Nulla dies sine linea (Plinio el Viejo)

TEXTOS REPASO : ANALIZAR Y TRADUCIR

1. Hoc proelium in finibus Ubiorum factum est. Helvetiorum milites, qui a duce
Orgetorige trans flumen Ligerim ducti erant, castra sua in proxima colle collocare
constituerunt.Is, cum illos nuntios ab Helvetiis missos accepit, multas durasque
insidias exspectans,celeriter castrorum portas claudere iussit. Hae omnes res Caesari
ab exploratoribus nuntiabantur, cum ad castra pervenerunt.

2. Caesar duas legiones a Bruto missas in proximum collem duxit ex quo hostes
a Caesaris militibus videbantur, et, ipse, hanc pugnm exspectans, Helvetios circumdare
volebat. Helvetii, qui in superiore proelio a Cesare victi sunt, positionem suma
defendere non potuerunt. Cum Caesar imimicas copias ex colle vidit, impetum iussit.
3. Iulius Caesar, nobile familia natus, Graeciam ire constituit, quod oratoriam studere
volebat. Sed in itinere a piratis captus est, mansitque apud eos quadraginta dies. Cum
eius familiares postulatam pecuniam piratis attulerunt, ab istis in litore relictus est.
Caesar a piratis liberatus in urbem Miletum statim properavit; inde, naves parans,
adversus piratas celerrime navigavit. Postea Caesar, qui in Gallia bellum atrox
conficiebat, constituit alterum consulatum petere sed haec petitio ei
a senatu negatum est. Ille ea re commotus, in Italiam cum exercitu rediit, Romamque
occupavit. yano.
4. Hannibal, ubi puer parvus erat, ex Africa in Hispaniam venit, et ad aram deorum
contra Romanos aeternum odium iurabit. Post multos annos Hannibal Saguntum,
oppidum Hispanum, oppugnat. Tum senatus romanus magnos exercitus in Hispaniam
mittunt et cum Hannibale pugnant. Multi Hispani ad portum oppidi per multos dies
romanas copias spectabant. Tandem Punici equitatum in cornibus apud ripam rivi
disponunt, quia illi de isto loco naves inimicas optime videbant et sine metu in prima
acie novum impetum sperabant.

5. In istis temporibus ipse Hannibal, Carthaginiensium dux, qui forte Saguntum expugnavit,
crudele bellum contra Romanos fecit. Nam is, quem ingentes exercitus oboedebant, per altos
montes ex eadem Gallia Romam pervenit. Per multos menses cives Romani, qui
Hannibalis impetum timebant, omnes portas urbis clauserunt. Tum Romani per illos legatos,
quos Hannibal in castris suis acceperat, ei iustam pacem petiverunt sed hic non eos audivit
 et Pyrinaeos montes cum elephantibus transduxit. Cum equi romani haec animalia viderunt,
fugerunt territi et magnam confusionem in exercitu romano fecerunt

6. Eodem anno bellum in romanos ab Hannibale , qui Saguntum expugnavit, gestum est.
Huic Romani per legatos iustam pacem petiverunt et proeliorum finem rogaverunt,
sed legati ab hoc non auditi sunt. Tum Romani Carthaginem, quae maxima civitas
Poenorum erat, eos miserunt et dura responsa lagatis a civibus data sunt.

7. Cum Romani duas clades in Hispania acceperunt, senatus, novas pugnas timens,
exercitum augere decrevit et in illam provinciam proconsulem misit. Cantabri
adventum proconsulis cognoscentes, qui ex omnibus incolis Hispaniae bellicosissimus
erant, colloquium a proconsule paratum non voluerunt. Illi, qui in Baetica habitabant,
pacifices erant

8. CICERÓN
M. Tullius Cicero in Arpino, quod est Volscorum oppidum, natus est. Cum adulescens fuit,
Cicero Athenas adiit, et ibi philosophum Antiochum diligenter audivit.Cum Romam
rediit, Cicero fuit quaestor tam gratus quam clarus in Sicilia. Deinde consul factus,
coniurationem a Catilina factam maxima virtute fregit.
Catilina enim, furore motus, nefaria consilia capere non dubitaverat.
Cum nonnullis viris nobilibus Ciceronem interficere, senatores necare, Romam igne
delere, diripere constituerat. Haec coniuratio a Cicerone aperta est.
Tunc Catilina, consulem timens, Roma ad exercitum, quem comparaverat, fugit.
Cicero, cum armis salutem suam defendere non voluit, maluit Romam relinquere et civile
bellum non movere. Antonius, faciensacum Octavio societatem, Ciceronem iamdiu sibi
inimicum proscripsit. Cicero fugit in villam quae non longe a mari aberat.

9.EL RAPTO DE PROSERPINA

Siciliae insulae incolae ceteraeque gentes antiquae Cererem, frumenti frugumque deam,
Proserpinamque, filiam Iovis et Cereris, magno amore colebant. Insula Sicilia Cereri
Proserpinaeque sacrata erat. In media insula est lacus et circa lacum lucus amoenus.
Humida terra varios flores gignit et hoc loco perpetuum ver est. Ibi Proserpina a Plutone,
qui sub terris apud Inferos regnabat, in nemore prope urbem Hennam sito, rapta est. Pluto
Proserpinam in Inferos, sua regna, secum duxit.
Interea Ceres, quae filiam suam frustra quaerebat, taedas ignibus, qui ex Aetnae vertice
erumpunt, inflammavit omnesque terras maesta peragravit. Noctu flammiferas taedas
gerebat; cum sol cetera sidera fugaverat, suam filiam rursus quaerebat. Tandem Iuppiter,
Cereris precibus fatigatus,fratri Plutoni iussit ut Proserpinam ex Inferos dimitteret.
Proserpina gaudio exsultans in currum Mercurii conscendit. Ubi Ceres, quae ante
templum maesta sedebat, currum vidit, accurrit. Mater filiam longo amplexu tenet. Postea
Proserpina partem anni apud Inferos cum Plutone, at alteram partem in terris cum matre
sua vixit.
 vocabulario Comparo-as-are,comparavi,comparatum :
Absum: distar preparar
Accipio-is-ere,accepi,acceptum: recibir concurro-is-ere,concucurri,concursum :
accurro-is-ere: acudir acudir
acies, aciei: línea de batalla conficio-is ere, confeci,confectum : realizar,
Adeo-is, adire,adii : dirigirse terminar
Adulescens-entis : adolescente Confusio-onis: confusión
Adversus: prep. Ac. contra Coniuratio-onis : conjuración
Aegrotus-a-um: enfermo conmoveo-es-ere,conmovi,commotum :
Aegyptus-i : Egipto conmover
aeternus-a-um: eterno conscendoi-is-ere; subir
Affero,affers,aferre,attuli,allatum : llevar consilium-ii : decisión
alter, altera,alterum : otra constituo-is ere,constitui,
amoenus-a-um: agradable constitutum:decidir
amphitheatrum-i : anfiteatro consulatus-us : consulado
amplexus-us : abrazo Consul-lis : cónsul
Animal, animalis (neutro): animal contendo-is -re,contendi, contentum :
annus-i: año dirigirse
Antiochus-i : Antioco contra:preposición de ac. contra
antiquus-a-um: antiguo copia-ae: en plural tropas militares
Antonius-ii: Antonio cornu-us: ala ( del ejéercito)
Aperio-is-ire,aperui,apertum : abrir, descubrir cotidie : diariamente
ara-ae: altar Crudelis-e: cruel
arena-ae: arena cupio-is-ere : desear
Aries,ariete: ariete currus-us: carro
Arma,armorum : armas decerno-is-ere,decrevi,decretum: decidir
Arpinus-i : Arpino,ciudad de Italia Defendo-is-ere, defendi, defensum : defender
Athenae-arum : atenas Deinde. Adv. Después, de ahí
Atrox,atrocis : atroz Deleo-es-ere,delevi,deletum : destruir
augeo-es-ere,auxi,auctum:aumentar Desero-as-are, deserui, desertum: abandonar
Auxilium-ii: ayuda deus-i: dios
Belgae-arum: Belgas dico-is-ere,dixi,dictum : hablar
Brutus-i : Bruto (nombre propio) Diligenter : adv : diligentemente
caedes-is: derrota, desastre dimitto-is ere,dimisi,dimissum: dejar salir
Canis, canis: perro Diripio-is-ere,diripui,direptum :
capio-is-ere,cepi,captum : coger, tomar desgarrar,asolar
Carthaginienses-ium: pl. Cartaginenses disco-is-ere : aprender
Catilina-ae : Catilina (noble romano) dispono-is-ere: disponer colocar
celeriter : rápidamente Do,das,dare,dedi,datum: dar
Celerrime : adv. Superlativo de celer : rápido do-as-are,dedi, datum : dar
Ceres, Cereris: Ceres, diosa dubito-as-are,dubitavi,dubitatum : dudar.
ceterus-a-um: lo demás duco-is-ere,duxi,ductum: conducir
circa: alrededeor de duo,duae,duo: adjtivo.numeral dos
Civilis-e : civil Enim : conj. En efecto,
civis-is : ciudadano equitatus-us: caballería
Clades-is: derrota exeo-is-ire,exii, exitum: salir
Clarus-a-um : famoso exito-as-are,exitvi, exitatum : desepertar .
claudo-is-ere, clausio,clausum : cerrrar Expugno-s-are,expugnavi, expugnatum:
Claudo-is-ere,clausi,clausum: cerrar someter, vencer
collis-is : colina exspecto-as-are,exspectavi, exspectatum :
colo-is-ere,colui: adorar esperar
exsulto-as-are,avi,atum:
Facilis-e: fácil Iuppiter, Iovis: Júpiter
Facio-is-ere,feci,factum : hacer, provocar iuro-as are: jurar
fatigo-as-are,avi atum: cansar, fatigar Iustus-a-um: justo
fera-ae: fiera lacus-i: lago
Fera-ae:fiera laudo-as-are : alabar
fero: llevar. lavo-as-are,lavi, lavatum : lavar
festino-as-are : daese prisa lectica-ae: litera
flammifeus-aum: llameante Legatus-i: legado
Flor-oris: flor Leo-onis: león
Fortis-e: valeroso libero-as-are-avi-atum: liberar
Frango-is-ere,fregi,fractum : romper, aniquilar litus,litoris: costa
frater, fratri: hermano locus-i lugar
frumentum-i: trigo Longe: adverbio. lejos
frustra: en vano udus-i. escuela
frux, frugis: fruto lux,lucis : luz
Fugio-is-ere,fugi,fugitum : huir M. Tullius-i Cicero-onis : M.Tulio Cicerón
fugo-as-are,fugavi,atum: poner en fuga maestus-a-um: triste
Furor-oris : furor Malo,malui : preferir
Gallia-ae: Galia (actual Francia) maneo-es-ere,mansi,mansum: permanecer
gaudium-ii:alegría Maximus-a-um: muy grande, grandísimo-a
gens,gentis:pueblo Mercurius –ii: dios Mercurio
gero-is-ere,gessi,gestum: llevar metus-us: miedo
gino-is-ere,: engendrare, hacer florecer Miletus-i: Mileto, ciudad griega
gladiator,gladiatoris: gladiador milia –ium : mil,miles
Graece : en griego mitto-is ere: enviar
Gratus-a-um : grato, agradable Moveo-es-ere,movi.movitum :mover
Hannibal, Hannibalis: Aníbal Murum-i: muro
Helvetii,Helvetiorum: Los Helvecios, Nanciscor-eris-i-, Natum: nacer
Henna-ae: Hena, ciudad Neco-as-are,necavi,necatum : matar,
Hispanus-a-um: hispano/a, nefarius-a-um : abominable, criminal
Hostis-is: enemigo Nego-as-are-avi-negatum: negar
Iamdiu: adv: largo tiempo nemus,nemoris: bosque
Ibi: adv. allí Nobilis-e : noble
Ignis-i : fuego Noctu: de noche
impetus-us: ataque Nonnullus-a-ud : alguno (pronombre adjetivo
Imploro-as-are-avi, imploraratum : implorar indefinido)
Impono-is-ere,imposui,impositum : imponer novus-a-um : nuevo
incola-ae: habitante Oboedio-is-ire: obedecer
Inde: adv. De ahí Occido-is-ere, occidi,occisum : matar
induo-is-ere, indui,indutus : poner,vestir Occupo-as-are-avi-atum:ocupar .
inflamo-as-are,avi-atum: encender Octavius-ii: Octavio (sobrino de César, futro
ingens, ingentis : ingente, enorme emperador Augusto)
inimicus –a-um: enemigo. odium-ii: odio
insidia-ae: emboscada oppidum-i: fortaleza
insula-ae:isla Oppugno-as-are,oppugnavi,oppugnatum: sitiar
Interea. mientras tanto optime : adverbio. muy bien, estupendamente
interficio-is-ere,interfeci,interfectum: matar Oro-as-are,oravi,oratum: pedir
Interfico-is-ere, interfeci, interfectum : asesinar Paro-as-are, paravi,paratum: preparar
invenio-is-ire,inveni,inventum : encontrar pars,partis : parte
itier,itineris: camino, viaje Pax,pacis:paz
iubeo-es- ere,iussi,iussum : ordenar Pecunia-ae. dinero
peragro-as-are: recorrer
perpetuus-a-um: perpetuo spectaculum-i : espectáculo
petitio-onis: petición statim : adv. Rápidamente, al instante
Peto-is-ere,petivi,petitum: pedir Statuo-is-ere,statui,statutum: establecer, decidir
Philosophus-i : filósofo studeo-es-ere: estudiar
pirata-ae: piratas Superior,superioris: anterior
Pluto,Plutonis: Plutón taeda-ae: antorcha
pompa-ae: procesión Tandem: adverbio: por último
Pompeius-ii: Pompeyo, enemigo de César timeo-es-ere, timui, timetum : temer
portus-us: puerto toga-ae : toga (vestido de hombre)
positio-onis: posición totus-a-um: todo
Postea: adv. después traho-is-ere,traxi,tractum : llevar
Postulo-as-are-avi-atum: preguntar, pedir Tum : adverbio: entonces
preces,precis: ruegos turba-ae :muchedumbre
primus-a-um; primero/a ut : nexo completivo: que
proconsul,proconsulis: proconcul ( cargo vacuus-a –um : vacío
político-militar) ver, veris: primavera
proelium-ii: batalla verbum-i : palabra
Propero-as-are-avi-atum: acelerar, darse prisa video-es-ere:ver
proscribo-is-ere,proscripsi,proscriptum: vivo-is.ere,vixi,victum : vivir
proscribir
Proserpina-ae: Proserpina (diosa)
Ptolomeaus-i:Ptolomeo, rey de Egipto
Punicus-a-um: púnico o cartaginés
Pyrinaei-orum: se declina en plural: Pirineos
quadraginta : indeclinable. Cuarenta
quaero-is-ere,quaesivi,quaesitum: buscar
Quaestor-oris : cuestor (magistratura romana,
cargo político)
Quintus-i : Quinto (nombre ppropio)
Rapio-is-ere,rapui, raptum: raptar
rapio-is-ere,rapui,raptum: raptar
Rectus-a-um: recto, justo
Redeo,redis,redire,redii,reditum : volver
Relinquo-is-ere, reliqui,relictum : dejar
ripa-ae: orilla
rivus-i: río
Romulus-i: Rómulo
rursus: adv. de nuevo
Sabinae-arum :las Sabinas
sacro-as-are,sacravi,sacratum: consagrar
Saguntini-orum: Los Saguntinos
Saguntum-i: Sagunto (ciudad de Hispania)
scribo-is-ere, scripsi,sriptum : escribir
sedeo-es-ere,sedi,sessum : sentarse
Senator-oris : senador
Senatus-us: senado
servus-i: esclavo
Sicilia-ae : Sicilia
sider, sideris: estrella
situs-a-um: situado
Societas,societatis: alianza
Socius-ii: socio