΢ΥΟΛΖ ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΔΠΗ΢ΣΖΜΧΝ

ΣΜΖΜΑ ΔΠΗΚΟΗΝΧΝΗΑ΢ , ΜΔ΢ΧΝ ΚΑΗ ΠΟΛΗΣΗ΢ΜΟΤ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΧΝ ΢ΠΟΤΓΧΝ

«ΝΔΑ ΜΔ΢Α & ΓΖΜΟ΢ΗΟΓΡΑΦΗΑ»

Ζ ηδενινγία θαη νη πξαθηηθέο ηεο Υξπζήο Απγήο ζην θσο

ηεο ςπραλαιπηηθήο ζεσξίαο

ΓΗΠΛΧΜΑΣΗΚΖ ΔΡΓΑ΢ΗΑ

Κσλζηαληίλα Κηνχζε

Αζήλα, 2017
Σξηκειήο επηηξνπή

Υξπζάλζε Απιάκε, Δπίθνπξε Καζεγήηξηα Παληείνπ Παλεπηζηεκίνπ (Δπηβιέπνπζα)

Μαξηάλλα Φχιια, Αλαπιεξψηξηα Καζεγήηξηα Παληείνπ Παλεπηζηεκίνπ

Ξέληα Υξπζνρφνπ, Καζεγήηξηα Παληείνπ Παλεπηζηεκίνπ

Κηνχζε Κσλζηαληίλα, 2017

All rights reserved. Με επηθχιαμε παληφο δηθαηψκαηνο.

Απαγνξεχεηαη ε αληηγξαθή, απνζήθεπζε θαη δηαλνκή ηεο παξνχζαο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο εμ

νινθιήξνπ ή ηκήκαηνο απηήο, γηα εκπνξηθφ ζθνπφ. Δπηηξέπεηαη ε αλαηχπσζε, απνζήθεπζε θαη
δηαλνκή γηα ζθνπφ κε θεξδνζθνπηθφ, εθπαηδεπηηθήο ή εξεπλεηηθήο θχζεο, ππφ ηελ πξνυπφζεζε λα
αλαθέξεηαη ε πεγή πξνέιεπζεο θαη λα δηαηεξείηαη ην παξφλ κήλπκα. Δξσηήκαηα πνπ αθνξνχλ ηε
ρξήζε ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο γηα θεξδνζθνπηθφ ζθνπφ πξέπεη λα απεπζχλνληαη πξνο ηνλ
ζπγγξαθέα.

Ζ έγθξηζε ηεο δηπισκαηηθήο εξγαζίαο απφ ην Πάληεηνλ Παλεπηζηήκην Κνηλσληθψλ θαη Πνιηηηθψλ
Δπηζηεκψλ δελ δειψλεη απνδνρή ησλ γλσκψλ ηνπ ζπγγξαθέα.

2
 Περηετόκελα

Δηθφλεο.........................................................................................................................5
Πεξίιεςε......................................................................................................................6
Abstract.........................................................................................................................7
Δηζαγσγή.......................................................................................................................9
1.Ζ αλάδπζε ηεο ελφξκεζεο ζαλάηνπ ζηελ Υξπζή Απγή ........................................... 12

1.1Σν καχξν..............................................................................................................12

1.2 Σν δίπνιν δσήο θαη ζαλάηνπ ζηελ ςπραλαιπηηθή ζεσξία ................................. 14

1.3 Ζ ξαηζηζηηθή ηδενινγία...................................................................................... 15

1.4 Ζ θελφηεηα ηνπ εζσηεξηθνχ θφζκνπ, ν κεραληζκφο ηεο πξνβνιήο θαη ε

δηακφξθσζε ηεο θαζηζηηθήο ηαπηφηεηαο ................................................................. 19

1.5 Σν εζληθφ ηξαχκα θαη ε ςπραλαγθαζηηθή αλαβίσζε ηνπ πξνζσπηθνχ ............. 24

2.Τπεξαξζεληθφηεηα, απηαξρηθφηεηα θαη βία ζηελ ηδενινγία ηεο Υξπζήο Απγήο ..... 33

2.1 Αίζζεκα παληνδπλακίαο: ε δνινθνλία ηνπ παηέξα θαη ε θαηνρή ηεο κεηέξαο. 33

2.2 Ο θφβνο ηεο ζειπθνπνίεζεο θαη ε ππεξαξζεληθφηεηα ...................................... 37

2.3 Ζ απηαξρηθή πξνζσπηθφηεηα θαη νη ππεξαξζεληθέο ηδηφηεηεο ηνπ

εζληθνζνζηαιηζηή ζηξαηηψηε ................................................................................... 45

3.Ναξθηζζηζηηθέο ζπγθξνχζεηο θαη ζαδνκαδνρηζηηθέο πξαθηηθέο ηεο Υξπζήο Απγήο

..................................................................................................................................... .55

3.1 Ζ ςεπδαηζζεζηαθή παληνδπλακία θαη ην λαξθηζζηζηηθφ πιήγκα ..................... 55

3.2 Ζ ππεξαξζεληθφηεηα ηεο ζαδνκαδνρηζηηθήο δνκήο ........................................... 60

3.2.1 Σα ηάγκαηα εθφδνπ ..................................................................................... 66

3.2.2 Ζ εγθιεκαηηθή δξάζε θαη ε ρξφληα ζπγθάιπςε απφ ηηο

αξρέο.............................................................................................................................71

4.Ζ ςπρνινγία ησλ καδψλ θαη ηα θνηλσληθά αίηηα αλφδνπ ηεο Υξπζήο Απγήο .......... 78

4.1 Ζ απειεπζέξσζε ησλ ελζηίθησλ εληφο κάδαο ................................................... 78

4.2 Ζ αξρέγνλε νξδή θαη ε πηζηή πξνζήισζε ζηνλ λφκν ηνπ εγέηε ...................... 83

3
 4.3 Σν έλζηηθην ηεο αγέιεο θαη ε ζεκεξηλή ζηεξεηηθή
πξαγκαηηθφηεηα............................................................................................................89

5.Ζ θαληαζηαθή πξαγκαηηθφηεηα ηεο Υξπζήο Απγήο ................................................. 97

5.1 Ζ θαληαζηαθή ηαπηφηεηα ................................................................................... 97

5.2 Ο δηραζκφο ηεο εζληθήο ηαπηφηεηαο θαη ε δεκηνπξγία ηεο λέαο ηαπηφηεηαο ηνπ
Έιιελα....................................................................................................................104

5.3 Σν ηδαληθφ θαζεζηψο πνπ ζα επηβάιιεη ε Υξπζή Απγή .................................. 108

5.3.1 Ζ παγαληζηηθή θνζκνζεσξία θαη ε ραξηνγξάθεζε ηεο ζρέζεο κε ηελ

Δθθιεζία ............................................................................................................ 108

5.3.2 Ζ επαλαθνξά ηνπ αξραίνπ πνιεκηθνχ ηδεψδνπο ....................................... 114

5.3.3 Σν αξηζηνθξαηηθφ θαζεζηψο ηεο Υξπζήο

Απγήο..........................................................................................................................120

΢πκπεξάζκαηα............................................................................................................125

Βηβιηνγξαθία..............................................................................................................128

4
 Δηθόλες

Δηθφλα 1. Δμψθπιιν Δθεκεξίδαο ‘Υξπζή Απγή’, Σεχρνο 44, Απξίιηνο,

1989..............................................................................................................................29

5
 Περίιευε

Ζ παξνχζα δηπισκαηηθή εξγαζία επηρεηξεί λα δηεξεπλήζεη θαη λα αλαιχζεη ηελ

ηδενινγία θαη ηηο πξαθηηθέο ηεο Υξπζήο Απγήο βάζεη ςπραλαιπηηθψλ ζεσξηψλ,
πξαγκαηνπνηψληαο βηβιηνγξαθηθή αλαζθφπεζε ςπραλαιπηηθψλ πεγψλ θαη
ληνθνπκέλησλ πνπ αθνξνχλ ηελ ηδενινγία θαη δξάζε ηεο νξγάλσζεο. Δπηρεηξείηαη ε
επίδεημε ηνπ ηξφπνπ κε ηνλ νπνίν ην ηξαπκαηηθφ αζπλείδεην, ηα έλζηηθηα, ηα
ζπλαηζζήκαηα θαη ε πξνζσπηθφηεηα κπνξνχλ λα επεξεάζνπλ ηελ δηακφξθσζε ησλ
πνιηηηθψλ ηδενινγηψλ, πξαθηηθψλ θαη ζηάζεσλ ηεο Υξπζήο Απγήο, δεδνκέλεο ηεο
πθηζηάκελεο ειιεληθήο θνηλσληθήο πξαγκαηηθφηεηαο. Πην ζπγθεθξηκέλα, δηεξεπλάηαη
ε ζχλδεζε ηεο εζσηεξηθήο θελφηεηαο ηνπ ςπρηζκνχ ηνπ αηφκνπ, απνηέιεζκα ηεο
αληζνξξνπίαο ησλ ηξηψλ κεξψλ ηεο ςπρήο θαη ησλ ελζηίθησλ δσήο-ζαλάηνπ, κε ηελ
ξαηζηζηηθή βία απέλαληη ζηελ εηεξφηεηα. Πξαγκαηνπνηείηαη αλάιπζε ηνπ
αζπλείδεηνπ θφβνπ ζειπθνπνίεζεο θαη ηεο ζπγγελνχο επηζπκίαο παληνδπλακίαο πνπ
νδεγνχλ ζηελ επίδεημε ππεξαξζεληθφηεηαο θαη απηαξρηθφηεηαο ηεο ζαδηζηηθήο
θαζηζηηθήο δνκήο κε ζθνπφ ηελ ςεπδεπίγξαθε ιχηξσζε απφ ηηο πξνζσπηθέο
αζπλείδεηεο ζπγθξνχζεηο. Ο θαζηζηηθφο καδηθφο ζρεκαηηζκφο ηεο Υξπζήο Απγήο
απνηειεί κηα αξζεληθή κήηξα, έλα ζχλνιν ςπρσηηθψλ αλδξψλ πνπ κπνξνχλ λα
επηηχρνπλ ηελ παληνδπλακία, κέζα απφ ηελ απειεπζέξσζε ησλ πην βίαησλ ελζηίθησλ
ελάληηα ησλ ερζξψλ, πνπ εμηζψλνληαη κε άξξσζηα ζειπθνπνηεκέλα θχηηαξα, θαη
κέζα απφ ηελ πηζηή ηνπο πξνζήισζε ζηνλ λφκν ηνπ εγέηε. Λακβάλνληαη ππ’φςηλ θαη
αλαιχνληαη, επίζεο, νη ηξαπκαηηθέο θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο ζπλζήθεο ηεο ρψξαο
πνπ θαίλεηαη λα εγείξνπλ ηελ άξζε ησλ αζπλείδεησλ πξνζσπηθψλ ηξαπκάησλ. Σν
εζληθφ ηξαχκα εμηζψλεηαη κε ην πξνζσπηθφ θαη ε εζληθηζηηθή ςχρσζε απνηειεί ηελ
καληψδε πξνζπάζεηα ηνπ αλαζθαινχο εαπηνχ λα πξνβάιιεη ηελ δηθή ηνπ
θαησηεξφηεηα ζηνπο ερζξνχο/κεηαλάζηεο. Ο θαζηζκφο ηεο Υξπζήο Απγήο ζηνρεχεη
ζηελ δεκηνπξγία κηαο θαηλνχξηαο εζληθήο ηαπηφηεηαο πνπ ηελ θάλεη λα θαληάδεη
ηδαληθή. Ζ λέα θαληαζηαθή ηαπηφηεηα ζα πξαγκαηνπνηεζεί απφ ηνλ Φίξεξ
Μηραινιηάθν κέζσ ηεο επαλαθνξάο ηνπ αξραίνπ πνιεκηθνχ ηδεψδνπο θαη ηνπ
αξηζηνθξαηηθνχ θαζεζηψηνο πνπ ζα επηβάιιεη: πξαθηηθέο πνπ θαληαζηαθά ζα
επαλαθέξνπλ ηελ θαζαξή Διιάδα θαη ζα ιχζνπλ φια ηα θνηλσληθννηθνλνκηθά
πξνβιήκαηα ηεο ρψξαο. ΢πκπεξαζκαηηθά, ν θαζηζκφο είλαη απνηέιεζκα ησλ
δπλάκεσλ δξάζεο ησλ ςπραλαιπηηθψλ παξακέηξσλ ηεο πξνζσπηθφηεηαο θαη ησλ
πξνζσπηθψλ ηξαπκάησλ ζε ζπλάξηεζε κε ηα εζληθά ηξαχκαηα ηεο θνηλσληθήο θαη
νηθνλνκηθήο ζθαίξαο. Ο ερζξφο ησλ θαζηζηψλ είλαη ν ίδηνο ηνπο ν εαπηφο πνπ
πξνβάιιεηαη ζηνπο ερζξνχο/κεηαλάζηεο θαη ζε φπνηνλ ηνπο ακθηζβεηεί. Ζ εζσηεξηθή
ηνπο θελφηεηα νδεγεί ζηελ θαηαζηξνθή ηνπ εμσηεξηθνχ θφζκνπ θαη ζηελ εμ αξρήο
δεκηνπξγία ηνπ. Μφλνλ κέζα απφ ηελ γλψζε ησλ αλζξψπηλσλ αζπλείδεησλ
δπλάκεσλ θαη αδπλακηψλ επηηπγράλνληαη ε απνκπζνπνίεζε ηεο θαζηζηηθήο πιάλεο
θαη ε απνκάθξπλζε ζχληαμεο κε ηηο βίαηεο ηδενινγίεο θαη πξαθηηθέο ηεο Υξπζήο
Απγήο.

Λέμεηο-θιεηδηά: Υξπζή Απγή, θαζηζκφο, ςπραλάιπζε, αζπλείδεην, έλζηηθην

ζαλάηνπ, εζληθφ ηξαχκα

6
 The ideology and practices of the Golden Dawn through the prism of
psychoanlytic theory

Konstantina Kiousi

Abstract

The present dissertation paper attempts to investigate and analyze the ideology and
practices of the Golden Dawn on the basis of psychoanalytic theories by reviewing
both psychoanalytic sources and documents pertinent to the ideology and the actions
of the organization. The way in which the traumatic unconscious, instincts, feelings
and personality can affect the formation of the political ideology, practices and
attitudes of the Golden Dawn, given the present social reality in Greece, is
demonstrated. More specifically, the connection of the internal emptiness of the
individual’s psyche, which is the result of imbalance between the three psyche parts
and between life and death instincts, with racist violence against difference is
investigated. An analysis is made regarding the unconscious fear of feminization and
the relative wish for omnipotence which lead to the manifestation of overmasculinity
and authoritarianism of the sadistic fascist structure with the aim of illusionary
redemption from personal unconscious conflicts. The fascist mass formation of the
Golden Dawn constitutes a male womb, a group of psychotic men who can reach
omnipotence both by releasing their most violent instincts on their enemies, who are
equated with sick feminized cells, and by exhibiting loyalty to the leader’s law. The
traumatic social and economic conditions of the country are also taken into
consideration in the analysis as they seem to provoke arousal of the unconscious
personal traumas. The national trauma is equated with the personal one; nationalistic
psychosis constitutes the manic effort of the insecure self to project its own inferiority
onto the enemies/immigrants. Golden Dawn’s fascism aims at creating a new national
identity which is promoted as ideal. Fuhrer Mihaloliakos will create the new fastasy
identity by bringing back the ancient war ideals and by imposing the aristocratic
regime: practices which will delusively bring back the purity of Greece and will
resolve all socioeconomic problems. In conclusion, fascism is the result of the power
of the effect of the psychoanalytic parameters of personality and the personal trauma
along with the national trauma of the social and economic sphere. The fascists’s
enemy is in essence their self which is projected onto the enemies/immigrants and
their opponents. Their internal emptiness results in the destruction of the external

7
world and its re-creation. Only through awareness of unnconscious strengths and
weaknesses can one debunk the fascist illusion and abstain from aligning with the
violent ideology and practices of the Golden Dawn.

Keywords: Golden Dawn, fascism, psychoanalysis, unconscious, death instict,

national trauma

8
 Δηζαγφγή
Ο θαζηζκφο απνηειεί έλα πνιπδηάζηαην θαηλφκελν πνπ δελ κπνξεί λα ζεσξεζεί
απνθιεηζηηθά ςπρνινγηθφ, θνηλσληθφ ή νηθνλνκηθφ. Φαίλεηαη φηη ςπρνινγηθά αίηηα
νδεγνχλ ζηελ δεκηνπξγία θαζηζηηθψλ ηδεψλ, ζθέςεσλ θαη αηζζεκάησλ, ησλ νπνίσλ ε
αλάδπζε θαη εμσηεξίθεπζε εληζρχνληαη απφ θνηλσληθνχο θαη νηθνλνκηθνχο
παξάγνληεο (Fromm, 1941/1971). Οη θαζηζηηθέο πνιηηηθέο ηδενινγίεο θαη πξαθηηθέο
ηεο Υξπζήο Απγήο κειεηψληαη βάζεη ςπρνινγηθψλ παξαγφλησλ, εμαξηψκελσλ απφ
ην ειιεληθφ θνηλσληθφ πιαίζην, ζην νπνίν ελζσκαηψλνληαη.
Ζ κειέηε ηεο ηδενινγίαο θαη ησλ πξαθηηθψλ ηεο Υξπζήο Απγήο ζηεξίδεηαη
ζηελ ςπραλαιπηηθή ζεσξία, κε ζθνπφ ηελ έξεπλα ησλ αζπλείδεησλ κεραληζκψλ
θαηαπίεζεο θαη απψζεζεο ησλ πξσηαξρηθψλ ηξαπκαηηθψλ ελνξκήζεσλ. Οη
ελνξκήζεηο απηέο εγείξνπλ ηελ κεηαβίβαζε ησλ ελδνςπρηθψλ ελζηίθησλ ζηελ
εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα ζε πεξηφδνπο θνηλσληθήο ηαπείλσζεο θαη εζληθνχ
θηλδχλνπ (Wieland, 2015). Ζ αλαβίσζή ηνπο απνηειεί κηα αζπλείδεηε πξνζπάζεηα
εμνκάιπλζεο ηεο αληζνξξνπίαο ησλ ςπρηθψλ ξνπψλ, κέζα, φκσο, απφ
ςεπδαηζζεζηαθά ππνθαηάζηαηα κε αλνρήο ηεο εηεξφηεηαο, βίαησλ ελζηίθησλ,
εμσηεξηθεπκέλεο επηζεηηθφηεηαο, ζαδηζηηθήο θηελσδίαο, εμηδαλίθεπζεο ησλ
πνιεκηθψλ ηαθηηθψλ ή ζπλαίλεζεο θαη απνδνρήο ηέηνησλ ηδενινγηψλ θαη πξαθηηθψλ,
ρσξίο ηελ αλάιεςε πξνζσπηθήο δξάζεο. Αλαθεξφκαζηε ζε αζπλείδεηα
ππνθαηάζηαηα πνπ έρνπλ ζθνπφ ηελ απειεπζέξσζε ηνπ εγψ απφ ηελ ινγνθξηηηθή ηνπ
νδχλε θαη ην αίζζεκα θαησηεξφηεηαο, ιφγσ ηνπ πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο.
Ζ Υξπζή Απγή είλαη κηα εγθιεκαηηθή λενλαδηζηηθή ζπκκνξία κε πξσηαξρηθφ
ζηφρν ηελ εμφλησζε ησλ θαηψηεξσλ θπιψλ θαη φισλ φζνη ακθηζβεηνχλ ηηο
ηδενινγίεο θαη ηηο πξαθηηθέο ηεο. Ζ θαηαλφεζε ηεο αλφδνπ ηεο Υξπζήο Απγήο, θαζψο
θαη ε θαηαπνιέκεζή ηεο κπνξνχλ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ κέζα απφ ηελ κειέηε θαη
ηελ γλψζε ησλ ηδενινγηψλ θαη ησλ πξαθηηθψλ ηεο, θαζψο θαη ησλ αηηηαθψλ θαη
θνηλσληθντζηνξηθψλ ζρέζεσλ πνπ επλννχλ ηελ εθηίλαμε ηεο απήρεζεο ηνπ θαζηζκνχ.
Ο θαζηζκφο ηεο Υξπζήο Απγήο δελ έθαλε ηελ δπλαηή εκθάληζή ηνπ ζε έλα
πγηέο πνιηηηθφ ζχζηεκα, αιιά ζε κηα παξσδία δεκνθξαηίαο. Μεηά ηελ επηβνιή ησλ
κλεκνλίσλ, νη ζεκαληηθφηεξεο πνιηηηθέο απνθάζεηο πιήηηνπλ νινέλα θαη
πεξηζζφηεξν ηελ νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή θαηάζηαζε ησλ πνιηηψλ. Σα ηειεπηαία
ρξφληα, ε ρψξα βξίζθεηαη ζε κηα πνιχ δχζθνιε νηθνλνκηθή θακπή θαη νη θνβηζκέλνη
πνιίηεο θαίλεηαη πσο έρνπλ ηελ αλάγθε ησλ ςεπδαηζζεζηαθψλ πξνζδνθηψλ απφ ηελ
Υξπζή Απγή. Ο θαζηζκφο ηεο Υξπζήο Απγήο έρεη νηθνδνκήζεη έλαλ επίπιαζην θφβν:

9
θφβν πξνο ηνπο κεηαλάζηεο, θφβν πξνο ηνπο πξνδφηεο/πνιηηηθνχο, θφβν απέλαληη ζε
φπνηνλ ζεσξείηαη εζσηεξηθφο ερζξφο θαη ερζξφο ηνπ ηδαληθνχ θαζεζηψηνο πνπ έρεη
ζθνπφ λα επηβάιιεη. Δπίζεο, νη ρξφληεο θαη ζπληεηαγκέλεο ζρέζεηο ηεο κε ηνλ ζηξαηφ,
ηελ εθθιεζία, ηελ αζηπλνκία, ηελ δηθαηνζχλε θαη ην θεθάιαην θαίλεηαη λα έρνπλ
εληζρχζεη πνιχπιεπξα ηνπο ζθνπνχο θαη ηελ άλνδφ ηεο.
Ζ έξεπλα ηεο δηπισκαηηθήο απνηειεί βηβιηνγξαθηθή επηζθφπεζε, κέζσ ηεο
νπνίαο επηρεηξείηαη ε ζχλδεζε ηεο μέλεο θαη ειιεληθήο βηβιηνγξαθίαο. Σν πινχζην
πιηθφ ηεο μέλεο βηβιηνγξαθίαο αθνξά ηελ αλάιπζε ηνπ θαηλνκέλνπ ηνπ θαζηζκνχ
ππφ ςπραλαιπηηθή νπηηθή. Σν ειιεληθφ βηβιηνγξαθηθφ πιηθφ αθνξά
εκπεξηζηαησκέλεο κειέηεο αλάιπζεο ηεο αλφδνπ ηεο Υξπζήο Απγήο, παξνπζίαζεο
ηεο ηδενινγηθήο ηεο θαηαζθεπήο θαη ηεο εγθιεκαηηθήο ηεο δξάζεο, θαζψο θαη ηεο
ηζηνξηθήο εμέιημεο ηεο νξγάλσζεο θαη ηνπ θνηλσληθνχ πιαηζίνπ δξάζεο ηεο. Δπίζεο,
πξαγκαηνπνηήζεθαλ αλαδήηεζε θαη κειέηε ληνθνπκέλησλ θαη πξσηνγελνχο
βηβιηνγξαθηθνχ πιηθνχ (παξαζέκαηα) πνπ αθνξνχλ ηελ ηδενινγία θαη ηελ δξάζε ηεο
Υξπζήο Απγήο, κέζσ ησλ πεξηνδηθψλ, εθεκεξίδσλ, ηζηνζειίδσλ θαη βηβιίσλ ηνπ
εζληθηζηηθνχ ρψξνπ ηεο νξγάλσζήο ηεο. Σα ηδενινγηθά παξαζέκαηα ηεο Υξπζήο
Απγήο, θαζψο θαη νη βίαηεο πξαθηηθέο ηεο αλαιχνληαη βάζεη ησλ ςπραλαιπηηθψλ
παξακέηξσλ, εληαγκέλσλ ζην ειιεληθφ θνηλσληθφ πιαίζην δξάζεο ηεο.
Ζ δνκή ησλ θεθαιαίσλ ηεο δηπισκαηηθήο ζηεξίδεηαη ζε ρξνληθή αιιεινπρία,
κέζσ ηεο ζηαδηαθήο γξακκηθήο αθεγεκαηηθήο δηαδξνκήο απφ ην παξειζφλ ζην παξφλ
θαη έπεηηα ζην κέιινλ. Σα πξψηα δχν θεθάιαηα αθνξνχλ ην παξειζφλ: Σα
παξαζέκαηα ηεο Υξπζήο Απγήο, ινηπφλ, θαζψο θαη ε γξαπηή απεηθφληζε ηεο βίαηεο
ηδενινγίαο ηεο αλαιχνληαη βάζεη ησλ πξσηαξρηθψλ ςπρηθψλ ηξαπκάησλ πνπ ζέηνπλ
ηα ζεκέιηα γηα ηελ δηακφξθσζε ηεο κεηέπεηηα θαζηζηηθήο ηαπηφηεηαο. Σα επφκελα
δχν θεθάιαηα αθνξνχλ ην ηξαπκαηηθφ παξφλ ησλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο Απγήο: ΢ην
ηξίην θεθάιαην, επεμεγείηαη ν ηξφπνο, κε ηνλ νπνίν ε βίαηε ςπρηθή ελέξγεηα ηνπ
πιεγκέλνπ εαπηνχ εθθνξηίδεηαη θαη νδεγεί ζηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ εγθιεκαηηθψλ
πξάμεσλ ηεο Υξπζήο Απγήο. ΢ην ηέηαξην θεθάιαην, αλαιχεηαη ε ζεκεξηλή
ηξαπκαηηθή θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή πξαγκαηηθφηεηα πνπ θαίλεηαη λα αλαδχεη ηα
αλζξψπηλα απσζεκέλα, νδεγψληαο ηνπο πνιίηεο ζηελ ζχληαμε κε ηνλ θαζηζκφ ηεο
Υξπζήο Απγήο θαη ζηελ ζπλεπαγφκελε άλνδφ ηνπ. Σν πέκπην θαη ηειεπηαίν
θεθάιαην αθνξά ην κέιινλ ηεο Υξπζήο Απγήο, θαηά ην νπνίν ε πίζηε ζηηο
αζπλείδεηεο θαληαζηαθέο πξνζδνθίεο επνχισζεο ησλ πξνζσπηθψλ ηξαπκάησλ κέζσ
ηεο κεηαβίβαζήο ηνπο ζην εζληθφ ζα απνδεηρζεί ςεπδαηζζεζηαθά εχθνξε θαη ε

10
ςπραλαγθαζηηθή εκκνλή δεκηνπξγίαο κηαο θαηλνχξηαο εζληθήο ηαπηφηεηαο θαη ελφο,
απφιπηα, ξαηζηζηηθνχ θξάηνπο ζα απνηειέζεη ηελ ςεπδεπίγξαθε ςπρηθή αλαγέλλεζε
ησλ πιεγκέλσλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο Απγήο. Σν ηξαπκαηηθφ παξφλ, ινηπφλ,
πξνέξρεηαη απφ έλα πιεγκέλν παξειζφλ, ην νπνίν θαηεπζχλεη αζπλείδεηα ηα θίλεηξα
ησλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο Απγήο πνπ ζεσξνχλ πσο θαηαθηνχλ κηα θαηλνχξηα δσή/έλα
εμηδαληθεπκέλν πεπξσκέλν/έλα κέιινλ πνπ απνηειεί, κνλάρα, κηα δηεζηξακκέλε
αλαβίσζε ηνπ παξειζφληνο ηνπο.

11
 Κεθάιαηο πρώηο
Η αλάδσζε ηες ελόρκεζες ζαλάηοσ ζηελ Φρσζή Ασγή

1.1 Το καύρο
Σν καχξν πνπ ζπκβνιίδεη ην ζθνηάδη, ηνλ θφβν θαη ηνλ ζάλαην απνηειεί ηνλ
θπξίαξρν ρξσκαηηθφ θαη ηδενινγηθφ θψδηθα ζηελ πιεηνςεθία ησλ βηβιίσλ θαη ζηελ
ηδενινγία ηεο Υξπζήο Απγήο. Δθθξάδεη κηα ηξαγηθφηεηα θαη απζηεξφηεηα. Μέζα
απφ ηα απνζπάζκαηά ηεο, εκπλέεη κηα ζηαζεξφηεηα ησλ ζθνηαδηζηηθψλ ‘πηζηεχσ’
ηεο. Σν ζθνηάδη, επίζεο, εθθξάδεη πεηζαξρία θαη εζσζηξέθεηα, δειαδή ηηο
αλέθθξαζηεο ηθαλφηεηεο θαη ηνλ θφβν γηα ην κέιινλ. Μέζα απφ ηνλ έληερλν ρεηξηζκφ
ηεο γιψζζαο θαη ησλ ζπλεηξκηθψλ εηθφλσλ, ε Υξπζή Απγή πξνζπαζεί λα
δεκηνπξγήζεη έλα θαληαζηαθφ ζθνηαδηζηηθφ ηνπίν, φπνπ ηα πάληα είλαη εθηθηά θαη
βαζηζκέλα ζηελ πνιεκηθή θαη βίαηε ηδενινγία ζαλάηνπ. <<Βσκόο Εελόο Πνιεκηθνύ,
‘Άξεηνο Εεπο’, Εεπο Γσδσλαίνο, Γξπο Ηεξά, ζξόηζκα θύιισλ, θύζεκα αλέκνπ θαη
θαηαρληά. Μνπληό ζθνηάδη θαη παγεξή ζησπή>> (Μηραινιηάθνο, 1980, Απφζπαζκα
απφ ‘Βσκφο’). Ζ επίθιεζε ζηνλ βσκφ ηνπ πνιέκνπ είλαη απηή πνπ ζα επηθέξεη ηελ
θαηαρληά ηνπ ζθνηαδηνχ θαη ηελ αηψληα ζησπή/ην ράνο. Ο πφιεκνο απνηειεί επηδίσμε
ηεο Υξπζήο Απγήο, ψζηε λα έιζεη ην κνπληφ ζθνηάδη θαη λα θαηαθέξεη λα θάλεη
πξάμε ηελ ηδενινγία ηεο. Ζ ζθνηαδηζηηθή ηδενινγία ηεο βξίζθεηαη ζηελ αληίζεηε
κεξηά απφ ηελ γλψζε θαη ηελ πξφνδν. Ζ Υξπζή Απγή εθθξάδεη ηελ επηζπκία ηεο λα
θξαηήζεη ηνλ ιαφ ζην ζθνηάδη ηεο εκηκάζεηαο θαη ηεο πιάλεο ηφζν ηνπ εαπηνχ, φζν
θαη ησλ άιισλ, ψζηε λα γίλνπλ ηθαλνί λα απειεπζεξψζνπλ ηα πην βίαηα έλζηηθηα
πξνο ράξηλ ηεο κάζεζεο πνπ ε Υξπζή Απγή ππφζρεηαη. <<Έξρνληαη ώξεο, καύξεο
ώξεο πνπ ζαιεύνπλε νη ζθηέο θαη νη θόξκεο αξγνζβήλνπλ ζην ζθνηάδη, κα ό,ηη ν
ζάλαηνο ν ζθνηεηλόο ζεκάδεςε ζπκπιεξώλεη πάληα ηεο Δξηλύαο ην ράδη>>
(Μηραινιηάθνο, 1980, Απφζπαζκα απφ ‘Πνκπεία 1981’). ΋ηαλ νη καχξεο ψξεο
έιζνπλ θαη νη ζθηέο γίλνπλ θπξίαξρεο, ηφηε νη θφξκεο ζα αξγνζβήζνπλ. Οη καχξεο
ψξεο θαη ην ζθνηάδη αθνξνχλ ηελ θπξηαξρία ηεο ζθνηαδηζηηθήο ηδενινγίαο ηεο
Υξπζήο Απγήο. ΋ηαλ ε θπξηαξρία απηή επηηεπρζεί, ηφηε νη θφξκεο ζα ζβήζνπλ ζηγά-
ζηγά. Ζ θφξκα είλαη ην θαινχπη πνπ δίλεη κνξθή ζε θάζε αληηθείκελν θαη ην
δηαθνξνπνηεί απφ ηα άιια. Ζ ζθνηαδηζηηθή θαη πνιεκηθή ηδενινγία ηεο Υξπζήο
Απγήο έρεη ζθνπφ λα εμνινζξεχζεη θάζε δηαθνξεηηθφ θαινχπη, θάζε δηαθνξεηηθή
κνξθή, θάζε δηαθνξεηηθφ αληηθείκελν. Ζ κφλε θφξκα πνπ ζα εμαθνινπζεί λα

12
πθίζηαηαη ζα είλαη απηή ηεο ειιεληθήο θπιήο. Ο ζθνηεηλφο ζάλαηνο ηεο θάζε θφξκαο,
φκσο, θαίλεηαη λα ζπκπιεξψλεηαη απφ ηελ Δξηλχα, ηελ ελνρή, δειαδή, πνπ έρεη
θπξηεχζεη ηελ ςπρή. << (.....) ΟΥΗ Χ΢ ΣΟ ΣΔΛΟ΢ ΣΟΤ ΚΟ΢ΜΟΤ (.....) >>
(Μηραινιηάθνο, 2014, ζει 36). Σν πέξαζκα ζην ηέινο ηνπ θφζκνπ/ζην απφιπην ράνο
θαίλεηαη λα είλαη κηα επρή πνπ έρεη δεζκεχζεη ηελ ςπρή. <<Σσλ θνιαζκέλσλ ε γεληά
πνπ πνιεκά ζην κειαλέξπζξν όξακα ησλ Νέσλ Γειθώλ ην Λπθαπγέο παζρίδνληαο λα
θέξε ηεο Νέαο Ζκέξαο>> (Μηραινιηάθνο, 1980 – Απφζπαζκα απφ ‘Γηαπίζησζηο’).
΢ηα απνζπάζκαηά ηεο, θαζψο βιέπνπκε, γίλνληαη πνιχ ζπρλέο αλαθνξέο ζην
ζθνηάδη, ζην αίκα, ζηνλ εμηδαληθεπκέλν πφιεκν, ζηελ ελνρή θαη ζε αληηζέζεηο κεηαμχ
δσήο θαη ζαλάηνπ. Ο ζάλαηνο γηα ηελ Υξπζή Απγή είλαη ε κφλε νδφο επαλαθνξάο
ηνπ θσηφο, ηεο δσήο, ηεο λέαο εκέξαο. Ζ εμηδαλίθεπζε ηνπ ζαλάηνπ έρεη ζπάζεη ηα
δεζκά ηεο ηζνξξνπίαο ησλ δχν αληηηηζέκελσλ ελνξκήζεσλ ηεο ςπρήο.
Ζ ςπρή βξίζθεηαη ζε κηα δηαξθή πάιε, αθξνβαηψληαο ζην ελνξκεηηθφ δίπνιν
δσήο θαη ζαλάηνπ. Ζ δσή θαη ν ζάλαηνο βξίζθνληαη ζε ζπλερή ζχγθξνπζε θαη
επηδηψθνπλ αληίζηνηρα ηε ζχλζεζε θαη ηελ απνζχλζεζε ηνπ αληηθεηκέλνπ. Ζ δσή
εθπξνζσπεί ηελ ηνληθή εγθεθαιηθή δηέγεξζε θαη ηελ ζπλζεηηθή ηάζε ηνπ έκβηνπ
φληνο. ΋ηαλ ν Freud κηιά γηα δσή ή έξσηα, ελλνεί ην νηηδήπνηε νδεγεί ζε έλσζε θαη
ζπγθξφηεζε, ην έλζηηθην απηνζπληήξεζεο, ηηο κε αλεζηαικέλεο ζεμνπαιηθέο
ελνξκήζεηο, αιιά θαη απηέο πνπ έρνπλ κεηνπζησζεί ζε δεκηνπξγηθφηεηα θαη
αλάπηπμε ηνπ πνιηηηζκνχ (απνζεμνπαιηθνπνηεκέλεο ελνξκήζεηο). Με ηελ αλαθνξά
ηνπ ζηνλ ζάλαην, ελλνεί ην νηηδήπνηε νδεγεί ζε απνζχλδεζε θαη θαηαζηξνθή, θαζψο
θαη ηελ πξνηεξαηφηεηα ηνπ κεδελφο έλαληη ηεο ζηαζεξφηεηνο. Ο ζάλαηνο/ε αξρή ηνπ
Νηξβάλα αθνξά ηελ επηζπκία επηζηξνθήο ζηελ θαηάζηαζε πξηλ απφ ηελ γέλλεζε πνπ
δελ ππάξρνπλ αλάγθεο, άξα νχηε θαη πφλνο/επηζηξνθή ζηελ αλφξγαλε χιε. Ο
ζάλαηνο αληηπξνζσπεχεη ηελ πιήξε εξεκία, αηαξαμία θαη απνζχλζεζε. Ο ζάλαηνο/ε
αηαξαμία ραξαθηεξίδεηαη σο ν ηειηθφο ζηφρνο ηεο δσήο, ιφγσ ηεο δσηηθά θαη
βηνινγηθά εζσηεξηθήο θαη ζεκειηαθήο ηάζεο ηεο θάζε ςπρήο (Laplanche & Pontalis,
1967/2008). <<Ζ έλλνηα ηεο ‘ελόξκεζεο ζαλάηνπ’ ζεσξείηαη έλα είδνο ηέξαηνο (κε
ηελ έλλνηα πνπ απνδίδεηαη ζηα πιάζκαηα ηεο αλζξώπηλεο θαληαζίαο, ζηηο ρίκαηξεο ή
ηνπο δξάθνπο (.....) ), (Laplanche, 1970/1988, ζει 204). Οη ελνξκήζεηο ζαλάηνπ, ζε
αληηδηαζηνιή κε ηηο ελνξκήζεηο δσήο, είλαη αζφξπβεο θαη αθνξνχλ δπλάκεηο πνπ
εξγάδνληαη ζησπειά θαη κπζηηθηζηηθά, κέζα ζηνλ ςπρηζκφ, έσο φηνπ εμσηεξηθεπζνχλ
κε θξαπγαιέν ηξφπν (Freud, 1923/2011). Ζ δσή θαη ν ζάλαηνο ζηελ ςπραλάιπζε
απνηεινχλ δχν αζπκθηιίσηα αληίπαιεο αξρέγνλεο κεισδίεο, κε κηα ιπζζαιέα

13
δηακάρε αλάκεζά ηνπο. Γπλάκεηο θηιφηεηνο θαη λείθνπο, ινηπφλ, θπξηαξρνχλ ζηελ
δνκή ηνπ ςπρηθνχ νξγάλνπ. Πνηνη είλαη, φκσο, νη ιφγνη επηθξάηεζεο θαη έιεπζεο
ζηελ επηθάλεηα ηεο ελνξκήζεσο ζαλάηνπ πνπ μεθεχγεη απφ ηα φξηα θαη γίλεηαη πξάμε,
πξάμε εμσηεξηθεπκέλε απφ ην ππνθείκελν πξνο άιια αληηθείκελα, πξάμε επηζεηηθή,
βίαηε ή δνινθνληθή;

1.2 Το δίποιο δφής θαη ζαλάηοσ ζηελ υσταλαισηηθή ζεφρία

Σελ πεγή ηνπ ελνξκεηηθνχ δηπφινπ δσήο θαη ζαλάηνπ απνηειεί ην εθείλν πνπ είλαη
κέξνο ηνπ ςπρηθνχ νξγάλνπ, καδί κε ην εγψ θαη ην ππεξεγψ. Ο έξσο/ε αξρή ηεο
εδνλήο ζρεηίδεηαη κε ηα επραξίζηεζε, ελνξκήζεηο, επηζπκία εδνλήο ηνπ id (εθείλν),
ην νπνίν ιεηηνπξγεί κε βάζε ηα βηνινγηθά έλζηηθηα θαη ηνπο αζπλείδεηνπο ςπρηθνχο
κεραληζκνχο. Καη ν ζάλαηνο ζπλδέεηαη κε ην εθείλν, θαζψο ε πξσηαξρηθή
αζπλείδεηε θαληαζίσζε ηνπ αηφκνπ αθνξά ηνλ πξσηνγελή λαξθηζζηζκφ θαη ηνλ
κχζν επηζηξνθήο ζηνπο κεηξηθνχο θφιπνπο (Laplanche, 1970/1988). Οη
θαηαζηξνθηθέο νδνί ηεο ελνξκήζεσο ζαλάηνπ ηνπ id επηζθηάδνπλ αζπλείδεηα
πξάμεηο, ζπκπεξηθνξέο θαη επηινγέο θαη αθνξνχλ ηελ κεηαηφπηζε ηνπ βηνινγηθνχ
ζαλάηνπ ζην πεδίν ηνπ ςπρηθνχ (Πνηακηαλνχ, 2007).
Σν εγψ επηδηψθεη ηελ ηζνξξνπία ησλ δχν ελνξκήζεσλ ηεο ςπρήο. Δίλαη κηα
ζθαηξηθή ελφηεηα κε ηάζεηο ελνπνίεζεο, νκνηφζηαζεο θαη ζηαζεξφηεηαο. Δκπφδην
ηεο αξρήο ηεο εδνλήο απνηειεί ην πεξηβάιινλ θαη νη θνηλσληθνί πεξηνξηζκνί ηνπ.
΢ηελ νπζία, ε αξρή ηεο εδνλήο ηξνπνπνηείηαη ζηελ αξρή ηεο πξαγκαηηθφηεηαο θαη
απνηειεί ην εγψ ηνπ αηφκνπ. Ζ αλαβνιή ηεο ηθαλνπνίεζεο ηεο αξρήο ηεο
επραξίζηεζεο θαίλεηαη λα είλαη κηα πνιηηηζηηθή αλάγθε πνπ νδεγεί ζε θαηαζηνιή ηελ
ιίκπηλην θαη ζε ελδερφκελεο λεπξσηηθέο δηαηαξαρέο θαη πξνβιήκαηα θνηλσληθήο
πξνζαξκνγήο. Ζ ζχγθξνπζε ηνπ εγψ κε ηελ ζεμνπαιηθφηεηα ηνπ id (εθείλν) αλαδχεη
ηελ αγσλία ζαλάηνπ θαη ην άγρνο επλνπρηζκνχ πνπ δηαηαξάζζνπλ ηελ αζθάιεηα ηεο
ζσκαηηθήο αθεξαηφηεηαο θαη απηνζπληήξεζεο ηνπ εγψ. Πξνηάζζεη ην αίζζεκα ηεο
απηνζπληήξεζεο, κε ην νπνίν πξνζπαζεί λα αλαπιεξψζεη ηηο δσηηθέο ιεηηνπξγίεο ηνπ
id (εθείλν). Σν εγψ πξνζπαζεί λα κεηψζεη ηελ εθδήισζε ησλ αζπλείδεησλ
θαηαζηξνθηθψλ επηζπκηψλ θαη ησλ ςεπδαηζζεζηαθψλ επαλεπελδχζεψλ ηνπο. Ζ
αθξαία ζχγθξνπζε θαη ε αθξαία αλαζηαιηηθή ηνπ ιεηηνπξγία, φκσο, κπνξεί λα
επηθέξεη πζηεξηθά ζπκπηψκαηα θαη ςπρσζηθέο ςεπδαηζζήζεηο. Σν εγψ απνηειεί έλα
κέξνο, φπνπ ελππάξρνπλ ηα κλεκνληθά εζσηεξηθά ίρλε, ηα νπνία είλαη ζπζηεκηθά

14
επελδπκέλα. Σν ίδην ην εγψ θαη ν θινηφο ηνπ είλαη, ζηελ νπζία, ν εζσηεξηθφο θφζκνο
πνπ εθιακβάλεη ηνλ εμσηεξηθφ, δξψληαο θαη δηαθνξνπνηψληαο ηελ πξαγκαηηθφηεηα,
κε βάζε ηνλ ςπρηζκφ (Laplanche, 1970/1988).
Σν εγψ ιεηηνπξγεί κε ζπκβαηηθφηεηα θαη παξεκβάιιεηαη αλάκεζα ζηηο
ελνξκήζεηο ηνπ id (εθείλν) θαη ζηηο απαγνξεχζεηο θαη ππαγνξεχζεηο ηνπ ππεξεγψ,
πξνζπαζψληαο λα ηηο επηιχζεη θαη λα ηηο ελαξκνλίζεη κε ηηο απαηηήζεηο ηνπ
πεξηβάιινληνο. Σν ππεξεγψ απνηειεί ηελ εζηθή ζπλείδεζε θαη ηνπο θαλφλεο πνπ
απνηεινχλ ηα κλεκνληθά θαηάινηπα ηνπ νηδηπφδεηνπ ζπκπιέγκαηνο, θαζψο θαη ην
ηδεψδεο εγψ/ηδαληθφ εγψ πνπ αθνξά ηνλ θξηηηθφ έιεγρν ηνπ αηφκνπ, ηα ηδαληθά θαη
ηηο θηινδνμίεο ηνπ (Laplanche & Pontalis, 1967/2008). Ζ επηηπρήο ή απνηπρήο
εμηζνξξφπεζε ησλ δχν ελζηίθησλ ηεο ςπρήο, θαζνξίδεη θαη ηελ κνξθή ηνπ ππεξεγψ.
Αλ ηα δχν έλζηηθηα πάςνπλ λα ππάξρνπλ ζε κηα θαηάζηαζε έλσζεο, ζπρλά κεηά απφ
έλα πξνζσπηθφ ή εζληθφ ηξαχκα, ηφηε ην έλζηηθην ηνπ ζαλάηνπ θαηεπζχλεηαη πξνο ηα
έμσ σο επηζεηηθφηεηα θαη θαηαζηξνθηθφηεηα θαη εηζβάιιεη ζην ππεξεγψ ηνπ αηφκνπ
(Wieland, 2015). Ζ κεγαινπξέπεηα ηνπ ππεξεγψ γελληέηαη κέζα απφ ηελ
εμσηεξηθεπκέλε επηζεηηθφηεηα, κηα δηαδηθαζία πνπ εμηδαληθεχεηαη. Ο πφιεκνο κέζα
ζηνλ ίδην ηνλ εαπηφ (εζσηεξηθεπκέλε επηζεηηθφηεηα), αιιά θαη ελάληηά ηνπ, είλαη
απαξαίηεηνο γηα ηελ εμάιεηςε ησλ πεξηερνκέλσλ ηνπ ίδηνπ ηνπ εαπηνχ, κε ζθνπφ ηελ
αληηθαηάζηαζή ηνπ απφ ηελ ηδενινγία ηεο εμσηεξηθεπκέλεο βίαο πνπ αλήθεη, πιένλ,
ζην ππεξεγψ (Bollas, 1993).
Ζ απνηπρία ηεο εμηζνξξνπηζηηθήο δηαδηθαζίαο ηνπ εγψ θαη ε επαθφινπζε
παχζε ηεο θαηάζηαζεο έλσζεο ησλ δχν ελνξκήζεσλ, νδεγεί ζε θαηάξξεπζε ηα ηξία
κέξε ηεο ςπρήο, ηα εθείλν-εγψ-ππεξεγψ. Ζ νπνηαδήπνηε δηαθνξεηηθφηεηα αλάκεζά
ηνπο ζβήλεη. Ζ αληζνξξνπία απηή θαη ε ηζνπέδσζε ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο γελλά ηελ
βία θαη ηνλ ξαηζηζκφ. Ζ επηζεηηθφηεηα, ινηπφλ, αθνξά ηελ ελφξκεζε ηνπ ζαλάηνπ
πνπ είλαη ζηξακκέλε πξνο ηα έμσ θαη ζηνρεχεη ζηελ θαηαζηξνθή ηνπ αληηθεηκέλνπ.

1.3 Η ραηζηζηηθή ηδεοιογία

Ζ Υξπζή Απγή σο πνιηηηθφ ηδενινγηθφ κφξθσκα ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ ζπλδέεηαη

κε ραξαθηεξηζηηθά ηεο επηζεηηθφηεηαο/εηεξνθαηαζηξνθήο, φπσο είλαη ε κε αλνρή ηεο
εηεξφηεηαο, νη ξαηζηζηηθέο βίαηεο πξάμεηο, ην πέξαζκα ζην θφλν. ΢χκθσλα κε ηνλ
Freud, ηα κέιε ηεο θαζηζηηθήο νκάδαο βξίζθνληαη ζε πιήξε άξλεζε ηνπ
πξαγκαηηθνχ δηθνχ ηνπο ζαλάηνπ, απσζνχλ ηελ ζθέςε ηνπ, ε νπνία, φκσο,

15
θαηαθιχδεη ην αζπλείδεηφ ηνπο. <<ύςηζην θαζήθνλ όισλ ησλ όλησλ ην λα αληέρνπλ
ηελ δσή>> (ζην: ΢νιδάηνο & Βαζιακαηδήο, 2007, ζει 131). Απηφο ν λαξθηζζηζκφο
ηνπ ζαλάηνπ δελ έρεη έξζεη ζε επαθή κε ηε ζπλείδεζε θαη ε εμσηεξηθεπκέλε
κεηνπζίσζή ηνπ γίλεηαη κέζα απφ ηελ αθξαία εθδήισζε επηζεηηθφηεηαο θαη
θαηαζηξνθή ησλ αληηθεηκέλσλ/ερζξψλ. Έηζη, ε δσή ησλ θαζηζηψλ γίλεηαη κηα
αζπλείδεηε ιπζζαιέα κάρε, κε ζθνπφ ηνλ ζάλαην, ν νπνίνο έρεη ζπάζεη ηα δεζκά
ηζνξξνπίαο ηνπ ςπρηζκνχ.
Θα κπνξνχζακε λα ππνζέζνπκε φηη ν ξαηζηζκφο ζηελ ηδενινγία ηεο Υξπζήο
Απγήο νθείιεηαη ζηελ θαηάξξεπζε ηεο ηζνξξνπίαο κεηαμχ ησλ ηξηψλ κεξψλ ηνπ
ςπρηθνχ νξγάλνπ (εθείλν-εγψ-ππεξεγψ) θαη ηεο εμάιεηςεο ησλ δηαθνξεηηθψλ
ιεηηνπξγηψλ ηνπο. Ζ δηαηαξαρή θαη ε θαηαζηξνθή ηεο δπλακηθήο ηζνξξνπίαο ησλ
ηξηψλ ηκεκάησλ ηεο πξνζσπηθφηεηαο έρεη σο απνηέιεζκα ηελ λεπξσηηθή, ςπρσηηθή
θαη δηαηαξαγκέλε πξνζσπηθφηεηα ηνπ ξαηζηζηηθνχ ηξφπνπ ζθέςεο, ν νπνίνο δελ
αλέρεηαη ηελ δηαθνξεηηθφηεηα. << (…..) ν άλζξσπνο πέξα από ηε ινγηθή ηνπ
ραξαθηεξίδεηαη από ζπλαίζζεκα, πάζνο θαη άιιεο κε ινγηθέο παξνξκήζεηο. Πξώηηζηα
όκσο ραξαθηεξίδεηαη από θαληαζία, πλεύκα θαη ηζηνξηθόηεηα (…..) ππάξρνπλ (…..)
εκπόδηα (πξνο ηελ ‘Καιή θνηλσλία’) πνπ νθείινληαη ζηελ ίδηα ηε βηνινγηθή,
ςπρνινγηθή, εζηθή θαη δηαλνεηηθή δνκή ηνπ αλζξώπνπ>>.1 Ζ αλαθνξά ηεο Υξπζήο
Απγήο ζηελ βηνινγηθή, ςπρνινγηθή, εζηθή θαη δηαλνεηηθή δνκή ηνπ αλζξψπνπ είλαη
ζπλπθαζκέλε κε ηελ έλλνηα ηνπ ξαηζηζκνχ θαη ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ. Σν ηζηνξηθφ
θαη θπιεηηθφ πλεχκα ηνπ αλζξψπνπ θαίλεηαη λα είλαη απηφ πνπ θαζνξίδεη ην
ζπλαίζζεκα θαη ηελ ινγηθή ηνπ θαη ηνλ νδεγνχλ ζηελ δπλαηφηεηα δηακφξθσζεο ηεο
‘θαιήο θνηλσλίαο’. Οη κε ινγηθέο παξνξκήζεηο ηνπ αηφκνπ θέξνληαη λα είλαη
απνδεθηέο κφλν ζηα άηνκα ηεο αλψηεξεο βηνινγηθά δνκήο, ψζηε λα ηηο
εμσηεξηθεχζνπλ εμνινζξεχνληαο ηηο θαηψηεξεο θαη ζέηνληαο ηηο βάζεηο ηεο ζσζηήο
θνηλσλίαο πνπ λνείηαη σο άξηα, νκνηνγελήο, θαιή θαη κφλνλ ειιεληθή.
΢χκθσλα κε ηνλ ξαηζηζκφ, ηα ζχκαηα δελ αληηκεησπίδνληαη σο άηνκα, παξά
κφλνλ σο εθπξφζσπνη ηεο νκάδαο πνπ αλήθνπλ. Σα ξαηζηζηηθά απηά αηζζήκαηα
ζηεξίρζεθαλ, ελ κέξεη, ζηελ επηζηεκνληθή λνκηκφηεηα ησλ βηνινγηθψλ ηζρπξηζκψλ
ηνπ 19νπ αηψλα θαη ηεο έλλνηαο ηνπ έκθπηνπ πνπ θαζνξίδεη ηελ βηνινγηθή θαη
θνηλσληθή αλσηεξφηεηα θαη θαησηεξφηεηα ησλ αηφκσλ. Έηζη, δεκηνπξγήζεθε κηα
ζρέζε αλαγθαηφηεηαο κεηαμχ ησλ βηνινγηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη ησλ θνηλσληθψλ

1
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, Καξαθψζηαο Δπάγγεινο, Άξζξν ‘Ληκπεξηαιηζκφο: Ο
Όπνπινο ερζξφο ησλ Δρζξψλ’ (ζει 24).

16
ζπκπεξηθνξψλ. Σν βηνινγηθφ, ινηπφλ, ζεσξήζεθε απηφ, ην νπνίν νξίδεη ην θνηλσληθφ,
ην δηαλνεηηθφ, ην ςπρνινγηθφ θαη ην εζηθφ (Schnapper & Allemand, 2006). Ο
εζληθνζνζηαιηζηηθφο ραξαθηήξαο ηεο Υξπζήο Απγήο θαη ε θπιεηηθή εκκνλή ηεο
δηαθαίλνληαη, κέζα απφ ηα απνζπάζκαηα ησλ βηβιίσλ ηεο.

΢ήκεξα, απηόο είλαη ν ηεξόο ζθνπόο πνπ νθείινπκε λα πξαγκαηνπνηήζνπκε:

Οθείινπκε λα δηαζθαιίζνπκε ηελ ύπαξμε ηεο Φπιήο καο θη έλα κέιινλ γηα ηνπο
Έιιελεο (.....) Δκείο ζα πνιεκήζνπκε γηα ηε Νίθε. Γελ έρνπκε άιιε επηινγή, γηαηί
εκείο είκαζηε ε ηειεπηαία ειπίδα ηεο Διιάδνο. Δίκαζηε ππνρξεσκέλνη λα
ληθήζνπκε γηαηί δηεμάγεηαη ελαληίνλ καο νινθιεξσηηθόο πόιεκνο, θαη ε έθβαζή
ηνπ κπνξεί λα είλαη κόλνλ ε Νίθε ή ν όιεζξνο. Κάπνηνη ην βξίζθνπλ απηό
ππεξβνιηθό. Άιινη δελ έρνπλ μππλήζεη αθόκα. 2

Ζ Υξπζή Απγή ζεσξεί πσο ηεο έρεη αλαηεζεί ν ηεξφο ζθνπφο αληηκεηψπηζεο
ηνπ νινθιεξσηηθνχ πνιέκνπ πνπ δηεμάγεηαη ελαληίνλ ηεο απφ ηηο θαηψηεξεο θπιέο,
ηνπ νπνίνπ ε ληθεηήξηα έθβαζε είλαη ε κνλαδηθή ειπίδα γηα ηελ ζσηεξία ηεο
Διιάδαο θαη ηελ δηαζθάιηζε ηνπ πεπξσκέλνπ ηεο άξηαο ειιεληθήο θπιήο. Ο
εζληθνζνζηαιηζκφο απνηειεί έλα ξαηζηζηηθφ δφγκα, θαηά ην νπνίν ηα εγγελή
θιεξνλνκηθά βηνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά θαζνξίδνπλ ηελ πάιε ησλ αλψηεξσλ θαη
θαηψηεξσλ θπιψλ. Ζ δηάθξηζε ησλ αλζξψπσλ ζε θπιέο απνηειεί ηνλ θεληξηθφ άμνλα
ηεο εζληθνζνζηαιηζηηθήο θνζκνζεσξίαο. Ο εζληθνζνζηαιηζκφο πξνηάζζεη ηελ
βηνινγηθή θχζε ηεο θπιήο θαη ηελ ζέζε ηνπ αλζξψπνπ ζηε θχζε. Σν θνηλσληθφ, ην
πνιηηηθφ θαη ην νηθνλνκηθφ ηνπ ζχζηεκα επηθεληξψλνληαη ζηελ ηζρπξνπνίεζε ηεο
θπιήο θαη ηελ αλσηεξφηεηά ηεο, έλαληη ησλ άιισλ, κέζα απφ αηκάηηλα κνλνπάηηα. Σν
εξσηθφ πξφηππν ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ αθνξά ηηο ζπζίεο γηα ηελ δηαηψληζε ηεο
θπιήο θαη ηεο παηξίδαο. Αληηηίζεηαη ζηνλ αηνκηθηζκφ θαη ηνλ θηιειεπζεξηζκφ θαη
πξνηάζζεη ηνλ ζάλαην ζηνλ βσκφ ηεο πίζηεο γηα ηελ πξνζηαζία ηεο θπιήο
(Chapoutot, 2008/2013). Ο θίλδπλνο ηεο επηκεημίαο ησλ θπιψλ παξνκνηάδεηαη κε
νινθιεξσηηθφ πφιεκν ελάληηα ηεο άξηαο θπιήο θαη απνηειεί έλα εκκνληθφ
ραξαθηεξηζηηθφ ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ ηεο Υξπζήο Απγήο, θαζψο ηα δηαθνξεηηθά
ςπρηθά ραξαθηεξηζηηθά, νη δηαθνξεηηθέο ζπκπεξηθνξέο θαη ε δηαθνξεηηθή λφεζε ησλ
άιισλ ιαψλ θζείξνπλ ηελ αλσηεξφηεηα ηεο ειιεληθήο θπιήο. Ζ Υξπζή Απγή

2
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, ΢ρνηλάο ΢σηήξεο, Άξζξν ‘Φνξψληαο ηηο καχξεο κπινχδεο’
(ζει 11).

17
απηνπαξνπζηάδεηαη σο ε κφλε ειπίδα ηεο Διιάδαο γηα ηελ επαλαθνξά ηεο ηδαληθήο
θπιεηηθήο πνιηηείαο. Πξνηξέπεη ηνλ θφζκν λα μππλήζεη, λα αιιάμεη γλψκε θαη λα
κελ ζεσξεί ππεξβνιηθέο θαη απξαγκαηνπνίεηεο ηηο πνιεκηθέο θαη θπιεηηθέο
πξνζδνθίεο ηεο.
Ζ γελεηηθή επηζηήκε έρεη, πιένλ, απνδείμεη ηελ κε εγθπξφηεηα ησλ
βηνινγηθψλ ζεσξήζεσλ αλσηεξφηεηαο, θαζψο ε βηνγελεηηθή ηεο εζηθήο ππεξνρήο ηεο
εζληθήο ηαπηφηεηαο θαη ηνπ βηνινγηθά νκνηνγελνχο θξάηνπο έρεη, πιήξσο,
απνξξηθζεί, θαζψο έρεη ζεσξεζεί αλππφζηαηε. Άξα, δελ ππάξρνπλ θπιέο θαη θαλέλα
θξάηνο δελ είλαη πνιηηηζκηθά νκνηνγελέο (Φξαγθνπδάθε, 2013). Ζ εκκνληθή
πξνζήισζε ζηηο ζεσξήζεηο απηέο ζα πθίζηαηαη πάληα φζν ππάξρνπλ ελνξκήζεηο
ζαλάηνπ. Ζ βηνινγηθή ζεσξία ήηαλ, είλαη θαη ζα είλαη έλα εμαηξεηηθφ πξφζθνξν πεδίν
εθαξκνγήο ηνπ θαζηζκνχ: ε ιεπθή θπιή είλαη αλψηεξε βηνινγηθά, άξα νη ζεσξήζεηο
πεξί αηνκηθήο ζέιεζεο, πξνζσπηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ θαη δπλαηνηήησλ δελ παίδνπλ
θαλέλαλ ξφιν ζηελ ζθέςε ησλ ξαηζηζηψλ, νη νπνίνη ζηεξίδνπλ ηελ ηδενινγία ηνπο
ζηελ θνπιηνχξα, δειαδή ζηηο έλλνηεο ηεο θπιήο, ηεο ζξεζθείαο, ηεο ηάμεο θαη ηνπ
θχινπ (Schnapper & Allemand, 2006). Ζ επαλεθεχξεζε ηεο ηζηνξίαο ησλ θπιεηηθψλ
ηαπηνηήησλ θαη ηνπ εξσηθνχ παξειζφληνο ηεο αλψηεξεο θπιήο επαλαπνθηνχλ αμία,
ζε πεξηφδνπο εζληθνχ ηξαχκαηνο θαη θνηλσληθήο θξίζεο (Chapoutot, 2008/2013).
Σν ειιεληθφ αίζζεκα καηαίσζεο απφ ηελ κεηαλεσηεξηθή απηνζπληήξεζε ηνπ
εγψ, ιφγσο ηεο θνηλσληθήο, πνιηηηθήο θαη νηθνλνκηθήο θξίζεο εμηζψλεηαη κε ηα
έλζηηθηα ζαλάηνπ ηνπ id θαη ηα αζπλείδεηα θαηάινηπά ηνπ. Ζ θαηάξξεπζε ηνπ ελφο
κέξνπο ηεο ςπρήο κέζα ζην άιιν κεηαθέξεηαη ζην ππεξεγψ, φπνπ ν ξαηζηζκφο
απνηειεί, πιένλ, κηα εζηθή επηηαγή, έλα εζληθφ ηδαληθφ θάζαξζεο ησλ μέλσλ/άιισλ
πνπ παξαβηάδνπλ ηελ ηάμε ηνπ θφζκνπ θαη ηελ ηξαγηθή επηζπκία γηα νκνηνγέλεηα,
πξνθαιψληαο ην ζχλνιν ησλ θνηλσληθννηθνλνκηθψλ πξνβιεκάησλ. Οη θνηλσληθέο
αλαηαξαρέο ζπλνδεχνληαη απφ ηελ εθδήισζε ξαηζηζηηθψλ ζθέςεσλ θαη
ζπκπεξηθνξψλ. Οη πιεγκέλνη πιεζπζκνί απφ ηελ θξίζε αλαδεηνχλ απνδηνπνκπαίνπο
ηξάγνπο. ΢πλεπψο, δελ είλαη ε θξίζε, νη θνηλσληθέο αληζφηεηεο θαη νη ζηεξήζεηο πνπ
δεκηνπξγνχλ ηα ξαηζηζηηθά αηζζήκαηα, ηηο ξαηζηζηηθέο ζπκπεξηθνξέο θαη ηελ
εζληθνζνζηαιηζηηθή ηδενινγία. Ζ θξίζε επλνεί ηελ αλάδπζή ηνπο απφ ην εθείλν πξνο
ην εγψ θαη ην αληίζεην. Σν εζληθφ ηξαχκα κεηαθέξεηαη ζην εθείλν θαη εμηζψλεηαη κε
ην πξνζσπηθφ ηξαχκα. Έηζη, μεθηλά ε κεηαβηβαζηηθή δηαδηθαζία πξνζπάζεηαο
αλάπιαζεο ησλ παξειζνληηθψλ ηξαπκαηηθψλ εκπεηξηψλ, κέζα απφ ηηο ηαθηηθέο
αληηκεηψπηζεο ηνπ εζληθνχ ηξαχκαηνο.

18
1.4 Η θελόηεηα ηοσ εζφηερηθού θόζκοσ, ο κεταληζκός ηες προβοιής θαη ε
δηακόρθφζε ηες θαζηζηηθής ηασηόηεηας
Ζ εζσηεξηθή θελφηεηα απνηειεί ην απνηέιεζκα ηεο παχζεο ηεο ηζνξξνπίαο ησλ
ηξηψλ κεξψλ ηεο ςπρήο θαη ηεο έιιεηςεο ηεο θαηάζηαζεο έλσζεο ησλ δχν
ελνξκήζεσλ ηεο ςπρήο. Ζ επηζπκία εμφλησζεο ησλ πεξηερνκέλσλ ηνπ εαπηνχ,
επηζηξνθήο ζε έλα κέξνο ρσξίο δηακάρε θαη απφγλσζε, έλα κέξνο, φπνπ ην εγψ
θαηεδαθίδεηαη, απνηειεί κέξνο ηνπ ελζηίθηνπ ηνπ ζαλάηνπ, κηα θαζνιηθή επηζπκία γηα
ζάλαην πνπ ελεξγνπνηείηαη ζε πεξηφδνπο ηξαχκαηνο θαη εζληθήο ηαπείλσζεο
(Wieland, 2015). Σν άδεηαζκα ησλ πεξηερνκέλσλ ηνπ εζσηεξηθνχ θφζκνπ, χζηεξα
απφ ην βίσκα ηνπ πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο θαη ηεο ςπραλαγθαζηηθήο αλαβίσζήο ηνπ,
κέζσ ηνπ εζληθνχ νδεγνχλ ζηελ θαηαρξεζηηθή δξάζε ηνπ κεραληζκνχ άκπλαο ηεο
πξνβνιήο. Ζ πξνβνιή απνηειεί έλαλ αζπλείδεην κεραληζκφ δξάζεο ηνπ εγψ πνπ
ζηελ νπζία νθείιεηαη ζην εμαζιησκέλν εγψ θαη ζηελ κε θαηάθηεζε ηεο αξρήο ηεο
πξαγκαηηθφηεηαο. ΢ηελ πξνβνιή, δελ ππάξρνπλ ςπρνινγηθά φξηα αλάκεζα ζηνλ
εαπηφ θαη ηνλ θφζκν πνπ ην πεξηβάιιεη: ε δηαθνξεηηθφηεηα αλάκεζα ζηνλ εαπηφ θαη
ηα εμσηεξηθά αληηθείκελα δελ πθίζηαηαη. Σν άηνκν εθιακβάλεη ηηο ελδνγελείο ηνπ
δηεξγαζίεο σο εμσγελή θαηλφκελα θαη πξνβάιιεη ηα εζσηεξηθά ηνπ αληηθείκελα (ηα
κλεκνληθά θαηάινηπα ηνπ πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο) ζην αληηθείκελν, ην νπνίν
απνηειεί, πηα, ηνλ ίδην ηνλ απερζή εαπηφ. Οη πξνβαιιφκελεο ζηάζεηο
δηαζηξεβιψλνπλ, πιήξσο, ην αληηθείκελν, ζην νπνίν πξνβάιινληαη. Ζ πξνβνιή
απνηειεί κηα κπζηεξηψδε δηαδηθαζία πνπ ζε θαηαζηάζεηο θφβνπ ζπλδέεηαη κε κηα
αζπλείδεηε θαηαδησθηηθή καλία πξνο ην αληηθείκελν θαη κε ηνλ ζαδηζκφ. Ζ
πξνβνιηθή ηαχηηζε έρεη ζθνπφ ηελ ζπλέρεηα ηνπ ίδηνπ ηνπ εαπηνχ θαη ησλ
ηξαπκαηηθψλ βησκάησλ ηνπ (Freud, 2012).
Ο άδεηνο εζσηεξηθφο θφζκνο νδεγεί ζηελ αλαδήηεζε ηεο απφιπηεο θελφηεηαο
θαη απαιιαγήο απφ νηηδήπνηε δηαθνξεηηθφ. Ζ θελφηεηα απηή νδεγεί ζην ζάλαην ηνπ
ζπκβνιηθνχ, αιιά θαη ζε έλα εζηθφ θελφ, φπνπ φια είλαη εθηθηά θαη επηηξεπηά. ΢ε
απηή ηελ ςπρηθή δηάζεζε δελ ππάξρεη παηέξαο, νχηε νηδηπφδεηα απαγφξεπζε θαη ε βία
γίλεηαη πηα πην εχθνιε. Σν λαξθηζζηζηηθά πιεγκέλν άηνκν κεηακνξθψλεη ζην κπαιφ
ηνπ έλαλ άιιν άλζξσπν ζε κηα κεηαθνξά απηνχ πνπ έρεη ζπκβεί ζηνλ ίδην. Tν
ππνθείκελν πξνβάιιεη ζην αληηθείκελν ηελ δηθή ηνπ αίζζεζε θελνχ, βιέπνληάο ην
ρσξίο αμία, άδεην. ΋ια ηα αληηθείκελα είλαη πξνζβάζηκα θαη ε βία απινπνηείηαη. Ζ
θαηαζηξνθή ηνπ άιινπ γελλά πξνζσπηθή αλσηεξφηεηα θαη εμηδαλίθεπεηαη. Δθφζνλ
φια ηα δηαθνξεηηθά αληηθείκελα εμαιεηθζνχλ, κπνξεί λα εμαγληζηεί ην λαξθηζζηζηηθφ

19
κπαιφ. Ο νινθιεξσηηθφο πφιεκνο ηνπ εζσηεξηθνχ θφζκνπ θαη ε πξνβνιή ηνπ ζηνλ
εμσηεξηθφ, νδεγεί ζηελ εμάγληζε ηνπ εαπηνχ απφ ην πξνζσπηθφ ηξαχκα. ΢πλεπψο, ε
‘πλεπκαηηθή γελνθηνλία’ πξνεγείηαη ηεο γελνθηνλίαο νιφθιεξσλ ιαψλ (Bollas 1993).
Ζ απινπνίεζε ηνπ κπαινχ, ιφγσ ηνπ ςπρηθνχ θελνχ, νδεγεί ζηελ πξνζπάζεηα
εμάιεηςεο ησλ δηαθνξεηηθψλ αληηθεηκέλσλ, ζηα νπνία πξνβάιιεηαη ν εαπηφο
(Chasseguet-Smirgel, 1986). Ζ πξνβνιή ηεο εζσηεξηθήο ζχγθξνπζεο ζηηο
θαηαζηάζεηο ηεο εμσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο είλαη θάηη πνπ κπνξνχκε λα
ππνζέζνπκε, κέζα απφ ηελ κειέηε ησλ απνζπαζκάησλ ηεο Υξπζήο Απγήο. << (……)
θαη ελώλνπλ ηηο δπλάκεηο ηνπο κε ηηο δηθέο καο γηα λα βαδίζνπλ ηνλ δύζβαην αιιά
όκνξθν δξόκν πνπ ράξαμαλ νη πξσηνπόξνη ηνπ ειιεληθνύ Δζληθηζκνύ ηεο επνρήο καο.
Έλαλ δξόκν πνπ είλαη ηξνκαθηηθά κα θαη ζπλάκα, όκνξθα κνλαρηθόο (…..) ε
ζύγθξνπζε θπιάεη ζην αίκα καο θαη ηα πεδία ησλ αγώλσλ είλαη ην θπζηθό καο
πεξηβάιινλ>>.3 Ζ έλσζε ησλ ειιήλσλ εζληθηζηψλ θέξεηαη λα αθνινπζεί έλαλ
δχζβαην θαη ηξνκαθηηθφ δξφκν, θαζψο απηφο θαζνδεγείηαη απφ ηα βίαηα θαη άγξηα
έλζηηθηά ηνπο. Παξά ηελ βηαηφηεηα θαη ηελ εζσηεξηθή θελφηεηα πνπ ελψλνπλ ηα
άηνκα, ην θαζέλα ληψζεη, παξάιιεια, ηφζν κνλαρηθφ, θαζψο γηα ηνπο πξνζσπηθνχο
ηνπ αζπλείδεηνπο θαη παξειζνληηθνχο ιφγνπο επέιεμε ηα αηκάηηλα θαη πνιεκηθά
κνλνπάηηα ηεο ζχγθξνπζεο πνπ, πιένλ, απνηειεί ηελ πξνζσπηθφηεηα θαη ηελ
ηαπηφηεηά ηνπ. Ζ έλσζε ησλ βίαησλ δπλάκεσλ ζχγθξνπζεο πνπ είλαη έηνηκεο γηα ηελ
γνεηεία ηνπ επηθίλδπλνπ θαη ηξνκαθηηθνχ αγψλα είλαη βαζηθφ ζηνηρείν ηεο δνκήο ηεο
θαζηζηηθήο ζθέςεο ηεο Υξπζήο Απγήο, κε ζθνπφ ηελ εμάιεηςε ησλ πεξηερνκέλσλ
ηφζν ηνπ εαπηνχ, φζν θαη ηνπ εμσηεξηθνχ θφζκνπ.
Ο ζάλαηνο κέζα ζηνλ εαπηφ, αιιά θαη έμσ απφ απηφλ απνηειεί εξσηθφ
πξφηππν γηα ηελ Υξπζή Απγή. <<Ο ήξσαο έρεη απνδερζεί ην ζάλαην σο κέξνο ηεο
δσήο ηνπ. Έρεη αγθαιηάζεη ην ζάλαην (…..) >>.4

Ο εξσηθόο άλζξσπνο δελ πθίζηαηαη ηνλ ζάλαηνλ. Γη’απηόλ θαη ν ζάλαηνο αθόκε
δελ είλαη πάζρεηλ, είλαη πξάηηεηλ. Δίλαη ε ηειεπηαία πξάμηο, κε ηελ νπνία
επηζθξαγίδεη όιαο ηνπ ηαο άιιαο πξάμεηο. Σνύο δίδεη απηή ην λόεκα, δίνηη ε Εσή

3
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, ΢ρνηλάο ΢σηήξεο, Άξζξν ‘Φνξψληαο ηηο καχξεο κπινχδεο’
(ζει 7-9).
4
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 10, 2015, Ηεξνθιήο Κ., Άξζξν ‘Πξναηψληεο Πνιεκηθέο Ηαρέο’ (ζει
58).

20
 όιε είλαη κία δηαξθήο αξρή, θαη ε αξρή ην λόεκά ηεο αληιεί από ην ηέινο, ηνπ
νπνίνπ εηλ’ ε αξρή. Καη είλαη ην ηέινο ν ζάλαηνο, αιιά θαη ε ηειείσζηο.5

Ζ Υξπζή Απγή ζεσξεί πσο απνηειείηαη απφ εξσηθνχο αλζξψπνπο, θαζψο απηνί
παξνπζηάδνληαη λα κνρζνχλ γηα ηελ επαλάθηεζε ηνπ εζληθνχ κεγαιείνπ ηεο παηξίδαο,
εμνινζξεχνληαο ηνπο μέλνπο/ερζξνχο πνπ πξνζπαζνχλ λα ην ππνλνκεχζνπλ. Ζ
εμηδαλίθεπζε ηνπ ζαλάηνπ είλαη βαζηθφ ζηνηρείν ηεο ηαπηφηεηαο ησλ εξσηθψλ
αλζξψπσλ, θαζψο απηφο πξαγκαηνπνηείηαη ζην φλνκα ηεο ειιεληθήο θπιήο θαη ζηνλ
βσκφ ηεο αλσηεξφηεηάο ηεο. <<Ζ εξσηθή αληίιεςηο ηεο Εσήο αλαρσξεί από ηελ
αξρήλ, όηη ε Εσή είλ’έλαο δηαξθήο αγώλ, κία αδηάθνπνο, ρσξίο ηέξκα θαη ρσξίο
ζηακάηεκα, κάρε ελαληίνλ ηεο θύζεσο, ελαληίνλ ησλ άιισλ αλζξώπσλ, ελαληίνλ ηνπ
εαπηνύ καο>>.6 Δπίζεο, κέζα ζην ηειεπηαίν απφζπαζκα, κπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε
θάπνηνπ είδνπο απνγνήηεπζε γηα ηελ κε χπαξμε λνήκαηνο ηνπ δηαξθνχο αγψλνο ηεο
δσήο, θαζψο θαη ηελ πεπνίζεζε πσο ε δσή ηίζεηαη ελάληηα ζηνπο λφκνπο ηεο θχζεο,
ελψ ν ζάλαηνο απνηειεί εξσηθή αληίιεςε θαη ηνλ ηειηθφ ζθνπφ ηνπ αλζξψπνπ, εμ νχ
θαη ε ζηξνθή ηνπ ελάληηα ζηνπο άιινπο αλζξψπνπο, αιιά θαη πξνο ηνπο ίδηνπο ηνπο
εαπηνχο. Σν έλζηηθην ζαλάηνπ έρεη ηνλ πξσηεχνληα ξφιν θαη ε θαηαζηξνθή/ην
πέξαζκα ζην ηέινο ηνπ θφζκνπ είλαη ε κφλε ιχζε ηεο αλαγέλλεζεο πλεχκαηνο θαη
ζψκαηνο: κηα εμαγληζηηθή δηαδηθαζία πνπ δξα απειεπζεξσηηθά απφ ην βάξνο ηεο
δσήο θαη θαηαιήγεη ζηνλ άπιν θφζκν, αθνχ πξψηα εμσηεξηθεπζεί θαη θαηαζηξέςεη
ηηο αληηθεηκελφηξνπεο ζρέζεηο.
Ζ νινθιεξσηηθή πξνβνιηθή ηαχηηζε είλαη ην βαζηθφ ζηνηρείν δηακφξθσζεο
ηεο βίαεο ηαπηφηεηαο ηνπ θαζηζκνχ. Ζ θαηαζηξνθή ηνπ ππνθεηκέλνπ ζηελ
νινθιεξσηηθή πξνβνιηθή ηαχηηζε ζεκαίλεη ηελ θαηαζηξνθή φισλ ησλ
αληηθεηκελφηξνπσλ ζρέζεσλ, ησλ ζρέζεσλ, δειαδή, κε ηα αληηθείκελα. Απηή ε
απνπζία αλεζπρίαο γηα ηνπο αλζξψπνπο είλαη αθφινπζν ηεο θελφηεηαο ηνπ
εζσηεξηθνχ θφζκνπ. Ζ νκνηνγέλεηα πνπ δεκηνπξγείηαη, κέζα απφ ηελ νινθιεξσηηθή
πξνβνιηθή ηαχηηζε, είλαη ε νπζία ηνπ απνιπηαξρηζκνχ. Με απηή ηελ έλλνηα, ε
επηζπκία ηνπ ζαλάηνπ είλαη πάληα κηα πιεπξά ηεο αλζξψπηλεο πξνβνιήο θαη ν
πεηξαζκφο ηεο απηαξρηθήο έθθαλζεο ηνπ εαπηνχ είλαη πάληα εθεί ζαλ επηινγή. Ο

5
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 9, 2013, ΢πθνπηξήο Ησάλλεο, Άξζξν ‘Ζ Ζξσηθή Αληίιεςηο ηεο
Εσήο’ (33).
6
΢ην ίδην, Αιεμαλδξάθεο Κψζηαο, Άξζξν ‘Οη Ήξσεο Γελ Πεζαίλνπλ Πνηέ’ (ζει 23).

21
ζάλαηνο κέζα απφ ηελ απηαξρηθή ζχγθξνπζε απνηειεί ηελ πξαγκαηηθφηεηα ηεο
Υξπζήο Απγήο.

Γελ ςεπδόκαζηε. Δκείο δελ ζα πξνιάβνπκε λα δνύκε ην απώηαην όλεηξν λα γίλεηαη

πξαγκαηηθόηεηα. ΢ε εκάο όκσο έιαρε λα δήζνπκε ηελ νκνξθηά ηνπ αγώλα, ηελ
ζπγθίλεζε ηεο κάρεο, ηελ αίγιε ησλ ηαξαγκέλσλ επνρώλ πνπ δνύκε θαη όζσλ
αθόκε έξρνληαη – ραξείηε ην (…..) γηαηί ε εμαγληζηηθή ζύγθξνπζε θέξλεη ηνλ
εζσηεξηθό θαζαξκό πνπ θάλεη ηνλ άλζξσπν αλώηεξν από ηελ κάδα.7

Μνηάδεη ζαλ λα πξνηείλνληαη σο κάξηπξεο γηα έλαλ ζθνπφ πνπ δελ ζα δνπλ λα
πξαγκαηνπνηείηαη. Πξφθεηηαη γηα έλα είδνο δνγκαηηθήο ζξεζθεπηηθήο αληίιεςεο/έλαλ
κφρζν πνπ απνδίδεηαη ζηελ εληνιή απφ θάπνηα αλψηεξε δχλακε/ηελ δχλακε ηεο
θχζεο, ζηελ ηπθιή ππαθνή θαη πξνζήισζε ζε έλαλ ζθνπφ θαληαζηαθφ θαη ηδαληθφ.
Καηά ηα ιεγφκελα ηνπ ίδηνπ ηνπ Μηραινιηάθνπ (2000, ‘Δρζξνί ηνπ θαζεζηώηνο.
Υξπζή Απγή 1993-1998’): <<΋ια εθεί κέζα ιεηηνπξγνύλ κε κία ππνδεηγκαηηθή
πεηζαξρία θαη κε κηα πξνζήισζε θαη έλαλ θαλαηηθό ζξεζθεπηηζκό>> (ζει 31). Ο
πξνζειπηηζκφο ηεο Υξπζήο Απγήο ζηα θπιεηηθά ηδεψδε γελλά ηελ αθξφηεηα, ηελ βία
θαη ηελ ερζξνπξαμία. Βξίζθεηαη έμσ απφ θάζε ινγηθή ζχιιεςε θαη νξζνινγηθή
εμήγεζε. Σν άηνκν έρεη απνζπλδεζεί απφ ηηο ιεηηνπξγίεο ηνπ εγψ θαη ηεο
πξαγκαηηθφηεηαο θαη έρεη δνκήζεη ην ππεξεγψ ηνπ βάζεη ελφο παξαλντθνχ
θνληακεληαιηζκνχ θαη κηαο άθακπηεο ηαπηφηεηαο, γηα ράξηλ ηεο θαληαζηαθήο
απνζηνιήο πνπ έρεη θιεζεί λα πξαγκαηνπνηήζεη. Ζ θαηάζηαζε απηή απνηειεί κέξνο
ηνπ ελζηίθηνπ ζαλάηνπ: κηα πξνζπάζεηα απνθπγήο ηεο επψδπλεο πξαγκαηηθφηεηαο
θαη πεξάζκαηνο ζηνλ παξάδεηζν, γηα ηνλ νπνίν ην άηνκν είλαη δηαηεζεηκέλν λα ράζεη
ηελ δσή ηνπ θαη λα εθπιεξψζεη ηνλ πξσηαξρηθφ ηνπ ζθνπφ ζαλάηνπ/ην πέξαζκα ζηελ
αλφξγαλε χιε. Ζ θαζηζηηθή ιχζε απνηειεί ηελ εθκεδέληζε ησλ αληηθεηκέλσλ θαη ηνλ
δηαζθνξπηζκφ ηνπ ζε λεθξά θνκκάηηα. Ο θαζηζκφο, ππφ απηήλ ηελ έλλνηα, απνηειεί
ηελ αλαπαξαγσγή θαη πξνβνιή ηνπ λεθξνχ εζσηεξηθνχ θφζκνπ ζηα αληηθείκελα θαη
ζηνλ ρψξν ηεο εμσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο (Wieland, 2015). Αζπλείδεηα,
δηεγείξνληαη ζεμνπαιηθά φηαλ ζπλεηδεηνπνηνχλ ηνλ μέλνλ/άιινλ, θαζψο απηφο
απνηειεί ην αδχλαην ηεο ζεμνπαιηθήο δηαζηξνθήο ηνπο. Ο θαζηζκφο απνηειεί έλα
αλεθπιήξσην ζεμνπαιηθφ παξαιήξεκα. Ο θαζηζκφο απνηειεί κηα θνβία θαη έλα

7
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, ΢ρνηλάο ΢σηήξεο, Άξζξν ‘Φνξψληαο ηηο καχξεο κπινχδεο’
(ζει 11).

22
κίζνο πνπ έρνπλ ξίδα ηηο εζσηεξηθέο ζπγθξνχζεηο ηνπ αηφκνπ, ηηο λαξθηζζηζηηθέο
καηαησκέλεο επηζπκίεο, ηελ αδπλακία δηαρείξηζεο ηνπ ίδηνπ ηνπ εαπηνχ θαη ηελ
πξνβνιή ησλ θαηαζηάζεσλ απηψλ ζηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα (Fromm,
1941/1971). Ζ πξνβνιή απηή γίλεηαη κέζα απφ ηελ επίδεημε δχλακεο, ηελ
απηαξρηθφηεηα, θαη ηελ βία. Ζ εζσηεξηθή απνδηνξγάλσζε κεηαηξέπεηαη ζε
επηζεηηθφηεηα απέλαληη ζηνπο ερζξνχο, νη νπνίνη απνηεινχλ, ζηελ νπζία, ηελ
πξνβνιή ησλ ίδησλ ησλ αηφκσλ πνπ κηζνχλ ηνλ εαπηφ ηνπο. Ζ εμαγληζηηθή
ζχγθξνπζε είλαη ε κφλε ιχζε γηα ηελ θάζαξζε ηνπ πιεγκέλνπ θαζηζηηθνχ κπαινχ.
Με βάζε ηνλ αζπλείδεην κεραληζκφ ηεο πξνβνιήο, ηα άηνκα ηεο Υξπζήο
Απγήο θνβνχληαη ηνλ ίδην ηνπο ηνλ εαπηφ, πεξηζζφηεξν απφ νπνηνδήπνηε ερζξφ. Ο
θφβνο ηνπο έγθεηηαη ζηνλ εγθισβηζκφ ηνπο ζηελ αξρατθή θαηάζηαζε ηνπ
πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο θαη ηνπ λαξθηζζηζηηθνχ πιήγκαηνο, γη’απηφ θαη αλαδεηνχλ
ςεπδεπίγξαθεο δηαδηθαζίεο αλάπιαζήο ηνπο. ΢ηα επεηζφδηα ησλ δηαδειψζεσλ,
βιέπνπλ, πάληνηε, ηελ επζχλε άιισλ, απηψλ πνπ ζηνρεχνπλ ζηελ αλαηξνπή ηεο
εζληθήο ζπλείδεζεο. <<Σνύξθνη, Μνγγόινη, δνινθόλνη>>, ζχλζεκα ζε δηαδήισζε ηεο
Υξπζήο Απγήο (Δθπνκπή ‘Σν θνπηί ηεο Παλδψξαο: Υξπζή Απγή’, 2009). ΢ην
ζχλζεκα απηφ, νη ρξπζαπγίηεο απνθαινχλ δνινθφλνπο ηνπο Σνχξθνπο. ΢ηελ
πξαγκαηηθφηεηα, νη Σνχξθνη δελ έρνπλ δηαπξάμεη θακία δνινθνληθή ελέξγεηα
ελαληίνλ ηνπο. Σα άηνκα ηεο Υξπζήο Απγήο πξνβάιινπλ ηελ δηθή ηνπο δνινθνληθή
ηάζε θαη ηα βίαηα έλζηηθηα ζηνπο ερζξνχο. Οη ππνζηεξηθηέο ηνπ θαζηζηηθνχ ηεο
θηλήκαηνο ιαηξεχνπλ ην κίζνο, αθνχ κηζνχλ, πξψηα απ’φια, ηνπο ίδηνπο ηνπο
εαπηνχο. Σν κίζνο ηνπο ελαπνηίζεηαη ζηελ άξλεζε ηνπ ςπρηθά ηζνπεδσκέλνπ ηνπο
θφζκνπ θαη ηεο καηαησκέλεο ηνπο πξνζπάζεηαο πξνζαξκνγήο ζηελ εμσηεξηθή
πξαγκαηηθφηεηα. Σν αζπλείδεηφ ηνπο είλαη θαηαθιπζκέλν απφ ηηο καηαησκέλεο απηέο
ζθέςεηο πνπ, φκσο, αξλνχληαη λα παξαδεθηνχλ θαη, έηζη, ηηο πξνβάιινπλ ζηνπο
άιινπο. Σα αξλεηηθά ζπλαηζζήκαηα ηνπ θφβνπ θαη ηνπ κίζνπο είλαη αιιειέλδεηα,
θαζψο ην κίζνο παξάγεηαη απφ ηνλ θφβν: ην άηνκν αληηιακβάλεηαη ηνλ θφβν θαη ηελ
αληθαλφηεηά ηνπ σο πξνο ηελ δηαρείξηζε ησλ εζσηεξηθψλ ηνπ ζπγθξνχζεσλ θαη
θαηαιήγεη λα κηζεί ηνλ εαπηφ ηνπ (Καζηνξηάδεο, 1999/2010). Άιισζηε, ν θαζηζκφο
απεπζχλεηαη πάληα ζην ζπλαίζζεκα, ζηηο εγγελείο θνβηθέο αληηδξάζεηο, ηηο νπνίεο
θαιιηεξγεί θαη ππνδαπιίδεη. Γξα εθηνλσηηθά ζηελ απειεπζέξσζε ηεο
ζπζζσξεπκέλεο εζσηεξηθήο επηζεηηθφηεηαο ησλ ππνζηεξηθηψλ ηνπ,
θαηαζθεπάδνληαο εμηιαζηήξηα ζχκαηα. Οη κφλεο αξεηέο πνπ αλαγλσξίδεη ε Υξπζή
Απγή, φπσο θαη ηα πξνγελέζηεξα θαζηζηηθά θηλήκαηα, είλαη ε ζθιεξφηεηα, ε

23
αλαιγεζία θαη ν αδίζηαθηνο ραξαθηήξαο σο εμέρνληα ραξαθηεξηζηηθά ηεο
αλσηεξφηεηαο ηνπ ππνθεηκέλνπ. Σαπηφρξνλα, νη αξεηέο απηέο απνηεινχλ θαη
επηζπκία γηα ζάλαην, γηαηί ζπλεπάγνληαη ηελ έθιεηςε ηνπ ππνθεηκέλνπ πνπ ηψξα
είλαη ρακέλν κέζα ζην αληηθείκελν πνπ έρεη θαηαιάβεη. Ζ ζχγθξνπζε ηεο
εμσηεξηθεπκέλεο επηζεηηθφηεηαο απνηειεί θάπνηνπ είδνπο αλαθνχθηζε απφ ηελ θξίζε
ηαπηφηεηαο, πξνζσπηθφηεηαο θαη ςπρηζκνχ ησλ κειψλ/νπαδψλ ηεο Υξπζήο Απγήο. Ζ
αληθαλφηεηα δηαρείξηζεο ηεο εζσηεξηθήο πάιεο θαη ησλ πξνζσπηθψλ θφβσλ
κεηαζηξέθεηαη ζε εμσηεξηθεπκέλεο βίαηεο επηζεηηθέο πξάμεηο.

1.5 Το εζληθό ηραύκα θαη ε υσταλαγθαζηηθή αλαβίφζε ηοσ προζφπηθού

΢ηελ ζεκεξηλή ειιεληθή νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή πξαγκαηηθφηεηα ηεο θηψρεηαο θαη
ηεο αλέρεηαο, ε Υξπζή Απγή εμηζψλεη ηελ θηψρεηα κε ηνλ ζάλαην ηεο Διιάδαο θαη, ελ
ζπλερεία, κε ηνλ ζάλαην ηνπ ίδηνπ ηνπ εαπηνχ. Ζ θηψρεηα παξνπζηάδεηαη απφ ηελ
Υξπζή Απγή σο απνηέιεζκα ηεο νηθνλνκηθήο, θνηλσληθήο θαη πνιηηηζκηθήο
αιινίσζεο θαη παξαθκήο πνπ έρεη πξνέιζεη απφ ηα άξξσζηα θχηηαξα ησλ
μέλσλ/ερζξψλ. Σν δειεηεξηαζκέλν αίκα ησλ ερζξψλ θαη ε ζπλεπαγφκελε θπιεηηθή
κφιπλζε είλαη ε αηηία ηεο νινθιεξσηηθήο εμνιφζξεπζεο θαη ζαλάηνπ ηεο ειιεληθήο
αλψηεξεο πνιηηηζκηθά θπιήο. Γηα ηελ Υξπζή Απγή, νη μέλνη απνηεινχλ ηα κηαξά
θχηηαξα πνπ λνζεχνπλ ηνλ ειιεληθφ εζληθφ θνξκφ. Αζπλείδεηα, νη μέλνη ζεσξνχληαη
πσο θιέβνπλ ηελ αλσηεξφηεηα ηνπ ςπρηθά πιεγκέλνπ αηφκνπ θαη πξνθαινχλ ηελ
αλαβίσζε ησλ αζπλείδεησλ πξνζσπηθψλ ηξαπκάησλ ηνπ ελζηίθηνπ ζαλάηνπ. Ζ
αλαβίσζε απηή νδεγεί ζηελ κεηαηφπηζε ηεο εζσηεξηθήο θελφηεηαο θαη ηνπ ςπρηθνχ
θελνχ ζην βηνινγηθφ πεδίν θαη ζηνπο θφβνπο ηνπ πξαγκαηηθνχ αθαληζκνχ θαη
ζαλάηνπ ηνπ αηφκνπ. Ο θίλδπλνο ηεο θηψρεηαο θαη ηνπ θνηλσληθνχ απνθιεηζκνχ,
ιφγσ ησλ μέλσλ/άιισλ, απνηειεί έλα πιήγκα πνπ εμηζψλεηαη κε ηνλ ζάλαην θαη ην
πέξαζκα ζηελ πιήξε απνζχλζεζε, ιφγσ ηνπ εμαζιησκέλνπ αηζζήκαηνο
απηνζπληήξεζεο θαη ηνπ απνηπρεκέλνπ εγψ. Ζ Υξπζή Απγή παξνπζηάδεηαη σο ε
κφλε ιχζε επαλφξζσζεο ηεο ηξαγηθφηεηαο απηήο.
Ζ θηψρεηα εηζέξρεηαη ζηνλ θεληξηθφ άμνλα ηνπ δεκφζηνπ ιφγνπ ηεο Υξπζήο
Απγήο (Φξαγθνπδάθε, 2013). Οη κεηαλάζηεο απνηεινχλ ηνπο απνδηνπνκπαίνπο
ηξάγνπο, ζηνπο νπνίνπο επηξξίπηνληαη ηα αίηηα απψιεηαο ηνπ νηθνλνκηθνχ πινχηνπ
θαη ηεο ζπλεπαγφκελεο πνιηηηζκηθήο αιινίσζεο. Μέζα απφ ηελ θαληαζηαθή ειπίδα

24
ηεο επαλάζηαζεο θαη ηελ πίζηε ζηελ αλσηεξφηεηα ηεο θπιήο, νη βίαηεο, πηα, ςπρέο ζα
απνθηήζνπλ θαη πάιη ηελ πξνζσπηθή δφμα θαη ηελ εζληθή αθεξαηφηεηα ηεο θπιήο
ηνπο. Δπεηδή ε θηψρεηα μππλά αηζζήκαηα αλαμηνπξέπεηαο θαη κεδακηλφηεηαο
ζπλδέεηαη αζπλείδεηα κε ηα εζσηεξηθά κλεκνληθά θαηάινηπα ησλ πξνζσπηθψλ
ηξαπκάησλ θαη απνγνεηεχζεσλ, κέζσ ηεο κεηαβίβαζεο. Ζ κεηαβίβαζε αθνξά ηελ
κεηαηφπηζε ησλ αζπλείδεησλ επηζπκηψλ ηνπ ςπρηζκνχ ζηα αληηθείκελα θαη ζηηο
θαηαζηάζεηο ηεο εμσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο. ΢ηελ νπζία, ε εμσηεξηθή
πξαγκαηηθφηεηα εμηζψλεηαη κε ηελ ςπρηθή πξαγκαηηθφηεηα. Ζ αλάθηεζε ηεο
θπξηαξρίαο ηνπ πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο εμηζψλεηαη κε ην εζληθφ: ηελ επαλάζηαζε
εθδησγκνχ ησλ ππαίηησλ μέλσλ/άιισλ θαη ηελ αλάθηεζε ηνπ εζληθνχ κεγαιείνπ.
΢ηελ πξαγκαηηθφηεηα, ε κεηαβηβαζηηθή απηή ζπκπαηγλία επηδηψθεη ηελ
ςπραλαγθαζηηθή παιηλφξζσζε ηεο αθεξαηφηεηαο ηνπ ίδηνπ ηνπ πιεγκέλνπ εαπηνχ
πνπ δηαθαηέρεηαη απφ κηα καληψδε πίζηε ζηελ εζληθή θαη ηελ ζπλεπαγφκελε
πξνζσπηθή αλσηεξφηεηά ηνπ, έλαληη θάπνηνπ άιινπ (Bollas, 1993).
Σα κλεκνληθά θαηάινηπα ηνπ εζσηεξηθνχ ηνπ ςπρηθνχ νξγάλνπ θαη νη άιπηεο
πξσηαξρηθέο ζπγθξνχζεηο ηνπ πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο κπνξνχλ λα εθθνξηηζηνχλ
βίαηα ζηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα σο παζνινγηθέο δηαδηθαζίεο. Ζ
εμσηεξηθεπκέλε επηζεηηθφηεηα πεγάδεη απφ εζσηεξηθέο ζπγθξνχζεηο ηνπ αηφκνπ θαη
έρεη ξίδεο ην λαξθηζζηζηηθφ πιήγκα θαη ηελ καηαίσζε. Ο φξνο ηνπ λάξθηζζνπ αηφκνπ
αθνξά απηφλ πνπ έρεη ηελ επίγλσζε πσο θάηη ηνπ ιείπεη. Απαξλείηαη ηνλ εαπηφ ηνπ
θαη, έηζη, αδπλαηεί λα ζπζρεηηζηεί κε ηνπο άιινπο αλζξψπνπο. Ζ ιεηηνπξγία ηνπ εγψ
έρεη, πιήξσο, απνηχρεη. Σν λαξθηζζηζηηθφ άηνκν πιάζεη κηα ςεπδή εηθφλα γηα ηνλ
εαπηφ ηνπ πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ εμηδαληθεπκέλε εηθφλα ηνπ θαη ην ηδεψδεο εγψ ηνπ.
Ζ ςεπδή απηή εηθφλα νδεγεί ην άηνκν ζην λα κελ κπνξεί λα αγαπήζεη νχηε ηνλ ίδην
ηνπ ηνλ εαπηφ, θαζψο απηφο απέρεη απφ ηνλ ηδεαηφ, αιιά νχηε θαη ηνπο άιινπο
αλζξψπνπο, θαζ’φηη απηνί απνηεινχλ ηελ πξνβνιή ηνπ εαπηνχ ηνπ. Οη απαξρέο ηνπ
λαξθηζζζηζηηθνχ πιήγκαηνο ηίζεληαη ζηελ παηδηθή ειηθία, φπνπ ην παηδί απαξληέηαη
έλα θνκκάηη ηνπ εαπηνχ ηνπ θαη ησλ ελνξκήζεψλ ηνπ, πξνθεηκέλνπ λα αληαπνθξηζεί
ζηηο απαηηήζεηο ησλ γνληψλ θαη λα γίλεη αγαπεηφ (Freud, 1955). ΢ην νηδηπφδεην
ζχκπιεγκα ελαπνηίζεληαη νη ξίδεο ησλ πξσηαξρηθψλ ηξαπκαηηθψλ ελνξκήζεσλ, φπνπ
ε απψιεηα ηεο αγάπεο απφ ην πξσηαξρηθφ αληηθείκελν αγάπεο, ηελ κεηέξα (εξσηηθφο
πφζνο γηα ηελ κεηέξα θαη πξνζπάζεηα πιήξνπο απνξξφθεζεο απφ ην ζψκα/πλεχκα
ηεο), βιάπηεη ηελ απηνεθηίκεζε θαη δεκηνπξγεί ηελ λαξθηζζηζηηθή νπιή ελφο
λεπξσηηθνχ ζπλαηζζήκαηνο θαησηεξφηεηαο (Freud, 1920/2014). Ο πξαγκαηηθφο

25
εαπηφο, φκσο, βξίζθεη ηνλ ηξφπν λα επαλέιζεη ζηελ επηθάλεηα θαη ζε θαηαζηάζεηο
θξίζεο θαη εζληθνχ ηξαχκαηνο κπνξεί λα εθδεισζεί κε νξγή θαη εμσηεξηθεπκέλε
επηζεηηθφηεηα. ΢ην θαηαθεξκαηηζκέλν ηδεψδεο εγψ ελαπνηίζεηαη ε πίζηε ζην εζληθφ
κεγαιείν: κηα εζσηεξηθή αλάγθε απηναλχςσζεο ηνπ πιεγκέλνπ εαπηνχ (Freud,
1955). Οη ηξαπκαηηθέο ελνξκήζεηο βξίζθνπλ ηελ απνδνκεηηθή νδφ εθθφξηηζεο πνπ
απηνλνκείηαη θαη αληηηίζεηαη ζην ξεχκα ηεο δσήο. ΢ην ζεκείν απηφ, μεθηλά ε
θαηαζηξνθηθή θαη ζαλαηεξή δηαδξνκή ηεο εμσηεξηθεπκέλεο επηζεηηθφηεηαο
(Πνηακηαλνχ, 2007).
Ο απψηεξνο ζηφρνο ηνπ ελνξκεηηθνχ άμνλα ηεο επηζεηηθφηεηαο (εληαγκέλε
ζηελ ελφξκεζε ζαλάηνπ) είλαη ε θαηαζηξνθή ηνπ εγψ, κέζα απφ ηελ απνζχλζεζε
ησλ ζρέζεσλ, ηελ ελαληίσζε ζηνπο δεζκνχο θαη ζηνπο αληηθεηκελφηξνπνπο ηξφπνπο
ζπκπεξηθνξάο (ηνπο θαλφλεο ηεο εμσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο). Ο ελνξκεηηθφο
άμνλαο ηεο επηζεηηθφηεηαο, επίζεο, επηδηψθεη ηελ θαηαζηξνθή ηνπ αληηθεηκέλνπ πνπ
είλαη ν ζηφρνο ηεο επίζεζεο, ην νπνίν ελδερνκέλσο, κεηαβηβάδεηαη θαη ζε άιια
ππνθαηάζηαηα (Liaudet, 2007). Ζ δσψδεο θχζε ηνπ αηφκνπ ζπάεη ηα δεζκά ηεο θαη
απειεπζεξψλεηαη. Ζ ηξαπκαηηθή θαη επψδπλε πξαγκαηηθφηεηα νδεγεί ζηελ έθξεμε
ηεο εζσηεξηθήο πίεζεο θαη ησλ βίαησλ νξκψλ.
Ζ ζθνηαδηζηηθή αηζζεηηθή ηνπ θαζηζκνχ ζπλνδεχεηαη απφ θαληαζηψζεηο
νινθιεξσηηθήο βίαο θαη δηαζηξνθηθήο απφιαπζεο εμφλησζεο ηνπ εηέξνπ θαη
αλχςσζεο ηνπ εζσηεξηθά πιεγκέλνπ εαπηνχ: κηα κνξθή εμηδαλίθεπζεο ηεο
θπιεηηθήο εζλνθάζαξζεο (Λίπνβαηο, 2001). Ζ επαλάθηεζε ηνπ εζληθνχ κεγαιείνπ
θαη ε θπιεηηθή εζλνθάζαξζε ζα επαλνξζψζνπλ ην αίζζεκα ηεο λαξθηζζηζηηθήο
ληξνπήο ηεο θηψρεηαο (Wieland, 2015), ζχκθσλα κε ηελ ηδενινγία ηεο Υξπζήο
Απγήο. ΢ην εζληθφ απηφ έξγν, ε επαλάζηαζε ηεο Υξπζήο Απγήο παξνπζηάδεηαη σο ε
κνλαδηθή ιχζε επαλαθνξάο ηεο πξνζσπηθήο αμηνπξέπεηαο θαη ηνπ εζληθνχ
κεγαιείνπ. Ζ νηθνλνκηθή θηψρεηα ελππάξρεη ζην εγψ ηνπ αηφκνπ θαη ζρεηίδεηαη κε ην
αίζζεκα απηνζπληήξεζεο θαη επηβίσζεο ζηα δεδνκέλα ηεο εμσηεξηθήο
πξαγκαηηθφηεηαο. ΋ηαλ ην αίζζεκα απηζπληήξεζεο θαη ην εγψ έρνπλ απνηχρεη, ηφηε
ν θίλδπλνο κεηαθέξεηαη ζην εθείλν θαη ζηα πξσηαξρηθά πξνζσπηθά ηξαχκαηα πνπ
έρνπλ πιήμεη ζαλάζηκα ηνλ ςπρηζκφ. ΢χκθσλα κε ηνλ Ράηρ (2013), νη δηεθζαξκέλνη
αληίπαινη θαη νη μέλνη/άιινη πξέπεη λα εμνπδεηεξσζνχλ, δηφηη απηνί πξνθάιεζαλ ην
αίζζεκα θαησηεξφηεηαο ηεο αλψηεξεο πνιηηηζκηθά θπιήο. ΢ηελ πξαγκαηηθφηεηα, νη
ππαίηηνη επηλνήζεθαλ απφ ηνπο εζσηεξηθά πιεγκέλνπο εαπηνχο, γηα ηελ δηνρέηεπζε
πξνο απηνχο φιεο ηεο εζσηεξηθήο πίεζεο θαη ζχγθξνπζεο: κηα δηαδηθαζία επίξξηςεο

26
ησλ επζπλψλ ηνπ πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο. Έηζη, ε βηαηφηεηα ησλ ελζηίθησλ ηνπ id
(εθείλν) αλαδχεηαη ζην εγψ θαη ηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα, κε ζθνπφ ηελ
αλάθηεζε ηνπ πξσηαξρηθνχ αηζζήκαηνο παληνδπλακίαο, κέζα απφ ηελ παιηλφξζσζε
ηεο θηψρεηαο θαη ηελ πίζηε ζην εζληθφ κεγαιείν θαη ζηελ θπιεηηθή αλσηεξφηεηα.
Ζ επηδίσμε ηεο Υξπζήο Απγήο είλαη ε δηαίξεζε ηνπ θφζκνπ βάζεη ηνπ
θπιεηηθνχ πξνηχπνπ, ε θάζαξζε ηεο βξσκηάο θαη ε ηαηξηθή αλαγέλλεζε πνπ ζα
επηθέξεη, εθ λένπ, βηνινγηθέο αλαθαιχςεηο πεξί επγνληζκνχ ηεο ιεπθήο θπιήο.
΢χκθσλα κε ηνλ ίδην ηνλ Μηραινιηάθν ζε βηβιίν ηνπ (‘Γηα κηα Μεγάιε Διιάδα ζε
κηα Διεχζεξε Δπξψπε’, 2000), ην κεγαιχηεξν πξφβιεκα ηεο Δπξψπεο είλαη ην
θπιεηηθφ θαη, επνκέλσο, ν πφιεκνο ζα είλαη θπιεηηθφο. Μέζα απφ ηνλ θπιεηηθφ
πφιεκν, ε Υξπζή Απγή πξνηάζζεη πσο ζα επηηχρεη ηελ θαξπνθνξία θαη ηελ δηάδνζε
ηνπ αξραίνπ ειιεληθνχ πνιηηηζκνχ, έξγν πνπ παξεκπνδίζηεθε απφ ηνπο Δβξαίνπο θαη
ηνπο ιαζξνκεηαλάζηεο, νη νπνίνη έθιεςαλ ηελ ιάκςε ηνπ ειιεληθνχ πλεχκαηνο θαη
εηζέβαιαλ ζηελ Δπξψπε. Δπίζεο, ε παξαδνρή ηνπ ξαηζηζηηθνχ ηεο ραξαθηήξα
έγθεηηαη ζηελ θαληαζίσζή ηεο γηα κηα απφιπηα ξαηζηζηηθή Διιάδα, φπνπ ε
επηζεηηθφηεηα θαη ε βία ζα απνηεινχλ ηα κνλαδηθά φπια γηα ηελ λίθε ηνπ θπιεηηθνχ
πξνηχπνπ θαη ηελ νξηζηηθή αληηκεηψπηζε ησλ θνηλσληθννηθνλνκηθψλ πξνβιεκάησλ
ηεο ρψξαο. <<Απέλαληη ζε όινπο απηνύο Δκείο, ΢πλεηδεηνί Έιιελεο θαη ακεηαθίλεηα
Ραηζηζηέο, δίλνπκε ηε κάρε γηα ηελ Τπεξάζπηζε ηεο Ράηζαο θαη ηνπ Πνιηηηζκνύ καο...Ζ
ΔΛΛΑΓΑ ΢ΣΟΤ΢ ΔΛΛΖΝΔ΢. ΔΞΧ ΟΗ ΞΔΝΟΗ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ>>, απφζπαζκα
απφ ηελ εθεκεξίδα ηεο Υξπζήο Απγήο, δεκνζηεπκέλν απφ ηνλ Υαζαπφπνπιν (2013).
Υαξαθηεξηζηηθά είλαη θαη ηα ιφγηα ηνπ Υίηιεξ πεξί ηεο θαζαξφηεηαο ηνπ
αίκαηνο:

Έρνπκε λα πνιεκήζνπκε γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο ύπαξμεο θαη ηνπ

πνιιαπιαζηαζκνύ ηεο θπιήο καο θαη ηνπ ιανύ καο, ηελ ηξνθή ησλ παηδηώλ ηνπ θαη
ηελ θαζαξόηεηα ηνπ αίκαηνο, ηελ ειεπζεξία θαη αλεμαξηεζία ηεο παηξίδαο, θαη γηα
λα κπνξέζεη ν ιαόο καο λα σξηκάζεη, γηα λα εθπιεξώζεη ηελ απνζηνιή, πνπ ηνπ
έρεη αλαζέζεη ν δεκηνπξγόο ηνπ ζύκπαληνο.8

Ζ Υξπζή Απγή ραξαθηεξίδεηαη απφ εκκνληθφ/ςπραλαγθαζηηθφ ζαπκαζκφ πξνο ηνλ

Υίηιεξ θαη ηελ λαδηζηηθή ηδενινγία ηνπ πνπ αθνξά ηελ καληψδε επηδίσμε ηεο

8
Hitler, Adolf (2006), ‘O Aγώλ κνπ’, Μεηάθξαζε: Πάγθαινο, Αλδξέαο, Δθδφζεηο ΑΘΖΝΑ, Αζήλα
(Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1925), (ζει 234).

27
θπιεηηθήο εζλνθάζαξζεο: ηνλ πκλεί θαη ηνλ κηκείηαη σο πξνο ηηο ιεθηηθέο
αληηζεκηηηθέο ηνπ αθξφηεηεο, θαζψο θαη σο πξνο ηηο πξαθηηθέο ηνπ, ηηο νπνίεο
δηαθεξχζζεη πσο ζα αθνινπζήζεη, κέζα απφ ηνλ θπιεηηθφ πφιεκν. Σν Αίκα θαη ε
Σηκή, ηδενινγηθνί φξνη πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε πνιιά απφ ηα ζπλζήκαηα ηεο
Υξπζήο Απγήο, αιιά θαη ζηελ δψλε ηεο ελδπκαζίαο ησλ αλδξψλ ηεο, κε ηα αξρηθά Α-
Σ, αθνξνχλ ηνλ ‘Νφκν ηεο Νπξεκβέξγεο γηα ηελ Πξνζηαζία ηνπ Γεξκαληθνχ Αίκαηνο
θαη ηεο Γεξκαληθήο Σηκήο’, ν νπνίνο εμαηξνχζε ηνπο Δβξαίνπο απφ ηελ πξνζηαζία
πνπ δηθαηνχληαλ ηα ππφινηπα κέιε ηεο γεξκαληθήο λαδηζηηθήο θνηλφηεηαο. Σν ‘Αίκα-
Σηκή-Υξπζή Απγή’ ηζνχηαη κε ην λαδηζηηθφ ‘Blut und Ehre’ (Παπατσάλλνπ, 2013).
΢ε βηβιίν ηνπ, ν Μηραινιηάθνο (2000, ‘Δρζξνί ηνπ θαζεζηψηνο. Υξπζή Απγή
1993-1998’) ραξαθηήξηζε ηελ Υξπζή Απγή σο μεθάζαξα εζληθνζνζηαιηζηηθήο
θαηεχζπλζεο θίλεκα, γεγνλφο πνπ ηελ έθαλε λα μερσξίζεη θαη λα αλαδεηρζεί απφ ηα
πξψηα ρξφληα ηεο εκθάληζήο ηεο. Σνλ Γεθέκβξην ηνπ 1980 ήηαλ ε πξψηε θνξά πνπ
θπθινθφξεζε ην έληππν ‘Υξπζή Απγή’, ηνπ νπνίνπ ε επηκέιεηα ζηεξηδφηαλ ζηελ
ζπλεξγαζία αηφκσλ, γλψξηκα απφ ηνλ ρψξν ηεο ‘4εο Απγνχζηνπ’, ηελ αθξνδεμηά
πνιηηηθή νξγάλσζε πνπ ίδξπζε ν Κσλζηαληίλνο Πιεχξεο, ην 1960. Ζ νξγάλσζε απηή
απνηεινχζε κηα πνιηηηθή απεηθφληζε ηεο κεηαμηθήο θνπιηνχξαο κε πνιηηηθέο ζρέζεηο
θαη επηδησθφκελεο ηδενινγηθά θπιεηηθέο θαη λαδηζηηθέο επηξξνέο ζηελ Υνχληα ησλ
΢πληαγκαηαξρψλ ηνπ Παπαδφπνπινπ. Ο Μηραινιηάθνο εληάρζεθε ζηελ ‘4ε
Απγνχζηνπ’ ην 1973, ζε ειηθία 16 εηψλ, ζεκαηνδνηψληαο, έηζη, ηελ θαζηζηηθή ηνπ
πνξεία ζηελ νξγάλσζε πνπ ν ίδηνο ν Πιεχξεο πεξηέγξαςε σο ηε ‘κήηξα πνπ εγέλλεζε
ηαο κεηέπεηηα εζληθνζνζηαιηζηηθάο θηλήζεηο’ (Φαξξάο, 2012). Ο ζπλδπαζκφο ηνπ
θφθθηλνπ-καχξνπ απνηέιεζε ηελ ηειηθή κνξθή ηνπ εμσθχιινπ ηεο Υξπζήο Απγήο.
΢ην εμψθπιιν, πάληνηε, ππήξραλ απνθξπθηζηηθά ζχκβνια θαη θπζηθά, ε
ζβάζηηθα/ην θαηεμνρήλ ζχκβνιν ηνπ λαδηζκνχ, θαζψο θαη θσηνγξαθίεο ηνπ
εκπλεπζηή ηεο, ηνπ Υίηιεξ.

28
 Δμψθπιιν Δθεκεξίδαο ‘Υξπζή Απγή’, Σεχρνο 44, Απξίιηνο, 1989

Με μεθάζαξεο ςπραλαγθαζηηθέο επηξξνέο απφ ηνλ Υίηιεξ, ε Υξπζή Απγή

πξνβάιιεη ην θίλεκά ηεο σο θιεξνλφκν κηαο κπζηηθήο γλψζεο ηνπ θνζκηθνχ
γίγλεζζαη θαη ηνπ εζληθνζνζηαιηζκνχ, κέζσ ησλ νπνίσλ ζα θέξεη ζηελ επηθάλεηα ηηο
πξαγκαηηθέο ειιεληθέο ξίδεο θαη θαηαβνιέο θαη ζα αληηκεησπίζεη ηελ θξίζε θαη ηα
ζεκεξηλά πξνβιήκαηα ηνπ ειιεληθνχ ιανχ. Ζ λαδηζηηθή ηδενινγηθή θαηεχζπλζε ηεο
Υξπζήο Απγήο, κέζα απφ ηελ βία θαη ηελ εμνπδεηέξσζε ησλ ερζξψλ, παξνπζηάδεηαη
σο ε κνλαδηθή ιχζε γηα ηελ αλαγέλλεζε θαη ηελ απνθπγή ηνπ ζαλάηνπ ηεο Διιάδαο.
Ο αληηζεκηηηζκφο ηεο Υξπζήο Απγήο θαη ε ςπραλαγθαζηηθή κίκεζε ησλ
ηαθηηθψλ ηνπ Υίηιεξ έρνπλ ηελ κνξθή ηδενιεςίαο (Φξαγθνπδάθε, 2013). Οη
λαδηζηηθέο ηδενιεςίεο ηεο Υξπζήο Απγήο εηζβάιινπλ επίκνλα ζην κπαιφ ηεο θαη
ζπλνδεχνληαη απφ έλαλ επηηαθηηθφ θαη βίαην ηξφπν ζθέςεο θαη ηαθηηθήο: κηα
παιηλδξφκεζε ησλ θφβσλ ηνπ πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο θαη αληηκεηψπηζή ηνπο βάζεη
απνδεδεηγκέλσλ θαηαζηξνθηθψλ λαδηζηηθψλ πξνηχπσλ. Σν βαζηθφηεξν άγρνο ησλ
ηδενιεςηψλ αθνξά ηελ πηζαλή κφιπλζε. Σα κηθξφβηα, ε βξψκα θαη νη αθαζαξζίεο ηνπ
ίδηνπ ηνπ πιεγκέλνπ εαπηνχ εμηζψλνληαη κε ηνπο επίπιαζηνπο ερζξνχο θαη γελλνχλ
ηελ πξνζπάζεηα εμνπδεηέξσζεο ηνπ άγρνπο, κέζα απφ ηελ θαηαζηξνθή ηνπ
κνιπζκέλνπ ερζξνχ. Σν ελζηηθηηθφ αζπλείδεην θνκκάηη ησλ ςπραλαγθαζηηθψλ
επαλαιήςεσλ θάζαξζεο απνηεινχλ ε ηξαπκαηηθή πξσηαξρηθή απψιεηα θαη νη θφβνη
εθκεδέληζεο ηνπ εαπηνχ απφ ην πξσηαξρηθφ αληηθείκελν αγάπεο, ηελ κεηέξα. Ζ

29
αλαβίσζε ηνπ πξνζσπηθνχ απηνχ ηξαχκαηνο πξαγκαηνπνηείηαη κέζα απφ ηελ
πξνζπάζεηα αλάπιαζεο ηνπ εζληθνχ (Wieland, 2015). Αηκαηεξνί πφιεκνη, εδαθηθέο
βίαηεο δηεθδηθήζεηο, νινθαπηψκαηα θαη ζάλαηνη απνηεινχλ ηα φπια ηεο Υξπζήο
Απγήο: κηα ςπραλαγθαζηηθή δηαδηθαζία ελνξκεηηθήο επαλεπηβεβαίσζεο ηεο
απψιεηαο θαη ηεο απνγνήηεπζεο ηνπ πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο. Ζ ηθαλνπνίεζε ηεο
ελφξκεζεο ηνπ ζαλάηνπ πξαγκαηνπνηείηαη κέζα απφ ηελ απνηπρία επίηεπμεο ηνπ
ζηφρνπ, θαζψο θαη ηελ επαλάιεςε ηεο απνηπρίαο απηήο (ηεο απψιεηαο). Σν θπλήγη
ηνπ αληηθεηκέλνπ παξάγεη απφιαπζε, θαζψο δεκηνπξγεί έλα θιεηζηφ θαη αζθπθηηθφ
πιαίζην. Ζ ελφξκεζε εθθξάδεη ηελ επηζπκία αδχλαηεο πιεξφηεηαο, κέζα απφ ηελ
πξνζθφιιεζή ηεο ζε έλα αληηθείκελν. Σν πξαγκαηηθφ αληηθείκελν ηεο ελφξκεζεο
είλαη ε ίδηα ε απψιεηα (Laplanche & Pontalis, 1967/2008).
Ζ ‘κνίξα’, ελ πνιινίο, έρεη δηακνξθσζεί απφ ηηο επηδξάζεηο ηεο πξψηκεο
ηξαπκαηηθήο παηδηθήο ειηθίαο. Οη κεηέπεηηα ζρέζεηο νδεγνχληαη ζηελ ίδηα θαηάιεμε
απνγνήηεπζεο, ηδηαίηεξα κεηά ηελ απφθηεζε ελφο λένπ ηξαχκαηνο, θαζψο ην
ππνθείκελν επηιέγεη αληηθείκελα θαη ζπκπεξηθνξέο πνπ επηηξέπνπλ ηελ αλαβίσζε θαη
ηελ επαλάιεςε ησλ πξψηκσλ ηξαπκαηηθψλ παξειζνληηθψλ εκπεηξηψλ. ΢ηελ ςπρηθή
δσή ππάξρεη ε ςπραλαγθαζηηθή λεχξσζε αζπλείδεηεο επαλάιεςεο ησλ ηξαπκαηηθψλ
ελνξκήζεσλ, ε νπνία ππεξβαίλεη ηελ αξρή ηεο επραξίζηεζεο (Freud, 1920/2014). Ζ
ςπραλαγθαζηηθή πνιηηηθή ηεο Υξπζήο Απγήο απνηειεί ηελ εθθφξηηζε ησλ
εζσηεξηθψλ ζαλαηεξψλ ηξαπκαηηθψλ εθθάλζεσλ ηεο ςπρήο, έρνληαο φπια ηελ βία
θαη ηελ ζχγθξνπζε θαη επίθεληξν ηελ μελνθνβία πνπ βξίζθεη άιινζη ηελ πνιππιεζή
παξνπζία ησλ κεηαλαζηψλ.

Καη εδώ αθξηβώο θείηαη ε ηξαγηθόηεο ηνπ εξσηθνύ αλζξώπνπ. Ρηδσκέλνο είλαη
βαζύηαηα εηο ην παξειζόλ, ηνπ νπνίνπ είλαη ην εθιεθηόηεξνλ θάξπηζκα, κέζα ηνπ
νπνίνπ ζπκππθλώλεη εηο κνλαδηθόλ βαζκόλ εληάζεσο ην παξόλ – θαη όκσο
αξλείηαη ην παξόλ θαη ην κάρεη’ ελ νλόκαηη ηνπ κέιινληνο, ην νπνίνλ δε ν ίδηνο
πξνιεπηηθώο κόλνλ σο πξαγκαηηθόηεηα κέζα ηνπ (…..) Έηζη ηνπνζεηεί ν ίδηνο ηνλ
εαπηόλ ηνπ, εθιέγσλ νύησο εηπείλ ην επηθηλδπλόηεξνλ ζεκείνλ, κέζα εηο ηελ νξκήλ
θαη ηελ νξγήλ παληνδαπώλ ζπγθξνύζεσλ. ΢πγθξνύζεσλ πξνο ηνπ ζύγρξνλνύο ηνπ,
νη νπνίνη ηνλ κηζνύλ, δηόηη κηζνύλ ην κέιινλ εηο ην πξόζσπόλ ηνπ. ΢πγθξνύζεσλ
πξνο ηνλ ίδηνλ ηνλ εαπηόλ ηνπ, κηαο πάιεο καηαμύ ηεο πξαγκαηηθόηεηάο ηνπ, πνπ
αλήθεη εηο ην παξόλ, θαη ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ, πνπ αλήθνπλ εηο ην κέιινλ, πνπ
είλαη ην κέιινλ, πνπ ζα ηαο πνιεκήζεη θαη πάιηλ ελ νλόκαηη άιισλ δπλαηνηήησλ
από ηελ ζηηγκήλ πνπ ζα γίλνπλ πξαγκαηηθόηεο. Καη’απηόλ ηνλ ηξόπν δε

30
 ηαπηνρξόλσο ν εξσηθόο άλζξσπνο ηνλ κεγαιύηεξόλ ηνπ πόλνλ θαη ηελ
κεγαιπηέξαλ ηνπ ειπίδα. Εε ηελ ζπληξηβήλ θαη ηνλ πόλν ηνπ, αιιά δε καδί θαη ηελ
εζηθή αλαγθαηόηεηα ηνπ πόλνπ θαη ηνπ ρακνύ ηνπ. Κάηη πεξηζζόηεξνλ: Δξσηεύεηαη
ηελ ζπληξηβήλ ηνπ, ηελ ραίξεη’ εθ ησλ πξνηέξσλ, αληιεί ηελ ηιαξσηέξαλ ηνπ
αθξηβώο παξεγνξίαλ από ηελ ζπληξηβήλ ηνπ.9

Απφ ην παξαπάλσ απφζπαζκα, κπνξνχκε λα ππνζέζνπκε ηελ ιεθηηθή

απεηθφληζε ηνπ βαζηά ξηδσκέλνπ ηξαπκαηηθνχ παξειζφληνο ησλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο
Απγήο. Σν παξειζφλ, ζην νπνίν αλαθέξεηαη ε Υξπζή Απγή, θαίλεηαη λα εθθξάδεη
αζπλείδεηα ηηο πξνζσπηθέο, ηξαπκαηηθέο θαη πξσηαξρηθέο εκπεηξίεο πνπ εμηζψλνληαη
κε ηελ εμηδαλίθεπζε ηεο αξραίαο άξηαο θπιεηηθήο ςπρήο θαη ηνπ αξραίνπ πνιεκηθνχ
ηδεψδνπο, έηζη ψζηε λα αλπςσζεί εζηθά ν πιεγκέλνο ςπρηζκφο. Ζ άξλεζε θαη ε κάρε
θαηά ηνπ παξφληνο είλαη απνηέιεζκα ηεο θαηάξξεπζεο ησλ ηξηψλ κεξψλ ηεο ςπρήο
θαη ηνπ δέζκηνπ εγψ. Ζ ζπγθξνπζηαθή επηζπκία ησλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο Απγήο σο
πξνο ηηο πξνζηαγέο ηεο εμσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο, ην δηραζκέλν ηνπο εγψ,
δειαδή, πξνζπαζεί λα αλαζπληαρζεί, κέζα απφ ηελ άξλεζε ηνπ επψδπλνπ παξφληνο
θαη ηελ απειεπζέξσζε θαηαζηξνθηθψλ, βίαησλ θαη δνινθνληθψλ ελζηίθησλ ζαλάηνπ.
Σν δέζκην εγψ πξνζπαζεί λα ζπγθξνηεζεί, εθ λένπ, κέζα απφ ηελ ςπραλαγθαζηηθή
κπζνπιαζία ερζξψλ θαη ηελ αζπλείδεηε αλαβίσζε ησλ πξσηαξρηθψλ θφβσλ, κε
ζθνπφ ηελ θαληαζηαθή εμνιφζξεπζή ηνπο θαη ηελ δεκηνπξγία ελφο θαηλνχξηνπ θαη
ηδαληθνχ κέιινληνο, φπνπ ην άηνκν δελ ζα αηζζάλεηαη πσο ην κηζνχλ, ζπλαίζζεκα
πνπ ληψζεη γηα ηνλ ίδην ηνπ ηνλ εαπηφ. Σν κέιινλ ηεο Υξπζήο Απγήο απνηειείηαη απφ
ηελ ζπληξηβή ησλ εζσηεξηθψλ θφβσλ, κέζα απφ ηελ πξνβνιή ηνπο ζηνπο
εμσηεξηθνχο. Ζ εμαγληζηηθή απηή δηαδηθαζία ζα νδεγήζεη ζηελ δεκηνπξγία ελφο
κειινληηθνχ/θαηλνχξηνπ θαη θαζαξνχ/θπιεηηθνχ θφζκνπ ή ζε νινθιεξσηηθφ
αθαληζκφ ησλ εξψσλ, κέζα απφ ηελ πξαγκάησζε ηεο πξσηαξρηθήο θαληαζίσζεο ηνπ
ελζηίθηνπ ζαλάηνπ, ηεο επηζηξνθήο ζηνπο κεηξηθνχο θφιπνπο. Αλαθεξφκαζηε,
ινηπφλ, ζε πιήξσο αληηθαηηθέο επηζπκίεο θαη εθθάλζεηο ηνπ πιεγκέλνπ ςπρηζκνχ πνπ
απφ ηε κία επηδηψθνπλ ηελ παληνδπλακία θαη απφ ηελ άιιε ηελ νινθιεξσηηθή
απηνθαηαζηξνθή ηνπ ςπρηθνχ, αιιά θαη ζσκαηηθνχ νξγάλνπ. ΢χκθσλα κε ηελ
Πνηακηαλνχ (2007), ε κεηαβηβαζηηθή ζπκπαηγλία ησλ ηξαπκαηηθψλ πξνζσπηθψλ

9
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 9, 2013, ΢πθνπηξήο Ησάλλεο, Άξζξν ‘Οη Ήξσεο Γελ
Πεζαίλνπλ Πνηέ’ (ζει 24).

31
εκπεηξηψλ ζηνλ εζληθφ θίλδπλν, δσληαλεχεη ηνπο θφβνπο ηνπ εζσηεξηθνχ
νινθιεξσηηθνχ αθαληζκνχ θαη αλαδχεη ηηο ζηεξεηηθέο απνηπρίεο ηνπ παξειζφληνο.
Ζ αληίιεςε ησλ δηεγέξζεσλ ηεο εμσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο, ε ζπλείδεζε
δειαδή, θαιχπηεη έλα πνιχ κηθξφ κέξνο ηνπ ςπρηθνχ νξγάλνπ. Οη εμσηεξηθέο
δηεγέξζεηο αληηκεησπίδνληαη απφ ην ππνθείκελν, κε βάζε ηηο αηζζήζεηο δπζαξέζθεηαο
θαη επραξίζηεζεο πνπ ελππάξρνπλ ζην εζσηεξηθφ ηνπ ςπρηθνχ ηνπ νξγάλνπ θαη ζηα
πξσηαξρηθά πξνζσπηθά ηξαχκαηα. Άξα, ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, αθφκα θαη ε
ζπλείδεζε δελ θαζνξίδεηαη απφ ηηο ιεηηνπξγίεο ηεο επηθάλεηαο ηνπ εγθεθάινπ, αιιά
απφ ηα εζσηεξηθά κλεκνληθά θαηάινηπα, ηα νπνία μεπεξλνχλ ηελ δηαδηθαζία ηεο
ζπλεηδεηνπνίεζεο, κεηαβηβάδνληαη εμσηεξηθά σο παζνινγηθέο δηαδηθαζίεο, κέζσ ηνπ
κεραληζκνχ ηεο πξνβνιήο θαη νδεγνχληαη ζηελ ειεχζεξε εθθφξηηζε θαη εθηφλσζή
ηνπο (Freud, 1920/2014). ΢χκθσλα κε ηελ Φξαγθνπδάθε (2013), ε Υξπζή Απγή
πξνβαίλεη ζε αλαγσγή θαη εμηδαλίθεπζε ησλ παξειζνληηθψλ εζληθψλ ηδεψλ πνιέκνπ,
κε ζθνπφ ηελ αλεμαξηεζία απφ ην ηξαπκαηηθφ παξφλ. Σν φξακά ηεο είλαη ηθαλφ λα
γελλήζεη κηα ηεξαηψδε πνιηηηθή εθκεδεληζκνχ πνπ ζα ζηεξίδεηαη ζε βίαηνπο
εδαθηθνχο επεθηαηηζκνχο θαη πνιηηηζκηθφ έιεγρν, ππφ ηελ πιήξε απνπζία ηεο
θαηαλφεζεο ησλ ηζηνξηθψλ αηηηαθψλ ζρέζεσλ θαη ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο ησλ
παξειζνληηθψλ αμηψλ θαη ηαθηηθψλ. Γηα ηελ Υξπζή Απγή, ν θίλδπλνο ηεο νιεζξηαθήο
εμαθάληζεο ηνπ ίδηνπ ηνπ εαπηνχ πξνβάιιεηαη ζηνλ θφβν εμαθάληζεο ηνπ ειιεληθνχ
πνιηηηζκνχ θαη ηεο ειιεληθήο θαζαξφηεηαο, ιφγσ ηεο πνιππνιηηηζκηθήο
κεηαλεσηεξηθφηεηαο. Ζ πίζηε ζην εζληθφ κεγαιείν απνηειεί κηα ςπραλαγθαζηηθή
κάζθα γηα ηελ απφθξπςε ησλ πξνζσπηθψλ αξλεηηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ. Ζ
πξνζσπηθή θαησηεξφηεηα, ινηπφλ, πξνβάιιεηαη ζηελ πεξηθξφλεζε ησλ άιισλ ιαψλ.
Ζ έπαξζε ηεο Υξπζήο Απγήο έγθεηηαη ζηελ εκκνληθή πίζηε ζηελ αλσηεξφηεηα ηεο
ιεπθήο θπιήο. Ζ επηδησθφκελε θπιεηηθή εζλνθάζαξζε θαη ε γελνθηνλία ησλ
εηεξνγελψλ ιαψλ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί κφλνλ κέζα απφ ηελ εμηδαλίθεπζε ηεο
βίαο θαη ηνπ πνιέκνπ (Υαζαπφπνπινο, 2013): κηα ζπγθξνπζηαθή εμαγληζηηθή
δηαδηθαζία ηνπ πιεγκέλνπ ςπρηζκνχ.

32
 Κεθάιαηο δεύηερο
Υπεραρζεληθόηεηα, ασηαρτηθόηεηα θαη βία ζηελ ηδεοιογία ηες Φρσζής Ασγής

2.1 Αίζζεκα παληοδσλακίας: ε δοιοθολία ηοσ παηέρα θαη ε θαηοτή ηες κεηέρας
Ζ Υξπζή Απγή ζεσξεί πσο απνηειεί ηελ αλψηεξε άξηα θπιή, πσο δηαθαηέρεηαη,
δειαδή, απφ βηνινγηθά θαη θνηλσληθά αηζζήκαηα παληνδπλακίαο θαη πσο νη
θαηψηεξεο θπιέο (εβξαίνη, νκνθπιφθηινη, αλάπεξνη, ηζηγγάλνη) απνηεινχλ ηα έθθπια
θχηηαξα ηεο θνηλσλίαο (Schnapper & Allemand, 2006). Βάζεη ηνπ παξαθάησ
απνζπάζκαηφο ηεο, παξνπζηάδεηαη ε πίζηε ζηελ παληνδχλακε εζσηεξηθή πνηφηεηα
ηεο θπιήο ηεο πνπ μερσξίδεη απφ ηελ θαησηεξφηεηα ησλ άιισλ θπιψλ. Γηα ηελ
Υξπζή Απγή, ε ειιεληθή θπιή είλαη θχζεη αλψηεξε: κηα βαζηά πίζηε ζην θαη’εμνρήλ
γλψξηζκα ηεο λαδηζηηθήο ηδενινγίαο πεξί επγνληζκνχ ηεο ιεπθήο θπιήο.

Ζ αλαηνκία ηεο αλζξώπηλεο ςπρνζύλζεζεο είλαη κηα πνιύπινθε-πεξίπινθε

δηαδηθαζία. Έλαο ςπρηθόο θαη δηαλνεηηθόο ιαβύξηλζνο ζθέςεσλ, απόςεσλ,
απνθάζεσλ, όπνπ ρξεηάδεηαη έλαο ‘κίηνο ηεο Αξηάδλεο’ πξνθεηκέλνπ λα βγεη ζηελ
επηθάλεηα ε ηδηνζπγθξαζία, ν ραξαθηήξαο, ε πνηόηεηα ηνπ θάζε Αλζξώπνπ (…..)
Αληηζέησο, ην Πξόζσπν είλαη ν Άλζξσπνο εθείλνο πνπ έρεη μεπεξάζεη ηνλ ζηελό
ζθόπειν ηεο αηνκηθόηεηαο θαη έρεη δηαθνξνπνηεζεί ζεηηθά δηακέζνπ ηεο
εζσηεξηθήο ηνπ πνηόηεηαο. Έρεη πξνηθηζζεί κε ηελ δηθή ηνπ μερσξηζηή
θπζηνγλσκία, ηελ δηθή ηνπ δπλακηθή Φύζε θαη κηα αθόκε ζεηξά ελεξγεηηθώλ θαη
επεξγεηηθώλ ραξαθηεξηζηηθώλ, πνπ ην μερσξίδνπλ από ηελ κεηξηόηεηα ησλ
άιισλ.10

Ζ Υξπζή Απγή θαίλεηαη λα έρεη ηελ ςεπδαίζζεζε πσο ε παληνδπλακία ηεο

ηελ έρεη νδεγήζεη ζηελ θαηαλφεζε ηεο πνιχπινθεο αλζξψπηλεο ςπρνζχλζεζεο.
Θεσξεί πσο έρεη θαηαθέξεη λα εηζέιζεη θαη λα εμέιζεη κε επηηπρία απφ ηνλ ςπρηθφ θαη
δηαλνεηηθφ ιαβχξηλζν θαη, έηζη, είλαη ηθαλή λα αλαδείμεη ηελ αλψηεξε πνηφηεηα ηεο
άξηαο ειιεληθήο θπιήο θαη ηελ θαηψηεξε ησλ μέλσλ/ερζξψλ. Ζ θχζεη αλψηεξε
εζσηεξηθή ηεο πνηφηεηα θαη ηα θχζεη επεξγεηηθά ηεο ραξαθηεξηζηηθά ηελ έρνπλ θάλεη
λα μερσξίδεη απφ ηελ κεηξηφηεηα ησλ άιισλ/ερζξψλ. Ζ δπλακηθή θχζε ηεο νθείιεη

10
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 9, 2013, Μάζηνξαο Γηψξγνο, Άξζξν ‘Πξνζσπηθφηεηα θαη
Αηνκνθεληξηζκφο’ (ζει 13).

33
λα θαηαζηξέςεη ηελ θπιεηηθή κεηξηφηεηα. Σα θπιεηηθά θαη θαηαζηξνθηθά πξφηππα
ηνπ θαζηζηηθνχ θηλήκαηνο ηεο Υξπζήο Απγήο ζρεηίδνληαη κε ηελ αξρή ηνπ
αηζζήκαηνο ηεο παληνδπλακίαο πνπ ελαπνηίζεηαη ζην νηδηπφδεην ζχκπιεγκα.
Ζ Wieland (2015) εμεηάδεη ηελ δηαθνξά αλάκεζα ζηε δνινθνλία ηνπ παηέξα
γηα ηελ απφθηεζε ηεο ζέζεο ηνπ, κε ζθνπφ ηελ απφθηεζε θαη ηελ θαηνρή ηεο κεηέξαο
θαη ζηε δνινθνλία ηνπ παηέξα ζην κπαιφ, κε ηελ έλλνηα ηεο εμφλησζεο ηεο
αλαπαξάζηαζήο ηνπ θαη ηεο ιεηηνπξγίαο ηνπ. ΢ηελ πξψηε πεξίπησζε, ν παηέξαο είλαη
λεθξφο, αιιά ην θάληαζκά ηνπ είλαη παξφλ. Ζ ελνρή κπνξεί λα παξακείλεη παξνχζα
ζην κπαιφ, ζην αζπλείδεην επίπεδν ηνπ ςπρηζκνχ, σο δχλακε πνπ ππνζθάπηεη ηελ
πξνζσπηθφηεηα. Απηφ ην είδνο θφλνπ απνθαιείηαη σο ‘αξζεληθφο θφλνο’, θαζψο ην
αγφξη ζθεηεξίδεηαη ηε ζέζε ηνπ δνινθνλεκέλνπ παηέξα γηα λα έρεη ηελ κεηέξα.
Οπφηε, ζηελ πεξίπησζε απηή, ην αγφξη δελ εμαθαλίδεη ηνλ παηέξα απφ ην κπαιφ. Ο
δνινθνλεκέλνο παηέξαο θαη ε ελνρή ζπλερίδνπλ λα ππάξρνπλ ζην αζπλείδεην θαη
απνθαιχπηνληαη κέζσ δηάθνξσλ λεπξσηηθψλ ζπκπησκάησλ. Σν δεχηεξν είδνο
θφλνπ, ε δηαγξαθή ηνπ παηέξα απφ ην κπαιφ, είλαη πην θαηαζηξνθηθφ. ΢ε απηήλ ηελ
πεξίπησζε, ν παηέξαο δελ ππάξρεη θαη ην αγφξη κπνξεί λα απνξξνθεζεί απφ ην ζψκα
θαη ην κπαιφ ηεο κεηέξαο. Μπνξεί λα γίλεη έλα κε ηελ κεηέξα θαη λα είλαη
πξαγκαηηθά παληνδχλακν. Δίλαη ζεκαληηθφ λα ηνληζηεί πσο ε επηζπκία απηή απνηειεί
φρη αξζεληθή, αιιά ζειπθή ηαχηηζε. Ζ παληνδπλακία ηνπ αγνξηνχ κε ην λα βξίζθεηαη
ζηε ζέζε ηεο κεηέξαο είλαη ίζε κε ηνλ ηξφκν, ζηνλ νπνίν νδεγεί. Οη αγσλίεο είλαη
ςπρσηηθέο. Γελ είλαη αηζζήκαηα ελνρήο ή ηηκσξίαο πνπ ηαιαλίδνπλ ην άηνκν, αιιά ν
πξσηφγνλνο ηξφκνο εμφλησζεο πνπ είλαη ε άιιε πιεπξά ηεο παληνδπλακίαο. Καζψο ν
παηέξαο εμαθαλίδεηαη, ε απψιεηα ηεο αξζεληθφηεηαο αθνινπζεί. Ο γηνο απνξξνθάηαη
απφ ην ζψκα θαη ην πλεχκα ηεο κεηέξαο. Ζ επηζπκία γίλεηαη ηξφκνο, θαζψο ην αγφξη
έρεη, πηα, ζειπθνπνηεζεί, ιφγσ ηεο απνξξφθεζεο. Ζ θαηαδίσμε θαη ε βία πνπ
απνηεινχλ απνηέιεζκα απηνχ ηνπ είδνπο θφλνπ ηνπ παηέξα είλαη δηαθνξεηηθέο απφ
ηε ζπλεζηζκέλε βία πνπ ζρεηίδεηαη κε ην αληηθείκελν. Δίλαη ε θαηαζηξνθηθή βία πνπ
εθδειψλεηαη ζε θαζηζηηθά θαζεζηψηα, κέζα απφ ηελ θαηαζηξνθή ηεο
πξαγκαηηθφηεηαο.
Ζ θαηαζηξνθή ηεο αλαπαξάζηαζεο ηνπ παηέξα ζην κπαιφ είλαη ηζνδχλακε κε
ηελ πξνζπάζεηα θαηαζηξνθήο ηεο πξαγκαηηθφηεηαο (Wieland, 2015) θαη κε ηελ
πξνζπάζεηα εμάιεηςεο ησλ δηαθνξψλ αλάκεζα ζηα αληηθείκελα (Chausseguet-
Smirgel, 1986). Ζ θαηαζηξνθή ηεο πξαγκαηηθφηεηαο θέξεη σο επαθφινπζν ηελ
απψιεηα ηεο αλζξσπφηεηαο θαη ηνπ πινπξαιηζκνχ. Απηφ πνπ απνκέλεη είλαη ν εαπηφο

34
ζε έλσζε κε ηε κεηέξα. Ζ επηζπκία επηζηξνθήο ζηε κήηξα είλαη ε πην ηζρπξή επρή
ηεο θαζηζηηθήο ζθέςεο. Ζ έιμε πξνο ηελ νκνηνγέλεηα, αηνκηθά ή νκαδηθά, κπνξεί λα
ζεσξεζεί ζαλ θαληαζίσζε ηεο κήηξαο. Ζ νκνηνγελνπνηεκέλε νκάδα ηεο Υξπζήο
Απγήο απνηειεί ηελ πην εκθαλή εθδήισζε ηεο επρήο απηήο, θαζψο ζηνρεχεη ζηελ
εμάιεημε θαη ηνπ παξακηθξνχ ίρλνπο δηαθνξάο κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο, κεηαμχ ηεο
δσήο κέζα θαη έμσ απφ ηελ νκάδα, ιφγσ ηεο δηαγξαθήο ηνπ παηέξα απφ ην κπαιφ,
θαζψο θαη ιφγσ ηεο θαηάξξεπζεο θαη ηεο εμάιεηςεο ηεο δηαθνξνπνίεζεο αλάκεζα
ζηα δηαθνξεηηθά κέξε ηνπ εαπηνχ (εθείλν-εγψ-ππεξεγψ). Έλα αίζζεκα παξφκνην ηεο
καλίαο εηζβάιιεη ζηελ νκάδα ηεο. ΋ιε ε επηζεηηθφηεηα θαηεπζχλεηαη έμσ απφ ηελ
νκάδα θαη ζηνπο ερζξνχο πνπ απεηινχλ ηελ νκνηνγέλεηά ηεο. ΋ια ηα εκπφδηα
νκνηνγελνπνηνχληαη θαη ν θφζκνο ηνπ παηέξα/ε πξαγκαηηθφηεηα θαηαζηξέθεηαη,
επεηδή αληηπξνζσπεχεη ηελ δηαθνξνπνίεζε (Wieland, 2015). Ζ πίζηε ζηελ ηδέα ηεο
θπιεηηθήο εζλνθάζαξζεο απνηειεί ηελ πξνζπάζεηα εμάιεηςεο ηεο φπνηαο
δηαθνξεηηθφηεηαο.
Οη πξσηαξρηθέο ηξαπκαηηθέο νηδηπφδεηεο ηαπηίζεηο ησλ κειψλ ηνπ θηλήκαηνο
ηεο Υξπζήο Απγήο έρνπλ, πιήξσο, απνδηνξγαλψζεη ην εγψ ηνπο θαη ηελ πξνζαξκνγή
ζηελ δηαθνξεηηθφηεηα ηεο πξαγκαηηθφηεηαο. Ζ αλαδήηεζε ελφο θαηλνχξηνπ θαζαξνχ
θφζκνπ, ρσξίο ζχλνξα θαη θαηψηεξεο θπιέο, έρεη μεθηλήζεη: ε δεκηνπξγία κηαο
θαηλνχξηαο παληνδχλακεο ηαπηφηεηαο, κέζα απφ ηελ θπιεηηθή δηάθξηζε, είλαη ε κφλε
ιχζε ηνπ θαζηζηηθνχ ηξφπνπ ζθέςεο. ΢χκθσλα κε ηελ θπιεηηθή ηδενινγηθή
θαληαζίσζε ηεο Υξπζήο Απγήο, ηα ζχκαηα ηνπ ξαηζηζκνχ, νη δηαθνξεηηθνί/άιινη
απνηεινχλ παηδαξηψδε άηνκα πνπ νθείινπλ λα ππνηαρζνχλ ζηελ θαζνδήγεζε ησλ
αλψηεξσλ βηνινγηθά αλζξψπσλ ηνπ θηλήκαηφο ηεο, κε ζθνπφ ηελ δεκηνπξγία κηαο
θαηλνχξηαο νκνηνγελνχο πξαγκαηηθφηεηαο.

Γελ είκαζηε παξάγσγα ηεο επνρήο καο. Δίκαζηε ερζξνί ηεο επνρήο απηήο, ερζξνί
ηνπ θαζεζηώηνο, ερζξνί ηεο λεσηεξηθόηεηαο θαη ηνπ ζύγρξνλνπ θόζκνπ, γηαηί ζηνλ
θόζκν απηό δελ ππάξρεη ρώξνο γηα ην κεγαιείν ηνπ Διιεληζκνύ θαη γηα ηα ηδεώδε
ηεο έλδνμεο Φπιήο καο.11

Ζ Υξπζή Απγή δηαζέηεη ηελ ινγηθή θαη ηνλ απφιπην έιεγρν ησλ θαηψηεξσλ
θπιψλ, ησλ βξψκηθσλ/άιισλ πνπ είλαη αθάζαξηνη θαη κνιπζκέλνη θαη επηδηψθνπλ

11
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, ΢ρνηλάο ΢σηήξεο, Άξζξν ‘Φνξψληαο ηηο καχξεο κπινχδεο’
(ζει 15).

35
ηελ ππνβάζκηζε ηεο γελεηήζηαο παληνδπλακίαο ηεο (Υαζαπφπνπινο, 2013). Ζ
δηαθχιαμε ηνπ θαζαξνχ ηεο αίκαηνο θαη ηεο παληνδχλακεο πνιηηηζκηθήο ηεο
ηαπηφηεηαο ζηξέθεηαη ελάληηα ζε θάζε κνξθή κνληέξλνπ νηθνπκεληζκνχ θαη
θπιεηηθνχ πνιππνιηηηζκνχ πνπ απνηεινχλ πεγέο θηλδχλνπ γηα ηελ ηζρπξή ηεο
ελφηεηα θαη νκνηνγέλεηα. Σν κεγαιείν ηνπ Διιεληζκνχ θαη ηα ηδεψδε ηεο έλδνμεο
ειιεληθήο θπιήο βξίζθνπλ εκπφδηα ηνπο ερζξνχο ηεο λεσηεξηθφηεηαο θαη ηνπ
ζχγρξνλνπ θφζκνπ. Ζ Υξπζή Απγή, ινηπφλ, αληηηίζεηαη ζηνπο ερζξνχο κε έλαλ
θαηλνκεληθά ακπληηθφ ηξφπν γηα ηελ εμάιεηςε ηνπ θηλδχλνπ κφιπλζεο ηνπ θαζαξνχ
ειιεληθνχ αίκαηνο. ΢ηελ νπζία, ε Υξπζή Απγή δεκηνπξγεί επίπιαζηνπο θηλδχλνπο
θαη ερζξνχο θαη απνζθνπεί ζηελ εμάιεηςε ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο θαη ηνπ
πινπξαιηζκνχ κέζσ ηεο εμνιφζξεπζήο ηνπο. Ο αζπλείδεηνο ζηφρνο είλαη ε καληψδεο
δηαθχιαμε ηεο έλσζεο ηνπ παληνδχλακνπ εαπηνχ κε ηελ κεηέξα πνπ κεηαβηβάδεηαη
ζηελ επηηαθηηθή θπιεηηθή δηάθξηζε.
Ζ απνδνρή θαη ε θαζηέξσζε ησλ θπιεηηθψλ ηάμεσλ ηνπ ξαηζηζκνχ
θαηαζηξέθνπλ ηελ χπαξμε ησλ πνιιαπιψλ δηαζηάζεσλ ησλ δηαπξνζσπηθψλ
ζρέζεσλ. Ζ δηαδηθαζία απηή απνηειεί κηα πιήξε άξλεζε ηεο πξαγκαηηθήο
ηαπηφηεηαο ηφζν ησλ ξαηζηζηψλ, φζν θαη ησλ ζπκάησλ ηνπο (Schnapper & Allemand,
2006). Ζ δηρνηφκεζε ηνπ θφζκνπ ζε αλψηεξεο θαη θαηψηεξεο εζληθέο ηαπηφηεηεο
αθνξά ηνλ θαηνπηξηζκφ ηεο πξνζσπηθήο θαησηεξφηεηαο θαη κεδακηλφηεηαο ζηελ
θαησηεξφηεηα ησλ εηεξνγελψλ εζληθψλ νκάδσλ (Φξαγθνπδάθε, 2013). ΢χκθσλα κε
ηνλ Zizek (2008/2010), ε αθξνδεμηά ηδενινγία ζηεξίδεη ηελ πνιηηηθή ηεο ζηνλ θφβν,
σο βαζηθφ ζηνηρείν θηλεηνπνίεζεο: θφβν πξνο ηνπο κεηαλάζηεο/εζσηεξηθνχο
ερζξνχο, θφβν απψιεηαο ηνπ νηθνλνκηθνχ πινχηνπ θαη ηεο εζληθήο πνιηηηζηηθήο
ηαπηφηεηαο. Αλαθέξεη ραξαθηεξηζηηθά: <<Ζ ππέξηαηε πεγή βαξβαξόηεηαο είλαη ε ίδηα
ε θνπιηνύξα, ε άκεζε ηαύηηζή καο κε κηα επηκέξνπο θνπιηνύξα πνπ καο θάλεη λα κελ
αλερόκαζηε άιιεο θνπιηνύξεο>> (ζει 166). Σα άηνκα θνβνχληαη πσο ζα ράζνπλ ηελ
αμία θαη ηελ ηδηαηηεξφηεηα ηεο θνπιηνχξαο ηνπο, εάλ ζπζρεηηζηνχλ θαη απνδεθηνχλ
ηηο άιιεο θνπιηνχξεο. ΢ηελ πξαγκαηηθφηεηα, θνβνχληαη πσο ζα ράζνπλ ηελ αμία ηεο
ίδηαο ηνπο ηεο χπαξμεο (Υξπζνρφνπ, 2011). Ζ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα
δηαγξάθεηαη θαη ε θαζηζηηθή επίπιαζηε παληνδχλακε πξαγκαηηθφηεηα επηδηψθεη ηελ
εμφλησζε ηεο εηεξφηεηαο θαη δηαθνξεηηθφηεηαο. Ο λνκνηειεηαθφο ραξαθηήξαο ηεο
επηκεημίαο ησλ θπιψλ παξνπζηάδεηαη σο κηα δηαδηθαζία πξνζβνιήο απφ κνιπζκαηηθή
αζζέλεηα θαη πιήξνπο απνζχλζεζεο πνπ κπνξεί λα εκπνδηζηεί, κέζα απφ ηελ
ππέξηαηε δχλακε θαη επαλάζηαζε ηνπ θαζηζηηθνχ θηλήκαηνο. ΢χκθσλα κε ηελ

36
Πνηακηαλνχ (2007), ε πξσηαξρηθή αγσλία απνξξφθεζεο απφ ην ζψκα θαη ην πλεχκα
ηεο κεηέξαο είλαη ηφζν επρή, φζν θαη θφβνο. Ζ νξηζηηθή, πηα, απνξξφθεζε θαη ν
ηξφκνο ηεο κειινληηθήο επαλάιεςεο απηήο νδεγνχλ ζηελ εμνπδεηέξσζε ηεο
δηαθνξεηηθφηεηαο. Ο ηξφκνο απηφο πξνβάιιεηαη ζηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα θαη
ε βία βξίζθεηαη πνιχ θνληά. Οη ξφινη αληηζηξέθνληαη: ην ζχκα ηεο απνξξφθεζεο
γίλεηαη ν ζχηεο πνπ απνξξνθά, κε ζθνπφ ηελ απνθπγή ηεο επαλαζειπθνπνίεζήο ηνπ.

2.2 Ο θόβος ηες ζεισθοποίεζες θαη ε σπεραρζεληθόηεηα

Ζ θάζε ηεο ζειπθφηεηαο μεθηλά ζην πξσθηηθφ ζηάδην ηεο ςπρνζεμνπαιηθήο
αλάπηπμεο ηνπ παηδηνχ, φπνπ ηα θφπξαλα εμηζψλνληαη κε κσξά θαη ε επηζπκία λα
ζηεξήζνπλ ηα κσξά απφ ηελ κεηέξα ηζρχεη θαη γηα ηα θφπξαλα. Σν αγφξη, ζε απηφ ην
ζηάδην, θζνλεί ηε κεηέξα θαη ζέιεη λα ζπλαγσληζηεί ηελ ηθαλφηεηά ηεο λα γελλάεη
παηδηά. Σν αγφξη ηψξα θνβάηαη ηα αληίπνηλα απφ ηε κεηέξα γηα ηελ θαηαζηξνθή ηνπ
ζψκαηφο ηνπ. Φνβάηαη φηη ην ζψκα ηνπ ζα αθξσηεξηαζηεί θαη φηη ζα επλνπρηζηεί.
΢ην πξσθηηθφ ζηάδην, ε κεηέξα πνπ απνκαθξχλεη ηα θφπξαλα είλαη ε κεηέξα πνπ
επλνπρίδεη θαη αθξσηεξηάδεη. Ο θφβνο ηνπ επλνπρηζκνχ απφ ηε κεηέξα ζπλδπάδεηαη
κε ηνλ θφβν ηηκσξίαο απφ ηνλ παηέξα, ηνπ νπνίνπ ην πένο ζέιεη λα θιέςεη ην παηδί
απφ ην εζσηεξηθφ ηεο κεηέξαο, φπνπ ππνζέηεη φηη βξίζθεηαη (ην πένο). Απηνί νη θφβνη
βνεζνχλ ζηε δεκηνπξγία ελφο ηζρπξνχ θαη εθδηθεηηθνχ ππεξεγψ ην νπνίν
θαηαβξνρζίδεη, δηακειίδεη θαη επλνπρίδεη. Ο θφβνο ηνπ επλνπρηζκνχ θαη απφ ηνπο δχν
γνλείο ζπλνδεχεηαη απφ ην αίζζεκα θαησηεξφηεηαο γηα ηε κε θαηνρή ησλ νξγάλσλ
ηεο κεηέξαο γηα ηε δεκηνπξγία παηδηψλ. Ζ θάζε απηή ραξαθηεξίδεηαη απφ έληνλν
θζφλν πξνο ηε κεηέξα θαη απφ επηζέζεηο ζην εζσηεξηθφ ηνπ ζψκαηφο ηεο. Ζ θάζε
απηή ζπκπίπηεη κε ηελ άλνδν ηνπ ζαδηζκνχ. Σν αγφξη αληηδξά ηψξα κε ηελ άκπλα ηεο
αξζεληθφηεηαο θαη ηελ ππεξεθηίκεζε ηνπ πένπο ηνπ, γηα ηελ απνθπγή ηεο
ζειπθνπνίεζεο (Wieland, 2015).
Αλ ε θαληαζίσζε ηνπ παηδηνχ λα θαηαθπξηεχζεη ην ζψκα θαη ην κπαιφ ηεο
κεηέξαο θαηαιάβεη ηελ ςπρή, κπνξεί λα νδεγήζεη ζε ςχρσζε θαη νινθιεξσηηθή
θαηαζηξνθηθφηεηα (Britton, 1989). Ο Freud (1905) εμέηαζε ην θφβν ηνπ επλνπρηζκνχ
κέζα απφ ηελ απξνζπκία ηνπ αγνξηνχ λα απνδερηεί ηε δηαθνξά ησλ θχισλ. Ζ
απξνζπκία απνδνρήο ηεο πξαγκαηηθφηεηαο εξκελεχεηαη σο απξνζπκία απνρσξηζκνχ
απφ ηε κεηέξα. Σν θελφ πνπ αλνίγεηαη αλάκεζα ζηε κεηέξα θαη ζην αγφξη
απνθαιχπηεηαη πξψηα κέζα απφ ηελ δηαθνξά ησλ θχισλ. Ζ αλαηνκηθή δηαθνξά
ζπλνδεχεηαη απφ ηνλ θφβν ηεο απψιεηαο ηνπ πένπο θαη ηεο λαξθηζζηζηηθήο απψιεηαο

37
ηεο ςεπδαίζζεζεο φηη ην κσξφ έρεη ηα πάληα, απφ ην πένο κέρξη ηε δπλαηφηεηα λα
θέξεη παηδηά/κηα ςεπδαίζζεζε παληνδπλακίαο ζηελ νπνία ην αγφξη θαη ε κεηέξα είλαη
έλα ηέιεην νινθιεξσκέλν ζχζηεκα (Winnicott, 1962). ΋ηαλ ην αγφξη αληηιακβάλεηαη
ηελ πξαγκαηηθφηεηα ηεο δηαθνξάο, ν θφβνο ηεο απψιεηαο ηνπ πένπο απνηειεί κέξνο
ηεο πξαγκαηηθφηεηάο ηνπ. Σν αγφξη κπνξεί λα πάξεη ηελ ζέζε ηνπ παηέξα ηνπ, αθνχ
ηνλ εμαιείςεη ζηελ θαληαζίσζή ηνπ θαη γη’απηφ θνβάηαη ηνλ επλνπρηζκφ σο ηηκσξία
ή κπνξεί λα πάξεη ηε ζέζε ηεο κεηέξαο, άξα λα απνθηήζεη ζειπθφηεηα ζηελ
θαληαζίσζή ηνπ θαη έηζη θνβάηαη ηνλ επλνπρηζκφ σο πξνυπφζεζε (Freud, 1924). Ζ
δηαγξαθή ηνπ παηέξα απφ ην θαζηζηηθφ κπαιφ εμηζψλεηαη κε ηελ πιήξε άξλεζε ηεο
πξαγκαηηθφηεηαο.
Ζ πεξηγξαθή ησλ πξψηκσλ θαληαζηψζεσλ γηα επίζεζε ζην ζψκα ηεο κεηέξαο
θαη γηα ζηέξεζε απφ ηελ ίδηα ησλ πεξηερνκέλσλ ηνπ ζρεκαηίδεη ηε βάζε γηα ηελ
έλλνηα ηεο πξνβνιηθήο ηαχηηζεο (Klein, 1946). Έλα κέξνο ηνπ εγψ απνθνιιάηαη απφ
ην ππνθείκελν θαη θαηνηθεί ζην αληηθείκελν. Ζ θαηάιεςε ηνπ αληηθεηκέλνπ, κε απηφ
ηνλ ηξφπν, δηαηαξάζζεη ηελ αληίιεςε ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη ηνπ εγψ, ηνπ νπνίνπ ην
θέληξν βξίζθεηαη πιένλ έμσ απφ ηνλ εαπηφ θαη απνδπλακψλεηαη. ΋ηαλ ην αγφξη
θαηαιακβάλεη ηε κεηέξα, αηζζάλεηαη παγηδεπκέλν ζην ζψκα θαη ζην πλεχκα ηεο θαη
επάισην ζηνλ επλνπρηζκφ. Οη ζπκβνιηθέο εμηζψζεηο έλσζεο κεηέξαο-γηνχ θαη
θαζαξνχ-κνιπζκέλνπ αίκαηνο νδεγνχλ ζε παξαλντθέο ζπκπεξηθνξέο θαηάιεςεο θαη
νινθιεξσηηθήο πξνβνιηθήο ηαχηηζεο. Ζ λαξθηζζηζηηθή παξαζηηηθή θαληαζίσζε ηεο
απνίθεζεο ηνπ ζψκαηνο ηεο κεηέξαο κεηαζρεκαηίδεηαη θαη πξνβάιιεηαη πξνο ηα έμσ
σο θαληαζίσζε νκνγελνπνίεζεο θαη θαηαζηξνθήο ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο,
πξνζθέξνληαο θαληαζηαθά πινχηε θαη δχλακε ζην ζξπκκαηηζκέλν εγψ. Ζ αλάκεημε
ηνπ θαζαξνχ θαη κνιπζκέλνπ αίκαηνο απνηειεί κία απερζή πξαγκαηηθφηεηα, ε νπνία
εμηζψλεηαη θαη κε ηελ έλσζε ηνπ γνλετθνχ δεπγαξηνχ, κία εμ’ίζνπ απερζή δηαδηθαζία,
ιφγσ ηνπ κίζνπο πξνο ηνλ παηέξα, ν νπνίνο θέξεηαη λα εκπνδίδεη ηελ έλσζε κε ηε
κεηέξα (Wieland, 2015). Ζ αξζεληθφηεηα ηψξα πξνηθίδεηαη κε δχλακε θαη βίαηε
δξαζηεξηφηεηα. Οπνηαδήπνηε επρή γηα επηζηξνθή ζηε κεηέξα, παζεηηθφηεηαο ζηα
ρέξηα ηεο, ηπγράλεη έληνλεο αλεζπρίαο θαη θφβνπ επλνπρηζκνχ (Figlio, 2000). Οη
μέλνη/άιινη απνηεινχλ ηνλ πξνβνιηθφ θφβν ησλ θαζηζηψλ γηα ηελ, εθ λένπ,
ζειπθνπνίεζή ηνπο.
Ζ δνινθνλία ηνπ παηέξα θαη ε δηαγξαθή ηεο πξαγκαηηθφηεηαο νδεγεί ζηελ
αζπλείδεηε εθθίλεζε ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο. ΢ηελ νπζία, ε ζηεξεηηθή εκπεηξία
παηξφο έρεη σο απνηέιεζκα ηελ εγθιεκαηηθφηεηα, ιφγσ ηεο απνπζίαο ηνπ αξρατθνχ

38
εμνπζηαζηηθνχ πξνηχπνπ. Έηζη, ην άηνκν ηνπνζεηεί ελζηηθηηθά ηελ ζηεξεηηθή απηή
εκπεηξία ζην ππεξεγψ, θαη κέζσ ηεο εξσηθήο ηαχηηζεο κε ηελ ζηέξεζε ησλ
πεξηερνκέλσλ ησλ ζπκάησλ, νηθεηνπνηείηαη ηελ απνπζηάδνπζα παηξηθή θηγνχξα ηνπ
ππεξεγψ. Ζ ελδνβνιή ηεο ζηεξεηηθήο απνπζίαο ηνπ παηέξα ιφγσ ηεο απνξξφθεζεο
απφ ην ζψκα θαη ην πλεχκα ηεο κεηέξαο, ππφ ην έλζηηθην ηνπ καδνρηζκνχ θαη ηνπ
αμίδεηλ ηελ ηηκσξία ηεο απψιεηαο, θάλεη ην άηνκν λα απνθηά αηζζήκαηα πσο ην
θαηαδηψθνπλ θαη πσο επηδηψθνπλ ην, εθ λένπ, άδεηαζκα ησλ εζσηεξηθψλ
πεξηερνκέλσλ ηνπ. Έηζη, πξαγκαηνπνηείηαη ε εθδήισζε ηνπ κίζνπο θαη ηεο
παξαλνεηδνχο ζπκπεξηθνξάο, κέζα απφ ηνλ ζαδηζκφ: κηα δηαδηθαζία νινθιεξσηηθήο
πξνβνιηθήο ηαχηηζεο ηνπ ππνθεηκέλνπ κε ην απερζέο αληηθείκελν, έηζη ψζηε λα
αλαβηψζεη ηελ παξειζνληηθή ηξαπκαηηθή ηνπ εκπεηξία θαη απηφ πνπ ππέζηε ην ίδην λα
ην κεηαβηβάζεη ζην αληηθείκελν. Ζ νινθιεξσηηθή πξνβνιηθή ηαχηηζε απνηειεί έλα
δησθηηθφ παξαιήξεκα ηνπ εζσηεξηθά πιεγκέλνπ θφζκνπ ηνπ ππνθεηκέλνπ πνπ
πξνβάιιεηαη ζηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα, κε ζθνπφ ηνλ εμαγληζκφ ηεο
ζηεξεηηθήο νπιήο. Ζ ζηεξεηηθή νπιή κπνξεί λα επνπισζεί ςεπδαηζζεζηαθά κέζα
απφ ηελ πίζηε ζηελ θπιεηηθή αλσηεξφηεηα θαη ηελ λαξθηζζηζηηθή παληνδπλακία γηα
ηελ θπξηαξρία ηνπ θφζκνπ. ΢χκθσλα κε ηνλ Παπατσάλλνπ (2013), ε πξνζπάζεηα
επίηεπμεο ηεο εζληθήο θαζαξφηεηαο απφ ηελ Υξπζή Απγή βαζίδεηαη ζην εμήο ζρήκα:
αγάπε γηα ηνλ εαπηφ καο – κίζνο γηα ηνλ μέλν άιιν πνπ απνηειεί κηα κεηαβηβαζηηθή
πξνβνιή ηνπ κηζεηνχ παηέξα, αιιά θαη ηεο κεηέξαο πνπ ην απνξξφθεζε. Καηά
ζπλέπεηα, δελ είλαη δπλαηφλ ε ππεξβνιηθή αγάπε ηνπ εξσηθνχ εαπηνχ, πνπ έρεη
επηηχρεη ηελ παληνδπλακία κέζα απφ ηελ θαηάθηεζε ηεο κεηέξαο, λα ζπκβαδίζεη κε
ηελ θειίδσζε απφ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ μέλνπ/άιινπ / παηέξα, θαζψο θαη κε ηελ,
εθ λένπ, απνξξφθεζε απφ ην μέλν ζψκα ηνπ ερζξνχ.
Ζ αξζεληθή θαζηζηηθή νκάδα ηεο Υξπζήο Απγήο, βαζηζκέλε ζηελ ηδενινγία
ηεο βίαο θαη ηεο νκνηνγέλεηαο, πξνζπαζεί λα επηιχζεη ην άιπην πξφβιεκα ηεο
επηζπκίαο λα είλαη έλα κε ηε κεηέξα, ππφ ηνλ θφβν ηεο ζειπθνπνίεζεο θαη, ζπλάκα,
ηελ επηζπκία λα είλαη αξζεληθφ. Ζ νκνηνγελνπνηεκέλε νκάδα ηεο έρεη ην
πιενλέθηεκα λα απνηειεί απηφ ζχκβνιν ηεο κήηξαο, φπνπ ηα κέιε κπνξνχλ λα
βπζηζηνχλ θαη λα ράζνπλ ηελ αηνκηθφηεηά ηνπο, δηαηεξψληαο παξάιιεια ηελ
αίζζεζε ηεο αξζεληθφηεηαο: κηα κήηξα πνπ απνηειείηαη απφ άληξεο κε θνηλέο
εκπεηξίεο απνξξφθεζεο θαη αλεζπρίεο επαλαζειπθνπνίεζεο. Ζ ηζφηηκε κεηνρή ησλ
γπλαηθψλ ζην θαζηζηηθφ θίλεκα ηεο Υξπζήο Απγήο πξαγκαηνπνηείηαη κε ζθνπφ ηελ
αμηνπνίεζε ησλ δπλαηνηήησλ ηνπο γηα ράξηλ ηεο βηνζεσξίαο: νη γπλαίθεο έρνπλ ην

39
λαδηζηηθφ θαζήθνλ λα γελλνχλ παηδηά γηα ηελ ιεπθή θπιή (Υαζαπφπνπινο, 2013). Ζ
ίδηα ε γπλαίθα ηνπ Μηραινιηάθνπ, Διέλε Εαξνχιηα, είλαη εθιεγκέλε βνπιεπηήο. Ζ
θφξε ηνπο, Οπξαλία, είλαη γλσζηή γηα ηελ θαλαηηθή ζπκκεηνρή ηεο ζε δηαδειψζεηο
ηεο νξγάλσζεο, θαζψο θαη γηα ηηο πξνθιεηηθέο ζπλεληεχμεηο πνπ δίλεη, θαηά θαηξνχο.
Ζ ζπκκεηνρή ησλ γπλαηθψλ ζην θίλεκα απνηειεί ηφζν θφβν ζειπθνπνίεζεο, φζν θαη
ηαπηηζηαθφ/πξνβνιηθφ θαζήθνλ, ιφγσ ηεο πξσηαξρηθήο απνξξφθεζεο απφ ην ζψκα
θαη ην πλεχκα ηεο κεηέξαο θαη ηα ακθηζπκηθά αηζζήκαηα πξνο απηήλ. Ζ ζσηεξία
απειεπζέξσζεο απφ ηελ θαηάιεςε ηεο κεηέξαο γίλεηαη εθηθηή κέζα απφ ηελ
θνηλσλία ησλ αλδξψλ ηνπ θαζηζηηθνχ θηλήκαηνο πνπ νξίδνπλ θαη επηηξέπνπλ ηελ
ζέζε ηεο γπλαίθαο κέζα ζην θίλεκα, κε ζθνπφ ηελ επίβιεςε ηεο παληνδπλακίαο ηεο
πνπ νη ίδηνη έρνπλ νηθεηνπνηεζεί.
Ζ έλσζε αλδξψλ, ζε ζπλδπαζκφ κε ηα παξακνξθσκέλα ζχκβνια ηεο
αξζεληθφηεηαο, φπσο νη παξειάζεηο θαη νη ζηνιέο, δεκηνπξγνχλ ηε καληψδε
θαληαζίσζε ηεο ππεξαξζεληθφηεηαο πνπ νδεγεί ηα άηνκα ζηελ αίζζεζε ηεο
παληνδπλακίαο (Wieland, 2015). ΢χκθσλα κε ηελ Φξαγθνπδάθε (2013), θεληξηθφ
άμνλα ηεο ηδενινγίαο θαη ηνπ πνιηηηθνχ ζρεδίνπ ηεο Υξπζήο Απγήο απνηειεί ε
κηιηηαξηζηηθή δνκή θαη νη βίαηεο ζπκπεξηθνξέο ελάληηα ησλ ερζξψλ. Ζ κηιηηαξηζηηθή
ηεο δνκή, ζαθψο, θαη εληζρχεηαη απφ ηελ δηείζδπζε ηεο θαζηζηηθήο ηεο ηδενινγίαο
ζηνλ ζηξαηφ. Σέζζεξηο δεθαεηίεο, έπεηηα ηεο θαηάξξεπζεο ηνπ δηθηαηνξηθνχ
θαζεζηψηνο, ε αθξνδεμηά παξείζθξεζε ζηνλ ζηξαηφ εμαθνινπζεί λα πθίζηαηαη. Σν
2013, δεκνζηεχζεθαλ ζε εθεκεξίδεο θαη ζην δηαδίθηπν καξηπξίεο ζρεηηθά κε ηελ
εθπαίδεπζε ηεο Υξπζήο Απγήο απφ πξψελ, ελ ελεξγεία, κέιε ησλ ΟΤΚ θαη ΛΟΚ,
θαζψο θαη ηελ ζπκκεηνρή εηδηθψλ κνλάδσλ ηνπ ζηξαηνχ ζηηο θάιαγγεο ηεο
ζηξαηησηηθήο νξγάλσζεο. Έπεηηα ηεο έξεπλαο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε γηα ηελ
εμηρλίαζε ησλ ζρέζεσλ απηψλ, ν αξρεγφο Γεληθνχ Δπηηειείνπ Δζληθήο Άκπλαο,
ζηξαηεγφο Μηραήι Κσζηαξάθνο παξέδσζε ην πφξηζκα ζηνλ ηφηε Τπνπξγφ Δζληθήο
Ακχλεο, Γεκήηξε Αβξακφπνπιν. ΢χκθσλα κε ην πφξηζκα, δελ ππήξμε εκπινθή ηνπ
ζηξαηνχ κε ηελ Υξπζή Απγή, αιιά δελ απνθιείζζεθε ε εκπινθή κεκνλσκέλσλ
ζηειερψλ ηνπ ζηξαηεχκαηνο. Γηφινπ ηπραία, βέβαηα, ε ζπκκεηνρή δχν ηέσο
αλψηαησλ ζηξαηησηηθψλ ζηειερψλ ζην επξσςεθνδέιηην ηεο Υξπζήο Απγήο, ην 2014:
ηνπ πξψελ δηεπζπληή Δηδηθψλ Γπλάκεσλ, αληηζηξάηεγνπ, Διεπζεξίνπ ΢πλαδηλνχ θαη
ηνπ ηέσο αλψηαηνπ ζηξαηησηηθνχ, αληηζηξάηεγνπ, Γεψξγηνπ Δπηηεδείνπ (΢πιινγηθφ,
2014). Δπίζεο, ν ίδηνο ν αδεξθφο ηνπ Μηραινιηάθνπ, Γηάλλεο, επηηέιεζε
αληηζηξάηεγνο θαη α΄ ππαξρεγφο ηνπ Γεληθνχ Δπηηειείνπ ΢ηξαηνχ, ηελ πεξίνδν πνπ

40
Βαζίιεο Μηραινιηάθνο, μάδεξθφο ηνπο, ήηαλ πθππνπξγφο Δζληθήο Ακχλεο.
Γηαθαίλεηαη, ινηπφλ, πσο ν ειιεληθφο ζηξαηφο απνηειεί ηελ κήηξα ηεο πνιεκηθήο
ηδενινγίαο θαη πνιηηηθήο πνπ πξεζβεχεη ε θαζηζηηθή Υξπζή Απγή, ελάληηα ησλ
αθάζαξησλ ερζξψλ ηνπ έζλνπο.
Σα κέιε ηεο Υξπζήο Απγήο παξνπζηάδνληαη σο ηηκσξνί πνπ ζα εθδηψμνπλ ηνλ
θφβν ηεο ζειπθνπνίεζεο απφ ηνπο αθάζαξηνπο ερζξνχο. Οη αθάζαξηνη ερζξνί
εμηζψλνληαη κε ην δηαθνξεηηθφ αίκα ηνπ παηέξα πνπ εκπνδίδεη ηελ έλσζε κε ηελ
κεηέξα. Παξ’φηη ε πξσηαξρηθή απνξξφθεζε απφ ην ζψκα θαη ην πλεχκα ηεο κεηέξαο
πξαγκαηνπνηήζεθε, ν θφβνο αλαβίσζήο ηεο θαη επαλαζειπθνπνίεζεο ηνπ αηφκνπ
πξνβάιιεηαη ζην δηαθνξεηηθφ αίκα ησλ μέλσλ/άιισλ. Δπίζεο, νη ερζξνί εμηζψλνληαη
θαη κε ηελ κεηέξα, ε νπνία απνξξφθεζε ην άηνκν θαη ην νδήγεζε ζην δέζκην εγψ ηνπ
θαη ζηελ άξλεζε ηεο πξαγκαηηθφηεηαο. Ζ ππεξαξζεληθφηεηα ηεο Υξπζήο Απγήο είλαη
ε κφλε ιχζε απηαξρηθήο πξνζηαζίαο απφ ηα μέλα θαη κνιπζκέλα ζψκαηα πνπ
απεηινχλ λα ηελ απνδπλακψζνπλ θαη λα ηελ ζειπθνπνηήζνπλ. ΢ηελ πεξίπησζε,
βέβαηα, ηεο πγηνχο επίιπζεο ηνπ νηδηπφδεηνπ ζπκπιέγκαηνο, επέξρεηαη ε ηαχηηζε ηνπ
παηδηνχ κε ηνλ γνλέα ηνπ ίδηνπ θχινπ, ηνλ παηέξα. Ο παηέξαο απνηειεί ην
πξφηππν/ην ηδεψδεο εγψ ηνπ παηδηνχ. Σν πξφηππν, φκσο, ελφο απνιπηαξρηθνχ παηέξα
πνπ δελ έρεη μεπεξάζεη επηηπρψο ηελ θάζε ηεο ζειπθφηεηαο ζα πξνσζήζεη ζην παηδί
ηελ ππεξαξζεληθφηεηα. Ο απνιπηαξρηθφο, ινηπφλ, παηέξαο δελ επηιχεη ηελ
ςεπδαίζζεζε έλσζεο κε ηελ κεηέξα, αιιά ηελ κεηαδίδεη θαη ηελ εγθαζηζηά ζηελ
ςπρή ηνπ παηδηνχ. Μέζα απφ ην ζαδνκαδνρηζηηθφ πξφηππφ ηνπ, αλαπαξάγεη θαη
αλαβηψλεη ηνλ δηθφ ηνπ πιεγκέλν λαξθηζζηζκφ, κε ζθνπφ ηελ απνθπγή δηάιπζεο ηεο
πξνζσπηθφηεηάο ηνπ (Wieland, 2015). Ο Υξήζηνο Παππάο, εγεηηθφ ζηέιερνο ηεο
Υξπζήο Απγήο θαη πνιχ ζηελφο ζπλεξγάηεο ηνπ Μηραινιηάθνπ κέρξη ζήκεξα, είλαη
γηνο ηνπ ζηξαηησηηθνχ Ζιία Παππά, κέινο ηνπ δηθηαηνξηθνχ θαζεζηψηνο θαη ζηελφο
ζπλεξγάηεο ηνπ Παπαδφπνπινπ (Κξεκκπδάο, 1984). Ο παηέξαο ηνπ ίδηνπ ηνπ
Μηραινιηάθνπ ήηαλ ππαμησκαηηθφο ζηηο θπιαθέο (Φαξξάο, 2012). Μπνξνχκε,
ινηπφλ, λα ππνζέζνπκε πσο ν αξρεγφο ηεο Υξπζήο Απγήο θαη ν ζηελφο ζπλεξγάηεο
ηνπ, Παππάο, κεγάισζαλ κε ζηξαηησηηθή πεηζαξρία θαη κηιηηαξηζηηθά βηψκαηα, ηα
νπνία απνηεινχλ ηελ παξειζνληηθή ηνπο ηζηνξία. Ζ παξειζνληηθή απηή ηζηνξία
αλαβηψλεηαη, ζπλερψο, ζην παξφλ, θαη νδεγεί ζε βίαηεο εθδειψζεηο
ππεξαξζεληθφηεηαο θαη καληψδνπο εθδησγκνχ ηεο ζειπθφηεηαο.
Οη ήξσεο (γηνη) γηα ηελ Υξπζή Απγή είλαη απηνί πνπ είλαη ηθαλνί λα επηηχρνπλ
ηελ εμάιεηςε ησλ ζπλφξσλ/ηνπ παηέξα θαη ηελ επαλέλσζε κε ηε κεηέξα/Διιάδα. Ζ

41
επαλέλσζε κε ηελ κεηέξα/Διιάδα αθνξά ηελ επηζπκία θαζαξκνχ απφ ην βξψκηθν
αίκα ησλ ερζξψλ/μέλσλ / ηνπ παηέξα πνπ παξαβηάδνπλ ηα ζχλνξα (ελδνςπρηθά θαη
εμσηεξηθά): κηα δηαδηθαζία εθδησγκνχ ηεο ζειπθνπνίεζεο, κε ζθνπφ ηελ
παληνδχλακε θπξηαξρία ηνπ θφζκνπ. <<Δπξηζθόκελα ζηα ζσζηά ρέξηα θαη κε ηελ
νξζή ρξήζε ηνπο ζπκβάιινπλ ζηελ θαηαζηξνθή ηνπ εηζβνιέα, ηνπ ερζξνύ θαη
γεληθόηεξα ζηελ αληηκεηώπηζε ηνπ αληηπάινπ, όπνηα κνξθή θαη αλ έρεη απηόο>>.12 Σα
‘ζσζηά ρέξηα’ ηεο Υξπζήο Απγήο παξνπζηάδνληαη σο παληνδχλακα θαη ηθαλά λα
θαηεπζχλνπλ ηνπο έιιελεο ζηνλ ζσζηφ δξφκν, ψζηε λα θαηαζηξέςνπλ ηνπο
εηζβνιείο/ερζξνχο.

Ζ δηθή καο Σάμε, ε Σάμε ηεο Σηκήο θαη ηνπ Αίκαηνο, ηεο Τπεξάζπηζεο ησλ
Αηώλησλ Διιεληθώλ Αμηώλ ελάληηα ζ’όιεο ηηο αληημνόηεηεο θαη ηελ ύπνπιε
πνιεκηθή ησλ πνηθίισλ ερζξώλ καο, θξαηεί ην ΢παζί ηελησκέλν, γλσξίδνληαο όηη
εθεί πνπ ηειεηώλεη ε άθξε ηνπ αξρίδεη ν Αγώλαο γηα ηελ Κπξηαξρία ηνπ Κόζκνπ.13

Σν θαζαξφ αίκα, ε θπιή θαη ε ππεξαξζεληθφηεηα έρνπλ ηεξνπνηεζεί θαη

θεηηρνπνηεζεί (ππνθαηάζηαην ηεο κήηξαο) απφ ηελ Υξπζή Απγή, απνηειψληαο έλαλ
ηπξαλληθφ, αδίζηαθην θαη ιάηξε ηεο ζθαγήο θαλαηηζκφ, παξαδνκέλν ζε
νινθιεξσηηθέο πξνβνιηθέο ηαπηίζεηο. Ζ θαηαζηξνθή ησλ ερζξψλ απνηειεί ηελ
κνλαδηθή ιχζε ςεπδαηζζεζηαθήο επαλέλσζεο κε ηελ κεηέξα θαη επαλαθνξάο ηεο
θαζαξήο Διιάδαο. ΢ηελ χπνπιε πνιεκηθή ησλ ερζξψλ πνπ ζηέθεηαη εκπφδην ζηνπο
θαζηζηηθνχο ζηφρνπο πξνβάιιεηαη ην έλνρν αζπλείδεην ησλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο
Απγήο πνπ ςάρλεη καλησδψο ηξφπνπο απνθπγήο ηεο επαλαζειπθνπνίεζεο. Ζ άξηα
ειιεληθή θπιή ζα επηηχρεη ηελ θπξηαξρία ηνπ θφζκνπ, αθνχ εμαιείςεη θάζε εκπφδην
θαη θάζε εηεξνγελέο ζηνηρείν.
Σν δηαθνξεηηθφ αίκα ηνπ παηέξα εμαιείθεηαη νδεγψληαο ζηελ παληνδπλακία.
Σν αίκα ηνπ εμηζψλεηαη κε ην δηαθνξεηηθφ θαη βξψκηθν αίκα ησλ μέλσλ/άιισλ: κηα
κεηαβηβαζηηθή δηαδηθαζία ηεο κνξθήο ηνπ παηέξα. Ο θφβνο ηεο εμάληιεζεο ησλ
απνζεκάησλ ηεο κεηέξαο, εμ’αηηίαο ηεο εηζβνιήο ζην ζψκα ηεο, είλαη θαλεξφο. ΢ε
απηή ηελ ηδέα ηεο εμάληιεζεο ησλ απνζεκάησλ, ππάξρεη ε ελνρή ηεο αξρηθήο
θαληαζίσζεο ηνπ κσξνχ σο παξάζηην ζην ζψκα ηεο κεηέξαο. Δθ’φζνλ δελ ππάξρεη
ν παηέξαο γηα λα ζέζεη φξηα ζηελ απιεζηία, ε κφλε ιχζε θαίλεηαη λα είλαη ε απνθπγή
12
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, Μάζηνξαο Γηψξγνο, Άξζξν ‘Σν ΢παζί θαη ν Άλδξαο ηνπ
Πνιέκνπ’ (ζει 33).
13
΢ην ίδην, (ζει 37).

42
ηεο εμάληιεζεο ησλ απνζεκάησλ απφ ηελ εηζβνιή ησλ μέλσλ/άιισλ. Ζ εμηδαλίθεπζε
ηνπ πνιέκνπ, γηα ηελ θπξηαξρία ηνπ θφζκνπ, απνηειεί, ζηελ νπζία, ηελ πξνβνιή ηεο
εμηδαλίθεπζεο ηεο έλσζεο κεηέξαο θαη γηνπ θαη κηα ςπραλαγθαζηηθή δηαδηθαζία
επαλάιεςεο ησλ ελνξκήζεσλ άξλεζεο ηεο απψιεηαο θαη θαηάθηεζεο κηαο
ςεπδεπίγξαθεο παληνδπλακίαο, κέζα απφ ηελ θαηαζηξνθή ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο θαη
ηεο πξαγκαηηθφηεηαο.
Ζ πξαγκαηηθφηεηα ηεο Υξπζήο Απγήο δελ αληέρεη ηνλ θίλδπλν
ζειπθνπνίεζεο απφ ηα άξξσζηα θχηηαξα ησλ ερζξψλ θαη, έηζη, νθείιεη λα ηα
ηζνπεδψζεη θαη λα ηα απνξξνθήζεη, κέζα απφ ην βίαην ζηξαηησηηθφ ηεο θίλεκα.
<<΢ηξαηό, ζηξαηό ζηελ Βόξεηα Ήπεηξν>> (Δθπνκπή ‘Σν Κνπηί ηεο Παλδψξαο: Υξπζή
Απγή’, 2009 ). Απφ ηε κία, νη ερζξνί απνηεινχλ ηελ πξνβνιή ηνπ δνινθνλεκέλνπ
παηέξα, σο δηαθνξεηηθνί, θαη απφ ηελ άιιε, ηνπο ίδηνπο ηνπο εαπηνχο πνπ
απνξξνθήζεθαλ απφ ην ζψκα θαη ην πλεχκα ηεο κεηέξαο. Οη ερζξνί, ηψξα, νθείινπλ
λα πιεξψζνπλ ην ηίκεκα ηνπ πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο απνξξφθεζεο. ΢χκθσλα κε ηνλ
Υαζαπφπνπιν (2013), ζε άξζξν ηεο εθεκεξίδαο ηεο, ην 1989, αλαθέξεηαη πσο νη
άξξσζηνη πξέπεη λα ζαλαηψλνληαη: απηνί πνπ πάζρνπλ απφ θιεξνλνκηθέο αζζέλεηεο,
επηιεςία, ζρηδνθξέλεηα, ηχθισζε, θψθσζε, αλαπεξία ζσκαηηθή. Οη πλεπκαηηθέο θαη
ζσκαηηθέο αλαπεξίεο εμηζψλνληαη κε ηελ απνξξφθεζε ησλ θαζηζηψλ απφ ην
πξσηαξρηθφ αληηθείκελν αγάπεο/ηελ κεηέξα. Καηά ηελ λαδηζηηθή ηδενινγία, νη
ζσκαηηθά θαη πλεπκαηηθά άξξσζηνη δελ έρνπλ δηθαίσκα χπαξμεο θαη δσήο θαη ε
αλψηεξε πνιηηηζκηθά θπιή νθείιεη λα κεξηκλήζεη γηα ηελ εμφλησζή ηνπο (Palme,
1934/2013). Ζ ηδέα απηή ήηαλ επίθεληξν ηεο πνιηηηθήο ηνπ Υίηιεξ θαη
ζεζκνζεηήζεθε ην 1939, σο ‘Πξφγξακκα Δπζαλαζίαο’. Σν πξφγξακκα απηφ
πεξηιάκβαλε ηελ κεηαηξνπή ησλ λεπξνινγηθψλ θιηληθψλ, λνζνθνκείσλ θαη
ζεξαπεπηεξίσλ ζε ηδξχκαηα εμνπδεηέξσζεο, φπνπ πεηξακαηηθέο δνθηκέο γηα ηελ
κεηέπεηηα εμφλησζε ησλ Δβξαίσλ έιαβαλ ρψξα: αζηηία, δειεηεξίαζε, δειεηεξηψδε
αέξηα (πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ θαη ζηνπο κεηέπεηηα ζάιακνπο αεξίσλ ησλ
ζηξαηνπέδσλ ζπγθέληξσζεο), παξαθαξκαθεπηηθή αγσγή θαη ππξνβφια φπια: κηα
καληψδεο απνθπγή ηνπ επίπιαζηνπ θηλδχλνπ ζειπθνπνίεζεο.
Ο θφβνο ζειπθνπνίεζεο ησλ κειψλ ηεο Υξπζήο Απγήο εμηζψλεηαη κε ηελ
παξαιεξεκαηηθή ηεο αθήγεζε, φζνλ αθνξά ηηο απεηιέο πξνο ηελ ειιεληθή θπιή πνπ
πεξηγξάθεη ε Φξαγθνπδάθε (2013): ε παγθνζκηνπνίεζε θαη ε επηβνιή ηνπ
ζησληζηηθνχ νξάκαηνο σο κέξνο ηεο εμσηεξηθήο πνιηηηθήο ησλ ΖΠΑ , ν θίλδπλνο ηεο
επηκεημίαο, ε αιινίσζε ηεο ειιεληθήο θαζαξφηεηαο θαη ε αλεξγία σο απνηειέζκαηα

43
ηνπ ζπλσκνηηθνχ θαη ζθνηεηλνχ ζρεδίνπ ησλ εβξαίσλ θαη ησλ εηζεξρφκελσλ
κεηαλαζηψλ: έλα ζρέδην νιηθήο εμαθάληζεο ηεο άξηαο ειιεληθήο θπιήο πνπ έρνπλ
ζέζεη ζε εθαξκνγή νη ειιεληθέο θπβεξλήζεηο ηνπ αθξαίνπ θηιειεπζεξηζκνχ. <<Ζ
ρώξα καο λνζεί βαζύηαηα. Ννζεί γηαηί δελ είλαη θξάηνο απηεμνύζην, αιιά έλα κηθξό
θνπηάθη ζην ηεξαηώδεο ζύζηεκα ηεο παγθνζκηνπνίεζεο. Ννζεί γηαηί κέζα ζηα πιαίζηα
πνπ ιεηηνπξγεί ην θξάηνο καο όρη κόλνλ δελ ππάξρεη αμηνθξαηία, αιιά θπξηαξρεί ε
δηαθζνξά>> (Μηραινιηάθνο, 2014, ζει 64). Καηά ηνλ Hobsbawm (1994/2010), ηα
κέιε ελφο θαζηζηηθνχ θηλήκαηνο, νη ιεγφκελνη ‘επαλαζηάηεο ηεο αληεπαλάζηαζεο’,
είλαη ππνρξεσκέλνη λα επαλαθέξνπλ ηελ θαζαξφηεηα, κέζα απφ επηζεηηθέο πξάμεηο,
ηηο νπνίεο νη ίδηνη ηηο νξίδνπλ σο ακπληηθέο. Ζ θαηψηεξε θπιή ησλ εβξαίσλ θαη ησλ
κεηαλαζηψλ, θαζψο θαη νη θηιειεπζεξηθνί πξνδφηεο δελ πξέπεη λα αλήθνπλ ζε θακία
νκάδα, δελ δηθαηνχληαη ηελ δσή, δηφηη ε ςπρνζσκαηηθή ηνπο αλσκαιία απεηιεί ηελ
αξζεληθφηεηα, κέζα απφ ηελ εηζβνιή ηνπο ζηελ νκνηνγελή αλδξηθή κήηξα ηνπ
θηλήκαηνο ηεο Υξπζήο Απγήο. Καηά ηελ λαδηζηηθή ηδενινγία, ν ζησληζκφο είλαη
απηφο πνπ δεκηνχξγεζε ηελ παγθνζκηνπνίεζε θαη είλαη εζληθή θαη επηηαθηηθή αλάγθε
λα εμνινζξεπηεί. Ζ Υξπζή Απγή, ινηπφλ, παξνπζηάδεη ηελ ηδενινγία ηεο σο ην
αληίδνην ζηελ λφζν απφ ηνπο μέλνπο/άιινπο. Ζ ππεξαξζεληθφηεηα πνπ πξνβάιιεη
είλαη ην κφλν θάξκαθν γηα ηνλ δησγκφ ηεο ζειπθφηεηαο θαη ηνπ θφβνπ κηαο, εθ λένπ,
απνξξφθεζεο απφ ηνλ γπλαηθείν θφιπν.
Γηα ηα άηνκα ηεο θαζηζηηθήο δνκήο ηεο Υξπζήο Απγήο, ην κίζνο απέλαληη
ζηνλ παηέξα παξέκεηλε ακεηάβιεην θαη εηζήιζε ζηελ ηδενινγία ηνπο σο παξαλντθφο
θφβνο γηα ην μέλν αίκα. Σνλ αθξνγσληαίν ιίζν ηεο θαζηζηηθήο ηδενινγίαο απνηειεί ν
πιήξεο έιεγρνο ηεο επηκεημίαο, θίλδπλνο πνπ πξνέξρεηαη απφ ηνπο βηνινγηθά άληζνπο
βάξβαξνπο ερζξνχο, κε ζθνπφ ηελ απνθπγή εθδήισζεο κφιπλζεο θαη αξξψζηεηαο
απφ απηά ηα παξαζηηηθά αληηθείκελα θαη εκπφδηζεο επαλαδεκηνπξγίαο ελφο ρακέλνπ
εαπηνχ, κέζα ζην ζψκα θαη ην πλεχκα ηεο κεηέξαο. << (…..) εληόο κηαο επνρήο
ζηπγλνύ νζσκαληθνύ ζθνηαδηζκνύ θαη απάλζξσπεο επίδεημεο ηεο αζηαηηθήο
βαξβαξόηεηνο>>.14 Σα άξξσζηα παξαζηηηθά αληηθείκελα ηεο απνθαινχκελεο
αζηαηηθήο βαξβαξφηεηαο θαη ηνπ απνθαινχκελνπ νζσκαληθνχ ζθνηαδηζκνχ ζα
θαηαπαηεζνχλ θαη ζα εμνινζξεπζνχλ κε θξελίηηδα απφ ηελ Υξπζή Απγή, αθνχ
εμηζψλνληαη κε ηνλ θφβν επαλαζειπθνπνίεζεο, θφβνο πνπ ζρεηίδεηαη θαη κε ηελ
πεξηηνκή ησλ Μνπζνπικάλσλ. Ζ πεξηηνκή ησλ Δβξαίσλ, ζχκθσλα κε ηνλ Υίηιεξ,

14
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, Καξαθψζηαο Δπάγγεινο, Άξζξν ‘Ζ εζληθή δηαρξνλία ησλ
επηβηψζεσλ ησλ παηξίσλ ζξεζθεπηηθψλ εζίκσλ ζηελ Οξζφδνμε Υξηζηηαληθή ζξεζθεία’ (ζει 30).

44
νδεγνχζε ζε δηαθζνξά ηα άηνκα, θαζψο ε εηθφλα ηνπ πένπο κε πεξηηνκή απνηεινχζε
κηα θαηεζηξακκέλε, αλνινθιήξσηε πξνζσπηθφηεηα, ε νπνία είρε, πιήξσο,
ζειπθνπνηεζεί. Ζ ζειπθνπνίεζε απηή ζεσξείην άζιηα, επαίζρπληε θαη κνιπζκαηηθή
απεηιή γηα ηελ αλψηεξε άξηα πνιηηηζκηθή θπιή (Santner, 2000). Δπίζεο, νη
μέλνη/άιινη παξνπζηάδνληαη σο ζειπθνπνηεκέλα παξάζηηα, ηα νπνία ξνπθάλε ην αίκα
ηνπ αγλνχ θαζαξνχ ζψκαηνο, ην δειεηεξηάδνπλ θαη ην κνιχλνπλ (Wieland, 2015).
Σν αίκα ηνπ ερζξνχ πξνθαιεί ηελ εζσηεξηθή αηκνξξαγία ηνπ ίδηνπ ηνπ αηφκνπ. Σν
εγψ κπαίλεη ζε κηα δηαδηθαζία αζπλείδεηεο αλαπαξάζηαζεο θαη πξνβνιήο ηεο
πξσηαξρηθήο ηξαπκαηηθήο αθαίκαμεο ησλ εζσηεξηθψλ πεξηερνκέλσλ ηνπ, ιφγσ ηεο
απνξξφθεζεο (Λίπνβαηο, 2001).
Σν κίζνο θαη ε πεξηθξφλεζε ηεο βξσκηάο ησλ κνιπζκέλσλ μέλσλ, ησλ
ιεγφκελσλ ‘ππαλζξψπσλ’, θαζψο θαη ε επηζπκία γηα θπξηαξρία είλαη απηά πνπ
ελψλνπλ ηα κέιε ηνπ θαζηζηηθνχ θηλήκαηνο. <<Δμηζώλεηε ηνπο νκνγελείο κεηαλάζηεο
κε ηνλ θάζε ινγήο ππάλζξσπν πνπ έρεη εηζβάιεη ζηελ παηξίδα καο, κε ηηο θάζε ινγήο
αξξώζηεηεο πνπ θνπβαιάεη>>, Εαξνχιηα Διέλε, βνπιεπηήο ηεο Υξπζήο Απγήο θαη
ζχδπγνο ηνπ Νίθνπ Μηραινιηάθνπ, νκηιία ζηελ Βνπιή ζηηο 18-10-12 (Παπατσάλλνπ,
2013). Όζηεξα ηεο δηαθήξπμεο ηεο ηζφηεηαο ησλ δηθαησκάησλ φισλ ησλ αλζξψπσλ,
ε δεκηνπξγία ηεο έλλνηαο ηνπ ‘ππαλζξψπνπ’ ήηαλ ε κφλε πνπ ζα κπνξνχζε λα
δηθαηνινγήζεη ην θπιεηηθφ δίπνιν αλσηεξφηεηαο-θαησηεξφηεηαο θαη ηελ άληζε
κεηαρείξηζε ησλ θαηψηεξσλ (Schnapper & Allemand, 2006). Σα άξξσζηα θχηηαξα
ηνπ πνιηηηζκνχ / νη ερζξνί/άιινη ζεσξνχληαη ηα δηεζδπηηθά αληηθείκελα πνπ
εηζρσξνχλ ζηνλ αγλφ εαπηφ, ζψκα, θαζηζηηθή θνηλφηεηα θαη ηα απεηινχλ κε
νινθιεξσηηθή κφιπλζε. Ζ ςεπδαηζζεζηαθή θαηάθηεζε ηεο κεηέξαο αληηπξνζσπεχεη,
ζηελ νπζία, ηελ απψιεηα ηνπ αληηθεηκέλνπ, αιιά θαη ηνπ ίδηνπ ηνπ ππνθεηκέλνπ,
απψιεηα πνπ νδεγεί ζηελ θαληαζηαθή εμηδαλίθεπζε ηνπ αθαληζκνχ ηνπ ερζξνχ: κία
λαξθηζζηζηηθή αηκνδηςή επηζπκία ζηέξεζεο απφ ηνπο άιινπο απηψλ πνπ δελ
θαηέθηεζε πνηέ ν ίδηνο/απηψλ πνπ ν ίδηνο έραζε. Απφ ηελ ζεκειηαθή θαηάζιηςε ηεο
απψιεηαο ηεο κεηέξαο, ινηπφλ, πεξλάκε ζηελ ζαλαηεθφξα θζνξά ηνπ εγψ θαη ησλ
αληηθεηκελφηξνπσλ ζρέζεσλ (Wieland, 2015).

2.3 Η ασηαρτηθή προζφπηθόηεηα θαη οη σπεραρζεληθές ηδηόηεηες ηοσ

εζληθοζοζηαιηζηή ζηραηηώηε
Ζ Υξπζή Απγή παξνπζηάδεη επηηαγέο ζπλέπεηαο θαη πίζηεο ζηελ ζεσξνχκελε
αλψηεξε θχζε ησλ ηδεψλ ηεο, ε νπνία ζα επηθέξεη ηελ Σάμε ηεο Σηκήο, κηα ηάμε πνπ

45
εμηζψλεηαη κε ηελ αζπλείδεηε επηζπκία ηάμεο ησλ απνδηνξγαλνκέλσλ κεξψλ ηνπ
ςπρηθνχ ηεο νξγάλνπ, ηα νπνία έρνπλ θαηαξξεχζεη ην έλα κέζα ζην άιιν. << (…..) ε
ΥΡΤ΢Ζ ΑΤΓΖ κέλεη Πηζηή ζηηο Ηδέεο ηεο. Καη νη Άλζξσπνη πνπ ζπκκεηέρνπλ ζηελ
ΥΡΤ΢Ζ ΑΤΓΖ θαινύληαη, σο ε Σάμε ηεο Σηκήο, λα ζηαζνύλ όξζηνη εθεί πνπ νη άιινη
πέθηνπλ>> (Μηραινιηάθνο, 2014, ζει 63). Ζ πίζηε ζηα αλψηεξα ηδαληθά ηεο
ζεσξείηαη απηή πνπ ζα ιπηξψζεη ηα άηνκα απφ ηα δέζκηα ηνπ εμαζιησκέλνπ εγψ ηνπο
θαη απφ ηελ απνηπρεκέλε πξνζαξκνγή ηνπο ζηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα,
πξνζθέξνληαο ςεπδεπίγξαθεο πξνζδνθίεο αηψληαο παληνδπλακίαο.

(…..) απηνί νη νπνίνη πξνο ράξηλ…ηεο δσήο, πξνο ράξηλ ηεο θαξηέξαο, πξνο
ράξηλ…ησλ παηδηώλ ηνπο, άιιαμαλ ή εγθαηέιεηςαλ ηηο ηδέεο ηνπο, κε θάζε επθνιία
ζα ζαο πνπλ πσο ηνπο πξόδσζαλ νη Ηδέεο ηνπο. ΋ζνη παξέκεηλαλ ζπλεπείο ζε
απηέο ζα ζαο εμνκνινγεζνύλ πσο νη Ηδέεο ζαλ κεγέζε άπια θαη αηώληα δελ
πξνδίδνπλ πνηέ, πξνδίδνπλ κόλνλ νη άλζξσπνη.15

Οη θπιεηηθέο ηδέεο ηεο Υξπζήο Απγήο, ηα απνθαινχκελα άπια θαη αηψληα

κεγέζε, έρνπλ θεηηρνπνηεζεί. Ζ Υξπζή Απγή θέξεηαη λα αληηπξνζσπεχεη ηηο ηδέεο,
έρνληαο μεπεξάζεη ηελ αλζξψπηλε θχζε θαη απνηειψληαο, πηα, ηελ ελζάξθσζε ηεο
ζετθήο θχζεο ησλ ηδεψλ, θαη έηζη είλαη ηθαλή λα αιιάμεη ηελ ηζηνξία, κέζα απφ ηελ
παληνδπλακία ηεο. << (Σελ ηζηνξία) Σελ αιιάδεη ε Πίζηε ζε έλα Αλώηεξν Ηδαληθό θαη
ε Θέιεζε γηα Γύλακε>> (Μηραινιηάθνο 2014, ζει 67). ΢ηελ ελζαξθσκέλε ηεο ζετθή
ππφζηαζε νθείινπλ φινη λα ππνηαρζνχλ θαη λα αξλεζνχλ ηα ηδηαίηεξα
ραξαθηεξηζηηθά ηεο αηνκηθφηεηάο ηνπο. Ο θνκθνξκηζκφο θαη ε ππνηαγή ζηελ
εμνπζία πνπ ζεσξείηαη πνιχ αλψηεξε απφ ην ίδην ην άηνκν γίλεηαη ν θαζνδεγεηήο ηεο
δσήο ηνπ, δίλνληάο ηνπ απεξηφξηζηα αηζζήκαηα παληνδπλακίαο θαη πξνζειπηίδνληαο
ηνλ αδχλακν εζσηεξηθφ ηνπ θφζκν. Ζ άξλεζε ηνπ εαπηνχ θαη ηεο αηνκηθφηεηαο γηα
ράξηλ ηνπ έζλνπο, ε ηάζε γηα απνκφλσζε, ε επηζεηηθφηεηα, ε απφξξηςε φζσλ
ραξαθηεξίδνληαη απφ δηαθνξεηηθφηεηα, θαληαζία θαη δεκηνπξγηθφηεηα, ε

15
Μηραινιηάθνο, Νίθνο (2014), ‘Δκείο νη θαθνί θαζίζηεο’, Λατθέο Δζληθηζηηθέο Δθδφζεηο, Αζήλα (ζει
72).

46
δεηζηδαηκνλία, ε ζηεξενηππηθή ζπκπεξηθνξά απνηεινχλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ηεο
απηαξρηθήο πξνζσπηθφηεηαο, ζχκθσλα κε ηνπο Αληφξλν θαη Υνξθράηκεξ (1987).
Ζ απηαξρηθφηεηα έρεη ζπλδεζεί κε ηνλ θαζηζκφ, ηελ δνγκαηηθφηεηα, θαη έρεη
δηαπηζησζεί πσο ε εκθάληζή ηεο ζρεηίδεηαη κε ηελ πξνζσπηθφηεηα θαη ηα κλεκνληθά
θαηάινηπα ηνπ ςπρηζκνχ ηνπ αηφκνπ. ΢χκθσλα κε ηνλ Adorno, ζε θάζε άλζξσπν
ππάξρεη κηα ζηαζεξή λνεηηθή δνκή, ηελ νπνία νλφκαζε ‘δπλεηηθά θαζηζηηθή’. Ζ
δνκή απηή ελεξγνπνηείηαη ππφ νξηζκέλεο ζπλζήθεο θαη ζε νξηζκέλα άηνκα (Deconchy
& Dru, 1998/2011), ηδηαίηεξα χζηεξα ηεο αλαβίσζεο ηνπ πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο,
κέζσ ηνπ εζληθνχ. Ζ ‘δπλεηηθά θαζηζηηθή’ λνεηηθή δνκή έρεη ηα αθφινπζα
ραξαθηεξηζηηθά: αληηζεκηηηζκφ απέλαληη ζε άηνκα πνπ ζεσξνχληαη πξνθιεηηθά θαη
απεηιεηηθά, ζπληεξεηηζκφ ζε δεηήκαηα πνιηηηθήο θαη νηθνλνκηθήο θχζεο,
εζλνθεληξηζκφ, δειαδή ππνηίκεζε ησλ κεηνλνηήησλ, ιφγσ αθξαίνπ παηξησηηζκνχ
πνπ ζηηγκαηίδεη ηα μέλα έζλε. Αλαθεξφκαζηε, δειαδή, ζε δνγκαηηθέο ζπκπεξηθνξέο,
θαηά ηηο νπνίεο πθίζηαηαη ε απζφξκεηε ή ιεηηνπξγηθή πξνζπάζεηα ησλ αηφκσλ λα
θάλνπλ πην έληνλε ηελ δηαθνξά θαη ηελ ππεξνρή ηνπο δηθνχ ηνπο ζπζηήκαηνο
δνμαζηψλ έλαληη ησλ ζπζηεκάησλ ησλ άιισλ. Σελ ππεξνρή απηή ηελ βαζίδνπλ ζηελ,
θαηά ηε γλψκε ηνπο, λνκηκφηεηα, αμηνπξέπεηα θαη ηζρπξή εγεζία ηνπ δηθνχ ηνπο
ζπζηήκαηνο. Δπίζεο, ηα άηνκα κε δνγκαηηθή ζπκπεξηθνξά ζπλεζίδνπλ λα θάλνπλ
επίθιεζε ζε εμηδαληθεπκέλεο παξειζνληηθέο πνιεκηθέο θαηαζηάζεηο πνπ αλακέλνπλ
λα μαλαζπκβνχλ ζην κέιινλ. Ζ εμηδαλίθεπζε ησλ παξειζνληηθψλ πνιεκηθψλ απηψλ
θαηαζηάζεσλ δηακνξθψλεηαη κε βάζε ηελ θαληαζηαθά ηδαληθή πξαγκαηηθφηεηα πνπ
πξνβάιιεη σο πξφηππν ην εζληθηζηηθφ ζχζηεκά ηνπο (Αληφξλν θαη Υνξθράηκεξ,
1987).
Ο εζληθηζκφο είλαη απνηέιεζκα ησλ ιεηηνπξγηψλ ηεο ηξαπκαηηθήο
ζπλαηζζεκαηηθήο πξφζδεζεο, βαζηδφκελε ζηηο εζσηεξηθέο δνκέο ησλ αηφκσλ. Σν
αίζζεκα ηνπ ζεβαζκνχ θαηαθεξκαηίδεηαη, θαζψο ηα άηνκα παίξλνπλ δηαθνξεηηθέο
ζέζεηο σο πξνο απηφλ θαη ηελ θαηεχζπλζή ηνπ πξνο ηηο ππφινηπεο νκάδεο. Ζ
πξνζσπηθή θαησηεξφηεηα πξνβάιιεηαη ζηελ θαησηεξφηεηα ησλ δηαθνξεηηθψλ
νκάδσλ (Υξπζνρφνπ, 2011). Ο ίδηνο ν ςπρηζκφο λαξθψλεηαη, θαζψο ην άηνκν
δηαθαηέρεηαη απφ θφβν αλάιεςεο ηεο επζχλεο ηνπ ίδηνπ, απφ ζπλαηζζήκαηα
απέρζεηαο θαη αλνινθιήξσζεο, θαη, άξα, εγθαηαιείπεη ηνλ ίδην ηνλ εαπηφ ηνπ θαη
σζεί ηελ απηαξρηθή πξνζσπηθφηεηα πξνο ηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα. Ο Adorno
ζεψξεζε πσο ε ‘δπλεηηθά θαζηζηηθή’ λνεηηθή δνκή είλαη ζχκθπηε κε ηελ αλζξψπηλε

47
χπαξμε θαη, άξα, είλαη δχζθνιν λα κεηαβιεζεί. Ζ χπαξμε ηεο δνκήο απηήο, ζην
άηνκν, ελεξγνπνηεί ηελ απηαξρηθή πξνζσπηθφηεηα (Deconchy & Dru, 1998/2011).
Ζ επηζπκία γηα απηαξρηθή επίδεημε δχλακεο, ην πλεχκα θαηαζηξνθήο θαη
θπληζκνχ, ε θαηαδίθε ησλ απνθιηλφλησλ επηζεηηθψλ πξνηχπσλ, ε πίζηε ζε κηα αηηία,
ζε κηα αιήζεηα βνινληαξηζηηθήο θηινζνθίαο, φπνπ ηα έλζηηθηα βίαο θαη ε δχλακε ηνπ
ηζρπξφηεξνπ ππεξηζρχνπλ θαη ελαληηψλνληαη ζηελ πεγή ηνπ θαθνχ/ηνπο
ερζξνχο/μέλνπο είλαη ραξαθηεξηζηηθά πνπ δηαθαίλνληαη ζηα απνζπάζκαηα ηεο
Υξπζήο Απγήο. << (…..) θαη εγώ ξσηάσ ‘ΠΟΗΟ΢’ ΠΟΗΟ΢ ΑΝ ΟΥΗ ΔΓΧ, αλ όρη
Δ΢ΔΗ΢, αλ όρη ΔΜΔΗ΢ ΟΛΟΗ ΜΑΕΗ. Ναη εκείο κε ηηο καύξεο κπινύδεο ζα βγάινπκε ην
θίδη από ηελ ηξύπα ηνπ θαη ζα ηνπ πάξνπκε ην θεθάιη>>.16 << (……) νη άπιεζηνη
πξνδόηεο πνπ καο ηπξαλλνύλ είλαη αδεθάγνη – ηίπνηα δελ είλαη ηθαλό λα θνξέζεη ηελ
καλία ηνπο>>.17 Οη βαζηθέο αξρέο ηεο Υξπζήο Απγήο έγθεηληαη ζηελ βία θαη ζηελ
ππεξαξζεληθφηεηα ηεο ζθιεξήο, άθακπηεο, κε δεκνθξαηηθήο θαη αζπκβίβαζηεο
ηζνπέδσζεο ηνπ θηδηνχ/ερζξνχ, παίξλνληάο ηνπ ην θεθάιη/ζαλαηψλνληάο ην. Οη
απηαξρηθνί καπξνληπκέλνη άλδξεο ηεο Υξπζήο Απγήο απηνπαξνπζηάδνληαη σο νη
ζσηήξεο πνπ ζα εμνινζξεχζνπλ ηνπο ηχξαλλνπο θαη άπιεζηνπο πξνδφηεο. Απνηεινχλ
ηνπο παληνδχλακνπο εζληθηζηέο κε ηελ ηθαλφηεηα λα θνξέζνπλ ηελ καλία ησλ
ερζξψλ. Οη γξαπηέο απνηππψζεηο ηεο βίαεο ηδενινγίαο ηεο απνηεινχλ
πξνγξακκαηηθέο εμαγγειιίεο πξαγκαηνπνίεζεο καλησδψλ επηζέζεσλ θαη αηκνβφξσλ
πξαθηηθψλ. Ζ εζσηεξηθή ηεο καλία, ζηελ νπζία, πξνβάιιεηαη ζηνπο ερζξνχο. Σα
ραξαθηεξηζηηθά απηά ζπλδένληαη κε ηνπο κεραληζκνχο άκπλαο ηεο πξνβνιήο, ηεο
κεηαβίβαζεο θαη ηνπ ςπραλαγθαζκνχ (Αληφξλν θαη Υνξθράηκεξ, 1987). Οη
πεξηζζφηεξνη κεραληζκνί άκπλαο δξνπλ ζην αζπλείδεην επίπεδν ηνπ ςπρηζκνχ ησλ
αηφκσλ, κε ζθνπφ ηελ δηεπζέηεζε ησλ εζσηεξηθψλ ζπγθξνχζεσλ θαη ηνπ άγρνπο. Ζ
πιήξεο, φκσο, θαηάξξεπζε ησλ ηξηψλ κεξψλ ηνπ ςπρηθνχ νξγάλνπ νδεγεί ζηελ
αχμεζε ησλ ζπγθξνχζεσλ, κέζσ ηεο θαηάρξεζεο ησλ κεραληζκψλ άκπλαο.
Ο βαζκφο δξάζεο ησλ κεραληζκψλ άκπλαο πνπ ζρεηίδεηαη κε ηελ απηαξρηθή
θαζηζηηθή πξνζσπηθφηεηα είλαη θαηαρξεζηηθφο. ΢χκθσλα κε ηελ Anna Freud
(1937/1978), ε αηηία είλαη ν κεγάινο αξηζκφο ησλ άιπησλ αζπλείδεησλ
ζπγθξνχζεσλ. Ζ θαηάρξεζε ησλ κεραληζκψλ άκπλαο εκθαλίδεηαη ζε, ελ ηέιεη,
λεπξσηηθά θαη ςπρσηηθά δηαηαξαγκέλα άηνκα, κε έθπησζε ηεο δηαπξνζσπηθήο θαη

16
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, ΢ρνηλάο ΢σηήξεο, Άξζξν ‘Φνξψληαο ηηο καχξεο κπινχδεο’
(ζει 13).
17
΢ην ίδην, (ζει 8).

48
θνηλσληθήο ιεηηνπξγίαο ηνπο. Οη ςπρνινγηθέο κεηαβιεηέο ηεο πξνζσπηθφηεηαο
πξνβάιινληαη ζηελ θνηλσληθή θαη ηδενινγηθή ζθαίξα, πξνθαιψληαο, έηζη, ηελ
θαζηζηηθή ζπκπεξηθνξά. Οη κεηαβιεηέο απηέο δηακνξθψλνληαη κέζα απφ ηελ
νηθνγελεηαθή εθπαίδεπζε, ε νπνία παξαπέκπεη ζε κηα νξηζκέλε θνηλσληθή
θαηάζηαζε θαη ζε νξηζκέλεο θνηλσληθέο αμίεο (Αληφξλν θαη Υνξθράηκεξ, 1987).
Οη απηαξρηθνί νινθιεξσηηθνί ραξαθηήξεο δεκηνπξγνχληαη απφ έλαλ
απνιπηαξρηθφ ή δηαγξακκέλν παηέξα θαη απφ έιιεηςε αγάπεο. Ζ ππνηαγή ζηνπο
γνλείο, ε νπνία γελλά ηελ δνπινπξέπεηα θαη ηελ ηηκσξηθή ζπλείδεζε ηνπ παηδηνχ,
ζρεηίδεηαη κε ηελ απηαξρηθή πξνζσπηθφηεηα πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ζαδηζηηθέο θαη
καδνρηζηηθέο ηάζεηο (Britton, 2003). ΢χκθσλα κε ηνλ Freud (1916/1996), ε
εζσηεξίθεπζε ησλ θαλφλσλ θαη πξνζηαγψλ ηνπ παηέξα ή ε ζηεξεηηθή απνπζία ηνπ
(ιφγσ ηεο δηαγξαθήο), θαηά ηελ δηάξθεηα αλάπηπμεο ηνπ παηδηνχ, απνηεινχλ ηελ
αξρή δεκηνπξγίαο ηνπ ππεξεγψ. Απφ ηελ ππνηαγή ζηνλ απνιπηαξρηθφ παηέξα ή ηελ
εμηδαλίθεπζε ηεο απνξξφθεζεο απφ ηελ κεηέξα, ην άηνκν νδεγείηαη πξνο ηελ
ππνηαγή ζηνλ εγέηε. Οη εζσηεξηθεπκέλνη απηνί θαλφλεο, ζηελ ζπλέρεηα,
εμσηεξηθεχνληαη κε εμηδαλίθεπζε ηνπ εγέηε, αξρεγνιαηξεία, νπαδνιαηξεία, θαζψο
θαη κε επηζεηηθφ ηξφπν. ΢χκθσλα κε ηελ Klein, επαλαιακβάλνπλ ζηνπο άιινπο απηά
πνπ νη ίδηνη έρνπλ βηψζεη, πξνθεηκέλνπ λα κπνξέζνπλ λα επηβηψζνπλ ςπρηθά. Ζ
ππεξβνιηθή ελδνηηθφηεηα πξνο ηνπο γνλείο θαη, εηδηθά, ε απνξξφθεζε απφ ην ζψκα
θαη ην πλεχκα ηεο κεηέξαο γελλά κηα κειινληηθή κλεζηθαθία. Ζ έρζξα, ινηπφλ, πνπ
δελ ηφικεζε λα μεζπάζεη ζηνπο γνλείο πξνβάιιεηαη θαη κεηαβηβάδεηαη ζε άιινπο
ζηφρνπο, ηνπο ερζξνχο/μέλνπο (Hinshelwood, 1989).
Ζ έιιεηςε ζεηηθνχ αηζζήκαηνο γηα ηνλ εαπηφ, θαη άξα, ε απηνάξλεζε ησλ
αηφκσλ, ηα νδεγεί ζηελ αλάγθε ηαχηηζεο θαη αθνζίσζεο πξνο κηα απηαξρηθή νκάδα,
πξνο κηα θπιεηηθή ηδέα, πξνο κηα βίαηε ηδενινγία. Ζ δχλακε ηεο νκάδαο είλαη κηα
ςεπδαίζζεζε απφθηεζεο αλσηεξφηεηαο ηνπ ίδηνπ ηνπ αλαζθαινχο εαπηνχ
(Υξπζνρφνπ, 2011). Ζ εμφλησζε ηνπ ερζξνχ είλαη έλαο ηξφπνο απηναλχςσζεο ησλ
απηαξρηθψλ θαζηζηηθψλ αηφκσλ. Ζ ςεπδαίζζεζε απηή ραξαθηεξίδεηαη απφ
ςπραλαγθαζηηθφ ραξαθηήξα θαη πξνζθέξεη αην άηνκν κηα επίπιαζηε ηαπηφηεηα,
απνκαθξπζκέλε απφ ηνλ πξαγκαηηθφ ηνπ εαπηφ.

Φσηηά θαη ηζεθνύξη ζηνπο λνζεπηέο ηεο ξάηζαο. Αο δηαηξαλώζνπκε ηελ απόθαζή
καο λα κελ κεηαβιεζεί ε ρώξα καο ζε κηα εθηξσκαηηθή πνιπθπιεηηθή ρνάλε, κηα
απόθαζε πνπ έρνπκε ρξένο, λα θαηαζηήζνπκε ζεβαζηή εκπξάθησο (.....)

49
 Μπνπξιόην θαη θσηηά ζηα αιινδαπά ζθπιηά (.....) Μπνξείηε λα αιιάμεηε κπαιά
θαη λα πνξεπζείηε ζηνλ δξόκν καο, ηνλ δξόκν ηεο Φύζεο, ηεο Γύλακεο θαη ηεο
Αλζξώπηλεο Ηζηνξίαο. Κάληε ην, εηδάιισο εμαθαληζηείηε από κπξνζηά καο, γηαηί
ΔΜΔΗ΢, νη Γπλαηνί, ζα ζαο ιηώζνπκε ζαλ ηα ζθνπιήθηα (…..).Σζαθίζηε κε
νπνηνδήπνηε ηξόπν θαη κέζν (…..) ηνλ θάζε βιάθα πνπ ζα ηνικήζεη λα
ακθηζβεηήζεη εζάο θαη ηηο Ηδέεο ζαο. Κάληε ηνπο λα κεηαληώζνπλ γηα ηηο επηινγέο
ηνπο.18

Οη εμαγγειίεο πξαγκαηνπνίεζεο βίαο θαη νινθιεξσηηθήο θαηαζηξνθήο ησλ

λνζεπηψλ ηεο ξάηζαο, ησλ ερζξψλ/κεηαλαζηψλ θαη ησλ φζσλ παξεθθιίλνπλ ηεο
λαδηζηηθήο ηδενινγίαο ηεο Υξπζήο Απγήο απνηεινχλ ηελ δηθή ηεο αηκαηεξή
πξαγκαηηθφηεηα/κηα απηαξρηθή πξαγκαηηθφηεηα πνπ νξακαηίδεηαη ην κπνπξιφην θαη
ηελ θσηηά ζηα απνθαινχκελα ζθπιηά. Θεσξεί πσο ην φξακά ηεο απνηειεί ηελ
ζπλέρεηα ηεο θχζεο, ηεο δχλακεο θαη ηεο αλζξψπηλεο ηζηνξίαο. Γηα ηελ Υξπζή Απγή,
ε θχζεη αλσηεξφηεηά ηεο ζα ηελ θάλεη λα αλαθηήζεη ην εξσηθφ παξειζφλ ηεο
ειιεληθήο θπιήο. Καλέλαο δελ έρεη ην δηθαίσκα λα ακθηζβεηήζεη ηηο ηδέεο ηεο, θαζψο
ζα ηελ θάλεη λα αλαβηψζεη ηελ δηαθνξεηηθφηεηα ηεο εμσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο θαη
ηηο ηξαπκαηηθέο πξσηαξρηθέο απνηπρίεο ηνπ πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο.
΢χκθσλα κε ηελ Anna Freud (1937/1978), ε επηζπκία γηα εμφλησζε ηνπ
ερζξνχ απνηειεί ην ‘ζπλαίζζεκα βαζηθήο ερζξφηεηαο’. Σν ζπλαίζζεκα απηφ
εμσηεξηθεχεηαη κέζα απφ ηνλ κεραληζκφ άκπλαο ηεο πξνβνιήο, θαηά ηνλ νπνίν ηα
άηνκα πξνζδίδνπλ αξλεηηθά ζηνηρεία ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπο, ηα νπνία δελ
παξαδέρνληαη, ζε θάπνηνλ άιινλ. Ζ κε απνδνρή ησλ αξλεηηθψλ ζπλαηζζεκάησλ γηα
ηνλ εαπηφ θαη ε πξνβνιή ηεο επζχλεο απηψλ ησλ ζπλαηζζεκάησλ, ζε θάπνηνλ άιινλ,
είλαη ν βαζηθφο ππνζπλείδεηνο κεραληζκφο ηεο θαηαζθεπήο ελφο ερζξνχ. Οη ερζξνί
απνηεινχλ έλαλ εχθνιν ζηφρν γηα ηα κε απνδεθηά αξλεηηθά απηναηζζήκαηα. Σν
αίζζεκα ηξφκνπ θαη ελνρήο ιφγσ ηεο απνξξφθεζεο, ινηπφλ, κπνξεί λα ην μεθνξησζεί
θάπνηνο, πξνζδίδνληαο ηηο δηθέο ηνπο επζχλεο θαη αδπλακίεο ζε θάπνηνλ άιινλ. Ζ
θησρή ζπλαηζζεκαηηθφηεηα ησλ απηαξρηθψλ αηφκσλ είλαη θπζηθφ επφκελν, θαζ’φηη,
θαηά βάζνο, είλαη θαηεζηξακκέλνη, δέζκηνη ηνπ αδχλακνπ εγψ ηνπο, κε έιιεηςε
απηνπεπνίζεζεο, αλίθαλνη λα πνξεπζνχλ καθξηά απφ ηελ αζθάιεηα πνπ αηζζάλνληαη
σο κέιε ηεο θαζηζηηθήο νκάδαο (Αληφξλν θαη Υνξθράηκεξ, 1987). Σα απηαξρηθά

18
Απνζπάζκαηα ηεο εθεκεξίδαο ηεο Υξπζήο Απγήο, δεκνζηεπκέλα απφ: Φαξξάο, Γεκήηξεο (2012),
‘Ζ καύξε βίβινο ηεο Υξπζήο Απγήο: Νηνθνπκέληα από ηελ ηζηνξία θαη ηε δξάζε κηαο λαδηζηηθήο
νκάδαο’, Δθδφζεηο Πφιηο, Αζήλα.

50
θαζηζηηθά άηνκα, ζηελ νπζία, επηζπκνχλ ηελ θαηαζηξνθή ηνπ ίδηνπ ηνπο ηνπ εαπηνχ.
Σελ επηζπκία θαηαζηξνθήο ηνπ εαπηνχ ηνπο ηελ πξνβάιινπλ ζηνπο μέλνπο/ερζξνχο
πνπ έρνπλ δηαιέμεη ή εθεχξεη θαη ηνπο ζεσξνχλ επηθίλδπλνπο, παξ’φηη, ζηελ
πξαγκαηηθφηεηα, είλαη αδχλακνη (Britton, 2003).
Ζ επηζπκία εμφλησζεο ηνπ ίδηνπ ηνπ εαπηνχ, ιφγσ ηνπ δηαραζκέλνπ εγψ
(απνδηνξγαλσκέλα κέξε ςπρηθνχ νξγάλνπ θαη κε πξνζαξκνγή ζηελ δηαθνξεηηθφηεηα
ηεο πξαγκαηηθφηεηαο), νδεγεί ηα άηνκα ζε ηαπηηζηαθέο ζπγρχζεηο. ΢χκθσλα κε ηελ
Melanie Klein, απφ ηελ ηαχηηζε ησλ αηφκσλ κε ηηο αξρατθέο θηγνχξεο εμνπζίαο
πξνέξρεηαη επραξίζηεζε. ΋ηαλ, φκσο, απηέο έρνπλ πξνθαιέζεη ηξαπκαηηθή
ηαπείλσζε θαη πφλν, ηα άηνκα αληινχλ επραξίζηεζε, κέζα απφ ηελ αλαβίσζε ηεο
πξσηαξρηθήο δπζαξέζθεηαο θαη ηελ αληηζηξνθή ησλ ξφισλ ζχηε θαη ζχκαηνο
(Grosskurth, 1986). ΢ηνλ απνιπηαξρηζκφ ηεο Υξπζήο Απγήο, ην ζχκα γίλεηαη ην ίδην
πηα ν ζχηεο θαη πξνθαιεί, κε ηελ ζεηξά ηνπ, πφλν, εμαζιίσζε, θαηαζηξνθή πξνο ηνλ
ερζξφ. Αλαθεξφκαζηε, δειαδή, ζηνλ κεραληζκφ ηεο αληηζηαζκηζηηθήο
ζπκπησκαηνινγίαο πνπ ζχκθσλα κε ηελ Anna Freud (1937/1978) απνηειεί ηελ
πηνζέηεζε ζπλαηζζεκάησλ θαη ζηάζεσλ, αληίζεηα απφ ηα πξαγκαηηθά ηνπ
αζπλείδεηνπ ςπρηζκνχ. Ζ ππνηαγή ζηνλ απνιπηαξρηθφ παηέξα ή ην κίζνο πξνο ηνλ
δηαγξακκέλν παηέξα θαη πξνο ηελ κεηέξα πνπ ην απνξξφθεζε θαη νη επαθφινπζεο
ζαδνκαδνρηζηηθέο ηάζεηο ησλ απηαξρηθψλ θαζηζηηθψλ αηφκσλ εμσηεξηθεχνληαη κελ,
αιιά ππφ παξαιιαγέο ηεο θαηεχζπλζεο ηεο πξαγκαηηθήο επηζπκίαο. <<Σηο βιέπνπκε
(ηηο κάδεο) λα πεξλνύλ ζε κηα ζηηγκή από ηελ πην αηκνραξή αγξηόηεηα ζηελ
κεγαινςπρία ή ζηνλ απόιπην εξσηζκό (…..) κπνξνύλ λα δηαηξέμνπλ δηαδνρηθά ηελ
θιίκαθα ησλ πην αληηθαηηθώλ ζπλαηζζεκάησλ (…..) (ζει 42). <<Ζ πιήξεο απώιεηα
ηνπ θξηηηθνύ πλεύκαηόο ηεο δελ ηεο επηηξέπεη λα αληηιεθζεί ηηο αληηθάζεηο ηνπο>> (ζει
58).<<Καθνπνηήζηε ηνπο αλζξώπνπο, ζθάμηε ηνπο θαηά εθαηνκκύξηα, θάληε επηδξνκέο
πάλσ ζε επηδξνκέο, όια ζαο επηηξέπνληαη αλ δηαζέηεηε έλαλ επαξθή βαζκό θύξνπο θαη
ην απαξαίηεην ηαιέλην γηα λα ην δηαηεξήζεηε>> (ζει 111), (Le Bon, 1895/2010). Σν
κίζνο πξνο ηνλ παηέξα αιιάδεη θαηεχζπλζε θαη νδεγείηαη πξνο ηνλ ερζξφ/μέλν, κέζα
απφ ηνλ ζαδνκαδνρηζκφ, ελψ ε πξαγκαηηθή αλάγθε γηα απειεπζέξσζε απφ ηνλ
παηέξα γίλεηαη, ελ ηέιεη, θαη πάιη, ππνηαγή πξνο ηνλ θαζηζηηθφ εγέηε. Μηα ζεηξά,
δειαδή, απφ πιήξσο αληηθαηηθέο ζηάζεηο θαη ζπκπεξηθνξέο, ιφγσ ηεο αζηακάηεηεο
εζσηεξηθήο ζχγθξνπζεο ζην αζπλείδεην επίπεδν ηνπ ςπρηζκνχ ησλ απηαξρηθψλ
θαζηζηηθψλ αηφκσλ, πνπ έρνπλ ζθνπφ ηελ πιαζκαηηθή θάιπςε ησλ πξαγκαηηθψλ

51
επηζπκηψλ θαη ησλ πξσηαξρηθψλ ηξαπκαηηθψλ θελψλ, κέζα απφ ηελ
ππεξαξζεληθφηεηα ηεο ζηξαηησηηθήο δνκήο.
Ο αδίζηαθηνο ζηξαηησηηθφο βνινληαξηζκφο, ε ζθιεξή ζηξαηησηηθή
εθπαίδεπζε θαη ν πξνζειπηηζκφο ζηα ζηξαηησηηθά εζληθνζνζηαιηζηηθά πξφηππα
απνηεινχλ ραξαθηεξηζηηθά γλσξίζκαηα ηνπ θαζηζηηθνχ θηλήκαηνο ηεο Υξπζήο
Απγήο γηα ηελ δεκηνπξγία αιεζηλψλ αλδξψλ, ζθιεξψλ θαη ηθαλψλ λα παξακείλνπλ
καθξηά απφ ηνλ θφβν κφιπλζεο θαη ζειπθνπνίεζεο. ΢χκθσλα κε ηελ Wieland
(2015), ην ηξαχκα ηεο ηαπεηλσκέλεο θαη επλνπρηζκέλεο αξζεληθφηεηαο ελεξγνπνηεί
ηνλ θαζηζηηθφ κεραληζκφ δεκηνπξγίαο αιεζηλψλ αλδξψλ, κέζα απφ ηελ ζηξαηησηηθή
πεηζαξρία: νκνηνγέλεηα ζηελ ππεξαξζεληθφηεηα θαη κεηνρέο ζηελ δφμα ηνπ αξρεγνχ.
Σν θαζηζηηθφ κπαιφ είλαη ε θαηάζηαζε χπαξμεο ζε κηα αξζεληθή κήηξα, ζε έλα
κέξνο, φπνπ θάπνηνο ππάξρεη, κφλν, ζαλ θνκκάηη ελφο κεγαιχηεξνπ ζπλφινπ. Ζ
αξζεληθή κήηξα ηθαλνπνηεί θαη ηαπηφρξνλα αξλείηαη ηελ αξρηθή επηζπκία χπαξμεο
κέζα ζε έλα κεγαιχηεξν φιν, ην ζψκα ηεο κεηέξαο. Σν απνιπηαξρηθφ ζηξαηησηηθφ
θίλεκα ησλ αιεζηλψλ αλδξψλ θαη ε αίζζεζε παληνδπλακίαο θαη ππεξαξζεληθφηεηαο
απνηεινχλ ηελ κεγαιχηεξε πιάλε ηνπ θαζηζηηθνχ θηλήκαηνο ηεο Υξπζήο Απγήο.
΢ε βηβιίν ηνπ ίδηνπ ηνπ Μηραινιηάθνπ (2000, ‘Δρζξνί ηνπ θαζεζηψηνο.
Υξπζή Απγή 1993-1998’), αιιά θαη ζε παιαηφηεξε έθδνζε ηνπ πεξηνδηθνχ ηεο
Υξπζήο Απγήο βξίζθνληαη θαηαγεγγξακέλεο νη ηδηφηεηεο θαη ηα θαζήθνληα ησλ
εζληθνζνζηαιηζηηθψλ ζηξαηησηψλ θαη έρνπλ σο εμήο: πίζηε ζην θαζήθνλ θαη ηνλ
θαλαηηζκφ γηα ηα εζληθνζνζηαιηζηηθά ηδαληθά, πεηζαξρία κέζα απφ ηνλ απηνέιεγρν
θαη ηνλ ζεβαζκφ, πξνζήισζε ζηελ ηεξαξρηθή δνκή ηεο νξγάλσζεο, ζπλέπεηα ζηηο
έθηαθηεο ζπλαληήζεηο θαη πιήξεο πινπνίεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπ θαζελφο, πλεχκα
ζπληξνθηθφηεηαο, νπνηαδήπνηε πξάμε ελάληηα ηνπ ζηξαηησηηθνχ ζπλφινπ ζα επηθέξεη
πνηλή, ηήξεζε ηνπ ζηξαηησηηθνχ πλεχκαηνο ηεο νξγάλσζεο , νινέλα θαη απμαλφκελε
πξνζπάζεηα αλάπηπμεο ηεο ζσκαηηθήο θαη ςπρηθήο θαηάζηαζεο, ηήξεζε ηεο
ζηξαηησηηθήο ελδπκαζίαο, δηαθχιαμε ησλ κπζηηθψλ ηεο νκάδαο, αθφκα θαη κε ην
αληίηηκν ηεο ίδηαο ηεο δσήο.

Απνδέμνπ ηνλ ξόιν ζνπ σο πνιηηηθόο ζηξαηηώηεο, επζπγξάκκηζε ηελ δσή ζνπ κε
ηελ ζπλερή πάιε θαη ηνλ αγώλα, ηίκεζε ηελ θίλεζε θαη ηνλ Αξρεγό ζνπ, απόθηεζε

52
 ηε θηινδνμία λα θηάζεηο ζε ζζέλνο θαη καρεηηθή νξγάλσζε ηνπο εξσηθνύο
λεθξνύο θνξείο ηνπ Δζληθνζνζηαιηζκνύ.19

Ζ εκθάληζε ηνπ εζληθνζνζηαιηζηή ζηξαηηψηε νθείιεη λα είλαη ιηηή, εππξεπήο,

ζνβαξή θαη πεηζαξρεκέλε βάζεη ησλ εζληθνζνζηαιηζηηθψλ πξνηχπσλ. Σελ
απαηηνχκελε ελδπκαζία απνηεινχλ ηα εμήο: ραθί ή θαηφ πνπθάκηζν, καχξν ή ραθί
παληειφλη, καχξν ή ραθί ρηηψλην, αξβχιεο ή κπφηεο. Ζ ελδπκαζία νινθιεξψλεηαη κε
ηελ γξαβάηα θαη κε έλα εζληθνζνζηαιηζηηθφ ζχκβνιν επηινγήο (Παπαησάλλνπ, 2013).
Οη εγθιεκαηηθέο επηρεηξήζεηο ηεο Υξπζήο Απγήο, βάζεη θαηαζηαηηθνχ, έρνπλ σο
πξναπαηηνχκελν ηελ αλάινγε ζηξαηησηηθή ζηνιή: καχξα άξβπια, ραθί θφξκα, καχξε
κπινχδα, δψλε Α-Σ, ζάθνο, sleeping bag, εζσηεξηθφο ξνπρηζκφο, παγνχξη,
ζηξαηησηηθφ κπνπθάλ (Φαξξάο, 2012). ΋πσο έγξαςε θαη ν ίδηνο ν Υίηιεξ (Hitler,
1925/2006, ζει 186) ζην βηβιίν ηνπ: <<Ήηαλ απαξαίηεην θαη βαζηθό λα
θαζηεξώζνπκε κηα εληαία ζηνιή γηα ηα Σάγκαηα Δθόδνπ, όρη κόλν γηα λα
ελδπλακώζνπκε ηελ πίζηε ηνπο, αιιά θαη γηα λ’απνθύγνπκε ηηο ζπγρύζεηο
δεκηνπξγώληαο έλα ζεκείν αλαγλώξηζεο. Μέρξη ηόηε θνξνύζαλ κόλν ηα πεξηβξαρηόληα,
ηώξα πξόζηεζαλ ην ρηηώλην θαη ην θαζθέην>>. Ο βνπιεπηήο θαη εγεηηθφ ζηέιερνο ηεο
Υξπζήο Απγήο, Ζιίαο Παλαγηψηαξνο, είλαη ηδηνθηήηεο θαηαζηήκαηνο ζηνλ Κνισλφ,
κε ην ραξαθηεξηζηηθφ φλνκα ‘Φάιαγγα’, κέζσ ηνπ νπνίνπ εκπνξεχεηαη ζηξαηησηηθφ
θαη αζιεηηθφ πιηθφ, θαζψο θαη ξνχρα γηα ηηο ειιεληθέο αζηπλνκηθέο δπλάκεηο,
γεγνλφο άθξσο αληηθαηηθφ κε ηελ θαηλνκεληθή αληηζπζηεκηθφηεηα ηνπ
επαλαζηαηηθνχ αγψλα ηεο Υξπζήο Απγήο (Υαζαπφπνπινο, 2013). Δπίζεο, ε
νξγάλσζε πνπιά κέζσ ηεο εθεκεξίδαο ηεο θαη ηνπ δηαδηθηχνπ εζληθηζηηθά ζχκβνια,
φπσο κπινχδεο, θαπέια, βηβιία - θπξίσο ησλ εζληθηζηηθψλ εθδφζεσλ ‘Λφγρε’ - ,
ζεκαίεο, CD κε εζληθηζηηθά εκβαηήξηα (Φαξξάο, 2012).
΢ηα γξαθεία ηεο νξγάλσζεο απαγνξεχεηαη ε αλαξρηθή ζπκπεξηθνξά, αιιά θαη
ε απεξηπνίεηε εκθάληζε (καθξηά καιιηά, κνχζηα, θάπληζκα θαη νπνηνδήπνηε
ραξαθηεξηζηηθφ ππνδεηθλχεη αλεχζπλν ηξφπν δσήο) (Αλδξνπηζφπνπινο, 1996). <<Ο
Δζληθνζνζηαιηζηηθόο Υαηξεηηζκόο θαηά ηελ είζνδν θαη ηελ έμνδν από ηα γξαθεία είλαη
ππνρξεσηηθόο. Ο ραηξεηηζκόο απνδίδεηαη κε ζθξίγνο θαη δσεξόηεηα όπσο αξκόδεη ζηελ
Δζληθνζνζηαιηζηηθή Σάμε θαη δελ επηηξέπεηαη λα είλαη λσζξόο θαη ραιαξόο (…..) >>,

19
Απφζπαζκα ηεο εθεκεξίδαο ηεο Υξπζήο Απγήο, δεκνζηεπκέλν απφ: Φαξξάο, Γεκήηξεο (2012), ‘Ζ
καύξε βίβινο ηεο Υξπζήο Απγήο: Νηνθνπκέληα από ηελ ηζηνξία θαη ηε δξάζε κηαο λαδηζηηθήο νκάδαο’,
Δθδφζεηο Πφιηο, Αζήλα.

53
απφζπαζκα ηεο εθεκεξίδαο ηεο Υξπζήο Απγήο, δεκνζηεπκέλν απφ ηνλ Φαξξά
(2012). Ο ραηξεηηζκφο ηεο Υξπζήο Απγήο κε ην ζεθσκέλν ρέξη είλαη μεθάζαξα
απεηθφληζε ηνπ λαδηζηηθνχ ραηξεηηζκνχ ηνπ Υίηιεξ. Ο ραηξεηηζκφο απηφο αθνξνχζε
ηε θηινθξφλεζε θαισζνξίζκαηνο ή απνραηξεηηζκνχ ησλ Γεξκαλψλ.
Ζ ππεξαξζεληθφηεηα ηεο δνκήο ηεο Υξπζήο Απγήο είλαη απνηέιεζκα ηνπ
αζπλείδεηνπ θφβνπ ζειπθνπνίεζεο. Ο θφβνο απηφο αλαδχεη ηελ απηαξρηθή
πξνζσπηθφηεηα, σο κηα παξαλντθή κνξθή άκπλαο θαη πξνζηαζίαο ηνπ πιεγκέλνπ
ςπρηζκνχ πνπ παίξλεη ηελ κνξθή ηνπ ππεξεγψ. Ο θφβνο ηεο ζειπθνπνίεζεο γελλά
θαη ηηο βίαηεο ηδηφηεηεο ηνπ εζληθνζνζηαιηζηή ζηξαηηψηε, θαζψο θαη ηελ κλεζηθαθία
απέλαληη ζην θαζεηί πνπ παξεθθιίλεη απφ ηελ νκνηνγέλεηα ηεο λαδηζηηθήο ηεο
ηαπηφηεηαο. Έηζη, ην ππεξεγψ ηεο νκάδαο έρεη θαηαιεθζεί, πιήξσο, απφ ηα
ζαδηζηηθά έλζηηθηα θαη ηηο αηκαηεξέο πξνζηαγέο ηνπ λαδηζηηθνχ θαζήθνληνο.

54
 Κεθάιαηο ηρίηο
Ναρθηζζηζηηθές ζσγθρούζεης θαη ζαδοκαδοτηζηηθές πραθηηθές ηες Φρσζής
Ασγής

3.1 Η υεσδαηζζεζηαθή παληοδσλακία θαη ηο λαρθηζζηζηηθό πιήγκα

Ζ εζσηεξηθή νκάδα ηνπ θαζηζηηθνχ θαζεζηψηνο ηεο Υξπζήο Απγήο έρεη θαηαξξεχζεη
ζε κηα λαξθηζζηζηηθή ηαπηηζηαθή κνλάδα απνηεινχκελε απφ ηνλ εαπηφ ελσκέλν κε
ην ηδαληθφ ηνπ αληηθείκελν, ηε κεηέξα. Απαηηεί έλαλ απφιπην θαζξεθηηζκφ ηνπ
εαπηνχ κε ην αληηθείκελν, ψζηε λα κελ ππάξρεη θακηά δηαθνξά αλάκεζά ηνπο. ΋ζν
ππάξρεη έλαο εμσηεξηθφο θαζξέθηεο, δηαηεξείηαη ε εζσηεξηθή ζπλνρή ηνπ
λαξθηζζηζηηθνχ αηφκνπ θαη, άξα, ε ιεηηνπξγία ηεο νκάδαο. ΋ια ηα κέιε έρνπλ
εμηδαληθεχζεη ηελ ςεπδαηζζεζηαθή έλσζή ηνπο κε ηε κεηέξα θαη κέζσ απηήο
θαηνπηξίδνληαη ην έλα ζην άιιν. <<Δκείο είκαζηε νη αθέληεο. Σν ακπέιη ηνύην ηεο Γεο
είλαη δηθό καο, ζάξθα καο θαη αίκα καο>>20. Σν ακπέιη πνπ αλαθέξεηαη ε Υξπζή
Απγή αθνξά ηελ ειιεληθή γε πνπ ζεσξεί πσο ηεο αλήθεη. Σν ακπέιη/ε γε εμηζψλεηαη
κε ηνλ κεηξηθφ θφιπν, ηνλ νπνίν θαηαθπξίεπζε θαη έγηλε αθέληεο. Ζ δπλαηφηεηα λα
γίλεηο αθέληεο έγθεηηαη ζηελ ςεπδαηζζεζηαθή απηνπεπνίζεζε θαη ςπρηθή
ππεξηίκεζε. Ζ αλάγθε ηνπ αθέληε γηα επηβνιή, θπξηαξρία θαη θηεηηθφηεηα έγθεηηαη
ζηελ αλάγθε ελφο θαηφπηξνπ/θαζξέθηε πνπ ζα επηβεβαηψζεη ην λαξθηζζηζηηθά
πιεγκέλν άηνκν θαη ζα ην απνκαθξχλεη απφ ηελ αζπλείδεηε θαησηεξφηεηα θαη
αλαζθάιεηά ηνπ. Σν ακπέιη/ε κήηξα/ην αληηθείκελν έγηλε αλαπφζπαζην θνκκάηη ηνπ
ππνθεηκέλνπ θαη κέξνο ηεο ίδηαο ηνπ ηεο ζάξθαο. Σν θαηαθηεζέλ αληηθείκελν έρεη
εηζρσξήζεη ζην εζσηεξηθφ ηνπ αηφκνπ, είλαη, πηα, κέζα ζην αίκα ηνπ θαη θνκκάηη ηνπ
ςπρηζκνχ, ηεο πξνζσπηθφηεηαο θαη ηεο ηαπηφηεηάο ηνπ. Ο ςπραλαγθαζηηθφο
ραξαθηήξαο πεξηζπιινγήο ησλ θνκκαηηψλ ηνπ αληηθεηκέλνπ απνηειεί ηελ καληψδε
αλάγθε επηθάιπςεο ηεο ςπρηθά εζσηεξηθήο θελφηεηαο, ψζηε ην πιεγκέλν άηνκν λα
απνθηήζεη θάπνην λφεκα ζηελ χπαξμή ηνπ.
Ζ απφιπηε ζχγθιηζε εαπηνχ θαη αληηθεηκέλνπ, κέζα απφ ηελ ηδηνπνίεζε ησλ
πεξηερνκέλσλ ηνπ αληηθεηκέλνπ γελλά κηα παξαιεξεκαηηθή παληνδπλακία θαη
ππεξηίκεζε ησλ δπλάκεσλ ηεο Υξπζήο Απγήο. << (…..) αλακέλνληαο ηελ ΥΡΤ΢Ζ
ΑΤΓΖ ηνπ Διιεληζκνύ>> (Μηραινιηάθνο, 2014, ζει 26). << (…..) Πάληνηε βέβαηα κε

20
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 9, 2013, Μάζηνξαο Γηψξγνο, Άξζξν ‘Πξνζσπηθφηεηα θαη
Αηνκνθεληξηζκφο’ (ζει 19).

55
ηελ θαζνδήγεζε αλζξώπσλ ηνπ εθιεθηνύ ιανύ>> (΢ην ίδην, ζει 35). << (…..) ε βίαηε
θαηάιεςε ηεο εμνπζίαο είλαη πξόζθαηξε, νπηνπηθή θαη θαηαδηθαζκέλε ζε απνηπρία
(…..) ην κέιινλ ηνπ Διιεληζκνύ απηή ηελ ζηηγκή εμαξηάηαη από ηνπο αγώλεο καο>>.21
΢ηα απνζπάζκαηα ηεο Υξπζήο Απγήο, θαίλεηαη πσο επηδηψθεηαη έλα ζπλεηξκηθφ
ηαμίδη, κέζα απφ ηνλ καγεπηηθφ ρεηξηζκφ ησλ ιέμεσλ θαη ησλ εηθνληθψλ κεηαθνξψλ.
Ζ πξνζκνλή γηα ηελ Υξπζή Απγή κνηάδεη κε κηα κεηαθνξά ηεο πξνζκνλήο ηεο
εηδπιιηαθήο απγήο/ηνπ μεκεξψκαηνο πνπ ν ήιηνο αλαηέιιεη θαη ν νπξαλφο γεκίδεη κε
ρξπζέο απνρξψζεηο. Ζ νξγάλσζε ηεο Υξπζήο Απγήο θέξεηαη λα είλαη ε κφλε πνπ
είλαη ηθαλή κε ηφικε θαη δχλακε λα επηθέξεη ην ‘ρξπζφ’ ζηελ Διιάδα θαη λα ραξάμεη
ηελ αξρή ηεο ηδαληθήο ειιεληθήο πνιηηείαο, κέζσ ησλ αγψλσλ ηεο. Ζ Υξπζή Απγή
ζεσξεί πσο απνηειεί ηνλ αθέληε/ηελ νκάδα ησλ εθιεθηψλ πνπ έρεη ηελ παληνδπλακία
θαη πσο απφ απηήλ εμαξηάηαη ην κέιινλ ηεο ρψξαο. ΢ηφρνο ηεο είλαη λα
θαηαθπξηεχζεη πξψηα ην αζπλείδεην ησλ αηφκσλ, παξαβηάδνληαο έληερλα ηηο
ελδφκπρεο ζθέςεηο θαη επηζπκίεο ηνπο, θαζψο θαη ηνλ εμηδαληθεπκέλν θφζκν ηνπο.
Μέζσ ηεο επίηεπμεο ηνπ ζηφρνπ απηνχ, ζεσξεί πσο ζα θαηαθηήζεη λφκηκα ηελ
εμνπζία θαη φρη πξφζθαηξα θαη νπηνπηθά. Μφλν κέζα απφ ηνλ βηαζκφ ηνπ
αζπλεηδήηνπ θαη ηνπ νλείξνπ ησλ αηφκσλ, ε Υξπζή Απγή ζα θαηαθέξεη λα
πξνζκέλνπλ απφ απηήλ ην λέν ηνπο, θαηλνκεληθά, απειεπζεξσκέλν πεπξσκέλν, αιιά,
ζηελ πξαγκαηηθφηεηα, ηφζν δέζκην θαη θπιαθηζκέλν. Οη αγψλεο θαη ν πφιεκνο
εμηδαληθεχνληαη, φπσο εμηδαληθεχηεθε θαη ην ζψκα θαη πλεχκα ηεο κεηέξαο πνπ
θαηαθηήζεθαλ: εμηδαληθεχζεηο πνπ πξνζπαζνχλ λα επηηχρνπλ ην ζαχκα ηεο
αλάζηαζεο ηνπ πιεγκέλνπ ςπρηζκνχ. Ο ζηξαηησηηθφο ραξαθηήξαο ηεο νξγάλσζεο
ηεο Υξπζήο Απγήο απνηειεί ην δνρείν κε ηηο θνηλέο εκπεηξίεο θαηάθηεζεο θαη
αλεζπρίεο απνξξφθεζεο ησλ αλδξψλ/έλα δνρείν κηαο αξζεληθήο κήηξαο. Ζ νξγή πνπ
πξνθαιεί θάζε δηαθσλία είλαη ε νξγή ηεο αλαθάιπςεο φηη ε πξαγκαηηθφηεηα δελ
είλαη φπσο ην άηνκν ηελ νξίδεη θαη πσο ην παξαηζζεζηαθφ φλεηξν ηεο καγεπηηθήο
πξνζκνλήο ηνπ λένπ θσηφο θαη ηνπ ρξπζνχ κέιινληνο δελ είλαη εθηθηφ. Ζ
νπνηαδήπνηε δηαθσλία, ινηπφλ, θαηαθεξκαηίδεη θαη ζξπκκαηίδεη ηελ αίζζεζε
παληνδπλακίαο ηνπ λαξθηζζηζηηθνχ αηφκνπ.
΋ηαλ ην εγψ ηνπ αηφκνπ έρεη απνηχρεη, ην ηδαληθφ εγψ/ηδεψδεο εγψ απνηειεί
ην ππνθαηάζηαην ηνπ ρακέλνπ λαξθηζζηζκνχ ηεο παηδηθήο ειηθίαο, φηαλ ν ίδηνο ν
εαπηφο, δειαδή, ήηαλ ην ηδαληθφ ηνπ αηφκνπ.

21
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, ΢ρνηλάο ΢σηήξεο, Άξζξν ‘Φνξψληαο ηηο καχξεο κπινχδεο’ (ζει
7).

56
 Από ην ηδαληθό ηνπ Δγώ μεθηλάεη έλαο ζεκαληηθόο δξόκνο πξνο ηελ θαηαλόεζε ηεο
ςπρνινγίαο ησλ καδώλ. Απηό ην ηδαληθό, πέξα από ην αηνκηθό, έρεη θαη έλα
θνηλσληθό κέξνο, είλαη θαη ην θνηλό ηδαληθό κηαο νηθνγέλεηαο, κηαο ηάμεο, ελόο
έζλνπο. Δθηόο από ηε λαξθηζζηζηηθή ιίκπηλην, έρεη δεζκεύζεη θαη κηα κεγάιε
πνζόηεηα νκνθπιόθηιεο ιίκπηλην ελόο αηόκνπ, ε νπνία κε απηό ηνλ ηξόπν
επηζηξέθεη ζην Δγώ.22

Ζ, εθ λένπ, εζσζηξέθεηα ηεο ιίκπηλην ζην εγψ θαη ε απνεπέλδπζε απφ ηα

δηαθνξεηηθά αληηθείκελα, κέζσ ηεο παιηλδξφκεζεο ηεο παηδηθήο λαξθηζζηζηηθήο
παληνδπλακίαο, νθείιεηαη ζηελ πξσηαξρηθή θαηάθηεζε ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη ηελ
νινθιεξσηηθή πξνβνιηθή ηαχηηζε, αιιά θαη ζηελ πξνζζήθε κηαο λέαο ηξαπκαηηθήο
πξάμεο, φπσο απηή ηνπ εζληθνχ ηξαχκαηνο. Ο παζνινγηθφο απηφο λαξθηζζηζκφο
νδεγεί ζε κηα ςπρσηηθή θαη νξηαθή δηαηαξαρή ηεο πξνζσπηθφηεηαο θαη ζε έλα
θαηαζηξνθηθφ εγψ κε ηα εμήο ραξαθηεξηζηηθά: παξαιήξεκα κεγαιείνπ, ππεξηίκεζε
ηεο δχλακεο ησλ επηζπκηψλ θαη ησλ ςπρηθψλ πξάμεσλ θαη ζθέςεσλ, απνζηξνθή θαη
απφζπξζε ηνπ ελδηαθέξνληνο απφ ηνλ εμσηεξηθφ θφζκν, απψιεηα αληίιεςεο ηεο
πιήξνπο πξαγκαηηθφηεηνο θαη δηαηήξεζε νξηζκέλσλ, κφλν, επηζπκεηψλ πξαγκάησλ
ζηελ θαληαζία, έλα παξαιήξεκα πσο έξρεηαη ην ηέινο ηνπ θφζκνπ (Laplanche,
1970/1988). Ο παζνινγηθφο λαξθηζζηζκφο απνηειεί κία κνξθή ζαδνκαδνρηζηηθήο
δηαζηξνθήο, θαζψο νθείιεηαη ζηελ νινθιεξσηηθή πξνβνιηθή ηαχηηζε ηνπ
ππνθεηκέλνπ κε ην αληηθείκελν θαη ζηελ εμάιεηςε ηεο φπνηαο δηαθνξεηηθφηεηαο
αλάκεζά ηνπο, κέζα απφ ηελ άξλεζε ηεο πξαγκαηηθφηεηαο (Freud, 2012).
Ο λαξθηζζηζκφο απνηειεί ην πξσηφγνλν αίζζεκα παληνδπλακίαο, έλα
κεγαινκαληαθφ παξαιήξεκα, κηα πίζηε ζηελ καγηθή δχλακε ησλ ιέμεσλ θαη κηα
καγεπηηθή ηερληθή ρεηξηζκνχ ηνπ εμσηεξηθνχ θφζκνπ (Freud, 1913/2016γ). ΢χκθσλα
κε ηνλ γισζζηθφ ξαηζηζκφ, ε γιψζζα ηεο αλψηεξεο πνιηηηζκηθά θπιήο θαζνξίδεη ηνλ
ηξφπν πνηνηηθήο ζθέςεο θαη ζπκπεξηθνξάο (Schnapper & Allemand, 2006). Ο
καγεπηηθφο ρεηξηζκφο ησλ ιέμεσλ θαη ηεο θαζαξεχνπζαο απνηειεί κέξνο ηεο
ςπραλαγθαζηηθήο πξνζηαζίαο ηνπ ειιεληθνχ γισζζηθνχ γίγλεζζαη απφ ηελ Υξπζή
Απγή, έλα θαηαρξαζηηθφ ραξαθηεξηζηηθφ θαη ηεο ρνχληαο. Ζ εκκνλή ηεο Υξπζήο

22
Freud, Sigmund (2012), ‘Ναξθηζζηζκόο, Μαδνρηζκόο, Φεηηρηζκόο’, Μεηάθξαζε: Μπισλά, Νίθε,
Δθδφζεηο Διιεληθή Παηδεία, Αζήλα (ζει 47).

57
Απγήο ζηνλ γισζζηθφ κχζν ησλ αξραίσλ ειιεληθψλ θαη ηεο ειιεληθήο
θαζαξεχνπζαο απνηειεί ην φπιν ελάληηα ηνπ ζπλσκνζηαθνχ αθειιεληζκνχ θαη ηεο
πνιηηηζκηθήο μελνθξαηίαο. Μέζα απφ ηα απνζπάζκαηα ηεο Υξπζήο Απγήο,
δηαθαίλεηαη ε ρξήζε πην εμεδεηεκέλνπ ιεμηινγίνπ θαη ηεο θαζαξεχνπζαο. Ζ πίζηε
ζηηο ζθνηεηλέο δπλάκεηο ησλ εβξαίσλ, ησλ κεηαλαζηψλ θαη ησλ επξσπαίσλ εηαίξσλ
πνπ επηζπκνχλ ηελ Διιάδα απνρξσκαηηζκέλε γισζζηθά θαη βηαζκέλε πνιηηηζκηθά
εηζέξρεηαη ζηνλ θαηνπηξηθφ θαζξέπηε: ε γιψζζα εμηζψλεηαη κε ην έζλνο, ην νπνίν,
κε ηε ζεηξά ηνπ, εμηζψλεηαη κε ην αηνκηθφ γίγλεζζαη θαη, έηζη, ιακβάλεη ρψξα ε
ςπραλαγθαζηηθή πξνζπάζεηα δηαηήξεζεο ηεο αηνκηθήο αθεξαηφηεηαο πνπ
πξνβάιιεηαη σο θαληαζίσζε ηεο ηκπεξηαιηζηηθήο επέθηαζεο θαη παγθφζκηαο
θπξηαξρίαο (Φξαγθνπδάθε, 2013). Ζ δηαηήξεζε ηνπ ειιεληθνχ γισζζηθνχ κχζνπ θαη
ηεο αλσηεξφηεηαο απηψλ πνπ ηνλ θαηέρνπλ εμηδαληθεχεηαη θαη απειεπζεξψλεη ηελ
βίαε νξκή ησλ ελζηίθησλ, κε ζθνπφ ηελ δηαθχιαμε ηνπ παληνδχλακνπ ραξαθηήξα
ηεο Υξπζήο Απγήο.
Ζ Υξπζή Απγή ζεσξεί ηνλ εαπηφ ηεο σο ηελ εζληθηζηηθή αξηζηνθξαηία, ε
νπνία απνηειεί ην θάξκαθν ηεο λφζνπ ησλ δεηλψλ ηεο Διιάδαο. Παξνπζηάδεη ηελ
νξγάλσζή ηεο σο παλίζρπξε θαη ηθαλή λα επηθέξεη ηελ αγλφηεηα θαη θαζαξφηεηα ηεο
ρψξαο, κέζα απφ ην δησθηηθφ παξαιήξεκα ησλ, θαη’απηήλ, απνθιηλφλησλ πξνηχπσλ.
<<Σν θάξκαθν γηα ηελ αζζέλεηα ηνπ κνληέξλνπ ακεξηθαληζκνύ είλαη (…..) εζληθηζηηθό
θαη ζπλάκα αξηζηνθξαηηθό>>.23 Ζ Υξπζή Απγή παξνκνηάδεη ηελ νξγάλσζή ηεο σο ην
θάξκαθν πνπ ζα θαηαπνιεκήζεη ηελ αζζέλεηα ησλ μέλσλ θαη κνιπζκέλσλ θπηηάξσλ
πνπ απεηινχλ ηελ Διιάδα. Έλα ηκήκα ηεο αζζέλεηαο απηήο είλαη ν κνληέξλνο
ακεξηθαληζκφο, θαζψο ε αιινεζλή πξνέιεπζή ηνπ πξνζπαζεί λα θαηαζηξέςεη ηελ
ειιεληθή, κέζα απφ ην κνληέξλν θαη ηελ αλνρή θαηλνχξησλ θαη δηαθνξεηηθψλ
πξνηχπσλ. Σν θάξκαθν ‘Υξπζή Απγή’, ινηπφλ, είλαη εζληθηζηηθφ θαη αξηζηνθξαηηθφ
θαη ζα επαλαθέξεη, κέζα απφ ηελ εζληθή αλαιγεζία θαη ηε βία, ηελ ςπρηθή θαη
θνηλσληθή ηζνξξνπία ησλ αηφκσλ ηεο αλψηεξεο ειιεληθήο θπιήο. Ζ κε αλεθηηθφηεηα
είλαη ε ηπξαλληθή απάληεζε ζηελ εμσηεξηθφηεηα θαη ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ηνπ
άιινπ. Σν αίζζεκα παληνδπλακίαο θαη ε αληθαλφηεηα απνδνρήο θάηη άιινπ πέξαλ
ησλ εζσηεξηθψλ ζθέςεσλ νδεγνχλ ζηελ εμάιεηςε ηνπ πινπξαιηζκνχ. Γεκηνπξγείηαη
έλαο λαξθηζζηζηηθφο θαληαζηαθφο θφζκνο, φπνπ ν άιινο γίλεηαη κία απιή ερψ ηνπ
εαπηνχ. ΢χκθσλα κε ηελ Wieland (2015), έλα ηέηνην άηνκν έρεη θαηαζηξέςεη κία

23
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 9, 2013, Αιακάλνο ΢ηέθαλνο, Άξζξν ‘Γηα κηα Μεηαθπζηθή
ζεψξεζε ηεο Πνιηηηθήο’ (ζει 58).

58
εζσηεξηθή νκάδα πνπ πεξηιακβάλεη ηνλ παηέξα, ηελ δηαθνξνπνηεκέλε κεηέξα θαη ηα
αδέξθηα. Απηφ πνπ απνκέλεη είλαη ε έλσζε κεηέξαο-γηνπ θαη θαζξέθηε-ερνχο απφ ηα
κέιε ηεο νκάδαο. Ζ πξνζσπηθφηεηα θπξηαξρείηαη απφ έλα είδνο ζαδνκαδνρηζηηθήο
θαη δηεζηξακκέλεο ζρέζεο κε ην αληηθείκελν/ηνλ ερζξφ. Αληί γηα αγάπε, κίζνο θαη
δήιεηα, ππάξρεη δηαζηξνθή, δηαθζνξά θαη ηπξαλλία: αξλεηηθά ζπλαηζζήκαηα πνπ ην
άηνκν ληψζεη, πξψηα απ’φια, γηα ηνλ ίδην ηνπ ηνλ θελφ εαπηφ.
Ο Green (1990/1998) ραξαθηεξίδεη σο αξλεηηθφ λαξθηζζηζκφ ηηο ελνξκήζεηο
ζαλάηνπ πνπ αθνξνχλ ηελ απνεπέλδπζε ηεο ιηβηδηληθήο ελέξγεηαο θαη απφ ην εγψ θαη
απφ ηα αληηθείκελα θαη ηελ ζηξνθή ηεο ζην εζσηεξηθφ θελφ. Ζ θελφηεηα ηνπ
ςπρηζκνχ νδεγεί ζε ςεπδαηζζεζηαθέο ηθαλνπνηήζεηο ησλ αζπλείδεησλ επηζπκηψλ πνπ
εθθξάδνληαη κέζσ ελφο αλεμέιεγθηνπ, θαηαζηξνθηθνχ θαη νξηαθνχ ραξαθηήξα. Ζ
νξηαθή πξνζσπηθφηεηα δηαθαηέρεηαη απφ κηα δηπιή απεηιή: ηελ απεηιή ηεο εηζβνιήο
ηνπ άιινπ θαη εθείλε ηεο νξηζηηθήο ηεο απψιεηαο. Έλα ζαδνκαδνρηζηηθφ ζχζηεκα
εγθαζίζηαηαη ζηε ςπρή ηνπ αηφκνπ. Ζ κπζνπιαζηηθή θαηαζθεπή ηνπ ερζξνχ είλαη
απαξαίηεηε γηα ηελ εθηφλσζε ηεο εζσηεξηθήο αζπλείδεηεο πίεζεο. Ο ξαηζηζηήο,
ινηπφλ, πξνρσξά ζηελ επηινγή ή ηελ θαηαζθεπή ηνπ ερζξνχ πνπ ηνλ ζπκθέξεη, πνπ
αληαπνθξίλεηαη ζηηο εζσηεξηθέο ςπρνινγηθέο αλάγθεο ηνπ θαη πνπ ηνλ ζπκπιεξψλεη
(Ρνδάλεο, 1998). Έηζη, ην λαξθηζζηζηηθά πιεγκέλν ππνθείκελν δηαπξάηηεη πξψην
ηνπο θφβνπο πνπ ην ίδην δελ ζέιεη λα ππνζηεί: ηελ θαηαθηεηηθή εηζβνιή θαη ηελ
νινθιεξσηηθή θπξηαξρία ηνπ αληηθεηκέλνπ. ΢χκθσλα κε ηνπο Schnapper & Allemand
(2006), ζηελ θαζηζηηθή ζθέςε, ν άιινο/μέλνο παξνπζηάδεηαη σο ζαηαληθή θηγνχξα
θαη πεγή ηνπ θαθνχ θαη ε ηαπηφηεηά ηνπ πξέπεη λα ηζνπεδσζεί. Ζ δπζηπρία ηνπ
επίπιαζηνπ ερζξνχ ηεο Υξπζήο Απγήο είλαη πεγή εδνλήο. Ζ δεκηνπξγία ηνπ ερζξνχ
απνηειεί απνθχεκα ηεο λνζεξήο θαη δηαζηξνθηθήο ηεο θαληαζίαο. << (…..) λα έρνπλ
κία ΚΑΚΖ ΚΑΗ ΓΤ΢ΣΤΥΗ΢ΜΔΝΖ ΥΡΟΝΗΑ ΟΛΟΗ ΟΗ ΔΥΘΡΟΗ ΜΑ΢. ΋ινη νη ερζξνί
ηνπ Διιεληθνύ Γέλνπο θαη ηεο Μεγάιεο Ηδέαο ηνπ Δζληθηζκνύ>> (Μηραινιηάθνο,
2014, ζει 120). Ζ δπζηπρία, ε βία, αιιά θαη ν θφλνο ηνπ ερζξνχ είλαη απηά πνπ ζα
εμαγλίζνπλ ηνλ πιεγκέλν λαξθηζζηζηηθφ εαπηφ ησλ κειψλ ηεο. ΢ηελ ηζηνξία ηνπ, ν
θαζηζκφο επηλνεί ηνπο ερζξνχο θαη ηηο απεηιέο, βαζηδφκελνο ζηα θνηλσληθά
πξνβιήκαηα θαη αδηέμνδα ηνπ ιανχ: παιηά ηνπο ερζξνχο απνηεινχζαλ νη
θνκκνπληζηέο, ηψξα νη κεηαλάζηεο (΢πιινγηθφ, 2014). Οη ερζξνί ζα επηλννχληαη,
πάληα, φζν ν ςπρηζκφο επηδεηά ηελ βίαηε πξνβνιή ηνπ.
Ζ βία θαη ε θαηαζηξνθηθφηεηα είλαη απηά πνπ νξίδνπλ ηνπο άλδξεο γηα ηελ
Υξπζή Απγή. Ο ζάλαηνο δελ απνηειεί κηα εχθνιε ππφζεζε γηα απηνχο, αιιά νθείιεη

59
λα επέιζεη κέζα απφ εθξήμεηο, κέζα απφ κηα βίαηε δηάιπζε κπαινχ θαη ζψκαηνο, κηα
επηζπκία πνπ αλαβηψλεη ηηο αζπλείδεηεο ςπρηθέο ξνπέο ηνπ λαξθηζζηζηηθνχ
πιήγκαηνπο θαη ηνπ θαηαθεξκαηηζκέλνπ ηνπο εγψ, κηα πξνζπάζεηα απνθαηάζηαζεο
ηεο ρακέλεο αξρατθήο επηζπκίαο γηα θαηάθηεζε θαη παληνδπλακία. ΢αλ κηθξά παηδηά,
επηδεηνχλ ηελ αγθαιηά ηεο κεηέξαο πνπ ζα ηα ζψζεη απφ ηελ απνδηνξγάλσζε ηνπ
ςπρηζκνχ ηνπο. Πφιεκνη θαη πιήξεο έιεγρνο ηεο θαζαξφηεηαο ηεο ρψξαο είλαη απηά
πνπ ζα απνκαθξχλνπλ ηελ δηάιπζε ηεο αηνκηθήο ηνπο ηαπηφηεηαο θαη αθεξαηφηεηαο:
κηα αθαηαλφεηε λαξθηζζηζηηθή πξφθιεζε ιακβάλεη ρψξα ζηελ ςπρή ηνπο. << (ε
Υξπζή Απγή) ζα θάλεη εθόδνπο ζηα λνζνθνκεία, αιιά θαη ζε βξεθνλεπηαθνύο ζηαζκνύο
θαη ζα πεηά ζηνλ δξόκν ηνπο ιαζξνκεηαλάζηεο θαη ηα παηδηά ηνπο, γηα λα κπνπλ ζηελ
ζέζε ηνπο Έιιελεο>>, δήισζε ηνπ βνπιεπηή Παλαγηψηαξνπ ην 2012 (΢πιινγηθφ,
2014, ζει 184). ΢ηνπο αξξψζηνπο ησλ λνζνθνκείσλ πξνβάιιεηαη ν πιεγκέλνο
εζσηεξηθφο, αιιά θαη δηαζηξνθηθφο εμσηεξηθεπκέλνο εαπηφο. Οη άξξσζηνη εαπηνί, ελ
ζπλερεία, εμηζψλνληαη κε ηνπο ερζξνχο. Σα παηδηά ησλ ερζξψλ θαζξεθηίδνπλ ηελ
παηδηθή ειηθία ησλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο Απγήο, θαηά ηελ νπνία ηα πξνζσπηθά
ηξαχκαηα θαζφξηζαλ ηελ κεηέπεηηα ζαδνκαδνρηζηηθή ηνπο ηαπηφηεηα. Ζ επαίζζεηε
ςπρηθά ειηθία ησλ παηδηψλ ησλ ερζξψλ/κεηαλαζηψλ νθείιεη λα ζηηγκαηηζηεί κέζα
απφ βίαηεο εηθφλεο θαη απάλζξσπεο ζπκπεξηθνξέο. Σν πξνζσπηθφ πιήγκα ηεο
παηδηθήο ειηθίαο ησλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο Απγήο νθείιεη λα κεηαβηβαζηεί ζηα παηδηά
ησλ ερζξψλ, θαη, άξα, ζηνπο ίδηνπο ηνπο ερζξνχο: αθνχ νη ίδηνη νη θαζίζηεο
ζηεξήζεθαλ ηελ ηζνξξνπεκέλε ςπρηθή αλάπηπμε θαη ηελ δηακφξθσζε πγηνχο
ηαπηφηεηαο, ην ίδην πξέπεη λα πάζνπλ θαη νη άιινη, ψζηε λα εμαγληζηεί ςπρηθά ν
λαξθηζζηζηηθά πιεγκέλνο εαπηφο. Σα πην ζαδηζηηθά θαη δσψδε έλζηηθηα
απειεπζεξψλνληαη θαη θαηεπζχλνληαη ζηα εμηιαζηήξηα ζχκαηα/ζηνπο ερζξνχο.

3.2 Η σπεραρζεληθόηεηα ηες ζαδοκαδοτηζηηθής δοκής

Ζ ζαδνκαδνρηζηηθή παξάδνζε ηεο Υξπζήο Απγήο δίλεη ζηα κέιε ηεο θαζηζηηθήο ηεο
νκάδαο ζπλαηζζήκαηα παληνδπλακίαο θαη ππνζρέζεηο απειεπζέξσζεο απφ ην
ηξαπκαηηθφ θνκκάηη ηνπ εαπηνχ, κέζα απφ ηελ αλαγέλλεζε ησλ ηδαληθψλ ηνπ έζλνπο
θαη ηελ δηνρέηεπζε ησλ πξσηφγνλσλ αηζζεκάησλ θαη ελζηίθησλ βίαο, ππνηαγήο,
αλαδεκηνπξγίαο θαη ςεπδεπίγξαθσλ πξνζδνθηψλ πνπ γελλνχλ ηελ απηαξρηθφηεηα θαη
ηελ ππεξαξζεληθφηεηα, κε ζθνπφ ηνλ δησγκφ ηνπ θφβνπ ηεο ζειπθνπνίεζεο απφ ηνπο
επίπιαζηνπο ερζξνχο.

60
 (.....) ε ΥΡΤ΢Ζ ΑΤΓΖ εθθξάδεη κηα ηδέα. Καη νη Ηδέεο έρνπλ αιεμίζθαηξν
πεξηερόκελν. Γη’απηό θαη ε ΥΡΤ΢Ζ ΑΤΓΖ επεηδή εθθξάδεη ηελ Διιάδα πνπ
Αγσλίδεηαη θαη Νηθά, δελ είλαη δπλαηόλ λα ζθνησζεί. Γηαηί, Ζ ΥΡΤ΢Ζ ΑΤΓΖ
ΔΗΝΑΗ Ζ ΔΛΛΑΓΑ ΚΑΗ Ζ ΔΛΛΑΓΑ ΠΟΣΔ ΓΔΝ ΠΔΘΑΗΝΔΗ.24

Ζ Υξπζή Απγή πξνζπαζεί λα θαηαθηήζεη θαη λα απνηειέζεη ην ππεξεγψ/ην

ηδαληθφ ησλ ειιήλσλ. Γλσξίδεη πσο ηα ηδαληθά είλαη ςπρηθά πξνζηαηεπκέλα θαη
παληνδχλακα. Σνικά λα παξνκνηάζεη ηελ ηδενινγηθή ηεο ηαπηφηεηα κε ηελ Διιάδα.
Πξνβάιιεη ηνλ εαπηφ ηεο σο ηελ ίδηα ηελ Διιάδα, ε νπνία δελ είλαη δπλαηφλ λα
πεζάλεη, θαζψο απνηειεί κηα ηδέα θαη δηαθαηέρεηαη απφ αηζζήκαηα λαξθηζζηζηηθήο
παληνδπλακίαο. Μέζα ζηελ παξάλνηά ηεο, επηδηψθεη ηνλ ηδενινγηθφ ραξαθηήξα ηεο
βίαο θαη ηεο αγξηφηεηαο ραξαγκέλν ζηελ ζθέςε θάζε έιιελα, ψζηε λα είλαη ηθαλφο λα
πξαγκαηνπνηήζεη ηηο πην αηκαηεξέο πξάμεηο ζην φλνκα ηεο ρψξαο ηνπ. Ο
θαηαθεξκαηηζκφο ηνπ εγψ, ε απνθνπή απφ ηελ πξαγκαηηθφηεηα θαη ε αζπλείδεηε
αλαβίσζε ησλ πξσηφγνλσλ αλεζπρηψλ θαηαζηξνθήο θαη απψιεηαο, φκσο, είλαη απηά
πνπ εγείξνπλ ηνλ ζαδνκαδνρηζηηθφ ηξφπν δξάζεο.
Οη καδνρηζηηθέο θαληαζηψζεηο εθθξάδνπλ αηζζήκαηα ελνρήο. Σν άηνκν,
ινηπφλ, ππνηίζεηαη πσο έρεη παξαβηάζεη θάηη θαη ζα πξέπεη λα ηηκσξεζεί απφ νδπλεξά
βαζαληζηήξηα, ελψ παξάιιεια παίξλεη εδνλή απφ ηνλ πφλν. Ο καδνρηζκφο
ζπζρεηίδεηαη κε ηα θαηάινηπα ηνπ λεπηαθνχ απλαληζκνχ. Σνπνζεηεί ην άηνκν ζε κηα
θαηάζηαζε ζειπθφηεηαο, ππνβνιήο, δειαδή, ζε επλνπρηζκφ. Ο καδνρηζκφο απνηειεί
κηα πεγή επραξίζηεζεο πνπ πεγάδεη απφ ηελ δπζαξέζθεηα (Laplanche, 1970/1988).
Αθνξά ηκήκα ηεο ελφξκεζεο ηνπ ζαλάηνπ θαη ηαπηίδεηαη κε ηνλ ζαδηζκφ, κέζσ ηνπ
κεραληζκνχ άκπλαο ηεο πξνβνιήο. Ο ζαδηζκφο είλαη ε ελφξκεζε ηνπ ζαλάηνπ πνπ
εθθξάδεηαη θαηαζηξνθηθά θαη ζηξέθεηαη πξνο ηα αληηθείκελα ηνπ εμσηεξηθνχ
θφζκνπ, έηζη ψζηε λα παξακείλεη ην ππνθείκελν ζε αθίλδπλε θαηάζηαζε (Freud,
2012). Οη απαξρέο ηνπ ελαπνηίζεληαη ζην πξσθηηθφ ςπρνζεμνπαιηθφ ζηάδην, φπνπ ην
παηδί ληψζεη πσο κε ηελ απειεπζέξσζε ησλ θνπξάλσλ ηνπ θαη ηνλ ρεηξηζκφ ηνπ
πξσθηνχ, κπνξεί λα ειέγμεη ηα πάληα θαη απνθηά ην αίζζεκα κηαο πιήξνπο
παληνδπλακίαο (Freud, 1923/2011). Ζ ζρέζε κε ηνλ άιινλ παίξλεη ηελ κνξθή κηαο
παξαλντθήο ζαδνκαδνρηζηηθήο ζρέζεο, ε νπνία, ζχκθσλα κε ηνλ Freud, έρεη ξίδα ην

24
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 7, 2014, Μάζηνξαο Γηψξγνο, Άξζξν ‘Απνθιεηζηηθά πνιηηηθή
ε δίσμε ηεο Υξπζήο Απγήο’ (ζει 21).

61
παηδηθφ αίζζεκα ελνρήο απέλαληη ζηνλ παηέξα (Ράηρ, 1933/1974). Ο Fromm
(1941/1971) ζηεξηδφκελνο ζηελ ζεσξία ηνπ Freud πεξί ζαδνκαδνρηζκνχ θαηέιεμε
ζην φηη κέζα ζηε ζαδνκαδνρηζηηθή δνκή ην ζαδηζηηθφ ππεξεγψ θάλεη ηελ εκθάληζή
ηνπ σο πξνζηάηεο ελάληηα ζηνλ καδνρηζηηθφ ηξφκν ηεο απφγλσζεο ηεο απνξξφθεζεο
απφ ην ζψκα θαη ην κπαιφ ηεο κεηέξαο. Δκθαλίδεηαη ζαλ ηελ απνπζηάδνπζα παηξηθή
θηγνχξα (ιφγσ ηεο δηαγξαθήο) ή ηελ απνιπηαξρηθή παηξηθή θηγνχξα πνπ απαγνξεχεη
ζην παηδί ηελ επηζηξνθή ζηελ κεηέξα (Wieland, 2015). Οη πξσηαξρηθέο ηαπηίζεηο,
ινηπφλ, απνηεινχλ ηελ ζθνηεηλή δχλακε ηνπ παξειζφληνο πνπ κεηαβηβάζηεθαλ ζε
ζπκπεξηθνξηζηηθά πξφηππα πνπ ηηο αλαβηψλνπλ (Freud, 2012).
Ζ ζαδνκαδνρηζηηθή δνκή αληηθαηνπηξίδεη ηελ αληζνκεξή θαηαλνκή άζθεζεο
εμνπζίαο, κεηαμχ ησλ ππνθεηκέλσλ θαη ησλ αληηθεηκέλσλ. Απνηειεί κηα κηθξνγξαθία
ηεο εζσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο πνπ πξνβάιιεηαη ζηελ εμσηεξηθή θαη ζπλδέεηαη κε
ηελ παξαλντθή ζπκπεξηθνξά, φηαλ νη νξκέο παχνπλ λα ππφθεηληαη ζε έιεγρν.
<<...ελώ ηε ζηηγκή πνπ πξνθαιεί θαλείο απηνύο ηνπο πόλνπο ζηνπο άιινπο, ηνπο
απνιακβάλεη καδνρηζηηθά ν ίδηνο κέζα από κηα ηαύηηζε κε ην πάζρνλ αληηθείκελν...>>,
ηα απηνχζηα ιφγηα ηνπ Freud πνπ αλαθέξεη ν Laplanche (1970/1988, ζει 171). Ζ
επηζεηηθφηεηα πεγάδεη, πξψηα, απφ ηελ κάρε απέλαληη ζηνλ ίδην ηνλ εαπηφ θαη χζηεξα
απέλαληη ζηα εμσηεξηθά αληηθείκελα. Οη ππνζηεξηθηέο/ηα κέιε ηεο Υξπζήο Απγήο
βξίζθνληαη εγθισβηζκέλνη ζε αξρατθέο ςπρηθέο ζπγθξνχζεηο θαη ζε θαληαζηαθέο
ηαπηίζεηο κε ηνλ άιινλ, ηνλ νπνίν δελ κπνξνχλ λα δερηνχλ σο δηαθνξεηηθφ. Ο άιινο,
ινηπφλ, πξέπεη λα γίλεη ίδηνο ή ζε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε λα εμνλησζεί. Ο
αληηζεκηηηζκφο απνηειεί κηα ζαγελεπηηθή κνξθή παξαλντθνχ εξσηηζκνχ ππφ ηελ
έλλνηα κηαο δηαζηξνθηθήο ζαδνκαδνρηζηηθήο ζρέζεο θαη ελφο δηαζηξνθηθνχ ππεξεγψ
πνπ πξνηάζζεη ηελ απφιαπζε ηνπ εγθιήκαηνο θαη ηελ απειεπζέξσζε ηεο ιπζζαιέαο
έληαζεο ησλ πην θαηαζηξνθηθψλ ελζηίθησλ θαη νξκψλ ζαλάηνπ (Freud, 2012).
Ο ζαδηζκφο ηνπ ππεξεγψ θαη ν καδνρηζκφο ηνπ εγψ αιιεινζπκπιεξψλνληαη
θαη ε έλσζή ηνπο νδεγεί ζηα ίδηα απνηειέζκαηα ηεο θαηαζηξνθηθήο ελφξκεζεο ηνπ
ζαλάηνπ, ε νπνία επηδηψθεη ηελ κεηάβαζε ηεο αζηαζνχο δσήο ζηελ ζηαζεξφηεηα ηεο
αλφξγαλεο θαηάζηαζεο. Απνηεινχλ ηηο φςεηο ηνπ ίδηνπ λνκίζκαηνο θαη αθνξνχλ ηελ
πξφθιεζε θαη απνδνρή πφλνπ, φρη κφλν ζεμνπαιηθνχ, αιιά θαη ππφ ηελ επξεία έλλνηα
ηνπ εμνπζηάδεηλ θαη ηνπ εμνπζηάδεζζαη. Ζ απνεξσηηθνπνίεζε ηνπ καδνρηζκνχ
απειεπζεξψλεη ηα πην βίαηα θαη αηκνβφξα έλζηηθηα. Ζ θαληαζίσζε ηεο
επηζεηηθφηεηαο ζεκαίλεη πσο ηελ ζηξέθεηο πξνο ηνλ εαπηφ ζνπ, επηηίζεζαη ζηα
πεξηερφκελα ηνπ ίδηνπ ζνπ ηνπ εαπηνχ, δηεγείξεζαη ζεμνπαιηθά κε απηφλ ηνλ ηξφπν,

62
θαη αλαβηψλεηο αζπλείδεηεο δηεξγαζίεο ηνπ πιεγκέλνπ ςπρηζκνχ ζνπ κέζσ ηεο βίαο
ζηνπο άιινπο (Laplanche, 1970/1988). Ο ζαδηζηήο, ινηπφλ, είλαη έλα ππνηαθηηθφ
άηνκν, παξά ηελ θαηλνκεληθή αληηθαηηθφηεηα. Δίλαη ζαδηζηήο, επεηδή είλαη αδχλακνο
θαη αλίζρπξνο θαη πξνζπαζεί λα θαιχςεη ηελ έιιεηςε απηή, αζθψληαο δχλακε πάλσ
ζηνπο άιινπο κε ηε κεηακφξθσζή ηνπ απφ ζθνπιήθη ζε ζεφ (Fromm, 1941/1971).
<<Δίκαζηε εμηξεκηζηέο γηαηί ε ηζηνξία γξάθεηαη από παξάηνικνπο δεκηνπξγνύο κε
κεηαθπζηθέο παξνξκήζεηο θαη όρη θηιήζπρα αλζξσπάθηα, ππεξέηεο ηεο Δβξατθήο
ζαπίιαο>> απφζπαζκα ηεο εθεκεξίδαο ηεο Υξπζήο Απγήο, δεκνζηεπκέλν απφ ηνλ
Φαξξά (2012). Ο καδνρηζκφο ηνπ ίδηνπ ηνπ ζαδηζηή θαζίζηα απνθαιχπηεηαη απφ ηνλ
ηξφπν πνπ ππνβάιιεηαη ζηελ αλψηεξε δχλακε ηεο Μνίξαο, ηεο Ηζηνξίαο, ηεο Φχζεο
(επίθιεζε ζε γελεηηθνχο/βηνινγηθνχο θαη κεηαθπζηθνχο παξάγνληεο), αιιά θαη ζηηο
επηηαγέο ηνπ εγέηε. Οη νπαδνί ηνπ θαζηζηηθνχ θηλήκαηνο ηεο Υξπζήο Απγήο
ππνθχπηνπλ καδνρηζηηθά ζηνπο αλψηεξνπο θαη θπξηαξρνχλ ζαδηζηηθά ηνπο
θαηψηεξνπο, φπσο ηνπο κεηαλάζηεο. Έρεη δεκηνπξγεζεί κηα ηεξαξρία, ζηελ νπνία φινη
έρνπλ θάπνηνλ απφ πάλσ γηα λα ππνβιεζνχλ θαη θάπνηνλ απφ θάησ γηα λα ληψζνπλ
φηη έρνπλ δχλακε πάλσ ηνπ.
Ζ θαηαδίσμε θαη ε θαηαζηξνθή ησλ αδχλακσλ θαη ζειπθνπνηεκέλσλ ερζξψλ
είλαη, πιένλ, αλαπφθεπθηε. ΢ηελ ζαδνκαδνρηζηηθή δνκή ηεο Υξπζήο Απγήο επηθξαηεί
ν θαλφλαο ηεο αγάπεο γηα ηνπο ηζρπξνχο θαη ην κίζνο γηα ηνπο αδχλακνπο. Σνπο
ερζξνχο, γηα ηελ Υξπζή Απγή, απνηεινχλ νη κεηαλάζηεο, νη νκνθπιφθηινη, νη
αληηθαζίζηεο θαη νπνηνζδήπνηε παξεθθιίλεη απφ ην θιεηζηφ ζχζηεκα ηδενινγίαο ηεο
λαδηζηηθήο θαη θαζηζηηθήο θνπιηνχξαο ηεο. ΢χκθσλα κε ηνλ Παπαησάλλνπ (2013), ε
καλία ηεο Υξπζήο Απγήο γηα θπιεηηθή εζλνθάζαξζε θαζνδεγείηαη απφ έλαλ ηαμηθφ
πξνζαλαηνιηζκφ. Οη ερζξνί/ζηφρνη ηεο Υξπζήο Απγήο, ινηπφλ, είλαη νη αδχλακνη θαη
νη εμαζιησκέλνη, νη κεηαλάζηεο, αιιά ζε θακία πεξίπησζε νη κεηαλάζηεο αλψηεξεο
νηθνλνκηθήο ζέζεο εθπξφζσπνη ηεο φπνηαο ζξεζθείαο. Οη πξαθηηθέο ηεο Υξπζήο
Απγήο, ινηπφλ, αθνινπζνχλ ηα πξφηππα ησλ ηδενινγηψλ ηνπ λαδηζκνχ θαη ηνπ
εζληθνζνζηαιηζκνχ, ηηο ηδέεο δειαδή ηεο θπιεηηθήο εζλνθάζαξζεο θαη ηεο
ζπθξφηεζεο κηαο ηαπηφηεηαο, απφ ηελ νπνία φπνηνο παξεθθιίλεη, νθείιεη λα
πιεξψζεη ην ηίκεκα ηεο χπαξμήο ηνπ.
Ο ερζξφο είλαη ν αθάζαξηνο πνπ πξνθαιεί, ζηελ Υξπζή Απγή, απέρζεηα θαη
κίζνο. Ζ εμνιφζξεπζή ηνπ είλαη επηηαθηηθή. <<Τπάξρεη ηξόπνο>>, ε ζπλήζεο
απάληεζε εθπξνζψπσλ ηεο Υξπζήο Απγήο, φηαλ θιήζεθαλ λα απαληήζνπλ ζε
εξσηήζεηο ζρεηηθά κε ηελ κεηαλαζηεπηηθή πνιηηηθή πνπ πξνηείλεη ε νξγάλσζή ηνπο

63
(Παπατσάλλνπ, 2013). Ο ηξφπνο, ηνλ νπνίν ππνλννχλ, είλαη ε βία, ε άθξαηε κνξθή
βίαο, ε νπνία καθξνπξφζεζκα ζηνρεχεη ζηελ επίηεπμε ηεο νιηθήο θπιεηηθήο
εθθαζάξηζεο. <<Άκα ε Υξπζή Απγή βγάιεη δεκνηηθό ζύκβνπιν ζηελ Αζήλα, ζα γίλεη
πνγθξόκ>>, <<Θα ηελ θάλνπκε θνιέγην>> (ηελ πιαηεία Βηθησξίαο), ιφγηα ηνπ Ζιία
Παλαγηψηαξνπ ζε ζπλέληεπμε ζηελ εθεκεξίδα ‘Σα Νέα’ θαη ζηνλ Γηάλλε
Παπαδφπνπιν, ζηηο 13-11-2010.25 Έηζη, ην εμαζιησκέλν εγψ επηδεηά ηελ
απνθαηάζηαζή ηνπ κέζα απφ ην ζθιεξφ ππεξεγψ. Αλαθεξφκαζηε, δειαδή, ζε κηα
απνπιάλεζε ππφ ην ζηέγαζηξν ηνπ ελζηίθηνπ ζαλάηνπ.

Αγσληζηείηε γηα λα έξζεη όζν ην δπλαηόλ πην γξήγνξα ε ηεξή θαη επινγεκέλε
εθείλε ζηηγκή, όπνπ όινη νη ερζξνί καο, ιίγν πξηλ ηελ ώξα ηνπ Αίκαηνο θαη ηεο
Φσηηάο θαη ηνπ Θαλάηνπ, ζα αθνύζνπλ ηνλ βξνληεξό ρηύπν ζηε πόξηα ηνπο θαη ηε
ραξαθηεξηζηηθή θσλή λα ηνπο ιέεη: ‘Ήξζε ε ώξα ζαο’.26

Ζ ιαηξεία ηνπ εζληθηζηηθνχ αγψλα ηεο Υξπζήο Απγήο, κε φπια ην Αίκα, ηελ Φσηηά
θαη ηνλ Θάλαην έρεη θπξηεχζεη ην ππεξεγψ θαη απνηειεί ζηελ νπζία, ην θπλήγη ηνπ
ίδηνπ ηνπ πιεγκέλνπ εαπηνχ. Ζ ραξαθηεξηζηηθή θσλή πνπ ζα αθνχζνπλ νη ερζξνί
πσο ήξζε ε ψξα ηνπο απνηειεί ηελ πξνβνιή ηεο θσλήο ηνπ ππνζπλεηδήηνπ ησλ ίδησλ
ησλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο Απγήο πνπ έρνπλ αληηιεθζεί ηνλ λνκνηειεηαθφ ραξαθηήξα
ηεο επηκεημίαο. Ζ θσλή απηή κνηάδεη κε κηα θσλή ζεία πνπ πξνηξέπεη θαη ηα άηνκα
ηεο Υξπζήο Απγήο γηα ηελ εμσηεξίθεπζε ηεο σκήο βίαο, πξνο ράξηλ ηνπ ηεξνχ
ζθνπνχ ηνπ ζαλάηνπ: κηα παξαλντθή θαη δηαζηξνθηθή ηδενιεςία έρεη εηζβάιιεη ζην
κπαιφ ηνπο.
Σν εγψ θαηαζηξέθεηαη απφ ην ππεξεγψ πνπ έρεη αλαπηπρζεί ζε κηα θνπιηνχξα
ηνπ ελζηίθηνπ ηνπ ζαλάηνπ. Σν ζαλαηεθφξα επηζεηηθφ ππεξεγψ, κε ηελ παληνδχλακε
πιεπξά ηνπ, θαηαζηξέθεη ηειηθά ην εγψ. Ζ θαζηζηηθή ιχζε ηεο Υξπζήο Απγήο
πεξηιακβάλεη ηελ θαηαβξφρζηζε ηνπ αληηθεηκέλνπ απφ ην εγψ θαη ηελ θαηάιεςε ησλ
πξνζφλησλ ηνπ. ΢ε απηή ηελ θαηαζηξνθή ηνπ αληηθεηκέλνπ, ν εαπηφο γίλεηαη
παληνδχλακνο. Σν ππνθείκελν φρη κφλν θαηέρεη ην αληηθείκελν, αιιά θαη ην
25
Παπαδφπνπινο, Γηάλλεο, Δθεκεξίδα ‘Σα Νέα’, Άξζξν ‘Βγάιακε ζύκβνπιν - Έξρεηαη πνγθξόκ’, 13-
11-2010.
26
Απφζπαζκα ηεο εθεκεξίδαο ηεο Υξπζήο Απγήο, δεκνζηεπκέλν απφ: Φαξξάο, Γεκήηξεο (2012), ‘Ζ
καύξε βίβινο ηεο Υξπζήο Απγήο: Νηνθνπκέληα από ηελ ηζηνξία θαη ηε δξάζε κηαο λαδηζηηθήο νκάδαο’,
Δθδφζεηο Πφιηο, Αζήλα.

64
θαηαβξνρζίδεη (Freud, 2012). ΢ε απηή ηελ ζαδηζηηθή θαηαζηξνθή ηνπ αληηθεηκέλνπ
απφ ηνλ εαπηφ ππάξρεη ε πξνζδνθία θαηαζηξνθήο ηνπ θφζκνπ. Ο εαπηφο,
θαηαβξνρζίδνληαο ην αληηθείκελν ή ηα εζσηεξηθά αληηθείκελα, αλπςψλεηαη ζε έλαλ
παληνδχλακν αθέληε ηνπ θφζκνπ. Έλαο ηέηνηνο εαπηφο δελ είλαη κφλν δνινθνληθφο,
αιιά θαη άδεηνο απφ εζσηεξηθά αληηθείκελα. Ο ερζξφο δελ απνηειεί νιφθιεξν ην
αληηθείκελν. Σν αληηθείκελν ζξπκκαηίδεηαη ζε ρίιηα θνκκάηηα. Σν ζξπκκαηηζκέλν
αληηθείκελν απνηειεί ηελ πξνβνιή ηνπ ζξπκκαηηζκέλνπ εγψ. Σέηνηα αληηθείκελα
είλαη έηνηκα λα ππνλνκεχζνπλ θαη λα θαηαβξνρζίζνπλ ην ππνθείκελν.
Παξνκνηάδνληαη κε εθαηνκκχξηα κηθξνζθνπηθνχο νξγαληζκνχο πνπ επηηίζεληαη ζην
θαζαξφ ζψκα. Ζ πξνβνιή ησλ θνκκαηηψλ επηζηξέθεη θαη νδεγεί ζηελ, εθ λένπ,
καληαθή θαηαδίσμε ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη ηελ ζπλερή πξνζπάζεηα επαλάθηεζεο ηεο
παληνδπλακίαο, κέζα απφ ηα κνλνπάηηα ηνπ ζαλάηνπ (Wieland, 2015).
Ο ζάλαηνο εμηζψλεηαη κε ην θαηαθεξκαηηζκέλν θαη πιεγκέλν εγψ ησλ
θαζηζηψλ ηεο Υξπζήο Απγήο. Σν έζλνο θαη ε αησληφηεηα αληηπξνζσπεχνπλ, ζηελ
νπζία, ηελ θαηάθηεζε ηεο κεηέξαο θαη ηελ παληνδπλακία.

Ο Θάλαηνο κπνξεί λα απνηειεί αδεξθό καο θαη ζπλνδνηπόξν καο ζηνλ αγώλα γηα
ην Έζλνο θαη γηα ηελ αησληόηεηα. Γελ είλαη ερζξόο, αιιά ε κάλα πνπ ζα ζνπ πεη
‘πνιέκεζεο αξθεηά, ήζνπλ γελλαίνο, ήξζε ε ώξα λα αληακεηθηείο’. Δίλαη απηόο
πνπ ζην ηέινο ππνγξάθεη όηη έδεζεο ηε δσή ζνπ άμηα, γηαηί πξηλ από ηνλ Θάλαην
όια κπνξνύλ λα αιιάμνπλ. Γηα απηό: ΕΖΣΧ Ο ΘΑΝΑΣΟ΢. ΕΖΣΧ Ζ ΝΗΚΖ.27

Ζ ςεπδαίζζεζε ηεο θαηάθηεζεο ηεο κεηέξαο, φκσο, είλαη απηή ε θσλή πνπ ζα γπξλά
πάληα θαη ζα θσλάδεη ην ζπκηθφ ηεο απψιεηαο, ε νπνία ζα αλαβηψλεηαη θαη ζα σζεί
ηελ απειεπζέξσζε πξνο ηα έμσ ησλ πην βίαησλ, αηκαηεξψλ θαη ππεξαξζεληθψλ
ελζηίθησλ εθκεδέληζεο θαη νινθιεξσηηθήο θαηαζηξνθήο ηνπ επίπιαζηνπ ερζξνχ. Ζ
θσλή ηεο κάλαο θαη ηα ιφγηα ηεο ελψ θαηλνκεληθά απνηεινχλ κηα ζνπξεαιηζηηθή
κεηαθνξά, κε ζθνπφ ηελ απεηθφληζε ηνπ εζηθνχ ρξένπο θαη ηνπ ηεξνχ εζληθηζηηθνχ
ζθνπνχ ησλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο Απγήο, απφ ηελ άιιε ζπκίδνπλ ηφζν κεζηά ηελ
θαηάζηαζε ηνπ παξαλντθνχ πνπ έρεη απνθνπεί απφ ηελ πξαγκαηηθφηεηα θαη έρεη
κεηαθεξζεί ζε έλαλ άιινλ θφζκν, φπνπ επηθξαηνχλ νη αθνπζηηθέο παξαηζζήζεηο θαη
νη θαληαζηαθέο θσλέο ζαλ κηα νκηριψδεο ζθηά ηνπ ηξαπκαηηθνχ θαη απσζεκέλνπ

27
http://www.xryshaygh.com/index.php/enimerosi/view/zwh-esti-filosofia-filisofia-esti-thewrhsis-
thanatou#.

65
αζπλεηδήηνπ, ην νπνίν θαζνξίδεη ηελ ζθέςε θαη ηελ δξάζε ηνπ. Ζ βία είλαη ζην
επίθεληξν θαη καδί κε ηνλ πφιεκν εμηδαληθεχνληαη σο εμαγληζκφο απφ ην αδηέμνδν
ηεο ζειπθφηεηαο θαη ηεο αδπλακίαο, κε ζθνπφ ηελ θαηάθηεζε ηεο παληνδπλακίαο.
΢χκθσλα κε ηελ Wieland (2015), ε βηαηφηεηα ηνπ ζαδηζηηθνχ ππεξεγψ κπνξεί λα
νδεγεζεί ζε ςπρσηηθή θαηάξξεπζε, χζηεξα απφ ηελ δηάιπζε ηεο θαζηζηηθήο
λαξθηζζηζηηθήο ηαπηφηεηαο θαη ηνπ λνζηαιγηθνχ παληνδχλακνπ εαπηνχ πνπ απηή
πξνζθέξεη. Έηζη, νη άλδξεο ηεο Υξπζήο Απγήο πξνηηκνχλ ηνλ ζάλαην απφ ην λα
ράζνπλ ηελ ςεπδεπίγξαθε παληνδπλακία ηνπο, κέζα απφ ηελ θπιεηηθή επηκεημία.
Γη’απηνχο ν ζάλαηνο είλαη ε ςπρηθή ιχηξσζε απφ ηα πξνζσπηθά ηξαχκαηα. Ζ λίθε
πνπ ζα επέιζεη κεηά ηνλ ζάλαην είλαη ε πξαγκαηνπνίεζε ηεο πξσηφγνλεο επηζπκίαο
ζαλάηνπ θαη επηζηξνθήο ζηελ αλσδπλφηεηα ηεο αλφξγαλεο χιεο.

3.2.1 Τα ηάγκαηα εθόδοσ. Καηά θαηξνχο, έρνπλ δνζεί πνιινί ραξαθηεξηζκνί

γηα ηελ Υξπζή Απγή: πκλεηέο ηνπ Υίηιεξ, δνινθφλνη, καραηξνβγάιηεο, πξνζηάηεο
ηεο λχρηαο κε εζληθή δήζελ ζπλείδεζε θαη παηξησηηζκφ, δεκηνπξγνί ηαγκάησλ
ζαλάηνπ κε ηα πην άγξηα θνληθά θαη δσψδε έλζηηθηα. Ζ άζθεζε ηεο βίαο απφ ηελ
Υξπζή Απγή δελ είλαη νχηε ηπραία, νχηε επηπφιαηα, αληηζέησο είλαη πνιχ θαιά
νξγαλσκέλε απφ εγεηηθά ζηειέρε ηεο νξγάλσζεο θαη επηηειείηαη απφ νκάδεο ησλ
κειψλ ηεο, νχζα πάληνηε ζηνρεπκέλε. Ο ζηφρνο ηεο νκάδνο πξνθαζνξίδεηαη άλσζελ,
ε νκάδα ζπληίζεηαη, ρσξίο ηελ πιήξε επίγλσζε ησλ κειψλ γηα ηνλ πξννξηζκφ θαη ηελ
ηειηθή έθβαζε ηεο ζηξαηησηηθήο απνζηνιήο (Φαξξάο, 2012). Σα απαηηνχκελα γηα ηελ
δξάζε ηεο εγθιεκαηηθήο νκάδαο είλαη ε απφιπηε ζηξαηησηηθή πεηζαξρία, ε αθνζίσζε
ζηνλ λαδηζκφ θαη εζληθνζνζηαιηζκφ, ην απφιπην κίζνο γηα ηνλ ερζξφ, ε ελζηηθηηθή
βίαηε νξκή, ε πίζηε ζηα ζπκβφιαηα ζαλάηνπ (Παπατσάλλνπ, 2013). Ζ νκάδα είλαη
ζαλ λα ππνθηλείηαη απφ κηα θσλή αίκαηνο, ην αίκα πνπ δεηά ηελ θαζαξφηεηα ηεο
θπιήο, ηελ βία θαη ηελ εμφλησζε ησλ βξψκηθσλ/άιισλ. Ζ πξσηνγελήο λαξθηζζηζηηθή
ςεπδαίζζεζε θαηάθηεζεο ηεο κεηέξαο ησλ αλδξψλ ηεο Υξπζήο Απγήο νδεγεί ζηελ
αλαβίσζε θαη επαλάιεςε ησλ ςεπδαηζζεζηαθψλ ηθαλνπνηήζεσλ ηεο επηζπκίαο ηνπο.
Ο ζαδηζκφο ησλ αλδξψλ ηεο επηθεληξψλεηαη, καλησδψο, ζηελ εθκεδελίδνπζα θαη
νιέζξηα άισζε θαη θαηάθηεζε ηνπ αληηθεηκέλνπ. Ο ζξπκκαηηζκέλνο εαπηφο κπνξεί
λα επηβηψζεη κφλν κέζα ζηελ νκνηνγέλεηα ηεο θαζηζηηθήο νκάδνο, νηθεηνπνηψληαο
ηελ βίαηε ηαπηφηεηά ηεο.
Οη άλδξεο ησλ ηαγκάησλ εθφδνπ εκθαλίδνληαη, θπξίσο, ζε φπνηνλ δεκφζην
ρψξν εληνπίζνπλ ηελ απεηιή ηνπ ερζξνχ θαη, σο επί ην πιείζηνλ, θαηά ηηο βξαδηλέο

66
ψξεο. Οη πεξηπηψζεηο δξάζεο ηνπο ζε ηδησηηθφ ρψξν είλαη ιηγφηεξεο, αιιά αθφκα θαη
ε χπαξμε απηψλ απνδεηθλχνπλ ηνλ απνθξπθηζηηθφ ραξαθηήξα ηεο λαδηζηηθήο
νξγάλσζεο. Δίλαη ληπκέλνη κε καχξα ξνχρα, ‘θνπζθσηνί’, αθνινπζνχλ φκνην
βεκαηηζκφ ζηξαηησηηθνχ ηχπνπ, κνηάδνπλ κε θάιαγγα ζηξαηησηψλ βίαησλ θαη
αηκνβφξσλ. Ζ απεηιεηηθή θαη πξναπαηηνχκελε κνξθή ηνπ ζψκαηφο ηνπο κε ηα έληνλα
κνχζθνπια είλαη, ζηελ νπζία, ην θχξην εξγαιείν εθθνβηζκνχ ησλ ζπκάησλ, πξηλ ηελ
πξαγκαηνπνίεζε ηεο επίζεζεο (Παπατσάλλνπ, 2013). ΋πσο αλέθεξε θαη ν Υίηιεξ
(Hitler, 1925/2006, ζει 180): << Γηα λα εμαζθεζνύλ ηα κέιε θαη λα αλαπηύμνπλ ηα
θπζηθά ηνπο πξνζόληα δελ ρξεηάδνληαλ θακηά ζηξαηησηηθή άζθεζε, έπξεπε κόλνλ λα
εμαζθεζνύλ ζηα ζπνξ. Σν κπνμ θαη ην δίνπ-δίηζνπ ήηαλ θαηά ηε γλώκε κνπ πεξηζζόηεξν
απαξαίηεηα (…..) >>. Ζ εθγχκλαζε θαη ηειεηνπνίεζε ηνπ ζψκαηφο ηνπο εμηζψλεηαη
κε ηελ θέλσζε θαη απνλέθξσζε ησλ πεξηερνκέλσλ ηνπο. Σν άδεην ζψκα γίλεηαη
εκπνηηζκέλν απφ ηα πςειά ηδαληθά ηεο θπιήο, ηνπ αίκαηνο θαη ηεο γεο.
Γελ απαηηείηαη ε γλσξηκία ησλ κειψλ κεηαμχ ηνπο. Σνπο αξθεί ν ηεξφο θνηλφο
ζθνπφο θαη ην ζχλζεκα απφ ηνλ αξρεγφ, ν νπνίνο πάληνηε εθηειεί ηηο εληνιέο ηνπ
εγέηε ηεο νξγάλσζεο. Ζ βία, άιισζηε, απνηειεί ην θαιχηεξν ακπληηθφ φπιν γηα ηνλ
εμαγληζκφ ηνπ εμαζιησκέλνπ εγψ ησλ Υξπζαπγηηψλ. Σν άλαλδξν ιηληζάξηζκα πνπ
πξαγκαηνπνηείηαη απφ ηα ηάγκαηα εθφδνπ έρεη θπζηθά θαη ζπκβνιηθφ ραξαθηήξα: ην
ζχκα θαη νη φκνηνη κε απηφ έρνπλ πιένλ ζπλεηδεηνπνηήζεη πσο ε δσή ηνπο βξίζθεηαη
ζε θίλδπλν. Βξίζθνληαη ζε δηαξθή αλαζθάιεηα, ληψζνληαο έλαλ εζσηεξηθφ βηαζκφ λα
ηνπο πλίγεη. Σν ηάγκα εθφδνπ έρεη πεηχρεη ηνλ ζθνπφ ηνπ: νη άλδξεο ηνπ έρνπλ
απαιιαγεί απφ ηνλ θφβν, ηνλ έρνπλ κεηαβηβάζεη ζην κπαιφ θαη ην ζψκα ηνπ ερζξνχ.
<<Να ελδνβάιιεηο ην πάζρνλ αληηθείκελν, λα θαληαζηώλεηο ην πάζρνλ αληηθείκελν, λα
πξνμελείο πόλν ζην αληηθείκελν κέζα ζνπ, λα πξνμελείο πόλν ζηνλ εαπηό ζνπ>> (ζει
181). Ο πφλνο ραξαθηεξίδεηαη σο κηα δηάξξεμε ηνπ εγψ, ε νπνία μεθηλά απφ ηελ
επηθάλεηα ηνπ ζψκαηνο ηνπ ερζξνχ θαη κε ηελ πξνβνιηθή κεηαθνξά ηνπ πφλνπ
παξαβηάδεηαη ν ςπρηζκφο θαη ν πφλνο εηζέξρεηαη ζε απηφλ. << (ην) Δγώ...δελ είλαη
απιώο κηα επηθάλεηα, αιιά είλαη επίζεο θαη ε πξνβνιή κηαο επηθάλεηαο>> (ζει 153),
(Laplanche, 1970/1988).
Ο αξηζκφο ησλ αλδξψλ ηνπ ηάγκαηνο εθφδνπ έρεη ην αξηζκεηηθφ πιενλέθηεκα
έλαληη ηνπ ζχκαηνο, θαζψο απηνί δελ επηηίζεληαη ελάληηα νιφθιεξσλ νκάδσλ, θαη
έηζη, ην ζχκα ζηεξείηαη θάζε ελδερνκέλνπ ηθαλφηεηαο απηνάκπλαο. Άιισζηε, νη
ρξπζαπγίηεο ησλ ηαγκάησλ εθφδνπ γλσξίδνπλ κνλάρα ηελ ζξαζχδεηιε επίζεζε
ελαληίνλ ηνπ ελφο ή ησλ ιίγσλ, θαη φρη ηελ άκπλα. Ζ ηαθηηθή ηνπο θεξδίδεη έδαθνο

67
κέζα απφ ηελ ηαρχηεηα, ηνλ αηθληδηαζκφ θαη ην ηξνκνθξαηηθφ ζθνηάδη
(Παπατσάλλνπ, 2013). Οη πνιινί, ινηπφλ, ρηππνχλ ηνλ έλαλ κε θνληθά φπια θαη
εξγαιεία, αιιά θαη κε ηελ δχλακε ηνπ ζψκαηνο, ην νπνίν επηβάιιεηαη ζην μέλν
ζψκα/ζην ζψκα ηνπ ερζξνχ. Σν ζψκα ηνπ ερζξνχ θαηαθιχδεηαη απφ πιεγέο, πφλν,
παζεηηθφηεηα, αιιά πάλσ απ’φια απφ θφβν πνπ έρεη εηζρσξήζεη βαζηά ζην ζψκα θαη
ηελ ςπρή ηνπ. <<Δίλαη αβνήζεηνο, εθηεζεηκέλνο ζηε βία πνπ ηνλ ππνηάζζεη ζπλνιηθά,
σο νιόηεηα. Γελ πξόθεηηαη απιώο γηα κηα εμσηεξηθή, θπζηθή δηαδηθαζία. Δίλαη έλαο
βηαζκόο πνπ μεπεξλάεη ηε ζηηγκή, ξίρλεη ζθηά πάλσ ζηελ ππόινηπε δσή>>, (Sofsky,
1996/1998, ζει 96). Μέζσ ηεο βίαο, επηηπγράλεηαη ε πιήξεο θπξηαξρία ζην ζψκα ηνπ
ερζξνχ, ε εθκεδέληζε ηνπ ζψκαηφο ηνπ. Καζψο ν ζαδνκαδνρηζκφο έρεη ζεμνπαιηθή
βάζε, ην ζψκα ηνπ ερζξνχ είλαη απηφ πνπ θαιείηαη λα επσκηζζεί ηα δεηλά ησλ
αλεθπιήξσησλ λαξθηζζηζηηθψλ ηδεσδψλ ησλ αλδξψλ ηεο Υξπζήο Απγήο. ΢χκθσλα
κε ηνλ Ράηρ (1932/1980), βάζεη ηεο θπζηνινγίαο ηνπ άγρνπο, ε έληνλε ζπζηνιή ησλ
πεξηθεξεηαθψλ αγγείσλ θαη ε έληνλε ξνή ηνπ αίκαηνο, ζηηο πεξηπηψζεηο απνδνρήο ή
πξφθιεζεο πφλνπ θαη βίαο, απφ ηελ κία, απμάλνπλ ην άγρνο, ελψ απφ ηελ άιιε,
αλαθνπθίδνπλ απφ ηελ εζσηεξηθή έληαζε ηνπο ζαδηζηέο, φηαλ ν πφλνο πξνθαιείηαη
ζην ζψκα ηνπ αληηθεηκέλνπ/ερζξνχ.
΢χκθσλα κε ηελ θαηάζεζε απηφπηε κάξηπξα, θαηά ηελ αλαθξηηηθή δηαδηθαζία
ηεο απφπεηξαο δνινθνλίαο ηνπ θνηηεηή Γεκήηξε Κνπζνπξή, ην 1998, απφ
ρξπζαπγίηεο ηάγκαηνο εθφδνπ, εθ ησλ νπνίσλ ν έλαο ήηαλ ν Πεξίαλδξνο, πξψελ
πςειφβαζκν ζηέιερνο ηεο νξγάλσζεο πνπ θαηαδηθάζηεθε ην 2006 ζε 21 ρξφληα
θπιάθηζε, αιιά ε πνηλή ηνπ κεηψζεθε αξγφηεξα θαη απειεπζεξψζεθε ην 2010:

(.....) δέθα πεξίπνπ άηνκα θξαηνύζαλ μύια, παινύθηα ρνλδξά από θξάρηεο θαη
καθξηά, πεξίπνπ 1-1,5 κέηξν. Πξνρσξνύζαλ ν έλαο πίζσ απ’ηνλ άιινλ ζε ζηπι
ζηξαηησηάθηα (.....) ήηαλ ςεινί, ζσκαηώδεηο, θαηλόληνπζαλ γηα ‘κπξάβνη’, ήηαλ
θαη γπκλαζκέλνη. Έδηλαλ ηελ εληύπσζε όηη απνηεινύλ νκάδα (.....) άξρηζαλ λα
ρηππάλε ηνπο λεαξνύο, όιε ε νκάδα κε ηα μύια (.....) ν ηξίηνο είρε ήδε πέζεη ράκσ
από ηα ρηππήκαηα ζην θεθάιη θαη όιε ε νκάδα ησλ δέθα αηόκσλ ζπλέρηδε λα ηνλ
ρηππάεη κε ηα μύια, κε θισηζηέο, ελώ απηόο ήηαλ πεζκέλνο ράκσ. Ο Υ. θη εγώ κε
θίλδπλν ηεο δσήο καο πιεζίαζακε ηνπο δξάζηεο (.....) πξνζπαζνύζακε κε ηηο
θσλέο, κε θξαπγέο λα ηνπο δηώμνπκε. Ο έλαο εθ ησλ λεαξώλ ν νπνίνο ήηαλ
πεζκέλνο ράκσ θαη ήηαλ γεκάηνο αίκαηα, ηα αίκαηα είραλ θάλεη πιεκκύξα, ην
πξόζσπν είρε κεηακνξθσζεί από ηα ρηππήκαηα. Δκείο ιέγακε ζηνπο δξάζηεο
‘Φύγεηε, ηνλ ζθνηώζαηε’. 4-5 απ’απηνύο ζπλέρηζαλ λα βαξάλε, ελώ νη ππόινηπνη

68
 είραλ θινηό-αζπίδα γύξσ γύξσ, θηλώληαο πάλσ θάησ ηα μύια γηα λα κελ
πιεζηάζεη θαλείο γηα βνήζεηα.28

Ζ αηκνδηςή επηζπκία ηνπο γηα ηελ θπξηαξρία ηνπ ζψκαηνο ηνπ ερζξνχ θαη ηελ
εηζρψξεζε ηνπ θφβνπ θαη πέξαλ ηνπ ζψκαηνο, θηάλνληαο ζην εζσηεξηθφ ηνπ
ςπρηθνχ ηνπ νξγάλνπ, δελ έρεη φξηα, είλαη ηθαλή λα θηάζεη κέρξη ηνλ απφιπην
εθκεδεληζκφ θαη ηνλ ζάλαην ηνπ ερζξνχ. Οη ππεξαξζεληθνί άλδξεο έρνπλ απαιιαγεί
απφ ηελ ζπλείδεζε ηεο ινγηθήο θαη ηεο εζηθήο. Σν θαζηζηηθφ ππεξεγψ ησλ
Υξπζαπγηηψλ ιεηηνπξγεί κφλν κε βάζε ηα ελνξκεηηθά βίαηα έλζηηθηα δηνρέηεπζεο
ηνπ κίζνπο γηα ηνπο ίδηνπο ηνπο ηνπο εαπηνχο, πξνο ηνπο μέλνπο/ερζξνχο, νη νπνίνη
απνηεινχλ πηα ζθνξπηζκέλα θνκκάηηα. Σα παξαζηηηθά θνκκάηηα είηε απνηεινχλ ηα
πεξηερφκελα ηνπ ζψκαηνο ηεο κεηέξαο, είηε είλαη ε ίδηα ε κεηέξα, είηε είλαη ν
παξαζηηηθφο εαπηφο πνπ ξνπθάεη ην αίκα ηεο κεηέξαο, είηε ν ζπλδπαζκφο φισλ πνπ
απνηειεί ην θαηαθεξκαηηζκέλν ζξπκκαηηζκέλν εγψ, ιφγσ ηεο θαηαζηξνθήο ηνπ απφ
ηελ ςεπδαίζζεζε έλσζεο κε ηε κεηέξα (Wieland, 2015).

Ζ θαζεκεξηλόηεηά ηνπο δελ ζα είλαη πνηέ ίδηα κεηά ηελ πξώηε θνξά πνπ βξέζεθαλ
ζηελ αξέλα θαη γεύηεθαλ αίκα. Σώξα ζέινπλ μαλά. Ζ Υξπζή Απγή εζίδεη ην θνηλό
ζε απμαλόκελεο δόζεηο εθθαζαξηζηηθήο βίαο. Πξνθαιεί καδηθή ηνμηθή εμάξηεζε
από ην ζέακα ηεο δεκόζηαο βίαο29.

Ζ ζηηγκή δηάπξαμεο ηεο βίαηεο πξάμεο απφ ηνπο ππεξαξζεληθνχο άλδξεο ησλ
ηαγκάησλ εθφδσλ είλαη, απφιπηα, εξσηηθνπνηεκέλε. Αθφκα θαη απηφο πνπ δελ ηελ
δηαπξάηηεη, ηελ παξαθνινπζεί κε εδνλνβιεπηηθφ πάζνο. Σα ζθνξπηζκέλα θνκκάηηα
ηεο ςπρηθήο θαη ζσκαηηθήο ηαπηφηεηαο ηνπ ερζξνχ πξνβάιινπλ ην ίδην ην
θαηαθεξκαηηζκέλν εγψ ηνπο. Ζ εμάγληζε ηεο λαξθηζζηζηηθήο ηνπο νπιήο
επηηπγράλεηαη κέζα απφ ηελ επαλαιακβαλφκελε άζθεζε βίαο θαη ηελ ζέαζε ηνπ
αίκαηνο ηνπ ερζξνχ. Ζ εδνληθή βία θαη ε νζκή ηνπ αίκαηνο πνπ παξέρνπλ ζηα άηνκα
ηα ηάγκαηα εθφδνπ ηα θέξλνπλ πιάη ζηελ παξαηζζεζηαθή κεγαινπξέπεηα θαη

28
Γεκνζηεπκέλν απφ: ΢πιινγηθφ: Κνπζνπξήο, Γ., Παπαδάηνο-Αλαγλσζηφπνπινο, Γ., Παπαληνιέσλ,
Κ., ΢αθειιαξίνπ, Α., Υξηζηφπνπινο, Γ. (2014), ‘Σν ‘’βαζύ θξάηνο’’ ζηελ ζεκεξηλή Διιάδα θαη ε
Αθξνδεμηά’, Δθδφζεηο Νήζνο, Αζήλα (ζει 161).

29
Παπατσάλλνπ, Κσζηήο (2013), ‘Σα <<θαζαξά ρέξηα>> ηεο Υξπζήο Απγήο, Δθαξκνγέο λαδηζηηθήο
θαζαξόηεηαο’, Δθδφζεηο Μεηαίρκην, Αζήλα (ζει 100).

69
παληνδπλακία θαη ζηελ ςεπδεπίγξαθε θάιπςε ησλ ππαξμηαθψλ ηνπο θελψλ θαη ηεο
πξνζσπηθήο ηνπο θαησηεξφηεηαο.
Ζ δξάζε ησλ ηαγκάησλ εθφδνπ δελ πεξηνξίδεηαη κφλν ζηηο επηζέζεηο θαηά ησλ
ερζξψλ. Δίλαη δηεπξπκέλε, κέζα απφ πεξηπνιίεο, αζηπλφκεπζε, πξνζηαζία, απεηιέο
γηα θιείζηκν επηρεηξήζεσλ: έλα πνιχ θαιά νξγαλσκέλν εθθαζαξηζηηθφ ζρέδην,
ινηπφλ, κε ζθνπφ ηνλ έιεγρν, νινέλα θαη πεξηζζφηεξσλ, πεξηνρψλ θαη ηελ εμάπισζε
ηεο λαδηζηηθήο θπξηαξρίαο ηνπο (Παπατσάλλνπ, 2013). ΢χκθσλα κε ην ‘Αγψλ κνπ’
ηνπ Υίηιεξ (Hitler, 1925/2006), επίθεληξν ηεο εζληθνζνζηαιηζηηθήο ηδενινγίαο θαη
πξαθηηθήο ηνπ ήηαλ ε θπξηαξρία ηνπ θφκκαηνο ζηνπο δξφκνπο, ψζηε λα δηαβεί χζηεξα
ην θαηψθιη ηνπ θξάηνπο.
Ζ εγθιεκαηηθή εθθαζαξηζηηθή δξάζε ησλ ηαγκάησλ εθφδνπ λνκηκνπνηείηαη,
κέζα απφ ηελ εθινγηθή απήρεζε ηεο Υξπζήο Απγήο. Οη ςεθνθφξνη ηεο Υξπζήο
Απγήο κνηάδνπλ λα ζπλππνγξάθνπλ ηα ζπκβφιαηα ζαλάηνπ θαηά ησλ ερζξψλ. <<Ζ
θνηλή γλώκε δε ζ’αληηδξάζεη, θη νύηε ζα πξνζθέξεη θακηά βνήζεηα ζηελ αιήζεηα. Θα
κείλεη λα ‘θάζεηαη’ ζησπειά θαη λα παξαθνινπζεί κ’απειπηζία ή αθόκε θαη
κ’απόιαπζε ηε ζηαύξσζε αζώσλ ςπρώλ>> (Ράηρ, 2013, ζει 52). Άιισζηε, δελ είλαη
αλάγθε λα αζθείο ν ίδηνο βία, ίζσο αξθείζαη ζην λα ην θάλνπλ νη άιινη γηα ζέλα,
απνπνηνχκελνο ηηο επζχλεο πξαγκάησζεο ηεο βίαο απηήο. Καηά ηνλ Paxton
(2004/2006), ν Υίηιεξ ππνζηήξηδε πσο ηα εγθιήκαηα πνπ δηαπξάηηνληαη ζην φλνκα
θαη γηα ην ζπκθέξνλ ηνπ ιανχ είλαη λφκηκα θαη πςίζηεο εζληθήο αλαγθαηφηεηαο.
‘Βαδίδεη ε εζληθή αληίζηαζε’ θψλαδε ν ρηηιεξηθφο ζηξαηφο, ‘Αληεπίζεζε’ θσλάδεη ε
Υξπζή Απγή (ην φλνκα θαη ηνπ πεξηνδηθνχ λενιαίαο ηεο νξγάλσζεο). Σα ζπλζήκαηα
απηά δείρλνπλ ηελ βίαηε αληηζηξνθή ηεο λαδηζηηθήο νξγάλσζεο: κεηαβάιιεη ηνλ
δξάζηε ζε ζχκα θαη ηνλ επηηηζέκελν ζε ακπλφκελν <<Γηαηί δελ έρνπκε ζπλεζίζεη
(…..) λα θαζόκαζηε λα πεξηκέλνπκε ηνλ ερζξό. Αληίζεηα, ζα βγνύκε λα ηνλ ςάμνπκε γηα
λα ηνλ ρηππήζνπκε ζην ίδην ηνπ ην έδαθνο>>, απφζπαζκα ηνπ πεξηνδηθνχ λενιαίαο ηεο
Υξπζήο Απγήο (Φαξξάο, 2012). Σα κέιε ηεο Υξπζήο Απγήο θέξνληαη λα
αληηθαζηζηνχλ ηηο αξρέο ηεο δηθαηνζχλεο θαη ηελ αζηπλνκία θαη επηηίζεληαη ελάληηα
ησλ κεηαλαζηψλ πνπ ππνηίζεηαη πσο είλαη νη ππαίηηνη εγθιεκαηηθψλ πξάμεσλ ζε
δηάθνξεο πεξηνρέο. Με ηνλ ηξφπν απηφ, δηεθδηθνχλ ηελ πίζηε ηνπ ιανχ, ιφγσ ηεο
αζθάιεηαο πνπ ηνπ παξέρνπλ (Υαζαπφπνπινο, 2013). Οη αληηδεκνθξαηηθέο κνξθέο
εμνπζίαο πνπ βξίζθνληαη ζηελ ζθηά θάζε θξάηνπο δηθαίνπ είλαη έθδειεο ζην ειιεληθφ
ζχζηεκα θαη έρνπλ αθνινπζήζεη ηελ δηθή ηνπο απηφλνκε πνξεία. Ο αθξαίνο

70
ζπληεξεηηζκφο θαη ε αληηδεκνθξαηηθή δξάζε ηνπο ραξαθηεξίδνπλ ηκήκαηα ηεο
ειιεληθήο αζηπλνκίαο θαη δηθαηνζχλεο (΢πιινγηθφ, 2014).

3.2.2 Η εγθιεκαηηθή δράζε θαη ε τρόληα ζσγθάισυε από ηης αρτές. Σα

ηδενινγηθά απνζπάζκαηα ηεο Υξπζήο Απγήο δελ θξχβνπλ, νχηε ζην ειάρηζην, πσο ε
νξγάλσζε έρεη ζαθή εζληθνζνζηαιηζηηθή θαη λαδηζηηθή ηαπηφηεηα, εθθξάδεη κηα
πιήξε πκλεηηθή ηάζε απέλαληη ζηνλ Υίηιεξ, αιιά θαη ζξήλν γηα ηελ ήηηα ηνπ. Σα
παξαθάησ απνζπάζκαηα απνηεινχλ χκλν πξνο ηνλ Υίηιεξ, ηελ εκέξα ηεο επεηείνπ
ηεο πηψζεο ηνπ λαδηζκνχ.

Ο Φίξεξ ηνπ Γεξκαληθνύ Ράηρ, απηόο ν νξακαηηζηήο ηεο Νέαο Δπξώπεο θαη ε Δύα
Μπξάνπλ ζα απηνθηνλήζνπλ ζηηο 15:30 ηεο 30ήο Απξηιίνπ 1945. Σελ ίδηα κέξα,
30 Απξηιίνπ κεηά από 38 ρξόληα εκείο νη Έιιελεο Δζληθνζνζηαιηζηαί ζα ζηαζνύκε
πξνζνρή ραηξεηώληαο κε ηνλ αηώλην ραηξεηηζκό θαη ζα θξαηήζνπκε ελόο ιεπηνύ
ζηγή. ΢ηηο θαξδηέο καο θνπληώλεη ε πίζηε ζηα ιόγηα ηνπ Φίξεξ ‘ζε κηα-δπν γελεέο
ζα κνπ απνδνζεί δηθαηνζύλε’. ΢ηηο θαξδηέο καο θνπληώλεη ε πίζηε ζηε Νίθε. Ζ
Νίθε ζα είλαη δηθή καο. Νίθε πνπ ζα ζεκάλεη ηελ εζληθνζνζηαιηζηηθή θνζκνγνλία
θαη ηελ ζπληξηβή ηνπ δειεηεξηαζηή όισλ ησλ ιαώλ: ηνπ δηεζλνύο Ηνπδαηζκνύ. 30
Απξηιίνπ 1945 - 30 Απξηιίνπ 1983. Ο αγώλ ζπλερίδεηαη. Σν κέιινλ καο αλήθεη.30

(.....) κέζα ζην ζαύκα ηεο Γεξκαληθήο Δπαλαζηάζεσο ην 1933 είδακε ηε Γύλακε
πνπ ζα ιπηξώζεη ηελ αλζξσπόηεηα από ηελ εβξατθή ζαπίια, είδακε ηελ Γύλακε
πνπ ζα καο νδεγήζεη ζε κηα θαηλνύξηα επξσπατθή αλαγέλλεζε, είδακε ηελ
ιακπεξή αλαγέλλεζε, είδακε ηελ ιακπεξή αλαβίσζε ησλ αξρέγνλσλ ελζηίθησλ
ηεο θπιήο, είδακε κηα δπλακηθή θπγή από ηνλ εθηαιηηθό βηνκεραληθό
καδάλζξσπν ζε έλαλ λέν θαη ηαπηόρξνλα αξραίν θαη αηώλην ηύπν αλζξώπνπ, ηνλ
άλζξσπν ησλ εξώσλ θαη ησλ εκηζέσλ, ηνλ αγλό, αθειή θαη βίαην άλζξσπν ηνπ
κύζνπ ησλ ελζηίθησλ (.....) Ζ Γεξκαλία ηνπ Υίηιεξ είλαη θπζηθά ην ιακπξόηεξν
απ’απηά (ηα νηθνδνκήκαηα ησλ εζλψλ).31

30
Απφζπαζκα ηνπ Παππά, βνπιεπηή ηεο Υξπζήο Απγήο, ζηελ εθεκεξίδα ηεο νξγάλσζεο ην
1983, δεκνζηεπκέλν απφ: Φαξξάο, Γεκήηξεο (2012), ‘Ζ καύξε βίβινο ηεο Υξπζήο Απγήο:
Νηνθνπκέληα από ηελ ηζηνξία θαη ηε δξάζε κηαο λαδηζηηθήο νκάδαο’, Δθδφζεηο Πφιηο, Αζήλα.

31
Απνζπάζκαηα ηεο εθεκεξίδαο ηεο Υξπζήο Απγήο, δεκνζηεπκέλα απφ: Φαξξάο, Γεκήηξεο
(2012), ‘Ζ καύξε βίβινο ηεο Υξπζήο Απγήο: Νηνθνπκέληα από ηελ ηζηνξία θαη ηε δξάζε κηαο
λαδηζηηθήο νκάδαο’, Δθδφζεηο Πφιηο, Αζήλα.

71
Οη πκλεηέο ηνπ Υίηιεξ απνηεινχλ ηελ ζπλέρεηα ηνπ κχζνπ ησλ αξρέγνλσλ ελζηίθησλ,
ηνλ νπνίν νθείινπλ λα ηηκήζνπλ, κέζα απφ ηελ βηαηφηεηα απέλαληη ζηνπο
ππαλζξψπνπο πνπ απνηεινχλ ην δειεηήξην πνπ απεηιεί λα εηζέιζεη ζην αγλφ άξην
αίκα, έηζη ψζηε λα πξαγκαηνπνηήζνπλ ην φξακα ηνπ Φίξεξ θαη λα αλαβηψζνπλ ηελ
ιακπξφηεηα ηεο εγγελνχο αλψηεξεο άξηαο θπιήο. Ζ ιακπξή αλαγέλλεζε ηεο άξηαο
θπιήο ζα απνηειέζεη ηελ απαξρή ελφο θαηλνχξηνπ θαη απφιπηα θαζαξνχ θφζκνπ,
αθνχ πξψηα ρπζεί ην κνιπζκέλν αίκα ησλ ερζξψλ.
Σν πέξαζκα ζηελ εγθιεκαηηθή πξάμε είλαη ε ‘κνίξα’ ησλ αζπλείδεησλ
εζσηεξηθψλ ζπγθξνχζεσλ ησλ αλδξψλ ηεο Υξπζήο Απγήο θαη ηνπ
θαηαθεξκαηηζκέλνπ ηνπο, πηα, εγψ. Ζ θελφηεηα ηνπ εζσηεξηθνχ ηνπο ρψξνπ νδεγεί
ζηελ θέλσζε ησλ πεξηερνκέλσλ ηεο εμσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο θαη ησλ
αληηθεηκελφηξνπσλ ζρέζεσλ. ΢ηελ πεξίπησζε ηνπ θφλνπ, ην ςπρηθφ φξγαλν αδπλαηεί
λα απνξξνθήζεη θαη λα θαηεπλάζεη ηηο έζσ, αιιά θαη έμσ εληάζεηο, νπφηε ην έγθιεκα
απνηειεί κηα λαξθηζζηζηηθή πξάμε αλαθνχθηζεο θαη αλάθηεζεο ηεο παληνδπλακίαο
ηεο θαιιηθήο θάζεο ςεπδαηζζεζηαθήο θαηάθηεζεο ηεο κεηέξαο. Ζ βίαηε ςπρηθή
ελέξγεηα, αληί λα επέξρεηαη ζε δηαδηθαζία ςπρηθνπνίεζεο, ειέγρνπ, δειαδή, ζην
ππνζπλείδεην επίπεδν ηνπ ςπρηζκνχ, εθθνξηίδεηαη απφ ην εθείλν, πνιεκψληαο ην εγψ
θαη θαηαθπξηεχνληαο ην ππεξεγψ. ΋ηαλ ε πξαγκαηηθφηεηα είλαη πνιχ ζηεξεηηθή,
φπσο ε ζεκεξηλή Διιάδα ηεο θξίζεο θαη ηεο απψιεηαο ηνπ νηθνλνκηθνχ πινχηνπ, νη
καπξνληπκέλνη άλδξεο ησλ ηαγκάησλ εθφδνπ πθίζηαληαη νιέζξηα λαξθηζζηζηηθή
ληξνπή θαη ε παιηλδξφκεζε ηεο πξσηαξρηθήο απψιεηαο θαη ηεο ςεπδαηζζεζηαθήο
θαηάθηεζεο ιακβάλεη ρψξα ζηελ πην άθξαηε κνξθή ηεο. Ο άθξαηνο εζσηεξηθφο
θφβνο κεηνπζηψλεηαη ζε θαηαδησθηηθή καλία. Ζ παξαλνεηδήο ζπκπεξηθνξά ησλ
αλδξψλ ησλ ηαγκάησλ εθφδνπ εμνζηξαθίδεη ην νηηδήπνηε άπηεηαη ηνπ πξαγκαηηθνχ
θαη έλαο θαληαζηαθφο θφζκνο πιεκκπξηζκέλνο απφ αηκαηεξέο πξάμεηο πξσηφγνλεο
νξδήο γελληέηαη. Ο θφλνο εμηζψλεηαη κε ηελ απειεπζέξσζε ηνπ δέζκηνπ εγψ ησλ
ππεξαξζεληθψλ αλδξψλ θαη ε αθξαία απψζεζε ησλ πξσηαξρηθψλ ηξαπκάησλ ηνπο
απνδεζκεχεηαη ππφ ηελ πην δηαζηξνθηθή ηεο κνξθή.
Ζ Υξπζή Απγή έρεη, απνδεδεηγκέλα, αθνινπζήζεη ηνλ καληψδε ζθνπφ ηεο
θπιεηηθήο εζλνθάζαξζεο σο πνιηηηθφ ζρέδην, λνκηκνπνηψληαο θαη’απηφλ ηνλ ηξφπν
ηηο πνηληθέο εγθιεκαηηθέο πξάμεηο ηεο. Δίλαη ηθαλή λα παηήζεη πάλσ ζην αίκα ησλ

72
ερζξψλ. ΢χκθσλα κε ην πφξηζκα ηνπ Δηζαγγειέα ηνπ Αξείνπ Πάγνπ: <<΢ε εθαξκνγή
ησλ θαηαζηαηηθώλ αξρώλ θαη επηδηώμεσλ ηεο εγθιεκαηηθήο απηήο νξγάλσζεο,
δηαπξάρζεθαλ ζηα πιαίζηα ηεο επηιήςηκεο, θαηά ηηο πξνεγνύκελεο αλαπηύμεηο,
δξαζηεξηόηεηάο ηεο, δεθάδεο αμηόπνηλεο πξάμεηο>>. ΢χκθσλα κε ην άξζξν 187 ΠΚ, ε
Υξπζή Απγή πξφθεηηαη γηα κηα ζπγθξνηεκέλε απφ πνιιά ρξφληα εγθιεκαηηθή
νξγάλσζε, κε ηελ δξάζε ηεο λα μεθηλά απφ ην 1996. Τπάξρνπλ δηθνγξαθίεο κε
θαηεγνξνχκελνπο κέιε ηεο Υξπζήο Απγήο, ζηνπο νπνίνπο απνδίδνληαη εγθιήκαηα ζε
βαζκφ πιεκκειήκαηνο θαη θαθνπξγήκαηνο. Οη εγθιεκαηηθέο πξάμεηο ηεο νξγάλσζεο
αθνξνχλ ζηνρεπκέλε άζθεζε βίαο, ζρεδηαζκέλε, θαζνδεγνχκελε θαη νξγαλσκέλε
απφ ηελ εγεζία ηεο, επηηεινχκελε απφ νκάδεο κειψλ θαη ζηειερψλ ηεο, νξγαλσκέλσλ
σο ‘ηάγκαηα εθφδνπ’ ή ‘νκάδεο θξνχζεο’ (Παπατσάλλνπ, 2013).
Σν Γίθηπν Καηαγξαθήο Πεξηζηαηηθψλ Ραηζηζηηθήο Βίαο έρεη θαηαγξάςεη
εθαληνληάδεο πεξηζηαηηθά βίαο απφ ρξπζαπγίηεο, αλαγλσξηζκέλνπο απφ ηα ζχκαηα.
Παξ’φια απηά, ειάρηζηα απφ ηα πεξηζηαηηθά απηά έρνπλ θαηαγξαθεί ζηηο επίζεκεο
εθζέζεηο ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο θαη, άξα, δελ έρνπλ δησρζεί πνηληθά
(Υαζαζφπνπινο, 2013). Τπάξρεη κεγάιε δπζθνιία δηεξεχλεζεο θαη εμηρλίαζεο ησλ
εγθιεκαηηθψλ επηζέζεσλ πνπ έρνπλ πξαγκαηνπνηεζεί απφ ηα ηάγκαηα εθφδνπ ηεο
Υξπζήο Απγήο. Σνπο ιφγνπο δηαηππψλεη, θαη αλαθέξνπκε επηγξακκαηηθά, ε
δηθεγφξνο θαη γεληθή γξακκαηέαο ηεο Διιεληθήο Έλσζεο γηα ηα Γηθαηψκαηα ηνπ
Αλζξψπνπ θαη ηνπ Πνιίηε, Κιεηψ Παπαληνιέσλ (Φαξξάο, 2012): ε αλεζπρεηηθή
αδξάλεηα ησλ αζηπλνκηθψλ αξρψλ θαη ν δηζηαγκφο ησλ ζπκάησλ θαη ησλ καξηχξσλ
λα θαηαγγείινπλ ηελ εγθιεκαηηθή επίζεζε, ιφγσ ηνπ θφβνπ λα έξζνπλ αληηκέησπνη
κε ηα κέιε ηεο Υξπζήο Απγήο
Ζ Υξπζή Απγή έρεη επηηχρεη ηνλ ζθνπφ ηεο: έρεη κεηαβηβάζεη ηνλ θφβν ζηελ
ζθέςε θαη ην ζψκα ηνπ ερζξνχ. Ζ πξσηαξρηθή απνξξφθεζε θαη ν θφβνο αλαβίσζήο
ηεο κεηαβηβάζηεθαλ ζην αληηθείκελν, ην νπνίν νθείιεη λα βηψζεη ηελ ηξαπκαηηθή
εκπεηξία απνξξφθεζεο θαη θαηαζηξνθήο. Σν ζχκα δηαθαηέρεηαη, πηα, απφ
ζπλαηζζήκαηα αλεκπνξηάο θαη αδπλακίαο. Απνηειεί έλα ηξνκαθξαηεκέλν άηνκν πνπ
νη θφβνη ηνπ γηα ηελ επαλάιεςε ηνπ βίαηνπ ξαηζηζηηθνχ ζπκβάληνο είλαη ηθαλνί λα ην
απνκνλψζνπλ θαη λα ην απνκαθξχλνπλ απφ ηελ θαηαγγειία ηεο επίζεζεο. Αηζζάλεηαη
ηνλ εαπηφ ηνπ δηαθνξεηηθφ θαη επάισην. Νηξέπεηαη γηα ηνλ ίδην ηνπ ηνλ εαπηφ θαη
αξλείηαη λα δερζεί ηελ πξαγκαηηθφηεηα ηνπ ζπκβάληνο, πξνζπαζψληαο λα ηελ
απσζήζεη γηα λα κελ αλαβησζεί νχηε θαληαζηαθά, αιιά νχηε θαη ζηελ
πξαγκαηηθφηεηα. Παξά ηα θαηαγεγξακκέλα ξαηζηζηηθά πεξηζηαηηθά απφ ην Γίθηπν

73
Καηαγξαθήο Πεξηζηαηηθψλ Ραηζηζηηθήο Βίαο, ε αδξάλεηα ησλ αζηπλνκηθψλ αξρψλ
εγείξεη εξσηεκαηηθά ζρεηηθά κε ηελ αδηαθνξία, ζπγθάιπςε ή θαη ζπλελνρή ηνπο,
ζηάζεηο πνπ επλννχλ ηελ ζπλέρηζε ησλ βίαησλ ξαηζηζηηθψλ πξαθηηθψλ.
Ζ θχξηα θαηεγνξία πξνο ηε Υξπζή Απγή είλαη ε δνινθνλία ηνπ Παχινπ
Φχζζα, ζηηο 17 ΢επηεκβξίνπ ηνπ 2013, ιφγσ ηεο νπνίαο πξαγκαηνπνηήζεθαλ
ζπιιήςεηο εγεηηθψλ ζηειερψλ ηεο νξγάλσζεο θαη ηνπ ίδηνπ ηνπ Μηραινιηάθνπ. Ζ
Υξπζή Απγή αξλήζεθε ηελ νπνηαδήπνηε ζρέζε κε ηνλ θαηεγνξνχκελν γηα ηνλ θφλν,
Γεψξγην Ρνππαθηά, παξά ηελ δηαθνξεηηθή απνινγία ηνπ ίδηνπ. Απφ έξεπλεο, φκσο, ν
θαηεγνξνχκελνο θέξεηαη λα είρε ζηελή ζρέζε κε εγεηηθά ζηειέρε ηεο Υξπζήο Απγήο
θαη ζπκκεηείρε ζε πνιιέο δξαζηεξηφηεηέο ηεο ζηελ ηνπηθή νξγάλσζε Νίθαηαο.
Δπίζεο, ε άξζε ηνπ ηειεθσληθνχ απνξξήηνπ έθεξε ζην θσο ηελ επηθνηλσλία
Ρνππαθηά κε ηνπο Παηέιε θαη Λαγφ, βνπιεπηέο ηεο Υξπζήο Απγήο. ΢χκθσλα κε ην
άξζξν 187 ΠΚ, ε Υξπζή Απγή ζπγθεληξψλεη φια ηα θαηά λφκν ραξαθηεξηζηηθά ηεο
εγθιεκαηηθήο νξγάλσζεο, χζηεξα απφ ηελ αμηνιφγεζε, ηελ επεμεξγαζία θαη
αιιεινζπζρέηηζε ηνπ νπηηθναθνπζηηθνχ αλαθξηηηθνχ πιηθνχ, ζην ζηάδην ηεο
αλάθξηζεο, ησλ εγγξάθσλ, ηνπ κεγάινπ αξηζκνχ καξηπξηθψλ θαηαζέζεσλ, ζε
ζπλδπαζκφ κε ηηο απνινγίεο ησλ θαηεγνξνχκελσλ (Παπατσάλλνπ, 2013).
΢χκθσλα κε ην ππφκλεκα ηεο πνιηηηθήο αγσγήο γηα ηε δίθε ηεο Υξπζήο
Απγήο, νη δξάζεηο ηεο, ζηηο 17 ΢επηέκβξε ηνπ 2013, ήηαλ θεληξηθά νξγαλσκέλεο ππφ
ηελ θαζνδήγεζε ηνπ βνπιεπηή θαη πεξηθεξεηάξρε Πεηξαηά, Γηάλλε Λαγνχ, ν νπνίνο
ηεξνχζε ηηο εληνιέο ηνπ αξρεγνχ ηεο Υξπζήο Απγήο, Νίθνπ Μηραινιηάθνπ. Αλ ε
Υξπζή Απγή δελ επηζπκνχζε ηηο ελ ιφγσ ελέξγεηεο, ή αλ ηα κέιε ηεο ηηο έπξαμαλ
θαηά παξαβίαζε ησλ θεληξηθψλ εληνιψλ θαη ηεο πεηζαξρίαο ηεο νξγάλσζεο, ηφηε ε
νξγάλσζε ζα ηνπο είρε απνβάιιεη απφ ηνπο θφιπνπο ηεο θαη ζα είρε ελεκεξψζεη κε
ζρεηηθή εγθχθιην ηηο ηνπηθέο νξγαλψζεηο. ΋πσο θαηέζεζε ν πξψελ ππεχζπλνο ηεο
ηνπηθήο νξγάλσζεο λνηίσλ πξναζηίσλ, Γεψξγηνο Παπαγεσξγίνπ: << Ο Αξρεγόο ηνπ
θόκκαηνο είλαη ν απόιπηνο θπξίαξρνο απηνύ. Σίπνηα δελ γίλεηαη αλ δελ ην γλσξίδεη ή
δελ ην εγθξίλεη>> (Τπφκλεκα ηεο Πνιηηηθήο Αγσγήο ηνπ Αληηθαζηζηηθνχ Κηλήκαηνο
γηα ηε δίθε ηεο Υξπζήο Απγήο).
H απνδεδεηγκέλε καθξνρξφληα εγθιεκαηηθή δξάζε ηεο Υξπζήο Απγήο, ρσξίο
λα έρεη εξεπλεζεί πξηλ απφ ηελ δνινθνλία ηνπ Παχινπ, εγείξεη ππνςίεο γηα ην αλ ε
Υξπζή Απγή απνιάκβαλε ηεο αλνρήο, ίζσο θαη ηεο πξνζηαζίαο ππξήλσλ ηνπ
θξαηηθνχ κεραληζκνχ. Υξεηάζηεθε ε αηκαηνρπζία ηνπ Παχινπ Φχζζα, ψζηε ε
ειιεληθή πνιηηεία λα πξνβεί ζηελ επηηαθηηθή εμάξζξσζε ηεο εγθιεκαηηθήο ηεο
74
δξάζεο, θαζψο ηα πξνεγνχκελα εγθιήκαηα δελ αξθνχζαλ (΢πιινγηθφ, 2014). Ο
αληεηζαγγειέαο ηνπ Αξείνπ Πάγνπ Υαξάιακπνο Βνπξιηψηεο δήισζε ηα εμήο, φπσο
αλαθέξεηαη ζην Τπφκλεκα ηεο Πνιηηηθήο Αγσγήο ηνπ Αληηθαζηζηηθνχ Κηλήκαηνο γηα
ηε δίθε ηεο Υξπζήο Απγήο:

Ηδηαίηεξα πξέπεη λα επηζεκαλζεί όηη ζε νξηζκέλεο πεξηπηώζεηο, πνπ δελ

απνθιείεηαη ν αξηζκόο ηνπο λα είλαη κεγαιύηεξνο, άλδξεο ηεο Διιεληθήο
Αζηπλνκίαο ζπλέδξακαλ ή ζηελ θαιύηεξε ησλ πεξηπηώζεσλ αλέρνληαλ ηα κέιε ηεο
νξγάλσζεο ζηε δηάπξαμε δηάθνξσλ επίκεκπησλ πξάμεσλ, ζηνηρείν πνπ πξέπεη λα
ειερζεί ελδειερέζηεξα.

Γελ είλαη ηπραία ε αληηθαηάζηαζε κεγάινπ αξηζκνχ αζηπλνκηθψλ ζηνλ ηνκέα ησλ
Δζσηεξηθψλ Τπνζέζεσλ, θαζψο θαη ηνπ δηεπζπληή ηεο Δζληθήο Τπεξεζίαο
Πιεξνθνξηψλ, θαηά ηελ δηεμαγσγή ηεο έξεπλαο, ψζηε λα επηηεπρζεί ε
αληηθεηκεληθφηεηά ηεο. Γηφινπ ηπραία, επίζεο, θαη ε δήισζε ελφο βνπιεπηή ηεο
Υξπζήο Απγήο, θαηά ηελ ζχιιεςή ηνπ: <<Ξήισζαλ όιε ηελ αζηπλνκία θαη ηελ ΚΤΠ
γηα λα καο ζπιιάβνπλ>> (΢πιινγηθφ, 2014, ζει 88).
Σν πφξηζκα ηεο έξεπλαο ηεο Τπεξεζίαο Δζσηεξηθψλ Τπνζέζεσλ ηεο
Διιεληθήο Αζηπλνκίαο απέδεημε σο αιεζείο ηηο δειψζεηο Βνπξιηψηε θαη πσο ε
ζπγθάιπςε εθηείλεηαη ζηα αλψηεξα θιηκάθηα ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο. Γέθα κφλν
αζηπλνκηθνί, απφ ηνπο 319 πνπ ειέγρζεθαλ, θέξνληαη λα είραλ άκεζε ή έκκεζε
ζρέζε κε ηηο δξάζεηο ηεο Υξπζήο Απγήο θαη κε βάζε ηνλ αξηζκφ απηφ: << (…) Γελ
ζπγθξνηνύληαη ππξήλεο ή αδηαθαλείο θξάμηεο ή παξαζπληαγκαηηθνί πόινη ζηελ
Διιεληθή Αζηπλνκία, πνπ ζην ζύλνιό ηεο απνηειεί ππιώλα ηεο δεκνθξαηηθήο ηάμεο>>.
Βέβαηα, εληχπσζε πξνθαιεί ε κε ζπκπεξίιεςε ζηελ έξεπλα αζηπλνκηθψλ κε
γλσζηέο ηηο δηαζπλδέζεηο κε ηε Υξπζή Απγή, φπσο ηνπ δηνηθεηή ΑΣ Νίθαηαο, γηα ηνλ
νπνίν ππάξρνπλ αξθεηέο ελδείμεηο ζπκκεηνρήο ζηηο εγθιεκαηηθέο δξάζεηο ηεο
νξγάλσζεο ζηε Νίθαηα, ησλ αζηπλνκηθψλ νξγάλσλ πνπ ήηαλ παξφληα ζηελ επίζεζε
θαηά ηνπ Παχινπ Φχζζα θαη πνπ πνηέ δελ παξελέβεζαλ, θαζψο θαη πνιιψλ άιισλ
αζηπλνκηθψλ, φπσο αλαθέξεηαη ζην Τπφκλεκα ηεο Πνιηηηθήο Αγσγήο ηνπ
Αληηθαζηζηηθνχ Κηλήκαηνο γηα ηε δίθε ηεο Υξπζήο Απγήο.
Οη ηζρπξηζκνί ηεο Υξπζήο Απγήο πσο απνηειεί έλα θαζ’φια λφκηκν πνιηηηθφ
θφκκα είλαη θπζηθά ςεπδείο, θαζψο απφ ηα ληνθνπκέληα γηα ηελ δξάζε ηεο
νξγάλσζεο, απφ ην 1980 θαη χζηεξα, απνδεηθλχεηαη αθξηβψο ην αληίζεην. Μέρξη θαη

75
ζήκεξα, εθθξεκνχλ αξθεηέο δίθεο εηο βάξνο εγεηηθψλ ζηειερψλ θαη βνπιεπηψλ ηεο
Υξπζήο Απγήο, ηνπ Καζηδηάξε (νπινθαηνρή, νξγάλσζε βίαησλ πνγθξφκ) (Φαξξάο,
2012) θαη ηεο Θέκηδνο ΢θνξδέιε, επηθεθαιήο ηνπ ηάγκαηνο εθφδνπ ηεο Υξπζήο
Απγήο ζηνλ Άγην Παληειεήκνλα, ε νπνία θαηαδίθαζηεθε πξφζθαηα κε πνηλή 14
κελψλ κε αλαζηνιή, κε ηηο θαηεγνξίεο εμχβξηζεο θαη δηαηάξαμεο ηεο θνηλήο εηξήλεο.
Φπζηθά, ε κεγαιχηεξε πνηληθή εθθξεκφηεηα εηο βάξνο ηεο Υξπζήο Απγήο είλαη ε
ηειηθή εθδίθαζε ηεο ππφζεζεο δνινθνλίαο ηνπ Παχινπ Φχζζα. Ζ εμάξζξσζε ηεο
εγθιεκαηηθήο νξγάλσζεο ηεο Υξπζήο Απγήο δελ θαηέζηε εθηθηή, ρσξίο ηελ
εκβάζπλζε ηεο έξεπλαο γηα ηελ εμηρλίαζε ησλ ζρέζεσλ ηεο νξγάλσζεο κε ηνπο
θξαηηθνχο αμησκαηνχρνπο ηεο Διιεληθήο Αζηπλνκίαο, νη νπνίνη θαίλεηαη λα ηελ
ελίζρπζαλ πνιχπιεπξα, θαηά ηελ καθξνρξφληα εγθιεκαηηθή ηεο δξάζε. Άιισζηε, ε
ειιεληθή αζηπλνκία πεξηιακβάλεη πιεζψξα αηφκσλ ηνπ αθξαίνπ εζληθηζηηθνχ
ρψξνπ, απφ ηελ πεξίνδν ησλ εκθχιησλ δηακαρψλ ηνπ ’40 θαη ηνπ ’60-’70 πνπ
ζεσξνχλ πσο επηηεινχλ παηξησηηθφ θαζήθνλ, εθδηψρλνληαο ηνπο εθάζηνηε ερζξνχο
ηνπ θξάηνπο, κε βίαην ηξφπν (΢πιινγηθφ, 2014). Ζ εγθιεκαηηθή νξγάλσζε ηεο
Υξπζήο Απγήο είλαη, ζηελ νπζία, ην θφκκα πνπ έρεη εμαζθαιίζεη ην πξνλφκην ηεο
ρξφληα λφκηκεο ιεηηνπξγίαο ηνπ. ΢ην ζεκείν απηφ, ηίζεληαη εξσηεκαηηθά θαη γηα ηελ
κε επαξθή πξνζπάζεηα ηεο δηθαηνζχλεο λα πξνβεί ζηελ ζπλαξκνιφγεζε ησλ
ζπληεηαγκέλσλ θαη ρξφλησλ νξγαλσκέλσλ εγθιεκαηηθψλ ηεο πξάμεσλ, πξηλ απφ ηελ
δνινθνλία Φχζζα. Γηαπηζηψλεηαη πσο ε αθξνδεμηά παξείζθξεζε ζηελ ειιεληθή
αζηπλνκία θαη δηθαηνζχλε είλαη θαιά εδξαησκέλε θαη ρξφληα ζπληεηαγκέλε,
επλνψληαο ηελ ζπλέρηζε ηεο ξαηζηζηηθήο βίαο θαη ηνπ ξαηζηζηηθνχ ιφγνπ.
Ζ βία ηεο Υξπζήο Απγήο δελ πεξηνξίδεηαη ζηηο λπρηεξηλέο πεξηπνιίεο θαη
ζηνπο θφλνπο, αιιά εθθξάδεηαη απξνθάιππηα κέζα απφ ηνλ δεκφζην ιφγν
(πξνθνξηθφ θαη γξαπηφ). Ζ ειιεληθή δηθαηνζχλε δελ έρεη ελεξγήζεη απνηειεζκαηηθά
γηα ηελ θαηαπνιέκεζε απηψλ ησλ θαηλνκέλσλ θαη πξαθηηθψλ, παξά ηελ
θαηνρπξσκέλε λνκνζεηηθά δπλαηφηεηα πνηληθνπνίεζή ηνπο. ΢χκθσλα κε ην άξζξν 2
ηνπ Νφκνπ 927/1979:

΋ζηηο δεκνζίσο, είηε πξνθνξηθώο, είηε δηα ηνπ Σύπνπ ή δηα γξαπηώλ θεηκέλσλ ή
εηθνλνγξαθήζεσλ ή παληόο έηεξνπ κέζνπ, εθθξάδεη ηδέαο πξνζβιεηηθάο θαηά
πξνζώπνπ ή νκάδνο πξνζώπσλ, ιόγσ ηεο θπιεηηθήο ή εζληθήο θαηαγσγήο ησλ

76
 ηηκσξείηαη κε θπιάθηζηλ κέρξη ελόο έηνπο ή κε ρξεκαηηθήλ πνηλήλ ή θαη
δη’ακθνηέξσλ ησλ πνηλώλ ηνύησλ.32

Δπίζεο, ζχκθσλα κε ην άξζξν 66 ηνπ Νφκνπ 4139/2013:

Ζ ηέιεζε ηεο πξάμεο από κίζνο πξνθαινύκελν ιόγσ ηεο θπιήο, ηνπ ρξώκαηνο, ηεο
ζξεζθείαο, ησλ γελεαινγηθώλ θαηαβνιώλ, ηεο εζληθήο ή εζλνηηθήο θαηαγσγήο ή
ηνπ ζεμνπαιηθνύ πξνζαλαηνιηζκνύ ή ηεο ηαπηόηεηαο θύινπ ηνπ παζόληνο ζπληζηά
επηβαξπληηθή πεξίζηαζε θαη ε πνηλή δελ αλαζηέιιεηαη. 33

Παξά ηελ θαηλνκεληθή επαλαζηαηηθή αληηζπζηεκηθφηεηα ηεο Υξπζήο Απγήο,

εκθαλίδνληαη ηζρπξέο θαη ρξφληα ζεκειησκέλεο ζρέζεηο ηεο εγθιεκαηηθήο ηεο
νξγάλσζεο κε ηελ ειιεληθή αζηπλνκία θαη δηθαηνζχλε, γεγνλφο πνπ ζπλδξάκεη ηελ
θάιπςε θαη ελίζρπζε ησλ ζαδηζηηθψλ θαη απηαξρηθψλ πξαθηηθψλ ηεο.

32
Γεκνζηεπκέλν απφ: ΢πιινγηθφ: Κνπζνπξήο, Γ., Παπαδάηνο-Αλαγλσζηφπνπινο, Γ., Παπαληνιέσλ,
Κ., ΢αθειιαξίνπ, Α., Υξηζηφπνπινο, Γ. (2014), ‘Σν ‘’βαζύ θξάηνο’’ ζηελ ζεκεξηλή Διιάδα θαη ε
Αθξνδεμηά’, Δθδφζεηο Νήζνο, Αζήλα (ζει 167).
33
Γεκνζηεπκέλν απφ: ΢πιινγηθφ: Κνπζνπξήο, Γ., Παπαδάηνο-Αλαγλσζηφπνπινο, Γ., Παπαληνιέσλ,
Κ., ΢αθειιαξίνπ, Α., Υξηζηφπνπινο, Γ. (2014), ‘Σν ‘’βαζύ θξάηνο’’ ζηελ ζεκεξηλή Διιάδα θαη ε
Αθξνδεμηά’, Δθδφζεηο Νήζνο, Αζήλα (ζει 167).

77
 Κεθάιαηο ηέηαρηο
Η υστοιογία ηφλ καδώλ θαη ηα θοηλφληθά αίηηα αλόδοσ ηες Φρσζής Ασγής

4.1 Η απειεσζέρφζε ηφλ ελζηίθηφλ εληός κάδας

Ζ αηνκηθή ςπρνινγία είλαη απηνκάησο θαη θνηλσληθή, θαζψο ζηνλ ςπρηζκφ ηνπ
αηφκνπ, πάληνηε ζα ππάξρεη θάπνηνο άιινο σο πξφηππν θαη πξνβνιή ηνπ ίδηνπ ηνπ
εαπηνχ ηνπ. Σν ππνθείκελν είλαη έλα αλαπφζπαζην ηκήκα ελφο θφζκνπ αληηθεηκέλσλ
πνπ απνηειεί ην εγψ ηνπ αηφκνπ. Ζ κειέηε ηνπ αηφκνπ απνηειεί ην αληηθείκελν ηεο
ςπρνινγίαο ησλ καδψλ, ην νπνίν είλαη κέινο θάπνηαο νκάδαο, ιανχ, θπιήο,
θνηλσληθήο ηάμεο, κέινο κηαο κάδαο δειαδή, κε έλαλ θνηλφ ζθνπφ. Πέξαλ ηεο
αηνκηθήο ελφξκεζεο, ινηπφλ, ππάξρεη θαη ε θνηλσληθή ελφξκεζε πνπ δηαθαηέρεη ηνλ
ςπρηζκφ ηνπ αηφκνπ θαη ε νπνία είλαη πξσηαξρηθή, θαζψο ν γελλήηνξάο ηεο είλαη ε
νηθνγέλεηα (Freud, 1913/2016β). Οη πξσηαξρηθέο ηξαπκαηηθέο εκπεηξίεο ηνπ αηφκνπ,
κέζα απφ ηηο ηαπηίζεηο κε ηα κέιε ηεο νηθνγέλεηαο, είλαη θαζνξηζηηθέο γηα ηελ
κεηέπεηηα θαλαηηθή ζπκκεηνρή ηνπ ζε έλαλ καδηθφ ζρεκαηηζκφ.
Δληφο κάδαο, αθππλίδνληαη θαη δηεγείξνληαη νη ζαηαληθέο παξνξκήζεηο ηνπ
αηφκνπ (Ράηρ, 2013). ΋ηαλ ην άηνκν βξίζθεηαη ζε κηα θαηάζηαζε πιήξνπο
ηζνπέδσζεο ησλ ηξηψλ κεξψλ ηεο ςπρήο θαη παχζεο ηεο ηζνξξνπίαο ησλ βαζηθψλ
ελζηίθησλ, επηρεηξεί λα αδεηάζεη ηνλ εαπηφ ηνπ απφ φιεο ηηο εζσηεξηθέο ζθέςεηο θαη
δηακάρεο θαη λα απνθηήζεη κηα ςεπδαηζζεζηαθή εζσηεξηθή ζπλνρή. Σν άδεηαζκα ηνπ
κπαινχ απφ ηηο εζσηεξηθέο ζπγθξνχζεηο είλαη ραξαθηεξηζηηθφ ησλ θαλαηηζκέλσλ θαη
ησλ καδηθψλ δνινθφλσλ. Μπνξεί λα επηηεπρζεί γηα ην ζθνπφ κηαο ηδέαο, κηαο
εκκνλήο, κηαο ζξεζθείαο, ελφο πνιέκνπ ή εγθιήκαηνο. Ζ βία παίξλεη ηε ζέζε ηεο
εζσηεξηθήο δηακάρεο πνπ δηράδεη ηελ ςπρή. Σν άηνκν έρεη ήδε δηαπξάμεη εζσηεξηθή
βία, εμαιείθνληαο ηα πεξηερφκελα ηνπ εαπηνχ ηνπ, κηα πξνζπάζεηα πνπ ζπλερίδεηαη
θαη κέζα απφ ηελ εμσηεξίθεπζε ηεο βίαο θαη ηελ ζηξνθή ηεο πξνο ηα αληηθείκελα
(Bollas, 1993). Ζ εμηδαλίθεπζε ηεο θηελψδνπο βίαο πνπ πξνβάιιεηαη απφ ηελ
θαζηζηηθή κάδα δίλεη ηελ δπλαηφηεηα ζηα λαξθηζζηζηηθά πιεγκέλα άηνκα λα
απσζήζνπλ ην αίζζεκα ηεο πξνζσπηθήο ηνπ κεδακηλφηεηαο θαη θαησηεξφηεηαο (Le
Bon, 1895/2010). ΢ηνλ καδηθφ ζρεκαηηζκφ ηεο Υξπζήο Απγήο, ην αηνκηθφ ηδεψδεο
εγψ αληηθαζίζηαηαη απφ ην καδηθφ, ην νπνίν ελζαξθψλεη ε κνξθή ηνπ εγέηε. ΋ηαλ ην
άηνκν δελ έρεη μεθάζαξεο δηαρσξηζηηθέο γξακκέο αλάκεζα ζηα ηξία κέξε ηεο ςπρήο
ηνπ, ηφηε γίλεηαη πνιχ πην εχθνιε ε πηζηή πξνζήισζε ζηα ηδεψδε ηνπ καδηθνχ

78
ζρεκαηηζκνχ. Ζ ξίδα απηψλ βξίζθεηαη ζηνλ λαξθηζζηζκφ. Απφ ηελ γέλλεζε θαη ηνλ
απηάξθε λαξθηζζηζκφ (ην παηδί είλαη ην επίθεληξν ηεο πξνζνρήο θαη ηεο θξνληίδαο
ησλ γνληψλ) θαη ηελ, ελ ζπλερεία, αίζζεζε παληνδπλακίαο (ιφγσ ηεο θαηάθηεζεο ηεο
κεηέξαο), ππάξρεη ε ζπλεηδεηνπνίεζε ηεο κεηαβιεηφηεηαο ηνπ εμσηεξηθνχ θφζκνπ.
Δπνκέλσο, ην είδνο ηεο νκάδαο πνπ επηιέγεη ην άηνκν λα αλήθεη εθθξάδεη κέξνο ηνπ
εζσηεξηθνχ ηνπ θφζκνπ, ηνλ βαζκφ λαξθηζζηζκνχ, θαη παληνδπλακίαο, θαζψο θαη ηνλ
βαζκφ, θαηά ηνλ νπνίν αλαδεηά αζθάιεηα, εθπιήξσζε ή αλάπηπμε (Wieland, 2015).
Ζ άξλεζε ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο ηνπ εμσηεξηθνχ θφζκνπ επηδηψθεηαη κέζα απφ ηελ
εχξεζε ελφο αληηθεηκέλνπ/κηαο ηδέαο πνπ ζα πξνζηαηεχζεη ηνλ πιεγκέλν
λαξθηζζηζκφ θαη ζα ηνλ εληζρχζεη ςεπδαηζζεζηαθά. Σν θαηλνχξην ηδεψδεο εγψ,
άθξσο πξνζαλαηνιηζκέλν ζηελ βία, είλαη απηφ πνπ ζα απειεπζεξψζεη ην άηνκν απφ
ηηο ελδνςπρηθέο ζπγθξνχζεηο θαη καηαηψζεηο ηνπ. Σα άηνκα ηεο κάδαο
ραξαθηεξίδνληαη απφ έληνλν λεπξσηηθφ ραξαθηήξα, ιφγσ ηεο αζπλείδεηεο
δηαδηθαζίαο ηνπ απσζεκέλνπ λαξθηζζηζκνχ θαη ηεο έιιεηςεο δηαρσξηζκνχ ησλ
ιεηηνπξγηψλ ησλ ηξηψλ κεξψλ ηεο ςπρήο. Σν εζληθφ ηξαχκα εληζρχεη ηελ έληαζε ησλ
ζπγθξνχζεσλ απηψλ (Freud, 1913/2016β).
΢ηελ ζεκεξηλή πξαγκαηηθφηεηα ηεο θνηλσληθήο θξίζεο, φπνπ ν παγθφζκηνο
νηθνλνκηθφο αληαγσληζκφο θαη νη αθξαίεο πνιηηηθέο ιηηφηεηαο ιακβάλνπλ ρψξα ζηα
θξάηε, ην άηνκν ζηξέθεηαη ζηελ παξαίηεζε απφ απηήλ ηελ νηθνλνκνθξαηνχκελε
θνηλσλία θαη σζείηαη πξνο ην αηνκηθφ ηνπ θαη κφλνλ ζπκθέξνλ. Σν αίζζεκα ηεο
απηνζπληήξεζεο έρεη θαηαθεξκαηηζηεί. Σν άηνκν, ινηπφλ, επηθεληξψλεηαη ζην
αηνκηθφ ηνπ ζπκθέξνλ, αθφκα θαη ζηελ πεξίπησζε πνπ απηφ αληηηίζεηαη ζην
θνηλσληθφ. Πιένλ, είλαη αλαπφθεπθηε ε επηζηξνθή ηνπ απσζεκέλνπ ζε κηα θνηλσλία
πνπ ζηεξίδεηαη ζην άηνκν (Schnapper & Allemand, 2006). Σα απσζεκέλα πξνζσπηθά
ηξαχκαηα ησλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο Απγήο αλαδχνληαη ζηελ επηθάλεηα ηεο εμσηεξηθήο
πξαγκαηηθφηεηαο, κέζα απφ παζνινγηθέο κεηαβηβάζεηο ηνπο ζε εζληθά δεηήκαηα. Σα
λέα πξφηππα ηνπ ππεξεγψ, ζηελ ειιεληθή θνηλσλία ηεο θξίζεο, πξνζηάδνπλ ηελ
αηνκηθφηεηα, αθφκα θαη κέζα απφ απηαξρηθέο πξαθηηθέο, κε ζθνπφ ηελ επηβίσζε ηνπ
αηφκνπ θαη ηελ αζπλείδεηε αλαβίσζε ησλ παξειζνληηθψλ ηξαπκαηηθψλ εκπεηξηψλ.
Σν άηνκν, σο κεκνλσκέλν νλ, εκθαλίδεη ηειείσο δηαθνξεηηθέο ζθέςεηο θαη
ζπκπεξηθνξέο, απφ απηέο πνπ απνθηά ζηελ ζπλέρεηα σο κέξνο ηνπ αλζξψπηλνπ
πιήζνπο ηεο κάδαο. ΢ην άηνκν πνπ είλαη εληαγκέλν ζε κηα κάδα εκθαλίδνληαη ηδέεο
θαη ζπλαηζζήκαηα πνπ πινπνηνχληαη θαη σο πξάμεηο, ηα νπνία βξίζθνληαη ζηνλ
αληίζεην δξφκν ζθέςεο, απφ απηφλ πνπ ζα αθνινπζνχζε, δξψληαο αηνκηθά. Ζ κάδα

79
απνηειεί κηα πξνζσξηλή ζπλχπαξμε αηφκσλ, ηα νπνία είλαη πιήξσο εηεξνγελή
κεηαμχ ηνπο, κε έλα παξνδηθφ θνηλφ ζπκθέξνλ αλάθηεζεο ηεο παληνδπλακίαο,
άξλεζεο ηεο πξαγκαηηθφηεηαο θαη ηα νδεγεί ζηελ αλάδπζε ηνπ θπιεηηθνχ
αζπλεηδήηνπ. Σν άηνκν πνπ δηαπξάηηεη κηα πξάμε δελ δξα ζπλεηδεηά, ινηπφλ, θαζψο
δελ ληψζεη πσο είλαη ν εαπηφο ηνπ, αιιά αληηπξφζσπνο ηεο νκάδαο, έρνληαο
δεκηνπξγήζεη ην ππεξεγψ ηνπ, κε βάζε ηα πξφηππα θαη ηηο επηηαγέο απηήο (Le Bon,
1895/2010).
Μέζα ζηνλ καδηθφ ζρεκαηηζκφ, ην άηνκν απνθηά ηελ δπλαηφηεηα λα
επαλαθηήζεη ηηο απσζεκέλεο αζπλείδεηεο ελνξκήζεηο ηνπ, θαζψο ε κάδα ηνπ παξέρεη
ζπλαηζζήκαηα κεγάιεο δχλακεο θαη παληνδπλακίαο θαη, άξα, δελ είλαη αλαγθαζκέλν
λα ηηο πεξηνξίδεη θαη λα ηηο απσζεί, φπσο ζα έθαλε αλ δξνχζε αηνκηθά. Σν άηνκν
ράλεη ηελ ζπλείδεζε ηνπ αηζζήκαηνο επζχλεο, θαζψο ε αλσλπκία ησλ κειψλ ηεο
κάδαο νδεγεί ζηελ αλεπζπλφηεηα. Με ηνλ ηξφπν απηφ, ν θφβνο γίλεηαη θνηλσληθφο
θαη ε επζχλε κνηξάδεηαη. Σν άηνκν, εληφο κάδαο, είλαη δηαηεζεηκέλν λα απνβάιιεη
θάζε ραξαθηεξηζηηθφ ηεο ζπλεηδεηήο ηνπ πξνζσπηθφηεηαο, παξαζχξεηαη ζηελ
νξκεηηθφηεηα ησλ ελζηίθησλ, κε ζπλεηδεηνπνηψληαο ηηο πξάμεηο ηνπ. Σν
ραξαθηεξηζηηθφ απηφ νλνκάδεηαη ππνβνιή θαη ζρεηίδεηαη κε ηελ αληηθαηάζηαζε ηεο
ζπλείδεζεο/ηεο ινγηθήο απφ ηηο δηεξγαζίεο αζπλεηδήηνπ. Αλαθεξφκαζηε ζε κηα
ππλσηηζηηθή κνξθή κάδαο, φπνπ ε επηζπκία, ε ζθέςε θαη ην ζπλαίζζεκα βξίζθνληαη
ζηελ θαηεχζπλζε πνπ έρεη ππνδείμεη ν ππλσηηζηήο/εγέηεο ηεο κάδαο (Le Bon,
1895/2010). Ζ επηζπκία νινθιεξσηηθήο εκβχζηζεο ζε κηα κεγαιχηεξε νληφηεηα/ε
θαληαζίσζε απνίθεζεο ηνπ ζψκαηνο ηεο κεηέξαο είλαη κέξνο ησλ πξσηφγνλσλ
επηζπκηψλ ησλ αηφκσλ θαη ε θαζηζηηθή νκάδα θαη ηδενινγία, ηθαλνπνηψληαο απηέο
ηηο πξσηφγνλεο επηζπκίεο, απειεπζεξψλεη κηα αίζζεζε παληνδπλακίαο ζηα κέιε ηεο
νκάδαο πνπ ζξέθεη ην εμνπζελσκέλν εγψ ηνπο (Wieland, 2015).
΢ε άξζξν ηεο εθεκεξίδαο ηεο Υξπζήο Απγήο, ην 1991, δεκνζηεπκέλν απφ ηνλ
Υαζαπφπνπιν (2013), ηνλίδεηαη πσο νη αιιαγέο πξαγκαηνπνηνχληαη κφλν κέζα απφ
ηε βία θαη πσο νη άλζξσπνη δελ πξέπεη λα παξαζχξνληαη απφ ηα επηρεηξήκαηα. Ζ
Υξπζή Απγή επηδηψθεη λα παξαζχξεη ηνλ θφζκν, κέζα απφ ηα ιφγηα ηεο, ζηνλ
ελζηηθηηθφ θφζκν ηεο βίαο θαη ηνπ πνιέκνπ.

Ήξζακε γηα λα πνιεκίζνπκε κέρξηο εζράησλ, γηαηί είκαζηε νη άλδξεο θαη νη

γπλαίθεο κε ηηο καύξεο κπινύδεο, είκαζηε ηα πνπιηά ηεο ζύειιαο θαη ηεο αληάξαο
θαη βαδίδνπκε καρεηηθνί θαη απνθαζηζκέλνη ζην καλαρηθό κνλνπάηη καο,

80
 επαιεζεύνληαο ηελ πξνθεηεία πνπ δηαβάζακε ζηνπο ζηίρνπο ηνπ Έδξα Πάνπλη:
‘Δθεί πνπ ςάιιεη ην θξαλίν Θα επηζηξέςνπλ νη ζηξαηηώηεο Θα επηζηξέςνπλ νη
34
ζεκαίεο’.

Σα άηνκα ηεο Υξπζήο Απγήο αηζζάλνληαη πσο απνηεινχλ ηνπο παληνδχλακνπο

καπξνληπκέλνπο ζηξαηηψηεο πνπ θαινχληαη λα πνιεκήζνπλ γηα ηελ επαλαθνξά ηεο
εζηθήο θαη θπιεηηθήο ζπλείδεζεο ηεο Διιάδαο, εθπιεξψλνληαο, έηζη, ηελ ζετθή
πξνθεηεία. Ο πξνζειπηηζκφο ηεο Υξπζήο Απγήο ζηα θπιεηηθά θαη πνιεκηθά ηδεψδε
έρεη απνκαθξχλεη απφ ηελ ηδενινγία ηεο ηελ φπνηα ινγηθή επηρεηξεκαηνινγία.
Καζ’φηη εληφο ηεο κάδαο ηεο Υξπζήο Απγήο ράλνληαη νη δηαλνεηηθέο ιεηηνπξγίεο θαη
ε ινγηθή, ηα άηνκα επηδεηνχλ ηηο ςεπδαηζζήζεηο κηαο θαληαζηαθήο πξαγκαηηθφηεηαο,
νη νπνίεο εληζρχνπλ ηηο απσζεκέλεο ελνξκεηηθέο επηζπκίεο ηνπο θαη εμηζψλνπλ ηνπο
πξνζσπηθνχο ηξαπκαηηθνχο θφβνπο κε ηνπο εζληθνχο. Οη ςεπδαηζζήζεηο απηέο
νδεγνχλ ζηελ πξνζπάζεηα αλάθηεζεο ηνπ αηζζήκαηνο παληνδπλακίαο, κέζα απφ ηελ
κάρε θαη ηνλ πφιεκν, ψζηε ηα ‘πνπιηά ηεο ζχειιαο’ λα απειεπζεξσζνχλ απφ ην
δέζκην εγψ ηνπο θαη λα θαηαθπξηεπζνχλ απφ ηνλ ελζηηθηηθφ θφζκν ηεο θπιεηηθήο
βίαο.
Σν άηνκν γίλεηαη έλα άβνπιν νλ, ην νπνίν παξαζχξεηαη απφ ηηο σκέο
επηηαθηηθέο παξνξκήζεηο θαη ζηεξείηαη ηεο ηθαλφηεηαο απηνειέγρνπ, κέζα απφ ην
ςεπδαηζζεζηαθφ ζχζηεκα παληνδπλακίαο πνπ ηνπ παξέρεη ε κάδα (Freud,
1920/2014). Δληφο κάδαο, νη δηαλνεηηθέο ιεηηνπξγίεο θαη ε θξηηηθή ηθαλφηεηα ησλ
αηφκσλ ράλνληαη. Παξαδίδνληαη κε πάζνο ζην κίζνο θαη ζηε κηζαιινδνμία. <<Γελ
πξόθεηηαη άιισζηε λα πείζνπκε κ’επηρεηξήκαηα θαλέλα θαζίζηα, πνπ ζα Νάξθηζζνο
πηζηεύεη αθξάδαληα ζηελ αμηνινγηθή ππεξνρή (…..) ηνπ, γηα ηνλ απινύζηαην ιόγν, όηη ν
λνπο ηνπ δελ δνπιεύεη κ’επηρεηξήκαηα, αιιά κε άινγα αηζζήκαηα>> (Ράηρ, 1933/1974,
ζει 122). Σα άηνκα κηαο εγθιεκαηηθήο κάδαο έρνπλ απεξηφξηζην βαζκφ ηθαλφηεηαο
εθπιήξσζεο ησλ ελζηίθησλ αγξηφηεηαο. Ζ εθδήισζε βίαηεο θαη εγθιεκαηηθήο
ζπκπεξηθνξάο πξνθχπηεη ζηα άηνκα κε έληνλε ππνβνιή πνπ είλαη εχπηζηα θαη
πεπεηζκέλα πσο ππαθνχνπλ ζε έλα θαζήθνλ. <<Τπαθνή ζε κηα ππνβνιή, ηόζν
πεξηζζόηεξν ηζρπξή όζν είλαη νκαδηθή, πεπνίζεζε ηνπ δνινθόλνπ όηη δηέπξαμε κηα
πξάμε ζεάξεζηε θαη πεπνίζεζε θπζηθή, εθόζνλ έρεη κε ην κέξνο ηνπ ηελ νκόθσλε
επηδνθηκαζία ησλ ζπκπνιηηώλ ηνπ>> (Le Bon, 1895/2010, ζει 132). Σα

34
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, ΢ρνηλάο ΢σηήξεο, Άξζξν ‘Φνξψληαο ηηο καχξεο κπινχδεο’
(ζει 15).

81
ζπλαηζζήκαηα, νη ζηάζεηο θαη νη ζπκπεξηθνξέο ηνπ καδηθνχ ζρεκαηηζκνχ
κεηαδίδνληαη, κέζα απφ ην ιηκπηληηθφ δεζκφ ησλ κειψλ (Freud, 1921/2016β).
Ο δεζκφο ησλ αηφκσλ ηεο κάδαο είλαη παξφκνηαο θχζεσο κε απηφλ ηεο
ηαχηηζεο κέζσ ηνπ νηδηπφδεηνπ ζπκπιέγκαηνο (Freud, 1916/1996). Ο εγέηεο
Μηραινιηάθνο, ινηπφλ, απνηειεί κηα κεηάζεζε ηεο επηζπκίαο ηαχηηζεο κε ηνλ παηέξα.
Δίλαη, ζηελ νπζία, κηα θηγνχξα πνπ δξα σο ην ππνθαηάζηαην ηνπ παηέξα πνπ ην ίδην
ην άηνκν δηέγξαςε θαη, έηζη, ζηεξήζεθε ηελ παξνπζία ηνπ ή ηνπ απνιπηαξρηθνχ
παηέξα. Ζ ηαχηηζε απνηειεί κηα, θαη’εμνρήλ, ζπλαηζζεκαηηθή αλάγθε πνπ
παξακεξίδεη ηε ιεηηνπξγία ησλ δηαλνεηηθψλ δηεξγαζηψλ, αθξηβψο απηφ πνπ ζπκβαίλεη
εληφο κάδαο (Freud, 1921/2016β). Ζ ηαχηηζε ησλ κειψλ ηεο Υξπζήο Απγήο κεηαμχ
ηνπο απνηειεί κεηάζεζε ηεο πξσηαξρηθήο απνξξφθεζεο απφ ην ζψκα θαη ην πλεχκα
ηεο κεηέξαο, θαζψο ζα απνηειέζνπλ έλα θνηλφ ππεξαξζεληθφ δνρείν/κηα αξζεληθή
κήηξα, ιηκπηληηθά επελδπκέλε.
Ο Freud (1921/2016β) βαζίζηεθε ζηελ έλλνηα ηεο ιίκπηλην γηα λα εμεγήζεη
ηελ ςπρνινγία ησλ καδψλ θαη ηηο αηηίεο ηεο ππνβνιήο. Ζ ιίκπηλην είλαη ε ζεμνπαιηθή
αγάπε πνπ απνζθνπεί ζηελ ζεμνπαιηθή έλσζε. Φπζηθά, αλαθεξφκαζηε θαη ζηελ
επξχηεξε έλλνηα ηεο αγάπεο, απηή πξνο ηνλ εαπηφ, ηνπο γνλείο, ηα παηδηά, ηνπο
θίινπο, ηελ αλζξσπφηεηα, ηηο αθεξεκέλεο ηδέεο πνπ απνηεινχλ ζηνρναλεζηαικέλεο
ιηκπηληηθέο ελνξκήζεηο (κεηνπζησκέλεο θαη απνζεμνπαιηθνπνηεκέλεο). Σελ θπξίαξρε
πξσηαξρηθή ιηκπηληηθή ηάζε ηεο αγάπεο απνηειεί ε έθθξαζε ησλ ζεμνπαιηθψλ
ελνξκεηηθψλ επηζπκηψλ πνπ κεηαζηξέθνληαη ζε ‘αγλή’ αγάπε θαη αιιάδνπλ
θαηεχζπλζε, μεθεχγνληαο απφ ηνλ πξαγκαηηθφ ζεμνπαιηθφ ζηφρν. Άιισζηε, ν
πξσηαξρηθφο ζεμνπαιηθφο ζηφρνο/ε κεηέξα απνηειεί ην αλεθπιήξσην φλεηξν ησλ
αηφκσλ, έζησ θαη αλ ςεπδαηζζεζηαθά ηελ θαηέθηεζαλ. Σν άηνκν ηεο κάδαο, ινηπφλ,
εηζέξρεηαη ζηελ ππνβνιή ησλ άιισλ, γηαηί επηζπκεί ηελ ‘αγάπε’ ηνπο θαη ην αλήθεηλ
ζε κία κεγάιε ςεπδαηζζεζηαθή κήηξα.
Ο έξσηαο ηεο Υξπζήο Απγήο κεηαμχ ησλ κειψλ, αιιά θαη πξνο ην έζλνο
απνηειεί κηα πνιχ ηζρπξή ζηνρναλεζηαικέλε ελφξκεζε, ε νπνία εκπεξηέρεη ηα
κλεκνληθά θαηάινηπα ηεο κε πγηνχο επίιπζεο ηνπ νηδηπφδεηνπ ζπκπιέγκαηνο ή ηεο
ηξαπκαηηθήο ηαχηηζεο κε ηνλ απνιπηαξρηθφ παηέξα, ηελ παιηλδξνκεηηθή, δειαδή,
δηαδηθαζία αλαβίσζεο ηεο ςεπδαηζζεζηαθήο θαηάθηεζεο ηεο κεηέξαο θαη ηεο
παληνδπλακίαο, κέζα απφ ηελ θαζηζηηθή αξζεληθή κήηξα (Wieland, 2015). << (…..)
ην επγελέζηεξν ζπλαίζζεκα, πνπ κπνξεί λα θαηαιάβεη έλαλ άλζξσπν, ν έξσο γηα ην

82
έζλνο>>.35 Σα κέιε Υξπζήο Απγήο, ινηπφλ, ηαπηίζηεθαλ κεηαμχ ηνπο ζην εγψ ηνπο,
ιφγσ ηνπ έξσηα πξνο ην ίδην αληηθείκελν, ηελ θνηλή εζληθνζνζηαιηζηηθή ηδέα ηνπ
έζλνπο, ηελ νπνία ελζαξθψλεη ν εγέηεο θαη απνηειεί ην θνηλφ ηδεψδεο εγψ ηνπο
(Freud, 1921/2016β). Σν έζλνο εμηζψλεηαη κε ηελ κήηξα θαη ηελ επηζπκία
επάλαθηεζήο ηεο. ΢ηνλ έξσηα ηεο Υξπζήο Απγήο, ην εγψ ηνπ αηφκνπ είλαη πιήξσο
εμαζζελεκέλν θαη πησρεπκέλν θαη πξνζπαζεί λα επαλαπξνζδηνξηζηεί, κέζα απφ ηελ
εξσηηθή εμάξηεζε απφ ην αληηθείκελν/ηελ ηδέα πνπ ελζαξθψλεη ν εγέηεο (Bion,
1958).

4.2 Η αρτέγολε ορδή θαη ε πηζηή προζήιφζε ζηολ λόκο ηοσ εγέηε
Σα άηνκα ηεο κάδαο είλαη ίζα κεηαμχ ηνπο, αιιά αθνινπζνχλ κε πηζηή πξνζήισζε
ηνλ έλαλ, ηνλ εγέηε. << (.....) είλαη κάιινλ (ν άλζξσπνο) έλα δών ηεο νξδήο, έλα
κεκνλσκέλν πιάζκα ζε κηα νξδή θαζνδεγεκέλε από θάπνηνλ αλώηεξν>> (Freud,
1921/2016β, ζει 82). Ζ ππνηαγή ζηελ εμνπζία, θαζψο θαη ε αξρνκαλία απνηεινχλ ηα
βαζηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ θαζηζκνχ (Fromm, 1941/1971). Απηά βξίζθνληαη ππφ ην
ζηέγαζηξν ηεο ελφξκεζεο ηνπ ζαλάηνπ, ιφγσ ηεο πξνζθφιιεζεο ζην νηδηπφδεην
ζχκπιεγκα θαη ηεο καηαίσζεο ηεο δεκηνπξγίαο ζεηηθήο απηνεηθφλαο,
αλεμαξηεηνπνηεκέλεο απφ ηηο πξσηαξρηθέο ηαπηίζεηο ηνπ νηδηπφδεηνπ ζπκπιέγκαηνο.
Οη αζπλείδεηεο πξσηαξρηθέο ηαπηίζεηο βξίζθνπλ ηνλ ηξφπν λα έξζνπλ ζηελ επηθάλεηα
κέζα απφ ηελ πξνζήισζε ζηελ ηδέα κηαο θαληαζηαθά θαηαζθεπαζκέλεο ηδαληθήο
πξαγκαηηθφηεηαο κε ηελ πξνβνιή ηνπ ηδεψδνπο εγψ ζηνλ εγέηε. ΋ζν αδηάιιαθηα,
παξνξκεηηθά θαη αθξαία είλαη ηα άηνκα ηεο κάδαο, ηφζν πηζηά, ππάθνα θαη
πξνζεισκέλα είλαη ζηνλ αξρεγφ ηνπο, ζηνλ εγέηε ηνπο, ζεβφκελα θαη ζαπκάδνληαο
ηελ παλίζρπξε δχλακή ηνπ. Με απφιπηα ζπληεξεηηθέο ζηάζεηο, επηζπκνχλ ηελ
ππνηαγή ηνπο ζηνλ αθέληε. Σν γφεηξν ηνπ εγέηε θαη ηα πξνζσπηθά ηνπ ραξίζκαηα
καγεχνπλ ηα άηνκα ηεο κάδαο θαη ηα πξνζειπηίδνπλ πξνο ηελ δηθή ηνπ πίζηε θαη
ζέιεζε.
Ζ Υξπζή Απγή, σο κάδα, ραξαθηεξίδεηαη πξσηφγνλε, ηεξαξρηθά
δηαβαζκηζκέλε, απνηεινχκελε απφ εηεξνγελή ζηνηρεία θαη απαηηεί έλαλ εμσηεξηθφ
θαηαλαγθαζκφ, απηφλ ηνπ εγέηε/θίξεξ. Ζ ηεξάξρεζε ηνπ θαζηζηηθνχ ηεο θηλήκαηνο
είλαη ε εμήο: αξρεγφο θαη επίιεθηνη / ζπλεξγάηεο θαη κάδα (ππνζηεξηθηέο,
ςεθνθφξνη). Ζ ηεξαξρηθή δνκή ησλ επίιεθησλ είλαη βαζηζκέλε ζηα ζηξαηησηηθά

35
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 10, 2015, Ηεξνθιήο, Κ., Άξζξν ‘Πξναηψληεο Πνιεκηθέο Ηαρέο’ (ζει
59).

83
πξφηππα θαη ε αληνχζα θιίκαθά ηεο έρεη σο εμήο: Φαιαγγίηεο, Λνρίηεο, Ππξελάξρεο,
Οκαδάξρεο, Σνκεάξρεο, Φαιαγγάξρεο. Ζ κάδα ηεο Υξπζήο Απγήο απνηειεί έλα
θιεηζηφ ζχζηεκα, ζην νπνίν ην άηνκν δελ έρεη ηελ δπλαηφηεηα λα εηζέιζεη θαη λα
εμέιζεη, φπνηε απηφ ην επηζπκεί. ΢ε πεξίπησζε εμφδνπ, κάιηζηα, ππάξρνπλ θπξψζεηο,
ίζσο θαη ζνβαξέο δηψμεηο. ΢ηελ νπζία, ν Μηραινιηάθνο απνηειεί ην παηξηθφ
ππνθαηάζηαην ησλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο Απγήο. Δίλαη ν δσλ ηχξαλλνο ηεο νξδήο/ν
παληνδχλακνο αξρεγφο πνπ έρεη θνλεχζεη ηνλ παηέξα ηνπ θαη θαηαιάβεη ηελ κεηέξα
ηνπ θαη ηελ ζέζε ηνπ δνινθνλεκέλνπ (ζην κπαιφ) παηέξα ή έρεη ηαπηηζηεί, πιήξσο,
κε ηνλ απνιπηαξρηθφ παηέξα. <<Ζ Αξρή ηνπ Αξρεγνύ σο αλώηαηε αξρή (…..), δηέπεη
ηελ εζληθνζνζηαιηζηηθή καο θνηλόηεηα, ηελ Υξπζή Απγή>>, <<ν Αξρεγόο είλαη ε
Γνληκνπνηόο Αξρή, πνπ κέζα από ηελ Άλνημε ησλ Αλζώλ, δειαδή ησλ εθιεθηώλ
αγσληζηώλ, γελλά ηνπο θαξπνύο ηεο λέαο πνιηηηζηηθήο ζπγθνκηδήο>>, απνζπάζκαηα
ηεο εθεκεξίδαο ηεο Υξπζήο Απγήο, δεκνζηεπκέλα απφ ηνλ Φαξξά (2012). Ο εγέηεο
Μηραινιηάθνο παξνπζηάδεηαη σο ν παληνδχλακνο αξρεγφο πνπ γελλά ηνπο θαξπνχο,
αθνχ πξψηνο δνινθφλεζε ηνλ παηέξα ζην κπαιφ ηνπ (ζπκβνιηθφο ζάλαηνο) θαη
νηθεηνπνηήζεθε ηελ ηαπηφηεηα θαη ηηο ηδηφηεηεο ηεο κεηέξαο ηνπ. Δίλαη απηφο πνπ
ελψζεθε κε ηελ κεηέξα, ηελ θαηέθηεζε θαη θαηέιαβε φια ηα πεξηερφκελά ηεο. Ζ
απφιπηε εμίζσζε κε ηε κεηέξα γελλά ηε ζειπθφηεηα ηνπ εγέηε, θαη άξα θαη ηελ
δπλαηφηεηα γέλλαο. Ο εγέηεο, ινηπφλ, αθνχ απνξξνθήζεθε απφ ην ζψκα θαη ην
πλεχκα ηεο κεηέξαο, έρεη, πιένλ, ηελ δπλαηφηεηα λα γελλήζεη θαη απηφο θαξπνχο, λα
ρηίζεη έλαλ θαηλνχξην, αιιά θαη, παξάιιεια, ηφζν παιηφ θφζκν, φπνπ ε
ςεπδαηζζεζηαθή παληνδπλακία θαη νη ςπρσηηθέο εκκνλέο νινθιεξσηηθήο εκβχζηζεο
θαη θαηαζηξνθήο εδξεχνπλ θαη νδεγνχλ ζηελ πην αηκαηεξή εθδήισζε ηεο ελφξκεζεο
ηνπ ζαλάηνπ, κέζα απφ ηελ πίζηε ζην εζληθφ κεγαιείν, ζηελ πνιηηηζηηθή ζπγθνκηδή
θαη ζηελ δεκηνπξγία ηεο ‘Άλνημεο ησλ Αλζψλ’, ε νπνία ζα πξαγκαηνπνηεζεί χζηεξα
απφ ηα πηψκαηα ησλ μέλσλ/ερζξψλ ζην έδαθνο.
Ο εγέηεο παξνπζηάδεη φιν ην εχξνο ησλ ραξαθηεξηζηηθψλ ζπκπησκάησλ ηεο
θιηληθήο παζνινγίαο: δηαζηξνθή, αηκνδηςείο ζαδνκαδνρηζηηθέο ηάζεηο θαηαζηξνθήο
ηνπ ερζξνχ, αιιά θαη εκκνληθή ππνηαγή ζηελ αλψηεξε δχλακε ηεο ζείαο κνίξαο θαη
ηνπ ηδενινγηθνχ, ηζηνξηθνχ θαη θπιεηηθνχ πεπξσκέλνπ, ςπραλαγθαζηηθέο
επαλαιήςεηο, παξαλνεηδή άξλεζε ηεο πξαγκαηηθφηεηαο θαη παξαιεξεκαηηθέο
λαξθηζζηζηηθέο ηδέεο παληνδπλακίαο (Kernberg, 2003). Ο Μηραινιηάθνο σο εγέηεο
ηεο θαζηζηηθήο νκάδαο ηεο Υξπζήο Απγήο θνβάηαη πεξηζζφηεξν απφ ηνλ θαζέλα ηελ
απεηιή/ηνλ ερζξφ. Σνλ έρεη θαηαζθεπάζεη κφλνο ηνπ, ζην κπαιφ ηνπ. Ζ παξαλνεηδήο

84
πξνζσπηθφηεηά ηνπ είλαη αλειέεηε, γη’απηφ έρεη ηελ αλάγθε ηνπ ζηξαηνχ θαη ηεο
πνιεκηθήο ηδενινγίαο σο κέζα κεηαηξνπήο ηεο εζσηεξηθήο ηνπ απνδηνξγάλσζεο ζε
εμσηεξηθεπκέλε επηζεηηθφηεηα πξνο ηνπο ερζξνχο.

΋κσο, ζέισ λα ζαο δειώζσ όηη δελ ηελ θνβάκαη ηε θπιαθή. Δίκαη ππεξήθαλνο
πνπ δηώθνκαη γηα ηηο Ηδέεο κνπ. Οη ρεηξνπέδεο πνπ κνπ βάδεηε γηα κέλα είλαη
Σίηινο Σηκήο. Γηα θάζε αγσληζηή, όπνπ θαη εάλ αλήθεη, ν νπνίνο αγσλίδεηαη γηα
ηηο Ηδέεο, είλαη Σίηινο Σηκήο νη ρεηξνπέδεο.36

Οη ςπρσηηθέο παξαλνεηδείο εκκνλέο ηνπ Μηραινιηάθνπ έγθεηληαη ζηελ παληνδχλακε

πίζηε ηνπ γηα ηελ αλσηεξφηεηα ησλ θπιεηηθψλ ηδεψλ ηνπ, ζηελ πίζηε πσο ε θπιαθή
απνηειεί πξάμε ηηκήο γηα ηνλ ίδην θαη ηελ νξγάλσζε θαη ζηελ πίζηε πσο νη
ρεηξνπέδεο είλαη ε επηβξάβεπζε, θαζψο ζα ηηο αληαπνδψζεη ζηνλ ερζξφ, κέζα απφ ηελ
πην βίαηε θαη ζαδηζηηθή θηελσδία.
Ο απνιπηαξρηθφο αξρεγφο ηεο Υξπζήο Απγήο δελ δεηάεη, απιά, ζπκκφξθσζε,
αιιά νκνηνγελνπνίεζε. Ο ζηφρνο είλαη λα αιιάμεη ην κπαιφ ηνπ αηφκνπ, ψζηε λα
γίλεη έλα κε ηνλ αξρεγφ.

Γηόηη ζην πξόζσπν ηνπ Αξρεγνύ αληηθαηνπηξίδεηαη ε Πίζηε θαη ε Θέιεζε ησλ
εθαηνληάδσλ ρηιηάδσλ Δζληθηζηώλ νη νπνίνη έιαβαλ ηε γελλαία πξαγκαηηθά
απόθαζε λα δηαβνύλ ηνλ Ρνπβίθσλα ηεο ‘πνιηηηθήο νξζόηεηνο’ πξνειαύλνληαο ζε
έδαθνο ερζξηθό θαη αθηιόμελν, έδαθνο ην νπνίν πξόηεξα θαηαπαηνύζαλ νη
δηεθζαξκέλνη ηεο πνιηηηθήο, νηθνλνκηθήο θαη δεκνζηνγξαθηθήο ειίη θαη ην νπνίν
απειεπζεξώζεθε από ην Λατθό Δζληθηζηηθό Κίλεκα ζην όλνκα ηνπ ειιεληθνύ
ιανύ.37

Ζ νινθιεξσηηθή πξνβνιηθή ηαχηηζε ρξεζηκνπνηείηαη ζηελ Υξπζή Απγή γηα ηελ

πινπνίεζε ηνπ ελζηίθηνπ ζαλάηνπ. Απφ ηελ δνπιηθή ηαπηνπνίεζε κε ηνλ εγέηε/ηελ
ελζάξθσζε ησλ εξσηθψλ εζληθηζηψλ ηνπ παξειζφληνο θαη ηελ απψιεηα ηνπ αηνκηθνχ

36
(δήισζε Μηραινιηάθνπ, χζηεξα ηεο ζχιιεςήο ηνπ γηα ηελ θαηεγνξία ίδξπζεο θαη
ζπκκεηνρήο ζε εγθιεκαηηθή νξγάλσζε) Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 9, 2013, Καξαθψζηαο
Δπάγγεινο, Άξζξν ‘Με νδεγφ ηνλ Αξρεγφ καο’ (ζει 41).

37
΢ην ίδην, Καξαθψζηαο Δπάγγεινο, Άξζξν ‘Με νδεγφ ηνλ Αξρεγφ καο’ (ζει 36).

85
εγψ, ην άηνκν πεξλάεη ζηελ παξνξκεηηθφηεηα θαη ζηελ βηαηφηεηα ησλ ελζηίθησλ
πξνο ηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα. Οη ‘γελλαίνη εζληθηζηέο’ ηεο Υξπζήο Απγήο
θαηάθεξαλ ηελ είζνδφ ηνπο ζην ερζξηθφ έδαθνο ηεο πνιηηηθήο ζθελήο (θνηλνβνχιην),
ην απνθαινχκελν ‘Ρνπβίθσλα’, ηνλ ξηςνθίλδπλν δξφκν δίρσο επηζηξνθή, έηζη ψζηε
λα κεηαηξέςνπλ ην έδαθνο απηφ ζε παληνδχλακε αξζεληθή κήηξα,
απειεπζεξψλνληάο ην απφ ηνπο ζειπθνπνηεκέλνπο ερζξνχο ηεο πνιηηηθήο, νηθνλνκίαο
θαη δεκνζηνγξαθίαο.
Ζ ηαχηηζε ηεο θαζηζηηθήο νκάδαο κε ηνλ αξρεγφ θαίλεηαη ζσηήξηα. Ζ νκάδα
θαη ν αξρεγφο πξνβάιινπλ ν έλαο ζηνλ άιιν ηνλ ηέιεην αξζεληθφ εαπηφ
εθθελψλνληαο, απφ ηνλ ςπρηζκφ ηνπο, ηελ φπνηα αδπλακία. Ζ ηδηαίηεξε ζρέζε
αλάκεζα ζε αξρεγφ θαη νκάδα είλαη πνιχ ζεκαληηθή. Ζ νπζία απηήο ηεο ζρέζεο
δηαθαίλεηαη ζηα ιφγηα ηνπ Υίηιεξ: <<Απηό πνπ είκαη, είκαη κέζα από εζάο>>. Απηά ηα
ιφγηα δελ είλαη έλα ξεηνξηθφ ηέρλαζκα γηα λα πξνθαιέζεη ηζρπξά αηζζήκαηα ζην
πιήζνο, αιιά απνθαιχπηνπλ ηελ αιήζεηα ηεο αιιειεμάξηεζεο αξρεγνχ θαη νκάδαο.
΢ηε θαζηζηηθή νκάδα, ε αιιειεμάξηεζε είλαη νινθιεξσηηθή. Ο έλαο δελ κπνξεί λα
ππάξμεη ρσξίο ηνλ άιιν (Wieland, 2015). Σν ηδαληθφ εγψ ησλ ππνζηεξηθηψλ ηεο
Υξπζήο Απγήο αληηθαζίζηαηαη απφ ην ηδαληθφ ηνπ Μηραινιηάθνπ θαη πξνθαιείηαη ε
εμίζσζε αλάκεζα ζην εγψ θαη ζην ηδαληθφ εγψ. Tν λέν πεπξσκέλν ησλ αηφκσλ ηεο
Υξπζήο Απγήο ζα θαηαθηεζεί απφ ηνλ εγέηε. Σν λέν πεπξσκέλν ζα απνηειέζεη ηελ
απνδεκίσζε θαη ηνλ ζξίακβν ηνπ πιεγκέλνπ λαξθηζζηζκνχ ησλ κειψλ θαη, εηδηθά,
ηνπ εγέηε.
Ζ νξδή πνπ ππνηάζζεηαη ζε έλα αξζεληθφ απνηειεί ηελ αξρέγνλε κνξθή ηεο
αλζξψπηλεο θνηλσλίαο. Ο θάζε ζεζκφο, ε θάζε αθεξεκέλε ηδέα θαη ε θνηλσληθή
δηάξζξσζε απνηεινχλ, ζηελ νπζία, ηνλ παηέξα. Ζ παηξηθή νξδή θαη ε επηβνιή ηεο
αλαζηνιήο ησλ ζεμνπαιηθψλ ελνξκήζεσλ ηνπ παηδηνχ, κέζα απφ ηνλ θφβν,
αλαβηψλνληαη ζηελ ςπρνινγία ησλ καδψλ. Απφ ηελ αηνκηθή ςπρνινγία, ινηπφλ,
πεξλάκε ζηελ ςπρνινγία ησλ καδψλ θαη ζηελ ζπλέρεηα, ζηελ ςπρνινγία ηνπ εγέηε,
ηνπ ππνθαηάζηαηνπ ηεο παηξηθήο νξδήο πνπ νδεγεί ζηελ αλαβίσζε ηεο ζρέζεο κε ηνλ
παηέξα, ηνπ θφβνπ απέλαληη ζηελ παλίζρπξε εμνπζία ηνπ θαη ησλ καδνρηζηηθψλ
ηάζεσλ (Freud, 1921/2016β).

Υξπζαπγίηεο θαη Υξπζαπγίηηζζεο. Τςώζαηε ηηο Αζπίδεο ηεο Πίζηεώο ζαο πιάη
ζ’εθείλε ηνπ Αξρεγνύ, σο Σείρνο αδηαπέξαζην από ηα βέιε ησλ ερζξώλ.
Αηζαιώζηε ην Δζληθό ζαο Φξόλεκα θαη αγσληζηείηε κε δήιν γηα λα θαηαζηήζεηε

86
 μαλά ηνλ Διιεληθό Λαό Δθπνιηηηζηή κηαο εθβαξβαξηζκέλεο από ηνλ δηεζλή
ζησληζκό αλζξσπόηεηνο. Αγσληζηείηε θαη εμαθνληίζηε ηελ Δζληθηζηηθή καο
Πξόθιεζε ζηελ αησληόηεηα, ελζπκνύκελνη ζε θάζε δπζθνιία, ζε θάζε εκπόδην θαη
ζε θάζε πξόζθαηξε θαθνηνπηά πσο είλαη Σηκή καο ε Πίζηε ζηνλ Αξρεγό,
δηαηξαλώλνληαο πξνο πάζα θαηεύζπλζε πσο ε Πίζηε καο ζα βαζηάμεη κέρξη ην
Σέινο.38
Ο εγέηεο ελζαξθψλεη ην ‘εζληθφ θξφλεκα’ ησλ ρξπζαπγηηψλ. Παξέρεη ηηο
‘αζπίδεο ηεο πίζηεσο’ ζηα άηνκα ηεο νξγάλσζεο, ψζηε λα επαλαθηήζνπλ ηελ ηηκή
ηεο αλψηεξεο βηνινγηθά ειιεληθήο θπιήο. Θέηεη ηα άηνκα ζε πξνθιήζεηο πνιέκνπ κε
ηνλ θαληαζηαθφ ζθνπφ απφδεημεο ηεο ππεξνρήο ηεο παληνδχλακεο άξηαο θπιήο.
Μέζα απφ ηελ πίζηε ζηνλ αξρεγφ, νη πνιεκηθέο απηέο πξνθιήζεηο είλαη ηθαλέο λα
θηάζνπλ κέρξη ην ‘ηέινο’, δειαδή ζηνλ ζάλαην είηε ησλ ίδησλ, είηε ησλ βάξβαξσλ
ερζξψλ ηεο ΢ηψλ, κέζα απφ ηελ πξνβνιή θαη ηνλ ζαδνκαδνρηζκφ, επηηπγράλνληαο ηνλ
πιήξε εμαγληζκφ ηεο λαξθηζζηζηηθήο νπιήο. Ο θπξίαξρνο ηεο νξδήο, ν εγέηεο
δηαθαηέρεηαη απφ πςειφ επίπεδν δξάζεο ησλ δηαλνεηηθψλ ιεηηνπξγηψλ θαη παλίζρπξν
λαξθηζζηζκφ θαη εγψ, θαζψο απηφ είλαη απφιπηα ζπλδεδεκέλν κε ηε ιηκπηληηθή ηνπ
δηάζεζε (εζσζηξέθεηα ηεο ιίκπηλην ζην εγψ), ρσξίο απηή λα ρξεηάδεηαη λα
δηνρεηεχεηαη ζε άιια άηνκα, παξά κφλνλ γηα λα επηηχρεη ην ζπκθέξνλ ηνπ. Ο
παζηαζκέλνο εγέηεο επηβάιιεηαη κέζσ ηεο βίαο θαη ηεο εμνπζίαο ζηα άηνκα ηεο
κάδαο, ηα νπνία δηςνχλ λα γίλνπλ πιήξσο ππνηαγκέλα (Le Bon, 1895/2010). Ο
εγέηεο θαηαιακβάλεη ην εγψ θαη γίλεηαη ην ηδεψδεο εγψ ησλ αθνινχζσλ ηνπ. Παίξλεη
ηε ζέζε ησλ γνλέσλ, γίλεηαη ην αληηθείκελν ηνπ εξσηηθνχ πφζνπ θαη αθππλίδεη ζην
άηνκν καδνρηζηηθά αηζζήκαηα ππνηαγήο, αηζζήκαηα ιηκπηληηθνχ δεζκνχ θαη
ζαδηζηηθά έλζηηθηα ελάληηα ησλ ερζξψλ (Freud, 1921/2016β).
Δλζηηθηηθά, ηα άηνκα ησλ καδψλ επηιέγνπλ ηνλ πην σκφ, αηκνζηαγή θαη
ζαδηζηή εγέηε γηα λα ηα θαηεπζχλεη θαη λα ηα ζέζεη ππφ ηελ πιήξε θπξηαξρία ηνπ.
<<Ο ηύπνο ηνπ ήξσα πνπ αγαπνύλ νη κάδεο ζα έρεη πάληα ηελ κνξθή ελόο Καίζαξα. Ζ
ιάκςε ηνπ ηηο ζέιγεη, ε εμνπζία ηνπ ηνπο επηβάιιεηαη, θαη ην ζπαζί ηνπ ηηο ηξνκάδεη>> (
Le Bon, 1895/2010, ζει 52). <<Μόλν εθόζνλ μέξεη ηελ ηέρλε (ν εγέηεο) λα μππλήζεη
κέζα ζην αγειαίν άηνκν ηελ νηθνγελεηαθή ζπλαηζζεκαηηθή πξνζήισζε, κεηνπζηώλεηαη
θαη ν ίδηνο ζε απηαξρηθή παηξηθή κνξθή>> (Ράηρ, 1933/1974, ζει 105). Ζ κάδα
παξαζχξεηαη απφ ηηο επηβιεηηθέο εηθφλεο βίαο θαη ηνπο καγεπηηθνχο ζπλεηξκνχο ηνπ

38
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 9, 2013, Καξαθψζηαο Δπάγγεινο, Άξζξν ‘Με νδεγφ ηνλ Αξρεγφ
καο’ (ζει 41).

87
ιφγνπ ηνπ εγέηε θαη είλαη έηνηκε λα δηαπξάμεη γηα ράξε ηνπ ηα πην βίαηα εγθιήκαηα.
Απηέο νη ππεξβνιηθέο δηακαξηπξίεο αξζεληθφηεηαο θαη ε καληψδεο επίδεημε
απηαξρηθφηεηαο απνδεηθλχνπλ ην αίζζεκα θαησηεξφηεηαο ησλ αηφκσλ απηψλ
απέλαληη ζηε κεηέξα θαη ηνλ θφβν δηάιπζεο ηεο ηαπηφηεηάο ηνπο, αηζζήκαηα θαη
θφβνπο πνπ κνρζνχλ λα εμαθαλίζνπλ, κέζα απφ ηελ επηζεηηθφηεηα (Klein, 1928). Ζ
θαηαζηξνθή ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο θαη ηεο πξαγκαηηθφηεηαο ηνπ πινπξαιηζκνχ
νδεγεί ηελ νκάδα ζε έλαλ παξαλντθφ θφζκν θαη ζηελ θαηαζηξνθηθφηεηα θαη βία σο
ηδαληθά ελζαξθσκέλα απφ ηνλ ηχξαλλν εγέηε (Wieland, 2015).
Ο βίαηνο ιφγνο ηεο ςπρήο ελζαξθψλεηαη απφ ηνλ εγέηε Μηραινιηάθν πνπ
εθθξάδεη ηα απσζεκέλα θαη πην αηκνδηςή έλζηηθηα θαη ηνπο αζπλείδεηνπο πφζνπο
ησλ αηφκσλ. Σν εμνπζελσκέλν εγψ ησλ αηφκσλ θαη ε δίςα ηνπο γηα ζάλαην δελ
κπνξνχλ παξά λα ππνθχςνπλ ζηελ απηαξρηθή ςπρσηηθή ηνπ κεγαιεηφηεηα. <<Ο
εζληθνζνζηαιηζηήο Αξρεγόο είλαη ν εθιεθηόο ηαγόο (…..), ελζαξθώλεη ηε κπζηηθή θσλή
ηνπ Αίκαηνο, ν δηεξκελεπηήο ησλ θξπθώλ ειπίδσλ, ησλ βαζύηεξσλ πόζσλ θαη ησλ
κπζηηθώλ ςηζύξσλ ηνπ απινύ ιανύ, ν ππέξνρνο απινπνηεηήο ηεο ζεσξίαο θαη ν
εμαγληζηήο ηεο πξάμεσο>> απφζπαζκα ηεο εθεκεξίδαο ηεο Υξπζήο Απγήο,
δεκνζηεπκέλν απφ ηνλ Φαξξά (2012). Σν αθαηακάρεην θχξνο ηνπ Μηραινιηάθνπ
είλαη έλα είδνο γνεηείαο πνπ καγλεηίδεη ηα άηνκα ηεο Υξπζήο Απγήο θαη ηα
ππνβάιιεη ζηηο αζπλείδεηεο δηεξγαζίεο ηνπο, κέζα απφ ηα ςπρσηηθά κνλνπάηηα ησλ
κπζηηθψλ θσλψλ πνπ πξνηάζζνπλ ηελ θαζαξφηεηα ηνπ αίκαηνο θαη ησλ κπζηηθψλ
ςηζχξσλ πνπ δίλνπλ ηελ εληνιή γηα ηνλ εμαγληζηηθφ πφιεκν θαηά ησλ ερζξψλ.
΢χκθσλα κε ηνλ Παπατσάλλνπ (2013), ν ιφγνο ηνπ απεπζχλεηαη ζηελ θιεηζηή νκάδα,
αιιά θαη ζε φιε ηελ θνηλφηεηα. Ζ δνκή ηνπ ιφγνπ ηνπ έρεη ζηεξηρζεί ζε έλαλ
εζσηεξηθφ θψδηθα πνπ ηνλ αληηιακβάλνληαη, πιήξσο, κφλν ηα κέιε ηεο θιεηζηήο
νκάδαο θαη εκπεξηέρεη θξπθά κελχκαηα πξνηξνπήο δξάζεσλ. Καζψο, ινηπφλ,
θαζεζπράδεη ηελ θνηλφηεηα, δηαηεξεί θξπθνχο θψδηθεο επηθνηλσλίαο κε ηελ θιεηζηή
νκάδα, πξνθεηκέλνπ λα βξίζθεηαη ζε εηνηκφηεηα πνιεκηθήο δξάζεο.
Οη πξνηξνπέο ηνπ εγέηε δελ πξέπεη λα απεηιεζνχλ απφ ηίπνηα θαη θαλέλαλ.
Κάζε πεξηζηαηηθφ ππνλφκεπζεο ηνπ εγέηε νθείιεη λα αληηκεησπηζηεί άκεζα θαη
απνηειεζκαηηθά απφ ηνπο θχθινπο ηεο νξγάλσζεο. Ζ παληνδπλακία ηνπ
Μηραινιηάθνπ αληηκεηψπηζε θηλδχλνπο θαη ακθηζβεηήζεηο εθ ησλ έζσ, γεγνλφο πνπ
απνδεηθλχεηαη απφ ηελ παξειζνληηθή απνπνκπή ησλ ιεγφκελσλ ‘δεμηψλ ρεξηψλ ηνπ’ /
ππαξρεγψλ ηεο νξγάλσζεο. Σν 1997, πξαγκαηνπνηήζεθε ε απνπνκπή ηνπ Γηάλλε
Γηαλλφπνπινπ, ιφγσ δεκηνπξγίαο νκάδαο (κέζα ζηελ νξγάλσζε) θνηηεηψλ

88
ρξπζαπγηηψλ κε πξνζσπηθή, δηθή ηνπ επζχλε γηα ηελ εθπαίδεπζε ηνπο. Σν 1998, ν
Πεξίαλδξνο εμειίρζεθε ζε εξσηθή θηγνχξα, χζηεξα ηεο ζχγθξνπζεο ηεο νκάδαο πνπ
εγνχηαλ κε ηα ΜΑΣ, ηελ ίδηα ζηηγκή πνπ ν Μηραινιηάθνο παξαθνινπζνχζε ηελ
πινθή ησλ γεγνλφησλ, ακέηνρνο, κε θνζηνχκη θαη γξαβάηα. Ο Πεξίαλδξνο, ιφγσ ηεο
πξναλαθεξζείζαο ζχγθξνπζεο θπιαθίζηεθε. Απνθπιαθίζηεθε κε πεξηνξηζηηθνχο
φξνπο, ην 2010, νπφηε θαη μεθίλεζαλ αιιεινθαηεγνξίεο κε εγεηηθά ζηειέρε ηεο
Υξπζήο Απγήο. Ο Εαθεηξφπνπινο θαη ν Κνπζνπκβξήο, επίζεο, απνπέκθζεζαλ ην
2000. ΋πνηνο επεδίσμε λα θιέςεη ηελ δφμα ηνπ αξρεγνχ θαη λα ζέζεη ππφ
ακθηζβήηεζε ηελ παλίζρπξε πξνζσπηθφηεηά ηνπ ζεσξήζεθε άθξσο επηθίλδπλνο
(Υαζαπφπνπινο, 2013).
Απφ ην 2012 κέρξη θαη ζήκεξα, ν Ζιίαο Καζηδηάξεο θαηέρεη ηνλ ξφιν ηνπ
ππαξρεγνχ θαη δηαθαηέρεηαη απφ πηζηή πξνζήισζε ζηνλ εγέηε Μηραινιηάθν
(Υαζαπφπνπινο, 2013). Σίπνηα θαη θαλείο δελ πξέπεη λα ζηαζεί εκπφδην ζηελ
παληνδπλακία ηνπ εγέηε. Σα άηνκα πνπ ζα ηνικήζνπλ λα δηεθδηθήζνπλ κεηνρέο απφ
ηελ δφμα, ην θχξνο θαη ηελ ηζρπξή πξνζσπηθφηεηά ηνπ νθείινπλ λα απνκαθξπλζνχλ
απφ ηελ νξγάλσζε. Ζ λαξθηζζηζηηθή ηνπ ςχρσζε δελ κπνξεί λα αλερζεί ηελ κείσζε
ηεο απήρεζεο πνπ έρεη ζηελ κάδα θαη ηνλ θίλδπλν θινπήο ηνπ θεληξηθνχ θαζηζηηθνχ
ζεαηξηθνχ ηνπ ξφινπ.

4.3 Το έλζηηθηο ηες αγέιες θαη ε ζεκερηλή ζηερεηηθή πραγκαηηθόηεηα

΋ηαλ ην άηνκν ληψζεη αλεθπιήξσην, έρνληαο εμνπζελσκέλν εγψ θαη απσζεκέλεο
ελνξκεηηθέο επηζπκίεο, ληψζεη κφλν θαη αηζζάλεηαη θφβν. Ο θφβνο απηφο ηνλ νδεγεί
ζην έλζηηθην ηεο αγέιεο θαη εξκελεχεηαη κέζα απφ ηελ αλάγθε εθπιήξσζεο
ελνξκήζεσλ πξσηαξρηθήο ζεκαζίαο, φπσο είλαη ε απηνζπληήξεζε, ε ηξνθή, ην ζεμ.
Ο θφβνο, θπζηθά, πξσηνεκθαλίδεηαη ζην παηδί θαη ηελ αλεθπιήξσηε εξσηηθή
επηζπκία πξνο ηελ κεηέξα. Ζ επηζπκία απηή κέλεη αλνινθιήξσηε θαη, θαηά ζπλέπεηα,
κεηαηξέπεηαη ζε θφβν απέλαληη ζε φπνηνλ μέλνλ ην πιεζηάδεη θαη ςεπδαηζζεζηαθά
επηδηψμεη λα ηνπ ζηεξήζεη ηελ κεηέξα. Ο Freud (1921/2016β), αλαθέξεηαη ζηελ
ζεψξεζε ηνπ Σξφηηεξ, ν νπνίνο αλάγεη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ καδψλ ζε ςπρηθά
θαηλφκελα. Σνπο απνδίδεη ην ραξαθηεξηζηηθφ ‘έλζηηθην ηεο αγέιεο’, ην νπνίν είλαη
έκθπην ζηνπο αλζξψπνπο θαη ζηα δψα. Άξα, ην έλζηηθην ηεο αγέιεο σζεί ηα άηνκα
ζηελ αλαδήηεζε θαη εμηδαλίθεπζε ησλ φκνηψλ ηνπο πνπ δελ απνηεινχλ απεηιέο γηα
ηελ ςπρηθή ηνπο πξαγκαηηθφηεηα. Οη μέλνη απνηεινχλ κηα εκκνληθή απεηιή γηα ηα

89
άηνκα ηεο ζεκεξηλήο πξαγκαηηθφηεηαο, ππφ ην θφβν απψιεηαο ηνπ έζλνπο πνπ
εμηζψλεηαη κε ηε κεηέξα.
Οη θνηλσληθέο ζπλζήθεο επλννχλ ηελ αλάδπζε ηνπ ελζηίθηνπ ηεο αγέιεο θαη
ησλ πξσηαξρηθψλ ηξαπκάησλ απψιεηαο. Ζ Υξπζή Απγή, φπσο θαη ηα άιια
παγθφζκηα αθξνδεμηά θφκκαηα, δελ είλαη απνθιεηζηηθά δεκηνπξγήκαηα ηεο χθεζεο,
ηεο δεηλήο νηθνλνκηθήο ιηηφηεηαο θαη ησλ κλεκνληαθψλ πνιηηηθψλ. Απιψο, ε
απνθνξχθσζε ηεο απήρεζήο ηνπο έζξεςε, πιήξσο, κέζα ζε απηέο ηηο δπζκελείο
πνιηηηθέο, νηθνλνκηθέο θαη θνηλσληθέο ζπγθπξίεο. Ο θαζηζκφο απνηειεί έλα
νηθνλνκηθφ θαη πνιηηηθφ πξφβιεκα, αιιά ε εμάπισζε θαη ε απήρεζή ηνπ ζε έλαλ
νιφθιεξν ιαφ βξίζθεηαη πάλσ ζε ςπρνινγηθή βάζε, ε νπνία επλνεί ηελ αλάδπζή ηνπ
(Fromm, 1941/1971). Ζ ειιεληθή νηθνλνκηθή πξαγκαηηθφηεηα απνηειεί έλαλ θφζκν
άθξσο ζηεξεηηθφ. Σελ ηειεπηαία δεθαεηία, ε Διιάδα έρεη εηζέιζεη ζε κηα πνιχ
θξίζηκε νηθνλνκηθή θακπή. Σα ππέξνγθα ρξέε ησλ δεκνζηνλνκηθψλ θαη νη
κλεκνληαθέο πνιηηηθέο απζηεξήο νηθνλνκηθήο ιηηφηεηαο έρνπλ νδεγήζεη ζε
ζεκαληηθέο θαη αλεζπρεηηθέο ζπλέπεηεο: αχμεζε ηεο αλεξγίαο, θιείζηκν
επηρεηξήζεσλ, απνιχζεηο, αιιαγέο ζηελ δενληνινγία ησλ εξγαζηαθψλ ζρέζεσλ,
κείσζε θνηλσληθψλ δαπαλψλ. Οη λέεο νηθνλνκηθέο πνιηηηθέο έρνπλ νδεγήζεη ηελ
ρψξα ζε θαηάζηαζε ρξενθνπίαο. Ο θφβνο θαη ε αλνρή απνηεινχλ ηα θπξηφηεξα
ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ζεκεξηλνχ έιιελα πνιίηε: θφβνο ηεο απψιεηαο ηεο εζληθήο
θπξηαξρίαο θαη ηεο εζληθήο ηαπηφηεηαο, θφβνο ηεο απψιεηαο ηνπ ελαπνκείλνληνο
νηθνλνκηθνχ πινχηνπ θαη αλνρή άγλσζηεο δηάξθεηαο θαη ηζρχνο. Σελ κεγαιχηεξε
λίθε ηεο αθξνδεμηάο ηδενινγίαο απνηειεί ε αθχπληζε ησλ θφβσλ θαη νη απνξξένπζεο
κεηαβηβαζηηθέο ζπκπαηγλίεο. Οη θφβνη απηνί εμηζψλνληαη κε ηνλ πξσηαξρηθφ θφβν
απψιεηαο ηεο κεηέξαο θαη ηεο ςεπδαηζζεζηαθήο παληνδπλακίαο.
Ζ ζεκεξηλή νηθνλνκηθή αβεβαηφηεηα έρεη, άξξεθηα, ζπλδεζεί κε ηηο
δξακαηηθέο επηπηψζεηο ζηελ θνηλσληθή θαη πξνζσπηθή ζθαίξα. Ο θφβνο ηεο
απψιεηαο ηνπ νηθνλνκηθνχ πινχηνπ θαη ηνπ πεξάζκαηνο ζηελ θηψρεηα θαη ηελ
εμαζιίσζε μππλά ηα πην πξσηφγνλα έλζηηθηα απηνζπληήξεζεο ησλ αηφκσλ θαη
αλαδχεη αξρέγνλνπο θφβνπο απψιεηαο θαη ελνξκήζεηο επαλάθηεζεο ηεο
παληνδπλακίαο. Ζ θηψρεηα απνηειεί κηα λαξθηζζηζηηθή ληξνπή θαη εμηζψλεηαη κε ηελ
πξσηνγελή απψιεηα ηεο κεηέξαο θαη ηηο παξειζνληηθέο ηξαπκαηηθέο εκπεηξίεο ηεο
πξψηκεο παηδηθήο ειηθίαο θαη ησλ πξσηαξρηθψλ ηαπηίζεσλ. Σν εζληθφ ηξαχκα θαη ν
θίλδπλνο ηεο εζληθήο ηαπείλσζεο θαη ελφηεηαο, ινηπφλ, απνηεινχλ έλα θνκκάηη ηεο
πξαγκαηηθφηεηαο θαη, άξα, εληάζζνληαη ζην εγψ ησλ αηφκσλ. Απφ ην εγψ πνπ

90
απνηειεί ηνλ εμσηεξηθφ θινηφ ησλ αηφκσλ ελδνβάιινληαη ζην εζσηεξηθφ ηνπ
ςπρηζκνχ, ηνλ αθππλίδνπλ θαη εμηζψλνληαη κε ηα πξσηνγελή πξνζσπηθά ηξαχκαηα
(Wieland, 2015). Ζ εζσηεξηθή δηακάρε θαη ε βίαηε εμίζσζή ηεο κε ηελ εμσηεξηθή
απειεπζεξψλεη ηα πην θαηαζηξνθηθά έλζηηθηα, απηά ηνπ ζαλάηνπ (Bollas, 1993): ην
εμαζιησκέλν εγψ πνπ δεκηνπξγεί απφγλσζε πξέπεη λα θαηεδαθηζηεί θαη ηα άηνκα λα
εληαρζνχλ ζε κηα κεγαιχηεξε νληφηεηα/ηελ ςεπδαηζζεζηαθή κήηξα ηεο θαζηζηηθήο
νκάδαο, φπνπ ζα εδξεχεη ε θαζνιηθή επηζπκία γηα επαλάζηαζε θαη επαλάθηεζε ηεο
ηαπηφηεηάο ηνπο. Σν νηηδήπνηε παξεκπνδίζεη ηηο επηζπκίεο απηέο νθείιεη λα
θαηαπαηεζεί κε θξελίηηδα. Ζ απνθπγή θαη ε ςεπδεπίγξαθε εμνπδεηέξσζε ηεο
νδπλεξήο πξαγκαηηθφηεηαο, θαζψο θαη ε πξνζθπγή ζε θαληαζηαθά εμηδαληθεπκέλεο
ιχζεηο απνηεινχλ ηελ πξνζπάζεηα αλάθηεζεο ηεο κεηέξαο πνπ πξνβάιιεηαη ζηελ
αλάθηεζε ηεο παηξίδαο, θαη ιακβάλεη ρψξα ζε παγθφζκην επίπεδν κέζα απφ ηελ
άλνδν ησλ αθξνδεμηψλ θνκκάησλ.
Ζ εθινγηθή απήρεζε ησλ αθξνδεμηψλ θνκκάησλ έρεη εληζρπζεί ζεκαληηθά,
θαηά ηα ηειεπηαία έηε ζηνλ επξσπατθφ θαη παγθφζκην ρψξν. Ζ Διιάδα, ε Απζηξία, ε
Οπγγαξία, ε ΢νπεδία, ε Φηιαλδία θαη ε Γαιιία έρνπλ ζεκεηψζεη ηελ κεγαιχηεξε
άλνδν ησλ αθξνδεμηψλ θνκκάησλ ζηελ Δπξψπε (Γεσξγηάδνπ, 2008). Καζνξηζηηθφ
ξφιν ζην αθξνδεμηφ πνιηηηθφ πξνζθήλην ηνπ επξσπατθνχ ρψξνπ δηαδξακάηηζε ν Εαλ-
Μαξί Λεπέλ κε ην γαιιηθφ ‘Δζληθφ Μέησπν’. ΢ηηο εθινγέο ηνπ 2002 θαηέθηεζε ην
πνζνζηφ 11,2% θαη έζηεζε ηα ζεκέιηα ηνπ γαιιηθνχ λενθαζηζκνχ (Milza,
2002/2004). ΢ήκεξα, ε Μαξί Λεπέλ, έρνληαο νηθνδνκήζεη ηελ πνιηηηθή ηεο ζηνλ
επξσζθεπηηθηζκφ θαη ηνλ πνιηηηζκηθφ απνκνλσηηζκφ, κε ηελ αθνξκή θαη ησλ
ηξνκνθξαηηθψλ ελεξγεηψλ ζην Παξίζη, απνηειεί κε ην θφκκα ηεο ηελ αμησκαηηθή
αληηπνιίηεπζε. Ζ άλνδνο ζηελ εμνπζία ηνπ αθξνδεμηνχ θφκκαηνο ηνπ Νηφλαιλη
Σξακπ ζηηο ΖΠΑ παίδεη, πιένλ, ηνλ θαζνξηζηηθφηεξν ξφιν ζηνλ αθξνδεμηφ πνιηηηθφ
ρψξν. Ζ πνιηηηθή ηνπ ζηεξίδεηαη ζηελ νηθνδφκεζε ηνίρσλ απφ ηελ παγθφζκηα
νηθνλνκία, θαζψο θαη ζε δηαθξίζεηο αλάκεζα ζε νιφθιεξα θξάηε θαη ζξεζθεπηηθέο
θνηλφηεηεο.
Ζ άλνδνο ησλ ζεκεξηλψλ αθξνδεμηψλ θνκκάησλ ζίγνπξα νθείιεηαη ζηελ
νηθνλνκηθή χθεζε, ζηελ αχμεζε ηεο αλεξγίαο θαη ζην κεγάιν θχκα ησλ κεηαλαζηψλ.
Σα θαηλφκελα ηνπ θφβνπ ηεο εηζβνιήο απφ ηνπο μέλνπο/απνδηνπνκπαίνπο ηξάγνπο,
ηεο εζληθηζηηθήο ςχρσζεο θαη ηνπ αηζζήκαηνο θφβνπ ηεο απψιεηαο ηνπ νηθνλνκηθνχ
πινχηνπ απνηεινχλ ηα ραξαθηεξηζηηθά ζπκπηψκαηα αλάδπζεο ησλ θαζηζηηθψλ
ηδενινγηψλ, νη νπνίεο έρνπλ πξφζρεκα ηελ επαλαθνξά ελφο πγηνχο νηθνλνκηθά θαη

91
πνιηηηζηηθά θξάηνπο (Zizek, 2008/2010). Σα αθξνδεμηά πνιηηηθά κνξθψκαηα
πηνζεηνχλ έλα θιεηζηφ ζχζηεκα αμηψλ, πξνηχπσλ θαη πξνζαλαηνιηζκψλ, κέζα απφ ην
νπνίν αλαδηακνξθψλνπλ ηελ θνηλσληθή πξαγκαηηθφηεηα. Ζ αθακςία απηή ηνπ
πνιηηηθνχ ηνπο παηρληδηνχ ζηεξίδεηαη ζηνλ εζληθηζκφ, ηνλ αληηπινπξαιηζκφ θαη ηνλ
δνγκαηηζκφ (Γεσξγηάδνπ, 2008).
Ο θεληξηθφο άμνλαο ηνπ δεκφζηνπ ιφγνπ ησλ αθξνδεμηψλ θνκκάησλ απνηειεί
ην θαηλφκελν ηεο καδηθήο κεηαλάζηεπζεο θαηά ηηο ηειεπηαίεο δεθαεηίεο, γεγνλφο πνπ,
θαηά απηά, απεηιεί ηελ εζληθή απζεληηθφηεηα ησλ ρσξψλ, απεηιεί ηελ νηθνλνκία θαη
έρεη απμήζεη ηελ εγθιεκαηηθφηεηα (ππφζεζε πνπ κε βάζε ζηαηηζηηθά δεδνκέλα γηα
ηελ Διιάδα είλαη αλαιεζήο). ΢ηνλ ειιεληθφ ρψξν, ε καδηθή είζνδνο ησλ
κεηαλαζηψλ, θπξίσο Αιβαλψλ, έιαβε ρψξα ζηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980, χζηεξα
απφ ηελ θαηάξξεπζε ηνπ θαζεζηψηνο ζηελ Αιβαλία. Ζ καδηθή απηή κεηαλάζηεπζε
νδήγεζε ζηελ αλάδπζε ηεο μελνθνβίαο θαη ηνπ ξαηζηζκνχ (΢πιινγηθφ, 2014). Απφ
ηελ πιεπξά ηεο Υξπζήο Απγήο, εθδειψζεθαλ βίαηεο ξαηζηζηηθέο επηζέζεηο πξνο
κεηαλάζηεο, ιφγσ θαη ηνπ Μαθεδνληθνχ δεηήκαηνο. Σν 1992 ππήξμε ην έηνο
θαζνξηζηηθψλ πνιηηηθψλ εμειίμεσλ ζηελ Διιάδα, ιφγσ ησλ δξψκελσλ ζηα Βαιθάληα.
Σν ζξίιεξ εζληθήο αζθάιεηαο ηεο πεξηφδνπ απηήο ππήξμε ε ακθηζβήηεζε ηνπ
νλφκαηνο ηεο Μαθεδνλίαο. Οη πνιηηηθέο απηέο εμειίμεηο θαη ε γεληθφηεξε
αβεβαηφηεηα ζε ζέκαηα εζληθήο αζθάιεηαο απνηέιεζαλ ην πξνζνδνθφξν έδαθνο γηα
ηελ αλάπηπμε ηεο ξαηζηζηηθήο δξάζεο ηεο Υξπζήο Απγήο (Φαξξάο, 2012). Ζ
Διιάδα ήηαλ αδχλακε λα δηαρεηξηζηεί ην κεηαλαζηεπηηθφ απηφ ξεχκα θαη ηδενινγηθά
θαη ζεζκηθά: είρε αδπλακία πξέπνπζαο εθπαίδεπζεο γηα ηελ έληαμε αιινεζλνχο θαη
αιιφγισζζνπ καζεηηθνχ πιεζπζκνχ θαη ήηαλ ηδενινγηθά απξνεηνίκαζηε, αθνχ ν
πνιηηηζκηθφο ηεο ζεζκφο παξνπζηάδεη ηελ πνιηηηζκηθή νκνηνγέλεηα σο εζληθή αξεηή.
Ζ απνπζία ηεο πνιηηηζκηθήο ζπλείδεζεο, ινηπφλ, νδήγεζε ζηελ αχμεζε ηνπ
ξαηζηζηηθνχ θαηλνκέλνπ (Φξαγθνπδάθε, 2013). ΢ην πνιηηηθφ πεδίν, θαίξηαο
ζεκαζίαο ήηαλ ε αθξνδεμηά πνιηηηθή αηδέληα ηεο ΄Πνιηηηθήο Άλνημεο’ ηνπ Αληψλε
΢ακαξά (1993-2003). Παξ’φηη ε αθξνδεμηά θνκκαηηθή παξάηαμε δελ θαηάθεξε λα
εδξαησζεί, ζπλέβαιε ζηελ λνκηκνπνίεζε ηεο αθξνδεμηάο θνπιηνχξαο (΢πιινγηθφ,
2014). Σν επίθεληξν ησλ ζχγρξνλσλ αθξνδεμηψλ ηδενινγηψλ εμαθνινπζεί λα
απνηειεί ε πνιηηηθή πεξί κεηαλάζηεπζεο πνπ πξνηείλνπλ, κε ζθνπφ ηελ επαλαθνξά
ηεο εζληθήο αζθάιεηαο θαη ηελ κείσζε ηεο αλεξγίαο. Ζ θαηαλφεζε ηνπ θαηλνκέλνπ
ηεο αλεξγίαο είλαη πνιχπινθε θαη δελ βαζίδεηαη ζηνπο κεηαλάζηεο, φπσο ππνζηεξίδεη
ε Υξπζή Απγή, αιιά ζε παγθφζκηνπο παξάγνληεο.

92
 ΢ε παγθφζκην επίπεδν, είλαη πξνθαλέο πσο ε ξαηζηζηηθή ηδενινγία βξήθε
έδαθνο ζε πιεζπζκνχο πιεγκέλνπο απφ ηα απνηειέζκαηα ηεο παγθνζκηνπνηεκέλεο
λεσηεξηθφηεηαο: ηελ ακηγψο θηιειεχζεξε νηθνλνκηθή πνιηηηθή, ηελ νηθνλνκηθή
αληζφηεηα, ηελ αλεξγία, ηελ θνηλσληθή θαη πνιηηηθή θξίζε ηαπηφηεηαο. Ζ παγθφζκηα
θξίζε ησλ ρξεκαηνπηζησηηθψλ αγνξψλ θαη θεθαιαίσλ, ε θαηάξγεζε ησλ
νηθνλνκηθψλ ζπλφξσλ, ε ελίζρπζε ησλ παγθφζκησλ νηθνλνκηθψλ νξγαληζκψλ θαη ε
ειάηησζε ηεο νηθνλνκηθήο ιεηηνπξγίαο ηνπ έζλνπο/θξάηνπο απνηεινχλ ηα
θαπηηαιηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ κε καζεκαηηθή αθξίβεηα εθθνιάπηνπλ ηελ
αλάδπζε ηνπ θαζηζκνχ (Παπατσάλλνπ, 2013). Ζ παγθνζκηνπνηεκέλε νηθνλνκία θαη ν
παγθφζκηνο θηιειεπζεξηθφο θεθαιαηνθξαηηζκφο νδήγεζαλ ζηελ ελίζρπζε ηνπ
άθξαηνπ αληαγσληζκνχ κεηαμχ ησλ θξαηψλ, ζηελ ζπξξίθλσζε ηνπ θξάηνπο πξφλνηαο
θαη ζηελ εληζρπκέλε ηάζε πξνο ηηο ηδησηηθνπνηήζεηο, ζρέδηα ηνπ θαπηηαιηζκνχ πνπ
βξίζθνληαη, πιένλ, ζε ακθηζβήηεζε θαη θξίζε. Ο θαπηηαιηζκφο, ινηπφλ, επηδηψθεη λα
μεπεξάζεη ηηο θξίζεηο ηνπ θαη, έηζη, κεηαιιάζζεηαη ζε νινθιεξσηηζκφ.
Ο θαζηζκφο είλαη ν ίδηνο ν θαπηηαιηζκφο ζηελ πην άγξηα θαη αηκαηεξή κνξθή
ηνπ. ΢χκθσλα κε ηνλ Roosevelt, ν θαζηζκφο έξρεηαη ζηελ επηθάλεηα ηνπ πνιηηηθνχ
πξνζθελίνπ, φηαλ ηα ηδησηηθά ζπκθέξνληα γίλνληαη πην ηζρπξά απφ κηα δεκνθξαηηθή
θπβέξλεζε. Γελ είλαη, άιισζηε, ηπραίν πσο ε Υξπζή Απγή έρεη ππεξςεθίζεη ζην
θνηλνβνχιην επλντθέο ξπζκίζεηο ππέξ ησλ εθνπιηζηψλ. Γηφινπ ηπραίν, επίζεο, είλαη
θαη ην γεγνλφο ησλ επηζέζεσλ ησλ ηαγκάησλ εθφδνπ θαηά ησλ απεξγψλ
ζπλδηθαιηζηψλ ηεο λαππεγνεπεμεξγαζηηθήο δψλεο. Ζ Υξπζή Απγή έρεη δεκηνπξγήζεη
γξαθεία εχξεζεο εξγαζίαο γηα ηνπο έιιελεο πνπ κνηάδνπλ κε δνπιεκπφξην, θαζψο
ζηέιλνπλ θζελφ εξγαηηθφ δπλακηθφ ζηνπο κεγάινπο βηνκήραλνπο (Υαηδεζηεθάλνπ-
Νηνθηκαληέξ ‘ΦΑ΢Η΢ΜΟ΢ ΑΔ’, 2013). Ζ δηαζχλδεζε θαη ε ζηήξημε ηεο Υξπζήο
Απγήο απφ θαη πξνο ηνπο θαπηηαιηζηέο είλαη θαλεξέο. Ο θαζηζκφο παξέρεη ζηνπο
κεγαινβηνκήραλνπο ηνλ παξάδεηζν ησλ κεγάισλ θεξδψλ, κέζα απφ ην θζελφ
εξγαηηθφ δπλακηθφ, ηελ θαηαπάηεζε ησλ δηθαησκάησλ ησλ εξγαηψλ θαη ηελ άζθεζε
βίαο. Απφ ηελ άιιε, νη πεηζαξρεκέλνη ζηξαηηψηεο εξγαζίαο πνπ επηδηψθεη λα
δεκηνπξγήζεη ε Υξπζή Απγή, πξνο ράξηλ ηνπ θεθαιαίνπ, ηεο δίλνπλ ηελ δπλαηφηεηα
εθπιήξσζεο ησλ πην βίαησλ θαη αηκνβφξσλ ελζηίθησλ βίαο. Ο Πνπιαληδάο (2006)
ζέηεη ηνλ θαζηζκφ ζην ηκπεξηαιηζηηθφ ζηάδην ηνπ θαπηηαιηζκνχ, φληαο δνκεκέλνο
βάζεη νξγαλσκέλσλ θαη ζπληεηαγκέλσλ ζρεδίσλ. ΋πσο γξάθεη ζην βηβιίν ηνπ ν
Pierre Milza (2002/2004, ζει 18):

93
 Οξγαλσκέλνη κειαλνρίησλεο (….) ππάξρνπλ ζρεδόλ παληνύ ζηελ Δπξώπε, ηελ
Αλαηνιηθή, όπσο θαη ηε Γπηηθή, πνπ κεξπθάδνπλ θαη αλαπαξάγνπλ, από γεληά ζε
γεληά, εμήληα ρξόληα ηώξα, ηηο λνζεξέο θαη εγθιεκαηηθέο έκκνλεο ηδέεο ηνπο.
Πνιινί από απηνύο αληάιιαμαλ ηηο ζηνιέο ησλ έλνπισλ νκάδσλ ηνπ λαδηζηηθνύ
θαη ηνπ θαζηζηηθνύ θόκκαηνο (….), κε θαιπκκέλν πξόζσπν (….) γηα λα
θαηαιάβνπλ ην πεδίν ηεο κεηαπνιηηηθήο, ώζηε λα πάξνπλ ηελ εμνπζία κέζα ζηα
θεθάιηα πξηλ ηελ πάξνπλ κέζσ ηεο θάιπεο.

Σα θαιπκκέλα πξφζσπα ησλ πνιηηηθψλ ηεο Υξπζήο Απγήο θαηάθεξαλ λα

δηαβνχλ θαη λα θαηνρπξψζνπλ εθινγηθά ηελ είζνδφ ηεο ζην Κνηλνβνχιην. <<Οη
εθεκεξίδεο θαη νη ηειενξάζεηο καο απνθαινύλ ‘λενλαδί’ (…..) εκείο δειώζακε θαη
δειώλνπκε ‘εζληθηζηέο’ (…..) Γελ παίξλνπκε πίζσ νύηε κηα ιέμε από όζα θαηά θαηξνύο
έρνπκε γξάςεη θαη ππνζηεξίμεη, απιά ζήκεξα ζεσξνύκε πιένλ δόθηκν θαη πνιηηηθά
θαηάιιειν ηνλ όξν απηό>> (Μηραινιηάθνο, 2000 – ζει 70, ‘Δρζξνί ηνπ θαζεζηψηνο.
Υξπζή Απγή 1993-1998’). Ο απηνπξνζδηνξηζκφο ηεο Υξπζήο Απγήο σο εζληθηζηηθή,
θαη φρη εζληθνζνζηαιηζηηθή νξγάλσζε είλαη, πιένλ, απαξαίηεηε γηα ην άλνηγκα ηεο
πνιηηηθήο ηεο απήρεζεο. Ο απψηεξνο ζθνπφο ηεο είλαη λα εζίζεη ζηγά-ζηγά ην θνηλφ
ζηελ λαδηζηηθή ηδενινγία θαη ηηο βίαηεο πξαθηηθέο, ψζηε λα θαηαθέξεη λα θαηαιάβεη,
πιήξσο, ηνλ αζπλείδεην ςπρηζκφ ηνπ θαη λα θαζνδεγήζεη ηνλ ελζηηθηηθφ ηνπ θφζκν.
Άιισζηε, κελ μερλάκε πσο ν Αδφιθνο Υίηιεξ είρε θαηαθηήζεη ηελ εμνπζία ζηελ
Γεξκαλία θαη δηα ηεο θάιπεο, αιιά θαη δηα ηεο βίαο, θαζψο θαη κέζα απφ ηελ
ππνζηεξηθηηθή ζπκβνιή ησλ κεγαινβηνκήραλσλ πξνο απηφλ, ζε κηα θαηάζηαζε φπνπ
ε ρψξα βξηζθφηαλ γηα ηξία ρξφληα ζε ζπλερή έθηαθηε αλάγθε.
Σα θαπηηαιηζηηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ επλφεζαλ ηελ αλάδπζε ηνπ θαζηζκνχ
ζηελ Διιάδα ζπλδπάζηεθαλ κε ειιηπείο λνκηθέο θαη θξαηηθέο ξπζκίζεηο
κεηαλαζηεπηηθήο πνιηηηθήο, θαζψο θαη κε ηελ θξίζε λνκηκφηεηαο ησλ θνκκάησλ. Οη
δηαδηθαζίεο λνκηκνπνίεζεο ησλ κεηαλαζηψλ, κέζσ ηεο ρνξήγεζεο άδεηαο παξακνλήο
θαη εξγαζίαο απεδείρζεζαλ ειιηπείο, θαζψο νη άδεηεο ρνξεγήζεθαλ ζε ειάρηζηα
άηνκα ελ ζρέζεη κε ηνλ κεγάιν αξηζκφ ηνπο. Ο δξαζηηθφηεξνο λφκνο πεξί ηζαγέλεηαο
έιαβε ρψξα ην 2010, αξθεηά ρξφληα κεηά ηελ είζνδν ησλ κεηαλαζηψλ. Έηζη, ήηαλ
θπζηθή θαη επφκελε ε ελίζρπζε θαη ε αχμεζε ηεο καχξεο εξγαζίαο θαη ησλ, θαηά
ζπλέπεηα, θνηλσληθψλ απνθιεηζκψλ θαη ξαηζηζηηθψλ αηζζεκάησλ. ΢ην πνιηηηθφ
πεδίν, ε νηθνλνκηθή θξίζε αληηκεησπίζηεθε κε ηξφπν ιατθηζηηθφ απφ ηα δχν, κέρξη
πξφηηλνο, κεγάια θφκκαηα, Νέα Γεκνθξαηία θαη Παζφθ: πξφζαςε

94
αιιεινθαηεγνξηψλ θαη ειιηπήο νηθνλνκηθή θαη πνιηηηθή δηαρείξηζε, ηδίσο ηελ
πεξίνδν 2007-2010, φπνπ μεθίλεζε ε παγθφζκηα νηθνλνκηθή χθεζε απφ ηηο ΖΠΑ
(2008) θαη νδεγεζήθακε ζην πξψην κλεκφλην (2010). Δλ κέζσ ηεο πεξηφδνπ απηήο,
φζν παξνπζηαδφηαλ άλνδνο ησλ αθξνδεμηψλ θνκκάησλ ΛΑΟ΢ θαη Υξπζή Απγή, ηφζν
ηα δχν πξψελ κεγάια θφκκαηα νηθεηνπνηνχληαλ ηνλ ξαηζηζηηθφ ιφγν ηεο αθξνδεμηάο,
κε ζθνπφ ηελ ζπγθέληξσζε ςήθσλ θαη λνκηκνπνηψληαο, έηζη, ηελ ηδενινγία ηεο.
Δπίζεο, ε έιεπζε ζηελ επηθάλεηα νηθνλνκηθψλ θαη πνιηηηθψλ ζθαλδάισλ ησλ δχν
πξψελ κεγάισλ θνκκάησλ θαη ε λνκηκνπνηεκέλε ζπληαγκαηηθή αζπιία βνπιεπηψλ
θαη ππνπξγψλ νδήγεζε ηνπο ςεθνθφξνπο ζηνλ ηδενινγηθφ άμνλα ηεο Υξπζήο Απγήο,
φπνπ ε θαηάξγεζε ηεο αζέκηηεο θαηάρξεζεο ηεο εμνπζίαο ησλ θνκκάησλ ήηαλ
επίθεληξφ ηεο (Φξαγθνπδάθε, 2013). <<ΦΤΛΑΚΗ΢Ζ ΚΑΗ ΓΖΜΔΤ΢Ζ ΠΔΡΗΟΤ΢ΗΧΝ
΋΢ΧΝ ΈΚΛΔΦΑΝ ΣΟ ΓΖΜΟ΢ΗΟ>> (www.xryshaygh.com ΢ην αξρείν ‘Δζληθφ
ζρέδην γηα κηα ειεχζεξε θαη ηζρπξή Διιάδα’). Δπίζεο, ε ζπλεξγαζία ηνπ ΛΑΟ΢ κε
ηα κλεκνληαθά θφκκαηα έζηξεςε δπλακηθά ηνπο ςεθνθφξνπο πξνο ηελ Υξπζή Απγή,
σο ηε κφλε ιχζε εθδίθεζεο θαη ηηκσξίαο ηνπ δηεθζαξκέλνπ πνιηηηθνχ ζπζηήκαηνο
πνπ νδήγεζε ηελ ρψξα ζηελ δεηλή κλεκνληαθή πνιηηηθή (Φξαγθνπδάθε, 2013). Ζ
Υξπζή Απγή εκθαλίζηεθε σο πξσηεξγάηεο ηνπ αγψλα θαη ελέηαμε ζην ίδην θξάκα
φινπο ηνπο ερζξνχο ηεο: κεηαλάζηεο, δηεθζαξκέλνπο πνιηηηθνχο (Υαζαπφπνπινο,
2013). Ζ ηαθηηθή απηή αθνινπζεί ηα ρηηιεξηθά πξφηππα, θαηά ηα νπνία, νη ερζξνί
πξέπεη λα ζπγθεληξψλνληαη ζην ίδην δνρείν θαη λα παξνπζηάδνληαη σο φκνηνη θαη
εθπξφζσπνη ελφο ζθνπνχ: ηεο δηαθζνξάο πνπ πιήηηεη ηελ αμηνπξέπεηα ηνπ ιανχ θαη
ππνβαζκίδεη ην εζληθφ κεγαιείν (Ράηρ, 2013). Ζ Υξπζή Απγή άξρηζε λα θαίλεηαη ζηα
κάηηα ηνπ ειιεληθνχ ιανχ σο κηα επαλαζηαηηθή θαη άθζαξηε δχλακε.
Σν 2012, ην ειιεληθφ πνιηηηθφ πξνζθήλην ήηαλ ην πξψην ζηνλ επξσπατθφ
ρψξν πνπ θηινμέλεζε ζην Κνηλνβνχιηφ ηνπ έλα θνηλά απνδεθηφ λαδηζηηθφ θαζηζηηθφ
θφκκα, ηελ Υξπζή Απγή. Ζ Υξπζή Απγή, θαη πξηλ ηελ ίδξπζε σο θφκκα ην 1993,
είρε ρξφληα πνιηηηθή δξάζε, ε νπνία ππήξμε ζπλερήο απφ ηελ πηψζε ηεο ρνχληαο θαη
χζηεξα, κε εγθιεκαηηθέο ελέξγεηεο λα εθθξεκνχλ εηο βάξνο ηεο. Ζ ηδενινγηθή
θαηεχζπλζε ηεο νξγάλσζεο παξέκεηλε πξνζαλαηνιηζκέλε ζηηο λαδηζηηθέο θαζηζηηθέο
ηδενινγίεο ηεο, φπσο απνδεηθλχεηαη απφ ηα ληνθνπκέληα θαη έληππα ηεο νξγάλσζεο,
θαζψο θαη απφ ηηο πξαθηηθέο ηεο. ΢χκθσλα κε ηνλ Πιεηφ
(‘http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/ta-tria-reymata-mesa-stin-xrysi-aygi-toy-
giorgoy-pleioy’), ε Υξπζή Απγή απνηειείηαη απφ ηξεηο εζσηεξηθέο νκάδεο, ηνπο
βηνινγηθνχο/ηδενινγηθνχο απνγφλνπο, ηνπο θηινρνπληηθνχο θαη ηελ κεγαιχηεξε

95
νκάδα/ηελ γεληά πνπ γελλήζεθε ζηα δεδνκέλα παξαθκήο θαη ακθηζβήηεζεο ηεο
παγθνζκηνπνίεζεο, ηεο πνιηηηθήο απηαξρηθφηεηαο θαη ηεο δηαθζνξάο ησλ ειιεληθψλ
πνιηηηθψλ θνκκάησλ.
΢ήκεξα, ε Υξπζή Απγή απνηειεί ην ηξίην θνηλνβνπιεπηηθφ θφκκα, έρνληαο
λνκηκνπνηήζεη πιήξσο ηηο πξαθηηθέο ηεο θαη έρνληαο απνθηήζεη ηζρπξφηεξν θνηλφ
ςεθνθφξσλ, ιφγσ θαη ηεο απνηπρεκέλεο κλεκνληαθήο πνιηηηθήο ηνπ ΢ΤΡΗΕΑ, σο
θπβεξλφλ θφκκα. Ζ ζπνξά ηεο εζληθνζνζηαιηζηηθήο ηδενινγίαο θαη ησλ καθηφδηθσλ
πξαθηηθψλ ηεο Υξπζήο Απγήο απεδείρζε εχθνξε, φπσο θαη ε πξνεθινγηθή
δήισζε/επρή ηνπ βνπιεπηή ηεο, Ζιία Παλαγηψηαξνπ, ην 2012, απεπζπλφκελνο ζηνπο
ςεθνθφξνπο: <<Καιή ςήθν θαη θαιέο κπάηζεο>> (΢πιινγηθφ, 2014, ζει 158).

96
 Κεθάιαηο πέκπηο
Η θαληαζηαθή πραγκαηηθόηεηα ηες Φρσζής Ασγής

5.1 Η θαληαζηαθή ηασηόηεηα

Ο φξνο θαληαζηαθφ εκπεξηέρεη ηελ έλλνηα ηεο απηαπάηεο θαη ζπλδέεηαη κε ηελ ζρέζε
ηνπ εγψ θαη ηεο θαηνπηξηθήο εηθφλαο, δειαδή ηνπ εμηδαληθεπκέλνπ εαπηνχ/ηνπ
ηδεψδνπο εγψ. Σν θαληαζηαθφ ζπλδέεηαη κε ηελ θξντδηθή εξκελεία ηνπ λαξθηζζηζκνχ
θαη ηελ επίπιαζηε απηνεηθφλα ηνπ αηφκνπ (Freud, 1923/2011). Ζ δξάζε ηνπ
θαληαζηαθνχ έρεη θαλεξέο επηπηψζεηο ζηνλ θφζκν ηνπ πξαγκαηηθνχ. Σν θαληαζηαθφ
απνηειεί ηνλ ρψξν, φπνπ γίλεηαη ε ζπλάληεζε ηεο εηθφλαο κε ηελ θαληαζία. Δίλαη
έλαο ρψξνο πιεκκπξηζκέλνο απφ ζπλαηζζήκαηα θαη καηαησκέλεο εμηζψζεηο ηνπ
πξαγκαηηθνχ εαπηνχ κε ηνλ θαληαζηαθφ/εμηδαληθεπκέλν (Laplanche & Pontalis,
2008). Σν θαληαζηαθφ εθδειψλεηαη θαη εληφο ηεο κάδαο, θαζψο απηή απνηειεί έλα
ζχλνιν αηφκσλ πνπ επηδεηνχλ ηελ πιάλε θαη φρη ηελ αιήζεηα, πξνζπαζψληαο λα
απνθχγνπλ ηελ επψδπλε πξαγκαηηθφηεηα ηνπ πιεγκέλνπ εαπηνχ ηνπο θαη λα
αλαθηήζνπλ θαληαζηαθά ηελ αλσηεξφηεηά ηνπο. Μέζα ζε κία κάδα, ηα πξαγκαηηθά
γεγνλφηα αληηθαζίζηαληαη απφ παξαηζζήζεηο θαη ε θξηηηθή ηθαλφηεηα ράλεηαη γηα
ράξηλ ηεο επίπιαζηεο εηθφλαο πνπ δεκηνπξγείηαη κέζα ζην πλεχκα ηνπ αηφκνπ. Ζ
κάδα έρεη αλάγθε απφ πιάλεο θαη κπζνπιαζηηθέο ηζηνξίεο. Οη θαληαζηαθέο ζθηέο θαη
ηα φλεηξα είλαη απηά πνπ εγείξνπλ θαη ππνθηλνχλ ην αζπλείδεην επίπεδν ηνπ
ςπρηζκνχ ηνπ αηφκνπ ηεο κάδαο. Ζ ειπίδα κέζα απφ ηηο ςεπδαηζζήζεηο δίλεη λφεκα
ζην εμαζζελεκέλν θαη θαηαθεξκαηηζκέλν εγψ (Le Bon, 1895/2010). Ο θαληαζηαθφο
θφζκνο πξνβάιιεηαη ζηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα (Freud, 1923/2011).
Ο αιεζηλφο εαπηφο είλαη απηφο πνπ βηψλεη εκπεηξίεο θαη ιεηηνπξγεί κε
πξαγκαηηθά ζπλαηζζήκαηα. Ο ςεπδήο εαπηφο, φκσο, είλαη απηφο πνπ επηζθηάδεη θαη
παξαπιαλά ηνλ πξαγκαηηθφ εαπηφ. Ο ςεπδήο/θαληαζηαθφο εαπηφο απνηειεί κηα
άκπλα πξνζηαζίαο ηνπ πξαγκαηηθνχ εαπηνχ, είλαη κέξνο ηνπ ηδαληθνχ εγψ/ηνπ
ππεξεγψ θαη πξνβάιιεηαη ζηα δεδνκέλα ηεο εμσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο. Οη
απαξρέο ηεο δεκηνπξγίαο ηνπ θαληαζηαθνχ εαπηνχ ελαπνηίζεληαη ζηελ βξεθηθή
ειηθία, θαηά ηελ νπνία ην κσξφ πξνζαξκφδεη ηα ζπλαηζζήκαηα θαη ηηο ελνξκήζεηο
ηνπ ζηηο απαηηήζεηο ηεο κεηέξαο, ψζηε λα εμαζθαιίζεη ηελ αθεξαηφηεηα ζηελ παξνρή
ηεο θξνληίδαο θαη ηεο αγάπεο ηεο. Ζ πξσηαξρηθή θαληαζίσζε ηνπ αηφκνπ αθνξά ηνλ
πξσηνγελή λαξθηζζηζκφ, θαηά ηνλ νπνίν νη αλάγθεο θαη ε θξνληίδα ηνπ παηδηνχ
βξίζθνληαη ζην επίθεληξν ηεο πξνζνρήο ηεο κεηέξαο, θαζψο θαη ζηνλ κχζν

97
επηζηξνθήο ζηνπο κεηξηθνχο θφιπνπο, φπνπ δελ ππάξρεη θακία έληαζε, νχηε θαη
πφλνο (Laplanche, 1970/1988). ΢ηελ ζπλέρεηα ηεο δσήο ηνπ αηφκνπ, ην θαληαζηαθφ
απνηειεί ηελ αλαπαξάζηαζε ησλ πξσηαξρηθψλ παξαζηάζεσλ ηεο ςπρήο ηνπ
ππνθεηκέλνπ (Winnicott, 1957/2001). Σν απσζεκέλν ςπρηθφ πιηθφ ησλ πξσηαξρηθψλ
εκπεηξηψλ εκπεξηέρεηαη ζην αζπλείδεην. Αθνξά βηψκαηα ηεο παηδηθήο, θπξίσο,
ηζηνξίαο ηνπ αηφκνπ, ηα νπνία δελ ραξαθηεξίδνληαη απφ γξακκηθφηεηα, θαζψο
ελππάξρνπλ κελ ζηνλ αζπλείδεην ςπρηζκφ, αιιά ε επαλεθδήισζε θαη ελεξγνπνίεζή
ηνπο κπνξεί λα επέιζνπλ ζε κεηαγελέζηεξεο θάζεηο ηνπ ςπρηθνχ νξγάλνπ, κέζα απφ
ηελ παιηλδξφκεζε (΢νιδάηνο & Βαζιακαηδήο, 2007).
Ζ ςπρή βξίζθεηαη ζε κηα δηαξθή πάιε ησλ ζπζηεκάησλ ηνπ αζπλεηδήηνπ θαη
ηεο ζπλείδεζεο θαη ησλ ελεξγψλ ηνπο δπλάκεσλ ππεξνρήο θαη επηξξνήο (Freud,
1924/2016α). Με ηελ απφθξπςε ηνπ πξαγκαηηθνχ εαπηνχ ηίζεληαη ηα ζεκέιηα
δεκηνπξγίαο ηεο ςεπδαηζζεζηαθήο ηαπηφηεηαο πνπ επηζθηάδεη ηελ κεηέπεηηα
ηαπηφηεηα ηνπ αηφκνπ (Winnicott, 1957/2001). Ο κπζηηθηζκφο θαη απνθξπθηζκφο
απνηεινχλ ηελ ζθνηεηλή πιεπξά ηνπ αζπλεηδήηνπ πνπ αλήθεη εμ’νινθιήξνπ ζηελ
πεξηνρή ηνπ id (εθείλν). Μέζα απφ ηελ παξαλνεηδή επηξξνή, θαηαιακβάλνπλ,
πιήξσο, ηελ ζέζε ηεο ζπλείδεζεο θαη ηεο πξαγκαηηθφηεηαο. Πξνέξρνληαη απφ ηηο
δαηκνληθέο εζσηεξηθέο ζπγθξνχζεηο ηνπ αηφκνπ θαη έρνπλ απνηέιεζκα ηελ
εθθφξηηζε ησλ ελδνγελψλ βίαησλ νξκψλ πξνο ηα έμσ, κε ζθνπφ ηελ απαιιαγή ηνπ
δέζκηνπ εγψ, κέζσ ηεο εμάιεηςεο ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο ηεο εμσηεξηθήο
πξαγκαηηθφηεηαο. Ζ ζπλείδεζε θαη ε πξαγκαηηθφηεηα, ινηπφλ, θαηαιακβάλνληαη
πιήξσο απφ ηνλ κπζηηθηζκφ.
Οη ελνξκεηηθέο καηαησκέλεο επηζπκίεο ηνπ αηφκνπ θαη ην θαηαθεξκαηηζκέλν
εγψ, κέζα απφ ηελ πξνβνιή ηνπο ζηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα, ην νδεγνχλ ζηελ
αλάγθε δεκηνπξγίαο ελφο επίπιαζηνπ θαληαζηαθνχ θφζκνπ (Freud, 1955). Ζ έλλνηα
ηεο θαληαζηαθήο ηαπηφηεηαο ζπλδέεηαη άκεζα κε ηηο ηδενινγίεο ηεο Υξπζήο Απγήο,
δειαδή ηηο ηδέεο ζπγθξφηεζεο κηαο απζηεξήο ηδενινγηθήο θαη θπιεηηθήο ηαπηφηεηαο,
επηθεληξσκέλεο ζε εζληθηζηηθά πξφηππα, κε απζηεξά κέηξα πξνο ηνπο κεηαλάζηεο
θαη γεληθφηεξα απέλαληη ζε φπνηνλ έρεη δηαθνξεηηθά ηδενινγηθά κνξθψκαηα, ππφ ην
πξφζρεκα επαλαθνξάο ηεο ηδαληθήο Διιάδαο. Ζ θαζηζηηθή θαληαζηαθή ηαπηφηεηα
ηεο Υξπζήο Απγήο, ινηπφλ, αθνξά ηελ δεκηνπξγία ελφο κπζνπνηεκέλνπ θαη βηνινγηθά
θαζαξνχ ιανχ (Λίπνβαηο, 2001). Ο θφζκνο απηφο θαληάδεη ηδαληθφο,
απνκαθξπζκέλνο απφ ηελ έθθξαζε δηαθνξεηηθψλ απφςεσλ, άξα θαη
ζπγθξνχζεσλ/πξνβιεκάησλ. Ζ εμηδαληθεπκέλε πξαγκαηηθφηεηα είλαη ν κφλνο ηξφπνο

98
γηα ην θαηεζηξακκέλν εζσηεξηθά άηνκν λα θαιχςεη ην δηθφ ηνπ θελφ θαη καηαίσζε,
κέζα απφ ηελ πίζηε ζηα θαληαζηαθά ηδεψδε ηεο νκάδαο (Freud, 1923/2011). Ζ
αζθάιεηα πνπ ληψζεη σο κέινο ηεο νκάδαο, φληαο πξνζαλαηνιηζκέλν ζηηο πνιηηηθέο
ηεο, ην θάλνπλ λα ζεσξεί πσο ε χπαξμή ηνπ έρεη απνθηήζεη θάπνην λφεκα.
Ο απηνδεκηνχξγεηνο επίπιαζηνο θφζκνο απνδεζκεχεη ηηο
απσζεκέλεο/ελζηηθηηθέο επηζπκίεο ηνπ αηφκνπ, απνκαθξχλνληαο ην απνηπρεκέλν εγψ
ηνπ απφ ηελ επψδπλε πξαγκαηηθφηεηα. Ζ έληνλα απζηεξή απσζεηηθή δηεξγαζία πνπ
απνζθνπεί ζηελ ζπλεθηηθφηεηα ηνπ εγψ νδεγεί ζηελ εθδήισζε ςπραλαγθαζηηθψλ
ζπκπησκάησλ θαη λεπξψζεσλ κεηαβίβαζεο. Δπίζεο, ε ςπραλαγθαζηηθή απψζεζε
έρεη απνηέιεζκα ηελ εθδήισζε λαξθηζζηζηηθψλ παζήζεσλ, φπνπ παξαηεξείηαη ε
απφζπξζε ηεο ιίκπηλην απφ ηα αληηθείκελα θαη ε εζσζηξέθεηά ηεο ζην εγψ. Σν
εμνπζελσκέλν εγψ, ινηπφλ, έρνληαο εζσζηξέςεη ηε ιίκπηλην, επηδηψθεη ηελ θπγή ηνπ
απφ ηελ επψδπλε πξαγκαηηθφηεηα ησλ εμσηεξηθψλ εξεζηζκάησλ θαη ηελ ζηξνθή ηνπ
ζε έλαλ θαηλνχξην, απηνδεκηνχξγεην, επίπιαζην θφζκν (Freud, 1924/2016α). Ζ
αλεπάξθεηα ηνπ εγψ είλαη απηή πνπ παξάγεη ηελ νπνηαδήπνηε κνξθή δνγκαηηζκνχ. Ζ
θαληαζηαθή ηαπηφηεηα, ινηπφλ, πξνζπαζεί λα θαιχςεη ην θελφ ηεο ππαξμηαθήο
αβεβαηφηεηαο, κέζα απφ ηνλ πξνζειπηηζκφ ζε θνληακεληαιηζηηθέο, εζληθηζηηθέο θαη
ξαηζηζηηθέο ηαπηφηεηεο. Σν θεηίρ ηεο κήηξαο/ηνπ ηδαληθνχ εαπηνχ ελσκέλνπ κε ηελ
κεηέξα κεηνπζηψλεηαη ζηελ θεηηρνπνίεζε ηεο εμνπδεηέξσζεο ησλ δηαθνξεηηθψλ
ζηνηρείσλ ξάηζαο θαη ηεο δεκηνπξγίαο κηαο θαληαζηαθήο θνηλφηεηαο, φπνπ ε αέλαε
πεγή ηνπ θαθνχ είλαη νη μέλνη/άιινη πνπ ππνλνκεχνπλ ηελ θπιεηηθή νκνηνγέλεηα
(Λίπνβαηο, 2001).
Ο φξνο ηεο θαληαζηαθήο θνηλφηεηαο επηλνήζεθε γηα λα αλαθεξζεί αξρηθά
ζηνλ εζληθηζκφ. Ζ θαληαζηαθή θνηλφηεηα ηνπ εζληθηζκνχ αθνξά έλα έζλνο
πεξηνξηζκέλν, πνπ έρεη δειαδή θαζνξηζκέλα ζχλνξα κεηαμχ ησλ άιισλ εζλψλ, θαη
θπξίαξρν, δειαδή κε ηζρπξή θαη απηφλνκε θξαηηθή εμνπζία (Anderson, 1983/1997).
΢ε κηα ηέηνηα θνηλφηεηα, νη παξαδφζεηο αλαδηακνξθψλνληαη θαη κεηακνξθψλνληαη,
αλάινγα κε ηελ θαληαζία ησλ καδψλ, νη νπνίεο επηδεηνχλ, ελζηηθησδψο, ηελ πιάλε
θαη φρη ηελ αιήζεηα. Αθφκα θαη ηα γεγνλφηα ηεο ηζηνξίαο δηαζηξεβιψλνληαη κε
ζθνπφ ηελ εμππεξέηεζε ηεο πιάλεο ηνπο. Ζ επίθιεζε ζην θαληαζηαθά ηδαληθφ
παξειζφλ ηεο ηζηνξίαο ζενπνηεί ηηο πιάλεο ηνπο (Le Bon, 1895/2010). Ζ επίθιεζε
ζην αξραίν ηδεψδεο ηνπ εξσηζκνχ, κέζα απφ ηελ επηηέιεζε επηζεηηθψλ/δνινθνληθψλ
πξάμεσλ αληίζηνηρσλ ηνπ παξειζφληνο, επαλαθέξεη ηα νιέζξηα, θαηαζηξνθηθά θαη
θηελψδε έλζηηθηα ησλ αηφκσλ. Δπίζεο, ε επίθιεζε ζηνλ ελζηηθηψδε θαη

99
παξνξκεηηθφ εξσηζκφ θέξλεη ηα άηνκα πιάη ζηελ πίζηε ηνπ ζαλάηνπ. Θεσξνχλ πσο ν
ζάλαηνο είλαη ην κπζηηθφ ηνπ εξσηζκνχ. ΢ηελ νπζία, πξαγκαηνπνηείηαη ε
κπζνπιαζηηθή εμηδαλίθεπζε ηνπ θφβνπ γηα ηνλ ζάλαην. Σν αβάζηαρην πέλζνο ηνπ
ζαλάηνπ αλάγεηαη ζε κηα ςεπδαηζζεζηαθή νινθιεξσηηθή θπξηαξρία ησλ θφβσλ, κέζα
απφ ηελ εμσηεξηθεπκέλε επηζεηηθφηεηα θαη ηνλ επηδησθφκελν ζάλαην ησλ ερζξψλ.
Ζ θαληαζηαθή ηαπηφηεηα ηεο Υξπζήο Απγήο θαη ν καχξνο ξνκαληηζκφο ηεο
αληηθαζηζηνχλ ηελ θιαζζηθή ζξεζθεπηηθή πίζηε: ηελ ζέζε ηνπ αγαζνχ παίξλνπλ, πηα,
ην θαθφ θαη ε ξνκαληηθή, εξσηηθή γνεηεία ηεο βίαο θαη ηνπ ζαλάηνπ. Ο ζάλαηνο
γίλεηαη ην λέν θεηίρ, κέζα απφ κηα παξαιεξεκαηηθή βηαηφηεηα θαη ιαηξεία ησλ
πησκάησλ ησλ ερζξψλ θαη ηνπ ράνπο. Ζ εμηδαλίθεπζε θαη θεηηρνπνίεζε ηεο
ειιεληθήο γεο θαη ηνπ ειιεληθνχ αίκαηνο πξνζθέξνπλ απεξηφξηζηε αίζζεζε
παληνδπλακίαο θαη κεγαιεηφηεηνο (Λίπνβαηο, 2001). ΢χκθσλα κε ηελ Wieland
(2015), ε λεχξσζε, πιένλ, νδεγείηαη ζηελ ςχρσζε. ΢ε φινπο ππάξρεη ην ςπρσηηθφ
θαη κε ςπρσηηθφ θνκκάηη ηεο πξνζσπηθφηεηαο. ΢πλππάξρνπλ θαη ε θπξηαξρία ηνπ
ελφο πάλσ ζην άιιν θαζνξίδεη εάλ ην άηνκν είλαη ςπρσηηθφ ή λεπξσηηθφ. ΢ηελ
λεχξσζε, ε πξαγκαηηθφηεηα δελ απνθεξχζζεηαη, απιά αγλνείηαη, ελψ ζηελ ςχρσζε
ππάξρεη άξλεζε ηεο πξαγκαηηθφηεηαο, απνθήξπμή ηεο θαη πξνζπάζεηα
αληηθαηάζηαζήο ηεο.
Ο ςπρσηηθφο κπζνπιαζηηθφο θφζκνο παξέρεη ηελ δπλαηφηεηα απφθηεζεο
πνιιαπιψλ ηαπηνηήησλ θαη βίσλ πνπ είλαη, πιήξσο, απνκαθξπζκέλα απφ ηα
ζθνηεηλά αηζζήκαηα ελνρήο ησλ πξνζσπηθψλ ηξαπκάησλ. ΢ηνλ θφζκν απηφλ, ν
ζάλαηνο εμηδαληθεχεηαη θαη ην πλεχκα ηνπ ππνθεηκέλνπ ζξηακβεχεη κπξνζηά ζην
πηψκα ηνπ εθκεδεληζκέλνπ ερζξνχ. Με ηνλ ζάλαην ηνπ αληηθεηκέλνπ/ερζξνχ, ην
ππνθείκελν βηψλεη ηνλ ζάλαηφ ηνπ, κέζα απφ ηελ πξνβνιή ηνπ εαπηνχ ηνπ ζην
απερζέο αληηθείκελν (Freud, 1915/2005α). Σα ξαηζηζηηθά αηζζήκαηα θαη ν
απνθιεηζκφο ησλ δηάθνξσλ θνηλσληθψλ νκάδσλ πνπ ζεσξνχληαη ζηηγκαηηζκέλεο
απνηεινχλ θαληαζηψζεηο ηεο θαηαζηξνθήο ησλ ίδησλ ησλ θαζηζηψλ πνπ παξακέλνπλ
έληνλα απσζεκέλεο, κε αληθαλφηεηα λα γίλνπλ ζπλεηδεηέο (Freud, 1924/2016α). Ο
ρψξνο ηνπ αζπλεηδήηνπ, ινηπφλ, είλαη γεκάηνο απφ αηκνζηαγείο επηζπκίεο θφλνπ,
πξνο ηηο αξρατθέο θηγνχξεο ηαχηηζεο θαη, θπξίσο, πξνο ηνλ ίδην ηνλ εαπηφ, επηζπκίεο
πνπ κεηαβηβάδνληαη ζηνπο ερζξνχο (Freud, 1915/2005α). Σν ππνθείκελν παίξλεη ηε
ζέζε ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη, έηζη, δελ κπνξεί λα απαιιαρζεί απφ απηφ. Ζ
νινθιεξσηηθή πξνβνιηθή ηαχηηζε απνηειεί κέξνο ηεο παξαηζζεζηαθήο
παληνδπλακίαο. Ζ θαληαζηαθή πξαγκαηηθφηεηα, ηψξα, πεξηιακβάλεη ηελ επηζηξνθή

100
ηνπ εμνξγηζκέλνπ αληηθεηκέλνπ σο δηεζδπηηθφ παξάζηην ζην πλεχκα θαη ην ζψκα ηνπ
ππνθεηκέλνπ. ΢χκθσλα κε ηελ Wieland (2015), ν θφβνο επηζηξνθήο ηνπ ερζξνχ
ηνπνζεηείηαη ζην θέληξν ηεο παξάλνηαο. Ζ καληψδεο πξνζπάζεηα εθκεδέληζεο ηνπ
αληηθεηκέλνπ ιφγσ ηεο θαληαζηαθήο επαλεπίζεζεο απηνχ ζηέθεηαη έλα ζπλερέο
εκπφδην ζηελ παληνδπλακία ηνπ ππνθεηκέλνπ. Ο θνηλφο θαληαζηαθφο ζηφρνο ηεο
θαλαηηθήο απφθηεζεο ηεο παληνδπλακίαο ελψλεη ηνλ δηραζκέλν εαπηφ κε ηελ νκάδα
(Λίπνβαηο, 2001).
Μηα θαληαζηαθή δηαδηθαζία πφισζεο ιακβάλεη ρψξα ζε ππνθείκελα κε
δηραζκέλε ηαπηφηεηα πνπ παξαηηνχληαη απφ ην εμαζιησκέλν εγψ ηνπο θαη
ηαπηίδνληαη, νινθιεξσηηθά, κε ηνλ εμηδαληθεπκέλν θαη θνληακεληαιηζηηθφ ηξφπν ηεο
θαζηζηηθήο ζθέςεο πνπ παίξλεη ηελ κνξθή ηνπ ππεξεγψ (Λίπνβαηο, 2001). Ζ νκάδα
θαη ν αξρεγφο κνηξάδνληαη κηα θνηλή απηαπάηε, ε νπνία κέζσ ηεο ελίζρπζεο ηεο
νκάδαο γίλεηαη ςεπδαίζζεζε πνπ βαζίδεηαη ζε πξσηφγνλεο θαληαζηψζεηο θαη
επηζπκίεο εμνπδεηέξσζεο θάζε άγλσζηεο θαη αλνίθεηαο ηαπηφηεηαο. Οη απηαπάηεο, νη
πξσηφγνλεο επηζπκίεο θαη νη αλεζπρίεο πνπ ε θαζηζηηθή νκάδα κνηξάδεηαη κε ηνλ
αξρεγφ απνηεινχλ ηελ νπζία ηεο θαζηζηηθήο θαηάζηαζεο κπαινχ. Ζ ςεπδαίζζεζε
ηεο θαηάιεςεο ηνπ καγηθνχ κέξνπο, κε κηα ελέξγεηα νινθιεξσηηθήο πξνβνιηθήο
ηαχηηζεο κε ηνλ εγέηε, κεηαηξέπεη ην θαζηζηηθφ άηνκν ζε νηηδήπνηε ζέιεη λα γίλεη. Ζ
καγλεηηθή έιμε ηνπ εγέηε είλαη ε ηθαλφηεηά ηνπ λα γίλεηαη ε απνζήθε ησλ
πξσηφγνλσλ επηζπκηψλ ηνπ θνηλνχ. Δίλαη ν αιρεκηζηήο πνπ κεηακνξθψλεη ηα
θφπξαλα ζε ρξπζφ. Μπνξεί λα επηηεχμεη ζαχκαηα θαη ην πιήζνο εηζέξρεηαη καδί ηνπ
ζε απηή ηε καληαθή ρψξα ησλ νλείξσλ (Wieland, 2015). Ζ θαληαζία ηεο κάδαο
κνηάδεη κε δξακαηηθή ζεαηξηθή παξάζηαζε πνπ έρεη πξσηαγσληζηή ηνλ βίαην ηχξαλλν
πνπ, κέζα απφ ηα εγθιήκαηά ηνπ, ηεο ραξίδεη ηελ θαληαζηαθά ηδαληθή
πξαγκαηηθφηεηα πνπ έρεη αλάγθε. Οη θαληαζηαθέο θαζηζηηθέο εηθφλεο απνηεινχλ ην
θεηίρ κηαο δηαζηξνθηθήο θαη θαιιηθήο ζθελνζεζίαο ππεξαξζεληθήο θαληαζκαγνξίαο,
κέζα απφ ζηξαηησηηθά ηειεηνπξγηθά θαη παξειάζεηο.
Ζ ςπρσηηθή δηαζηξνθή ηεο ςεπδαηζζεζηαθήο ηαπηφηεηαο είλαη ζηελ ππεξεζία
ηνπ ζαλάηνπ θαη ηεο θαηαζηξνθήο. Απηφ ην είδνο δηαζηξνθήο ζπλαληάηαη φηαλ ε
πξνηεξαηφηεηα ησλ ςεπδαηζζήζεσλ ηεο νκάδαο θπξηαξρήζνπλ θαη θαηαζηξέςνπλ
φιεο ηηο αλζξψπηλεο ζρέζεηο θαη ηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα. ΢ηνλ θαζηζκφ, ε
θαηαζηξνθή ηεο αλζξψπηλεο θνηλσληθφηεηαο παξνπζηάδεηαη σο αξεηή θαη δχλακε.
Σν κεγαιεπήβνιν θαζηζηηθφ ζρέδην είλαη ε θαηαζηξνθή ηνπ θφζκνπ θαη ε εμ’αξρήο
δεκηνπξγία ηνπ/κηα αζπλείδεηε, ςπρσηηθή θαη δηαζηξνθηθή επηζπκία θαηάθηεζεο θαη

101
παληνδπλακίαο. Ο λένο ςεπδαηζζεζηαθφο θαζηζηηθφο θφζκνο αληηπξνζσπεχεη κηα λέα
κεηέξα, δεκηνπξγεκέλε κε βάζε ηηο νινθιεξσηηθέο θηινδνμίεο ηνπ γηνπ (Wieland,
2015).
Ζ ζπγρψλεπζε ηνπ θηιφδνμνπ αηφκνπ κε ηελ παληνδπλακία ηεο
εζληθνζνζηαιηζηηθήο ηδενινγίαο ηνπ Μηραινιηάθνπ θαη ε ζπγρψλεπζε ηνπ αηφκνπ κε
ηελ νκάδα ηεο Υξπζήο Απγήο απνηεινχλ κηα νινθιεξσηηθή καλία, ζηελ νπνία ε
θεληξηθή θαληαζίσζε είλαη ε εμ’νινθιήξνπ ηδηνπνίεζε ηνπ αληηθεηκέλνπ, δειαδή
ηνπ ερζξνχ θαη ε δεκηνπξγία κηαο θαηλνχξηαο ηδαληθήο Διιάδαο. Ο εαπηφο είλαη ηψξα
ζηε ζέζε ηνπ αληηθεηκέλνπ θαη θαζψο ην αληηθείκελν εμαθαλίδεηαη, ν εαπηφο ληψζεη
παληνδχλακνο (Rosenfeld, 1971). Δάλ ν εαπηφο θαηαζθεπαζηεί, φια ηα άιια κπνξνχλ
λα θαηαζθεπαζηνχλ, λα πεηαρηνχλ, λα θαηαπαηεζνχλ θαη λα μαλαρηηζηνχλ ζαλ λα
κελ είλαη ηίπνηα αιεζηλφ. Έλα θαηλνχξην νλ παίξλεη ππφζηαζε, ην νπνίν δελ είλαη
νχηε ην ππνθείκελν, νχηε ην αληηθείκελν, αιιά νχηε θαη ην απνηέιεζκα ηεο έλσζήο
ηνπο (Steiner, 1993). <<Ήξζακε γηα λα γθξεκίζνπκε ό,ηη είλαη ζάπην θαη λα ρηίζνπκε εθ
λένπ θάηη πγηέο>>.39 Σν λέν νλ πνπ παίξλεη ππφζηαζε έρεη φια ηα αλζξψπηλα
ραξαθηεξηζηηθά αιιά δελ έρεη γνλείο, εζσηεξηθά πεξηερφκελα, ζρέζεηο, είλαη ε
πινπνίεζε ηεο ηδέαο, ε ελζάξθσζή ηεο ζε νληφηεηα θαη ζε κηα ςεπδαηζζεζηαθή
πξαγκαηηθφηεηα, είλαη ε κεγάιε Διιάδα. Ζ νκνηνγελήο ππεξαξζεληθή αλδξηθή νκάδα
ηεο Υξπζήο Απγήο είλαη, εμ’ νξηζκνχ, κηα παξαλντθή νκάδα, γεκάηε
ςεπδαηζζεζηαθέο θαληαζηψζεηο θαη παξαιεξεκαηηθά αηζζήκαηα παληνδπλακίαο.
<<Πξέπεη λα κεηαιιάμνπκε ηνπο εαπηνύο καο ζε θάηη πνιύ Καιύηεξν, πνιύ
Αλώηεξν>>.40 Ζ παξαιεξεκαηηθή ηεο θαληαζίσζε γηα ηελ κεγάιε Διιάδα έγθεηηαη
ζηνλ επαλνπξνζδηνξηζκφ ηεο ζξεζθεπηηθήο πίζηεο, ζηελ επηζηξνθή ηνπ αξραίνπ
πνιεκηθνχ ηδεψδνπο θαη ζην αξηζηνθξαηηθφ θαζεζηψο πνπ ζα επηβάιιεη,
κεηακνξθψλνληαο, έηζη, ηελ Διιάδα ζε θάηη πνιχ αλψηεξν.
Ζ εκκνλή ζηηο ςεπδαηζζήζεηο, ζχκθσλα κε ηνλ Freud (1924/2016α), απνηειεί
έλα πζηεξηθφ ζχκπησκα, κηα ςπραλαγθαζηηθή έλνρε ζπλείδεζε γηα κία ‘θαθή’
επηζπκία πνπ δελ πξαγκαηψζεθε πνηέ. Μία έληνλε αχμεζε ηνπ αζπλείδεηνπ
αηζζήκαηνο ελνρήο κπνξεί λα θάλεη έλαλ άλζξσπν εγθιεκαηία. Σν αίζζεκα απηφ
πξνυπήξρε ηεο πξάμεο θαη δελ απνηειεί ηελ ζπλέπεηα, αιιά ην θίλεηξφ ηεο, ψζηε λα
ζπλδεζεί κε θάηη πξαγκαηηθφ θαη λα επηθέξεη, θάπνηνπ είδνπο, αλαθνχθηζε θαη

39
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, ΢ρνηλάο ΢σηήξεο, Άξζξν ‘Φνξψληαο ηηο καχξεο κπινχδεο’
(ζει 13).
40
΢ην ίδην, Μάζηνξαο Γηψξγνο, Άξζξν ‘Σν ΢παζί θαη ν Άλδξαο ηνπ Πνιέκνπ’ (ζει 36).

102
εθθφξηηζε πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη κέζσ ηεο απειεπζέξσζεο ηεο ελφξκεζεο ηεο
θαηαζηξνθηθήο επηζεηηθφηεηαο γηα ηελ εμνπδεηέξσζε ηνπ αληηθεηκέλνπ. ΢ηελ
ςεπδαίζζεζε ηεο θαληαζηαθήο απηήο πξαγκαηηθφηεηαο, ην άηνκν ηεο Υξπζήο Απγήο
είλαη έηνηκν λα δηαπξάμεη εγθιήκαηα, ππφ ηελ επήξεηα ηεο αζπλείδεηεο ελνρήο ηνπ
πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο, ηεο ζπλείδεζεο ηζρχνο πνπ ηνπ παξέρεη ε κάδα, θαη, θπζηθά,
ππφ ηελ εληνιή ηνπ παζηαζκέλνπ εγέηε, κε ζθνπφ ηελ δεκηνπξγία κηαο θαληαζηαθά
εμηδαληθεπκέλεο Διιάδαο.

(…..) είκαζηε εδώ ζηελ ΥΡΤ΢Ζ ΑΤΓΖ, εμόξηζηνη από ηνλ θόζκν ηνπο, εμόξηζηνη
ίζσο θαη από ηελ ‘πξαγκαηηθόηεηα’ (…..) Δίρακε θαη έρνπκε πιήξε επίγλσζε όηη
ειπίδνπκε ζην ΑΓΤΝΑΣΟ, είρακε πάληνηε πιήξε ζπλείδεζε όηη ην κνλνπάηη πνπ κε
θαξδηά ΔΛΔΤΘΔΡΖ δηαιέμακε είλαη ηξαρύ θαη επηθίλδπλν, όκσο όηαλ δηαιέγεηο
ΗΓΔΔ΢ κε ηελ θαξδηά ζνπ δελ δπγίδεηο θαλέλα απνηέιεζκα, θαλέλα ζπκθέξνλ, δελ
επηιέγεηο έλα ‘Happy End’, νπσζδήπνηε γηα ηα όλεηξά ζνπ.41

Ζ ‘θνηλνβνπιεπηηθή’ Υξπζή Απγή είλαη ‘ρεηξόηεξε’ από πξηλ θαη ηα ‘παηδηά κε ηα

καύξα’ παξακέλνπλ παηδηά.42

Ζ Υξπζή Απγή, πίζσ απφ ηελ θαληαζηαθή παληνδπλακία ηεο, παξνπζηάδεη ηελ
γλψζε ηνπ απνηπρεκέλνπ εγψ ηεο, θαζψο βξίζθεηαη εμφξηζηε απφ ηελ
πξαγκαηηθφηεηα. Γλσξίδεη πσο νη θπιεηηθέο ηδέεο ηεο κπνξεί λα νδεγήζνπλ ζε
νδπλεξή θαηάιεμε, ρσξίο ‘happy end’, ίζσο θαη ζηνλ ζάλαην. Μνηάδεη ζαλ λα δεηά
κε καληψδε ηξφπν ηελ πίζηε ζε κηα ηδέα πνπ ζα ηελ νδεγήζεη ζε νινθιεξσηηθφ
φιεζξν, απειεπζεξψλνληαο, έηζη, εμαγληζηηθά ηνλ πιεγκέλν ςπρηζκφ. Σα παηδηά
ηεο/ηα ‘παηδηά κε ηα καχξα’ παξακέλνπλ πάληα παηδηά, αθνχ πνηέ δελ ιπηξψζεθαλ
απφ ηα πξσηαξρηθά πξνζσπηθά ηνπο ηξαχκαηα θαη είλαη έηνηκα λα αγσληζηνχλ γηα ην
ζαλαηεξφ φλεηξν πνπ ζα ηα ιπηξψζεη κηα γηα πάληα, απφ ηηο αζπλείδεηεο θαη
λαξθηζζηζηηθέο καηαηψζεηο ηνπο: ην θαληαζηαθφ φλεηξν ηεο παλίζρπξεο Διιάδαο.

41
Μηραινιηάθνο, Νίθνο (2014), ‘Δκείο νη θαθνί θαζίζηεο’, Λατθέο Δζληθηζηηθέο Δθδφζεηο, Αζήλα (ζει
74).

42
Κσλζηαληίλνπ, Νίθνο (2013), ‘Σα παηδηά κε ηα καύξα’, Δθδφζεηο Υξπζή Απγή, Αζήλα (ζει 62).

103
5.2 Ο δηταζκός ηες εζληθής ηασηόηεηας θαη ε δεκηοσργία ηες λέας ηασηόηεηας
ηοσ Έιιελα
Ζ αθξνδεμηά πνιηηηθή ραξαθηεξίδεηαη απφ ην εμήο ιατθηζηηθφ θαηλφκελν: ηελ
ππφζρεζε ζην ιαφ πσο απφ ηελ ζεκεξηλή πξαγκαηηθφηεηα ηεο δεκνθξαηίαο ζα ηνλ
κεηαθέξεη ζε κηα ηδεψδε θαη θαληαζηαθή κνξθή ηεο, απνκαθξπζκέλε απφ ην
νπνηνδήπνηε πξφβιεκα πνπ ζήκεξα καζηίδεη ηελ θνηλσλία (Canovan, 1999). Ο
αθξνδεμηφο ιφγνο << (….) αθξνβαηεί ζηελ νξηνγξακκή ησλ εθαξκνδόκελσλ αμηώλ θαη
ηδεσδώλ ηεο>> (Hainsworth, 2000/2004, ζει 24), θαζψο απνξξίπηεη ην δεκνθξαηηθφ
θαζεζηψο θαη επηθεληξψλεηαη ζηελ ηδέα ηεο εζληθήο απηνπξαγκάησζεο ηνπ ιανχ. Ζ
αθεγεκαηηθή θαηαζθεπή ηεο Υξπζήο Απγήο βαζίδεηαη ζηελ δηθή ηεο θνζκναληίιεςε
γηα ην εζηθφ θαη ην δίθαην. Οη ηδεαηέο πξνβνιέο ηνπ παξειζφληνο ηεο
εθκεηαιιεχνληαη, πξφζθαηξα, ην θνηλνβνπιεπηηθφ ζχζηεκα, πξνθεηκέλνπ λα επηηχρεη
ηελ εθινγηθή ηεο απήρεζε θαη κε απψηεξν ζθνπφ ηελ επαλαθνξά ησλ ηδενινγηθψλ
ηεο αξρψλ θαη πξνηχπσλ (αληηζεκηηηζκφο, εζληθφο γεξκαληθφο ζνζηαιηζκφο, αξρεγηθή
δεκνθξαηία). <<Δλ ηέιεη, ρσξίο ηελ ιεπηή ππνλόκεπζε ηνπ θνηλνβνπιεπηηθνύ
θαζεζηώηνο (….), νη λενθαζηζηηθέο πξνθιήζεηο ελαληίνλ ηεο θνηλνβνπιεπηηθήο
δεκνθξαηίαο ζα είραλ θξαηήζεη ηα λενθαζηζηηθά κνξθώκαηα εγθισβηζκέλα ζην
πνιηηηθό-ηδενινγηθό γθέην ηνπο>> (Γεσξγηάδνπ, 2008, ζει 81). Οη λενθαζηζηηθέο
απηέο πξνθιήζεηο επλννχληαη κέζα απφ ηελ ζεκεξηλή πξαγκαηηθφηεηα ησλ
θνηλσληθψλ παζνγελεηψλ.
Σα εξσηήκαηα πνπ γελληνχληαη αθνξνχλ ην αλ νη θνηλσληθέο παζνγέλεηεο ηεο
λεσηεξηθφηεηαο νδήγεζαλ ζηελ αλάπηπμε ηεο αθξνδεμηάο θαζηζηηθήο ηδενινγίαο θαη
ην αλ ε ίδηα αθνινπζνχζε ππφγεηα κνλνπάηηα, κέζα απφ δηαξθή αλαδηακφξθσζε ηεο
δξάζεο ηεο θαη κε απψηεξν ζθνπφ ηελ αλάδπζή ηεο, ηε ζηηγκή πνπ ζα επλννχζαλ νη
θνηλσληθέο ζπλζήθεο. << Φπζηθά, ε ηζηνξία δελ επαλαιακβάλεηαη πνηέ θαηά ηνλ ίδην
ηξόπν. Κάζε άλνδνο ηνπ εζληθηζηηθνύ θαη ιαηθτζηηθνύ ππξεηνύ ζπκπίηεη κε κηα νξηζκέλε
θαηάζηαζε ηνπ θόζκνπ>> (Milza, 2002/2004, ζει 705). <<Σίπνηε ζηελ δσή θαη ζηελ
πνιηηηθή δελ πξνθύπηεη από ην κεδέλ, ηίπνηε δελ πξνθύπηεη ρσξίο πξνεηνηκαζία ζηνλ
ρξόλν, ρσξίο δνθηκαζίεο. ΋,ηη ππάξρεη ζην παξόλ πξνέξρεηαη από έλα ζπγθεθξηκέλν
παξειζόλ>> (Μηραινιηάθνο, 2014, ζει 8). <<Ζ Αξραία Φπρή Εεη Μέζα καο αζέιεηα
θξπκκέλε>> (Μηραινιηάθνο, 1980 – Απφζπαζκα απφ ‘Ζ Παηξψα Πίζηηο θαη ε Διιάο
ηνπ 2008’). Ζ παξαδνρή ηνπ Μηραινιηάθνπ πσο ην παξφλ πξνέξρεηαη απφ θάπνην
ζπγθεθξηκέλν παξειζφλ, θαζψο θαη ε θξάζε πσο ε αξραία ςπρή είλαη αζέιεηα
θξπκκέλε κέζα ηνπο, κπνξνχλ λα παξνκνηαζηνχλ θαη λα εξκελεπηνχλ κε βάζε ην

104
αζπλείδεην επίπεδν ηνπ ςπρηζκνχ ηνπ αηφκνπ. Ζ ςπρή απνηειεί ηα θιεξνλνκεκέλα
πξνβιήκαηα ηνπ παξειζφληνο, βαζηά ξηδσκέλα ζην αζπλείδεην, ηα νπνία, φκσο,
μαλαβξίζθνπλ ην λφεκά ηνπο, αιιάδνληαο ζψκα, ζθεπάδνληαο ηελ ζεκαζία ηνπο.
΢χκθσλα κε ηνλ Καζηνξηάδε (1999), ε απαηειή θαηλνκεληθφηεηα ηεο
πξαγκαηηθφηεηαο ππνζθάπηεηαη απφ ην αζπλείδεην λφεκα ηεο θξπκκέλεο αιήζεηαο
θαη κηαο αηληγκαηηθήο θαη ακθίξξνπεο αληηθεηκεληθφηεηαο ππφ ην θαζξέθηηζκα ηεο
ππνθεηκεληθφηεηαο. Σν κπζηεξηψδεο ηξαπκαηηθφ παξειζφλ αλαβηψλεηαη ζην εζληθφ
παξφλ θαη απνδεζκεχεη φιε ηελ ζπζζσξεπκέλε βηαηφηεηα ηεο ςπρήο ζηελ εμσηεξηθή
πξαγκαηηθφηεηα. ΢χκθσλα κε ηνλ Vendrines (1999/2004, ζει 183):

Γηαβάδνληαο ηα θείκελά ηνπο, θνηηάδνληαο ηα ζνιά ζρέδηα ηεο δσήο ηνπο,

αλαθαιύπηνπκε κε έθπιεμε κηα παξαγλσξηζκέλε θαη αλήζπρε ήπεηξν, έλαλ θόζκν
ηνπ νπνίνπ ε απγή ζα ήηαλ ζνζηαιηζηηθή θαη ην ιπθόθσο απηνθηνληθό, βίαην θαη
κεδεληζηηθό. Ίζσο απηόο ν πξώηνο θαζηζκόο, απηόο ν ‘θαζηζκόο-θίλεκα’,
ζύκθσλα κε ηελ δηαηύπσζε ηνπ Ρέληζν ληε Φειίηζε, απηή ε εθήκεξε θιόγα πνπ
ζπλέλσλε αληίζεηεο πξνζδνθίεο θαη ερζξηθέο ηδηνζπγθξαζίεο θπνθνξεί ή
αληαλαθιά ζε ζκίθξπλζε πνιιέο από ηηο θύξηεο ηάζεηο ηεο επνρήο καο.

Οη θαζηζηηθέο πξαθηηθέο ηεο Υξπζήο Απγήο πθίζηαληαη απφ ην παξειζφλ, θαζψο

δηακνξθψλνληαλ κέζα απφ πξνεηνηκαζία, δνθηκαζίεο θαη έλα ρξφληα ζπληεηαγκέλν
ζρέδην θαη ζα είλαη έηνηκεο λα απνθαιχςνπλ φιν ην εχξνο ηεο ερζξηθήο, βίαηεο θαη
κεδεληζηηθήο απγήο ηεο, ηελ ζηηγκή πνπ ην εζληθφ παξφλ ζα ηηο επλνεί. Ζ αξραία
ςπρή ηνπ θπιεηηθνχ ηδεψδνπο/ην αζπλείδεην ηξαπκαηηθφ παξειζφλ πνπ δεη κέζα ζηα
άηνκα ηεο Υξπζήο Απγήο ηα πξνζηάδεη, ζαλ ηε θσλή ελφο παξάθξνλα, λα
μεζθεπάζνπλ ηελ βίαηε θξπκκέλε αιήζεηα ηνπο θαη λα δείμνπλ απηφ πνπ πξαγκαηηθά
είλαη.
Ο Stanley (1996/2000) θαηαιήγεη ζην ζπκπέξαζκα πσο ν θαζηζκφο απνηειεί
πξντφλ πξνβνιήο ηεο θαληαζίαο ησλ ππνζηεξηθηψλ ηνπ, θαζψο ηα δηάθνξα θαζηζηηθά
θηλήκαηα παξνπζηάδνπλ αξθεηέο δηαθνξέο κεηαμχ ηνπο, ιφγσ θαη ησλ δηαθνξεηηθψλ
θνηλσληθψλ αλαπαξάζηαζεσλ ηεο θάζε ρψξαο. Ζ κεγάιε απήρεζε ηεο αθξνδεμηάο
ηδενινγίαο απφ ηνπο ςεθνθφξνπο κνηάδεη ζαλ λα πεξίκελαλ θαη απηνί κε ηε ζεηξά
ηνπο κηα δηέμνδν/έλαλ ηξφπν λα εθθξάζνπλ ηηο ελζηηθηψδεηο θαη αραιίλσηεο
επηζπκίεο ηνπο, έλαλ ηξφπν επίδεημεο βίαο άκεζεο ή έκκεζεο απέλαληη ζηε
δηαθνξεηηθφηεηα θαη ηελ εηεξφηεηα. Ο Zizek (2008/2010 , ζει 56) αλαθέξεη:

105
 Δίκαζηε ζπλεπώο παγηδεπκέλνη ζε κηα εζηθή ςεπδαίζζεζε, αλάινγε ησλ
αηζζεηεξηαθώλ ςεπδαηζζήζεσλ. (….) παξ’όιν πνπ έρνπκε ηξνκεξά αλεπηπγκέλε
ηελ ηθαλόηεηα αθεξεκέλεο ζθέςεο, νη ζπλαηζζεκαηηθνεζηθέο αληηδξάζεηο καο
εμαθνινπζνύλ λα δηέπνληαη από παλάξραηα ελζηηθηώδε αηζζήκαηα ζπκπάζεηαο γηα
ην βάζαλν θαη ηνλ πόλν ηνπ άιινπ πνπ παξαθνινπζνύκε άκεζα. Γη’απηό θαη ην λα
ππξνβνιήζνπκε θάπνηνλ ελ ςπρξώ είλαη γηα ηνπο πεξηζζόηεξνπο από εκάο πην
απνθξνπζηηθό από ην λα παηήζνπκε έλα θνπκπί πνπ ζα ζθνηώζεη ρίιηνπο
αλζξώπνπο ηνπο νπνίνπο δελ κπνξνύκε λα δνύκε.

Ζ εζηθή ςεπδαίζζεζε, ζηελ νπνία είλαη παγηδεπκέλνο ν ζεκεξηλφο έιιελαο,

είλαη ηφζν ηζρπξή, θαζψο δηαζπά ηελ πξνζσπηθή θαη εζληθή ηνπ ηαπηφηεηα. Ζ
αλάγθε ηεο θαληαζηαθά ηδαληθήο Διιάδαο νθείιεηαη ζηελ ζεκεξηλή δηραζκέλε
ηαπηφηεηα ηνπ έιιελα. Αζθαιψο, ε νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή θξίζε ζξέθεη ηελ
ζχγρπζε ηεο εζληθήο ηαπηφηεηαο, αιιά ε εζληθνζνζηαιηζηηθή επηξξνή ζε απηήλ θαη ε
θαζηζηηθή ηεο δηακφξθσζε ηίζεληαη ζε κηα ζχλζεηε ςπρνινγηθή βάζε. Ζ εμίζσζε
ηνπ εζληθνχ ηξαχκαηνο (ηεο θηψρεηαο, ηεο αλεξγίαο, ηεο παγθνζκηνπνίεζεο θαη ηεο
απψιεηαο ηεο εζληθήο ζπλείδεζεο) κε ην πξνζσπηθφ ηξαχκα ησλ πξσηαξρηθψλ
εκπεηξηψλ νδεγεί ζε ηαπηηζηαθέο ζπγρχζεηο θαη παξαλντθέο αζπλείδεηεο
κεηαβηβάζεηο. Ζ αζπλείδεηε πξνζπάζεηα θπγήο απφ ηα ηξαπκαηηθά κλεκνληθά
θαηάινηπα δελ επηηπγράλεηαη, ζε πεξηφδνπο έληνλνπ θηλδχλνπ θαη θξίζεο, αιιά
κεηαβηβάδεηαη ςπραλαγθαζηηθά ζηελ εμσηεξηθή πξαγκαηηθφηεηα. Σν εμαζιησκέλν
θαη δέζκην εγψ (ιφγσ ηνπ πξσηαξρηθνχ πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο) πξνζπαζεί λα
θπγαδεπζεί, αξλνχκελν ηελ επαισηφηεηά ηνπ θαη ηελ αδπλακία πξνζαξκνγήο ηνπ
ζηα πξαγκαηηζηηθά δεδνκέλα. Απηφ νδεγεί ζηελ άξλεζε ηεο πξαγκαηηθήο ηνπ
ηαπηφηεηαο θαη ηεο δηαθνξεηηθφηεηαο, θαζψο θαη ηεο κεηαβιεηφηεηαο ηνπ εμσηεξηθνχ
θφζκνπ. Ζ ςεπδαηζζεζηαθή θπγή, φκσο, δελ ζπκπεξηιακβάλεη ηελ δεκηνπξγία κηαο
απζεληηθά θαηλνχξηαο ηαπηφηεηαο, θαζψο νη αζπλείδεηεο ςπραλαγθαζηηθέο
κεηαβηβάζεηο ζπγρένπλ ην φλεηξν κε ηελ πξαγκαηηθφηεηα: κηα θαηλνχξηα ηαπηφηεηα,
πιήξσο, επίπιαζηε θαη κπζηηθηζηηθή απνθηά ππφζηαζε θαη είλαη, απφιπηα,
απνκαθξπζκέλε απφ ηελ επψδπλε απζεληηθή εζσηεξηθή θαη εμσηεξηθή
πξαγκαηηθφηεηα πνπ πιήηηνπλ ηνλ ςπρηζκφ. Ο πιεγκέλνο εαπηφο δελ αληέρεη ηνλ
θίλδπλν ελφο εμσηεξηθνχ πιήγκαηνο, θαζψο, έηζη, ζα αλαβησζεί ην πξνζσπηθφ θαη ζα
δεκησζεί ε ςεπδαηζζεζηαθή λαξθηζζηζηηθή παληνδπλακία ηνπ. Ζ θνηλσληθή θαη

106
νηθνλνκηθή θξίζε νδεγεί ζηελ ςπρηθή απνζχλδεζε θαη ζηελ παξαλνεηδή άξλεζε ηεο
εζσηεξηθήο θαη εμσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο, κέζα απφ ςεπδεπίγξαθεο θαη
εμηδαληθεπκέλεο επαλαζηαηηθέο επηζπκίεο νξηζηηθνχ εθδησγκνχ ησλ πξνβιεκάησλ.
΢ηελ παγθνζκηνπνηεκέλε θαη λενθηιειεπζεξηθή επνρή, νη ηδέεο ηεο
δεκνθξαηίαο θαη ηνπ θνηλνβνπιεπηηζκνχ έρνπλ απαμησζεί, θαζψο δελ δχλαληαη λα
αλαηξέςνπλ ηελ ζηεξεηηθή πξαγκαηηθφηεηα, δίλνληαο βήκα ζηελ θαζηζηηθή θαη
επαλαζηαηηθή ηδενινγία ηεο Υξπζήο Απγήο θαη ζηελ πινπνίεζε ηνπ νλείξνπ ηεο: ηελ
επαλαθνξά ηεο ηζρπξήο Διιάδαο, κέζα απφ ην ηδαληθφ θαζεζηψο πνπ ζα επηβάιιεη,
επαλαθηψληαο ηελ ηαπηφηεηα ησλ ειιήλσλ. Ζ ηαπηφηεηα ηνπ έιιελα ζα αλαθηεζεί
κέζα απφ ηελ γλψζε ησλ ερζξψλ (επίπιαζηνη), αιιά θπξίσο κέζα απφ ηελ γλψζε ησλ
εαπηψλ, κε ζθνπφ ηελ νινθιεξσηηθή θαηαζηξνθή ησλ ερζξψλ.

Αλ γλσξίδεηο ηνλ ερζξό θαη γλσξίδεηο ηνλ εαπηό ζνπ, δελ ππάξρεη ιόγνο λα
θνβάζαη ην απνηέιεζκα ρηιίσλ καρώλ. Αλ γλσξίδεηο ηνλ εαπηό ζνπ, αιιά όρη ηνλ
ερζξό, γηα θάζε λίθε πνπ θεξδίδεηο ζα πθίζηαζαη θαη κηα ήηηα. Αλ δελ γλσξίδεηο
ηνλ ερζξό νύηε ηνλ εαπηό ζνπ, ζα ππνθύπηεηο ζε θάζε κάρε. Ο ερζξόο είλαη
κπξνζηά καο, μεγπκλσκέλνο θαη πιεγσκέλνο – νπόηε θαη επηθίλδπλνο. Πην
επηθίλδπλνο από πνηέ. Μπξνζηά ζην ελδερόκελν λα απνιέζεη ηηο εμνπζίεο ηνπ, ζα
γίλεη αθόκα πην αδίζηαθηνο. Σν δήηεκα είλαη λα γλσξίζνπκε θη εκείο ηνπο εαπηνύο
καο. Ο Έιιελαο πξέπεη λα μαλαβξεί ηελ Σαπηόηεηά ηνπ. Αιινίκνλν ζε εθείλνπο
πνπ δελ γλσξίδνπλ νύηε ηνλ ερζξό, νύηε ηνλ εαπηό ηνπο.43

<< (…..) γη’απηνύο (ηνπο ρξπζαπγίηεο) δελ ππάξρεη κεγαιύηεξε ΔΞΟΤ΢ΗΑ, από ην λα
εμνπζηάδεηο ηελ ΢πλείδεζή ζνπ>> (Μηραινιηάθνο, 2014, ζει 116). Ζ ηαπηφηεηα ηνπ
ερζξνχ ζα εμνινζξεπηεί, αθνχ πξψηα εμηρληαζηεί: κνηάδεη κε έλα πξνβνιηθφ παηρλίδη,
θαζψο ν ερζξφο πξνβάιιεη ηνλ ίδην ηνλ εαπηφ θαη νθείιεη λα πιεξψζεη ηα πξνζσπηθά
ηξαχκαηα, κέζα κηα ςεπδεπίγξαθε, καληψδε θαη βίαηε πξνζπάζεηα εχξεζεο ηνπ
αζπλεηδήηνπ θαη θπξηαξρίαο ηεο ζπλείδεζεο, θαζψο θαη ηνπ ίδηνπ ηνπ πιεγκέλνπ
ςπρηζκνχ κέζα απφ ηνλ εμαγληζκφ.
Ζ λέα εμηδαληθεπκέλε ηαπηφηεηα ηνπ έιιελα ζα είλαη αδίζηαθηε θαη δελ ζα
επηηξέπεη ζε θαλέλαλ ερζξφ λα επαλαθέξεη ην πξνζσπηθφ θαη ηξαπκαηηθφ παξειζφλ.
΢ηελ θαληαζηαθή πξαγκαηηθφηεηα ηεο Υξπζήο Απγήο, ην ππνθείκελν δεκηνπξγεί

43
Κσλζηαληίλνπ, Νίθνο (2013), ‘Σα παηδηά κε ηα καύξα’, Δθδφζεηο Υξπζή Απγή, Αζήλα (ζει 19).

107
έλαλ θαληαζηαθφ θφζκν, δηαρσξηζκέλν απφ ηελ πξαγκαηηθφηεηα θαη εκπινπηηζκέλν
κε αζπλείδεηε ςπρηθή ελέξγεηα (Freud, 2005β). Ζ θαληαζίσζε ηεο θαηλνχξηαο
Διιάδαο θαη ηνπ λένπ θφζκνπ απνηειεί ηελ επηζπκία εθδησγκνχ ηνπ ζιηβεξνχ
πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο θαη θαηάθηεζεο ηεο παληνδπλακίαο, κέζα απφ ηελ
θαηαζηξνθή ηεο επνρήο ησλ ερζξψλ θαη ηελ επαλαθνξά ηεο ειεχζεξεο θαη δπλαηήο
Διιάδαο. <<Μέζα ζηνλ 21ν αηώλα είλαη κνηξαίν λα αλαηείιεη έλαο λένο θόζκνο
κέζα από ηα εξείπηα κηαο ζιηβεξήο επνρήο, πνπ ηειεηώλεη, ηεο επνρήο ηωλ
ηνθνγιύθωλ. ΢ε απηόλ ηνλ λέν θόζκν πξέπεη λα ππάξρεη κηα δπλαηή θαη ειεύζεξε
ΕΛΛΑΔΑ>> (www.xryshaygh.com Υξπζή Απγή/Ηδενινγία). Ζ δεκηνπξγία ηεο λέαο
θαληαζηαθήο ηαπηφηεηαο κνηάδεη κε κηα ζεαηξηθή παξάζηαζε κε ήξσα ηελ Υξπζή
Απγή θαη θνκπάξζνπο ηα ‘αλζξσπάθηα’ πνπ ηελ ιαζπνινγνχλ θαη ηεο αληηηίζεληαη.

ΑΚΟΤ΢ΣΔ, ινηπόλ, ΑΝΘΡΧΠΑΚΗΑ κέζα από ηα θάγθεια ηεο θπιαθήο κνπ, ζαο
δειώλσ όηη δελ είζηε άμηνη θαλελόο αηζζήκαηνο, αμίδεηε κόλν πεξηθξόλεζε.
Σέινο, εάλ λνκίδεηε όηη ζα ιπγίζεηε ηελ Υξπζή Απγή κε ηελ άζιηα απηή ζθεπσξία,
ζαο ιέσ όηη θάλεηε ιάζνο θαη όηη ν ρξόλνο, ν ησλ πάλησλ θπβεξλήηεο, εκέλα ζα
δηαθαηώζεη, εζάο νύηε θαλ ζα ζαο αλαθέξεη γηαηί θαλείο δελ νκηιεί πνηέ γηα ηνπο
θνκπάξζνπο.44

Σα ιφγηα ηνπ Μηραινιηάθνπ κέζα απφ ηελ θπιαθή, χζηεξα ηεο δνινθνλίαο Φχζζα,
ραξαθηεξίδνληαη απφ κηα θαληαζηαθή θαη εξσηθή πίζηε ζηνλ αιχγηζην ραξαθηήξα
ηεο νξγάλσζεο θαη ησλ ππνζηεξηθηψλ ηεο, θαζψο θαη απφ, πιήξε, πεξηθξφλεζε
απέλαληη ζηνπο δεχηεξνπο ξφινπο ησλ ερζξψλ: ε θαζηζηηθή ζεαηξηθή παξάζηαζε
είλαη έηνηκε λα πξνβάιιεη ην βίαην έξγν ηεο, κέζα απφ ην ηδαληθφ θαζεζηψο πνπ έρεη
ζθνπφ λα επηβάιιεη.

5.3 Το ηδαληθό θαζεζηώς ποσ ζα επηβάιιεη ε Φρσζή Ασγή

5.3.1 Η παγαληζηηθή θοζκοζεφρία θαη ε ταρηογράθεζε ηες ζτέζες κε
ηελ Δθθιεζία. Ζ Υξπζή Απγή, σο λαδηζηηθή νξγάλσζε, είλαη αληηρξηζηηαληθή θαη
παγαληζηηθή. Ο παγαληζηηθφο ραξαθηήξαο ηεο Υξπζήο Απγήο δηαθαίλεηαη κέζα απφ
ηελ ηαχηηζή ηεο κε ηνλ Υίηιεξ, αιιά θαη κέζα απφ θείκελα ησλ κειψλ ηεο. Σν
ρηηιεξηθφ θαζεζηψο ππήξμε ε πην αθξαία κνξθή παγαληζκνχ πνπ ελαληηψζεθε

44
Μηραινιηάθνο, Νίθνο (2014), ‘Δκείο νη θαθνί θαζίζηεο’, Λατθέο Δζληθηζηηθέο Δθδφζεηο, Αζήλα (ζει
141).

108
πιήξσο ζηνλ ρξηζηηαληζκφ, θαζψο ζεσξνχζε πσο κέζα απφ ηελ ζπκπφληα ζηνπο
επάισηνπο θαη ην θήξπγκα ηεο αγάπεο, κφιπλε ηελ θνηλσλία κε ην εβξατθφ κηθξφβην
θαη εκπφδηζε ηελ αξκφδνπζα θπιεηηθή νξγάλσζε ηεο θνηλσλίαο (Chapoutot,
2008/2013).

Ζ ιαίιαπα ηνπ Δβξαηνρξηζηηαληζκνύ (…..) είρε αθαλίζεη κε ιύζζα θαη

κηζζαινδνμία πάκπνιια ζηνηρεία ηνπ Λεπθνύ Πνιηηηζκνύ, γθξεκίδνληαο ηνπο
Αξραίνπο Θενύο από ηα βάζξα ηνπο (…..) ζηόρνο ηεο Δζληθνζνζηαιηζηηθήο
Δπαλαζηάζεσο ήηαλ ν εμνβειηζκόο ησλ ηνπδαηνρξηζηηαληθώλ δνγκάησλ θαη ε
αληηθαηάζηαζή ηνπο από κηα εζληθηζηηθή, παγαληζηηθή θνζκνζεσξία.45

Δίκαζηε παγαληζηέο γηαηί είκαζηε Έιιελεο, γηαηί καο είλαη αδύλαην λα

παξαδερζνύκε άιιεο αμίεο εθηόο από απηέο πνπ απνξξένπλ από ην ζαύκα ηνπ
Διιεληθνύ Πλεύκαηνο. Δίκαζηε παγαληζηέο γηαηί ζηε ζέζε ησλ εξώσλ θαη ησλ
θηινζόθσλ καο δελ ζα κπνξέζνπκε πνηέ λα βάινπκε πξνθήηεο ζθνηεηλνύο θαη
βαζηιηάδεο αηκνζηαγείο ελόο άμεζηνπ λνκαδηθνύ ιανύ.46

Ο παγαληζκφο ηεο Υξπζήο Απγήο απνξξέεη απφ ηελ βαζηά πίζηε ζηελ
αλσηεξφηεηα ηνπ ειιεληθνχ πλεχκαηνο. ΢ηφρνο ηνπ εζληθνζνζηαιηζηηθνχ ηεο
παγαληζκνχ είλαη ε επαλαθνξά ηεο ιαηξείαο ησλ αξραίσλ ζεψλ θαη ε θαηαζηξνθή
ηνπ ρξηζηηαληζκνχ πνπ ππνλνκεχεη ηελ άξηα ειιεληθή θπιή. Ζ παγαληζηηθή ηεο
θνζκνζεσξία ηάζζεηαη ελάληηα ζηνπο ερζξνχο (κεηαλάζηεο, ρξηζηηαλνί), ηνπο νπνίνπο
απνθαιεί αηκνζηαγείο θαη άμεζηνπο. Ο παγαληζηήο ηεο Υξπζήο Απγήο επηδηψθεη ηελ
ηηκσξία ηνπ άιινπ/ερζξνχ. Θεσξεί ηνλ εαπηφ ηνπ θαη ην ‘εκείο’ ηεο λαδηζηηθήο
ηδενινγίαο ηνπ σο θπξίαξρνπο ηεο αζσφηεηαο, ελψ ηνλ άιινλ/ερζξφ σο θαηεμνρήλ
ακαξησιφ.

45
Απφζπαζκα αλαξηεκέλν ζηνλ δηαδηθηπαθφ ηζηφηνπν ηεο Υξπζήο Απγήο, δεκνζηεπκέλν απφ:
Φαξξάο, Γεκήηξεο (2012), ‘Ζ καύξε βίβινο ηεο Υξπζήο Απγήο: Νηνθνπκέληα από ηελ ηζηνξία θαη ηε
δξάζε κηαο λαδηζηηθήο νκάδαο’, Δθδφζεηο Πφιηο, Αζήλα.

46
Απφζπαζκα ηεο εθεκεξίδαο ηεο Υξπζήο Απγήο, δεκνζηεπκέλν απφ: Φαξξάο, Γεκήηξεο (2012), ‘Ζ
καύξε βίβινο ηεο Υξπζήο Απγήο: Νηνθνπκέληα από ηελ ηζηνξία θαη ηε δξάζε κηαο λαδηζηηθήο νκάδαο’,
Δθδφζεηο Πφιηο, Αζήλα.

109
 Σν άηνκν γίλεηαη πξόζσπν θη’απνθηά κνξθή, δηακνξθώλεη ην ‘Δγώ’ κέζα ζην
‘Δκείο’ ηνπ ζπλόινπ (.....) Πξόζσπν κπνξεί λα είλαη κόλν έλα άηνκν πνπ
νινθιεξώλεηαη από ηελ θνηλσληθνπνίεζή ηνπ, κέζα από ηελ θνηλόηεηα (.....)
Απηόο ν αλώηεξνο ηύπνο αλζξώπνπ είλαη ην λέν είδνο αλζξώπνπ πνπ επηδηώθεη λα
47
πξαγκαηώζεη ν Δζληθηζκόο.

Ζ Υξπζή Απγή πιάζεη έλαλ θαηλνχξην εαπηφ, έλα κεγάιν εκείο, κηα λέα αξζεληθή
κήηξα θαη κηα δηθή ηεο ζξεζθεία, βαζηζκέλε ζηελ ειιεληθή γε θαη θπιή, ζηελ νπνία
θπξηαξρεί ε εμφλησζε ησλ ακαξησιψλ άιισλ (Ενπκπνπιάθεο, 2013). <<΢κύξλα,
ρξπζό θαη ιίβαλν ζηα ρέξηα δελ θξαηνύκε. Καλείο από εκάο δελ είλαη ηαπεηλόο. Σνλ
άξην ηεο εκέξαο καο δελ ηνλ δεηνύκε θαη νύηε πνηέ καο θόβηζε δαίκνλαο πνλεξόο>>
(Μηραινιηάθνο, 1980, Απφζπαζκα απφ ‘Ζ Δμνκνιφγεζηο ελφο Δζληθνχ’). Μέζα απφ
ηελ θαηλνχξηα ζξεζθεία θαη ηελ καλία ηεο θπιεηηθήο εζλνθάζαξζεο, ε Υξπζή Απγή
δεκηνπξγεί ηνλ εζληθφ παξάδεηζν ηεο απφιπηεο νκνηνγέλεηαο, ηνπ Αίκαηνο θαη ηεο
Σηκήο πνπ θαλέλαο ηαπεηλφο ρξηζηηαλφο, ραξαθηεξηδφκελνο σο πνλεξφο δαίκνλαο, δελ
έρεη ζέζε ζε απηφλ (Παπατσάλλνπ, 2013). ΢χκθσλα κε ηνλ Ενπκπνπιάθε (2013, ζει
45):

Ο παγαληζκόο είλαη έλλνηα επξύηεξε ηεο εηδσινιαηξίαο: δελ είλαη ε αθειήο

ζξεζθεία ηεο ιαηξείαο ησλ μνάλσλ θαη ησλ εηδώισλ, είλαη ην ξίδσκα ζηελ
ηνπηθόηεηα, είλαη ε απηνρζνλία, ε ιαηξεία ηεο Γεο θαη ηεο Φπιήο, ηνπ αίκαηνο, ε
έμαξζε ηεο θπζηθήο ξώκεο. Γηα ηε βηβιηθή παξάδνζε, ηειηθά, ν παγαληζκόο είλαη
ε βία, ε δηάθξηζε ησλ αλζξώπσλ ζε δηθνύο καο θαη μέλνπο, θίινπο θαη ερζξνύο.

΢ηφρνο ηεο παγαληζηηθήο Υξπζήο Απγήο είλαη θαη ε απηάξθεηα θαη ε

απηνρζνλία πνπ ζα επαλαθέξνπλ ηελ αμηνπξεπή δηαβίσζε ησλ ειιήλσλ. <<΢ΣΟΥΟ΢
Ζ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΑΤΣΑΡΚΔΗΑ ΢ΣΑ ΒΑ΢ΗΚΑ ΔΗΓΖ ΓΗΑΒΗΧ΢Ζ΢ ΣΟΤ ΛΑΟΤ ΜΑ΢ (.....)
Ο Έιιελαο λα γπξίζεη ζην ρσξάθη, ζην εξγνζηάζην, ηελ παξαγσγή θαη ηελ ζθιεξή
εξγαζία. Δύθνιεο ιύζεηο θαη δσξεάλ δαλεηθά δελ ππάξρνπλ>> (www.xryshaygh.com
΢ην αξρείν ‘Δζληθφ ζρέδην γηα κηα ειεχζεξε θαη ηζρπξή Διιάδα’). Ο παγαληζκφο
ζηεξίδεηαη ζηνλ ελζαξθσηή θαη απφιπην κεηαιιάθηε ηνπ ρξηζηηαληθνχ ιφγνπ ζε άξην
ιφγν. <<Πνηνο είλαη ν απόιπηνο κεηαιιάθηεο, ν θαηαιύηεο πνπ κεηαζηνηρεηώλεη ηνλ

47
www.xryshaygh.com Υξπζή Απγή/Σαπηφηεηα.

110
Υξηζηηαληθό Διιεληθό Μύζν ζε κεηα-Υξηζηηαληθό Άξην Λόγν; Δίλαη ζπλαξπαζηηθά
απιό. Ο Φίξεξ>> (ζει 74), <<Ο Άξηνο κύζηεο Αδόιθνο Υίηιεξ (…..) ν γελλήηνξαο
ελόο λένπ απζεληηθνύ αλειηθηηθνύ πνιηηηζκνύ, ηνπ Αξίνπ πνιηηηζκνύ, πνπ κέιιεη λα
εμειηρζεί ζηνλ θπξίαξρν πνιηηηζκό ηνπ θνζκηθνύ κήλα ηνπ ΢θνξπηνύ>> (ζει 50),
(απνζπάζκαηα απφ εζληθηζηηθφ βηβιίν ηεο Υξπζήο Απγήο) (Φηιίππνπ, 2008). Ο Φίξεξ
ηεο Υξπζήο Απγήο, θπζηθά, είλαη ν εγέηεο ηεο, ν Μηραινιηάθνο πνπ απνηειεί ηελ
ελζάξθσζε ηεο άξηαο θπιεηηθήο ηζηνξηθήο πξνέιεπζεο ησλ Διιήλσλ. Ζ Υξπζή Απγή
απηνπαξνπζηάδεηαη σο θαηέρνπζα κεηαθπζηθψλ παξνξκήζεσλ. Παξνπζηάδεηαη σο ην
θίλεκα ησλ εθιεθηψλ ηαγψλ/ε κεηελζάξθσζε ηεο ζείαο δχλακεο πνπ ζα επαλαθέξεη,
κέζσ ηνπ Φίξεξ ηεο, ηνλ θπξίαξρν άξην πνιηηηζκφ, ηελ δεκηνπξγία ηνπ νπνίνπ
μεθίλεζε ν άξηνο Φίξεξ Υίηιεξ πνπ ηνλ δνμάδεη ζαλ ζεφ.
Ζ Υξπζή Απγή έρεη αθνινπζήζεη ηα πξφηππα ηνπ ρηηιεξηθνχ θαζεζηψηνο
φζνλ αθνξά θαη ηελ ζρέζε κε ηελ εθθιεζία. Γηα ηελ αθξίβεηα, φηαλ ν λαδηζκφο
κεηεμειίρζεθε ζε θίλεκα κεγάιεο απήρεζεο άξρηζε λα ηεξεί πην κεηξηφθξνλε ζηάζε
απέλαληη ζηελ εθθιεζία. Ο ζθνπφο απηνχ ήηαλ θπζηθά ε ππνηαγή ηεο εθθιεζίαο
ζηνλ Υίηιεξ θαη ε απήρεζε ηνπ θηλήκαηνο ζηνπο ρξηζηηαλνχο (Ενπκπνπιάθεο, 2013).
<< (…..) ππνζηεξίδνπκε ηελ αλαβίσζε ηεο Αξραίαο ζενζέβεηαο; Αλακθίβνιια λαη.
Αιιά απηό ζα γίλεη όπσο θαη όπνηε ην νξίζνπκε Δκείο (…..) Ζ έκθαζε ζηε δηαθύιαμε
ηεο Φπιεηηθήο Φπρήο, ε απνζέσζε ηεο κνξθήο ηνπ Φίξεξ σο δηαρξνληθνύ ζπκβόινπ
ιατθήο Ζγεζίαο (…..) >>, <<΢ε ό,ηη αθνξά ηε ζξεζθεία ηεο νθείινπκε λα πηνζεηήζνπκε
κόλν ηελ πιεπξά ηεο εθείλε πνπ εθθξάδεη ηελ ακηγή αξία ζξεζθεπηηθόηεηα θαη ην
Πνιεκηθό Φπιεηηθό Ηδεώδεο θαη όρη νπνηαδήπνηε αλαηνιίηηθε δνμαζία θαη καγγαλεία
επηζσξεύηεθε εληόο ηεο κε ην πέξαο ησλ αηώλσλ>>, παιαηφηεξα απνζπάζκαηα ηεο
εθεκεξίδαο ηεο Υξπζήο Απγήο, δεκνζηεπκέλα απφ ηνλ Φαξξά (2012). Ζ δηπισκαηηθή
ζηάζε ηεο Υξπζήο Απγήο πξνο ηελ εθθιεζία ηεξεί ηελ εμήο ηαθηηθή: πξνζσξηλή
απνδνρή ηνπ ρξηζηηαληζκνχ, έσο φηνπ απνθαζίζεη ηελ αλαβίσζε ηεο αξραίαο
ζενζεβείαο θαη ηελ εγεκνληθή ζέζε ηνπ Φίξεξ Μηραινιηάθνπ σο άξηνπ θπιεηηθνχ
ελζαξθσηή θαη ζπκβφινπ ιατθήο εγεζίαο. Απφ ηελ ρξηζηηαληθή ζξεζθεία, απνδέρεηαη
κφλν ηελ πιεπξά πνπ εθθξάδεη ην θπιεηηθφ θαη πνιεκηθφ ηδαληθφ. <<Οη Άγηνη ηεο
ρξηζηηαληθήο ζξεζθείαο απέθηεζαλ ηδηάηηεξε αίγιε θαη ηθαλόηεηεο παίξλνληαο ηελ ζέζε
ησλ θαηά ηόπνπο αξραίσλ ζενηήησλ, νη νπνίεο γίλνληαλ αληηθείκελν επηθιήζεσο ησλ

111
πηζηώλ επί ζπγθεθξηκέλνπ ζθνπνύ>>48 (αληηθαηάζηαζε ηνπ Πνζεηδψλα απφ ηνλ Άγην
Νηθφιαν, ηεο Γήκεηξαο θαη ηεο Πεξζεθφλεο απφ ηνλ Άγην Γεψξγην, ηνπ Γηνλχζνπ
απφ ηνλ Άγην Σξχθσλα, ηνπ Αζθιεπηνχ απφ ηνλ Άγην Ησάλλε, ηεο Αζελάο απφ ηελ
Αγία κνξθή ηεο Παλαγίαο). Ο απψηεξνο ζθνπφο ηεο ηαθηηθήο ηεο Υξπζήο Απγήο
είλαη ε νκαιή κεηάβαζε ζηελ γλήζηα ειιεληθή ζξεζθεία πνπ ζα εγθαζηδξχζεη ν
Φίξεξ Μηραινιηάθνο.
Ζ ππνζηήξημε ηεο Υξπζήο Απγήο πξνο ηελ εθθιεζία έρεη θαηξνζθνπηθφ
πνιηηηθφ ραξαθηήξα, κπεκέλν ζηα πξφηππα ησλ λαδηζηηθψλ ηαθηηθψλ, θαη δηφινπ
ηπραίν είλαη πσο ζηα έληππα ηεο νξγάλσζεο ε κφλε αλαθνξά ζε Άγην είλαη απηή ζηνλ
Κνζκά ηνλ Αηησιφ, ηνλ νπνίν δηαθαηείρε έλαο έληνλνο αληηεβξατθφο δήινο (Φαξξάο,
2012). Απηφ πνπ πξνθαιεί απνξία απνηειεί ην γηαηί ην ζχλνιν ηεο εθθιεζίαο δελ
παίξλεη ζέζε επζέσο γηα ηελ ξαηζηζηηθή ηδενινγία θαη ηηο βίαηεο πξαθηηθέο ηεο
Υξπζήο Απγήο, αιιά αληηζέησο ηάζζεηαη, ελ πνιινίο, ππέξ ηεο, γεγνλφο πνπ εγείξεη
έληνλεο ππνςίεο γηα ελδερφκελε πξνζπάζεηα δηαθχιαμεο ησλ πξνλνκίσλ ηεο. Ζ
Δθθιεζία ηεο Διιάδνο, θαηά ηα ρξφληα ηεο Καηνρήο θαη ηνπ Δκθπιίνπ, έλησζε πνιχ
έληνλα ηελ θνκκνπληζηηθή απεηιή. Οη ηξφπνη δηαθχιαμεο ηεο εδξαησκέλεο ηεο
αθεξαηφηεηαο είλαη λα ηάζζεηαη απφιπηα ππέξ ησλ αληίζεησλ απφ ηηο θνκκνπληζηηθέο
ηδενινγίεο. Ζ ππνζηήξημε ηεο εθθιεζίαο πξνο ηελ Υξπζή Απγή, σο εζληθνπαηξησηηθφ
θφκκα, βαζίδεηαη ζην αίζζεκα αζθάιεηαο πνπ ηεο δεκηνπξγεί θαη ην νπνίν αθνξά ηελ
ππεξάζπηζε ηνπ ειιεληθνχ έζλνπο θαη ηελ δηαθχιαμε ηνπ ρξηζηηαληθνχ ειιεληζκνχ,
γεγνλφο πνπ έρεη ηηο ξίδεο ηνπ θαη ζηελ ζηελή ηεο ζρέζε κε ην δηθηαηνξηθφ θαζεζηψο
(Ενπκπνπιάθεο, 2013).
Ζ Δθθιεζία ηεο Διιάδνο θαίλεηαη λα ππνθιίλεηαη ζηνλ ξαηζηζηηθφ ιφγν ηεο
Υξπζήο Απγήο. Γηα ηελ αθξίβεηα, ελ πνιινίο, ηνλ πηνζεηεί πιήξσο. Ο ππνηηζέκελνο
ξφινο ηεο εθθιεζίαο πνπ άπηεηαη ηεο θηιαλζξσπίαο θαη κείσζεο ηεο θνηλσληθήο
νδχλεο θαη αληζνηήησλ έρεη πεξάζεη ζηελ ζθηά ηνπ βίαηνπ θαη θαζηζηηθνχ ιφγνπ ηεο
Υξπζήο Απγήο (΢πιινγηθφ, 2014). ΢ηελ Δθθιεζία ηεο Διιάδνο, ππάξρνπλ
κεηξνπνιίηεο πνπ ηάζζνληαη νινθάλεξα ππέξ ηεο Υξπζήο Απγήο. Ο κεηξνπνιίηεο
Καιαβξχησλ, Ακβξφζηνο, κέζα απφ ηελ πξνζσπηθή ηνπ ηζηνζειίδα πξνέηξεςε ηνπο
ρξπζαπγίηεο λα απνθχγνπλ ηηο αθξαίεο δειψζεηο θαη ζπκπεξηθνξέο, πξνθεηκέλνπ λα
απνηειέζνπλ ηελ ειπίδα ηνπ απειπηζκέλνπ έιιελα. Ο κεηξνπνιίηεο Γξπηλνππφιεσο-
Πσγσληαλήο-Κνλίηζεο, Αλδξέαο, απνθάιεζε κέιε ηεο Υξπζήο Απγήο σο ‘ηα θαιά

48
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, Καξαθψζηαο Δπάγγεινο, Άξζξν ‘Ληκπεξηαιηζκφο: Ο
Όπνπινο ερζξφο ησλ Δζλψλ’ (ζει 28).

112
παηδηά πνπ αγσλίδνληαη’ θαη ηνπο πξνέηξεςε λα αληηθαηαζηήζνπλ ην καχξν ρξψκα
ζηηο κπινχδεο ηνπο κε ην γαιάδην-ιεπθφ. Ο κεηξνπνιίηεο Πεηξαηψο, ΢εξαθείκ, δελ
έρεη έθδεια ππνζηεξίμεη ηελ Υξπζή Απγή, αιιά αμηνζεκείσην γεγνλφο απνηειεί ε
εκέξα ηεο ζπκπιεξσκαηηθήο ηνπ θαηάζεζεο γηα ηελ κήλπζή ηνπ πξνο ην Corpus
Christi, πνπ, θαηά ηνλ ίδην, ηπραία παξεπξίζθνληαλ ζην αζηπλνκηθφ ηκήκα, ηέζζεξηο
βνπιεπηέο ηεο Υξπζήο Απγήο (Εεζηκφπνπινο, Ζιηφπνπινο, Μπνχθνπξαο θαη
Παππάο) (Ενπκπνπιάθεο, 2013). Δπίζεο, ν ίδηνο ζε θήξπγκά ηνπ, ηα Υξηζηνχγελλα
ηνπ 2010, δήισζε πσο ν κνπζνπικαληζκφο απνηειεί κηα θαηαζηξνθηθή ιαηξεία
ζαλάηνπ, απφιπηα αληίζεηε απφ ηελ ειιεληθή ζξεζθεία. Σνλ Γεθέκβξην ηνπ ίδηνπ
έηνπο, δήισζε ζε ζπλέληεπμή ηνπ πσο ν ζησληζκφο απνηειεί ηελ παγθφζκηα
πξννπηηθή θαηαζηξνθήο ησλ νηθνγελεηαθψλ ζρέζεσλ (΢πιινγηθφ, 2014).
Γηαπηζηψλεηαη, ινηπφλ, πσο ππάξρεη κηα ηξαγηθή ζχγθιηζε αλάκεζα ζηηο ξαηζηζηηθέο
ηδενινγίεο ηεο Υξπζήο Απγήο θαη ζηνλ κηζαιιφδνμν αληηζησληζηηθφ ιφγν ηνπ
κεηξνπνιίηε Πεηξαηψο, ΢εξαθείκ.
Αλαηξέρνληαο ζην θνληηλφ παξειζφλ θαη ζηηο ζπγθεληξψζεηο πνπ νξγάλσζε ν
Αξρηεπίζθνπνο Υξηζηφδνπινο ην 2000, κε αίηεκα ηελ κε θαηάξγεζε ηνπ
ζξεζθεχκαηνο ζηηο αζηπλνκηθέο ηαπηφηεηεο, ην παξφλ έδσζαλ ρξπζαπγίηεο κε ην
ζχλζεκα ‘Να θαεί ε εβξαηνκαζνληθή βνπιή’ (Φαξξάο, 2012). Δπίζεο, ζην θήξπγκα
ηεο Αλάζηαζεο, ηνλ Απξίιην ηνπ 2005, ν Αξρηεπίζθνπνο Υξηζηφδνπινο είπε ηα εμήο:

Γελ ην αλέρνληαη νη δπλάκεηο ηνπ ζθόηνπο θαη ζέινπλ λα ην απνθεθαιίζνπλ, λα

ηζνπεδώζνπλ ηα πάληα δηα ηεο παγθνζκηνπνίεζεο, απηήο ηεο λέαο ζεόηεηαο πνπ
έρεη εκθαληζηεί καδί κε ηελ άιιε ζεόηεηα πνπ ιέγεηαη αλζξώπηλα δηθαηώκαηα θαη
ράξηλ απηήο ηεο ζεόηεηαο ζα πξέπεη λα πεξηζηείινπκε ηα δηθά καο δηθαηώκαηα.49

΢ε θήξπγκά ηνπ ζηηο 29-9-2005, είπε: <<΋πνηνο δελ πηζηεύεη ζηελ Διιάδα, ζηελ
παηξίδα θαη ηελ αμία ηνπ, δελ μέξσ αλ έρεη δηθαίσκα λα δεη ζ’απηή ηε ρώξα θαη ζ’απηή
ηε δσή>> (Παπατσάλλνπ, 2013). Μέζα απφ ηα ιεγφκελα ηνπ Αξρηεπίζθνπνπ
Υξηζηφδνπινπ, δηαθαίλνληαη ε ακθηζβήηεζή ηνπ πξνο ηηο αξρέο ηεο ηζφηεηαο θαη ησλ
αλζξσπίλσλ δηθαησκάησλ, θαζψο θαη ε πίζηε ζηελ ππεξνρή ηεο εζληθήο ηαπηφηεηαο
ησλ Διιήλσλ. Ο ιφγνο ηνπ θαίλεηαη λα ππνθιίλεηαη ζηνλ ξαηζηζηηθφ ηξφπν ζθέςεο.

49
Παπατσάλλνπ, Κσζηήο (2013), ‘Σα <<θαζαξά ρέξηα>> ηεο Υξπζήο Απγήο, Δθαξκνγέο λαδηζηηθήο
θαζαξόηεηαο’, Δθδφζεηο Μεηαίρκην, Αζήλα.

113
 Μέζα απφ ηελ γξήγνξε ραξηνγξάθεζε ηεο θαιήο ζρέζεο, ίζσο θαη
ζπλεξγαζίαο, αλάκεζα ζηελ Υξπζή Απγή θαη ηελ Δθθιεζία, ηα νμχκσξα ζρήκαηα
δηαθαίλνληαη μεθάζαξα: πξψηνλ, ην θπλήγη ησλ ερζξψλ/μέλσλ είλαη, ζηελ νπζία,
αληίζεην ηνπ αγαζνχ πνπ δίδαμε ν ρξηζηηαληζκφο θαη δεχηεξνλ, ν ελαγθαιηζκφο ελφο
αλζξψπνπ ηεο εθθιεζίαο, πνπ δηαθεξχζζεη ηελ αγάπε θαη ηελ αιιειεγγχε, κε έλαλ
ρξπζαπγίηε είλαη, ζηελ νπζία, ε αγθαιηά πξνο ηνλ ‘δηάβνιν’ ηεο βίαο θαη ηνπ
πνιέκνπ. <<Οη ηεξείο, ζενιόγνη θαη νη πηζηνί ησλ ελνξηώλ ηεο Οξζόδνμεο Δθθιεζίαο
είλαη βνπβά πξόζσπα, άθσλα. Έρνπλ δηαπαηδαγσγεζεί λα ζσπαίλνπλ (…..) αθήλνληαο
έηζη ειεύζεξν ην πεδίν ζηνπο θνληακεληαιηζηέο θαη ηνπο θαλαηηθνύο λα αθξίδνπλ>>
(Ενπκπνπιάθεο, 2013, ζει 93). Καη ν Αξρηεπίζθνπνο ηεο Ηεξαξρίαο, θπζηθά, ζησπεί
φρη κφλν απέλαληη ζηηο δειψζεηο ησλ κεηξνπνιηηψλ πνπ άπηνληαη ηνπ ξαηζηζκνχ, ηεο
κηζαιινδνμίαο θαη ηνπ αληηζεκηηηζκνχ, αιιά θαη πξνο ηηο πξαθηηθέο ηεο Υξπζήο
Απγήο πνπ ραξαθηεξίδνληαη απφ βία, ξαηζηζκφ θαη κίζνο, έλλνηεο θπζηθά αληίζεηεο
κε ηελ ρξηζηηαληθή παξάδνζε, αιιά πνιχ θνληά ζηελ πίζηε ζηνλ δηάβνιν. Ζ άκεζε
θαη έκκεζε ζηήξημε αλζξψπσλ ηεο Δθθιεζίαο ηεο Διιάδνο πξνο ηελ Υξπζή Απγή
θαίλεηαη λα έρεη δηεπξχλεη ηελ ηδενινγηθή επέθηαζε ηεο νξγάλσζεο ζηελ ρξηζηηαληθή
θνηλφηεηα.

5.3.2 Η επαλαθορά ηοσ αρταίοσ ποιεκηθού ηδεώδοσς. Ο κπζηθφο πξφγνλνο

ηεο Αξραίαο Διιάδαο θαη ε ιαηξεία πξνο ηελ κεηέξα θχζε είλαη αδηακθηζβήηεηα
παξφληα ζηα έληππα, δειψζεηο, ηδενινγία ηεο νξγάλσζεο ηεο Υξπζήο Απγήο.

Καη ζήκεξα πιένλ είλαη πνιινί πεξηζζόηεξνη νη ζπκπαηξηώηεο καο πνπ ηνικνύλ λα
θάλνπλ ην κεγάιν βήκα, πνπ ηνικνύλ λα νξζώζνπλ ην αλάζηεκά ηνπο απέλαληη ζε
όζνπο ηνπο ζηεξνύλ εκέξα κε ηελ εκέξα ηελ ειεπζεξία θαη ην κέιινλ ηνπο, πνπ
ηνικνύλ λα ζεθσζνύλ όξζηνη, λα βγνπλ από ηα αδηέμνδα όπνπ ηνπο έρνπλ
ζηξηκώμεη θαη λα δηεθδηθήζνπλ ην έδαθόο ηνπο.50

<<Έρνπκε ρξένο απέλαληη ζηελ Ιζηνξία ρηιηάδωλ εηώλ λα μαλαγίλνπκε έλα Μεγάιν
Έζλνο αληάμην ηνπ κεγάινπ ρζεο, πξννξηζκέλν γηα έλα κεγάιν αύξην>>
(www.xryshaygh.com Υξπζή Απγή/Ηδενινγία). <<Όπωο απέδεημε ν Μέγαο

50
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, ΢ρνηλάο ΢σηήξεο, Άξζξν ‘Φνξψληαο ηηο καχξεο κπινχδεο’
(ζει 7).

114
Αιέμαλδξνο, νη Γόξδηνη Δεζκνί δελ ιύλνληαη αιιά θόβνληαη>>.51 Σν έδαθνο/ε γε
εμηζψλεηαη κε ηνλ κεηξηθφ θφιπν θαη νη γφξδηνη δεζκνί εμηζψλνληαη κε ηηο
ζπγθξνχζεηο ηνπ νηδηπφδεηνπ ζπκπιέγκαηνο θαη ηελ επηζπκία θαηάθηεζεο ηεο
κεηέξαο θαη ηεο ζπλεπαγφκελεο παληνδπλακίαο: εμηζψζεηο πνπ επαλαθέξνπλ ην
πξνζσπηθφ ηζηνξηθφ παληνδχλακν παξειζφλ, ην νπνίν πξνβάιιεηαη ζην άξην
θπιεηηθφ παξειζφλ ησλ αξραίσλ ειιήλσλ. Μφλνλ χζηεξα ηεο θαηάθηεζεο ηεο
παληνδπλακίαο απφ ηελ Υξπζή Απγή, ζεσξείηαη πσο ην κέιινλ ησλ ειιήλσλ ζα είλαη
ειεχζεξν θαη απνκαθξπζκέλν απφ θάζε θνηλσληθφ, πνιηηηθφ θαη νηθνλνκηθφ
αδηέμνδν.

Βαδίδνπκε κε θάξν αζάλαηε Διιεληθή ςπρή πνπ ζα καο νδεγήζεη ζην κέιινλ,
ζηελ Νίθε πνπ δελ είλαη άιιε από ηελ θαηάθηεζε ηνπ Πεπξσκέλνπ καο, ζηελ Νίθε
πνπ δελ είλαη άιιε από ηελ έιεπζε ελόο Νένπ Αλζξώπνπ, ηνπ Ζξσηθνύ
Αλζξώπνπ. Ήξζακε λα ελώζνπκε παξειζόλ, παξόλ θαη κέιινλ θαη καδί κε ηα
Δζληθά καο ζύκβνια θέξακε θαη ηα ιάβαξα θαη ηα ρξώκαηα ηεο Λατθήο
Δζληθηζηηθήο Δπαλάζηαζεο.52

Σν θπιεηηθφ θαη πνιεκηθφ θαληαζηαθφ είλαη, ζηελ νπζία, ε πξνβνιή ηνπ

πιεγκέλνπ θαη δηαζηξνθηθνχ πξνζσπηθνχ θαληαζηαθνχ, θαη ζπλδέεη ην ηζηνξηθφ
παξειζφλ θαη πεπξσκέλν ελφο ιανχ κε ηελ αλψηεξε ππφζηαζε θαη ππεξνρή ηνπ
έλαληη ησλ άιισλ ιαψλ. Ζ βαζηά πίζηε ζηελ αλσηεξφηεηα ηεο θπιήο είλαη ε
καληψδεο επηζπκία επίηεπμεο ηεο κειινληηθά πξαγκαηηθήο παληνδπλακίαο, κε ζθνπφ
ηελ πξαγκάησζε ηεο αζπλείδεηεο επηζπκίαο δηαγξαθήο ηεο ςεπδεπίγξαθεο
πξσηαξρηθήο παληνδπλακίαο πνπ εκπνδίδεη ην πεπξσκέλν ηνπ πιεγκέλνπ ςπρηθνχ
νξγάλνπ.
Ζ Υξπζή Απγή ζεσξεί πσο ζα επηθέξεη ην απειεπζεξσκέλν πεπξσκέλν ησλ
ειιήλσλ, κέζα απφ ηελ θπιεηηθή θαη πνιεκηθή ηδενινγία ηεο.

Γηα όζνπο κπνξνύλ λα δνπλ πίζσ από ηελ νκίριε, θαη πνιύ πεξηζζόηεξν λα
εξκελεύζνπλ απηό πνπ βιέπνπλ, ε Σηκή, ε Δπζπλεηδεζία, ε ζπλερήο αλάπηπμε ηεο
Δζσηεξηθήο Όπαξμεο, ε Πίζηε ζηελ Ηδέα, ην Καζήθνλ, ν Πξνζσπηθόο Κώδηθαο
Ζζηθήο, ε Ηεξαξρία, ε Σάμε, ε ζεκαληηθή ηδηόηεηα λα ππνηάζζεηαη ην

51
΢ην ίδην, Μάζηνξαο Γηψξγνο, Άξζξν ‘Σν ΢παζί θαη ν Άλδξαο ηνπ Πνιέκνπ’ (ζει 35).
52
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, ΢ρνηλάο ΢σηήξεο, Άξζξν ‘Φνξψληαο ηηο καχξεο κπινχδεο’
(ζει 15).

115
 ζπλαηζζεκαηηθό-αηνκηθηζηηθό ζηνηρείν ηεο Πξνζσπηθόηεηαο ζε Αλώηεξνπο
΢ηόρνπο θαη Γηαρξνληθέο Αξρέο, όια απηά είλαη απαξαίηεηα ζηνηρεία ηεο
Πνιεκηθήο Ηδέαο θαη ζπγθεθξηκελνπνηνύλ ηελ αμηόινγε θαη ρανηηθή δηαθνξά
κεηαμύ Πξνζώπνπ θαη αηόκνπ.53

Ζ ηηκή, ε πξνζσπηθή εζηθή θαη ε πίζηε ζην θπιεηηθφ θαζήθνλ είλαη απηά πνπ
απαξηίδνπλ ηελ πνιεκηθή ηδέα θαη ηα νπνία ε Υξπζή Απγή ζα επαλαθέξεη
δεκηνπξγψληαο ηελ αλψηεξε θπιεηηθά Διιάδα. ΢ηελ θαληαζηαθή αλψηεξε θπιεηηθά
Διιάδα, ε ηεξαξρία, ε ηάμε θαη ν πεξηνξηζκφο ηνπ αηνκηθηζκνχ είλαη απηά πνπ ζα
αλαπηχμνπλ ηνλ εζσηεξηθφ θφζκν ηνπ αλζξψπνπ/ηελ εζσηεξηθή χπαξμή ηνπ. Σν
πξφζσπν θαίλεηαη λα απνηειεί ην επζπλείδεην θαη εζηθφ άηνκν πνπ είλαη
πξνζεισκέλν ζηελ θπιεηηθή θαη πνιεκηθή ηδέα. Σν άηνκν παξνπζηάδεηαη σο ην
εγσηζηηθφ νλ πνπ είλαη εγθισβηζκέλν ζηηο ζπγθξνχζεηο ηνπ αζπλεηδήηνπ θαη ζηα
έλζηηθηα απηνχ. Ζ επηδίσμε δηαρσξηζκνχ πξνζψπνπ θαη αηφκνπ απφ ηελ Υξπζή
Απγή κνηάδεη κε ηελ επηζπκία απνζπλαξκνιφγεζεο ηνπ παξφληνο θαη ηεο ζπλείδεζεο
θαη ηελ, εθ λένπ, ζπλαξκνιφγεζή ηνπο, κέζα απφ ηελ εχξεζε ησλ παζψλ ηνπ
αζπλεηδήηνπ, ψζηε λα επηηεπρζεί ν ηειηθφο ζθνπφο επαλαθνξάο ηεο αξραίαο ηδαληθήο
πνιηηείαο πνπ ζα ιπηξψζεη ηνλ πιεγκέλν ςπρηζκφ.
Καηά ηνλ Φαξξά (2012), νη αλαθνξέο ηεο νξγάλσζεο ηεο Υξπζήο Απγήο ζηελ
Αξραία Διιάδα απνηεινχλ ζηελ νπζία ‘αληηδάλεηα’ απφ ηνλ ρηηιεξηθφ λαδηζκφ θαη
εζληθνζνζηαιηζκφ, θηιηξαξηζκέλα θαη επαλαδηαηππσκέλα απφ ηνπο έιιελεο
λενλαδίζηεο, ιάηξεηο ηνπ Υίηιεξ. <<Ο παζηαζκέλνο αγώλαο καο πξέπεη λα’ρεη πιαηηά
αληηθείκελα: έλαο νιόθιεξνο πνιηηηζκόο αγσλίδεηαη γηα ηελ ύπαξμή ηνπ θη απηόο ν
πνιηηηζκόο ζα βαζηάμεη εθαηνκκύξηα ρξόληα γηαηί ζ’αγθαιηάζεη θαη ζα ζπληαηξηάζεη ηνλ
Διιεληζκό κε ηνλ Γεξκαληζκό>> (Hitler, 1925/2006, ζει 57). Ζ Υξπζή Απγή
επηδηψθεη λα λνκηκνπνηήζεη ηα ξαηζηζηηθά ηεο αηζζήκαηα κέζσ ηεο ηαχηηζήο ηεο κε
ηνλ κπζηθφ πξφγνλν ηεο αξραηφηεηαο θαη αθνινπζψληαο, πηζηά, ηα ηζηνξηθά
ηδενινγηθά κνξθψκαηα ηνπ απφιπηνπ εκπλεπζηή ηεο, ηνπ Υίηιεξ. Ννζηαιγεί ηελ
επηζηξνθή ζην ηδαληθφ θαληαζηαθά παξειζφλ ηεο πξνγνληθήο ηηκήο θαη ηνπ αγλνχ θαη
θαζαξνχ αίκαηνο (Παπαησάλλνπ, 2013). Ζ θαληαζηαθά εμηδαληθεπκέλε παξειζνληηθή
πξαγκαηηθφηεηα ησλ αξραίσλ ζεψλ εθθξάδεη ηελ επηζπκία επηζηξνθήο ζε κηα
πξνγελέζηεξε θαηάζηαζε, θαηά ηελ νπνία νη ζπλζήθεο θάληαδαλ ηδαληθέο: κηα

53
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 9, 2013, Μάζηνξαο Γηψξγνο, Άξζξν ‘Πξνζσπηθφηεηα θαη
Αηνκνθεληξηζκφο’ (ζει 14).

116
θαηάζηαζε, κέζα απφ ηελ νπνία ν άλζξσπνο γπξλά ζηελ απιφηεηα θαη ηελ άγλνηα,
φπνπ θάζε ηη κνηάδεη λέν θαη αλεμεξεχλεην θαη φπνπ ηα βίαηα έλζηηθηα δελ
πεξηνξίδνληαη, αιιά απνηεινχλ ηελ κφλε ιχζε. ΢ε κηα θαηάζηαζε, δειαδή,
αλαβίσζεο ηεο έθπιεμεο κπξνζηά ζηα κπζηήξηα ηεο δσήο, θαη σκήο βίαο πξνο ράξηλ
ηνπ θπιεηηθνχ πξνηχπνπ.
Ο κπζηθφο πξφγνλνο παξνπζηάδεηαη εμηδαληθεπκέλνο, σο ε κφλε απζεληία πνπ
κέζα απφ ηελ λνζηαιγία, αιιά θαη ηελ επαλαθνξά ηνπ ζα θέξεη ην θσο ηεο επφκελεο
ιπηξσηηθήο εκέξαο, κε φπια ηνλ πφιεκν θαη κε αζπίδα ηελ ηδενινγία: κηα
θαληαζηαθή νπηνπηθή πξνζδνθία λα ελζαξθψζνπλ ηνπο αξραίνπο πξνγφλνπο
(Φξαγθνπδάθε, 2013). <<Ζ πξναηώληα θξαπγή ησλ πξνγόλσλ καο. ΜΟΛΧΝ
ΛΑΒΔ>>.54 <<Κάησ από ηελ επηθάλεηα θξύβεηαη ό,ηη απνθαινύκε Ζξσηθό Σξόπν
Εσήο, όπσο αθξηβώο πίζσ από ηελ Ηδέα ηνπ Πνιέκνπ αλαπηύζζεηαη ην δίπηπρν
εμσηεξηθήο-εζσηεξηθήο ζύγθξνπζεο>>55. Ζ εμηδαλίθεπζε ηνπ πνιεκηθνχ ηδεψδνπο
είλαη ε κφλε εμαγληζηηθή ιχζε ηνπ εζσηεξηθά πιεγκέλνπ θαη θαηεζηξακκέλνπ
εαπηνχ. Ζ πξνζηαγή ηεο πξαγκαηνπνίεζεο ησλ εξσηθψλ πνιεκηθψλ ηδεσδψλ
παξνπζηάδεηαη σο ε κφλε ειπίδα αλαηξνπήο ηεο ζεκεξηλήο επψδπλεο θαη ζηεξεηηθήο
πξαγκαηηθφηεηαο. Μέζα απφ ηελ πνηεηηθή ζπιινγή πνπ εμέδσζε ν Μηραινιηάθνο, ην
1980, θάλεη επίθιεζε ζηνπο αξραίνπο Θενχο θαη θπξίσο ζηελ Αζελά, ηνλ Ήιην, ηνλ
Απφιισλα, ηνλ Πξνκεζέα θαη ηνλ Μέγα Πάλα. Οη ηαπηφηεηεο ησλ ζεψλ
νηθεηνπνηνχληαη απφ ηελ Υξπζή Απγή, θαζψο θέξεηαη λα κεηελζαξθψλεη ηηο
πνιεκηθέο θαη πλεπκαηηθέο ηνπο ηδηφηεηεο.
Ζ Αζελά είλαη ε ζεά ηεο ζνθίαο, ηεο ζηξαηεγηθήο θαη ηνπ πνιέκνπ. ΢πλδπάδεη
ηελ δχλακε θαη ηελ γελλαηφηεηα κε ηελ ζχλεζε θαη ηελ εμππλάδα. Ο ζεφο Ήιηνο
απνηειεί ηελ πεγή δσήο γηα ηελ γε. Δίλαη παγθφζκην θαη δηαρξνληθφ πλεπκαηηθφ
ζχκβνιν. ΢πκβνιίδεη θάηη ην παξζέλν θαη ζπλήζσο βξίζθεηαη πιάη ζηελ ζεά Αζελά.
Δπίζεο, είλαη ν θαηαζηξνθέαο ζεφο ηνπ ζαλάηνπ θαη ησλ επηδεκηψλ. Οξηζκέλεο
θνξέο, ηαπηνπνηείηαη κε ηνλ ζεφ Απφιισλα, ηνλ ζεφ ηνπ θσηφο, ηνπ ήιηνπ, ηεο
πνίεζεο θαη ηεο κνπζηθήο (Graves, 1955/1998). ΢ηελ νπζία, ην ζεθσκέλν ρέξη ηνπ
λαδηζηηθνχ ραηξεηηζκνχ ραηξεηά ηνλ Αλαηέιινληα Ήιην θαη βαζίδεηαη ζηνλ ειηαθφ
κχζν ησλ βφξεησλ Αξίσλ, γηα ηνπο νπνίνπο ην ζέακα ηνπ ήιηνπ ήηαλ θάηη ζπάλην θαη
κνλαδηθφ (Ρφιαλη, 2007/2008). Ο Πξνκεζέαο δελ είλαη άλζξσπνο, νχηε ζεφο, αιιά
Σηηάλαο, δειαδή ζπκπαληηθή δχλακε θαη πλεπκαηηθή δχλακε γλψζεο. Θπζηάζηεθε

54
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, 2013, Αιεμαλδξάθεο Κψζηαο, Άξζξν ‘Μνιψλ Λαβέ’ (ζει 16).
55
΢ην ίδην, Μάζηνξαο Γηψξγνο, Άξζξν ‘Σν ΢παζί θαη ν Άλδξαο ηνπ Πνιέκνπ’ (ζει 37).

117
γηα ηελ αλζξσπφηεηα, θαζψο έθιεςε ην ππξ απφ ηνπο ζενχο θαη ην πξνζέθεξε ζηνπο
αλζξψπνπο θαη, έηζη, έγηλε ν κεγαιχηεξνο επεξγέηεο ηνπο. Γηα ηελ αθξίβεηα, έπιαζε
ηνλ άλζξσπν καδί κε ηελ Αζελά, απφ πειφ θαη θσηηά. Μχεζε ηνπο αλζξψπνπο ζηελ
αλάπηπμε ησλ λνεηηθψλ ηνπο ηθαλνηήησλ θαη άξα, ζηελ ζπλεηδεηφηεηα, ζηελ
δεκηνπξγία θαη ζηελ θαηαλφεζε ησλ λφκσλ πνπ θπβεξλνχλ ην ζχκπαλ (Graves,
1955/1998).
Ο Μέγαο Παλ παξνπζηάδεηαη σο κηα θαληαζηαθή εξσηθή θηγνχξα πνπ δελ
πεζαίλεη πνηέ θαη πηζαλφηαηα ηαπηίδεηαη κε ηνλ δηάβνιν. Δπίζεο, θαηά ηελ
κπζνινγία, ήηαλ ε πξνζσπνπνίεζε ηεο γελεηηθήο δχλακεο θαη πξνζηάηεο ησλ
θπλεγψλ (Graves, 1955/1998).

΢ηγή ζην δάζνο παγεξή, νζκή εγθιήκαηνο, ζύιιεςηο ηεο ζηηγκήο θαη
αλζξσπνζπζία. Σξαγόκνξθνο επξόβαιε ηνπ Μύζνπ λνζηαιγόο, ΢αηαληθά
ππέξνρνο, ν Μέγαο Παλ. ΍ξα ηνπ δεηιηλνύ, ην ζθόηνο αλαηέιιεη θαη νη εμόξηζηνη
ηεο κέξαο, νη εσζθόξνη, νη πνηεηέο μππλνύλε. Ζδνληθά κε βιέκκα θόθθηλν, ζνιό,
ηπξαγληζκέλν, κηα θίηξηλε ΢ειήλε πνπ πξνβάιεη αληηθξύδνπλ θαη ηα ζηνηρεηά ηεο
λύρηαο μαλαδνύλε, νη κνλνκάρνη, νη θξεκαζκέλνη θαη νη ζπλσκόηεο. Καη Απηόο ζηε
κέζε ηνπ Νανύ, ζην θέληξν ηεο ηεξάζηηαο αηκάηηλεο θειίδαο, ζην βάζξν ηνπ
Βσκνύ, Σξαγόκνξθνο, ΢αηαληθά ππέξνρνο, ηελ ώξα δνμάδεη ηεο ζπζίαο, ησλ
επγεληθώλ ελζηίθησλ θαη ηεο βίαο. Απηόο, ν Αηώληνο Κπβεξλήηεο, ν Μέγαο Παλ.56

Σν απφζπαζκα απηφ εληάζζεηαη ζηελ πνηεηηθή ζπιινγή ηνπ Μηραινιηάθνπ. Απνηειεί

κηα κνξθή καχξεο ηέρλεο, κέζσ ηεο νπνίαο εθζεηάδεηαη ν πφιεκνο, ν ζάλαηνο θαη ν
ζαηαλάο, θαζψο βνεζνχλ ζην θπλήγη ηνπ ερζξνχ θαη είλαη ηθαλνί λα εμνινζξεχζνπλ
ηνπο ζπλσκφηεο. Παξφκνηα απνζπάζκαηα επίθιεζεο ζηνλ ζαηαλά απφ ηνλ
Μηραινιηάθν ζπλαληάκε θαη ζην βηβιίν ηνπ Οδπζζέα Παηεξάθε (1982, ζει 4-5),
κεγαινζηέιερνο ηεο Υξπζήο Απγήο:

Ο εξρνκόο ζνπ ζα ζεκάλεη ηελ αξρή ελόο θαηλνύξηνπ θόζκνπ βγαικέλν απ’ηελ
παιηά ζνπ δηδαρή ην κήιν πάιη δσζ’κνπ (.....) Δθείλν όκσο ην νπνίνλ
πξνζσπηθώο πεξηζζόηεξν ηηκώ εηο ην ‘Σν αζηξαθηεξό ζθνηάδη ηνπ Δσζθόξνπ’

56
Μηραινιηάθνο, Νίθνο (1980), ‘Ζ εμνκνιόγεζηο ελόο εζληθνύ’, Δθδφζεηο Διεχζεξε ΢θέςηο, Αζήλα,
(Απφζπαζκα ‘Ο Μέγαο Παλ’).

118
 είλαη (…..) ε πλεπκαηηθή ηόικε ελόο αλζξώπνπ λα κελ ππνινγίδε ηνλ ζθνηαδηζκόλ
είθνζη αηώλσλ θαη λα ηνικά αλαθνξάο εηο ηνπο παιαηνύο απσιεζζέληαο
παξαδείζνπο, νη νπνίνη ζπγρξόλσο είλαη θαη νη κειινληηθνί θόζκνη ησλ νλείξσλ
καο, ηα νπνία κε ηελ Βνύιεζίλ καο ζα γίλνπλ πξαγκαηηθόηεο.

Ο εσζθφξνο είλαη ν δηάβνινο. Δπίζεο, αθνξά ην κπζηθφ πξφζσπν ηνπ Απγεξηλνχ. Αλ

ιάβνπκε ππφςηλ, βέβαηα, ην ζηίρν ηνπ παξαθάησ ηξαγνπδηνχ, αληηιακβαλφκαζηε πσο
ν Μέγαο Παλ θαη ν εσζθφξνο, ζηα ιφγηα ηνπ Μηραινιηάθνπ, αληηπξνζσπεχνπλ ηνλ
ζαηαλά: << (…..) εκείο, ην Σάγκα Black Metal, ζα απνθαζίζνπκε γηα ηνλ ιαό καο (…..)
είρε ηε ιακπξή ηδέα λα ζηείιεη ηνλ κπάζηαξδν γην ηνπ, ηνλ γακεκέλν Ηεζνύ Υξηζηό.
Αιιά ηώξα ζα ζξηακβεύζεη ν Γηάβνινο (…..) Θα εθδηθεζνύκε…Γηςάκε γηα Αίκα>>,
δεκνζηεπκέλν απφ ηνλ Φαξξά (2012), απφζπαζκα ηνπ ηξαγνπδηνχ ‘Extreme
Unction’, ηνπ ειιελνλνξβεγηθνχ ζπγθξνηήκαηνο ‘Naer Mataron’, κέινο ηνπ νπνίνπ
είλαη ν Γηψξγνο Γεξκελήο, γλσζηφο σο Καηάδαο, βνπιεπηήο ηεο Υξπζήο Απγήο θαη
κέινο ηεο θεληξηθήο επηηξνπήο. Ζ επίθιεζε ζηνλ ζαηαλά αθνξά ηελ πίζηε ζηνλ
ζξίακβφ ηνπ θαη ζηελ ηθαλφηεηά ηνπ λα βνεζήζεη ζην έξγν ηεο Υξπζήο Απγήο πνπ
αθνξά ηελ αθαίκαμε θαη εμνιφζξεπζε ησλ μέλσλ/ερζξψλ θαη ηελ δεκηνπξγία ελφο,
απφιπηα, ξαηζηζηηθνχ, θπιεηηθνχ θαη πνιεκηθνχ θξάηνπο.
Σν θπιεηηθφ θαη ξαηζηζηηθφ θξάηνο ηεο Αξραίαο ΢πάξηεο απνηειεί ην κπζηθφ
πξφηππν ηεο Υξπζήο Απγήο. Ο ίδηνο ν Μηραινιηάθνο, άιισζηε, έρεη ζπγγξάςεη ην
ηζηνξηθφ κπζηζηφξεκα ‘Πχιεο ηεο Φσηηάο’, κέζσ ηνπ νπνίνπ αλαθέξεηαη ζηελ κάρε
ησλ Θεξκνππιψλ θαη εμπκλεί ηνπο Αξραίνπο ΢παξηηάηεο θαη ηε δξάζε ηνπο θαηά ησλ
δνχισλ. Ζ επίθιεζε ζηελ αξραία Κξππηεία απφ ηνλ Καζηδηάξε, ζηηο Θεξκνπχιεο ην
2008, απνηειεί κηα πξνγξακκαηηθή εμαγγειία ησλ δνινθνληθψλ επηζέζεσλ θαηά
κεηαλαζηψλ, αιιά θαη φπνησλ ζεσξνχληαη εζσηεξηθνί ερζξνί. << Καη αλακέλνπκε ηε
ζηηγκή ηεο κεγάιεο αληεπίζεζεο, βαδίδνληαο ζηα ρλάξηα ηεο αξραίαο Κξππηείαο, πνπ
έπιεηηε αζόξπβα, κέζα ζην απόιπην ζθόηνο θαη ηε ζησπή, ηνπο εζσηεξηθνύο ερζξνύο
ηεο πόιεσο>> (΢πιινγηθφ, Πεξηνδηθφ ‘Αιεthεηα’, Σεχρνο 7, 2013). Σα ιφγηα απηά
αλαθέξνληαη ζηελ δηεθδίθεζε ηνπ δηθαηψκαηνο λα δνινθνλείο ειεχζεξα φπνηνπο
ζεσξείο πσο είλαη εζσηεξηθνί ερζξνί. ΢ηελ νπζία, ε αξραία Διιάδα, ηελ νπνία
επηθαιείην, αθνξά ηελ Διιάδα ηνπ Υίηιεξ, γηα ηνλ νπνίν ε ΢πάξηε ήηαλ ην πξψην
ξαηζηζηηθφ θαη θπιεηηθά θαζαξφ θξάηνο. <<Ζ θπξηαξρία ησλ 6.000 ΢παξηηαηώλ επί
ησλ 350.000 εηιώησλ ζα ήηαλ αδηαλόεηε, αλ δελ ππήξρε ε αλώηεξε θπιεηηθή αμία ησλ
΢παξηηαηώλ. (…...) πξέπεη λα ζεσξνύκε ην ζπαξηηαηηθό θξάηνο ην πξώην ξαηζηζηηθό

119
θξάηνο>>, απφζπαζκα απφ ην δεχηεξν βηβιίν ηνπ Υίηιεξ, ην νπνίν εθδφζεθε θαηά
ηελ κεηαπνιεκηθή πεξίνδν (Chapoutot, 2008/2013). Ζ ηαχηηζε ηεο Υξπζήο Απγήο κε
ηνλ κπζηθφ πξφγνλν άπηεηαη ησλ ηδενινγηψλ ηνπ λαδηζκνχ θαη ηνπ
εζληθνζνζηαιηζκνχ, δειαδή ησλ ηδεψλ ηεο θπιεηηθήο εζλνθάζαξζεο θαη ηεο
ζπγθξφηεζεο κηαο ηαπηφηεηαο πνπ φπνηνο παξεθθιίλεη απφ απηή, νθείιεη λα
πιεξψζεη ην έγθιεκα ηεο χπαξμήο ηνπ. ΋πσο, ινηπφλ, ν θξχπηεο θαηαδίσθε ηνπο
είισηεο, έηζη θαη νη λενλαδίζηεο επηηίζεληαη θαη εμνληψλνπλ ηνλ ερζξφ. Καη ζηηο δχν
πεξηπηψζεηο, ν ππνηηζέκελνο ζθνπφο είλαη ε δηαθχιαμε θαη ε πξνζηαζία ηνπ θξάηνπο
απφ ηα κνιπζκέλα θχηηαξα ησλ άιισλ/μέλσλ.

5.3.3 Το αρηζηοθραηηθό θαζεζηώς ηες Φρσζής Ασγής. Απφ ην πξψην

θαηαζηαηηθφ ηεο, ην 1986, ε νξγάλσζε ηεο Υξπζήο Απγήο πξνέβαιε μεθάζαξεο
αληηξξήζεηο πξνο ηηο δεκνθξαηηθέο αμίεο, ηελ αξρή ηεο πιεηνςεθίαο, ηελ αξρή ηεο
ιατθήο θπξηαξρίαο, ηελ αξρή ηεο ηζφηεηαο θαη ηελ αξρή ηεο ειεπζεξίαο. Σν 1989,
κάιηζηα, ν ίδηνο ν Μηραινιηάθνο, ζε άξζξν ηεο εθεκεξίδαο ηεο νξγάλσζεο,
δηαθήξπμε πσο δελ πηζηεχεη ζην θαζεζηψο ηεο δεκνθξαηίαο θαη γη’απηφ δελ ζα
θαηέβεη ζηηο εθινγέο (Υαζαπφπνπινο, 2013). Ζ απφθαζε απηή ζηεξίδεηαη ζην θαχιν
θαζεζηψο ηνπ θνηλνβνπιεπηηζκνχ, φπσο ην ραξαθηεξίδεη. Ο ζθνπφο ηνπ
Μηραινιηάθνπ είλαη ε εθκεηάιιεπζε ησλ δεκνθξαηηθψλ θαλφλσλ, ψζηε λα πξνβεί
ζηελ αλάιεςε ηεο εμνπζίαο θαη ζηελ θαηάξγεζε ηνπ θνηλνβνπιεπηηζκνχ. Μία
απφιπηε κίκεζε ηεο ρηηιεξηθήο ηαθηηθήο: φηαλ ν Υίηιεξ εγθαζίδξπζε ηελ δηθηαηνξία,
θχξπμε εθηφο λφκνπ ηα θφκκαηα ηεο αληηπνιίηεπζεο θαη νη πνιηηηθνί αληίπαινη
θαηαδηψθνληαλ θαη δνινθνλνχληαλ (Φξαγθνπδάθε, 2013). Ζ θαζηζηηθή πνιηηηθή ηεο
Υξπζήο Απγήο θαηλνκεληθά ζέβεηαη ηηο αξρέο ηεο δεκνθξαηίαο θαη ηνπ θξάηνπο
δηθαίνπ, παξάιιεια φκσο αληηηίζεηαη ζηελ ειεπζεξία θαη ζηνλ αμηαθφ πινπξαιηζκφ,
ηηο ζεκειηψδεηο δειαδή αξρέο ηνπ δεκνθξαηηθνχ ζπζηήκαηνο. Δλψ, θαηλνκεληθά θαη
πάιη, ζέβεηαη ηελ εηεξφηεηα, παξάιιεια απνδέρεηαη ηελ αληζφηεηα ζην εζσηεξηθφ
ηνπ ιανχ, κε βάζε ηελ εζληθή θαη πνιηηηζκηθή πξνέιεπζε (Γεσξγηάδνπ, 2008).
<<Πηζηεύσ αθιόλεηα ζηελ αληζόηεηα ησλ αλζξώπσλ>> (Μηραινιηάθνο, 2014, ζει
135). Με ηελ θξάζε απηή, ν Μηραινιηάθνο πξαγκαηνπνηεί κηα επίθιεζε ζηελ
απζεληία, αλαπαξάγνληαο ζηίρνπο ηνπ Καδαηδάθε, έηζη ψζηε λα εθθξάζεη ηνλ
ξαηζηζκφ θαη ην κίζνο ηνπ πξνο ηνλ δηαθνξεηηθφ ερζξφ πνπ νθείιεη λα ηζνπεδσζεί.
Υαξαθηεξηζηηθφ είλαη θαη ην απφζπαζκα ηεο Υξπζήο Απγήο πνπ αθνξά ηελ ηηκσξία
ησλ εγθιεκάησλ αιινδαπψλ: <<Ηδηώλπκν όπνην έγθιεκα ηειεί αιινδαπόο. Οη πνηλέο

120
δελ ζα εθηίνληαη ζε θπιαθέο, αιιά ζε εηδηθνύο ρώξνπο θξάηεζεο, όπνπ παξάιιεια ζα
παξάγεηαη έξγν ππέξ ηνπ Γεκνζίνπ>> (www.xryshaygh.com Υξπζή Απγή/Πνιηηηθέο
Θέζεηο). Ζ δηάθξηζε ζηελ έθηηζε ηεο πνηλήο ησλ αιινδαπψλ, κε ζθνπφ ηελ παξνρή
δεκφζηνπ έξγνπ, ζπκίδεη ηα λαδηζηηθά ζηξαηφπεδα ζπγθέληξσζεο, φπνπ ε ζθιεξή
εξγαζία ησλ θξαηνπκέλσλ ζε έξγα κεγάισλ βηνκεραληψλ ζα επέθεξε θαη ηνλ
βάλαπζν ζάλαηφ ηνπο. <<΢εβόκελνη ηελ πλεπκαηηθή, εζληθή θαη θπιεηηθή αληζόηεηα
ησλ αλζξώπσλ κπνξνύκε λα νηθνδνκήζνπκε θνηλσλία δηθαίνπ θαη ηζνλνκίαο>>
(www.xryshaygh.com Υξπζή Απγή/Σαπηφηεηα). Ζ Υξπζή Απγή, αξλνχκελε ηελ
δεκνθξαηία, απηνπαξνπζηάδεηαη σο ε παλίζρπξε δχλακε/ν πξσηεξγάηεο, ιφγσ ηεο
πλεπκαηηθήο, εζληθήο θαη θπιεηηθήο ππεξνρήο ηεο, πνπ ζα απνηειέζεη ηελ απαξρή ηεο
ιεπθήο θπιήο θαη ηεο δηάδνζεο ηνπ ειιεληθνχ πλεχκαηνο, ζέηνληαο ηα ζεκέιηα ελφο
λένπ παληνδχλακνπ αξηζηνθξαηηθνχ θαη δίθαηνπ θαζεζηψηνο, χζηεξα, θπζηθά, ηεο
θαηαζηξνθήο ηνπ δεκνθξαηηθνχ.
΢ε άξζξν ζην Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’57, παξνπζηάδεηαη ε ζχγρξνλε πνιηηηθή
χβξηο ησλ θαζεζησηηθψλ δεκνθξαηηθψλ νξγάλσλ, κέζα απφ ηνλ παξαιιειηζκφ κε
ηελ έλλνηα θαη ηελ ηηκσξία ηεο χβξεσο, θαηά ηελ αξραία πξνγνληθή παξάδνζε:

΋ηαλ θάπνηνο ππεξεθηηκνύζε ηηο ηθαλόηεηεο θαη ηελ δύλακή ηνπ,

ζπκπεξηθεξόκελνο κε ηξόπν αιαδνληθό, πξνζβιεηηθό θαη βίαην απέλαληη ζηνπο
άιινπο, ζηνπο λόκνπο ηεο πνιηηείαο θαη απέλαληη ζηνλ άγξαθν ζετθό λόκν (…..)
έκνηαδε κε κηα πξνζπάζεηα ππέξβαζεο ηεο ζλεηήο ηνπ θύζεο θαη ηελ επηζπκία ηνπ
λα εμνκνησζεί κε ηνπο ζενύο, κε ζπλέπεηα ηελ πξνζβνιή θαη ηελ νξγή ηνπο (.....)
Οθείινπλ, όκσο, λα γλσξίδνπλ όηη δελ δύλαληαη λα απνθύγνπλ ην θπζηθό
επαθόινπζν, πνπ δελ είλαη άιιν από ηελ παξαδεηγκαηηθή ηνπο ηηκσξία. Οη
ζπκθνξέο πνπ πξνθαινύλ επηζηξέθνπλ ζε απηνύο, κέζσ ηεο νινθιεξσηηθήο
θαηαζηξνθήο ηνπο.

Οη απεηιέο εθδίθεζεο θαη νινθιεξσηηθήο θαηαζηξνθήο ησλ εθπξνζψπσλ ηνπ

δεκνθξαηηθνχ θαζεζηψηνο πνπ δηέθζεηξαλ ηελ Διιάδα είλαη έθδεινη θαη ζα
πξαγκαηνπνηεζνχλ κέζα απφ ηελ εγθαζίδξπζε ηεο αξηζηνθξαηίαο ηεο Υξπζήο Απγήο,
ε νπνία ιφγσ ηεο κεηελζαξθσκέλεο ζετθήο ηεο ππφζηαζεο ζα απνλείκεη δηθαηνζχλε.
΢ηφρνο ηεο Υξπζήο Απγήο είλαη ε αλαηξνπή ηνπ δηεθζαξκέλνπ κεηαπνιηηεπηηθνχ
ζπζηήκαηνο εμνπζίαο, κέζσ ηεο εθινγηθήο δηαδηθαζίαο.
57
Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 7, 2014, Καηεξίλα Μ., Άξζξν ‘<<Όβξηο>>: Σν κέγα ζθάικα πνπ
πνηέ δελ κέλεη αηηκψξεην’ (ζει 65-66)

121
 Αγσληδόκαζηε γηα εζληθή αλεμαξηεζία, ιατθή θπξηαξρία θαη πνιηηηθή θάζαξζε. Να
ηηκσξεζνύλ όζνη επέλδπζαλ ζηνλ δηαζπξκό ηεο Παηξίδαο καο θαη θέξδηζαλ ηνλ
θαηήθνξν ηεο Διιάδνο (.....) Γηα λα πεηύρνπκε ηνπο ζηόρνπο απηνύο ρξεηαδόκαζηε
ηελ απόιπηε πιεηνςεθία ζην θνηλνβνύιην, ώζηε λα είλαη εθηθηή ε ΢πληαγκαηηθή
Αλαζεώξεζε.58

Ζ αξηζηνθξαηία ηεο Υξπζήο Απγήο ζα πξνβεί ζε πνιηηηθή θάζαξζε, ζπληαγκαηηθή

αλαζεψξεζε θαη εγθαζίδξπζε ηεο ιατθήο θπξηαξρίαο, φηαλ ζα ζπγθεληξψζεη ηελ
απφιπηε πιεηνςεθία ζην θνηλνβνχιην. Μεηά απφ απηήλ ηελ εθινγηθή αλαηξνπή, ζα
πξνβεί ζηελ θαηάξγεζε ηεο εθινγηθήο δηαδηθαζίαο θαη ηελ νξηζηηθή εγθαηάζηαζε
ηνπ αξηζηνθξαηηθνχ θαη δηθηαηνξηθνχ θαζεζηψηνο ηεο.
΢ην ηδαληθφ αξηζηνθξαηηθφ ηεο θαζεζηψο, ε Υξπζή Απγή ζα πξνβεί ζε
θαηάξγεζε ηνπ θνηλνβνπιεπηηζκνχ θαη ζηελ δεκηνπξγία ηνπ ‘γλήζηνπ’ ιατθνχ
θξάηνπο, ρσξίο θνηλνβνπιεπηηθνχο εθπξνζψπνπο, αιιά κέζα απφ ηελ ηζρπξή εγεζία
ηνπ λένπ θπιεηηθά θαζαξνχ θξάηνπο. <<Αγωληδόκαζηε γηα ηα δίθαηα ηεο Λαϊθήο
Κνηλόηεηαο ηωλ Ειιήλωλ>> (www.xryshaygh.com Υξπζή Απγή/Ηδενινγία). <<Ο
Λαόο είλαη ν πξαγκαηηθόο άξρνληαο, εγεκνλεύεη ηνλ εαπηό ηνπ κέζα απ’ηνλ Ζγέηε
ηνπ>>( www.xryshaygh.com/index.php/kinima ). Γηα ηελ δεκηνπξγία ηνπ ιατθνχ
απηνχ θξάηνπο απαηηείηαη ε αλχςσζε ηνπ εζληθηζκνχ, κέζα απφ ηελ νξηζηηθή
ηζνπέδσζε ηνπ ζησληζηηθνχ θαπηηαιηζκνχ θαη ζνζηαιηζκνχ θαη ηελ ζηξνθή ηεο
νηθνλνκίαο ζηελ ππεξεζία ηνπ έζλνπο. Ζ αμηνθξαηία ζα εθηηκάηαη απφ ηελ
αξηζηνθξαηία ησλ νιίγσλ/εθιεθηψλ θαη ζα ιακβάλεη ρψξα ε εθηίκεζε ηεο
δεκηνπξγηθφηεηαο θαη ησλ ηθαλνηήησλ εξγνδνηψλ θαη εξγαδνκέλσλ θαη, θπζηθά, ε
επηιεθηηθή ηζφηεηα πξνο ηα κέιε ηεο θνηλσλίαο (Φξαγθνπδάθε, 2013). <<Η
ΑΡΙ΢ΣΟΚΡΑΣΙΑ ΓΕΝΝΙΕΣΑΙ ΑΠΟ ΣΗΝ ΑΞΙΟΚΡΑΣΙΑ. ΓΙΑ ΣΟΤΣΟ ΠΟΛΕΜΩ
ΌΛΕ΢ ΣΙ΢ ΟΛΙΓΑΡΥΙΕ΢>> (www.xryshaygh.com Υξπζή Απγή/Σαπηφηεηα). Σν
αξηζηνθξαηηθφ/νιηγαξρηθφ ηεο θαζεζηψο ζα βαζηζηεί ζηα παξειζνληηθά πξφηππα ηνπ
ζπαξηηαηηθνχ/ηπξαλληθνχ θξάηνπο: νη ρξπζαπγίηεο ζα θπβεξλνχλ, θαζψο απνηεινχλ
ηνπο άξηζηνπο, ηνπο εθιεθηνχο ηαγνχο ηεο θπιεηηθήο ηδέαο, θαη απηνχο πνπ έρνπλ
δηαθξηζεί γηα ηελ αγσληζηηθφηεηα, ηελ αληδηνηέιεηα θαη ηελ πξνζήισζή ηνπο ζηελ
παλάξραηα ηδέα ηνπ πνιεκηθνχ ηζηνξηθνχ παξειζφληνο ηεο Διιάδαο (Φαξξάο, 2012).

58
www.xryshaygh.com Υξπζή Απγή/Πνιηηηθέο Θέζεηο.

122
 Ζ ηεξάξρεζε ηεο θνηλσληθήο δνκήο ζα βαζίδεηαη ζηελ άληζε θαηαλνκή
αγαζψλ θαη πξνλνκίσλ, φρη αλάινγα κε ηελ ηαμηθή ζέζε, αιιά κε βάζε ηηο
ηθαλφηεηεο θαη ηα ηαιέληα ησλ αηφκσλ θαη, θπξίσο, βάζεη ηεο ηεξάξρεζεο ησλ πηζηψλ
θαη ηπθιά ππάθνπσλ πξνο ηνλ εγέηε. Σν θαληαζηαθφ θαζεζηψο ηεο αξηζηνθξαηίαο
πνπ ζα επηβάιιεη ε Υξπζή Απγή είλαη εμ’νινθιήξνπ δνκεκέλν πάλσ ζηνλ
ξαηζηζηηθφ ηξφπν ζθέςεο θαη έρεη ηηο εμήο αξρέο: Απαηηείηαη απφιπηε πίζηε ζηνλ
λφκν ηεο θχζεο γηα ηελ θπξηαξρία ηνπ ηζρπξφηεξνπ/ηνπ άξηζηνπ θαη πίζηε ζηελ νιηθή
θπιεηηθή θαη θνηλσληθή θάζαξζε <<ην αδύλακν δελ έρεη ζέζε ζηε θύζε, γηαηί αλ
επηθξαηνύζαλ ηα αδύλακα δελ ζα ππήξρε ε δσή>> (Ηδενι. Κεηκ., xryshaygh.com). Ζ
Υξπζή Απγή ζεσξεί πσο ρσξίο ηελ αξηζηνθξαηία ηεο δελ ζα ππήξρε δσή. Ζ Υξπζή
Απγή εμηζψλεη ηελ νξγάλσζή ηεο κε ηελ ίδηα ηε δσή. Ζ αγάπε ηνπ ιανχ πξνο ηνλ
ζάλαην θαη ην πνιεκηθφ ηδεψδεο είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ απνθπγή ηεο αιινίσζεο
ηεο ειιεληθήο θπιήο θαη ηελ επίηεπμε ηνπ εθδησγκνχ ηεο εβξατθήο ζαπίιαο, αιιηψο
είλαη πξνηηκφηεξνο ν ζάλαηνο. Ζ επέθηαζε ησλ ζπλφξσλ γηα ηελ θαηάθηεζε ηεο
πιήξνπο παληνδπλακίαο είλαη ε κφλε ιχζε γηα ηελ δεκηνπξγία ηεο ηδαληθήο κεγάιεο
Διιάδαο: <<Ζ Διιάδα ή ζα είλαη κεγάιε θαη θπξίαξρε ή δελ ζα είλαη θαζόινπ
Διιάδα>>, απφζπαζκα απφ ηελ ηζηνζειίδα ηεο Υξπζήο Απγήο, δεκνζηεπκέλν απφ
ηελ Φξαγθνπδάθε (2013), << (.....) ζην βάζνο ηνπ δηθνύ καο νξίδνληα αλαηέιιεη
κηα κεγάιε θαη ηζρπξή Ειιάδα, κηα λέα Υξπζή Απγή ηνπ Ειιεληζκνύ>>
(www.xryshaygh.com Υξπζή Απγή/Πνιηηηθέο ζέζεηο). Ζ κεγάιε θαη ηζρπξή Διιάδα
ζπκβνιίδεη ηνλ κεηξηθφ θφιπν θαη ηελ παληνδπλακία χζηεξα ηεο θαηάθηεζήο ηνπ. Ζ
αζπλείδεηε αλάγθε απφθηεζεο ηεο πξσηαξρηθήο ςεπδαηζζεζηαθήο παληνδπλακίαο
ελαπνηίζεηαη θαη πξνβάιιεηαη ζηνπο εδαθηθνχο επεθηαηηζκνχο.
Σν αξηζηνθξαηηθφ θαζεζηψο ηεο Υξπζήο Απγήο δίλεη ςεπδαηζζεζηαθά φλεηξα
ηεο κεγάιεο αλαηξνπήο θαη ηεο δεκηνπξγίαο κηαο ηδαληθήο ειιεληθήο πνιηηείαο:

Ο ιαόο πξέπεη επηηέινπο λα θαηαιάβεη όηη εκείο νη Δζληθηζηέο είκαζηε ε κνλαδηθή

εγγύεζε θαη ειπίδα γηα ηελ κεγάιε αλαηξνπή (.....) γηα ηελ αλαγέλλεζε ηνπ
Έζλνπο καο, γηα κηα λέα Υξπζή Απγή ηνπ Ειιεληζκνύ δίλνπλ ηελ κάρε νη
αγωληζηέο θαη νη αγωλίζηξηεο ηνπ Λαϊθνύ Εζληθηζηηθνύ Κηλήκαηνο. 59

Ζ θαηλνχξηα επίπιαζηε θαη θαληαζηαθή ηαπηφηεηα ηνπ έιιελα, πιήξσο

απνκαθξπζκέλε απφ ηελ πξαγκαηηθφηεηα θαη ηελ αιήζεηα, είλαη απηή πνπ ζα
59
www.xryshaygh.com Υξπζή Απγή/Ηδενινγία.

123
εληζρχζεη ηνλ πιεγκέλν λαξθηζζηζκφ ησλ αηφκσλ ηεο Υξπζήο Απγήο θαη ην
απνηπρεκέλν εγψ ηνπο, κέζα απφ ηελ επηηέιεζε ηεο θαζηζηηθήο ζεαηξηθήο ηξαγσδίαο
ηεο.

124
 Σσκπεράζκαηα
Οη θελνί θαη ζξπκκαηηζκέλνη άλδξεο ηεο Υξπζήο Απγήο είλαη ζπλνδνηπφξνη ζην
νκνηνγελέο ζηξαηησηηθφ ζχλνιν ηεο νξγάλσζεο. Σν ππεξεγψ ηνπο έρεη θαηαθπξηεπζεί
απφ έλζηηθηα βίαο, ππεξαξζεληθφηεηα, καληψδε δηαθχιαμε ηεο θαζαξφηεηαο ηνπ
αίκαηνο θαη εθδησγκφ ησλ ζειπθνπνηεκέλσλ ερζξψλ, κέζα απφ ηηο ζαδνκαδνρηζηηθέο
πξαθηηθέο ησλ ηαγκάησλ εθφδνπ.
Ο πξαγκαηηθφο ερζξφο ησλ θαζηζηψλ είλαη ν ίδηνο ηνπο ν εαπηφο (Bollas,
1993). Ζ επηζπκία εμφλησζεο ησλ εζσηεξηθψλ πεξηερνκέλσλ, επηζηξνθήο ζε έλα
κέξνο ρσξίο δηακάρε θαη απφγλσζε, θαηεδάθηζεο ηνπ εγψ θαη έληαμεο ζε κηα
κεγαιχηεξε νληφηεηα απνηεινχλ κέξε ηνπ ελζηίθηνπ ζαλάηνπ θαη θαηάινηπα ηνπ
πξνζσπηθνχ ηξαχκαηνο. Μέζα ζηελ θνηλσλία, ε θχζεη επηζεηηθφηεηα ηνπ αηφκνπ
εκπνδίδεηαη θαη απσζείηαη ζε κεγάιν βαζκφ. Ζ απνηπρία ηνπ εγψ λα απνθχγεη ηελ
έθξεμε ηεο εζσηεξηθήο πίεζεο νδεγεί ζηελ βίαηε εμσηεξίθεπζε θαη πξνβνιή ησλ
νξκψλ (Freud, 1915/2005α). Ζ δσψδεο θχζε ηνπ αλζξψπνπ ζπάεη ηα δεζκά θαη
απειεπζεξψλεηαη θαηαζηξνθηθά, κεηαβηβάδνληαο εμσηεξηθά ηα αλζξψπηλα
απσζεκέλα, ζε πεξηφδνπο θνηλσληθήο ηαπείλσζεο θαη εζληθνχ ηξαχκαηνο.
Οη θνηλσληθέο αηηίεο αλφδνπ ηνπ θαζηζκνχ αθνξνχλ ηελ απμαλφκελε έληαζε
ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο, ηελ εληεηλφκελε απνγνήηεπζε απφ ηνλ θνηλνβνπιεπηηζκφ,
ηελ αχμεζε ησλ πνζνζηψλ θηψρεηαο θαη ηελ απνηπρία ησλ (πξψελ θαη λπλ)
θνκκάησλ εμνπζίαο ζε ζρέζε κε ηα φζα ππφζρνληαη. Οη λενθηιειεπζεξηθέο πξαθηηθέο
δηαρείξηζεο ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο θαη νη κλεκνληαθέο πνιηηηθέο θέξλνπλ πην θνληά
ηνλ θαζηζκφ ζηελ εμνπζία, θαζψο έρνπλ νδεγήζεη ζε θφβν θαη απνγνήηεπζε ηνπο
πνιίηεο, θαζψο θαη ζε έληνλε δπζαξέζθεηα πξνο ηελ θαηάρξεζε ησλ απνθαινχκελσλ
(απφ ηα πξψελ θαη λπλ θφκκαηα) δεκνθξαηηθψλ γξακκψλ. Καη ζηελ πεξίπησζε ηεο
λαδηζηηθήο Γεξκαλίαο, άιισζηε, πξηλ ηελ άλνδν ηνπ Υίηιεξ ζηελ εμνπζία, ε ρψξα
βξηζθφηαλ ζε ζπλερή θαηάζηαζε έθηαθηεο αλάγθεο. Οη λενλαδηζηέο ηεο Υξπζήο
Απγήο παξνπζηάδνληαη σο αληηζπζηεκηθφ θφκκα πνπ κάρεηαη γηα ην δίθαην θαη ηα
ηδαληθά ηνπ ιανχ, ελψ ζηελ πξαγκαηηθφηεηα ιεηηνπξγεί ζαλ ζηξαηησηηθφ ζθέινο ηνπ
λενθηιειεπζεξηζκνχ, δνκεκέλν ζε ρξφληεο θαη ζεκειησκέλεο ζρέζεηο κε ηνλ ζηξαηφ,
ηελ εθθιεζία, ηελ αζηπλνκία, ηελ δηθαηνζχλε θαη ην θεθάιαην.
Σν θαζηζηηθφ θαζεζηψο ηεο Υξπζήο Απγήο έρεη ηελ αλάγθε δεκηνπξγίαο κηαο
θαηλνχξηαο θαληαζηαθήο ηαπηφηεηαο θαη ελφο λένπ επίπιαζηνπ θφζκνπ, ψζηε λα
επηβηψζνπλ ςπρηθά ηα λαξθηζζηζηηθά δέζκηα άηνκα. Ο λένο θφζκνο απνηειεί ηελ

125
αξζεληθή κήηξα πνπ ηθαλνπνηεί θαη, ηαπηφρξνλα, αξλείηαη ηελ πξσηαξρηθή επηζπκία
χπαξμεο κέζα ζε έλα κεγαιχηεξν φιν, ην ζψκα ηεο κεηέξαο (Wieland, 2015). Ζ
πξσηφγνλε θαληαζίσζε ηεο έλσζεο κε ηελ κεηέξα είλαη ε πην ηζρπξή επρή ηεο
Υξπζήο Απγήο θαη κεηαβηβάδεηαη ζηελ έλσζε ηεο νκάδαο κε ηνλ Φίξεξ θαη ζηελ
δεκηνπξγία ηεο κεγάιεο Διιάδαο, κέζα απφ ηελ επαλαθνξά ησλ παξειζνληηθψλ
πνιεκηθψλ ηδεσδψλ θαη ηελ πξνζάξηεζε λέσλ εδαθψλ.
Γπζηπρψο, ην ηέινο ηνπ δεπηέξνπ Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ θαη ε ήηηα ηνπ
Υίηιεξ δελ ζήκαλαλ ην ηέινο ηνπ λαδηζκνχ. Σν λενλαδηζηηθφ κίζνο βξίζθεη άιινζη
ηελ επίθιεζε ζε αξραηνιαγληθέο θαληαζηψζεηο θαη θαληάζκαηα ηνπ παξειζφληνο. Ζ
δεκηνπξγία ηεο θαληαζηαθά εμηδαληθεπκέλεο αξηζηνθξαηηθήο Διιάδαο απνηειεί ηελ
κεγαιχηεξε πιάλε ηνπ θαζηζκνχ ηεο Υξπζήο Απγήο. Ζ Υξπζή Απγή πξνβάιιεη ηελ
ηδενινγία θαη ηνπο ήξσεο αγσληζηέο ηεο σο ηελ ελζξθσκέλε ζπλέρεηα ηεο
εζληθνζνζηαιηζηηθήο επηηαγήο ηνπ Υίηιεξ. Γηα ηελ Υξπζή Απγή, νη Ναδί απνηέιεζαλ
ηνπο ζσηήξεο πνπ έιπζαλ φια ηα θνηλσληθννηθνλνκηθά πξνβιήκαηα ηεο ρψξαο ηνπο.
Σνλ βάλαπζν θαη αηκαηεξφ ραξαθηήξα ησλ Ναδί έρεη ρξένο λα ζπλερίζεη ε Υξπζή
Απγή, έηζη ψζηε λα πξαγκαηνπνηήζεη ην εζληθνζνζηαιηζηηθφ ηεο φλεηξν θαη ην λέν
πεπξσκέλν ηεο Διιάδαο. Ζ ζχγρπζε αλάκεζα ζηελ ςεπδαίζζεζε ηεο Υξπζήο Απγήο
γηα ηελ λέα Διιάδα θαη ηελ πξαγκαηηθφηεηα καξηπξά ςπρσηηθνχο κεραληζκνχο πνπ
απνκαθξχλνληαη απφ ηελ επψδπλε πξαγκαηηθφηεηα, κέζα απφ δηεζηξακκέλεο
δξαζηεξηφηεηεο θαη θαληαζηαθέο πξνζδνθίεο.
Σα θαζηζηηθά θαζεζηψηα έρνπλ δηαθνξεηηθά ραξαθηεξηζηηθά, φζνλ αθνξά ηα
θηλεηήξηα πάζε θαη ηελ θαληαζία ησλ καδψλ (Paxton, 2004/2006). Ζ ηζνξξνπία κέζα
ζηελ πξνζσπηθφηεηα θαη ηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή θαηάζηαζε ηεο εθάζηνηε
ρψξαο θαζνξίδεη ηελ ηειηθή κνξθή ηνπ θαζεζηψηνο. Σν έλζηηθην ζαλάηνπ θαη ε
επηζπκία εμφλησζεο ησλ εζσηεξηθψλ ηξαπκαηηθψλ πεξηερνκέλσλ ππάξρνπλ ζε φινπο
καο. Ο θαζηζκφο απνηειεί κηα αέλαε ζθηά θαη φινη δνχκε πιάη ζε απηήλ. <<Γελ
κπνξνύκε λα εμνπδεηεξώζνπκε ηνλ αθεληαζκέλν θαζίζηα, αλ ςάρλνπκε λα ηνλ βξνύκε
κέζα ζηνλ Γεξκαλό ή ζηνλ Ηηαιό θη όρη κέζα ζηνλ Ακεξηθαλό θαη ζηνλ Κηλέδν, αλ δελ
ηνλ αληρλεύζνπκε θαη κέζα ζηνπο ίδηνπο καο ηνπο εαπηνύο (…..) >> (Ράηρ, 1933/1974,
ζει 25). Ζ επαλεθδήισζή ηνπ πξαγκαηνπνηείηαη κέζα απφ δηαθνξεηηθνχο (ζε ζρέζε
κε ην παξειζφλ) ξφινπο θαη καλδχεο, βαζηζκέλνπο ζηελ θνηλσληθή θαη νηθνλνκηθή
θαηάζηαζε ηεο θάζε ρψξαο, ψζηε λα πξαγκαηνπνηήζεη ηελ βίαηε ζεαηξηθή ηνπ
παξάζηαζε.

126
 Οη ζηνηρηζκέλεο θάιαγγεο ηεο Υξπζήο Απγήο, ε νκνηνκνξθία θαη ε βία, γηα ηα
κέιε ηεο, είλαη ε πξνζσπηθφηεηά ηνπο, γηα ηελ θνηλσλία, φκσο, είλαη απεηιή. ΢ηφρνο
καο, σο ζθεπηφκελνη άλζξσπνη θαη σο πνιίηεο, είλαη ε δηεξεχλεζε θαη ε θαηαλφεζε
ησλ αλζξψπηλσλ δπλάκεσλ θαη αδπλακηψλ, ψζηε λα εληζρχζνπκε ηελ θξηηηθή καο
άπνςε γηα ηνλ θαζηζκφ. ΋ζν πην δπλαηφ είλαη ην φξακα γηα κηα θνηλσλία
απειεπζεξσκέλε απφ ηελ θαληαζηαθή θαη βίαηε θνηλφηεηα ηνπ θαζηζκνχ, ηφζν πην
απνθαζηζηηθή ζα είλαη ε ήηηα ηνπ.

127
 Βηβιηογραθία

Έλησπα-Δθδόζεης-Ιζηοζειίδες Φρσζής Ασγής

Δθεκεξίδα ‘Υξπζή Απγή’, Σεχρνο 44, Απξίιηνο, 1989

Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 5, Δζληθηζηηθή Ηδενινγηθή Δπηζεψξεζε, 2013

Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 9, Δζληθηζηηθή Ηδενινγηθή Δπηζεψξεζε, 2013

Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 7, Δζληθηζηηθή Ηδενινγηθή Δπηζεψξεζε, 2014

Πεξηνδηθφ ‘Μαίαλδξνο’, Σεχρνο 10, Δζληθηζηηθή Ηδενινγηθή Δπηζεψξεζε, 2015

Αλδξνπηζφπνπινο, Πεξίαλδξνο (1996), ‘Σν κπζηηθό ηνπ θνρπιηνύ’, Δθδφζεηο

Ζιηνθφξνο, Αζήλα

Κσλζηαληίλνπ, Νίθνο (2013), ‘Σα παηδηά κε ηα καύξα’, Δθδφζεηο Υξπζή Απγή,

Αζήλα

Μηραινιηάθνο, Νίθνο (1980), ‘Ζ εμνκνιόγεζηο ελόο εζληθνύ’, Δθδφζεηο Διεχζεξε

΢θέςηο, Αζήλα

Μηραινιηάθνο, Νίθνο (2000), ‘Γηα κηα Μεγάιε Διιάδα ζε κηα Διεύζεξε Δπξώπε’,
Δθδφζεηο Αζθαιψλ, Αζήλα

Μηραινιηάθνο, Νίθνο (2000), ‘Δρζξνί ηνπ θαζεζηώηνο. Υξπζή Απγή 1993-1998’,

Δθδφζεηο Αζθαιψλ, Αζήλα

Μηραινιηάθνο, Νίθνο (2014), ‘Δκείο νη θαθνί θαζίζηεο’, Λατθέο Δζληθηζηηθέο

Δθδφζεηο, Αζήλα

Παηεξάθεο, Οδπζζέαο (1982), ‘Σν Αζηξαθηεξό ΢θνηάδη ηνπ Δσνζθόξνπ, Δζληθή ησλ
Διιήλσλ Θξεζθεία’, Δθδφζεηο Διεχζεξε ΢θέςηο, Αζήλα

Φηιίππνπ, Ίσλ (2008), ‘Άξηνο Πνιηηηζκόο’, Δθδφζεηο Νέα ΢πάξηε, Αζήλα

http://www.xryshaygh.com/index.php/enimerosi/view/zwh-esti-filosofia-filisofia-esti-
thewrhsis-thanatou#

www.xryshaygh.com/index.php/kinima

128
Ηδενι. Κεηκ., <<Αο πηάζνπκε ηε ζέζε καο ζηε κάρε>>, xryshaygh.com

xryshaygh.com

Διιελόγιφζζε

Γεσξγηάδνπ, Βαζηιηθή (2008), ‘ Ζ άθξα δεμηά θαη νη ζπλέπεηεο ηεο ζπλαίλεζεο’,

Δθδφζεηο Καζηαληψηε, Αζήλα

Ενπκπνπιάθεο, ΢ηαχξνο (2013), ‘Υξπζή Απγή θαη Δθθιεζία’, Δθδφζεηο Πφιηο, Αζήλα

Καζηνξηάδεο, Κνξλήιηνο (1999), ‘Σα ζηαπξνδξόκηα ηνπ ιαβπξίλζνπ’, Δθδφζεηο

Όςηινλ, Θεζζαινλίθε

Κξεκκπδάο, Γηψξγνο (1984), ‘Οη άλζξσπνη ηεο Υνύληαο κεηά ηε Γηθηαηνξία’,

Δθδφζεηο Δμάληαο, Αζήλα

Λίπνβαηο, Θάλνο (2001), ‘Γεκνθξαηηθόο Λόγνο, Φπραλάιπζε’, Μνλνζεηζκόο’,

Δθδφζεηο Πιέζξνλ, Αζήλα

Παπαδφπνπινο, Γηάλλεο, Δθεκεξίδα ‘Σα Νέα’, Άξζξν ‘Βγάιακε ζύκβνπιν-Έξρεηαη

πνγθξόκ, 13-11-2010

Παπατσάλλνπ, Κσζηήο (2013), ‘Σα <<θαζαξά ρέξηα>> ηεο Υξπζήο Απγήο,

Δθαξκνγέο λαδηζηηθήο θαζαξόηεηαο’, Δθδφζεηο Μεηαίρκην, Αζήλα

Πνηακηαλνχ, Άλλα (2007), ‘Μνλνπάηηα Θαλάηνπ, ΢ηίμεηο θαη Αληηζηίμεηο’, Δθδφζεηο

Ίθαξνο, Αζήλα

Πνπιαληδάο, Νίθνο (2006), ‘Φαζηζκόο θαη δηθηαηνξία’, Δθδφζεηο Θεκέιην, Αζήλα

Ρνδάλεο, ΢ηέθαλνο (1998), ‘Φαζηζκόο-ξαηζηζκόο, Ξελνθνβία θαη γιώζζα’, ζην

ζπιινγηθφ ‘Έμη θείκελα γηα ηνλ ξαηζηζκφ’, Δθδφζεηο Παξαζθήλην, Αζήλα

΢πιινγηθφ: Βεξγέηεο, Βεξγφπνπινο, Καββαζάο, Μηραήι, Μπαρηζέηδεο, Ράπηεο,

Πεξηέζε, ΢εξέξ, ΢θνπκπή (2013), Πεξηνδηθφ ‘Αιεthεηα’, Σεχρνο 7, Δθδφζεηο
Παηάθε, Αζήλα

129
΢πιινγηθφ: Κνπζνπξήο, Γ., Παπαδάηνο-Αλαγλσζηφπνπινο, Γ., Παπαληνιέσλ, Κ.,
΢αθειιαξίνπ, Α., Υξηζηφπνπινο, Γ. (2014), ‘Σν ‘’βαζύ θξάηνο’’ ζηελ
ζεκεξηλή Διιάδα θαη ε Αθξνδεμηά’, Δθδφζεηο Νήζνο, Αζήλα

΢νιδάηνο, Κ. & Βαζιακαηδήο, Γ. (2007), ‘Φπραλαιπηηθή ΢θέςε, Δπηζηεκνινγία θαη

Γηεπηζηεκνληθόηεηα’, Δθδφζεηο Βήηα, Αζήλα

Φξαγθνπδάθε, Άλλα (2013), ‘Ο εζληθηζκόο θαη ε άλνδνο ηεο Αθξνδεμηάο’, Δθδφζεηο

Αιεμάλδξεηα, Αζήλα

Υαζαπφπνπινο, Νίθνο (2013), ‘Υξπζή Απγή, Ζ ηζηνξία, ηα πξόζσπα θαη ε αιήζεηα’,

Δθδφζεηο Ληβάλεο, Αζήλα

Υξπζνρφνπ, Ξέληα (2011), ‘Πνιππνιηηηζκηθή Πξαγκαηηθόηεηα, Οη

θνηλσληνςπρνινγηθνί πξνζδηνξηζκνί ηεο πνιηηηζκηθήο πνιιαπιόηεηαο’,
Δθδφζεηο Πεδίν, Αζήλα

Φαξξάο, Γεκήηξεο (2012), ‘Ζ καύξε βίβινο ηεο Υξπζήο Απγήο: Νηνθνπκέληα από ηελ
ηζηνξία θαη ηε δξάζε κηαο λαδηζηηθήο νκάδαο’, Δθδφζεηο Πφιηο, Αζήλα

Μεηαθραζκέλε

Αληφξλν & Υνξθράηκεξ (1987), ‘Ηλζηηηνύην Κνηλσληθώλ Δξεπλώλ ηεο Φξαγθθνύξηεο,

Κνηλσληνινγία, Δηζαγσγηθά δνθίκηα ’, Μεηάθξαζε: Γξάβαξεο Γηνλχζεο,
Δθδφζεηο Κξηηηθή, Αζήλα

Καζηνξηάδεο, Κνξλήιηνο (2010), ‘Ζ θαληαζηαθή ζέζκηζε ηεο θνηλσλίαο’,

Μεηάθξαζε: Υαιηθηάο, ΢., ΢παληηδάθεο, Κ., ΢παληηδάθε, Γ., Δθδφζεηο
Κέδξνο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1999)

Ράηρ, Βίιρεικ (1974), ‘Ζ καδηθή ςπρνινγία ηνπ θαζηζκνύ’, Μεηάθξαζε: Λάκπξνπ,

Γ., Ζξψ, Δθδφζεηο Μπνπθνπκάλεο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην
1933)

Ράηρ, Βίιρεικ (1980), ‘Ο καδνρηζηηθόο ραξαθηήξαο’, Μεηάθξαζε: Αιεμίνπ, Β., Νίθνο,

Δθδφζεηο Διεχζεξνο Σχπνο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1932 )

130
Ράηρ, Βίιρεικ (2013), ‘Γηαηί επηθξάηεζε ν Υίηιεξ’, Δπηκέιεηα: Λεβέληεο, Φίιηππνο,
Δθδφζεηο Καζηαληψηεο, Αζήλα

Ρφιαλη, Πνι (2008), ‘Ναδί, ζαηαληζηέο ή ζαηαληθνί; Ζ αιήζεηα γηα ηηο ζρέζεηο ηνπ
λαδηζκνύ κε ηηο δπλάκεηο ηνπ ζθόηνπο θαη ηνλ απνθξπθηζκό’, Μεηάθξαζε:
Αζαλαζηάδεο, Βαζίιεο, Δθδφζεηο Lector. Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν
εθδφζεθε ην 2007)

Anderson, Benedict (1997), ‘Φαληαζηαθέο Κνηλόηεηεο. ΢ηνραζκνί γηα ηηο απαξρέο θαη
ηε δηάδνζε ηνπ εζληθηζκνύ’, Μεηάθξαζε: Υαληδαξνχια, Πνζεηή, Δθδφζεηο
Νεθέιε, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1983)

Chapoutot, Johann (2013), ‘Ο εζληθνζνζηαιηζκόο θαη ε αξραηόηεηα’, Μεηάθξαζε:

Καξάκπειαο, Γηψξγνο, Δθδφζεηο Πφιηο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε
ην 2008)

Deconchy, Jean, Pierre & Dru, Vincent (2011), ‘Ο απηαξρηζκόο’, Μεηάθξαζε:

Γηνχια, Καηεξίλα, Δθδφζεηο Πεδίν, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην
1998)

Freud, Anna (1978), ‘Σν Δγώ θαη νη Μεραληζκνί Άκπλαο’, Μεηάθξαζε: Παξαδέιιεο,
Θφδσξνο, Δθδφζεηο Καζηαληψηεο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην
1937)

Freud, Sigmund (1996), ‘Eηζαγσγή ζηελ Φπραλάιπζε’, Μεηάθξαζε: Αλαγλψζηνπ,

Λεπηέξεο, Δθδφζεηο Δπίθνπξνο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην
1916)

Freud, Sigmund (2005α), ‘Μεηαςπρνινγηθά Κείκελα ηνπ 1915’, Μεηάθξαζε:

Αλαγλψζηνπ, Λεπηέξεο, Δθδφζεηο Δπίθνπξνο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν
εθδφζεθε ην 1915)

Freud, Sigmund (2005β), ‘Σέρλε θαη Φπραλάιπζε’, Μεηάθξαζε: Μηιηηάδεο, Κψζηαο,

Δθδφζεηο Κνξνληδήο, Αζήλα

Freud, Sigmund (2011), ‘Σν Δγώ θαη ην Απηό', Μεηάθξαζε: Μπισλά, Νίθε, Δθδφζεηο
Διιεληθή Παηδεία, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1923)

131
Freud, Sigmund (2012), ‘Ναξθηζζηζκόο, Μαδνρηζκόο, Φεηηρηζκόο’, Μεηάθξαζε:
Μπισλά, Νίθε, Δθδφζεηο Διιεληθή Παηδεία, Αζήλα

Freud, Sigmund (2014), ‘Πέξα από ηελ αξρή ηεο επραξίζηεζεο’, Μεηάθξαζε:
Παηζνγηάλλεο, Βαζίιεο, Δθδφζεηο Πιέζξνλ, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν
εθδφζεθε ην 1920)

Freud, Sigmund (2016α), ‘Σν αζπλείδεην’, Μεηάθξαζε: Μπισλά, Νίθε, Δθδφζεηο

Διιεληθή Παηδεία, Αζήλα(Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1924)

Freud, Sigmund (2016β), ‘Ζ ςπρνινγία ησλ καδώλ θαη Αλάιπζε ηνπ Δγώ’,
Μεηάθξαζε: Παηζνγηάλλεο, Βαζίιεο, Δθδφζεηο Πιέζξνλ, Αζήλα (Σν
πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1921)

Freud, Sigmund (2016γ), ‘Σνηέκ θαη Σακπνύ’, Μεηάθξαζε: Απνζηνιία, Γήκεηξα,

Δθδφζεηο Νίθαο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1913)

Fromm, Erich (1971), ‘Ο θόβνο κπξνζηά ζηελ ειεπζεξία’, Μεηάθξαζε:

Θενδσξαθάηνο, Γεκήηξεο, Δθδφζεηο Μπνπθνπκάλεο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν
έξγν εθδφζεθε ην 1941)

Graves, Robert (1998), ‘Οη ειιεληθνί κύζνη’, Μεηάθξαζε: Εελάθνο, Λεσλίδαο,

Δθδφζεηο Κάθηνο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1955)

Green, Andre (1998), ‘Ζ ηδησηηθή ηξέια: ςπραλάιπζε ησλ νξηαθώλ πεξηπηώζεσλ’,

Μεηάθξαζε: Λνγαξίδε, Θάιεηα, Δθδφζεηο Καζηαληψηεο, Αζήλα (Σν
πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1990)

Hainsworth, Paul (2004), ‘Ζ Αθξνδεμηά. Ηδενινγία-Πνιηηηθή-Κόκκαηα’, Μεηάθξαζε:

Αζαλαζίνπ, Θ, Δθδφζεηο Παπαδήζε, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην
2000)

Hitler, Adolf (2006), ‘O Aγώλ κνπ’, Μεηάθξαζε: Πάγθαινο, Αλδξέαο, Δθδφζεηο

ΑΘΖΝΑ, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1925)

Hobsbawm, Eric (2010), ‘Ζ επνρή ησλ άθξσλ’, Μεηάθξαζε: Καπεηαλγηάλλεο,

Βαζίιεο, Δθδφζεηο Θεκέιην, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1994)

132
Laplanche, Jean (1988), ‘Εσή θαη Θάλαηνο ζηελ Φπραλάιπζε’ Μεηάθξαζε:
Παπαγηαλλνπνχινπ, Ναηαιία, Δθδφζεηο Νεθέιε, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν
εθδφζεθε ην 1970)

Laplanche, J., & Pontalis, J., B. (2008), ‘Λεμηιόγην ηεο Φπραλάιπζεο’, Μεηάθξαζε:
Καςακπέιεο, Β., Αινχπεο, Π., Υαιθνχζε, Λ., Δθδφζεηο Κέδξνο, Αζήλα (Σν
πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1967)

Liaudet, J., C. (2007), ‘Ο Φξόπλη κε απιά ιόγηα’, Μεηάθξαζε: Παζζηά, Αγγειηθή,

Δθδφζεηο Παηάθε, Αζήλα

Le Bon, Gustave (2010), ‘Φπρνινγία ησλ Μαδώλ’, Μεηάθξαζε: Λάκπξνπ, Γ., Ζξψ,
Δθδφζεηο Εήηξνο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1895)

Milza, Pierre (2004), ‘Οη κειαλνρίησλεο ηεο Δπξώπεο. Ζ επξσπαηθή αθξνδεμηά από ην
1945 κέρξη ζήκεξα’, Μεηάθξαζε: Καπθηάο, Γηάλλεο, Δθδφζεηο SCRIPTA,
Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 2002)

Palme, Dutt, R. (2013), ‘Φαζηζκόο θαη Κνηλσληθή Δπαλάζηαζε’, Μεηάθξαζε:

Παπαξήγα, Βαζηιεία, Δθδφζεηο ΢χγρξνλε Δπνρή, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν
εθδφζεθε ην 1934)

Paxton, Robert (2006), ‘Ζ αλαηνκία ηνπ θαζηζκνύ’, Μεηάθξαζε: Υαικνχθνπ,

Καηεξίλα, Δθδφζεηο Κέδξνο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 2004)

Schnapper, D. & Allemand, S. (2006), ‘Κξίλνληαο ηνλ ξαηζηζκό’, Μεηάθξαζε:

Κεξακίδα, Αιίθε, Δθδφζεηο Παηάθε, Αζήλα

Sofsky, Wolfgang (1998), ‘Πξαγκαηεία πεξί ηεο βίαο’, Μεηάθξαζε: Καβνπιάθνο,

Κσλζηαληίλνο, Δθδφζεηο Ληβάλεο, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην
1996)

Stanley, Payne (2000), ‘H ηζηνξία ηνπ θαζηζκνύ (1914-1945)’, Μεηάθξαζε: Γεσξκάο,

Γ., Κσλζηαληίλνο, Δθδφζεηο Φηιηζησξ, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε
ην 1996)

Vendrines, Jean (2004), ‘Δπαλαζηαηηθόο θαζηζκόο’, ζην ζπιινγηθφ <<Ο αηώλαο ησλ
αλαηξνπώλ>>, Μεηάθξαζε: Σζηγθάλνπ, Υ., Βαζηιηθή, Δθδφζεηο Ομχ, Αζήλα
(Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1999)

133
Winnicott, W., Donald (2001), ‘Σν παηδί, ε νηθνγέλεηα θαη ν εμσηεξηθόο θόζκνο’,
Μεηάθξαζε: Παξαδέιιεο, Θφδσξνο, Δθδφζεηο Καζηαληψηεο, Αζήλα (Σν
πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 1957)

Zizek, Slavoj (2010), ‘ΒΗΑ, έμη ινμνί ζηνραζκνί’, Μεηάθξαζε: Καιατηδήο, Νεθηάξηνο,
Δθδφζεηο SCRIPTA, Αζήλα (Σν πξσηφηππν έξγν εθδφζεθε ην 2008)

Ξελόγιφζζε

Bollas, Christopher (1993), ‘The fascist state of mind’, in ‘Being a Character’,

London, Routledge

Bion, W.R. (1958), ‘On hallucination’, International Journal of Psychoanalysis, 39:

Part 5

Britton, R. (1989), ‘The missing link: parental sexuality in the Oedipus complex’, in
Steiner, J. (ed.), The Oedipus Complex Today, London: Karnac

Britton, Ronald (2003), ‘Sex, Death, and the Superego: Experiences in

Psychoanalysis’, Karnac Books

Canovan, Margaret (1999), ‘Trust the People. Populism and the two faces of
democracy’, Political Studies XLVII, 1999

Chausseguet-Smirgel, J. (1986), ‘Sexuality and Mind’, London: Karnac

Figlio, K. (2000), ‘Psychoanalysis, Science and Masculinity’, London: Whurr

Freud, Sigmund (1905), ‘Three essays on the theory of sexuality’, S.E. VII

Freud, Sigmund (1924), ‘The dissolution of the Oedipus complex’, S.E. XIX

Freud, Sigmund (1955), ‘An outline of psychoanalysis’, St. E. Hogarth Press

Grosskurth, Phyllis (1986), ‘Melanie Klein: Her World and Her Work’, Knopf

Hinshelwood, Robert (1989), ‘A Dictionary of Klenian Thought’, Free Association

Books, UK

134
Klein, M. (1946), ‘On some schizoid mechanisms’, in Envy and Gratitude and Other
Works, London: Hogarth Press

Kernberg, O. (2003), ‘Sanctioned social violence: a psychoanalytic view’, Part I,

International Journal of Psychoanalysis, 84: 683-98

Rosenfeld, H. (1971), ‘A clinical approach to the psychoanalytic theory of the life and
death instincts: an investigation into the aggressive aspects of narcissism’,
International Journal of Psychoanalysis, 52: 169-78

Santner, E. (2000), ‘My Own private Germany: Daniel Paul Schreber’s Secret
History of Modernity’, Princeton University Press

Steiner, J. (1993), ‘Psychic Retreats’, London, Routledge

Wieland, Christina (2015), ‘The Fascist State of Mind and the Manufacturing of
Masculinity’, London and New York, Routledge

Winnicott, D.W. (1962), ‘Ego integration in child development’, in Maturational

Processes and the Facilitating Environment, London: The Hogarth Press

Γηαδηθησαθές πεγές

http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/ta-tria-reymata-mesa-stin-xrysi-aygi-toy-giorgoy-
pleioy

Νηοθηκαληέρ

Δθπνκπή ‘Σν θνπηί ηεο Παλδώξαο: Υξπζή Απγή’, 2009

Υαηδεζηεθάλνπ, Άξεο, Νηνθηκαληέξ ‘ΦΑ΢Η΢ΜΟ΢ ΑΔ’, Infowar Productions, 2013

Αρτεία

Πφξηζκα ηεο Έξεπλαο ηεο Τπεξεζίαο Δζσηεξηθψλ Τπνζέζεσλ ηεο Διιεληθήο

Αζηπλνκίαο γηα ηελ δίθε ηεο Υξπζήο Απγήο

135
Τπφκλεκα ηεο Πνιηηηθήο Αγσγήο γηα ηελ δίθε ηεο Υξπζήο Απγήο

Τπφκλεκα ηεο Πνιηηηθήο Αγσγήο ηνπ Αληηθαζηζηηθνχ Κηλήκαηνο γηα ηελ δίθε ηεο
Υξπζήο Απγήο

136