ERRUGBIA

Erdi aroan bazegoen “soule” izeneko joko bat. Bi

herritako gazteek, kopuru librean, txerri puxika bat
bereganatu eta norberak bere herrira eramatea zuen helburua. Araurik
gabeko jokoa zen, eta edozein ekintza baimendua zegoen.
Kondairak dio 1823. urtean Rugby hiriko institutuko ikasleak futbolean ari
zirela, egun euritsua zen eta zelaia lokaztuta zegoen. Horren zaila zen pilota
jokatzea non ikasle batek pilota eskuekin hartu eta ate aldera korrikan hasi
zen. Aurkariek jokalaria harrapatu eta lurrera boteaz gelditzen saiatu
ziren. Jokoa hain dibertigarria suertatu zen non beste
institutuetan ere praktikatzen hasi zirela. Urteekin arauak
zehaztu eta mundu mailan zabaldu zen.
Ezezagunentzat kirol zakarra gerta daiteke, baina berez
arauak eta aurkariaren errespetua beste edozein gauzen
gainetik jartzen duen kirola da.
Jolas honetan izaera ezberdineko edozein pertsona bere
lekua izan dezake; azkarrak atzelariak izaten dira,
indartsuak aurrelariak, baloiarekin trebeak direnak
erdilariak, ....

NOLA JOKATZEN DA?

15 jokalariz osatutako bi talde, forma berezia duen pilota batekin,

elkarren aurka jokatzen dute. Helburua pilotarekin aurrera egitea, zelai
guztia gurutzatu eta pilota aurkariaren lurrean kokatzean datza.

Partidu bat 40’ minututako bi tartez osatzen da.

Joko eremua 100 x 70 metrotako belar zelai bat da. Zelaiaren atzealdeetan
talde bakoitzak lortu eta defendatu behar dituen entsegu guneak daude.
Modu berean talde bakoitzak zutoinak deitutako atea izango du.
Puntuak lortzeko modu ezberdinak daude:
 Entsegua: Baloia aurkariaren entsegu gunea
deritzon eremuko lurrean uzteari deitzen zaio.
Jokaldi honekin bost (5) puntu bereganatzen
dira.
 Transformaketa: Entsegua lortu ondoren
aukera dago beste bi (2) puntu lortzeko.
Horretarako, entsegua lortu den puntutik eta
perpendikularki dagoen puntu batetik, baloia
lurrean utzi eta ostikoz jaurtiko dugu. Hiru zutoin
artean sartzen bada bi puntu eskuratzen dira.
 Zutoinetako jaurtiketa: Zigor kolpe baten ondoren,
baloia lurrean ipini eta ostikoz jaurtitzeko aukera
dugu. Hemen ere hiru zutoinen artean sartzea
lortzen badugu, hiru (3) puntu eskuratuko ditugu.
 Drop edo bote azkarra: Jokoaren edozein unetan
jokalariren bat pilota bote azkarrean ostikoz
jaurtiki eta hiru zutoinen artetik pasatzen bada,
hiru (3) puntu lortuko ditu.

Errugbian baloia hanka eta eskuekin jokatu daiteke:

 Eskuekin egindako pase guztiak

atzerantz egin behar dira. Aurrerantz
pasatzea “avant” izeneko falta edo huts
egitea suposatzen du.
 Hankarekin egiten direnak berriz edozein
norabidean egin daitezke. Hala ere
kontutan izan baloia baino aurreratuago
dauden taldekideak jokoz kanpo egongo
direla.

Baloia eskutan badugu edozein norabidean mugitu gaitezke.

Baloia daraman aurkaria geldiarazteko plakaketa

erabiliko dugu; hau da gorputzetik heldu eta
lurrera botatzen ahalegindu. Lurrera
erortzerakoan derrigortuta dago baloia askatzen.
Hala ere gogoratu baloia daraman jokalaria soilik
plakatu daitekeela, eta ezin zaiola lepotik plakatu.
 JOKALDI BEREZIAK

Errugbian badira jokaldi berezi batzuk.

 Melea.
o Falta baten ondoren
baloia jokoan
jartzeko modua da.
o Normalean talde
bakoitzeko zortzi (8)
jokalarik (nahiz eta
kopurua librea izan)
parte hartzen dute,
hiru lerrotan antolatu eta elkarren artean tinko heltzen dira.
o Beste taldea aurrez aurre jartzen zaio eta bi taldeetako lehen
lerroko jokalariak elkarren artean bultzatzen hasiko dira.
o Falta jaso duen taldeko jokalari batek baloia jokoan jarriko
du; bi taldeen artean osatzen duten erdiko pasilloan baloia
sartuz.
o Talde bakoitzak baloia berreskuratzen ahaleginduko da;
orpoekin jokatu eta melearen atzealdea eramaten saiatuz.
o Melea egiterakoan gogoratu bizkarra zuzen eta burua tente
mantendu behar direla. Bultzakada egiterakoan indarra beti
hankekin egingo dugu. Sorbalda beti gerria baino altuago egon
behar du eta inguruko lagunak tinko heldu behar dira.

 Touchea:
o Baloia zelaitik kanpo
ateratzen denean berriz
jokoan jartzeko erabiltzen
den jokaldia da.
o Ateratzen duen taldeak
erabakiko du zenbat jokalari
jokatzen dute touchea. Bi
taldeetan kopurua berdina
izan behar da. Jokalariak bi
lerrotan aurrez aurre ipiniko
dira.
o Baloia kanpora bota ez duen
taldeko jokalari batek baloia bi taldeen artean bota eta
jokalariak salto eginez baloia bereganatzen ahaleginduko dira.
 Ruck edo bat bateko melea:
o Zenbaitetan baloia lurrean
egonda bi taldeetako
zenbait jokalarik elkartu
egiten dira eta baloia
bereganatzeko bat bateko
melea sortzen dute.

 Maul:
o Bi taldeetako jokalariak baloia
duen jokalari baten inguruan
pilatzen direnean ematen da.
o Baloia lurrera erortzerakoan,
baloia daramana ihes
egiterakoan edo arbitroak mele
bat agintzen duenean bukatzen
da.

OINARRIZKO ARAUAK

 Atxikia:
o Aurkari bat plakatu ondoren baloia askatzen ez duenean edo
beste jokalariari baloia eskuratzeko ahaleginak oztopatzen
dizkionean ematen da. Atxikia zigor kolpearekin zigortzen da.
 Avant:
o Baloia eskuarekin jokatzen ari garenean baloia aurrerantz
pasa, edo erortzen zaigunean ematen da. Kasu honetan
arbitroak mele bat aginduko luke.
 Jokoz kanpo:
o Jokalari bat baloiaren aurretik dagoenean jokoz kanpo egongo
da. Maul, ruck, mele eta touche batean parte hartzen ez duten
beste jokalariei ere jokoz kanpoko araua kontutan hartzen
zaie. Jokoz kanpo bati zigor kolpe bat dagokio.
 Zigor Kolpea:
o Errugbian ematen diren faltak zigor kolpe batekin zigortzen
dira. Falta egin ez duen taldeko jokalari batek baloia jokoan
jarriko du zutoinetako jaurtiketa batekin.
 PLAKAKETAK

Hiru plakaketa mota ezberdin bereiz ditzakegu:

 Albokoa:
o Sorbalda aurkariaren izterrean
eutsiko dugu, burua aurkariaren
izter atzealdean geratzen delarik.
o Besoekin izterrak inguratuko ditugu.
o Besoak estutu, eta sorbaldekin
bultzatu.

 Atzekoa:

o Sorbalda ipurmasail inguruan

eutsi.
o Besoekin aurkaria inguratu.
o Besoak estutu eta lurrera
aurkariaren zangoen gainean
erori.

 Aurrez aurrekoa.

o Sorbalda aurkariaren izterrean eutsi.

o Burua aurkariaren albo batean ipini.
o Besoekin aurkaria inguratu, eta besoak
estutu.
o Atzeraka erortzen utzi, eta biratu
aurkariaren zangoen gainean erortzeko
asmoarekin.

Plakatzen ikasi behar den bezala erortzen ere ikasi behar da:

o Sorbaldak bildu eta gorputza biratu, bizkar

gainean eroriz.
o Erortzerakoan eskuak ez lurrean ipini.

ZAPI ERRUGBIA
Zapi Errugbia kontakturik gabe
jokatzen den jolas bat da. Errugbian
oinarritzen den jokoa da non taldekide
guztiek zapi bat eramango dute
praken atzealdean zintzilik.
Derrigorrezkoa izango da zapia beti
zintzilik eramatea. Baloia duen
aurkaria geldiarazteko plakatu
beharrean, daraman zapia kenduko
diogu.

Kopuru bereko bi talde lehiatuko dira,

eta edozein zoru motan joka daiteke.

Erasoan daudenek baloia eskuekin aurkariaren entsegu eremu barnean

kokatzea ahaleginduko dira. Entsegu bakoitzeko puntu bat lortuko da.
Defentsan daudenek aldiz, baloia bereganatu edo baloia
duenari zapia kenduz aurkako taldearen erasoa ekiditen
saiatuko dira.

Baloia eskuekin soilik jokatzen da; ez dira oinezko

kolpaketak erabiliko eta beti atzerantz pasatu behar da.

Partidua hasterakoan edo entsegu baten ondoren baloia

zelaiaren erditik jartzen da jokoan. Beste taldea
gutxienez bost metrotara kokatu beharko da.

Baloia daraman jokalariari zapia kentzen

diotenean ezin izango du baloiarekin
jarraitu eta baloia lurrean utzi edo
taldekideren bati atzerantz pasatu
beharko dio. Jokalari hau berriz jokoan
jarraitzeko, zapia derrigorrez praken
atzealdean jarri beharko du. Horretarako
zapia lapurtu duenak berehala lurrera bota
beharko du. Gogoratu zapia, baloia duen
jokalariari soilik kendu diezaiokegula.
 Jokalari batek pasea aurrerantz egiten
duenean edo baloia aurrerantz erortzen
zaionean melea osatu beharko da. Meleak
hiru jokalarik osatuko dituzte. Pilota
falta egin ez duen taldeko jokalari batek
jarriko du jokoan.
Mele batean parte hartzen ez duten
jokalariek honen atzetik eta bost
metrotara kokatuko dira.

Pilota zelaitik kanpo ateratzen

bada touche baten bidez jarriko da
jokoan.
Touchea talde bakoitzeko bi
jokalarik osatuko dute, eta
jaurtiketa baloia kanporatu ez
duen taldeak egingo du.
Touche batean parte hartzen ez
duten jokalariek honen atzetik
eta bost metrotara kokatuko
dira.

Zenbait jokabideei akats zigorra dagokie:

 Jokalari bati zapia kendu ondoren, zapia berriz jarri gabe jokatzen
jarraitzen badu.
 Zapia behar bezala jantzita ez eramatea.
 Jokalari batek baloia ez duen bati zapia kentzen dionean.
 Zapia kendu berri diotenari, ezin zaio pasea oztopatu.

Akats zigorra baten ondorioz baloiaren jabetzaren galtzen da eta beste

taldeak ipiniko du baloia jokoan. Zigortutako taldea bost metrotara
kokatuko da.

 Liburutegian edo interneten informazioa bilatu eta aipatu zerri

deitzen diote errugbi jokalariak “hirugarren denbora” eta ze
garrantzia ematen diote?

…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
  Marrazkian ikusten duzun bezala, jolas eremua zortzi
zonaldeetan banatu dugu. Jokalari bat behatu behar duzu eta
“X” bat marraztuko duzu eremuz aldatzen den bakoitzean.
 Behaketa bost minutu iraungo du (irakasleak kronometratua).
 Bukaeran lortutako “X” kopuruak zati zortzi eginez jokalariaren
mugikortasunaren balorazioa lortuko dugu.

Behatutako jokalariaren izena:

1 zonaldea 2 zonaldea 3 zonaldea 4 zonaldea

5 zonaldea 6 zonaldea 7 zonaldea 8 zonaldea

Lortutako balorazioa:

 Jokalari baten ekintza taktiko ezberdinak behatu behar

dituzu. Jokalaria aipatutako ekintza egiten duen bakoitzean
“X” bat marraztuko duzu dagokion laukitxoan.
 Behaketa bost minutu iraungo du (irakasleak
kronometratua).

Behatutako jokalariaren izena:

 Guztira
Egindako paseak
Jasotako paseak
Egindako plakaketak
Lapurtutako baloiak
Egindako entseguak
Irabazitako meleak
Irabazitako touckeak