ZBORNIK RADOVA

sa regionalne konferencije „Regionalna saradnja u suzbijanju

prekograničnog kriminala: savremeni izazovi terorizma i
migrantske krize“, Bijeljina, Republika Srpska, BiH, 22-24. maj
2018. godine

Banja Luka, 2018. godina

 Izdavač:
Univerzitet u Banjoj Luci, Fakultet bezbjednosnih nauka
Bulevar vojvode Živojina Mišića 10A, Banja Luka

Edicija:
Zbornici

Glavni i odgovorni urednik:

doc. dr Predrag Ćeranić
Univerzitet u Banjoj Luci, Fakultet bezbjednosnih nauka

Urednici:
doc. dr Velibor Lalić
Univerzitet u Banjoj Luci, Fakultet bezbjednosnih nauka
dr Marija Mićović, naučni saradnik
Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
Milica Sikimić, ma, asistent
Univerzitet u Banjoj Luci, Fakultet bezbjednosnih nauka

Lektor:
Adrijana Mitrić

Tiraž:
200

Štamparija:
Comesgrafika d.o.o. Banja Luka

_____________________________________________________________
____________
© Univerzitet u Banjoj Luci, Fakultet bezbjednosnih nauka
Regionalna konferencija „Regionalna saradnja u suzbijanju prekograničnog
kriminala: savremeni izazovi terorizma i migrantske krize“, Bijeljina,
Republika Srpska, BiH, 22-24. maj 2018. godine

PROGRAMSKI ODBOR

prof. dr Goran Bošković, v.d. dekana Kriminalističko-policijske akademije

doc. dr Predrag Ćeranić,
dekan Fakulteta bezbjednosnih nauka Univerziteta u Banjoj Luci
Lutz Kober, direktor Kancelarije Hanns Seidel Fondacije za
Srbiju i za Crnu Goru
prof. dr Đorđe Đorđević, Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Dragan Mlađan, Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Radovan Radovanović,
Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Dane Subošić, Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Zoran Đurđević, Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Dragan Ranđelović,
Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
doc. dr Jelena Radović-Stojanović,
Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
doc. dr Darko Paspalj, Univerzitet u Banjoj Luci,
Fakultet bezbjednosnih nauka
doc. dr Mile Šikman, MUP Republike Srpske

ORGANIZACIONI ODBOR

prof. dr Biljana Simeunović-Patić,

Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Saša Milojević,
Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Saša Mijalković,
Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Aleksandar Bošković,
Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
dr Marija Mićović, Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
doc. dr Velibor Lalić, Univerzitet u Banjoj Luci,
Fakultet bezbjednosnih nauka
dr Gojko Šetka, Univerzitet u Banjoj Luci,
Fakultet bezbjednosnih nauka
doc. dr Žana Vrućinić, Univerzitet u Banjoj Luci,
Fakultet bezbjednosnih nauka
mr Dragana Vasiljević, Univerzitet u
Banjoj Luci, Fakultet bezbjednosnih nauka
 RECENZENTSKI ODBOR

prof. dr Duško Vejnović, Univerzitet u Banjoj Luci,

Fakultet bezbjednosnih nauka
prof. dr Želimir Kešetović, Fakultet bezbednosti,
Univerzitet u Beogradu
prof. dr Biljana Simeunović Patić,
Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Milan Žarković, Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Željko Nikač, Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Radomir Zekavica,
Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Tanja Kesić, Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Đorđe Đorđević, Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Radosav Risimović,
Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
prof. dr Mitar Kovač, Evroazijski bezbednosni forum
prof. dr Vladimir Đurić, Fakultet pravnih nauka,
Panevropski univerzitet Apeiron
doc. dr Predrag Ćeranić, Univerzitet u Banjoj Luci,
Fakultet bezbjednosnih nauka
doc. dr Mile Šikman MUP RS, Uprava za policijsku obuku
doc. dr Velibor Lalić Univerzitet u Banjoj Luci,
Fakultet bezbjednosnih nauka
doc. dr Nevenko Vranješ, Univerzitet u Banjoj Luci,
Fakultet političkih nauka
doc. dr Ivana Bjelovuk, Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
doc. dr Milan Lipovac, Fakultet bezbednosti, Univerzitet u Beogradu
doc. dr Žana Vrućinić, Univerzitet u Banjoj Luci,
Fakultet bezbjednosnih nauka
doc. dr Dragan Radišić, Fakultet za bezbjednost i zaštitu,
Nezavisni univerzitet Banja Luka
dr Goran Amidžić, MUP RS, Uprava policije
dr Niškanović Jelena, JZU Institut za javno zdravstvo Republike Srpske
dr Gojko Šetka, Univerzitet u Banjoj Luci, Fakultet bezbjednosnih nauka
dr Nikolina Grbić Pavlović, MUP RS, Uprava za policijsku obuku
 SEKRETARIJAT

dr Marta Tomić, Naučnoistraživački centar,

Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
Dragica Stanković, Naučnoistraživački centar,
Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
Miloš Ivović, Informatički centar,
Kriminalističko-policijska akademija, Beograd
mr Predrag Popović, Fakultet bezbjednosnih nauka
Milica Sikimić, ma, Fakultet bezbjednosnih nauka
 PREDGOVOR

Zbornik radova koji se pred Vama nalazi nastao je kao rezultat rada
trodnevne regionalne konferencije, koja je pod nazivom „Regionalna saradnja u
suzbijanju prekograničnog kriminala: Savremeni izazovi terorizma i migrantske
krize“, održana u periodu od 22. do 24. maja 2018. godine u etno-selu Stanišići
kod Bijeljine. Organizatori ovog naučnog skupa - Kriminalističko-policijska
akademija u Beogradu, Fakultet bezbjednosnih nauka Univerziteta u Banjoj Luci
i Fondacija Hans Zajdel iz Minhena - izborom tema i izlagača potrudili su se da
ovo ne bude konferencija najviše potrebna njenim organizatorima i učesnicima
jer je privukla značajnu medijsku pažnju. Interesovanje medija za ovaj događaj
bilo je veliko. Vodeći mediji emitovali su priloge o konferenciji u najgledanijim
terminima informativnih emisija. Poseban omaž skupu dalo je prisustvo Željke
Cvijanović, predsjednice Vlade Republike Srpske. U obraćanju učesnicima,
predsjednica Cvijanović je istakla značaj bezbjednosnih izazova, rizika i prijetnji
koje nose terorizam i migrantska kriza, a sa kojima se suočavaju ne samo
Republika Srpska i Bosna i Hercegovina već i region.
Rad konferencije odvijao se u okviru tri sesije. Prva sesija pod nazivom
„Terorizam, radikalizacija i nasilni radikalizam“ bila je okvir za radove
fokusirane na niz aspekata fenomena terorizma i radikalizacije. U tom kontekstu,
prezentovane su teme koje se odnose na probleme prisutne unutar institucionalnih
kapaciteta Republike Srbije prilikom suprotstavljanja terorizmu. Obrađeni
su strateški pristupi ovom problemu koji slovi kao jedna od vodećih prijetnji
nacionalnoj bezbjednosti Srbije. Dragocjeno je bilo i čuti iskustva Crne Gore.
Uslijedile su teme u kojima su obrađena teorijska, konceptualna i praktična
pitanja radikalizacije koja vodi ka terorizmu. Apostrofirajući sadržaj prve sesije
dolazimo do zaključka da su terorizam i nasilni ekstremizam realnost, vrlo
prisutna u zemljama Zapadnog Balkana i da se, prilikom suprotstavljanja ovom
problemu, poseže za različitim rješenjima na nacionalnom nivou. Takođe, kada
je riječ o pojavi terorizma na Zapadnom Balkanu, iz perspektive međunarodnih
odnosa mogu se uočiti različiti i selektivni pristupi.
Tokom sesije pod nazivom „Terorizam i migranska kriza“, izlagači su
predstavili radove u kojima se obrađuju teorijski aspekti radikalizacije, kao i
pitanja proaktivnog i reaktivnog djelovanja prema terorističkim prijetnjama.
Obrađena je i uloga policije, ali i obuka policijskih službenika u suprotstavljanju
terorizmu. Zaključci koji se mogu izvesti iz sadržaja druge sesije glase da koncept
radikalizacije i ekstremizma zaslužuju temeljniju elaboraciju. Naročito je važno
naglasiti ocjenu da pristup obezbjeđenju pravnih lica, potencijalnih meta terorista
– ponaosob kritične infrastrukture – nije zadovoljavajući i da institucionalni
kapaciteti nisu adekvatni te je, stoga, nužan zaokret u odnosu prema zaštiti
kritične infrastrukture. Istaknuto je da su u navedenoj oblasti nužne temeljne
izmjene radi unapređenja mjera i smanjenja rizika. Težište rada drugog dijela
sesije bilo je na migrantskoj krizi, a zaključak koji je proistekao iz diskusije glasi
da migrantski talas sa kojim je suočena Bosna i Herecegovina predstavlja ozbiljnu
bezbjednosnu prijetnju i da trenutno BiH nema institucionalne kapacitete kojima
bi se istoj oduprla. Iako izvršna vlast još od 2010. godine donosi dokumente poput
Strategije BiH za prevenciju i borbu protiv terorizma, za javne politike u ovoj
oblasti ne može se reći da su prepoznatljive.
U okviru treće sesije, prezentovani su radovi čiji su se autori bavili
posljedicama organizovanog kriminala, ilegalnih migracija i terorizma po
bezbjednost Bosne i Hercegovine, a izložen je i rad iz oblasti forenzičkih
analiza eksplozija. Korišćenje eksplozivnih naprava je vrlo čest način izvršenja
terorističkih napada te je ova tema privukla pažnju učesnika skupa.
Terorizam i migracije su teme regionalnog značaja i zahtijevaju ozbiljnu
prekograničnu saradnju. Migrantska kriza ni danas, nakon pola godine, ne gubi
na aktuelnosti niti joj se nazire kraj. To daje dodatnu vrijednost, onu koju samo
proteklo vrijeme može dati diskursu koji se proljetos vodio u etno-selu Stanišići.

Doc. dr Predrag Ćeranić

 SADRŽAJ

UVODNI RAD

INSTITUCIONALNI KAPACITETI REPUBLIKE

SRBIJE ZA SUPROTSTAVLJANJE TERORIZMU
prof. dr Saša Mijalković ....................................................................................... 11

RADIKALIZACIJA I NASILNI EKSTREMIZAM

RADIKALIZACIJA I NASILNI
EKSTREMIZAM KOJI VODE KA TERORIZMU
doc. dr Predrag Ćeranić
Milica Sikimić, ma ............................................................................................... 33

TEORIJSKI I PRAKTIČNI ASPEKTI KONCEPTA

RADIKALIZACIJE KOJA VODI TERORIZMU
doc. dr Velibor Lalić
doc. dr Mile Šikman ............................................................................................. 47

FENOMENOLOGIJA SAVREMENOG TERORIZMA

UTICAJ TERORISTIČKIH NAPADA NA

PSIHOLOŠKO BLAGOSTANJE DJECE
doc. dr Žana Vrućinić ............................................................................................ 67

JEDAN FENOMEN SAVREMENOG TERORIZMA –

UKLJUČENOST ŽENA U TERORISTIČKE AKCIJE
doc. dr Nikolina Grbić Pavlović ........................................................................... 85

ISLAMISTIČKI TERORIZAM NA BALKANU

Jelena Vukoičić ................................................................................................... 103

POSLEDICE ORGANIZOVANOG KRIMINALA I

TERORIZMA PO BEZBEDNOST BOSNE I HERCEGOVINE
dr Goran Amidžić
Milan Salamadija, ma ......................................................................................... 117

ZAKONODAVNI I INSTITUCIONALNI
OKVIRI SUPROTSTAVLJANJU TERORIZMU

KRIVIČNOPRAVNA SARADNJA DRŽAVA

REGIONA U BORBI PROTIV TERORIZMA U
KONTEKSTU AKTUELNE MIGRANTSKE KRIZE
dr sc. Vanda Božić, naučni saradnik
prof dr. Željko Nikač
Branko Leštanin, dipl. oficir policije ................................................................. 133

RATOVANJE U INOSTRANSTVU U
KRIVIČNOM ZAKONIKU SRBIJE
doc. dr Ivana P. Bodrožić ................................................................................... 147

ZAKONODAVNE INICIJATIVE U REPUBLICI

SRBIJI U POGLEDU USTANOVLJAVANJA
SISTEMA PREVENTIVNIH I REPRESIVNIH MERA
PROTIV FINANSIRANJA TERORIZMA I REZULTATI
PRIMENE OVIH ZAKONA
doc.dr Milan Lipovac ......................................................................................... 161

IZAZOVI SUPROTSTAVLJANJA SAVREMENOM TERORIZMU

PROAKTIVNO I REAKTIVNO DELOVANJE

SISTEMA OBEZBEĐENJA PRAVNIH LICA U
FUNKCIJI BORBE PROTIV TERORIZMA
prof. dr Goran J. Mandić
prof. dr Zoran Jeftić ............................................................................................. 185

SADEJSTVO RAZLIČITIH LINIJA RADA U POLICIJI

REPUBLIKE SRPSKE U POGLEDU SPREČAVANJA TERORIZMA
mr Predrag Popović
dr Gojko Šetka .................................................................................................... 195

TERORIZAM KAO PREDMET IZUČAVANJA U NASTAVI

POLICIJSKE AKADEMIJE MINISTARSTVA
UNUTRAŠNJIH POSLOVA REPUBLIKE SRPSKE
Goran Guska
Mladen Vuković .................................................................................................. 211

SUPROTSTAVLJANJE TERORIZMU
NA NIVOU LOKALNIH ZAJEDNICA
Petar Đukić ................................................................................................ 227

PRIJEDLOG METODE PROCJENE MASE EKSPLOZIVA

PRILIKOM FORENZIČKE ANALIZE EKSPLOZIJE
Saša Mićin .................................................................................................. 245
MIGRANTSKA KRIZA - INSTITUCIONALNI ODGOVORI

STRATEGIJSKI ASPEKTI MIGRANTSKE

KRIZE U EVROPI KAO BEZBEDNOSNE
PRETNJE REPUBLICI SRBIJI
Mitar Kovač
Brankica Potkonjak-Lukić ......................................................................... 267

ZAKONSKE NOVINE U KONTROLI

DRŽAVNE GRANICE I IREGULARNIH
MIGRACIJA U REPUBLICI SRBIJI
prof. dr Sreten M. Jugović .......................................................................... 285

MIGRANTSKA KRIZA I NJENE REFLEKSIJE

PO BEZBEDNOST REPUBLIKE SRPSKE I BIH
prof. dr Duško Vejnović
doc. dr Dragan Radišić ............................................................................... 297

REGULATORNI OKVIR I UPRAVNI KAPACITETI

BOSNE I HERCEGOVINE ZA MIGRANTSKU KRIZU
doc. dr Nevenko Vranješ ............................................................................. 317

RAD POLICIJE SA POSEBNO

RANJIVIM MIGRANTSKIM GRUPAMA
dr Svetlana Ristović, naučni saradnik ......................................................... 335

MJESTO I ULOGA MINISTARSTVA

UNUTRAŠNJIH POSLOVA REPUBLIKE SRPSKE
U REAGOVANJU NA MIGRANTSKU KRIZU
Aleksandar Miladinović, ma
Bojan Vujanović, ma .................................................................................. 351