Professional Documents
Culture Documents
CH 30 - Kaynak Teknolojisinin Esasları PDF
CH 30 - Kaynak Teknolojisinin Esasları PDF
CH 30 - Kaynak Teknolojisinin Esasları PDF
1 2
3 4
Kaynağın Sınırlamaları ve Sakıncaları Kaynakta Birleştirilen Yüzeyler
• Çoğu kaynak işlemi elle uygulanır ve işçilik maliyetleri Birleştirilecek olan, temas halindeki veya yakın şekilde
bakımından pahalıya malolur yerleştirilmiş parça yüzeyleri
• Çoğu kaynak yönteminde yüksek enerji kullanılır ve • Kaynak, iki metalsel parçanın birbirine temas eden
bunlar son derece tehlikelidir yüzeylerinin yerel olarak birleştirilmesinden oluşur
• Kaynaklı bağlantılar kolay bir demontaja izin vermez • Kaynak genellikle aynı metalden yapılan parçalara
• Kaynaklı bağlantılarda tespiti zor olan kalite hataları uygulanır; ancak bazı kaynak işlemlerinde farklı
bulunabilir metaller kullanılabilir
5 6
• Amerikan Kaynak Derneği (AWS) tarafından, 50 Esas metalleri eriten kaynak yöntemleri
kadar birbirinden farklı kaynak yöntemi • Çoğu eritme kaynak işleminde, işlemi tamamlamak
sınıflandırılmıştır ve bağlantının sağlam ve rijit olmasını sağlamak için
• Kaynak yöntemleri iki temel kategoriye ayrılabilir: bir dolgu metali eklenir
− Eritme kaynağı • Dolgu (ilave) metal kullanılmayan bir eritme kaynak
− Katı hal kaynağı işlemi “otojen (kendi kendine eriyen) kaynak” olarak
adlandırılır
7 8
Bazı Eritme Kaynak Yöntemleri Ark Kaynağının Esasları
Şekil 30.1 – Ark kaynağının esasları; (1) kaynaktan önce; (2) kaynak
sırasında esas metal eritilir ve ilave metal erimiş banyoya katılır; ve
(3) bitmiş kaynaklı parça. Ark kaynağının pek çok türü vardır
9 10
Birleşmenin, sadece basınç veya ısı ve basıncın birlikte • Difüzyon kaynağı (DFW) –birleşme, yüksek sıcaklıkta
etkitilmesiyle oluştuğu kaynak yöntemleri basınç altında bir arada tutulan iki yüzey arasında
• Eğer ısı kullanılırsa, sıcaklık kaynak yapılan katı hal kaynağı ile gerçekleştirilir
metallerin erime sıcaklığından düşüktür • Sürtünme kaynağı (FRW) - birleşme, iki yüzey
• Katı hal kaynağında ilave metal (dolgu metali) arasındaki sürtünme ısısı ile gerçekleştirilir
kullanılmaz • Ultrasonik kaynak (USW) - birleşme, basınç altında
bir arada tutulan iki parçanın temas halindeki
yüzeylerine paralel yöndeki ultrasonik titreşim
hareketleriyle oluşturulur
11 12
İmalat Ark Kaynağında Kaynakçı ve
Kaynağın Temel Uygulamaları
Yardımcısı
• Konstrüksiyon – yapı ve köprüler • Kaynakçı – kaynak tabancasının doğrultusunu veya
• Boru hatları, basınçlı kaplar, kazanlar ve depolama konumunu elle kontrol eder
tankları • Genellikle, kaynak yardımcısı denilen ve parçaları
• Gemi yapımı kaynaktan önce ayarlayan ikinci bir işçi tarafından
• Uçak ve uzay yardım edilir
− Kaynak fikstürleri ve pozisyonerleri, bu amaçla
• Otomotiv
yardımcı olmak için kullanılır
• Demiryolları
13 14
• Kaynak, çalışan kişiler için son derece tehlikelidir • Arktan yayınan kızılötesi ışınlar insan gözü için tahrip
− Erimiş metallerin yüksek sıcaklıkları edicidir
− Kaynakçıların, koyu renkli camı olan özel bir
− Gaz kaynağında, yanıcı gazlar (Örn. Asetilen)
maske takmaları gerekir
yangın çıkarabilir
− Koyu renkli cam, tehlikeli radyasyonu durdurur
− Çoğu kaynak yönteminde elektrik enerjisi ancak ark sönükken kaynakçının görüşünü
kullanılır; bu nedenle elektrik çarpma riski vardır engeller
• Kıvılcımlar, erimiş metal sıçramaları, duman ve
gazlar ilave risklerdir
− Curuftan ve erimiş metalden çıkan tehlikeli
gazların uzaklaştırılması için havalandırma gerekir
15 16
Kaynakta Otomasyon Kaynaklı Bağlantı
• Elle kaynağın sakıncaları nedeniyle ve verimliliği Kaynakla birleştirilmiş parçaların yüzeylerinin veya
arttırıp kaliteyi yükseltmek için, değişik mekanizasyon kenarlarının birleşimi
ve otomasyon türleri kullanılmaktadır • Kaynaklı bağlantı ile ilgili iki konu:
− Makinayla kaynak − Bağlantı türleri
− Otomatik kaynak − Bağlantıları oluşturan parçaları birleştirmek için
− Robotla kaynak kullanılan dikiş türleri
17 18
19 20
Köşe bağlantı Bindirme bağlantı
Köşe bağlantı
halindeki parçalar Birbirinin üzerine
bir dik açık oluşturur bindirilmiş iki
ve açının köşe parçadan oluşur
kısmından
birleştirilir
21 22
23 24
Dikiş Türleri İçköşe (Dolgu) Dikişi
• Belirtilen bağlantıların her biri kaynakla yapılabilir • Köşe, bindirme veya T-bağlantıların oluşturduğu
• Diğer birleştirme yöntemleri de anılan bağlantı levha kenarlarını doldurmak için kullanılır
türlerinden bazıları için kullanılabilir • Kesiti yaklaşık bir dik üçgen şekline getirmek için
• Bağlantı türü ile bunun oluşturulma yolu arasında bir dolgu (ilave) metali kullanılır
farklılık bulunur – dikiş türü • Ark ve oksi-yanıcı gaz kaynağında en yaygın dikiş
türüdür
• En az kaynak ağız hazırlığı gerektiren dikiş türüdür
25 26
27 28
Alın Dikişleri
Tapa ve Delik Kaynağı
Kaynak
bağlantısı İki parçayı eriterek birleştirmek için, üstteki parçada bir
veya birkaç delik veya tapa açıp, daha sonra ilave
metalle bu deliğin veya tapanın doldurulduğu kaynak
dikişi
Şekil 30.4 - Bazı alın dikişleri: (a) kare alın dikişi, tek taraftan; (b) tek
taraftan ağız açılmış alın; (c) tek V-alın dikişi; (d) tek taraftan U-
(a) (b)
alın dikişi; (e) tek taraftan J-alın dikişi; (f) daha kalın parçalar için
çift taraftan V-alın dikişi. Kesikli çizgileri orijinal kaynak
kenarlarını göstermektedir Şekil 30.5 - (a) tapa kaynağı ve (b) delik kaynağı
29 30
Figure 30.6 -
(a) Nokta kaynağı Saç metal parçalar
33 34
35 36
Değişik Kaynak Yöntemleri için Yaklaşık
Güç Yoğunluğu
Güç Yoğunlukları
Yüzeye giren enerjinin buna karşı gelen yüzey alanına
Kaynak yöntemi W/mm2
oranı:
Oksi-yanıcı gaz 10
P
Ark 50 PD =
A
Direnç 1,000
Laser ışını 9,000 burada PD = güç yoğunluğu, W/mm2 ;
Elektron ışını 10,000 P = yüzeye giren enerji, W ; ve
A = enerjinin girdiği yüzey alanı, mm2
37 38
39 40
Kaynağa Uygun Isı Isı Transfer Etkinliği f1
41 42
43 44
Tipik Eritme Kaynaklı Bağlantı Bir Eritme Kaynaklı Bağlantının Özellikleri
Erime bölgesindeki
kolonsal yapı
İlave metalin katıldığı tipik eritme kaynak bağlantısı
Erimiş bölge Kaynak arayüzeyine yakın aşağıdakilerden oluşur:
ITAB’da iri taneler
Kaynak
Isının Tesiri • Erime bölgesi
Altındaki Bölge Kaynak arayüzeyinden
arayüzeyi (ITAB) uzakta ince taneler • Kaynak arayüzeyi
Etkilenmemiş esas Orijinal soğuk şekil
metal bölgesi değiştirmiş taneler • Isının Tesiri Altındaki Bölge (ITAB) (Heat affected
zone = HAZ)
• Etkilenmemiş esas metal bölgesi
45 46
47