh trªn thùc tÕ ta cÇn chó 3,14.5,52 +3,14.32
ý chia h×nh ®· cho thµnh c¸c � S = 3,14 (22 + 42 + 30,25 +9) =
h×nh cã thÓ tÝnh ®îc (cã 324,05 (cm2)
c«ng thøc tÝnh) 2. Bµi tËp 39: (Sgk - 129) (10 phót)
- GV nªu néi dung bµi tËp 39 Gäi ®é dµi c¹nh AB lµ x (§/K: x > 0)
vµ yªu cÇu häc sinh suy nghÜ - V× chu vi cña h×nh ch÷ nhËt lµ 6a
nªu c¸ch lµm. nªn ®é dµi c¹nh AD lµ (3a - x)
- HD: gäi ®é dµi c¹nh AB lµ x - V× diÖn tÝch cña h×nh ch÷ nhËt lµ
 ®é dµi c¹nh AD lµ ? 2a2 nªn ta cã ph¬ng tr×nh:
- TÝnh diÖn tÝch h×nh ch÷ x (3a - x) = 2a 2 x
nhËt theo AD vµ AD ? � x2 - 3ax + 2a2 = 0
x (3a - x) = 2a 2 � ( x - a)( x - 2a) = 0
- Theo bµi ra ta cã ph¬ng � x - a = 0 hoÆc x - 2a =
tr×nh nµo ? 0
- Gi¶i ph¬ng tr×nh t×m AB � x = a ; x = 2a
vµ AD theo a Mµ AB > AD � AB = 2a vµ AD = a
- TÝnh thÓ tÝch vµ diÖn tÝch - DiÖn tÝch xung quanh cña h×nh trô
xung quanh cña h×nh trô? lµ:
HS: Sxq = 2pRh = 2.3,14.a.2a Sxq = 2pRh = 2.3,14.a.2a = 12,56 a2
� S = 12,56 a2 = 4pa2 = 4pa2
- ThÓ tÝch cña h×nh trô lµ:
- GV gäi HS lªn b¶ng tr×nh V = pR2h = p.a2.2a = 2pa3
bµy lêi gi¶i sau ®ã nhËn xÐt 3. Bµi tËp 41: (Sgk - 131) (15
vµ chèt l¹i c¸ch lµm bµi tËp phót)
nµy. GT: A, O, B th¼ng hµng Ax, By ^ AB;
- GV gäi häc sinh ®äc ®Ò bµi OC^OD
41 (Sgk – 131) vµ híng dÉn a) DAOC ®ång d¹ng DBDO TÝch
cho häc sinh vÏ h×nh vµ ghi AC.BD =h/sè
GT, KL cña bµi to¸n. KL: b) S ABCD , COA� = 600
- Bµi to¸n cho g× ? yªu cÇu
g× ?

- Muèn chøng minh hai tam


gi¸c DAOC ®ång d¹ng víi DBDO
ta cÇn chøng minh ®iÒu g× ?
- DAOC vµ DBDO cã nh÷ng gãc
nµo b»ng nhau ? v× sao ?

- So s¸nh ACO � .
vµ BOD Chøng minh:
� = BOD
HS: ACO � (cïng phô víi a) XÐt D AOC vµ D BDO cã:

AOC ) A�=B� = 900 (gt)
- VËy ta cã tØ sè ®ång d¹ng � = BOD
ACO � � )
(cïng phô víi AOC
nµo ? h·y lËp tØ sè ®ång d¹ng � DAOC ®ång d¹ng víi DBDO (g.g)
vµ tÝnh AC.BD ? AO AC
� = � AO . BO = AC . BD
- TÝch AO.BO cã thay ®æi BD BO
kh«ng? Do A, O, B cho tríc vµ cè ®Þnh
v× sao ? AO.BO =R 2 � AO.BO = R2 (kh«ng ®æi)
tõ ®ã ta suy ra ®iÒu g× ? � TÝch AC.BD kh«ng ®æi (®pcm)
- Nªu c¸ch tÝnh diÖn tÝch � = 600
b) - XÐt D vu«ng AOC cã COA
h×nh thang ? ¸p dông vµo � theo tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän ta
h×nh thang ABCD ë trªn ta cã :
cÇn ph¶i tÝnh nh÷ng ®o¹n AC = AO.tg 600 = a 3 � AC = a 3
th¼ng nµo ? - XÐt D vu«ng BOD cã BOD� = 300
- H·y ¸p dông tØ sè lîng gi¸c � )
(cïng phô víi AOC
cña gãc nhän trong tam gi¸c � Theo tØ sè lîng gi¸c cña gãc nhän
vu«ng tÝnh AC vµ BD råi tÝnh ta cã:
diÖn tÝch h×nh thang ABCD.
3
- HS nhËn xÐt vµ söa sai nÕu BD = OB . tg 300 = a
3
cã.
VËy diÖn tÝch h×nh thang ABCD lµ:
- GV kh¾c s©u cho häc sinh
3
c¸ch lµm bµi tËp nµy vµ c¸c a 3 +a
S = AC + BD 3 (a + b)
kiÕn thøc c¬ b¶n ®· vËn .AB =
2 2
dông
� 4a 3(a + b) 2a 3( a + b)
S= = =
6 3
4. Cñng cè: (2 phót)
- GV kh¾c s©u chjo häc sinh c¸ch tÝnh thÓ tÝch c¸c h×nh võa häc vµ
chó ý c¸ch tÝnh to¸n.
5. HDHT: (3 phót)
- Häc thuéc c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña
h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu.
- Lµm tiÕp c¸c bµi tËp: 42; 43 ; 44 ; 45 (Sgk - 130, 131)
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh bµi tËp 40 ( sgk - 129 ) sau ®ã híng dÉn
cho HS .
a) Stp = p. 2,5 . 5,6 + p . 2,52 = p. 2,5 ( 5,6 + 2,5 ) = 63,585 (cm2) b) S
= 94,9536 (cm2)

TuÇn 35
TiÕt 66 ¤n tËp ch¬ng IV (TiÕt 2)
So¹n: . . . / 4/ 2008 D¹y: . . . / 5/
2008.
A. Môc tiªu:
- TiÕp tôc cñng cè c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch h×nh trô,
h×nh nãn, h×nh cÇu. Liªn hÖ víi c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch
cña h×nh l¨ng trô ®øng, h×nh chãp ®Òu.
- RÌn luyÖn kü n¨ng ¸p dông c¸c c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch, thÓ tÝch
vµo viÖc gi¶i to¸n, chó ý tíi c¸c bµi tËp cã tÝnh chÊt tæng hîp c¸c
h×nh vµ nh÷ng bµi to¸n kÕt hîp kiÕn thøc cña h×nh ph¼ng vµ h×nh
kh«ng gian.
B. ChuÈn bÞ:
GV: B¶ng phô vÏ h×nh 117, 118 (Sgk - 130), phiÕu häc tËp, thíc kÎ,
com pa.
HS: Tãm t¾t c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n cña ch¬ng IV, chuÈn bÞ thíc kÎ,
com pa.
C. TiÕn tr×nh d¹y – häc:
1. Tæ chøc líp: 9A 9B 9C
2. KiÓm tra bµi cò: (3 phót)
- ViÕt c«ng thøc tÝnh diÖn tÝch xung quanh vµ thÓ tÝch cña h×nh trô,
h×nh nãn, h×nh cÇu.
- HS lªn b¶ng lµm bµi , GV nhËn xÐt bµi lµm cña HS .
3. Bµi míi:
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 1. Bµi tËp 42: (Sgk - 130) (7 phót)
117 (b) trong Sgk - 130 yªu
cÇu häc sinh nªu c¸c yÕu tè ThÓ tÝch cña h×nh nãn côt
®· cho trong h×nh vÏ. b»ng hiÖu thÓ tÝch cña nãn lín vµ
- Nªu c¸ch tÝnh thÓ tÝch thÓ tÝch cña nãn nhá.
h×nh ®ã ? +) ThÓ tÝch cña h×nh nãn lín lµ:
- Theo em thÓ tÝch cña h×nh H×
117 (b) b»ng tæng thÓ tÝch nh 117 (b)
c¸c h×nh nµo ? 1 1
Vlín = πr 2 h = .3,14.7, 62.16, 4 = 991,47
HS: ThÓ tÝch cña h×nh nãn 3 3
3
côt ë h×nh 117 (b) b»ng hiÖu (cm )
thÓ tÝch cña nãn lín vµ thÓ +) ThÓ tÝch cña h×nh nãn nhá lµ:
tÝch cña nãn nhá . 1 1
Vnhá = .π.r 2 .h = .3,14.3,82.8, 2 = 123,93
- ¸p dông c«ng thøc tÝnh thÓ 3 3
3
tÝch h×nh nãn ta tÝnh nh thÕ (cm )
nµo ? VËy thÓ tÝch cña h×nh nãn côt lµ:
- HS tÝnh to¸n vµ tr¶ lêi c¸ch � V= Vlín - Vnhá =991,47 - 123,93 =
lµm. 867,54 (cm3)
- GV treo b¶ng phô vÏ h×nh 2. Bµi tËp 43 (Sgk - 130) (15 phót)
118 (Sgk -130) trªn b¶ng sau a) H×nh 118 (a)
®ã cho líp ho¹t ®éng theo +) ThÓ tÝch nöa h×nh cÇu lµ:
nhãm (4 nhãm) lµm vµo 2 2
Vb¸n cÇu = πr 3 = π.6,33 = 166,70π(cm3 )
phiÕu häc tËp mµ GV ph¸t 3 3
cho häc sinh. +) ThÓ tÝch cña h×nh trô lµ :
- Nhãm 1 vµ 3 tÝnh thÓ tÝch Vtrô = p.r2.h = p. 6,32. 8,4 = 333,40 p
cña h×nh 118 (a) ( cm3 )
- Nhãm 2 vµ 4 tÝnh thÓ tÝch +) ThÓ tÝch cña h×nh lµ:
cña h×nh 118 (b) V = 166,70 p + 333,40p = 500,1 p
- Cho c¸c nhãm nhËn xÐt ( cm3)
chÐo kÕt qu¶ (nhãm 1 b) H×nh 118 ( b)
nhãm 3; nhãm 2  nhãm 4) +) ThÓ tÝch cña nöa h×nh cÇu lµ :
- GV gäi 2 häc sinh ®¹i diÖn 2 2 3 2
πr = π.6,93 = 219,0π(cm3 )
Vb¸n cÇu =
nhãm lªn b¶ng lµm bµi sau 3 3
®ã ®a ®¸p ¸n ®Ó häc sinh +) ThÓ tÝch cña h×nh nãn lµ :
®èi chiÕu kÕt qu¶. 1 2 1
Vnãn = π.r .h = .π.6,9 2 .20 = 317,4 p ( cm3 )
- Gîi ý: TÝnh thÓ tÝch cña c¸c 3 3
h×nh 118 (b) b»ng c¸ch chia VËy thÓ tÝch cña h×nh ®ã lµ:
thµnh thÓ tÝch c¸c h×nh trô, V = 219p + 317,4 p = 536,4 p ( cm3 )
nãn, cÇu ®Ó tÝnh. 3. Bµi tËp 44: (Sgk - 130) (15 phót)
- ¸p dông c«ng thøc thÓ tÝch
h×nh trô, h×nh nãn, h×nh
cÇu.
- H×nh 117 ( c) b»ng tæng
thÓ tÝch cña c¸c h×nh nµo ?
- Yªu cÇu häc sinh vÒ nhµ lµm Gi¶i:
tiÕp. a) C¹nh h×nh vu«ng ABCD néi tiÕp
GV nªu néi dung bµi tËp 44 trong (O; R) lµ: AB = AO 2 + BO 2 = R 2
(Sgk- 130) vµ yªu cÇu häc - C¹nh EF cña tam gi¸c EFG néi tiÕp (O;
sinh ®äc ®Ò bµi vµ vÏ h×nh R) lµ:
vµo vë . 3
R
- H·y nªu c¸ch tÝnh c¹nh h×nh EF = 2 =
3R
=R 3
0
vu«ng ABCD néi tiÕp trong ®- sin 60 3
êng trßn (O; R)? - ThÓ tÝch h×nh trô sinh ra bëi h×nh
- H·y tÝnh c¹nh tam gi¸c ®Òu vu«ng lµ:
EFG néi tiÕp trong (O; R) ? 2
�AB � �R 2 �
2
p R3 2
- Khi quay vËt thÓ nh h×nh vÏ Vtrô = p � �.AD = p . �
�2 � �.R 2 =
�2 � � � 2
quanh trôc GO th× ta ®îc
- ThÓ tÝch h×nh nãn sinh ra bëi tam
h×nh g× ?
gi¸c EFG lµ:
HS: T¹o ra h×nh trô vµ h×nh 2
nãn, h×nh cÇu. 1 �EF � 1 3R 2 3 3p R 3
Vnãn = p . � �.h = p . . R=
- H×nh vu«ng t¹o ra h×nh 3 �2 � 3 4 2 8
g× ? h·y tÝnh thÓ tÝch cña nã - ThÓ tÝch cña h×nh cÇu lµ: VcÇu =
? 4
p R3
- DEFG vµ h×nh trßn t¹o ra 3
2
h×nh g×? H·y tÝnh thÓ tÝch �p R 3 2 � p 2 R 6
(Vtrô )2 = �
� 2 � �= 2 (*)
cña chóng ? � �
- GV cho häc sinh tÝnh thÓ
tÝch h×nh trô, h×nh nãn, � Vnãn + VcÇu =
3p R 3 4p R 3 p 2 R 3
. = (**)
h×nh cÇu. 8 3 2
- VËy b×nh ph¬ng thÓ tÝch Tõ (*) vµ (**) ta suy ra (Vtrô )2 = Vnãn +
h×nh trô b»ng bao nhiªu ? h·y VcÇu
so s¸nh víi tÝnh thÓ tÝch cña ®iÒu cÇn ph¶i chøng minh .
h×nh nãn vµ h×nh cÇu ?
4. Cñng cè: (2 phót)
- GV kh¾c s©u c¸h tÝnh thÓ tÝch cña c¸c h×nh vµ tr×nh bµy lêi gi¶i, vÏ
h×nh vµ tÝnh to¸n.
5. HDHT: (3 phót)
- N¾m ch¾c c¸c c«ng thøc ®· häc vÌ h×nh trô, h×nh nãn, h×nh cÇu.
- Xem l¹i c¸c bµi tËp ®· ch÷a .
- Lµm bµi tËp cßn l¹i trong Sgk - 130. 131 .
 Híng dÉn bµi tËp 45 (Sgk - 131)
4 3
V cÇu = p r ; Vtrô = p .r2 . 2r = 2pr3  HiÖu thÓ tÝch lµ : V =
3
4
2p r 3 - p r 3
3
TuÇn 35
TiÕt 70 Tr¶ bµi kiÓm tra häc k× II
So¹n: 10 /5/2008 D¹y: 20/5/2008.
A. Môc tiªu:
- Häc sinh ®îc cñng cè l¹i lý thuyÕt vÒ tiÕp tuyÕn cña ®êng trßn, tÝnh
chÊt cña hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau.
- Häc sinh tù nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi lµm cña b¶n th©n.
- Häc sinh cã ý thøc, rót kinh nghiÖm ®Ó tr¸nh nh÷ng sai lÇm khi lµm
bµi.
B. ChuÈn bÞ:
- GV : Lùa chän mét sè bµi lµm tiªu biÓu cña häc sinh
- HS : Lµm l¹i bµi 3 (h×nh häc) cña ®Ò kiÓm tra häc k× I vµo vë bµi
tËp
C. TiÕn tr×nh d¹y – häc:
1. Tæ chøc líp: 9A 9B 9C
2. KiÓm tra bµi cò: (5 phót)
- Gv kiÓm tra sù chuÈn bÞ cña häc sinh.
3. Bµi míi: Tr¶ bµi kiÓm tra häc k× I
1/ §Ò bµi: Bµi 3 (3®) (§Ò kiÓm tra häc k× II n¨m häc 2007-2008,
phÇn h×nh häc)
(3®) Cho DABC vu«ng t¹i A ®êng cao AK. VÏ ®êng trßn (A; AK). KÎ c¸c
tiÕp
tuyÕn BE; CD víi ®êng trßn ( E; D lµ c¸c tiÕp ®iÓm kh¸c K).
CMR:
a) BC = BE + CD
b) Ba ®iÓm D; A; E th¼ng hµng.
c) DE tiÕp xóc víi ®êng trßn ®êng kÝnh BC.

2/ Yªu cÇu :
 Néi dung : Bµi 3: (3®)
VÏ h×nh ®óng (0,25®)
a, Chøng minh ®îc:
BC lµ tiÕp tuyÕn cña (A; AK) (0,25®)
�BE = BK
Ta cã: � (0,25®)
�CD = CK
� BC = BE + CD (0,25®)
b, Theo tÝnh chÊt cña hai tiÕp tuyÕn c¾t nhau
�� � 1 �
�A = A2 = DAK �� � � �
�1 2 �A1 + A2 = 2. A2 = DAK
ta cã : � � � (0,25®)
��
A3 = �
1�
A4 = KAE ��
A3 + �
A4 = 2.� �
A3 = KAE
� 2

Ta cã: DAE = DAK� + KAE
� (0,25®)
� � = �
DAE A2 + �
A2 + � � �
A3 + A4
� = 2. �
DAE (
A2 + � )
A3 = 2. 900= 1800 (0,25®)
VËy ba ®iÓm A, D, E th¼ng hµng (0,25®)
c) Gäi M lµ trung ®iÓm cña BC
chøng minh ®îc MA lµ ®êng trung b×nh cña h×nh thang BCDE
(0,25®)
nªn MA // BE do ®ã MA ^ DE (1)
(0,25®)
1 � BC �
chøng minh ®îc MA = MB = MC= BC � A � �M ; � (2) (0,25®)
2 � 2 �
� BC �
Tõ (1) vµ (2) � DE lµ tiÕp tuyÕn cña ®êng trßn �M ; �
� 2 �
(0,25®)
 H×nh thøc:
- H×nh vÏ râ rµng, chÝnh x¸c, ®ñ yÕu tè.
- LËp luËn chøng minh râ rµng, chÆt chÏ, khoa häc.
- Bµi viÕt s¹ch sÏ
3/ Tr¶ vµ ch÷a bµi.
a/ Tr¶ bµi :
- HS trao ®æi bµi cho nhau
- Gäi 1 vµi HS tù nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi lµm cña m×nh.
b/ Ch÷a bµi :
- GV: Nªu cô thÓ nh÷ng bµi lµm tèt: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
............ ......................................:...
........................
- GV: Nªu nh÷ng sai lÇm mµ häc sinh hay m¾c ph¶i trong qu¸ tr×nh
tr×nh bµy chøng minh vµ c¸ch kh¾c phôc.
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
......................................................
.............
- Yªu cÇu mét vµi häc sinh ®øng t¹i chç nªu l¹i c¸c néi dung sai.
- Gäi HS nhËn xÐt vµ ch÷a l¹i bµi.
- GV: NhËn xÐt vµ söa ch÷a kh¾c phôc sai lÇm cña häc sinh.
4. Cñng cè: (2phót)
- GV thu l¹i bµi kiÓm tra häc k×.
5. HDHT: ( 3phót)
TiÕp tôc «n t

You might also like