Code of Practice - New PDF

>∑ì˝À |üì#˚jT· T |
Á ‹
ü ø±]à≈£î&ÉT
bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt bÁ Õø°d
º t
1. nqTeT‹ ˝Òì e´≈£î\Ô T >∑ì˝ÀìøÏ >±ì >∑ì |ü]düsê\˝ÀøÏ >±ì Á|üy•˚ +#·sê<äT.
2. eT‘·TÔ bÕ˙j·TeTT\T ùd$+∫ &É÷´{°øÏ Vü‰»s¡T ø±sê<äT.
3. &É÷´{° düeTj·T+˝À ìÁ<äb˛e⁄≥, #·T≥º, ;&û, dæ>sπ∑ {Ÿ ˝≤+{Ï$ ø±\TÃ≥ #˚jT· sê<äT.
4. &É÷´{° düeTj·T+˝À ªôd˝Ÿbò˛Héµ ‘·eT yÓ+≥ ñ+#·Tø√sê<äT.
5. {À|æ, ã÷≥T¢, j·T÷ìbòÕ+ ‘·|Œü ìdü]>± <Û]ä +#·e˝…qT. sêÁ‹ düeTj·TeTT\+<äT ø±´|t˝≤´+|ü⁄,
πs&çj·T+ Áø±dt u…˝Ÿº <Ûä]+#·e˝…qT.
6. |üì#˚j·TT Á|ü<˚X¯eTT s¡ø£åD>± ñqï<äì ìsê∆]+#·T≈£îqï ‘·sê«‘·H˚ |üì ÁbÕs¡+_Û+#·e˝…qT.
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
å£ #·÷düTø√e˝…qT. ‘êqT |üì#˚jT· Tq|ü&ÉT ‘·q≈£î >±ì, ‘·q ‘√{Ï yê]øÏ >±ì
Á|üe÷<äeTT »s¡>≈∑ î£ +&Ü #·÷düTø=qe˝…qT.
8. Á|ü<ÛëqyÓTÆq |üqT\ e<ä› nqTuÛÑe+ ñqï e´≈£îÔ\H˚ ìj·T$T+#·e˝…qT.
9. ‘·qe\q >±ì, ‘·q |üì e\q >±ì ‘·q≈£î >±ì, ‘√{Ï |üìyê]øÏ >±ì Á|üe÷<äeTT\T »s¡>≈∑ î£ +&Ü
#·÷&Ée˝…qT.
10. Ç‘·sT¡ \ |üì˝À CÀø£éTT #˚dTü ø=qsê<äT.
11. |üì˝À ˇø£]‘√ ˇø£s¡T >=&Ée |ü&É&É+ >±ì, ø=≥Tºø√e&É+ >±ì #˚j·Tsê<äT.
12. ‘·q s¡ø£åD ø=s¡≈£î <Ûä]+#·e\dæq s¡ø£åD |ü]ø£s¡eTT\qT |üì˝À ñqï+‘· es¡≈£î ‘·|üŒìdü]>±
<Ûä]+#·e˝…qT. |üì˝À ñqï+‘· es¡≈£î s¡ø£åD dü÷Á‘·eTT\qT ‘·|üŒìdü]>± bÕ{Ï+#·e˝…qT.
13. nqTeT‹˝Òì |üì düú\eTT\˝ÀøÏ yÓfi¢̄&ÉeTT >±ì, ‹s¡>∑&ÉeTT >±ì #˚j·Tsê<äT.
14. nqTeT‹ ˝Òì yês¡T m˝≤+{Ï j·T+Á‘·eTT\qT q&ÉT|ü⁄≥≈£î Á|üj·T‘·ïeTT #˚j·Tsê<äT.
15. ô|’ n~Ûø±] Ä»„\qT, dü÷#·q\qT ‘·|Œü ìdü]>± bÕ{Ï+#·e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
#Ó≥q¢ T ô|+#·T<ë+ ` zCÀHé bıs¡qT ø±bÕ&ÉT<ë+

1
dü÷|üsYyÓ’»sY
º t
5. {À|æ, ã÷≥T¢, j·T÷ìbòÕ+ eT]j·TT &Édeºt ÷dtÿ\T ‘·|Œü ìdü]>± <Û]ä +#·e˝…qT. sêÁ‹ düeTj·TeTT\+<äT
ø±´|t˝≤´+|ü⁄, πs&çj·T+ Áø±dt u…˝Ÿº <Ûä]+#·e˝…qT.
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD å£ #·÷düTø√e˝…qT. ‘êqT |üì#˚jT· Tq|ü&ÉT ‘·q≈£î >±ì, ‘·q ‘√{Ï yê]øÏ >±ì
9. ô|’ n~Ûø±s¡T\T ñ‘·sÔ T¡ «\≈£î ˝Àã&ç y˚TH˚»sY #˚‘· n|üŒ–+#·ã&çq≥Te+{Ï ø±«Ø jÓTTø£ÿ uÛ≤>∑eTTq≈£î
u≤<Û´ä ‘êj·TT‘·yTÓ qÆ #ê]® eT]j·TT ø£+Á{À\T ø£*– e⁄+&ç eT]j·TT n{Ïº $<ÛTä \qT ìs¡«]Ô+#·e˝…qT.
10. ø±«Ø˝À á s¬ >∑T´˝ÒwHü \é ˝À ø√]q $<Û+ä >± ‘·ìF\T #˚jT· e\j·TTqT.
11. ø±«Ø˝À ñqï á ÁøÏ+<ä |üì#˚jT· T ø±]à≈£î\T eT]j·TT ø±+|æf+… {Ÿ |üs‡¡ qT‡ yê]øÏ dü+ã+~Û+∫q
$<ÛäT\T dü]jÓÆTq |ü<ä∆‹˝À ìs¡«]Ô+#·Tq≥T¢>± #·÷#·T≥≈£î u≤<ÛäT´&ÉT.
12. ø±«Ø˝À #·≥ºeTT, ¬s>∑T´˝ÒwüqT¢ eT]j·TT yê{Ï Á|üø±s¡eTT ‘·j·÷s¡T #˚j·Tã&çq ñ‘·Ôs¡T«\T jÓTTø£ÿ
ìã+<Ûqä \qT n‘·qT Ä#·]+|üCj Ò T· TqT. y˚TH˚»sY eT]j·TT ndæôd+º {Ÿ y˚TH˚»sY, n+&ÉsY y˚TH˚»sY
jÓTTø£ÿ ø£+Á{À˝Ÿ≈î£ ˝Àã&ç ìã+<Ûqä \≈£î nqT>∑TD+>± ñHêïj·Tì ìsê∆]+#·Tø=qT≥≈£î eT]j·TT
ø±«Ø jÓTTø£ÿ s¡ø£åD ø=s¡≈£î ø±«Ø˝À ìj·T$T+#·ã&çq e´≈£îÔ\ s¡ø£åD eT]j·TT ‘·–q Áø£eT•ø£åD
ø=s¡≈£î nedüs¡yÓTÆq{Ïº ñ‘·Ôs¡T«\T @yÓTÆHê e⁄+fÒ Çe«e#·TÃqT.
13. Vü‰˝Òõ s√&é e÷s¡ZeTT düTs¡øÏå‘·eTT>± ñ+&ÉTq≥T¢ n&É¶+≈£î\T ˝Ò≈£î+&Ü e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ü*.
14. ‘·q wæ|ºtò düeTj·TeT+‘ê $<ÛTä \≈£î n+øÏ‘e· TT #˚jT· e˝…qT. nedüsy¡ TÓ qÆ +‘· ‘·sT¡ #·T>± ‘·q ø±«Ø˝Àì
Á|ü‹ |üìdüú\eTTq≈£î yÓ[fl #·÷&Ée˝…qT.
15. ‘·q #êØ®˝À ñqï e´≈£îÔ\T #·≥ºeTT, ¬s>∑T´˝ÒwüqT¢ eT]j·TT C≤Ø #˚dæq ñ‘·Ôs¡T«\qT dü]>±
Ä#·]+#·Tq≥T¢>± ìsê∆]+#·Tø=qT≥≈£î ‘êqT düÁø£eTyÓTqÆ e÷s¡eZ TT\qT rdüTø=qe˝…qT. n#·Ã≥
n‹Áø£eTD e⁄+fÒ kÕ<Û´ä yÓTqÆ +‘· ‘·«s¡>± n‘·ì ô|n’ ~Ûø±s¡T\≈£î ]b˛sYº #˚j÷· *.
16. me¬sH’ ê e´øÏìÔ ‘·q |üìdü\ú eTT ø±ø£ Ç‘·s¡ dü\ú eTT\˝À ‘êqT ø£qT>=ìq n{Ïº e´øÏìÔ >∑ì qT+&ç
ãj·T≥≈£î yÓfi¯ó¢≥≈£î ñ‘·Ôs¡T« Çe«e#·TÃqT. á $wüj·÷\ìï ‘·q ô|’ n~Ûø±s¡T\≈£î yÓ+≥H˚ ]b˛s¡Tº
#˚j·Te˝…qT.
eTq s¡øDå£ Ò eTq Ä<Ûës¡+ ` ì+|ü⁄<ë+ q\¢ u+>±s¡+

2
17. nqTuÛÑeeTTqï e´øÏÔ |üs¡ý˚ø£åD˝À ‘·|üŒ, nqTuÛÑeeTT ˝Òì @ e´øÏÔì, @ |üì˝À ìj·T$T+#·≈£î+&Ü
‘êqT ìsê∆]+#·Tø√e˝…qT.
18. ‘êqT ÇHé‡ô|ø£åHé #˚j·TTq|ü&ÉT @yÓ’Hê Á|üe÷<ä uÛÑ]‘·yÓTÆq düú\eTT #·÷dæHê, Á|üe÷<äeTTqT
‘=\–+#˚ es¡≈î£ Ädü\ú eTT e<ä\sê<äT ˝Òø£ n{Ïº dü\ú eTTq≈£î e´≈£î\Ô T nqTø√≈£î+&Ü e#·TÃ≥qT
ìyê]+#·T $<Û+ä >± Ä dü\ú eTT jÓTTø£ÿ nìï <ës¡T\≈£î ø£+#Ó y˚jT· e˝…qT.
19. H˚\ô|’ eTqTwüß´\T ‹s¡>≈∑ î£ +&Ü #·÷&Ée˝…qT.
20. cÕe˝Ÿ yÓT+f…HHÓ ‡é düeTj·T+˝À yê˝À« Á≥≈£îÿ\T, &É+|üsT¡ ¢ q&ÉT|ü≈L£ &É<Tä . yÓTsTT+≥HÓH‡é ‘·sê«‘·H˚
ø±«Ø˝ÀìøÏ nqTeT‹+#·e˝…qT.
21. yÓTsTT+f…HHÓ ‡é düeTj·TeTT\T ‘·|Œü ìdü]>± bÕ{Ï+#ê*.
22. @<ÓH’ ê cÕe˝Ÿ / yê˝À« / yÓTwæHé ÁuÒø&˘ ÍHé nsTTq|ü⁄&ÉT nø£ÿ&É |üì#˚jT· T e´≈£î\Ô T s¡øDå£ #·÷&Ée˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
s¡ø£åD ˝Ò≈£î+fÒH˚ uÛÑj·T+ ` s¡ø£åD e⁄+fÒ nuÛÑj·T+

3
&Á ç˝Ÿ Ä|üπs≥sY
bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. Á&ç*¢+>¥ #˚j·TT |üìdüú\eTT ‹]– #·÷düTø=qe˝…qT.
10. Á&ç*¢+>¥ j·T+Á‘·eTT jÓTTø£ÿ uÀ˝Ÿº\T eT]j·TT q{Ÿ‡ f…Æ≥T>± ñqï~, ˝Òì~ #·÷düTø=qe˝…qT.
11. Á&ç*¢+>¥ j·T+Á‘·eTT˝À ÄsTT˝Ÿ ˝…e˝Ÿ‡ dü]>± ñHêïjÓ÷ ˝Òy√ #·÷düTø=qe˝…qT.
12. Á&ç˝Ÿsê&é Á&ç*¢+>¥ s¡+Á<ÛäeTT˝À ñqï<ë ˝Òø£ ãj·T≥ e⁄qï<ë #·÷düTø=qe˝…qT.
13. Á&ç˝Ÿ j·T+Á‘·eTT @≥yê\T>± ñqï ñ|ü]‘·\eTT MT<ä Á&ç*¢+>¥ #˚j·Tsê<äT.
14. Á&ç*¢+>¥ »s¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT Á&ç˝Ÿ bòÕ¢{ŸbòÕ+ MT<ä me«]˙ ñ+#·sê<äT.
15. Á&ç*¢+>¥ »s¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT Á&ç˝Ÿ j·T+Á‘·eTT˝ÀøÏ Ä|üπs≥sY nqTeT‹ ˝Ò≈£î+&Ü me]˙
nqTeT‹+#·sê<äT.
16. Á&ç˝Ÿ sê&éqT HÓeTà~>± Á‹|ü≈£î+≥÷ ¬s+&Ée Á&ç˝Ÿsê&éqT »‘·#˚j·Te˝…qT. ˝Òì#√ sê&é jÓTTø£ÿ
eTs¡\T <Óã“‹qTqT.
17. Á&ç*¢+>¥ j·T+Á‘·eTTqT ˇπøkÕ] Á|üø£ÿ≈£î ‹|üŒsê<äT. n˝≤#˚dæq#√ j·T+Á‘·eTT |ü&çb˛e⁄≥≈£î
neø±X¯eTT ø£\<äT.
18. Áø±ø˘CÀHé˝À Á&ç*¢+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT, Á&ç˝Ÿsê&é s=fÒwüHé Áô|»sY ô|]–, sê&ÉT s=fÒwüHé ‘·–Zq≥T¢
ø£ì|æ+∫q#√ Ä|üsπ ≥sY Á&ç˝Ÿ sê&éqT ô|ø’ ,Ï ÁøÏ+~øÏ rdüT≈£î+≥÷ Á&ç˝Ÿ s¡+Á<Ûeä TTqT ø°H¢ é #˚jT· e˝…qT.
19. Á&ç*¢+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT Ä|üπs≥sY≈£î $~Û>± Á&ç˝Ÿ _{Ÿ ns¡T>∑T<ä\qT #Óø˘ #˚j·Te˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
s¡ø£åD bÕ{ÏùdÔ ` uÛÑj·Ty˚T ñ+&É<äT
4
Á&˝ç Ÿ e÷]Ã+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&TÉ , Á&*ç +¢ >¥
#˚jT· Tq|ü⁄&TÉ bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°dº t
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øDå£ #·÷düTø√e˝…qT. ‘êqT |üì#˚jT· Tq|ü&ÉT ‘·q≈£î >±ì, ‘·q ‘√{Ï yê]øÏ >±ì
9. Á&ç˝Ÿ $TwüHé e÷]Ã+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&TÉ #·Ts¡T≈£î>± e⁄+&Ée˝…qT. @<ÓH’ ê s√&ÉTq¶ T Áø±dæ+>¥ #˚dæ yÓfió¯ q¢ |ü⁄&TÉ dü]j·T>∑T
dü÷#·q\T Çdü÷Ô s√&Éq¢ T <ë≥T≥≈£î C≤Á>∑‘Ô· rdüT≈£î+fÒ 50% Á|üe÷<ë\T ìyê]+#·e#·TÃqT.
10. Á&ç˝Ÿ $TwüHé Á&ç*+¢ >¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT H˚\ô|’ düe÷+‘·se¡ TT>± e⁄+&Ée˝…qT, \÷CŸ˝À Á&ç*+¢ >¥ #˚jT· sê<äT.
11. Á&ç*+¢ >¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT bÕ¢{ŸbÕò + MT<ä ì\ã&É{≤ìøÏ me]ì nqTeT‹+#·sê<äT.
12. Á&ç˝Ÿ $TwüHé 3 d”yéT ø√˝Ÿu…+#Y 4 d”yéT ø√˝Ÿu…+#Y eT]j·TT ô|ò’sY ñqï Á|ü<˚XÊ\˝À Á&ç*¢+>¥
#˚j·TTq|ü⁄&ÉT Ä Á|ü<˚X¯eTT˝À yê≥sY ô|’|ü⁄˝…’Hé e⁄+&Ée˝…qT.
13. Á|ü‹ Á&ç˝Ÿ $TwüHé˝À n–ï e÷|üø£ j·T+Á‘·eTT\T e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
14. e÷dtº ô|’ qT+&ç uÀ\Tº\T, q≥T¢ }&ç|ü&É&É+, |ò”&é#Ó’Hé ‘Ó– eTqTwüß´\ MT<ä |ü&ç Á|üe÷<ë\T
dü+uÛÑ$+#·TqT. ø±ã{Ïº Ç‘·s¡T\T mes¡÷ ≈£L&Ü Á&ç˝Ÿ $TwüHé˝ÀøÏ Á|üy˚•+#·sê<äT.
15. yê≥sY Ç+C…øº˘ dædyºü Té yê&Ü*. Bì <ë«sê ø£+{ÏøÏ ø£q|ü&\É ì &Édqºt T n]ø£≥eº #·TÃqT. á dædyºü Té
m\¢|ü&ÉT |üì#˚j·TT $<ÛäeTT>± #·÷&Ée˝…qT.
16. Á&ç˝Ÿ$TwüHé m\¢|ü&ÉT X¯óÁuÛÑeTT>± ÄsTT˝Ÿ, Á^dt, ©πøJ\T ˝Ò≈£î+&Ü #·÷&Ée˝…qT. 'O' ]+>∑T\T
e÷s¡TÃ‘·÷ ÄsTT˝Ÿ ©πøJ\qT n]ø£feºÒ s¡≈î£ $TwüHé q&ç|+æ #·sê<äT.
17. Á&ç˝Ÿ$TwüHé Á|ü‹ 15 s√E\ø=ø£kÕ] X¯óÁuÛÑeTT>± ø£&É>±*. Ç˝≤ ø£&É>∑&É+ e\¢ ÄsTT˝Ÿ‡ eT]j·TT
Ç‘·s¡ ø£{Ïº+>¥‡ b˛sTT Á&ç˝Ÿ $TwüHé X¯óÁuÛÑeTT>± ne⁄‘·T+~.
18. Áπ>&çj·T+{Ÿ˝À Á&ç*¢+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT Á&ç˝Ÿ$TwüHé ˝…e˝Ÿ #˚j·Te˝…qT. Á&ç˝Ÿ$TwüHé ˝…e˝Ÿ ø±ø£b˛‘˚
Á&ç*¢+>¥ #˚j·Tsê<äT.
19. m&é® qT+∫ Á&ç*+¢ >¥ #˚jT· Tq|ü⁄&TÉ Á&ç˝$Ÿ TwüHé ø±´_Hé ôV≤’ yê˝Ÿ˝À Vü‰´+–+>¥ e⁄+&É≈î£ +&Ü #·÷düTø√e˝…qT.
20. Á&ç˝Ÿ $TwüHé, Á&ç˝ŸVü≤√˝Ÿ y˚dæq ‘·sê«‘· <ëìì Á&ç˝Ÿ ø±´|t (eT÷‘·)‘√ ø£|üŒe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
n\es¡TÃø√ s¡øDå£ dü÷Á‘ê\T ` ã\|üsT¡ Ãø√ ˙ Áã‘·T≈£î e÷sêZ\T
5
&Á ˝ç Ÿ $TwüHé {ÀsTT+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT
bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt bÁ Õø°d º t
7. |üìøÏ dü+ã+~Û+∫q |üìeTT≥T¢ yÓ+≥ rdüT≈£îyÓfi¯fle˝…qT.
8. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
10. {Àu≤sY |æHé‡ dü]jÓÆTq$ rdüTø√e˝…qT. Bìø=s¡≈£î ˝≤ø˘‡ e⁄qï |æqTï\T e÷Á‘·y˚T yê&Ée˝…qT.
&√»sY≈£î y˚ùd |æqTï dü]jÓÆTq~, bı&ÉyÓ’q~>± e⁄+&Ée˝…qT.
11. ÁπøHé düVü‰j·T+‘√ e÷Á‘·y˚T {Àu≤sY y˚j·T&É+ >±ì, rj·T&É+ >±ì #˚j·Te˝…qT.
12. Á&ç˝Ÿ $TwüHé {ÀsTT+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT dü÷|üsYyÓ’»sY >±ì, n~Ûø±] >±ì ‘·|üŒìdü]>± e⁄+&Ée˝…qT.
13. sê´+|ü⁄˝À {ÀsTT+>¥ #˚düTÔqï|ü&ÉT Á&ç˝Ÿ$TwüHé yÓqTø£uÛ≤>∑+˝À y˚s=ø£ &√»sYqT düb˛s¡Tº>±
e⁄+#·e˝…qT, sêÁ‹ y˚fi¯\˝À {ÀsTT+>¥ #˚j·T≈£L&É<äT.
14. &√»sY qT+∫ |æqTï rj·TTq|ü⁄&ÉT ÁπøHé ˝Òø£b˛‘˚ {Àu≤sY ÁøÏ+<ä ø£Ás¡ ~eTà\‘√ düb˛s¡Tº #˚dæq
‘·sê«‘· |æqTï rj·Te˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
>∑ì˝À s¡øDå£ dü÷Á‘ê\T ` ãj·T≥ Á{≤|òøæ ˘ ìã+<Ûqä \T bÕ{Ï<ë›+

6
Á&ç˝Ÿ Ä|üπs≥sY‡ eT]j·TT πøãT˝Ÿ u≤jYT‡
Á&ç*¢+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
9. Á&ç ˝ Ÿ Ä|ü π s ≥sY ‡ eT]j· T T π ø ãT˝Ÿ u ≤jY T ‡ sêÁ‹ y˚ fi ¯ \ ˝À ‘· | ü Œ ìdü ] >± ø±´|t ˝≤´+|t
ñ|üjÓ÷–+#·e\j·TTqT.
10. Á&ç*¢+>¥ Á|ü<˚X¯eTTqT |ü>∑\T mÁs¡ C…+&Ü\‘√, sêÁ‹ |üP≥ πs&çj·T+ dæºø£ÿsY‡‘√ dü÷∫+#ê*.
n+<äT≈£î ø±e\dæq$ @sêŒ≥T¢ dü÷|üsyY »’Ó s¡T¢ #˚j÷· *.
11. Á&ç*¢+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT Á&ç*¢+>¥ (|ü<ä∆‘·T\qT) bÕ≥sYïqT bÕ{Ï+#·e\j·TTqT.
12. Á&ç˝ŸqT Á|ò” ù|òdt≈£î düe÷+‘·s¡eTT>± e÷]Ã+>¥ #˚j·TT≥ ø±ì, Vü≤√˝Ÿ‡ y˚j·TT≥ ø±ì #˚j·Tsê<äT.
13. zesY Vü‰´+>¥‡qT >∑eTì+∫ ‘·<äqT>∑TDeTT>± Á|ò” ù|òdt ôVA˝Ÿ‡qT Á&ç*¢+>¥ #˚j·Te˝…qT.
14. Á|ò” ù|òdt ô|’|ü⁄ Á&ç˝ŸqT e÷]Ã+>¥ #˚düTÔqï|ü&ÉT, kÕº|t ã≥HéqT Á&ç˝Ÿ Vü≤√˝Ÿ bıõwüHé≈£î eTT+<äT
ˇø£kÕ] f…dºt #˚dæ ø=qe\j·TTqT.
15. m\¢|ü &É÷ Á&ç˝Ÿ Vü≤√˝Ÿ‡qT *&é‡ (eT÷‘·)‘√ eT÷dæ e⁄+#·e\j·TTqT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`34
$<äT´‘·TÔqT bı<äT|ü⁄ #˚j·T+&ç ` $|ü‘·TÔqT n<äT|ü⁄ #˚j·T+&ç

7
cÕe˝Ÿ Ä|üsπ ≥sY
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
wæ|tº yÓTT<ä\e⁄‘·Tqï|ü&ÉT :
1. ôV≤#·Ã]ø£ kÕ<ÛäqeTT\T |üì#˚j·TT#·Tqï~ ˝Òì~ |üØøÏå+#·Tø√e˝…qT.
2. sêÁ‹ wæ|⁄üò º yÓTT<ä\e⁄#·Tqï|ü&ÉT cÕyÓ˝Ÿ jÓTTø£ÿ eTT+<äT eT]j·TT yÓqTø£ ˝…≥’ T¢ dü]>±Z yÓ\T>∑T#·Tqï~
˝Òì~ |ü]øÏå+#·e˝…qT.
3. sêÁ‹ düeTj·TeTT˝À ø±´|t ˝≤´+|ü⁄ ‘·eT‘√ e⁄+#·Tø√e˝…qT.
4. #˚‹‘√ düT\uÛeÑ TT>± yÓ÷j·T>∑*–q n–ïe÷|üø£ kÕ<Ûqä eTT cÕyÓ˝Ÿ˝À ñ+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
5. cÕe˝Ÿ q&ÉT|ü⁄≥≈£î y˚TH˚»sY nqTeT‹ bı+~j·TT+&Ée˝…qT.
6. Ä|üπs≥sY eT]j·TT nqTeT‹ bı+~q düVü‰j·T≈£î&ÉT ‘·|üŒ $T–*q yê]ì cÕe˝Ÿ ˝ÀìøÏ
7. Ç+»Hé q&ÉT#·Tq|ü&ÉT, &√õ+>¥ »s¡T>∑T#·Tqï|ü&ÉT eT]j·TT cÕe˝Ÿ q&ÉT|ü⁄≥ nsTTb˛sTTq|ü&ÉT
ãø°≥T uÛ÷Ñ $T ô|q’ e⁄+#·e˝…qT.
8. ‘·|Œü ìdü] |ü]dæ‘ú T· \˝À cÕe˝ŸqT dü]>±˝Òì dü\ú eTT˝À q&ÉT|ü⁄q|ü&ÉT ø=j·T´ yÓTT<äT\› T yÓTT<ä˝q’… $
y˚dæ |üì#˚jT· T dü\ú eTTqT cÕe˝Ÿ≈î£ nqTe⁄>± e⁄+#·e˝…qT.
9. wæ|⁄ü ≈º î£ eTT+<äT, wæ|⁄ü º q+<äT eT]j·TT wæ|⁄ü º ‘·sT¡ yê‘· ‘·ìF\T #˚dæ $es¡eTT\T |ü⁄døÔü e£ TT˝À Áyêj·Te˝…qT.
10. ø±´_Hé >±¢dTü \T X¯óÁuÛeÑ TT>± e⁄+#·Tø=ì #·T≥Tº Á|üøÿ£ Á|ü<X˚ e¯ TT |üP]Ô>± ø£q|ü&TÉ q≥T¢ #·÷düTø√e˝…qT.
11. $TwüqT MT<ä q&ÉT#·T≥≈£î ìπs•∆ +∫q dü\ú eTT X¯óÁuÛeÑ TT>± ñ+#·Tø√e˝…qT. n<˚ $<Ûeä TT>± Ä
Á|ü<˚X¯eTT˝Àì |üìeTT≥T¢ ÄsTT˝Ÿ‡, Á^CŸ eT]j·TT &ûõ˝Ÿ ˝Ò≈£î+&Ü #·÷düTø√e˝…qT.
eè‹Ô •ø£Då ` ø±]à≈£îì s¡øDå£

8
13. ÄsTT˝Ÿ ì+|ü⁄≥, Á^õ+>¥ #˚jT· T≥≈£î ]ù|s¡T¢ #˚jT· T≥≈£î eT]j·TT n&Ód® yºt TÓ +{Ÿ‡ #˚jT· T≥≈£î cÕe˝ŸqT
|üì#˚j·TT düú\eTT qT+&ç Á|üø£ÿ≈£î rdüTø=qe˝…qT.
14. s¡ø£åD ø=s¡≈£î ø£+ô|˙ Ç∫Ãq kÕ<ÛäqeTT\qT ñ|üjÓ÷–+#·Tø√e˝…qT.
15. cÕe˝Ÿ |üP]Ô>± |üì#˚jT· T dæ‹ú ˝À e⁄qï≥¢sTT‘˚H˚ cÕe˝ŸqT q&ÉT|üe˝…qT. n≥T¢ ˝Òì#√ q&ÉT|üsê<äT.
wæ|ºt düeTj·TeTT˝À :
1. cÕe˝Ÿ q&ÉT|ü⁄#·Tqï|ü&ÉT cÕe˝Ÿ ô|’ uÛ≤>∑eTTq øπ ãT˝Ÿ‡ e⁄+fÒ C≤Á>∑‘>Ô· ± e⁄+&Ée˝…qT. nedüsy¡ TÓ ‘Æ ˚
|üesY ª&çdtø£HÓøº̆µ #˚dæ |üì #˚j·Te˝…qT.
2. &É+|üsY u≤&ç ô|’q e÷Á‘·y˚T ã¬øÿ≥T dæ«+>∑T #˚j·Te˝…qT.
3. kÕº≥sY MT≈£î ø£ì|æ+#·Tq≥T¢ #·÷düTø=qe˝…qT.
4. cÕe˝Ÿ |üì#˚j·TT#·Tqï düú\eTT˝À ù|òdt ô|’øÏ me]ì sê˙j·T≈£L&É<äT.
5. cÕe˝Ÿ eTT+<äT≈£î ˝Òø£ yÓqTø£≈£î yÓfi¯óflq|ü⁄&ÉT ôV≤#·Ã]ø£\T (ôd’s¡Hé) Çe«&É+ eTs¡Tesê<äT.
6. cÕe˝Ÿ ã¬øÿ≥T˝À me]øÏ *|òü⁄º Çe«≈£L&É<äT.
7. ì+|æq ã¬øÿ≥T yÓqTø£≈£î rdüTø√≈£î+&Ü ªdæ«+>∑Tµ #˚j·Tsê<äT.
8. @<Ó’Hê yêVü≤qeTT $TwüHé≈£î n‹ <ä>∑Zs¡˝À |üì#˚j·TT#·Tqï#√ Ä |üì e\¢ ˙≈£î >±ì ˝Òø£ ˙
$TwüqT≈£î >±ì @yÓTqÆ Á|üe÷<äeTT »s¡T>∑e#·TÃqT nqT≈£î+fÒ n+‘· <ä>sZ∑ ˝¡ À $TwüqT q&ÉT|üsê<äT.
9. cÕe\T |üì#˚j·TT≥ e\q #·T≥Tº Á|üø£ÿ\ |üì#˚j·TTyê]øÏ @yÓTÆHê Á|üe÷<äeTT »s¡>∑e#·TÃqT
nqT≈£î+fÒ n+‘· <ä>sZ∑ ˝¡ À cÕe\T q&ÉT|üsê<äT.
10. ˙≈£î <ä>∑Zs¡˝À e⁄qï yêVü≤qeTT jÓTTø£ÿ πø_Hé ô|’ qT+&ç ã¬øÿ≥T dæ«+>¥ #˚j·Tsê<äT.
11. cÕe˝Ÿ dæ«+>¥ @]j·÷˝ÀìøÏ me«]ì sê˙j·T≈£L&É<Tä .
12. cÕe˝ŸqT q&ÉT|ü⁄#·Tqï|ü&ÉT ÄsTT˝Ÿ b˛j·Tsê<äT, Á^õ+>¥ #˚jT· sê<äT eT]j·TT m˝≤+{Ï n&Éd® yºt TÓ +{Ÿ
#˚j·Tsê<äT.
13. cÕe˝ŸqT q&ÉT|ü⁄#·Tqï|ü&ÉT #·<Tä e⁄≥, bı>∑Á‘ê>∑T≥ ˝Òø£ ˙fi¯ó¢ Á‘ê>∑T≥ eT]j·TT @yÓH’ ê |ü<ës¡e∆ TT\T
‹qT≥ #˚jT· sê<äT.
14. dü÷|üsY Ádüºø£ÃsY (]yê*«+>¥ Áù|ò+) n‹y˚>∑eTT>± dæ«+>¥ #˚j·Tsê<äT.
15. ù|òdt <ä>∑Zs¡ Á{≤|t &√sY eT÷dæ &ç–Z+>¥ #˚j·Tsê<äT.
16. cÕyÓ˝ŸqT Çwü+º e∫Ãq≥T¢ q&ÉT|üsê<äT.
cÕe˝Ÿ e÷]Ã+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT :
1. cÕe˝Ÿ uÛ÷Ñ $Tô|’ qT+&ç zesY ôV≤&é ˝…H’ ‡é ≈£î (ø£s¬ +≥T r>∑\≈£î) ø£˙düeTT 3MT. <ä÷s¡eTT e⁄+#·e˝…qT.
2. cÕe˝Ÿ q&ÉT|ü⁄ ~X¯˝ÀH˚ uÛÑ÷yéT e⁄+#·e˝…qT.
3. cÕe˝ŸqT e÷]Ã+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT uÛ÷Ñ $T qT+&ç ãπøÿ≥T 1.5 MT m‘·T˝Ô À e⁄+#·e˝…qT.
4. #·<Tä qT Á|ü<X˚ e¯ TT q+<äT cÕe\TqT rdüTø=ì yÓfió¯ q¢ |ü⁄&TÉ Á&Óy’ é ÁkÕŒ¬ø{Ÿ yÓqTø£ e⁄+&ÉTq≥T¢ q&ÉT|üe˝…qT.
>√s¡+‘· •ø£Då ` ø=+&É+‘· s¡øDå£
9
5. yê\T Á|ü<X˚ e¯ TT˝À cÕe˝ŸqT q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&ÉT Á&Óy’ é ÁkÕŒ¬ø{Ÿ eTT+<äT e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷dæ b˛˙j·Te˝…qT.
6. cÕe˝ŸqT e÷]Ã+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT H˚\ô|’q e⁄+&ÉT ÁfÒ*+>¥ / πøãT˝Ÿ >±ì ã]j·T˝Ÿ πøãTfi¢̄qT
&Üý˚Tõ #˚j·T≈£î+&Ü rdüTø=ì yÓfi¯fle˝…qT.
7. dædyºü Té ã]j·T&é ˝Òì øπ ãT˝Ÿ MT<äT>± >±ì, Á≥j·T*+>∑T øπ ãT˝Ÿ MT<äT>± >±ì cÕe\T q&ÉT|üsê<äT.
8. cÕe˝ŸqT e÷]Ã+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT ªdæ«+>¥ ÁuÒ≈£î\Tµ y˚dæ e⁄+#·e˝…qT.
9. cÕe˝Ÿ e÷]Ã+>¥ düeTj·T+˝À #˚sTTHé≈£î <ä>∑Zs¡>± eTqTwüß\T ˝Òø£ j·T+Á‘·eTT\T e⁄qï|ü&ÉT
cÕe˝Ÿ e÷]Ã+>¥ #˚jT· sê<äT.
10. @yÓTÆHê edüTÔe⁄\T cÕe\T qT+&ç rj·TT≥ eT]j·TT cÕe˝Ÿ˝À ô|≥Tº≥ #˚j·Tsê<äT.
11. Á_&ç®ì <ë≥Tq|ü&ÉT Ä Á_&ç® jÓTTø£ÿ kÕeTs¡∆éTT ‘Ó\TdüTø√≈£î+&Ü e÷]Ã+>¥ #˚j·Tsê<äT.
12. cÕe\T e÷]Ã+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT dæ«+>¥ #˚j·Tsê<äT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
m\¢|ü&ÉT C≤Á>∑‘·Ô>± e⁄+&É≥y˚T ` s¡ø£åD jÓTTø£ÿ yÓTT<ä{Ï \ø£å´+

10
5 eT]j·TT 10 ≈£L´_ø˘ MT≥sY cÕe˝Ÿ‡
q&ç|æ+#·Tq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. cÕe˝ŸqT dü¬s’q $<ÛëqeTT˝À |ü<ä∆‹˝À q&É|ü≈£îqï yÓTsTT+f…HÓHé‡ #˚j·T≈£îHêï Á|üe÷<äeTT. Á|ü‹
e´øÏÔ #·Ts¡T≈£î>± eéVü≤]dü÷Ô nedüs¡yÓTÆq HÓ’|ü⁄DéTT, ‘Ó*$ ø£*– ‘·q |üì $<ÛëqeTT˝À
ñ|üjÓ÷–+#·T |ü<ä∆‘·T\ìï s¡ø£åD‘√ eT]j·TT dü]jÓÆTq $<Ûä+>± e⁄qïeì ‘·q≈£î ‘êqT>± eT]j·TT
j·÷»e÷Hê´ìï dü+‘·è|æÔ |ü]#˚ $<Û+ä >± e⁄+&Ü*.
10. Ä|üsπ ≥sY #·Ts¡T≈£î>±, uÛÖ‹ø£eTT>± |üì#˚jT· >∑*– e⁄+&ç eT]j·TT eT<ä´ bÕ˙j·÷\T, eT‘·TeÔ T+<äT\T
˝Òø£ ‘·q ø£+{Ï #·÷|ü⁄qT, X¯ã› Á>∑V≤ü D X¯øìÔÏ ìj·T+Á‹+#·Tq≥Te+{Ï eT+<äT\qT |ü⁄#·TÃø=q≈£î+&Ü
e⁄+&Ü*.
11. |üìøÏ dü+ã+~Û+∫q+‘· es¡≈î£ m\¢yfi˚ \¯ s¡øDå£ eTTKéTT. Ç+<äT≈£î dü+ã+~Û+∫ @yÓTHÆ ê dü+<˚V≤ü eTT
ø£*–q yÓqT yÓ+≥H˚ ˙ jÓTTø£ÿ dü÷|üsYyÓ’»sY / ô|’ n~Ûø±s¡T\≈£î ‘Ó\T|ü⁄eTT.
12. dü]jÓÆTq |üìdüú\eTT ‘Ó*j·Tq|ü⁄&ÉT eT]j·TT Ç‘·s¡ nedüs¡yÓTÆq dæã“+~, |ü]ø£s¡eTT\T $TwüHé
˝À|ü\ >±ì <ä>∑Zs¡>± >±ì ˝Òq|ü⁄&ÉT $TwüHé ø£<ä|ü&É+ / q&É|ü&É+ >±ì #˚j·Tsê<äT.
13. $TwüHé düØ«dæ+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT eT]j·TT ◊&ç˝Ÿ>± (|üì˝Ò≈£î+&Ü) e⁄qï düeTj·T+˝À #·<äTqT>±
e⁄qï Á|ü<˚X¯eTT˝À ì*|æe⁄+#·TeTT.
14. $TwüHé m\¢|ü&ÉT #·<äTqT>± e⁄qï Á|ü<˚X¯eTT˝ÀH˚ q&ÉT|ü⁄eTT, dæ«+>¥ øÏ¢j·T¬sHé‡ |ü]~Û˝À m|ü⁄&ÉT
≈£L&Ü C≤Á>∑‘·Ô>± e⁄+&ÉTeTT.
15. &É+|t ôd’øÏ˝Ÿ˝À ˝À&ÉTqT m≈£îÿe ùd|ü⁄ |ü≥Tº≈£îì e⁄+&Ésê<äT.

11
16. $TwüHé Ä–q|ü⁄&ÉT dæ«+>¥ ÁuÒ≈£î\T e÷Á‘·y˚T e⁄|üjÓ÷–+#·TeTT.
17. &ç|üŒs¡TqT Áø±\sY u…\Tº≈£î ‘êø£≈£î+&Ü ìyê]+#·TeTT.
18. #·øÿ£ >± &ç|Œü s¡TqT H˚\˝ÀìøÏ ~+#·T‘·÷ Vü‰+&ç˝Ÿ eT]j·TT &ç|Œü sY bÕ&ÉTø±≈£î+&Ü ìyê]+#ê*.
19. &ç|üŒsY H˚\˝À e⁄+&çq|ü⁄&ÉT Vü‰sTTdt s√|ü⁄\T e<ä˝…’ Áy˚fi≤¢&É≈£î+&Ü e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø=qTeTT.
20. &ç|üŒsY H˚\ô|’ e⁄qï $TwüHé ≥sYï fÒãT˝Ÿ dæ«+>¥ #˚j·Tsê<äT.
21. &ç|üŒs¡T jÓTTø£ÿ &√sY $TwüHé dæ«+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT ˝Ò<ë nHé˝À&é #˚j·TTq|ü⁄&ÉT Á{≤Hé‡b˛sYº
yêVü≤qeTTq≈£î ‘êø£≈î£ +&Ü #·÷düTø√e\j·TTqT.
22. uÛÑ÷yéT≈£î Vü≤+&É˝Ÿ ‘·>∑\≈£î+&Ü ìyê]+#·TeTT, nedüs¡yÓTÆq #Óø£ÿ~yÓTà\T e÷sêÃ*.
23. mø˘‡ø±yÓ≥sY ø£<Tä \T‘·Tqï|ü&ÉT Áøö&é ˝Ò<ë dæ«+>¥ yÓTø±ì»+ yê&Ésê<äT. n≥T¢ yê&ÉT≥ e\q
Á{≤yÓ˝Ÿ yÓTø±ì»+ ˝Ò<ë Vü≤+&É˝Ÿ bÕ&É>T∑ qT. ø£qTø£ Bìì nqTeT‹+#·e<äT.›
24. &ç|üŒsY d”¢yé jÓTTø£ÿ jÓ÷ø˘qT, uÛÑ÷yéT ôV≤&éd”¢yé≈£î ‘·>∑\≈£î+&Ü ìyê]+#·TeTT.
25. Vü≤+&É˝Ÿ kÕº|t‡qT kÕ&ç˝Ÿ kÕº|t‡≈£î ‘·>∑\≈£î+&Ü ìyê]+#·TeTT.
26. mø˘ÿø±y˚≥sY |üì#˚jT· Tq|ü⁄&ÉT ãj·T{Ïyê]ì ø±´_Hé˝ÀìøÏ nqTeT‹+#·e<äT.›
27. $TwüHé q&ÉT#·T#·Tqï|ü&ÉT ]ù|s¡T, yÓTsTT+f…HHÓ ‡é eT]j·TT ÄsTT*+>¥˝≤+{Ï$ |üqT\T #˚jT· sê<äT.
28. &ç|üŒs¡TqT H˚\ô|’ e⁄+#·≈£î+&Ü Ä|üπs≥sY mø˘‡ø±y˚≥sY e<ä* sêe<äT›.
29. &ç|üŒsY ˝À&ÉT‘√ e⁄qï|ü&ÉT Ä|üπs≥sY ø±´_Hé ãj·T{ÏøÏ sêe<äT›.
30. mø˘‡ø±y˚≥sY Ä|üπswüHé |ü]~Û˝ÀøÏ e´≈£îÔ\qT >±ì ˝Òø£ yêVü≤qeTT >±ì, |ü]ø£s¡eTT>±ì
Á|üy˚•+|ü˙j·Tsê<äT.
31. eT÷&ÉT &çÁ^\ ø£+fÒ m≈£îÿe yê\T ø£*–q Á|ü<X˚ e¯ TT˝À $TwüHé Ä|üsπ {Ÿ #˚jT· ≈£L&É<Tä . m+<äTø£+fÒ
s√\sY dü]ÿ˝Ÿ m≈£îÿe>± es¡TdüTø√e&É+ ˝Ò<ë Ç‘·s¡ &Üý˚Tõ\T »s¡>∑e#·TÃqT.
32. Vü‰sY¶ yÓT{°]j·T˝Ÿ˝À |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT Vü≤+&É˝Ÿ bı&Ée⁄>± e⁄+∫ mø˘‡ø±y˚≥sY |üì#˚j·T&É+
eT+∫~ø±<äT. Bìe\q |ü+{Ï jÓTTø£ÿ ø=s¡T≈£î&ÉT X¯øÏÔ ‘·–Zb˛e⁄qT.
33. sê‹bıs¡\T m‘·TÔ≥≈£î eTT+<äT u≤¢dæº+>¥‘√ dü]>±Z |ü>∑\>=≥ºe\j·TTqT. u≤¢dæº+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT
‘·–q s¡ø£åD Vü≤<äT›˝À $TwüHé e⁄+#ê*. $TwüHé Ä|üπswüHé≈£î eTT+<äT ‘·–q u≤¢dæº+>¥ »]–q~,
˝Òì~ ìsê∆]+#·Tø√yê*.
34. Á&ç*¢+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT Ä|üπs≥sY e÷düºsY dæ«#Y Vü‰+&ç˝Ÿ‡ ø£<äT|ü⁄‘·÷ Vü‰sTTdæº+>¥ eT]j·TT Áøö&é
ã˝≤ìï ø£+Á{À˝Ÿ #˚j·TT#·T, ã¬ø{Ÿ #ê˝≤ ˝À‘·T≈£î ˝Ò<ë #ê˝≤ ô|’øÏ ø±≈£î+&Ü yÓT{°]j·T˝Ÿ jÓTTø£ÿ
|ü\T#·q bıs¡qT ‘=\#·Tø=ì yÓfi¢‚ $<Û+ä >± $TwüHé Ä|üsπ {Ÿ #˚jT· e˝…qT. Ä|üsπ ≥sY ã¬ø{Ÿ ø£<*ä ø£qT
n+#·Hê y˚j·TT#·÷ e÷düºsY dæ«#Y\qT ø£<äT|ü⁄‘·÷ m≈£îÿe Á|ü‹|òü\eTT (ñ‘·Œ‹Ô) bı+<äT≥¬ø’
ìsê∆]+#·Tø=qe\j·TTqT.
s¡ø£åD ˝Òì<˚ ñ‘·Œ‹Ô ˝Ò<äT ` ñ‘·Œ‹Ô ˝Òì<˚ Á|ü>∑‹ ˝Ò<äT
12
35. ã¬ø{Ÿ‘√ nHé˝À&é #˚j·TTq|ü⁄&ÉT Á{≤Hé‡b˛sYº yêVü≤qeTT˝À eT{Ïº nìï yÓ’|ü⁄\≈£î düe÷qeTT>±
|ü&TÉ q≥T¢ #·÷düTø=qe\j·TTqT.
36. nHé˝À&é ø=s¡≈î£ dæ«+>¥ #˚jT· T≥≈£î eTT+<äT &ç|Œü sY |üP]Ô>± ì+&çq~ ˝Òì~ ìsê∆]+#·Tø√e\j·TTqT.
37. dæ«+>¥≈£î eTT+<äT &ç|üŒsY ø£{Ï+>¥ y˚düT≈£î ‘êø£≈£î+&Ü #·÷düTø√yê*.
38. nHé˝À&ç+>¥ bıõwüHé˝À dæ«+>¥ #˚j·TT#·T >∑T+≥ Á‘=\T#·T≥¬ø’ yÓqTø£≈£î e#·TÃq|ü⁄&ÉT Ä|üπs≥sY
&ç|üŒsYqT nedüs¡yÓTÆq m‘·TÔ≈£î ˝ÒbÕ*. n+<äTe\q &ç|üŒsY jÓTTø£ÿ ãs¡Te⁄, Vü‰+&ç˝Ÿ eT]j·TT
eT{Ïºe\q e#·TÃ ˝À&ÉT yÓTT‘·Ô+ Vü‰sTTdtº yÓ÷{≤sYô|’ |ü&ÉTqT.
39. dæ«+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT ≥sYï fÒãT˝ŸqT HÓeTà~+#·T≥≈£î ˝Ò<ë Ä|ü⁄#˚j·T&É+ ˝≤+{Ï$, dæ«+>¥ yÓ÷{≤sY
ø£¬s+{ŸqT ]esY‡ #˚j·T&É+ <ë«sê e÷Á‘·y˚T #˚j·Te\j·TTqT.
40. #ê˝≤ ‘·≈£îÿe m‘·TÔ˝À &ç|üŒs¡TqT nHé˝À&é #˚j·T&É+ <ë«sê &É+|üsY bÕ&ÉTø±<äT.
41. m≈£îÿe ø=\T>∑T&É X¯øÏÔ‘√ ‘=\T#·Tq|ü⁄&ÉT, ô|<ä› ô|<ä› ã+&É\T mø˘‡ø±y˚≥sY MT<ä |ü&É≈£î+&Ü
#·÷düTø=ì eT]j·TT m˝≤+{Ï Ç‘·s¡ Á|üe÷<äeTT\T »s¡>≈∑ î£ +&Ü ‘·–q C≤Á>∑‘\Ô· T rdüTø√e\j·TTqT.
42. ø£{Ï+>¥ ù|òdüT˝À ô|<ä› uÀ\¶sY e⁄qï≥¢sTT‘˚ <ëì #·T≥÷º Á‘·e«&É+ <ë«sê e<äT\T #˚j·Te\j·TTqT.
n|ü&ÉT &ç|Œü sY |ü+&É¢ düV‰ü j·TeTT‘√ ù|dò Tü qT+&ç ‘=\–+#·e\j·TTqT. uÀ\¶sY ÁøÏ+<ä≈î£ <=s¡≈¢ î£ +&Ü
#·÷düTø√e\j·TTqT. ‘·<ë«sê cÕe˝Ÿ jÓTTø£ÿ n+&ÉsY ø±´πsõ uÛ≤>±\T bÕ&ÉTø±≈£î+&Ü ‘·–q
C≤Á>∑‘\Ô· T bÕ{Ï+#ê*.
43. cÕe˝Ÿ >∑{ÏºH˚\ô|’ e⁄+&ç |üì#˚j·TT≥¬ø’ s¡÷|üø£\Œq #˚j·Tã&çq~. ˇø£ y˚fi¯ H˚\ yÓT‘·Ô<Ó’q dü]jÓÆTq
eT+<äeTT ø£*–q ø£fº… #Óøÿ£ \‘√ mø˘‡ø±y˚≥sY ÁøÏ+<ä bıs¡˝≤>± @sêŒ≥T #˚j÷· *.
44. mø˘‡ø±y˚≥sY #ê˝≤ <ä÷s¡+ (3 qT+&ç 5 øÏ.MT.) eTTK´+>± u≤>± @≥yê\T Á|ü<X˚ e¯ TT˝À Á|üj÷· D+
#˚jT· ≥+ eT+∫~ ø±<äT. Bì e\q q&Éø£ j·T+Á‘·eTT˝Àì uÛ≤>±\˝À sê|æ&ç m≈£îÿe>± »s¡T>∑TqT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
Á|ü|+ü #·+ ˇø£ düT+<äs¡ rs¡+ ` ø±\Twü´+ rs¡ì XÊ|ü+

13
85{Ï &É+|üsY Ä|üπs≥s¡T¢
º t
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. ÄsTT˝Ÿ yê≥sY eT]j·TT msTTsY ©πøõ ‘·ìF #˚j·TT≥≈£î &É+|üs¡TqT |üP]Ô>± |üØøÏå+#·e˝…qT.
@<Ó’Hê ©πøõ e⁄+fÒ dü+ã+~Û‘· |òæ≥ºs¡T≈£î ‘Ó*j·TCÒj·Te˝…qT. ôV’≤Á&Ü*ø˘ Vü≤√düT\T, C≤sTT+≥T¢,
ôV≤’ Á&Ü*ø˘ dæ*+&ÉsT¡ ,¢ msTT&é Vü≤√düT C≤sTT+≥T¢ sπ &çjT˚ ≥sY eT]j·TT msTTsY {≤´+≈£î $wüjT· eTT\˝À
Á|ü‘˚´ø£ ÁX¯<ä› ø£qãs¡#·e˝…qT.
10. m\ÁøÏºø˘ yÓ’s¡T¢ C≤sTT+≥T¢ }&çb˛sTT e⁄qï cÕs¡Tº düs¡÷ÿ´{Ÿ ne⁄‘·Tqï ˝Òø£ \÷CŸ C≤sTT+≥T¢ e⁄qï,
Ä{À m\Áø°ºwæj·THé≈£î ‘Ó*j·TCÒdæ dü]#˚sTT+#·e˝…qT.
11. πs&çj˚T≥sY q+<äT yê≥&ÉsY ˝…e˝Ÿ ‘·ìF #˚dæ nedüs¡yÓTÆq#√ ì+|ü⁄ø=qe˝…qT.
12. |üP´j·T˝Ÿ ˝…e˝Ÿ ‘·ìF #˚j·Te˝…qT. ˇø£ wæ|ü⁄º |üP]Ô>± &É+|üs¡TqT q&ÉT|ü⁄≥≈£î 1/3 e+‘·T≈£î
‘·≈£îÿe ø±≈£î+&Ü {≤´+≈£î˝À |üP´j·T˝Ÿ e⁄+&Ée˝…qT.
13. Ç+»Hé ÄsTT˝Ÿ ˝…e˝Ÿ ‘·ìF #˚dæ ÄsTT˝Ÿ L eT]j·TT H >∑Ts¡TÔ≈£î <ä>∑Zs¡>± e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
m{Ïº |ü]dæ‘ú T· \˝ÀqT L >∑Ts¡TÔ ø£+fÒ ‘·≈£îÿe ñ+&É≈£L&É<äT.
14. Vü≤uŸ q≥T¢ f…Æ{Ÿ>± e⁄HêïjÓ÷ ˝Ò<ë ‘·ìF #˚j·Te˝…qT.
15. u≤´≥Ø\ j·T+<äT &çd˝ºæ Ÿ yê≥s¡T dü]>± e⁄qï<√ ˝Ò<√ ‘·ìF #˚jT· e˝…qT. (Á|ü‹ s√E ø£˙dü+
ˇø£ÿkÕ])
16. Á{≤Hé‡$TwüHé ÄsTT˝Ÿ ˝…e˝Ÿ ‘·ìF #˚j·Te˝…qT. Ç+»Hé ª◊&ç˝Ÿµ˝À e⁄qï|ü⁄&ÉT ÁøÏ+<ä e⁄qï HÓ’{À
>±¢dTü ˝À ÄsTT\T ø£ì|æ+#·e˝…qT.
Áø£eT•ø£Då >∑\ ø±]à≈£î\T ` <˚Xu¯ øÑÛ >ÔÏ \∑ ôdì’ ≈£î\‘√ düe÷q+

14
17. HÓ’{Ÿ >±¢düT ≥÷úŸ <ë«sê Áô|ò+≥T ÁuÒ≈£î ÄsTT\T ‘·ìF #˚j·Te˝…qT. ôV’≤Á&Ü*ø˘ {≤´+≈£î ô|’q
@sêŒ≥T #˚dqæ ôd{’ À>±¢dt ÄsTT˝Ÿ, ÁuÒø˘ ≈£L*+>¥ ÄsTT˝Ÿ ˝…e\T ‘·ìF #˚jT· e˝…qT.
18. msTTsY {≤´+≈£î\ qT+&ç yê≥sY Á&ÓH’ é #˚jT· e˝…qT.
19. ôd+Á≥˝Ÿ yê]ï+>¥ ˝≤´+|ü⁄ ô|’˝Ò≥T ˝≤´+|ü⁄ |üì#˚j·TT‘·Tqï~ ˝Ò<äì f…düTº |ü⁄wt ã≥Hé <ë«sê
‘·ìF #˚j·Te˝…qT. ˝≤´+|ü⁄\T |üì#˚j·Tì#√ Ä{À m\Áø°ºwæj·THé≈£î ‘Ó*j·TCÒj·Te˝…qT.
20. msTTsY ø°¢qsY Ç+&çπø≥sY π>õ ‘·ìF #˚j·Te˝…qT. ˇø£ y˚fi¯ ¬s&é e÷s¡Tÿ ø£ì|æ+∫q#√ |òæ≥ºs¡T≈£î
‘Ó*j·TCÒj·Te˝…qT.
21. f…Æs¡¢ >±* ‘·ìF #˚dæ @yÓ’Hê &˚y˚TC…dt ñHêïj˚TyÓ÷ ‘·ìF #˚j·Te˝…qT.
22. ]{≤s¡ºsY ø£+Á{À\T *esY <ë«sê ]j·TsY ÁuÒ≈£î |üì#˚j·TT#·Tqï~ ˝Òì~ ‘·ìF #˚j·Te˝…qT.
23. d”º]+>¥ dædüºyéT dü]>± |üì#˚j·TT#·Tqï~ ˝Òì~ ‘·ìF #˚j·Te˝…qT.
24. ø£+Á{À˝Ÿ ù||üsY ô|’q e⁄qï nìï ÇHé‡ÁdüTºyÓT+{Ÿ‡ |üì#˚j·TT#·Tqï~ ˝Òì~ ‘·ìF #˚j·Te˝…qT.
25. nìï eTTKýÓTÆq ˝…’≥T¢ yÓ\T>∑T#·Tqï~ ˝Òì~ ‘·ìF #˚j·Te˝…qT.
26. Ç+»Hé 20ôdø£q¢ ø£+fÒ m≈£îÿeùd|ü⁄ Áø±´+ø˘ #˚jT· sê<äT.
27. Ç+»Hé kÕºsºY nsTTq ‘·sê«‘· ªø°µ q÷´Á≥˝Ÿ˝À e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
28. Ç+»qT kÕºsT¡ º nsTTq ‘·sê«‘· 60 ôdø£+&É¢ es¡≈î£ Ç+»HéqT j·÷øÏ‡\πs{Ÿ #˚jT· sê<äT.
29. Ç+»Hé kÕºsT¡ º nsTTq ‘·sê«‘· 15 ôdø£+&É˝¢ À Ç+»Hé ÄsTT\T Áô|wüsY >π CŸ˝À ˙&ç˝Ÿ ø£<\ä e˝…qT
eT]j·TT ˝À Ç+»Hé ÄsTT˝Ÿ Áô|wü˝Ÿ yê]ï+>¥ ã\TŒ Ä|òt ø±e˝…qT. Ä $<Ûeä TT>± ø±ø£b˛sTTq#√
Ç+»qT Ä|òt #˚dæ |òæ≥ºs¡T≈£î ‘Ó*j·TCÒj·Te˝…qT.
30. &É+|üs¡T 40 øÏ.MT. ˇø£ >∑+≥≈£î d”Œ&ÉT ø£+fÒ m≈£îÿe d”Œ&ÉT b˛sê<äT (q&ÉT|üsê<äT)
31. s¡Vü≤<ë] dü¬s’q ø£+&çwüHé˝À ˝Òq|ü&ÉT &É+|üs¡TqT ì<ëqeTT>± q&ÉT|üe˝…qT.
32. &É+|üs¡T q+<ä* yÓT{°]j·T˝ŸqT &É+|t #˚dæq ‘·sê«‘· yÓ+≥H˚ &É+|üsY u≤&ûì #·÷|æq MT<ä≈£î
~+|æy˚j·Te˝…qT.
33. Væ≤+CŸ |ü⁄˝Ÿ‡, ˝≤ø˘ ù|¢≥T¢ ˝≤ø˘ ù|¢{Ÿ ]f…ÆqsY uÀ\Tº e⁄qï~ ˝Òì~ ‘·ìF #˚j·Te˝…qT.
34. &É+|t u≤&ûøÏ _–+∫q s¡ã“s¡T bÕ´&é‡ e⁄qï~ ˝Òì~ ‘·ìF #˚jT· e˝…qT.
35. πs&çj˚T≥s¡T bòÕ´Hé u…\Tº\T, Ä\ºsYH˚≥sY u…\Tº ‘·ìF #˚j·Te˝…qT.
36. &É+|üsYqT ø£<äT|ü⁄≥≈£î eTT+<äT nìï ÁuÒ≈£î\T ]©yé #˚j·Te˝…qT.
37. &É+|üsqY T nìï düeTj·÷\˝À #·<Tä qT>± e⁄+&ÉT Á|ü<X˚ e¯ TT>± ì\T|üe˝…qT.
38. Ç+»Hé ÄHé #˚jT· T≥≈£î eTT+<äT ø±´_Hé bòÕ´qT, ˝…≥’ T¢ Ä|òt #˚jT· e˝…qT. bÕ]ÿ+>¥ ÁuÒ≈î£ ù|¢ #˚jT· e˝…qT.
>∑ì˝À nÁX¯<ä› #˚j·T≈£î ` ‘·\ô|’ {À|” rj·T≈£î

15
39. Ç+»Hé Ä|òt #˚j·TT≥≈£î eTT+<äT 3 qT+&ç 5 ì$TwüeTT\T ª◊&ç˝Ÿµ˝À e⁄+#·e˝…qT. dædüºyéT
≈£L*+>¥ eT]j·TT ≥s√“ #ês¡s® Y \÷Á_πøwüHé ø=s¡≈î£ Ç+»Hé 3 qT+&ç 5 ìˆˆ\T ◊&ç˝Ÿ˝À e⁄+#·e˝…qT.
40. &É+|üsY q&ÉT|ü⁄≥ nsTTb˛sTTq ‘·sê«‘· Ç+»qT Ä|òt #˚dæ ÁøÏ+~øÏ ~–q ‘·sê«‘· &É+|üsY ˇø£kÕ]
|üP]Ô>± |üØøÏå+∫ @<Ó’Hê &Üy˚TCŸ >±ì ˝Òø£ ÄsTT˝Ÿ msTT&é yê≥sY ©πøJ\T e⁄+fÒ |òæ≥ºs¡T≈£î
‘Ó*j·TCÒj·Te˝…qT.
>∑eTìø£ : &É+|üsY q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&ÉT @yÓ’Hê yê]ï+>¥ ˝≤´+|ü⁄‡ nq>± ôV’≤ yê≥s¡T, f…+|üπs#·sY, ª˝Àµ
yê≥sY ˝…e˝Ÿ, ˝À Ç+»Hé nsTTHê Áô|wüs¡T ôV’≤ ø£q«s¡ºsY ÄsTT\T, f…+|üπs#·s¡T, ôV’≤ ÁuÒø˘
ÄsTT\T f…+|üπs#·sY‘√ msTTsY Áô|wüsY yÓTT<ä˝…’q ˝≤´+|ü⁄\T yÓ\T>∑T#·Tqï|ü&ÉT Ç+»qT Ä|òt
#˚dæ ©πø»dt ø=s¡≈î£ ‘·ìF #˚jT· e˝…qT. @<ÓH’ ê ©πøJ e⁄+&çq#√ |ò≥æ sº T¡ ≈£î ‘Ó*j·TCÒjT· e˝…qT.
yê≥s¡T ˝…e˝Ÿ ‘·≈£îÿe e⁄+&çq yê≥sY ©πøõ ˝Òq|ü⁄&ÉT yê≥sY ì+|ü⁄ø√e˝…qT. ôV’≤ f…+|üπs#·sY
yê]ï+>¥ ˝≤´+|t e∫Ãq|ü⁄&ÉT ø=~› ùd|ü⁄ ◊&ç˝Ÿ˝À q&ÉT|üe˝…qT. ˝À Ç+»qT ÄsTT˝Ÿ Áô|wüsY
yê]ï+>¥ ˝≤´+|ü⁄ yÓ\T>∑T#·T+&ç π>CŸ q+<äT, ˙&ç˝Ÿ ¬s&é CÀHé q+<äT e⁄+&çq#√ yÓ+≥H˚
Ç+»qT Ä|ü⁄ #˚j·Te˝…qT. ˝À yê≥sY ˝…e˝Ÿ Ç+&çπø≥sY eT]j·TT ôV’≤ yê≥s¡T f…+|üπs#·sY
yê]ï+>¥ ˝≤´+|ü⁄ yÓ*–q#√ yÓ+≥H˚ Ç+»qT Ä|òt #˚jT· e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
düeTj·T bÕ\q bÕ{Ï+#·T<ë+ ` s¡øDå£ ‘√ |üì#˚<ë›+

16
zesYãs¬ H¶ é &É+|æ+>¥ ñ|ü]‘·\eT+<äT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. ìs¡sí TT+#·ã&çq &É+|æ+>¥ j·÷s¡T¶ ô|u’ ≤Û >∑eT+<äT e÷Á‘·yT˚ rdæyd˚ qæ zesYãs¬ H¶ qé T &É+|t #˚jT· e˝…qT.
10. mes¡T zesYã¬s¶HéqT ø√˝Ÿj·÷sY¶ MT<ä >±ì, yêVü≤qeTT yÓfi¯ófls√&é MT<ä >±ì &É+|t #˚j·Tsê<äT.
11. &É+|ü⁄j·÷s¡T¶ô|’ yêVü≤qeTT jÓTTø£ÿ y˚>∑eTT >∑+≥≈£î 15 øÏ.MT. y˚>∑+ $T+#·sê<äT.
12. &É+|tj÷· s¡T˝¶ À &É+|üsY yÓqTø£≈î£ rj·TT düeTj·TeTT˝À >∑+≥≈£î 5 øÏ.MT. y˚>+∑ $T+#·≈î£ +&Ü e⁄+&Ü*.
13. &É+|t uÛ≤>∑eTT jÓTTø£ÿ n+#·Tq s¡ø£åD ø=s¡≈£î @s¡Œs¡∫q Vü≤<äT› (ãsYà) ˇø£ MT≥sY m‘·TÔ ñ+&ÉTq≥T¢
&√»sY Ä|üπs≥sY #·÷&Ée˝…qT.
14. &É+|üsY Ä|üsπ ≥sY yêVü≤qeTT yÓqTø£≈î£ q&çù| düeTj·T+˝À yêVü≤q+ ‘·>T∑ q+‘·es¡≈î£ Vü‰s¡Hé Çe«e˝…qT.
15. &É+|üs≈Y î£ neT]Ãq ]j·TsY ˝…≥’ T¢ ø£˙dü+ 10MT. <ä÷s¡eTT es¡≈î£ yÓ\T‘·Ts¡TqT Á|üd]ü +#˚ $<Û+ä >± e⁄+&Ée˝…qT.
16. &É+|tj·÷s¡T¶˝À dü]jÓÆTq $<ÛäeTT>± ˝…’{Ï+>¥ @sêŒ≥T #˚dæ e⁄+&Ée˝…qT.
17. zesYãs¬ H¶ é &É+|æ+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&TÉ &É+|t ∫es¡ qT+&ç ø£˙dü+ 3 MT≥s¡˝¢ À|ü⁄ e÷Á‘y· T˚ &É+|æ+>¥ #˚jT· e˝…qT.
18. Ä ‘·sê«‘· &√»sY‘√ Ä eT{Ïìº &√õ+>¥ #˚jT· e˝…qT.
19. &É+|üsY nHé˝À&é nsTTq ‘·sê«‘· u≤&û yÓTT‘·+Ô &ÍHé nsTTq≥T¢ ìsê∆]#·T≈£îqï ‘·sê«‘· e÷Á‘·yT˚
&É+|üsYqT eTT+<äT≈£î q&ç|æ+#·e˝…qT.
20. sêÁ‘·T\+<äT ˝…’{Ï+>¥ ñqï ÁbÕ+‘·eTT˝À e÷Á‘·y˚T &É+|æ+>¥ #˚j·Te˝…qT.
21. &É+|tj·÷s¡T¶ô|’ <äTeTTà˝Òe≈£î+&Ü m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT yê≥sY ÁùdŒsTT+>¥ #˚sTT+#·e˝…qT.
22. &É+|tj÷· s¡T¶ ñ|ü]‘·\eTT düe÷q+>± e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
23. es¡¸eTT <ë«sê e∫Ãq ˙{Ïì ø±\Te\ <ë«sê ãj·T{ÏøÏ b˛e⁄q≥T¢ #·÷&Ée˝…qT. &É+|tj·÷s¡T¶˝À ˙s¡T ì\« e⁄+&É≈£L&É<äT.
24. Á|ü‹ wæ|òü⁄º˝À düsê∆sY / zesYyÓTHé ‘·|üŒìdü]>± &É+|tj·÷s¡T¶ô|’ $<ÛäT\T ìs¡«]Ô+#·e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
dæ+>∑πsDÏ Á|ü>∑‹¬ø’.. ÁX¯$T+#·T ` kÕ~Û+#·T ` n~Û>∑$T+#·T
17
&É+|üs¡T Vü‰˝Ÿ s√&ÉT¶ MT<ä q&ÉT#·Tq|ü⁄&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. ˝À&é nsTTq / U≤∞ nsTTq &É+|üsT¡ y˚>e∑ TT Áôdsº TT{Ÿ (‹qïì) s√&é‡ MT<ä >∑+≥≈£î 30 øÏ.MT
y˚>∑eTT, ≥]ï+>¥\ e<ä› >∑+≥≈£î 15 øÏ.MT. ø£qï m≈£îÿe <ë≥sê<äT.
10. Vü‰˝Ÿs√&É¢ MT<ä mes¡÷ q&ÉTesê<äT.
12. ‘·|üŒìdü] |ü]dæú‘·T\˝À zesYfÒø˘ #˚j·TT≥≈£î 500 MT≥s¡¢ <ä÷s¡eTTø=ø£{Ï ˝Ò<ë nedüs¡yÓTÆq
#√≥ u…’bÕdt\T @sêŒ≥T#˚j·Te˝…qT. u…’bÕdt\ <ä>∑Zs¡ ‘·|üŒ Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘·eTT\˝À zesYfÒø˘
#˚j·T≈£L&É<äT.
13. zesYfÒø˘ #˚j·÷\qT≈£îH˚ Ä|üπs≥sY / Á&Ó’esY Vü‰s¡Hé ÁyÓ÷–+∫ eTT+<äTqï Á&Ó’esY ˝…’{Ÿ dæ>∑ï˝Ÿ
Ç∫Ãq ‘·s¡Tyê‘·H˚ zesYfÒø˘ #˚j·Te˝…qT.
14. Vü‰˝Ÿs√&é ãsYà\ MT<ä ñqï ôdH’ ué Às¡T\¶ <ë«s¡ dü÷∫+∫q dæ>ï∑ ˝Ÿ‡qT ‘·|Œü ≈£î+&Ü bÕ{Ï+#·e\j·TTqT.
15. &É+|üs¡T˝À mes¡÷ Á|üj·÷DeTT #˚j·T≈£L&É<äT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

18
&É+|üs¡T nHé˝À&ç+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT
9. nHé˝À&ç+>¥ #˚j·Tã&˚ düú\eTT ˝…e˝Ÿ>±, >∑{Ïº>± #·<äTqT #˚j·Tã&ç &É+|üs¡T ~>∑ã&É≈£î+&ÉTq≥T¢
yÓTsTT+fÒHé #˚j·Te˝…qT.
10. ø£˙düeTT f…ÆsY m+‘· m‘·TÔ e⁄qï<√ n+‘· m‘·TÔ>± ãsYà &É+|tj·÷s¡T¶˝À &É+|üs¡T nHé˝À&é #˚j·TT
düeTj·TeTT˝À yÓqøÏÿ |ü&É≈£î+&ÉTq≥T¢ yÓTsTT+fÒHé #˚j·Te˝…qT.
11. nHé˝À&é #˚ùd @ ¬s+&ÉT &É+|üs¡¢ eT<Ûä´<ä÷s¡eTT 15 MT≥s¡¢ ø£Hêï ‘·≈£îÿe e⁄+&É≈£L&É<äT.
12. ˝À&ç+>¥ #˚j·TT#·Tqï ø£<äT\T#·Tqï nHé˝À&é #˚j·TT#·Tqï @ $TwüHé / &É+|üs¡T / Á&ç˝Ÿ qT+&ç 30
MT≥s¡¢ <ä÷s¡eTT ˝À|ü\ @ e´øÏÔ @ yêVü≤qeTT Á|üy˚•+|üsê<äT. (˝À&é nj˚T´ &É+|üs¡T ‘·|üŒ) ø±ì
u…’bÕdt e÷s¡ZeTT <ä>∑Zs¡ e÷Á‘·eTT &É+|üs¡T eT<Ûä´<ä÷s¡eTT 10 MT≥s¡T¢ e⁄+&Ée#·TÃ.
13. ˝À&ç+>¥ eT]j·TT nHé˝À&ç+>¥ #˚ùd düú\eTT˝À kÕŒ≥sY‡qT ìj·T$T+#·sê<äT, πøe\eTT
dü÷|üsYyÓ’»sY‡qT e÷Á‘·y˚T ìj·T$T+#·e˝…qT.
14. &É+|üsT¡ Ä|üsπ ≥sY &É+|üsT¡ ã¬ø{Ÿ nHé˝À&é #˚jT· &ÜìøÏ ˝Ò|øü £ eTT+<äT dü\ú + ˝…e˝Ÿ>± e⁄+&ÉTq≥T¢,
‘·q &É+|üsT¡ ≈£î Á|üøÿ£ qTqï y˚s=ø£ &É+|üsT¡ ≈£î eT<Û´ä <ä÷s¡eTT 15 MT≥s¡¢ ø£qï ‘·≈î£ ÿe ø±≈£î+&ÉTq≥T¢
eT]j·TT Vü‰s¡Hé Ç∫Ãq ‘·s¡Tyê‘·H˚ &É+|üs¡T ã¬ø{Ÿ ô|’øÏ ˝Ò|üe˝…qT.
15. &É+|üsT¡ ã¬ø{Ÿ nHé˝À&ç+>¥q≈£î ô|ø’ Ï ˝Ò|ãü &çq düeTj·TeTT˝À &É+|üsT¡ qT m≥TyÓ|’ ⁄ü q≈£î ø£<\ä Ã≈£L&É<Tä .
>∑eTìø£ : Ç+‘·≈£î eTT+<äT C≤Ø #˚j·Tã&çq ªø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdtµ / Á{≤|òæø˘ ìã+<Ûäq\≈£î Ç$ n<äq+.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
n+<ä] ø√dü+ s¡øDå£ ` s¡øDå£ ø√dü+ n+<äsT¡
19
zdæ|æ`3˝À &É+|t j·÷sY¶‡ eT]j·TT Áø£wüsY‡ e<ä›
Á|üe÷<ë\T »s¡>∑≈£î+&Ü ñ+&ÉT≥≈£î
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. y˚TH˚»sY nqTeT‹ Ç∫Ãq Á|ü<˚X¯eTT\˝À e÷Á‘·y˚T &É+|tyÓTHé / yÓTÆì+>¥ düsê∆sY ì\ã&Ée˝…qT.
&É+|üs¡T &É+|ü⁄#˚ùd Á|ü<˚X¯eTT ø£qï düTe÷s¡T 2 MT≥s¡¢ m‘·ÔsTTq Á|ü<˚X¯eTT˝À ì\ã&Ée˝…qT.
10. zesY ôV≤&é ˝…H’ ‡é <ä>sZ∑ ¡ &É+|æ+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT Ç+&çjT· Hé m\ÁøÏdº {æ Ï s¡÷˝Ÿ‡ nqTdü]+∫ C≤Á>∑‘\Ô· T
rdüTø=qe˝…qT.
11. &É+|æ+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT mes¡T &É+|üsY <ä>∑Zs¡ ì\ã&Ésê<äT.
12. &É+|üs¡T Ä|üπs≥sY &É+|æ+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT &É+|üsYqT >∑{Ïº Á|ü<˚X¯eTT˝À (ãsYà) e÷Á‘·y˚T Ä|æ
&É+|æ+>¥ #˚j·Te˝…qT.
13. &É+|üsY Ä|üsπ ≥sY &É+|æ+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT, &É+|t yÓTHé / yÓTìÆ +>¥ düsê∆sY jÓTTø£ÿ dü\Vü‰\T, dü÷#·q\T
‘·|üŒø£ bÕ{Ï+#·e˝…qT.
14. &É+|üsY Ä|üπs≥sY Áø£wüsY˝À ø±ì &É+|t j·÷s¡T¶˝À ø±ì &É+|æ+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT Vü‰s¡Hé Çe«e˝…qT.
15. &É+|üsY Ä|üπs≥sY ã¬ø{Ÿ˝À e⁄qï eT{Ïº ˝Òø£ u§>∑TZqT |üP]Ô>± ÁøÏ+<ä|ü&çq ‘·s¡Tyê‘· e÷Á‘·y˚T
ã¬ø{Ÿì ÁøÏ+<ä≈£î ~+|æ &É+|üs¡TqT eTT+<äT≈£î q&ÉT|üe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
s¡øDå£ ‘√ |üì#˚<ë›+ ` \øå±´ìï kÕ~Û<ë∆+

20
&Á Ü>¥˝…’Hé $TwüHé q&ÉT#·Tq|ü&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. Á&Ü>¥˝…’Hé ø£≥Tº yÓ&Ó\TŒqT @C…+{Ÿ / y˚TH˚»sY ø±˝≤qT>∑TD+>± ìs¡ísTT+#·ã&ÉTqT.
10. Á&Ü>¥˝…’Hé u…+#Y jÓTTø£ÿ m‘·TÔ &ç–Z+>¥≈£î n+<äTq+‘· ˝À|ü\ e⁄+&Ée˝…qT. n~ 50 MT≥s¡¢ ˝À|ü\
11. Á&Ü>¥˝…’Hé $TwüHé >∑{Ïº eT]j·TT #·<äTqT>± e⁄+&˚ H˚\ MT<äH˚ e⁄+∫ q&ç|æ+#·e\j·TTqT.
12. ø° ø£{Ÿ˝À ôV≤’ yê˝Ÿ ôd&’ TÉ ≈£î \÷CŸ yÓT{°]j·T˝Ÿ $T–*e⁄+&É≈î£ +&Ü, Á&Ü>¥\Hé ã¬ø{Ÿ‘√ \÷E
Á&Ódæ‡+>¥ ‘·–q≥T¢>± »]–q≥T¢ wæ|òtº Ç+#ê]® ìsê∆]+#·Tø=qe˝…qT.
13. Á&Ü>¥˝H’… é $TwüHé q&ç#˚ düeTj·T+˝À <ëì dæ«+>¥ @]j·÷˝À eTqTwüß\T, j·T+Á‘·eTT\T nø£ÿ&É
|üì#˚j·Tsê<äT.
14. Á&Ü>¥˝…’Hé $TwüHé yÓTsTT+≥HÓHé‡ ˝Ò<ë eTs¡eTà‘·TÔ\T »]π>≥|ü&ÉT dü]jÓÆTq ôV≤#·Ã]ø£ ‘Ó*ù|
uÀs¡T¶\qT ô|≥ºe˝…qT.
15. Á&Ü>¥ ˝…’Hé Ä|üπs≥sY ã~* ÁbÕs¡+uÛÑeTT˝À nìï s¡ø£åD |ü]ø£s¡eTT\T |üì#˚j·TTq≥T¢
#·÷düTø=qe\j·TTqT. |üì#˚jT· ì jÓT&É\ $TwüHé Ä|æ yÓ+≥H˚ n{Ïº $wüjT· eTT wæ|⁄ü º Ç+#ê]® /
Ç+»˙s¡T >±]øÏ ‘Ó*j·TCÒjT· e˝…qT.
16. Á&Ü>¥˝H’… é $TwüHé yêøÏ+>¥ bÕ´&é ãj·T{Ï n+#·T u…+∫ n+#·T qT+&ç ø£˙düeTT 5 MT≥s¡¢ <ä÷s¡eTT˝À
e⁄+&ÉTq≥T¢ ìsê∆]+#·Tø=ì e÷]Ã+>¥ #˚j·Te˝…qT.
17. kÕŒj·T˝Ÿ n+#·T qT+&ç 3 d”eTT ø√˝Ÿ u…+#Y u≤≥+ es¡≈î£ 5 MTˆˆ <ä÷s¡eTT øÏj ¢ T· sY>± ñ+&ÉTq≥T¢
yÓTsTT+f…Hé #˚jT· e\j·TTqT.
s¡øDå£ ô|’ u≤<Û´ä ‘· ø=+<ä]~ ø±<äT ` n+<ä]~

21
18. düVü≤»eTT>± @s¡Œ&˚ kÕŒj·T˝Ÿ V”≤|tt j·÷+–˝ŸqT #Ó<äs¡ìe«≈£L&É<äT.
19. kÕŒj·T˝Ÿ u≤´+≈£î m‘·TÔ≈£î ˝À˝À|ü\ $TwüHé &É+|æ+>¥ m‘·TÔ ñ+&Ée\j·TTqT.
20. Á&Ü>¥˝…’Hé $TwüHé e÷]Ã+>¥ #˚j·Te˝…qqï uÛÑ÷$T #·<äTqT>±, ã+&É\T, Áø±≈£î\T ˝Ò≈£î+&Ü
ñ+&ÉTq≥T¢ Á>ö+&ÉT düTs¡øÏå‘·eTT nì ìsê∆]+#·T≈£îqï ‘·s¡Tyê‘·H˚ e÷]Ã+>¥ #˚j·Te˝…qT.
21. mø˘‡b˛dt&é ø£≥Tº qT+&ç ªyêøÏ+>¥ bÕ‘Yµ ø=s¡≈£î 40 MT. yÓ&Ó\TŒ øÏ¢j·TsY>± e⁄+&Ée˝…qT.
22. sê´+|ü⁄ô|’ $TwüHé e÷]Ã+>¥ #˚j·T&ÜìøÏ sê´+|ü⁄ Áπ>&çj·T+{Ÿ 1 ÇHé 20 ø£Hêï $T+∫
ñ+&É≈£L&É<äT.
23. Á&Ü>¥˝H’… é $TwüHé @ Ä≥+ø£eTT ˝Ò≈î£ +&Ü 3600 |üP]Ô dü]ÿ˝Ÿ˝À dæ«+>¥ #˚j·T>∑*–q Á|ü<˚X¯eTT
ñ+&ÉTq≥T¢ ìsê∆]+#·Tø=qe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
|ü≥Tº<ä\ e⁄+fÒ kÕ~Û+#·˝Òì~ @B ˝Ò<äT.. |üì˝ÀHÓ’Hê, #·<äTe⁄˝ÀHÓ’Hê, s¡ø£åD˝ÀHÓ’Hê

22
Á&Ü>¥˝…’Hé $TwüHé |æ{Ÿ u≤≥yéT˝À |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT
ø±]à≈£î\T bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. |æ{Ÿ u≤≥yéT Ä|üπswüHé‡ ÇHé#ê]® ndæôdº+{Ÿ y˚TH˚»sY, Á|ür wæ|ü⁄º˝À n‘·ì ‘√&ÜŒ≥T≈£î n+&ÉsY
y˚TH˚»sY ø√˝Ÿu…+#Y zesYyÓTHé ñ+{≤s¡T.
10. wæ|ü⁄º |üì yÓTT<ä\T ô|≥º&ÜìøÏ eTT+<äT wæ|ü⁄º Ç+#ê]®, |üì Á|ü<˚XÊ\T ø±yê*‡q s¡ø£åD\qT
e´øÏÔ>∑‘·+>± |üs¡ý˚øÏå+∫ ìsê∆]+#·T≈£îqï ‘·sê«‘·H˚ |üìøÏ nqTeT‹+#·e˝…qT.
11. Ä Á|ü<˚X¯|ü⁄ Ç+#ê]®øÏ ‘Ó*j·T≈£î+&Ü, |æ{Ÿu≤≥yéT˝À mes¡÷ |üì#˚j·T≈£L&É<äT.
12. @C…+{Ÿ ˝Òø£ y˚TH˚»sY nqTeT‹ ˝Ò≈î£ +&Ü |æ{Ÿ u≤≥yéT˝À |üì#˚jT· T yê] dü+K´ 30øÏ $T+#·sê<äT.
13. s¡ø£åD |ü]ø£s¡eTT\T ˝Ò≈£î+&Ü |æ{Ÿ u≤≥yéT˝À |üìø=s¡≈£î me]ì nqTeT‹+#·sê<äT.
14. düπs«|üqT\T ˝Òø£ n‘·édüs¡ |üqT\≈£î ‘·|üŒ, ªkÕŒsTT˝Ÿ {Àµ e<ä› mes¡÷ |üì#˚j·T≈£L&É<äT. Ç~
zesYyÓTHé |üs¡ý˚ø£åD˝À e⁄+&ÉTqT.
15. k˛ºHé bÕ]º+>¥ 4 MT, ø√˝Ÿ bÕ]º+>¥ 6 MT j·TTqï|ü&ÉT <ëì˝À ì\Te⁄>± n+&ÉsÁY >ö+&é >±´\Øô|’
e´≈£î\Ô qT >±ì, j·T+Á‘ê\qT >±ì ìj·T$T+#·sê<äT.
16. Á&Ü>¥˝H’… é Ä|üsπ wüH‡é »s¡T>∑T#·Tqï|ü&ÉT, 3 d”eTT ø√˝Ÿ s¡÷|òt @]j·÷˝À e´≈£î\Ô qT >±ì j·T+Á‘ê\qT
>±ì nqTeT‹+#·≈L£ &É<Tä .
17. ôV’≤yê˝Ÿ {À≈£î <ä>∑Zs¡˝À düe÷+‘·s¡+>± 5 MT≥s¡¢ yÓ&Ó\TŒ‘√ ùd|ò”º ø±]&ÜsY (<ë]) ø£*Œ+#·e˝…qT.
eT]j·TT <ëìøÏ ‘·–q ãsYàqT ô|≥ºe\j·TTqT.
18. Á&ç*+¢ >¥, #ê]®+>¥, u≤¢d+ºæ >¥, ø√˝Ÿ ]eT÷e˝Ÿ ø=s¡≈î£ ‘·|Œü ùd|òº” ø±]&ÜsY (<ë])˝À me«s¡÷ Á|üy•˚ +#·≈L£ &É<Tä .

23
19. |æ{Ÿ u≤≥yéT u…+#Ód˝t À s¡øD
å£ ≈£î dü+ã+~Û+∫q dü+<˚V‰ü \qT, zesYyTÓ Hé ‘·q ô|’ n~Ûø±]øÏ >±ì
y˚TH˚»sY≈£î >±ì ‘Ó*j·TCÒdæ ‘·>∑T #·s¡´ #˚|ü≥ºe˝…qT.
ø√˝Ÿ eT]j·TT bÕ]º+>¥ Ä|üsπ wüH‡é
20. ø√˝Ÿu≤≥yéT ˝Àì Á&Ü>¥˝…’Hé u…+#Y @¬s’»Hé˝À ø√˝Ÿ eT]j·TT bÕ]º+>¥ ]eT÷e˝Ÿ ø=s¡≈£î á ÁøÏ+~
$<ÛëHê\T e]Ô+#·TqT.
m) nìï d”eTT\T, bÕ]º+>∑T\˝À u…+∫+>¥ j·÷øÏºyé yÓTÆì+>¥ u…+#Y, ôV’≤yê˝Ÿ &Ó’¬sø£¸HéøÏ ì\Te⁄>±
e⁄+&Ü*.
_) ø√˝Ÿ d”yéT\T, bÕ]º+>∑T\˙ï u…+#Ódt\˝À »s¡>±*. u…+#Y m‘·TÔ $TwüHé Ø#YøÏ $T+#·≈£L&É<äT.
dæ) $+>¥ / *+uŸ / ø£{Ÿ Ä|üsπ wüHé ∫es¡, á u…+#Y\qT m+&éyê˝Ÿ‘√ yÓTsY® #˚ùd≥|ü&ÉT
u…+#Y\ yÓ&Ó\TŒ 3 MT≥s¡¢≈£î ‘·–Z+#·e˝…qT.
»qs¡˝Ÿ
21. nqTeT‹ Á|üø±s¡y˚T |üs¡ý˚ø£åD »s¡>±*.
22. Á&Ü>¥˝…’Hé dæ«+>¥ @]j·÷˝À m˝≤+{Ï |üqT\T »s¡>∑≈£L&É<äT.
23. u≤¢d+ºæ >¥ düeTj·T+˝À, Á&Ü>¥˝H’… é $TwüHé &˚+»sY CÀHé˝À e⁄+&çq≥¢sTT‘˚ <ëì |üqT\qT ì*|æyj ˚ ÷· *.
‘·–q øÏj ¢ T· s¬ Hé‡ bı+~q ‘·sê«‘·H˚ eT∞fl |üqT\T ÁbÕs¡+_Û+#ê*.
24. Á&Ü>¥˝…’Hé j·÷ø£åHé kÕŒsTT˝Ÿ |”|t e<ä›≈£î me]˙ nqTeT‹+#·≈£L&É<äT.
25. Á&Ü>¥˝H’… é {≤|t ôV≤’ yê˝Ÿ yÓ+ã&ç e´≈£î˝Ô e… s¬ H’ ê Á|üe÷<äe XÊ‘·TÔ ô|’ qT+&ç |ò{æ Ÿ u≤≥yéT˝À |ü&≈É î£ +&Ü
ãsYà @sêŒ≥T #˚j÷· *.
26. ùd|ò”º CÀHéqT e<ä* Vü‰˝Ÿs√&É¢˙ï kÕŒsTT˝Ÿ ôd’&é ñ+&˚˝≤>± #·÷&Ü*.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

24
mø˘‡b˛¢õyé ø±´]j·TsY‡
º t
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. mø˘‡b˛¢õyé s¡yêD≤ eT]j·TT yê&ÉTø£˝À ìj·T$T+#·ã&çq Á|ü‹ e´øÏÔ (mø˘‡b˛¢õyé ø±´]j·TsY)
‘·q˝À #·T≥º, ;&ç, dæ>∑¬s≥Tº ˝Òø£ Ç‘·s¡ bı>∑Á‘ê>∑T edüTÔe⁄\T ˝Òø£ ì|üqT |ü⁄{Ïº+#·>∑\ edüTÔe⁄\T
˝Òq≥T¢ ‘·q≈£î ‘êqT dü+‘·è|æÔ #Ó+<äe˝…qT.
10. mø˘‡b˛¢õyé ø±´]j·TsY‡ u≤¢dæº+>¥ zesYyÓTHé >±] ÄBÛqeTT˝À j·TT+&ç yês¡T Ç#·TÃ dü÷#·q\
Á|üø±s¡eTT mø˘‡b˛¢õyé ˝À&ç+>¥, nHé˝À&ç+>¥, Á{≤Hé‡b˛]º+>¥,#ê]®+>¥, ôdº$Tà+>¥ eT]j·TT u≤¢dæº+>¥
|üqT\˝À ‘·qe+‘·T ø£seÔ¡ éTTqT ìs¡«Væ≤+#·e˝…qT.
11. m≈£îÿe yÓTT‘·Ô+˝À mø˘‡b˛¢õyé‡ s¡yêD≤ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT ø√˝ŸyÓTÆHé‡ ¬s>∑T´˝ÒwüHé 164(m)˝À ìπs∆•+∫q
ìj·TeT ìã+<Ûqä \qT bÕ{Ï+#·e˝…qT.
m) e÷´>∑CH’… é qT+&ç u≤¢d+ºæ >¥ #˚jT· T dü\ú eTTq≈£î |ü>\∑ T e÷Á‘·yT˚ mø˘‡b˛¢õyé s¡yêD≤ #˚jT· e˝…qT.
_) e÷´>∑C…’Hé e<ä› mø˘‡b˛¢õyé ˝À&é #˚j·TTq|ü&ÉT FIFO |ü<‹∆ä ì nq>± First In First Out qT
ñ|üj÷Ó –+#·e˝…qT. e÷´>∑CH’… ˝é À ñqï bÕ‘· eT+<äT ì\«\qT eTT+<äT ˝À&é #˚jT· e˝…qT.
dæ) e÷´>∑C…’Hé˝À eT+<äT nHé˝À&é #˚j·TTq|ü⁄&ÉT es¡Tdü Áø£eTeTT>± eT+<äTqT ô|≥ºe˝…qT.
eT]j·TT es¡Tdü\≈£î eT<Û´ä ø=~›<÷ä s¡eTT U≤∞ dü\ú eTT e⁄+∫ ì\« e⁄+#·e˝…qT.
&ç) mø˘‡b˛¢õyé eT]j·TT &ç{ÀH˚≥s¡¢qT ˇπø yêVü≤qeTT˝À ˝À&é #˚j·Tsê<äT.
12. mø˘‡b˛¢õyé #ê]®+>¥ #˚j·TT≥≈£î eTT+<äT Ä Á|ü<˚X¯eTT #·T≥Tº mÁs¡ C…+&Ü\qT ‘·|üŒìdü]>±
neTs¡Ãe˝…qT.

25
13. ˝À&ç+>¥, nHé˝À&ç+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT eT+<äTqT ô|’ qT+&ç ÁøÏ+~øÏ $düs≈¡ î£ +&Ü yÓT\¢>± ~+#·e˝…qT.
14. mø˘‡b˛¢õyé ñqï yê´Hé˝À Á|üj·÷DÏ+#·sê<äT.
15. #ê]®+>¥ #˚j·TT≥≈£î eTT+<äT Ä Á|ü<˚X¯eTT˝À m≥Te+{Ï $<äT´‘·TÔ r>∑\T / πøãT˝Ÿ‡ ˝Ò≈£î+&Ü
#·÷düTø=qe˝…qT.
16. mø˘‡b˛¢õyé #ê]®+>¥ #˚j·TT≥≈£î zesYyÓTHé >±s¡T ìs¡ísTT+∫q Á|üø±s¡eTT ˇø£ ôVA˝Ÿ˝À #ê]®
#˚jT· e\dæq mø˘‡b˛¢õyé ø±«+{Ï{Ï ø£+fÒ m≈£îÿe #ê]® ø±≈£î+&Ü ìsê∆]+#·Tø=ì #ê]®+>¥ #˚jT· e˝…qT.
17. ‘·≈î£ ÿe |ü]e÷DeTT >∑\ s¡+Á<Ûeä TT\˝À ã\e+‘·eTT>± eT+<äT >∑T≥ø£\qT HÓ≥sº ê<äT.
18. ôVA˝Ÿ˝À #ê]®+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT mø˘‡b˛¢õyé >∑T≥ø£\ eT<Ûä´ eT{Ïº |ü&É≈£î+&Ü #·÷&Ée˝…qT.
19. ô|s’ò Y / y˚&ç e⁄qï ôVA˝Ÿ‡ #ê]®+>¥ #˚jT· T≥≈£î eTT+<äT ñc˛íÁ>∑‘q· T ‘·|Œü ìdü]>± ø=*∫ Á|üe÷<äkÕúsTT
ø£+fÒ ‘·≈£îÿe ñqï|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T #ê]®+>¥ #˚j·Te˝…qT.
20. mø˘‡b˛¢õyé #ê]®+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT, ôVA˝Ÿ‡>±´\Ø\≈£î ø£HøÓ º˘ nsTTq ˝Ò<ë ôVA˝Ÿ‡ qT+&ç bı>∑
˝Ò<ë eT+≥\T e∫Ãq|ü⁄&ÉT, ˝Ò<ë ôVA˝Ÿ‡˝À ñc˛íÁ>∑‘· 700C ø£+fÒ m≈£îÿe e⁄qï#√, n{Ïº
Á|ü<˚X¯eTT\˝À zesYyÓTHé >±] Ä<˚XÊqTkÕs¡+ e÷Á‘·y˚T #ê]®+>¥ #˚j·Te˝…qT.
21. ôdº$Tà+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT ˝ÀVü≤eTT‘√ #˚j·Tã&çq |ü]ø£s¡eTTqT yê&Ésê<äT.
22. #ê]®+>¥, ôdº$Tà+>¥ eT]j·TT |òüPĆŸø±s¡T¶ ø£HÓø£åHé #˚j·TTq|ü⁄&ÉT u…+#Y n+#·T\ qT+&ç mø˘‡b˛¢õyé
yê´Hé eT]j·TT eTqTwüß\ ÁøÏ+<ä|ü&˚ Á|üe÷<äeTT »s¡>∑≈£î+&Ü >∑{Ïº Á|ü<˚X¯eTT˝À e⁄+&ç C≤Á>∑‘·Ô
eVæ≤+#·e˝…qT.
23. &ç{ÀH˚{Ï+>¥ |òüPĆŸyÓ’sYqT y˚&ç>± e⁄qï Á|ü<˚X¯eTT\˝À |üs¡#·sê<äT.
24. ô|’]+>¥ ø√dü+ #˚j·TT ø£HÓø£åqT¢, mø˘‡b˛¢&ÉsY yê&Éø£+ yÓTT<ä\>∑T yêì˝À ‘·\<ä÷s¡Ãsê<äT.
25. Ä<˚XÊqTkÕs¡+ nedüs¡yÓTÆq+‘· y˚Ts¡≈£î e÷Á‘·y˚T mø˘‡b˛¢õyé‡qT Vü‰´+&ç˝Ÿ #˚j·Te˝…qT.
nqedüse¡ TT>± yê{Ïì eTT≥ºsê<äT.
26. #ê]®+>¥ #˚jT· T Á|ü<X˚ e¯ TT\≈£î nqTeT‹˝Òì e´≈£î\Ô qT nqTeT‹+#·sê<äT.
27. #ê]®+>¥ #˚dqæ ôVA˝Ÿ‡ô|’ yêVü≤qeTT\qT nqTeT‹+#·sê<äT.
28. nqTeT‹˝Òì e´≈£î\Ô mø˘‡b˛¢õyéqT ‘ê≈£î≥≈£î nqTeT‹+#·sê<äT.
29. »q dü+#ês¡eTT / düeT÷Vü≤eTT\T ñqï#√≥ mø˘‡b˛¢õyéqT / yê´HéqT e⁄+#·sê<äT.
30. mø˘‡b˛¢õyé yê´Hé˝À eT+&ÉT |ü<ës¡eú TT\T (øÏs√dæH,é düyº ,é n–Zô|f…)º yÓTT<ä˝q’… $ nqTeT‹+#·sê<äT.
31. mø˘‡b˛¢õyé ‘ê≈£îq|ü⁄&ÉT Vü‰´+&é>√¢yé‡ ‘·|üŒìdü]>± yê&Ée˝…qT.
32. mø˘‡b˛¢õyé >∑T≥ø£\qT nqTeT‹ ˝Ò≈£î+&Ü ø£{Ÿ#˚j·TT≥, ø√j·TT≥ #˚j·Tsê<äT.
33. MT≈£î dü+ã+<Ûä+ ˝Òì edüTÔe⁄\T,|üìeTT≥¢ CÀ*øÏ b˛sê<äT.
26
34. &˚+»sY CÀHé˝À |üì#˚j·TT≥≈£î dü+ã+~Û‘· ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdüT Á|üø±s¡+ q&ÉT#·Tø√e˝…qT.
35. &˚+»sY CÀHé / ÁøÏ{øÏ ˝£ Ÿ CÀHé˝À |üì#˚jT· Tq|ü⁄&ÉT ø£è+–q, |ü–*q,yÓÁ’ uÒwHü \é T edüTqÔ ï Á|ü<X˚ e¯ TT\qT
yÓ+≥H˚ zesYyÓTHé <äèwæºøÏ rdüT≈£îsêe˝…qT.
36. |æ&ÉT>∑T\T, yÓTs¡T|ü⁄\‘√ ≈£L&çq es¡¸eTT e#·TÃ dü+<äs¡“¤eTT\˝À rdüTø=qe\dæq C≤Á>∑‘·Ô\T
m) mø˘‡b˛¢õyé‡ eTTKéTT>± &ç{ÀH˚≥s¡¢ dü+ã+~Û‘· |üqT\qT yÓ+≥H˚ Ä|üe˝…qT.
_) ˇø£ y˚fi¯ #ê]®+>¥ #˚j·TT≥ yÓTT<ä˝…’q≥¢sTT‘˚ yÓ+≥H˚ n{Ïº |üìì Ä|üe˝…qT.
dæ) ôVA˝Ÿ‡ #ê]®+>¥ nsTTe⁄+fÒ n{Ïº düeTj·TeTT˝À ôVA˝Ÿ‡ qT+&ç ãj·T≥e⁄qï |òPü ĆŸø±s¡Tq¶ T
bÕ¢dæºø˘ Ádæº|t‘√ ø£{Ïº, bÕ¢dæºø˘ Ádæº|t Vü≤√˝Ÿ‡ ô|’uÛ≤>∑eTT˝À e⁄+∫ eT{Ïº‘√ ø£|üŒe˝…qT.
&ç) nedüs¡eTT˝Òì bÕ¢dæºø˘ Ádæº|tqT #ê]®+>¥ Á|ü<˚X¯eTT˝À ˝Ò≈£î+&Ü #·÷&Ée˝…qT.
Ç) eT{Ïº‘√ ø£|æŒj·TT+∫q |òüPĆŸø±s¡T¶ Vü≤√˝Ÿ‡ e<ä› mÁs¡C…+&Ü\qT ‘·|üŒ≈£î+&Ü neT]Ã, n{Ïº
ôVA˝Ÿ‡ yÓ|’ ⁄ü q≈£î me]ì nqTeT‹+#·sê<äT.
37. zô|Héø±dtº˝À u≤¢dæº+>¥ #˚j·TT düú\eTT qT+&ç 500 MT≥s¡T¢ yê´kÕs¡úeTT >∑\ |ü]~Ûì &˚+»sY
CÀHé>± |ü]>∑DÏ+∫ zesYyÓTHé>±] Ä<˚XÊqTkÕs¡eTT u≤¢dæº+>¥ #˚j·TT≥≈£î eTT+<äT e´≈£îÔ\+<ä]ì
ãj·T≥≈£î |ü+|æ eT]j·TT HEMM yêVü≤qeTT\qT düTs¡øÏå‘· Á|ü<˚X¯eTTq≈£î ‘·s¡*+∫q ‘·sê«‘·
mÁs¡C…+&Ü\qT eT]j·TT $õ˝Ÿ‡qT rdüTø=ì ôd+Á{°>± yÓ[fl, n+<äs¡T düTs¡øÏå‘· Á|ü<˚X¯eTT˝À
ñHêïs¡ì ìsê∆]+#·T≈£îqï ‘·sê«‘· ‘·qT ≈£L&Ü düTs¡ø‘åÏ · Á|ü<X˚ e¯ TT˝À j·TT+&ç u≤¢d+ºæ >¥ ìs¡«Væ≤+#·T≥≈£î
zesYyÓTHé >±]øÏ dæ>∑ï˝Ÿ Çe«e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

27
mø˘‡b˛¢õyé #ê]®+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. #ê]®+>¥ #˚j·TT Á|ü<˚X¯eTTqT ≈£åîDíeTT>± yÓTÆì+>¥ dü÷|üsYyÓ’»sY |ü]o*+#·e˝…qT.
10. #ê]®+>¥ #˚j·TT Á|ü<˚X¯+ #·T≥÷º mÁs¡ C…+&Ü\‘√ >∑T]Ô+#·e˝…qT.
11. mdt.m+.Ç. Á≥≈£îÿ u≤¢dæº+>¥ Á|ü<˚X¯eTT #˚s¡ø£ eTT+<˚ Ä Á|ü<˚X¯eTT˝À e⁄qï Á&ç˝Ÿ $TwüHé, &√»sY
eT]j·TT ø£s¬ +{Ÿ dæ«#Y\T, øπ ãT˝Ÿ‡qT ‘=\–+#·e˝…qT.
12. #ê]®+>¥ düeTj·T+˝À Á&ç*¢+>¥ #˚j·Te\dæ e∫Ãq|ü⁄&ÉT #ê]®+>¥ #˚j·TT Vü≤√˝Ÿ‡ es¡Tdü≈£î eT]j·TT
Á&ç*¢+>¥ #˚j·TT es¡Tdü≈£î eT<Ûä´˝À #ê]®+>¥ #˚j·Tì ¬s+&ÉTes¡Tdü\ Vü≤√˝Ÿ‡ e⁄+&Ée˝…qT.
13. Á&ç*¢+>¥ Vü≤√˝Ÿ‡ #ê]®+>¥ eT]j·TT ôdº$Tà+>¥ |üP]Ô>± zesYyÓTHé düeTø£å+˝À »s¡>∑e˝…qT.
14. ˇø£ÿ Vü≤√˝Ÿ #ê]®+>¥ |üPs¡ÔsTTq ‘·s¡Tyê‘· eTs=ø£ Vü≤√˝Ÿ #ê]®+>¥ #˚j·Te˝…qT. ˇπøkÕ] ˇø£ÿ Vü≤√˝Ÿ
ø£+fÒ m≈£îÿe Vü≤√˝Ÿ‡ #ê]®+>¥ #˚j·Tsê<äT.
15. ñs¡TeTT\T, yÓTs¡T|ü⁄ ñqï|ü&ÉT #ê]®+>¥ #˚j·Tsê<äT.
16. #ê]®+>¥ Vü≤√˝Ÿ‡≈£î ãj·T≥ ø£ì|æ+#˚ |òüPĆŸqT eT{Ïº‘√ e÷Á‘·y˚T ø£|üŒe˝…qT.
17. #ê]®+>¥ #˚j·TT Á|ü<˚X¯+ qT+&ç 30 MT. |ü]~Û˝À bı>∑Á‘ê>∑T≥, yÓ*¶+>¥ |üqT\T #˚j·T≈£L&É<äT.
18. Á&ç˝Ÿ Vü≤√˝ŸqT #ê]®+>¥ #˚dæq yÓ+≥H˚ ôdº$Tà+>¥ #˚j·Te˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
uÛÁÑ <ä‘ô· |’ u≤<Û´ä ‘· ø=+<ä]~ ø±<äT ` n~ n+<ä]~
28
mø˘‡b˛¢õyé Á≥≈£îÿqT ø√˝Ÿu…+#Y eT]j·TT z._. u…+#Y sê´+|ü⁄\ô|’
møÏÿ+#˚≥|ü&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. eTT+<äT>± sê´+|ü⁄qT ≈£îå Dí+>± |ü]o*+∫, dü]>± ˝Òøb£ ˛‘˚ <ëìì &√»sY düV‰ü j·TeTT‘√ dü]jÓTÆ q
yÓ&Ó\TŒ eT]j·TT Áπ>&çj·T+{ŸqT dü]>± #˚j·Te˝…qT.
10. mø˘‡b˛¢õyé Á≥≈£îÿ sê´+|ü⁄ mπøÿ eTT+<äT ÁuÒø˘ eT]j·TT Ç‘·s¡ ø£+&ûwüHé\T dü]#·÷düTø√e˝…qT.
11. mø˘‡b˛¢õyé Á≥≈£îÿ˝À n–ïe÷|üø£ |ü]ø£s¡eTT\T ‘·|üŒìdü]>± e⁄+&Ée˝…qT.
12. mø˘‡b˛¢õyé Á≥≈£îÿ sê´+|ü⁄\ô|’ mπøÿ düeTj·T+˝À ˇø£ÿs¡T e÷Á‘·y˚T Á&Ó’esY≈£î dü÷#·q\T Çdü÷Ô,
‘·–q+‘· <ä÷s¡+˝À e⁄+&Ée˝…qT. Ç‘·s¡ ø±]à≈£î\+<äsT¡ <ä÷s¡eTT>± s¡ø‘åÏ · Á|ü<X˚ e¯ TT˝À e⁄+&Ée˝…qT.
13. mø˘‡b˛¢õyé Á≥≈£îÿ &√»sY düVü‰j·T+‘√ sê´+|ü⁄ô|’øÏ ˝≤>∑e\dæ e∫Ãq|ü⁄&ÉT &√»sY≈£î mø˘‡b˛¢õyé
Á≥≈£îÿqT ø£\T|ü⁄ ªdæ+¢ >¥µ ‘·–q kÕeTs¡´∆ eTT ø£*–, dü+ã+~Û‘· n~Ûø±]/dü÷|üsyY »’Ó sY nqTbı+~q<Ó’
e⁄+&Ée˝…qT.
14 mø˘‡b˛¢õyé Á≥≈£îÿ u≤¢d+ºæ >¥ u…+#Y møÏÿq ‘·sê«‘· ô|s’ò Y Vü≤√˝Ÿ‡, >±´\Ø\T ˝Òì Á|ü<X˚ +¯ ˝À dü÷|üsyY »’Ó sY
dü÷∫+∫q Á|ü<X˚ e¯ TT˝À ì\T|üe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
>√s¡+‘· •ø£Då ` ø=+&É+‘· s¡øDå£

29
u≤¢dæº+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. u≤¢dæº+>∑T\T |ü>∑\T e÷Á‘·y˚T #˚j·Te˝…qT. (sêÁ‹ y˚fi¯˝À #˚j·T≈£L&É<äT)
10. u≤¢dæº+>∑T\T wæ|òü⁄º $ÁXÊ+‹ düeTj·T+˝À eT]j·TT wæ|ü⁄º e÷s¡Tq|ü⁄&ÉT e÷Á‘·y˚T #˚j·Te˝…qT.
11. u≤¢d+ºæ >¥ #˚ùd 30 ì$TcÕ\ eTT+<äT &˚+»sY CÀHé >∑T]Ô+∫, u≤¢d+ºæ >¥≈î£ 10 ì$TcÕ\ eTT+<äT
eT÷&ÉTkÕs¡T¢ ˇø£ ì$TwüeTT eé~Û bÕ≥T ôd’s¡Hé ÁyÓ÷–+#·e˝…qT.
12. u≤¢dæº+>¥ #˚ùd eTT+<äT zesYyÓTHé ˝Ò<ë u≤¢dæº+>¥ n~Ûø±] ø±bÕ\<ës¡T\qT dü]jÓÆTq Á|ü<˚X¯eTT˝À
ô|≥ºe˝…qT. eTs¡\ yê] e<ä›qT+&ç &˚+»sY CÀHé˝À mes¡÷ ˝Òs¡ì düe÷#ês¡eTT rdüTø=ì,
mes¡÷ ˝Òs¡ì ìsê∆s¡D #˚düT≈£îqï ‘·sê«‘· u≤¢dæº+>¥ #˚j·Te˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
|ü≥Tº<ä\ e⁄+fÒ kÕ~Û+#·˝Òì~ @B ˝Ò<äT, |üì˝ÀHÓ’Hê, #·<äTe⁄˝ÀHÓ’Hê, s¡ø£åD˝ÀHÓ’Hê

30
zdæ|æ`3 ÁbÕC…≈£îº˝À >±´\Ødt MT<ä Á&ç*¢+>¥,
u≤¢dæº+>¥ eT]j·TT ˝À&ç+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
m) Á&ç*¢+>¥ :
1. zdæ|`æ 3 >∑ì˝À 1,2,3 eT]j·TT 4e d”eTT\˝À >±´\Ødt q&ç∫ e⁄qï$.
2. &Ó’¬sø£sº Y »qs¡˝Ÿ Ä|òt yÓTÆHé‡ ùd|ò”º nqTeT‹ Ç∫Ãq Á|üø±s¡eTT >±´\Ødt ô|’q >∑{Ïº (bÕ]º+>¥)
u§>∑TZ˝À 6 MT, eT]j·TT z._.˝À 4MT ‘·≈£îÿe ˝Ò≈£î+&Ü ñ+&Ée˝…qT. n+‘·ø£Hêï ‘·≈£îÿe
bÕ]º+>¥ e⁄qï eTqTwüß\T ø±ì, $TwüqT¢ ø±ì Ä @]j·÷ MT~øÏ rdüT≈£îyÓfis¢¯ ê<äT.
3. eTqTwüß\T ø±ì, $TwüqT¢ ø±ì bÕ]º+>¥qT ìsê∆sD ¡ #˚dTü ø=qï ‘·sê«‘· e÷Á‘·yT˚ Ä Á|ü<X˚ e¯ TT\˝À
|üì#˚jT· T≥≈£î nqTeT‹+#·e˝…qT.
4. bÕ]º+>¥ ìsê∆s¡D ˇø£ u≤<Ûä´‘êj·TT‘·yÓTÆq n~Ûø±] |üs¡ý˚ø£åD˝À e÷Á‘·y˚T »s¡T>∑e˝…qT (Á&ç*¢+>¥
ÇHé#ê]®).
5. Ä @]j·÷qT |üP]Ô>± ˝…e˝Ÿ>± ñ+&ÉTq≥T¢ &√õ+>¥ #˚jT· e˝…qT.
6. düsπ «j·TsY <ë«s¡ Ä @]j·÷˝À bÕ‘· >∑ì bÕ¢qTqT nqTdü]+∫ >±´\Ø e÷]ÿ+>¥ Ç|æŒ+#·e˝…qT.
7. nedüs¡eTTqï+‘·es¡≈£î e÷Á‘·y˚T eTqTwüß\T >±ì, $TwüqT¢ >±ì Ä @]j·÷ MT<ä ñ
|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
8. Á&ç\T¢ e÷]Ã+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT >±´\ØøÏ n&É+¶ >± #˚jT· e˝…qT, ø±˙ >±´\Ø MT<ä e÷]Ã+>¥ #˚jT· sê<äT.
9. >±´\Ø MT<ä ˇø£ÿ Vü≤√˝Ÿ e÷Á‘·yT˚ bÕ]º+>¥ m+‘· e⁄qï~ ‘Ó\TdüTø=qT≥≈£î #˚jT· e˝…qT, $T–*q
Vü≤√˝Ÿ‡ bÕ]º+>¥ eT+<ä+ ø£Hêï 3 MT ‘·≈£îÿe ñ+&ÉTq≥T¢ y˚j·Te˝…qT.
31
10. >±´\Ødt MT<ä @<ÓH’ ê Vü≤√˝Ÿ ø£HøÓ º˘ nsTTq yÓ+≥H˚ Ä ôVA˝ŸqT eT÷dæyj
˚ T· e˝…qT.
_) u≤¢dæº+>¥ :
11. nìï Vü≤√˝Ÿ‡\˝À ñc˛íÁ>∑‘· qyÓ÷<äT #˚j·Te˝…qT.
12. 800 C ø£Hêï m≈£îÿe ñc˛íÁ>∑‘· e⁄qï Vü≤√˝Ÿ‡\˝À #ê]®+>¥ #˚j·Tsê<äT, n{Ïº Vü≤√˝Ÿ‡qT ˙{Ï‘√
ì+|æy˚j·Te˝…qT.
13. #ê]®+>¥ eT]j·TT u≤¢dæº+>¥ yÓTT‘·Ô+ 2 >∑+≥\˝À |üP]Ô #˚j·Te˝…qT.
14. #ê]®+>¥ eT]j·TT u≤¢dæº+>¥ ˇø£ u≤<Ûä´‘· ø£*–q n~Ûø±] |üs¡ý˚ø£åD˝À #˚j·Te˝…qT.
15. &ç{ÀH˚{Ï+>¥ |üPĆŸø±s¡T¶qT y˚&ç Á|ü<˚X¯eTT\˝À e⁄+#·≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø=qe˝…qT.
16. #ê]®+>¥ yÓTT<ä\T ô|≥ºø£ eTT+<˚ $TwüqT¢ eT]j·TT eTqTwüß\T &˚+»sY CÀHé ne‘·\ ñ+&ÉTq≥T¢
#·÷&Ée˝…qT.
dæ) Ä|üπswüHé :
17. u≤¢dæº+>¥ #˚dæq ‘·s¡Tyê‘· Ä u…+#YqT u≤>∑T>± &√»sY‘√ ‘=øÏÿ+#·e˝…qT. ‘·s¡Tyê‘· ˙{Ï‘√
‘·&ÉT|üe˝…qT. ˙{Ï‘√ ‘·&ç|æq u§>∑TZqT e÷Á‘·y˚T m‘·Ôe˝…qT.
18. 1,2 eT]j·TT 4 d”eTT\ ô|q’ z._. m‘·T≥Ô ≈£î u≤´ø˘ ôVA cÕyÓ˝Ÿ‡qT e÷Á‘·yT˚ ñ|üj÷Ó –+#·e˝…qT.
19. 1,2 eT]j·TT 4e d”eTT\ ô|’q z._. m‘·TÔ≥≈£î eTT+<äT &√»sY‘√ ‘=øÏÿ+#·e˝…qT. mø£ÿ&Ó’Hê ô|ò’sY
ø£ì|æ+∫q ˙{Ï‘√ Ä]Œy˚jT· e˝…qT.
20. 1,2 eT]j·TT 4 d”eTT\T mø˘‡b˛CŸ #˚jT· T≥≈£î Á|ò+ü {Ÿ m+&é cÕyÓ˝Ÿ‡qT ô|{Ïqº >±´\ØdtqT
u≤>∑T>± ø±+bÕ´ø˘º #˚jT· e˝…qT.
21. cÕyÓ˝Ÿ‡qT >±´\Ødt≈î£ n&É+¶ >± q&ç|+æ #·e˝…qT. >±´\Ødt MT<ä cÕyÓ˝Ÿ Á{≤ø˘‡ sê≈£î+&Ü C≤Á>∑‘\Ô· T
rdüTø=qe˝…qT.
22. u§>∑TZ d”eTT\ MT<ä &É+|üs¡¢qT Áπ>&çj·T+{Ÿ˝À q&ÉT|üsê<äT.
23. mø˘‡b˛CŸ¶ >±´\Ødt\˝À >∑\ z._. n+‘·jT· T ]esY‡ &Ós¬’ ø£Hå ˝é À m‘·T≈Ô î£ +≥÷ sêe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

32
mø˘‡b˛¢&ÉsYqT ñ|üjÓ÷–+#˚≥|ü⁄&ÉT
º t
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. mø˘‡b˛¢&ÉsY ÄHé, Ä|òt dæ«#Y dü]>± |üì#˚j·TT#·Tqï<äì ìsê∆s¡D #˚düTø=ì ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
10. #ê]®+>¥ nsTTq mø˘‡b˛¢&sÉ qY T e÷Á‘·yT˚ yê&Ée˝…qT.
11. mø˘‡b˛¢&ÉsYqT zesYyÓTHé düeTø£å+˝À e⁄+#·e˝…qT.
12. u≤¢dæº+>¥ #˚j·TT≥≈£î zesYyÓTHé e÷Á‘·y˚T mø˘‡b˛¢&ÉsYqT ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
13. u≤¢dæº+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT e÷Á‘·y˚T mø˘‡b˛¢&ÉsYqT yê&Ée˝…qT.
14. dü]jÓÆTq Áø£eT+˝À mø˘‡b˛¢&ÉsY≈£î #ê]®+>¥ #˚j·Te˝…qT. eT]j·TT zesê˝Ÿ #˚j·Te˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
&É÷´{° J‘êìïdüT+Ô ~ ` ùd|òº” J$‘êìïdüT+Ô ~

33
zô|Héø±düTº˝Àì uÛ≤Ø j·T+Á‘·eTT\j·T+<äT eT]j·TT
$$<Ûä Á|ü<˚X¯eTT\˝À n–ï Á|üe÷<äeTT »]–q|ü⁄&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
e´øÏÔ jÓTTø£ÿ $~Û :
9. me¬s’Hê e´øÏÔ zô|Héø±dtº>∑ì˝Àì uÛ≤Ø j·T+Á‘·eTT\j·T+<äT ˝Ò<ë @<Ó’Hê Á|ü<˚X¯eTT\˝À n–ïì
ø£qT>=qï≥¢sTT‘˚ <ëìì n–ïe÷|üø£ j·T+Á‘·eTT\‘√ >±ì, ÇdüTø£‘√ >±ì, <äTã“‘√ >±ì Äs¡TŒ≥≈£î
Á|üjT· ‹ï+#·e˝…qT. M{ÏøÏ ‘√&ÉT>± ˙{Ïì ≈£L&Ü u§>∑TZ eT+≥\qT Äs¡TŒ≥≈£î ñ|üj÷Ó –+#·e#·TÃqT.
nø£ÿ&É ˇø£]ø£Hêï m≈£îÿe eT+~ ñqï≥¢sTT‘˚ yê]˝À ˇø£sT¡ ‘·–q düV‰ü j·TeTT bı+<äT≥≈£î
ôV≤#·Ã]ø£ #˚j·TT≥≈£î yÓfi¯fle˝…qT.
10. me¬s’Hê e´øÏÔ zô|Héø±dtº >∑ì˝À >±ì, uÛ≤Ø j·T+Á‘·eTT\+<äT >±ì n–ïì >∑T]Ô+∫q, ô|’q
ù|s=ÿqã&çq≥T¢>± eT+≥qT Äs¡TŒ≥≈£î Á|üjT· ‹ï+∫ $|ò\ü T&ÉT nsTTq≥¢sTT‘˚ yÓ+≥H˚ e÷´Hé y˚
ø£¢s¡Tÿ≈£î, Ç+»˙s¡T≈£î, n+&ÉsY y˚TH˚»s¡T≈£î eT]j·TT y˚TH˚»sY≈£î ˝Ò<ë Ä düeTj·T+˝À >∑ì˝À
n+<äTu≤≥T˝À e⁄qï n‹ ô|<ä› n~Ûø±]øÏ ôV≤#·Ã]ø£ #˚j·TT≥¬ø’ yÓfi¯fle˝…qT.
11. >∑ì˝À @<ÓH’ ê Á|ü<X˚ e¯ TT˝À bı>∑>±ì, eT+≥qT >±ì, dü÷∫+#·T >∑Ts¡T\Ô T ø±ì ˝Ò<ë y˚&>ç ± ñ
+&É&+É ˝Ò<ë ãj·T≥|ü&≥ É + ˝≤+{Ï$ @ e´øÏÔ nsTTq >∑T]Ô+#·>±H˚ Ä $wüjT· eTTqT >∑ì y˚TH˚»s¡T
>±]øÏ ˝Ò<ë n+<äTu≤≥T˝ÀìøÏ n~Ûø±]øÏ ‘Ó*j·T|üs#¡ e· ˝…qT.
12. n–ï >∑T]Ô+∫q e´øÏÔ <ä>sZ∑ >¡ ± n+<äTu≤≥T˝À e⁄qï zesYyTÓ Hé ˝Ò<ë Ç‘·s¡ >∑ì n~Ûø±s¡T\≈£î
kÕ<ÛäýÓTÆq+‘· ‘=+<äs¡>± ôV≤#·Ã]ø£ Çe«e\j·TTqT.
13. Ä|üπs≥s¡¢+<äs¡T eTTK´+>± Á|üj·÷D j·T+Á‘·eTT\ yês¡T <ä>∑Zs¡˝À e⁄qï n~Ûø±s¡T\≈£î eT]j·TT
>∑ì ø±sê´\j·TeTT\≈£î á düe÷#ês¡eTT #˚sy¡ j ˚ T· T≥˝À düV‰ü j·T|ü&eÉ \j·TTqT.

34
>∑ì n~Ûø±s¡T\ jÓTTø£ÿ $<ÛTä \T :
14. zesYyÓTHé ˝Ò<ë Ç‘·s¡ >∑ì n~Ûø±s¡T\T me¬s’‘˚ n–ï Á|üe÷<ä yês¡Ô n+<äT≈£î+{≤s√ yês¡T
yÓqTyÓ+≥H˚
>∑ì y˚TH˚»sY >±]øÏ, Ä düeTj·TeTT˝À n+<äTu≤≥T˝À u≤$ MT<ä ñqï n‹ ô|<ä› n~Ûø±]øÏ
n‘·´+‘· y˚>e∑ TT>± á düe÷#ês¡eTTqT n+~+#·e˝…qT. yêø° {≤ø°\T n+<äTu≤≥T˝À ñ+&˚
>∑ì˝À Ç‘·s¡ Á|ü<X˚ e¯ TT\≈£î ≈£L&Ü á düe÷#ês¡eTTqT n+~+#·e\j·TTqT.
nf…+&ÓHé‡ ø£¢sYÿ yÓTT<ä\>∑T yê] $~Û :
15. n–ï Á|üe÷<ä yês¡qÔ T $qïyÓ+≥H˚ nf…+&ÓH‡é ø£s¢ ÿY dü+ã+~Û‘· n~Ûø±s¡T\qT, y˚TH˚»s¡TqT eT]j·TT
@C…+≥TqT m\s¡Tº #˚jT· e˝…qT, n‘·&˚ •ø£Då bı+~q n–ïe÷|üø£ dæã“+~øÏ ≈£L&Ü düe÷#ês¡eTT
#˚s¡y˚j·TT≥¬ø’ #·s¡´\T rdüTø√e\j·TTqT.
n–ïe÷|üø£ dæã“+~ $~Û :
16. n–ï Á|üe÷<ä ôV≤#·Ã]ø£ ˝Ò<ë yês¡Ô >∑ì jÓTTø£ÿ n–ïe÷|üø£ dæã“+~ $qïyÓ+≥H˚ e÷´Hé y˚ e<ä›
n+<äsT¡ ø£\TdüT≈£îì n+<äTu≤≥T˝À e⁄qï yêVü≤qeTT˝À n–ï Á|üe÷<äeTT dü+uÛ$Ñ +∫q Á|ü<X˚ e¯ TTq≈£î
#˚s¡Tø√e\j·TTqT.
>∑ì y˚TH˚»sY jÓTTø£ÿ $<ÛäT\T :
17. >∑ì˝À n–ïÁ|üe÷<äeTT ˝Ò<ë y˚&ç >∑T]+∫ yês¡Ô n+<äT≈£îqï yÓ+≥H˚ >∑ì y˚TH˚»s¡T ˝Ò<ë Äj·Tq
˝Òì düeTj·TeTT˝À >∑ì˝À ñqï≥Te+{Ï Á|ü<ëÛ q n~Ûø±] eT+≥\qT Äs¡TŒ≥¬ø’ ‘·–q #·s´¡ \T
#˚|≥
ü eº \j·TTqT. Ç‘·s¡ n~Ûø±s¡T\≈£î düe÷#ês¡eTT n+~+#·e\j·TTqT, nedüsy¡ TÓ ‘Æ ˚ n‘·ì ô|’
n~Ûø±s¡T\≈£î ≈£L&Ü á düe÷#ês¡eTTqT n+~+#·e\j·TTqT.
n–ïì m<äTs=ÿqT |üì ìs¡«Vü≤D :
18. n–ïì >±ì y˚&çì >±ì Äs¡TŒ≥≈£î ˝Ò<ë eT÷j·TT≥≈£î ìs¡«Væ≤+#·T |üì $<ÛëqeTT ø√˝ŸyÓTÆHé‡
¬s>∑T´˝ÒwüHé 1957 jÓTTø£ÿ ¬s>∑T´˝ÒwüHé 120 eT]j·TT Ç‘·s¡ Hê´j·Tã<ä›yÓTÆq ìã+<Ûäq\T eT]j·TT
&Ó’¬sø£ºsY »qs¡˝Ÿ Ä|òt yÓTÆHé‡ yês¡T ø±˝≤qT>∑TD+>± C≤Ø #˚j·TT ìj·TeT ìã+<Ûäq\ Á|üø±s¡+
ìs¡«Væ≤+#·e˝…qT.
|üì |ü⁄q : ÁbÕs¡+uÛÑ+ :
19. y˚&ç$T ˝Ò<ë n–ïì Ä]Œq Á|ü<˚X¯eTT˝À n+&ÉsY y˚TH˚»sY ˝Ò<ë y˚TH˚»s¡T >±] nqTeT‹‘√
e÷ÁeT‘˚ ‹]– |üì yÓTT<ä\T #˚jT· e˝…qT.
Ä Ä»„\ jÓTTø£ÿ Á|ü‘·T\qT >∑ì ø±sê´\j·TeTT e<ä› nf…+&ÓHé‡ s¡÷eTT e<ä› eT]j·TT Á|ü‹ uÛ≤Ø
j·T+Á‘·eTT\˝À ≈£L&Ü n+{Ï+∫ e⁄+#·e\j·TTqT.
n–ïÁ|üe÷<äeTT dü+uÛ$Ñ +∫q|ü⁄&ÉT ‘êqT ìs¡«Væ≤+#·e\dæq $<ÛTä \qT >∑T]+∫ dü+ã+~Û‘· e´≈£î\Ô ≈£î
$|ü⁄\+>± ‘Ó*dæjT· T+&ÉTq≥T¢ #˚jT· &É+ n~Ûø±s¡T\ jÓTTø£ÿ eTTK´ $~Û.
ø£˙dü+ eT÷&ÉT HÓ\\ø=ø£kÕ] Bìø=s¡≈£î ]Vü‰s¡‡˝Ÿ‡ ≈£L&Ü ìs¡«Væ≤+#·e˝…qT.
35
Á|ü‘˚´ø£ C≤Á>∑‘·Ô\T :
20. HÓ+ãs¡T 5,6,7 eT]j·TT 8 yê≥sY {≤´+ø£s¡¢≈£î C…{Ÿ düVü‰j·TeTT‘√ dü÷{Ï>± n–ïô|’ #·\T¢≥¬ø’
@sêŒ≥T ø£*–j·TTqï~.
21. uÛ≤Ø j·T+Á‘·eTT\qT ãj·T{Ï eT+≥ô|’øÏ q&ÉT|üsê<äT.
22. eT+≥\qT n<äT|ü⁄ #˚jT· T |ü<‹∆ä uÛ≤Ø j·T+Á‘·eTT\˝À |üì#˚jT· ì#√ n–ïe÷|üø£ j·T+Á‘ê\qT
ñ|üjÓ÷–+#·TeTT.
23. $<äT´‘Y eT+≥\≈£î ˇ‹Ô&ç‘√ ≈£L&çq ø±s¡“Hé &Ó’ Ä¬ø’‡&é yêj·TTe⁄qT yê&ÉTeTT.
24. yê≥sY C≤sTT+{ŸqT $<äT´‘Y Á|üeVæ≤+#·T kÕ<ÛäqeTT\ô|’ yê&Ésê<äT.
25. k˛&Ü Ädæ&é ø£*–q n–ïe÷|üø£ j·T+Á‘ê\qT ˝Ò<ë ˙fi¯q¢ T ÄsTT˝Ÿ eT+≥\ô|H’ ê ˝Ò<ë $<äT´‘Y
eT+≥\ô|q’ yê&Ésê<äT.
26. bò˛yéT ø£*–q n–ïe÷|üø£ j·T+Á‘·eTT\qT $<äT´‘Y eT+≥\ô|q’ yê&Ésê<äT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

36
»˝≤¢s¡+ bÕ‘· |ü+|tVü≤ÖCŸ uÀsY Vü≤√˝Ÿ‡<ä>∑Zs¡
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. uÀsY Vü≤√˝ŸqT ø£qã&˚ $<Ûeä TT>± |ü>\∑ T mÁs¡C+… &Ü\T, sêÁ‹ sπ &çjT· + dæøº ÿ£ s¡‘¢ √ e÷]ÿ+>¥ #˚jT· e˝…qT.
10. uÀsY Vü≤√˝Ÿ≈£î 5MT. <ä÷s¡eTT˝À #·T≥÷º ñqï ô|òì‡+>¥ es¡≈£î e÷Á‘·y˚T cÕe˝Ÿ‘√ eT{Ïº ‘=\–+#·T
|üqT\T #˚jT· e˝…qT.
11. uÀsY Vü≤√˝Ÿ πødæ+>¥ e⁄qï u…+#Yô|’ cÕe˝Ÿ q&ÉTdüTÔqï|ü&ÉT u…+#Y yÓT{°]j·T˝Ÿ nsTTb˛j˚T+‘·
es¡≈î£ øπ dæ+>¥qT rj·Tsê<äT. Ä ‘·sT¡ yê‘· u…+#YqT u≤¢d+ºæ >¥ #˚dTü qÔ ï|ü&ÉT ‘·>T∑ C≤Á>∑‘‘Ô· √ øπ dæ+>¥qT
rj·Te˝…qT.
12. uÀsY ôVA˝Ÿ≈î£ 5MT. <ä>sZ∑ ˝¡ À Á&ç*+¢ >¥ #˚jT· ≥≈£î Á&ç˝Ÿ $TwüHqé T ‘·>T∑ C≤Á>∑‘Ô· rdüT≈£îqï ‘·sT¡ yê‘·H˚
Á&ç*¢+>¥ #˚j·Te˝…qT. nq>± uÀsY ôVA˝Ÿ <ä>∑Zs¡ &√õ+>¥ #˚dæ ø±+bÕøº̆ #˚dæq ‘·s¡Tyê‘· Á&ç*¢+>¥
#˚j·Te˝…qT.
13. eTqTwüß\T >±ì, ˝…’{Ÿ yÓVæ≤øÏ˝Ÿ‡ >±ì uÀsY ôVA˝Ÿ <ä>∑Zs¡ ‹s¡>∑sê<äT.
14. zesYyÓTHé Á|ü‹ wæ|òü⁄º˝À uÀsY ôVA˝Ÿ bıõwüHé >∑T]+∫ cÕe˝Ÿ Ä|üπs≥sY≈£î ‘Ó*j·TCÒj·Te˝…qT.
15. @yÓ’Hê nkÕ<Ûës¡D |ü]dæú‹ >∑eTì+∫q#√ ô|’ n~Ûø±s¡T\≈£î yÓ+≥H˚ ‘Ó*j·TCÒj·Te˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
Ç‘·s¡ Ä˝À#·q\T uÛ>Ñ ï∑ + #˚sTT ` |üì MT<äH˚ eTqdüT \>∑ï+ #˚sTT
37
ô||
’ ⁄ü ˝…H’ é |üqT\T #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT
10. ô|’ n~Ûø±s¡T\T Ç∫Ãq ÄC≤„\qT bÕ{Ïd÷ü Ô ‘·eT dü÷|üsyY »’Ó sY Ç∫Ãq dü÷#·q\ y˚Ts¡≈î£ |ò≥ æ sº Y ‘·eT
e<ä› |üì#˚j·TT yê]ì bÕ{Ï+#˚˝≤ #·÷&Ée˝…qT.
11. nqTeT‹+#·ì |üìdüú\eTT˝ÀìøÏ yÓfi¢̄&ÉeTT, Ä |ü]düs¡ ÁbÕ+‘·eTT˝À dü+#·]+#·&É+ #˚j·Tsê<äT.
12. &√»sY‘√ ô|’|ü⁄˝…’qT ˝≤>∑Tq|ü⁄&ÉT nìï ù|¢+CŸ\T nìï uÀ\Tº\‘√ _–+#·e˝…qT. ‘·<ë«sê ô|’|ü⁄˝…’Hé
n+‘·jT· ÷ ˇø£ ìsê∆]‘· Áø£eTeTT˝À ø£<Tä \TqT.
13. &√»sY‘√ ô|’|ü⁄˝…’Hé ˝≤>∑Tq|ü⁄&ÉT ÁøÏ+<ä <˚ìøÏ ‘·≥Tºø=ì f…Æ{Ÿ ne≈£î+&Ü #·÷&Ée˝…qT.
14. &√»sYq≈£î dæ¢+>¥ y˚dæ ô|’|ü⁄˝…’HéqT ˝≤–q|ü⁄&ÉT <ëì |ü]düs¡ ÁbÕ+‘·eTT˝À mes¡÷ e⁄+&Ésê<äT.
ô|’|ü⁄˝…’Hé |üP]Ô>± ˝≤–q ‘·sê«‘·H˚ n#·{ÏøÏ Á|üy˚•+∫ dæ¢+>¥qT &√»sY qT+∫ y˚s¡T #˚j·Te˝…qT.
Ç{Ïº |üqT\≈£î ‘·–q nqTuÛeÑ eTTqï yê]ì ñ|üj÷Ó –+#·e˝…qT.
15. ˚ T· T≥≈£î (Transport) ‘·–q+‘· eT+~ì øπ {≤sTTdü÷Ô ø£H«˚ j·THé‡
ô||’ ⁄ü ˝…H’ é |üìø=s¡≈î£ ô||’ ⁄ü \T #˚sy¡ j
yêVü≤qeTT (Lorry) @sêŒ≥T #˚jT· e˝…qT.
16. ô|’|ü⁄\T ˝À&ç+>¥ #˚j·TT≥ ø=s¡≈£î ÁπøHéqT yê&Ée\dæ eùdÔ nÁ|üPe⁄&é dæ¢+>¥\T ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
ô|’|ü⁄\≈£î dæ¢+>¥ y˚dæq ‘·sê«‘· eTqTwüß\T ‘·–q+‘· <ä÷s¡+˝À e⁄+&Ée˝…qT.
17. ô|’|ü⁄\qT &√»sY düVü‰j·T+‘√ >±ì, ˝≤Ø‘√ >±ì ˝≤>∑e\dæ e∫Ãq|ü⁄&ÉT nÁ|üPe⁄&é dæ¢+>¥ ø£{Ïºq
‘·sê«‘· ô|’|ü⁄˝…’Hé qT+&ç <ä÷s¡eTT>± yÓ[fl &√»sY Ä|üπs≥sY≈£î dü÷#·q\T Çdü÷Ô ˝≤–+#·e˝…qT.
18. ô||’ ⁄ü ˝…H’ é _–+#˚ |üì˝À ‘·eT dü÷|üsyY »’Ó sY Ç∫Ãq s¡øDå£ dü÷Á‘·eTT\T bÕ{Ïd÷ü Ô |üqT\T #˚jT· e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
Áø£eT•ø£Då >∑\ ø±]à≈£î\T ` <˚Xu¯ øÑÛ ÔÏ >∑\ ôdì’ ≈£î\‘√ düe÷qeTT
38
ø√˝Ÿu+… #Y, ø√˝Ÿj÷· s¡T\¶ e<ä›
eT+≥\T ÄπsŒ+<äT≈£î rdüTø√e\dæq C≤Á>‘∑ \Ô· T
8. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
10. eT+≥˝≤s¡TŒ≥≈£î ‘·–q nqTuÛÑeeTTqï yê]ì ìj·T$T+#·e˝…qT. pìj·Ts¡T¢ >∑qø£ e⁄+fÒ
nqTuÛeÑ eTTqï yê]‘√ »‘·#j ˚ T· e˝…qT.
11. u≤¢dæº+>¥ nsTTq ø√˝Ÿu…+#Y MT<ä yê≥]+>¥ #˚j·÷\qT≈£î+fÒ &√»sY‘√ u≤¢dæº+>¥ u§>∑TZqT Á‘=øÏÿ+∫
yê≥]+>¥ #˚j·Te˝…qT. ôV’≤yê˝Ÿ <ä>∑Zs¡˝À ì\ã&ç yê≥]+>¥ #˚j·Tsê<äT.
12. &Ó’¬søº̆>± eT+≥\ô|’øÏ >±ì, bı>∑ edüTÔqï u§>∑TZ ≈£î|üŒ\ô|’øÏ møÏÿ eT+≥\qT Äs¡Œsê<äT.
13. ø√˝Ÿu+… #Y, ø√˝Ÿj÷· s¡T\¶ j·T+<äT m‘·TqÔ ï Á|ü<X˚ Ê\˝À |üì#˚jT· Tq|ü⁄&ÉT u…+#Y m&é® qT+&ç <ä÷s¡eTT>±
ì\ã&ç yê≥]+>¥ #˚jT· e˝…qT.
14. yê≥]+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT &Édeºt ÷dtÿ\T <Û]ä +∫ bı>∑≈î£ , eT+≥\≈£î <ä÷s¡eTT>± e⁄+&ç >±* M#˚
~X¯≈î£ ì\ã&ç eT+≥˝≤πsŒ |üqT\T #˚jT· e˝…qT.
15. ø√˝Ÿj·÷s¡T¶˝+<äT &É+|üs¡T¢, ˝≤Ø\T &É+|æ+>¥ #˚j·TT≥qT >∑eTìdü÷Ô, yê{ÏøÏ <ä÷s¡eTT>± e⁄+&ç
yê≥]+>¥ #˚jT· e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
\ø£\å ø£Hêï s¡øDå£ $Tqï

39
uÀsY Vü≤√˝Ÿ q+<äT düuŸyÓT]‡ãT˝Ÿ |ü+|ü⁄\T ~+#·Tq|ü⁄&ÉT
eT]j·TT ô|’øÏ rj·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
6. |üìøÏ dü+ã+~Û+∫q |üìeTT≥T¢ yÓ+≥ rdüT≈£îyÓfifl¯ e˝…qT. eTTK´+>± uÀ\Tº $|ü yês¡T Vü‰´+&é
>ö¢E\T $~Û>± <Û]ä +#·e˝…qT.
8. ô|’|ü⁄\≈£î dü]|ü&ÉT ø±¢+|ü⁄\T dü]jÓÆTq nÁ|üPyé dæ¢+>¥\T eT]j·TT uÀ\Tº\T, Ç‘·s¡ kÕe÷Á–
dü]#·÷düTø√e˝…qT.
9. dü]jÓÆTq ÁπøHéqT eT]j·TT á |üì˝À nqTuÛÑeeTTqï Ä|üπs≥sY, |òæ≥ºsY >±´+>¥ πø{≤sTT+#·e˝…qT.
10. ÁπøHéqT düe÷+‘·s¡ H˚\ô|’ $XÊ\yÓTÆq düú\eTT˝À ì*|æ, ÁπøHé jÓTTø£ÿ C≤ø˘\ ÁøÏ+<ä >∑{Ïº H˚\
e⁄+&˚˝≤ #·÷düTø√e˝…qT.
11. ÁπøHé C≤ø˘\ ÁøÏ+<ä H˚\ >∑{Ïº>± ˝Òì#√ C≤ø˘\ ÁøÏ+<ä #Óø£ÿ ~yÓTà\T dü¬s’q$ e⁄+#·e˝…qT. ÁπøHé
Ä|üπs≥sY≈£î |üì#˚j·TT Á|ü<˚X¯eTT #·ø£ÿ>± ø£ì|æ+#·Tq≥T¢ e⁄+&Ée˝…qT.
uÀsY Vü≤√˝Ÿ qT+&ç |ü+|ü⁄ ãj·T≥≈£î rj·TTq|ü⁄&ÉT :
1. uÀsY Vü≤√˝Ÿ qT+&ç ô|’|ü⁄\T rj·TTq|ü⁄&ÉT ô|’|ü⁄\qT |üø£ÿq ô|≥Tº≥≈£î $XÊ\yÓTÆq düú\eTT
e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø√e˝…qT.
2. uÀsY Vü≤√˝Ÿ qT+&ç |ü+|ü⁄ rj·TT≥≈£î eTT+<äT m\Áø°ºwæj·THé düVü‰j·TeTT‘√ |ü+|ü⁄ jÓTTø£ÿ
ø£¬s+≥T ø£HÓø£åHé ‘=\–+#·e˝…qT.
3. |ü+|ü⁄ e<ä› |üì#˚j·TT e´≈£îÔ\T eT]j·TT ø±¢+|ü⁄\T $|ü düú\eTT˝À nqTuÛÑeeTTqï yês¡T
‘·|üŒø£ e⁄+&Ée˝…qT.
4. uÀsY Vü≤√˝Ÿ qT+&ç |ü+|ü⁄ rj·TT |üì ÁbÕs¡+_Û+#·T eTT+<äT ÁπøHé jÓTTø£ÿ VüQø˘ eT]j·TT
<ëìøÏ e⁄qï dæ+¢ >¥ ˝≤ø˘ dü]>± e⁄+&˚˝≤ #·÷düTø√e˝…qT.
5. ô||’ ⁄ü \T ãj·T≥≈£î rj·TT≥≈£î ô||’ ⁄ü \≈£î _–+#·T ø±¢+|ü⁄\T dü]jÓTÆ q$ e⁄+&Ée˝…qT eT]j·TT
yê{Ï jÓTTø£ÿ Á–|t dü]>± e⁄+&Ée˝…qT. ø±¢+|ü⁄\≈£î d”º˝Ÿ uÀ\Tº\H˚ yê&Ée˝…qT.
6. |ü+|ü⁄qT uÀsYVü≤√˝Ÿ qT+&ç ãj·T≥≈£î rj·TTq|ü⁄&ÉT ÁπøHé Ä|üπs≥sY≈£î nø£ÿ&É |üì#˚j·TT
|òæ≥ºsY e÷Á‘·y˚T dü÷#·q\T Çe«e˝…qT. y˚s=ø£s¡T Çe«sê<äT.
Áø£eT•ø£Då >∑\ ø±]à≈£î\T <˚Xu¯ øÑÛ ÔÏ >∑\ ôdì’ ≈£î\‘√ düe÷qeTT
40
7. ô|’|ü⁄\≈£î ø£≥Tº ø±¢+|ü⁄\ uÀ\Tº\≈£î |òü⁄˝Ÿ Á{≤ø˘ Çe«e˝…qT.
8. ô||’ ü⁄\qT ãj·T≥≈£î rj·TTq|ü⁄&ÉT <ëì yÓ+≥ ø£¬s+{Ÿ πøãT˝Ÿ ãj·T≥≈£î e#·TÃqT. n{Ïº
πøãT˝ŸqT dü]|ü&ÉT <ä÷s¡+˝À πøãT˝ŸqT >∑T+Á&É+>± #·÷fÒº˝≤ y˚j·Te˝…qT. πøãT˝Ÿ ˝≤>∑T
e´≈£îÔ\T πøãT˝Ÿ >∑T+Á&ÉeTT˝À e⁄+&Ésê<äT. ˇø£ Á|üø£ÿ≈£î e⁄+&ç ˝≤>∑e˝…qT.
9. uÀsY Vü≤√˝Ÿ qT+&ç ô|’|ü⁄\qT ˇø£ ôd{Ÿ ‘·s¡Tyê‘· eTs√ ôd{Ÿ rj·Te˝…qT.
10. ∫es¡>± |ü+|ü⁄ ãj·T≥≈£î e∫Ãq |ü+|ü⁄qT dü¬s’q düú\eTT˝À e⁄+#·e˝…qT.
11. ô|’|ü⁄\T ãj·T≥≈£î ˝≤>∑T düeTj·T+˝À uÀsY Vü≤√˝Ÿ e<ä› nedüs¡eTTqï e´≈£îÔ˝Ò C≤Á>∑‘·Ô>±
>∑eTìdü÷Ô e⁄+&Ée˝…qT. Ç‘·s¡ e´≈£îÔ\T <ä÷s¡eTT>± e⁄+&Ée˝…qT.
12. ô||’ ⁄ü \ uÀ\Tº\T $|üq|ü⁄&ÉT kÕŒqsY\øÏ sêì uÀ\Tº\T ø£{Ÿ #˚dæ rj·Te\dæq|ü⁄&ÉT C≤Á>∑‘>Ô· ±
ø£{Ÿ #˚dæ rj·Te˝…qT.
13. ô|’|ü⁄\≈£î ø±¢+|ü⁄\qT _–+#·Tq|ü⁄&ÉT uÀ\Tº\≈£î kÕŒqsY\≈£î eT<Ûä´ #˚‘·T\T C≤yéT ø±≈£î+&Ü
C≤Á>∑‘·Ô>± |òæ{Ÿ #˚j·Te˝…qT.
14. uÀsY Vü≤√˝Ÿ |ü+|ü⁄\ e<ä› |üì#˚jT· Tq|ü⁄&ÉT Á|ü‹ ˇø£ÿs¡T ‘·eT s¡øDå£ #·÷düT≈£î+≥÷ Ç‘·sT¡ \qT
≈£L&Ü nÁ|üeT‘·Ô‘·‘√ e⁄+&˚˝≤ #·÷&Ée˝…qT.
uÀsY Vü≤√˝Ÿ ˝ÀìøÏ |ü+|ü⁄qT ~+#·Tq|ü⁄&ÉT :
1. ô|’|ü⁄\≈£î _–+#·T ø±¢+|ü⁄\qT d”º˝Ÿ uÀ\Tº\T ñ|üjÓ÷–+∫ |òü⁄˝Ÿ {≤sYÿ Çe«e˝…qT.
2. |ü+|ü⁄≈£î n<äq|ü⁄ s¡ø£åD ø=s¡≈£î nedüs¡yÓTÆq y˚Ts¡≈£î ◊s¡Hé |ü{°º\qT neTs¡Ãe˝…qT. ˝Òì#√
|ü+|ü⁄ eP&ç ‹]– uÀsY Vü≤√˝Ÿ˝À |ü&ç Á|üe÷<ä+ »]π> neø±X¯eTTqï~.
3. eT÷&ÉT MT≥s¡¢ ô||’ ⁄ü \T eT÷&ÉT ø£*|æq yê{Ïì ˇø£ ôd{Ÿ n+{≤s¡T. ˇø£ ôd{Ÿ ‘·sê«‘· ˇø£
ôd{Ÿ ˝À|ü*øÏ ~+#·e˝…qT.
4. |ü+|ü⁄qT uÀsYVü≤√˝Ÿ˝ÀìøÏ ~+#·T düeTj·T+˝À eT]j·TT ô|’øÏ rj·TTdüeTj·T+˝À ô|’|ü⁄\T
uÀsYVü≤√˝Ÿ≈£î eT<Ûä´˝À e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
5. ô|’|ü⁄\qT ÁπøHé düVü‰j·T+‘√ uÀsYVü≤√˝Ÿ e<ä›≈£î rdüT≈£îe#·TÃq|ü⁄&ÉT nø£ÿ&É e⁄qï eTqTwüß\T
>∑eTìdü÷Ô e⁄+&Ée˝…qT. ˝Òì#√ ‘·\≈£î ‘·*π> Á|üe÷<äeTTqï~.
6. ÁπøHé‘√ á |üqT\T »s¡T>∑T#·Tqï|ü&ÉT <ä>∑Zs¡˝À m\ÁøÏºø£˝Ÿ ˝…’Hé e⁄+fÒ >∑eTì+∫ ‘·>∑T
C≤Á>∑‘·Ô‘√ |üì#˚j·Te˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
>√s¡+‘· •ø£Då ` ø=+&É+‘· s¡øDå£

41
ø√˝Ÿj·÷s¡T¶˝À
9. >∑ì y˚TH˚»sY nqTeT‹+∫q yêVü≤qeTT\T e÷Á‘·y˚T ø√˝Ÿj·÷s¡T¶˝À Á|üy˚•+#·e˝…qT. n{Ïº
yêVü≤qeTT\ Á&Ó’esY‡ yê*&é ˝…’ôdHé‡qT ø£*– ñ+&Ée˝…qT.
10. ø√˝Ÿj÷· s¡T˝¶ À ˇø£ ˝≤Ø ˝À&ç+>¥ ˝Òø£ nHé˝À&ç+>¥ ne⁄‘·Tqï|ü&ÉT y˚s=ø£ ˝≤]ì nqTeT‹+#·sê<äT.
11. ìπs∆•+∫q Á|ü<˚X¯eTT˝ÀH˚ &É+|æ+>¥ #˚j·Te˝…qT.
12. ˇπø Á|ü<˚X¯eTT˝À &É+|æ+>¥ eT]j·TT ˝À&ç+>¥ ˇπøkÕ] #˚j·Tsê<äT.
13. düsπ Œ¤dt |ò&” sÉ Y e<ä≈› î£ ˝≤Ø\T &É+|t #˚jT· {≤ìøÏ e∫Ãq|ü⁄&TÉ ˝≤Ø\T ‘·–q+‘· <ä÷s¡eTT˝À ì\T|ü⁄ø√e˝…qT.
14. u§>∑T˝Z ≤Ø\T es¡Tdü Áø£eT+˝À ≈£L´|ü<‹∆ä ì eT]j·TT ˝≤Ø≈£î ˝≤ØøÏ eT<Û´ä <ä÷s¡eTT 30 MT. ñ+&˚˝≤ #·÷&Ée˝…qT.
15. ˝≤ØÁ&Ó’es¡T¢ ô|’ n~Ûø±s¡T\ Ä»„\qT ‘·|üŒìdü]>± bÕ{Ï+#·e˝…qT.
16. dæ.ôV≤#Y.|æ. eTTK´ #Óø˘b˛düTº <ä>∑Zs¡ ñqï >±sY¶‡ (mdt |ædæ) ‘·≈£îÿe dü+K´˝À ˝≤Ø\qT
ø√˝Ÿj÷· s¡T˝¶ ÀøÏ nqTeT‹+#·e˝…qT. (nq>± ◊<äT ˝≤Ø\ ø£+fÒ ‘·≈î£ ÿe>± e⁄+&Ée˝…qT)
17. ø√˝Ÿj·÷s¡T¶˝ÀìøÏ ~«#·Áø£ yêVü≤qeTT\T nqTeT‹+#·sê<äT.
18. $~Û ìs¡«Vü≤D˝À e⁄qï dü÷|üsyY »’Ó s¡T¢ ‘·eT ÄBÛqeTT˝À e⁄qï ø√˝Ÿj÷· s¡T˝¶ À ô|q’ ‘Ó*|æq C≤Á>∑‘\Ô· T
$~Û>± bÕ{Ï+#·T $<Ûeä TT>± #·s´¡ rdüTø=qe˝…qT.
19. Á|üe÷<äeTT »]π> |üqT\qT ø√˝Ÿj÷· s¡T˝¶ À >∑eTì+∫ <ëìì ìyê]+#·T≥≈£î #·s´¡ \T rdüTø√e˝…qT
eT]j·TT n{Ïº $wüjT· eTTqT ô|’ n~Ûø±s¡T\≈£î ‘·|Œü ìdü]>± ‘Ó*j·TCÒjT· e\j·TTqT.
20. sêÁ‹ y˚fi˝¯ À ø√˝Ÿj÷· sY˝¶ À dü+#·]+#·T yês¡T sπ &çjT· + Áø±dt u…˝Ÿº eT]j·TT ø±´|t˝≤+|tqT ‘·|Œü ìdü]>±
ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
42
n–ïì Äs¡TŒ≥≈£î
º t
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. n–ïì Äs¡TŒ≥≈£î eTqTwüß\qT ìj·T$T+#·T≥≈£î eTT+<äT Ä dü\ú eTTqT ˇø£ u≤<Û´ä ‘· eT]j·TT
ns¡Ω‘· >∑\ e´øÏÔ ≈£åîDí+>± |ü]o*+#·e˝…qT.
10. ˇø£ u≤<Û´ä ‘· eT]j·TT ns¡‘Ω · >∑\ dü÷|üsyY »’Ó sY Ä<Û«ä s¡éTT˝À n–ïì Ä]Œy˚jT· T |üìì ìs¡«Væ≤+#·e˝…qT.
11. u≤<Û´ä ‘· >∑\ e´øÏÔ ì|üqT Ä]Œy˚jT· T≥≈£î ô|{Ïqº eTqTwüß\ s¡øD å£ qT |ü]o*+#·e˝…qT. nq>± Ä
Á|ü<˚X¯eTT #·T≥Tº Á|üø£ÿ\ |ü{ÏwüºeTT>± e⁄+&ÉTq≥T¢ eT]j·TT |üì#˚j·TT Á|ü<˚X¯eTT˝À ˇ&ç<äT&ÉT≈£î\T
e⁄+&É≈î£ +&Ü #·÷&Ée˝…qT.
12. u≤<Ûä´‘· >∑\ e´øÏÔ nø£ÿ&É |üì#˚ùd yêfi¯flMT<ä eT+&ÉT‘·Tqï u§>∑TZ ô|\¢\Tø±ì, y˚&ç ã÷&ç<ä >±ì
<=s¡¢≈£î+&Ü eT]j·TT uÛÑ÷$T ˝À|ü*øÏ s¡+Á<ÛäeTT˝À |ü&É≈£î+&Ü #·÷&Ée˝…qT.
13. ì|üqT Äs¡TŒ e´øÏÔ >∑{Ïº>± eT]j·TT |ü{ÏwüºeTT >∑\ düú\eTT e<ä› e⁄+&ç ì|üqT Äs¡Œe˝…qT.
14. ì|üqT #·˝≤¢s¡TŒq|ü⁄&ÉT Ä e´øÏÔ MT<ä y˚&ç bı>∑ eT]j·TT y˚&ç Ä$] sê≈£î+&Ü M˝…’q+‘· es¡≈£î
<ëìøÏ e´‹πsø£ ~X¯˝À e⁄+&Ée˝…qT.
15. ì|üqT Ä]Œy˚jT· T≥≈£î ìj·T$T+#·ã&É¶ e´≈£î\Ô T >∑yTé ã÷≥T¢ >±ì ˝Òø£ bı&ÉT>∑T ã÷≥T¢ >±ì
y˚düTø=qe˝…qT.
16. ì|üqT ÄπsŒ e´øÏÔ s¡ø£åD≈£î dü+ã+~Û+∫q |üìeTT≥¢qT, πs&çj·T+ C≤¬ø≥¢qT eT]j·TT {À|æøÏ ô|fÒº
˝…’≥¢qT Nø£{Ï |ü&˚ eTT+<äT qT+&ç <Ûä]+#·e˝…qT.
17. ì|üqT Ä]Œy˚j·TT≥≈£î ìj·T$T+#·ã&É¶ e´≈£îÔ\+<ä] <ä>∑Zs¡ $õ˝Ÿ (á\) e⁄+&Ée˝…qT.

43
18. ì|üqT Äs¡TŒ≥≈£î ‘·–q •ø£D å bı+~q e´≈£î\Ô qT ìj·T$T+#·e˝…qT eT]j·TT n|ü&É|ü &ÉT
ì|üqT Äs¡TŒ≥≈£î ‘·–q e÷ø˘ ]Vü‰s¡‡˝Ÿ‡ #˚düTø√e˝…qT.
19. ì|üqT Äs¡TŒ≥≈£î u≤>± nqTuÛeÑ + bı+~q eT]j·TT •ø£D å bı+~q yê] ù|s¡q¢ T Ä|òd” ˝t À,
Ç‘·s¡ eTTKýÓTqÆ ÁbÕ+‘ê\˝À e⁄+#·e˝…qT.
20. ì|üqT Ä]Œy˚jT· T≥≈£î ø±e\dæq |üìeTT≥¢qT ˇø£ <ä>sZ∑ ¡ uÛÁÑ <ä|]ü ∫ e⁄+#·e˝…qT. n$ ì|üqT
Ä]Œy˚jT· T •ø£Då bı+~q e´≈£î\Ô +<ä]øÏ ‘Ó*dæ e⁄+&Ée˝…qT.
21. ì|üqT Ä]Œy˚jT· T≥≈£î ø±e\dæq nìï |üìeTT≥¢qT ø±«Ø (yÓTHÆ )é ˝À n+<äTu≤≥T˝À e⁄+&ÉTq≥T¢
#·÷&Ée˝…qT.
22. ìs¡sí TT+#·ã&çq ìã+<Ûqä \T ‘Ó\T|ü⁄‘·÷ uÀs¡T¶ MT<ä Áyêdæ e⁄+#·e˝…qT. yê{Ïì neT\T |üs#¡ e· ˝…qT.
23. ì|üqT Ä]Œy˚jT· T≥≈£î ìj·T$T+#·ã&çq e´≈£î\Ô T mes¡T nø£ÿ&É ≈£Ls√Ãe&É+ >±ì |ü&TÉ ø√e&É+
>±ì #˚jT· ≈£L&É<Tä .
˙fi¯fl‘√ ì|üqT Ä]Œy˚jT· T |ü<‘∆ä T· \T :
1. ˇø£ u≤<Ûä´‘· eT]j·TT ns¡Ω‘· >∑\ e´øÏÔ ì|üqT Ä]Œy˚j·TT≥≈£î ‘·–q ˙fi¯ófl |üP]Ô>± ì|ü MT<ä
|ü&ÉTq≥T¢ s¡ø£åD e⁄qï düú\eTT qT+&ç >∑eTì+#·e˝…qT.
2. Vü≤√düT ô|’|ü⁄\‘√ e#˚Ã ˙{Ï‘√ ì|üqT Ä]Œy˚j·TT≥≈£î ‘·–q H˚s¡TŒ eT]j·TT kÕeTs¡úéTT >∑\
•ø£Då bı+~q yêfi¯flì ìj·T$T+#·e˝…qT.
eT+≥\ MT<ä (ì|ü) eT{Ïbº ˛dæ Äs¡TŒ |ü<‘∆ä T· \T :
1. eT{Ïº‘√ ì|ü Ä]Œy˚j·TT Ä|üπs≥sY nø£ÿ&É ìj·T$T+#·&çq u≤<Ûä´‘· >∑\ e´øÏÔ #Ó|æŒq Á|üø±s¡eTT
|üì#˚j·Te˝…qT.
2. eT{Ïìº &É+|æ+>¥ #˚jT· Tq|ü&ÉT nø£ÿ&É e⁄qï u≤<Û´ä ‘· >∑\ e´øÏÔ ≈£îå Dí+>± |ü]o*+#·e˝…qT eT]j·TT
s¡ø£åD≈£î dü]|ü&ÉT bÕ]º+>¥ e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø√e˝…qT.
3. ì|ü≈£î <ä>∑Zs¡ eT{Ïºì &É+|æ+>¥ #˚j·T˙j·T≈£L&É<äT. ø=~›>± <ä÷s¡eTT˝À &É+|æ+>¥ #˚sTT+∫
&√»sY ø±ì, cÕe˝Ÿ düV‰ü j·TeTT‘√ ø±ì ì|ü MT<ä |ü&≥ ˚ ≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
4. &√»sY‘√ eT{Ïºì ì|üô|’ HÓ≥Tºq|ü⁄&ÉT &√»sY jÓTTø£ÿ uÒ¢&ÉTqT ø±e\dæq+‘· <ä÷s¡eTT es¡≈£î
rdüTø=ì HÓ≥eº ˝…qT.
5. &√»sY düVü‰j·TeTT‘√ ø±ì cÕe˝Ÿ düVü‰j·TeTT‘√ ø±ì ì|ü MT<ä eT{Ïºì ø£|üŒã&çq|ü&ÉT
˙fi¯ófl e#·TÃq≥T¢ ì|üqT Äs¡TŒ≥≈£î ‘·–q Vü≤√düT ô|’|ü⁄\T eT]j·TT Ç‘·s¡ |ü]ø£s¡eTT\T n‘·édüs¡
|ü]dæ‘ú T· \˝À ñ|üj÷Ó –+#·Tø=qT≥≈£î n+<äTu≤≥T˝À e⁄+#·Tø=qe˝…qT.
>√s¡+‘· •ø£Då ` ø=+&É+‘· s¡øDå£

44
uÛ≤Ø j·T+Á‘e
· TT\˝À n–ï |
Á e
ü ÷<äeTT >∑T]+∫ rdüTø√e\dæq C≤Á>‘∑ \Ô· T :
m) m\ÅøÏºø£˝Ÿ
1. øπ ãT˝Ÿ‡ y˚˝≤&É ≈£î+&Ü ø±¢+|ü⁄\qT ø£≥ºe˝…qT.
2. >±¢düT ø±´ÁfÒCŸ |ò”E\T nìï yÓ’|ü⁄\ e⁄+&ç |üì#˚j·TTq≥T¢ e⁄+&Ée˝…qT.
3. ‘êfi¯+ #Ó$\T ø£<ä*ø£ ˝Ò≈£î+&Ü |ü{ÏwüºeTT>± e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
4. u≤´≥Ø ]˝Òdt eT]j·TT $&ÉBj·T ã&çq dæ«#·TÃ\T @sêŒ≥T #˚jT· e˝…qT.
5. u≤´≥Ødt, ø±¢+|ü⁄\‘√ u≤´≥Ø ô|f…˝º À e⁄+&Ée˝…qT. Ä ô|f…º MT<ä eT÷‘· e⁄+&Ée˝…qT.
_) yÓTø±ìø£˝Ÿ
1. j·T+Á‘ê\qT ‘·j÷· s¡T #˚dqæ yês¡T ì]à+∫q Á|üø±s¡yT˚ nìïs¡ø±\ ôVAdüT\qT e÷s¡Ã≈£î+&Ü
e⁄+#·e˝…qT.
2. @ s¡ø£yÓTÆq ÄsTT˝Ÿ‡ ø=~›>∑ ≈£L&Ü ©πøõ ˝Ò≈£î+&Ü #·÷&Ée˝…qT.
3. j·T+Á‘·eTT\T ‘·j·÷s¡T #˚dæq yês¡T #Ó|æŒq Á|üø±s¡eTT >±s¡T¶\T, eT÷‘·\T eT]j·TT e÷ì bò˛˝Ÿº‡
e⁄+&Ée\dæq #√≥ e⁄+&ÉTq≥T¢ @sêŒ≥T #˚jT· e˝…qT.
4. j·T+Á‘·eTT\T q&É|ü&É+ e\q $&ÉT<ä˝…’q bı>∑ >=≥ºeTT\ MT<ä j·÷CŸ u…kÕºdt Á‘ê&ÉT ø£esY #˚dæ
e⁄+#·e˝…qT.
5. j·T+Á‘·eTT\ MT<ä >±´dt ø£{+Ï >¥ ø±ì, yÓ*+¶ >¥ ø±ì #˚dqæ |ü&ÉT n–ï ‘·>\∑ ≈£î+&Ü ‘·–q
C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø=qe˝…qT.
dæ) Ç‘·s¡ C≤Á>∑‘·Ô\T
1. n+≥T≈£îqï u§>∑TZqT |üP]Ô>± ‘·&ç|æq ‘·s¡Tyê‘·H˚ m‘·Ôe˝…qT.
2. n–ïì Äs¡TŒ kÕ<Ûqä eTT\T nìï uÛ≤Ø j·T+Á‘·eTT\ MT<ä e⁄+&Ée˝…qT.
3. zô|Héø±düTº (ø±«Ø) >∑ì˝À ˇø£{Ï ˝Òø£ ¬s+&ÉT #√≥¢ n–ï e÷|üø£ kÕ<ÛäqeTT\T ñ|üjÓ÷>∑|ü&˚
|ü]dæú‘·T\˝À ˇø£ ùdºwüHé˝À e⁄+#·e˝…qT.
4. ˙fi¯fl‘√ ì+&ç e⁄qï ˙fi¯fl {≤´+ø£s\Y qT n+<äTu≤≥T˝À e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
5. |üì q&ç#˚ nìï u…+N\ MT<ä ˇø£ ô|ò’sY ô|ò’{Ï+>¥ Vü≤√düT e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
eè‹Ô •ø£åD ` ø±]à≈£îì s¡ø£åD

45
ÄsY.õ. zdæ|æ`3 yÓTÆHé˝À >±´\Ø‘√ ≈£L&çq
ø√˝Ÿu…+#Y˝À |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
kÕ<Ûës¡D C≤Á>‘∑ \Ô· T :
1. &˚+»sY CÀHé˝À mÁs¡C+… &Ü\T ô|≥ºe˝…qT.
2. @ |üHH’Ó ê yÓTT<ä\T ô|≥ºø£ eTT+<äT, uÛ÷Ñ $T ÁøÏ+<ä q&ç∫q >∑T˝≤sTT\T eT]j·TT |æ\s¢ q¢¡ T |üìdü\ú eTT˝À
e÷]ÿ+>¥ #˚jT· e˝…qT.
3. uÛÑ÷$T ÁøÏ+<ä q&ç|æq Á|ür >∑T˝≤sTT, »+ø£åHé\ jÓTT≈£îÿ ù|s¡T¢ eT]j·TT bÕØº+>¥ m+‘· e⁄qï~
‘Ó\T|ü⁄‘·T uÀs¡T¶ MT<ä sêdæ e⁄+#·e˝…qT.
4. Ä Á|ü<˚X¯eTT jÓTTø£ÿ dü÷|üsYyÓ’»sY ˝Òø£ n~Ûø±] jÓTTø£ÿ nqTeT‹ ˝Òì<˚ Ä Á|ü<˚X¯eTT˝À @
eTìwæì ø±ì, j·T+Á‘·eTT\qT ø±ì, yêVü≤qeTT\qT >±ì Á|üy•˚ +#·˙j·Tsê<äT.
5. uÛÑ÷$T ÁøÏ+<ä e⁄qï >∑T˝≤sTT\qT |ü{ÏwüºeTT>± &√»sY‘√ u≤>± ‘=øÏÿ+∫q ‘·s¡Tyê‘·H˚ nø£ÿ&É
u§>∑TqZ T ø±ì eT{Ïìº ø±ì m‘·T≥ Ô ≈£î nqTeT‹+#·e˝…qT.
6. uÛÑ÷$T ÁøÏ+<ä e⁄qï >∑T˝≤sTT\qT &√»sY‘√ ‘=øÏÿ+∫q|ü&ÉT Ä |üìøÏ nedüs¡eTTqï+‘· eT≥Tºπø
eTqTwüß´\qT dü÷|üsyY »’Ó sY ìj·T$T+#·e˝…qT. Ç‘·sT¡ \qT nqTeT‹+#·sê<äT.
7. uÛÑ÷$T ÁøÏ+<ä e⁄qï >∑T˝≤sTT\ MT<ä dü÷|üsYyÓ’»s¡T¢ ø±ì, n~Ûø±s¡T\T ø±ì |üì#˚sTT+#˚≥|ü&ÉT
e÷]ÿ+>¥ #˚dqæ |æ\s¢ \Y MT<äH˚ q&ÉTee˝…qT.
&√»sY‘√ #˚jT· T |ü<‘∆ä T· \T :
1. Á&ç*+¢ >¥ ø=s¡≈î£ &√õ+>¥ #˚jT· Tq|ü&ÉT, n+<äTu≤≥T˝À e⁄qï ∫qï &√»sY‘√ #˚jT· e˝…qT. u≤¢d+ºæ >¥
#˚dæq ‘·s¡Tyê‘· ô|<ä› &√»sY‘√ ˝…e˝Ÿ #˚dæ u≤>± >∑{Ïº>± ‘=øÏÿ+#·e˝…qT.
2. >∑T˝≤sTT\ MT<ä &√õ+>¥ #˚jT· Tq|ü&ÉT, >∑T˝≤sTT\≈£î \+ãeTTKeTT>± &√»sY q&É|eü ˝…qT.
3. ˇø£ dü÷|üsYyÓ’»sY Ä<Ûä«s¡éTT˝À &√õ+>¥ |üqT\T ìs¡«]Ô+#·e˝…qT.
>∑ì˝À s¡øDå£ dü÷Á‘ê\T ` ãj·T≥ Á{≤|òøæ ˘ s¡÷˝Ÿ‡ bÕ{Ï<ë›+
46
Á&ç*¢+>¥ #˚j·TT |ü<ä∆‘·T\T :
1. ˇø£ s¡+Á<Ûä+ qT+&ç Ç+ø=ø£ s¡+Á<Ûä+ es¡≈£î m+‘· <ä÷s¡eTT e⁄+&Ü˝À eT]j·TT m+‘· ˝À‘·T
s¡+Á<ä+ y˚j÷· ˝À e÷]ÿ+>¥ #˚dæ e⁄+&Ü*. eTTK´+>± Á&ç*+¢ >¥ #˚ùd j·T+Á‘·eTT e÷]ÿ+>¥ #˚dqæ
|òæ\¢sY MT<äH˚ e⁄+&Ü*.
2. Á&ç*¢+>¥ $TwüHé jÓTTø£ÿ ø£<ä*ø£\T e÷]ÿ+>¥ #˚dæq >∑T˝≤sTT\≈£î \+ueTTK+>± e⁄+&Ée˝…qT.
3. M˝…’q+‘· eT≥Tº≈£î >∑T˝≤sTT\ MT<ä Á&ç˝Ÿ$TwüHé jÓTTø£ÿ C≤ø°\T yê&É≈£î+&Ü e⁄+&ÉTq≥T¢
#·÷düTø√e˝…qT.
4. Á&ç˝Ÿ$TwüHé jÓTTø£ÿ Ä|üπs≥sY Á&ç˝Ÿ$TwüHé q&ÉTdüTÔqï|ü&ÉT, Ä $TwüHé |æ\¢sY MT<ä e⁄+&ÉTq≥T¢
ìsê∆]+#·Tø√e˝…qT. düTs¡øÏå‘·yÓTÆq bÕ]ÿ+>¥ ø£qï m≈£îÿe e⁄qï|ü&ÉT Á&ç˝Ÿ $TwüHé >∑T˝≤sTT MT<ä
ô|{ÏºHê |üs¡yê˝Ò<äT.
5. f…Æs¡¢‘√ e⁄qï Á&ç˝Ÿ $TwüHé‘√ s¡+Á<äeTT\T y˚j·TTq|ü&ÉT Á&ç\¢sY, Ä $TwüHéπø neTs¡Ãã&ç e⁄qï
bÕ¢{ŸbòÕyéT MT<ä ì\ã&ç ùd|ò”º u…˝Ÿº ø£≥Tºø=ì e⁄+&Ée˝…qT. Ç‘·s¡ eTqTwüß\T <ä÷s¡+>± e÷]ÿ+>¥
#˚dæq |æ\¢sY MT<ä e⁄+&Ée˝…qT. Á&ç˝Ÿsê&é e÷]Ãq|ü⁄&ÉT e÷Á‘·y˚T <ä>∑Z]øÏ sêe˝…qT.
6. Á&ç˝Ÿ Ä|üπs≥sY eTT+<äT>± f…dtº Vü≤√˝Ÿ y˚dæ düTs¡øÏå‘·yÓTÆq bÕ]ÿ+>¥ e⁄qï<äì ìsê∆]+#·T≈£îqï
‘·s¡Tyê‘· Ç‘·s¡ s¡+Á<ÛäeTT\T y˚j·Te˝…qT.
7. Á&ç*¢+>¥ q&ÉTdüTÔqï|ü&ÉT mes¡T ≈£L&Ü Ä|üπs≥sY‘√ düVü≤ e÷sYÿ #˚dæq >∑T˝≤sTT s¡÷|òt MT<ä
ì\ã&Ésê<äT. M˝…’q+‘· es¡≈£î &ç.{Ï.ôV≤#Y Á&ç˝Ÿ $TwüHé‡ >∑T˝≤sTT\T e÷sYÿ #˚dæq s¡÷|t MT<ä
q&ÉT|üsê<äT.
8. Á&ç*¢+>¥ #˚düTÔqï|ü&ÉT @yÓ’‘˚ s¡+Á<ÛäeTT\T >∑T˝≤sTTøÏ ø£HÓø£åHé nsTTq#√, Ä s¡+Á<ÛäeTT\ qT+&ç
bı>∑ e∫Ãq#√, Ä s¡+Á<Ûeä TT\ qT+&ç bı>∑ sê≈£î+&Ü eT]j·TT >±* b˛≈£î+&Ü |ü>¢ ¥ #˚jT· e˝…qT.
9. uÀ¢Hé Á‘·÷ u≤¢dæº+>¥ (>∑T˝≤sTT ˝À|ü\ u≤¢dæº+>¥ ne&É+) ø±≈£î+&Ü e⁄+&É{≤ìøÏ ø£˙dü+ ¬s+&ÉT
MT≥s¡T¢ bÕ]º+>¥ ÁøÏ+<ä s¡÷|òtøÏ eT]j·TT u≤¢dæº+>¥ s¡+Á<ÛäeTT≈£î e⁄+&Ée˝…qT.
10. |æ\¢s¡¢ MT<ä Á&ç*¢+>¥ #˚j·TTq|ü&ÉT <ëì MT<ä y˚ùd s¡+Á<ÛäeTT\˝À‘·T, Ä >∑T˝≤sTT\ u≤≥yéT
˝…e˝Ÿ es¡≈£î y˚j·Te˝…qT.
11. Á&ç*¢+>¥ nsTTq+‘· ùd|ü⁄ ˇø£ dü÷|üsYyÓ’»sY Ä<Ûä«s¡éTT˝À »s¡>∑e˝…qT.
s¡+Á<Ûä+˝À eT+<äT y˚j·T&É+ eT]j·TT u≤¢dæº+>¥ #˚j·TT |ü<ä∆‘·T\T :
1. mHé.õ Áù|\T&ÉT eT+<äT >∑T˝≤sTT\T e⁄qï <ä>∑Zs¡ eT]j·TT n–ï e⁄qï <ä>∑Zs¡ yê&É≈£L&É<äT.
2. s¡+Á<Ûä+˝À ñc˛íÁ>∑‘· 700C ø£qï m≈£îÿe e⁄qï#√ Ä s¡+Á<Ûä+˝À Áù|\T&ÉT eT+<äT ì+|üsê<äT.
3. ˇø£ y˚fi¯ 700C ø£qï m≈£îÿe e⁄qï#√ Ä s¡+Á<Ûä+˝À |üP]Ô>± ˙fi¢̄‘√ ì+|æ e⁄+#·e˝…qT.
4. Ä s¡+Á<ÛäeTT˝À ñc˛íÁ>∑‘·\qT ˇø£ |ü⁄düÔø£eTT˝À Áyêdæ ‘˚&Ü\qT >∑eTìdüTÔ e⁄+&Ée˝…qT.
5. ˙fi¯ó¢ ˝Ò≈£î+&Ü bı&ç>± e⁄qï s¡+Á<Ûä+˝À ã+&Ébı&çì msTTsY ø£+Áô|wüsY düVü‰j·TeTT‘√ uÀsY Vü≤√˝Ÿ
qT+&ç ì+|üe˝…qT.
eT‘·T˝Ô ÀH˚ dü«s¡eZ TT+<äì eT<ë´ìøÏ u≤ìdü ø±≈£î ` n~ qs¡ø±ìøÏ e÷s¡eZ Tì ‘Ó*kÕø£ Áã‘·Tø£H<˚ ˚ e⁄+&É<Tä
47
6. &ç{ÀH˚{Ï+>¥ |ò”EyÓ’sY y˚&ç>± e⁄qï s¡+Á<Ûä+˝À y˚dæ ø£HÓø£åHé #˚j·Tsê<äT.
7. y˚&ç>± e⁄qï s¡+Á<Ûä+˝À ˙fi¯ó¢b˛dæ e⁄Hêï ≈£L&Ü Ä s¡+Á<Ûä+˝À eT+<äT ì+|ü&É+, bÕ´øÏ+>¥ #˚j·T&É+
eT]j·TT u≤¢dæº+>¥ #˚j·T&É+, ¬s+&ÉT >∑+≥\ ˝À|ü\ |üP]Ô #˚j·Te˝…qT.
8. s¡+Á<Ûä+˝À Áù|\T&ÉT eT+<äT ì+|ü&É+, bÕ´øÏ+>¥ #˚j·T&É+ yÓTT<ä\>∑T |üqT\T ˇø£ n+&ÉsY y˚TH˚»sY
˝Òø£ ˇø£ ndæôdº+{Ÿ y˚TH˚»sY >±] Ä<Ûä«s¡éTT˝À »s¡>∑e˝…qT.
u≤¢dæº+>¥ ‘·s¡Tyê‘· &√»sY‘√ ø±+bÕø£åHé (‘=øÏÿ+#·&É+) #˚j·TT |ü<ä∆‘·T\T :
1. u≤¢dæº+>¥ nsTTq ‘·s¡Tyê‘· &√»sY‘√ ø±+|üø£åHé #˚j·Tø£ eTT+<äT Ä Á|ü<˚X¯eTTqT ≈£åîDí+>± ˇø£
n~Ûø±] >±´\Ø e÷]ÿ+>¥ #˚dæq Á|ü<˚X¯eTT eT+∫>± u≤¢dæº+>¥ nsTTq<√ ˝Ò<√ C≤Á>∑‘·Ô>±
|ü]o*+#·e˝…qT.
2. u≤¢dæº+>¥ #˚dæq ‘·s¡Tyê‘·, u≤¢dæº+>¥ yÓT{°]j·T˝Ÿ |üP]Ô>± >±´\Ø˝À ì+&ÉTq≥T¢ &√»sY‘√ >∑{Ïº>±
‘=øÏÿ+#·e˝…qT.
3. ˇø£ y˚fi¯ u≤¢dæº+>¥ dü]>±Z ø±≈£î+&Ü e⁄+fÒ ‹]– f…dVtº ≤ü √˝Ÿ‡ >∑T˝≤sTT\ MT<ä y˚dæ ‹]– u≤¢dæº+>¥
#˚j·Te˝…qT. u≤¢dæº+>¥ #˚dæq ‘·s¡Tyê‘· &√»sY‘√ u≤>± ‘=øÏÿ+#·e˝…qT. ‘·s¡Tyê‘· >∑T˝≤sTT jÓTTø£ÿ
u≤≥yéT ˝…e˝Ÿ |ü≥Tºø=ì Á|òü+{Ÿ m+&é cÕe˝Ÿ‘√ yÓT{°]j·T˝ŸqT, u…+#Y m‘·TÔ m≈£îÿe>± ˝Òø£b˛‘˚,
dæ+–˝Ÿ u…+#Y m‘·T≈Ô î£ +≥÷ yÓfifl¯ e˝…qT. u…+#Y MT<ä me]˙ ø±ì Ç‘·s¡ j·T+Á‘·eTT\qT ø±ì
4. >±´\Ø\qT ø±+|üø+ºÏ >¥ #˚dqæ n˙ï ≈£L&Ü bÕ¢H‘é √ ‘Ó*j·TCÒdTü Ô ø±e\dæq yês¡+<ä]øÏ, düsπ «j·TsY
>±] nqTeT‹‘√ Çe«e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

48
&√»sY q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&ÉT
rdüTø√e\dæq ø√&é Ä|òt bÁ Õø°d
º t
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. yêVü≤qeTT\T ≈£åîDíeTT>± |üØøÏå+#·e˝…qT.
10. Ç+»Hé ÄsTT˝Ÿ, ôV≤’ Á&Ü*ø˘ ÄsTT˝Ÿ, yê≥sY ˝…e˝Ÿ‡ #·÷düTø=qe˝…qT. ˝…y˝Ó Ÿ‡ #Óø˘ #˚jT· T $<ÛëqeTT
‘Ó*dæj·TT+&Ée˝…qT.
11. ø£+Á{À˝Ÿ #˚j·TT kÕ<ÛäqeTT\T, ôV≤#·Ã]ø£\T Ç#·TÃ kÕ<ÛäqeTT\T |üì#˚j·TT $<ÛëqeTT
‘Ó*dæj·TT+&Ée˝…qT. π>CŸ\T |üì#˚j·TT $<ÛëqeTT ‘Ó*dæj·TT+&Ée˝…qT.
12. Ç+»Hé kÕºsºY #˚jT· Tq|ü&ÉT eT]j·TT yêVü≤qeTTqT eTT+<äT≈£î, yÓqTø£≈î£ q&ÉT|ü⁄q|ü&ÉT ôV≤#·Ã]ø£\T/
Vü‰s¡qT Ç∫Ã yêVü≤qeTT #·T≥Tº Á|üø£ÿ\ e⁄+&ÉT eTqTwüß\qT >∑eTì+#·e˝…qT.
13. Ç‘·sT¡ \qT me]ì ≈£L&Ü yêVü≤qeTTô|’ møÏÿ+#·Tø=qsê<äT.
14. yêVü≤qeTT q&ÉT|ü⁄q|ü&ÉT rdüTø=qe\dæq n‹ eTTKýÓTqÆ C≤Á>∑‘\Ô· T
m) e⁄qï≥T¢+&ç y˚>∑eTT ô|+#·sê<äT.
_) e⁄qï≥T¢+&ç yêVü≤qeTT Ä|üsê<äT.
dæ) e⁄qï≥T¢+&ç ÁuÒ≈£î\T y˚j·Tsê<äT.
&ç) yÓT*ø£\T ‹s¡T>∑T‘·÷ b˛e⁄q≥T¢ yêVü≤qeTT q&ÉT|üsê<äT.
Ç) &√»s¡TqT >∑+≥≈£î 12 øÏ˝ÀMT≥s¡T¢ |ü]$T‹øÏ $T+∫q y˚>e∑ TT‘√ q&É|sü ê<äT.
15. ePsTT˝Ÿ˝…’Hé, \÷Á_πøwüHé˝…’Hé, ≈£L*+>¥ ˝…’Hé eT]j·TT ôV’≤Á&Ü*ø˘ ÄsTT˝Ÿ {≤´+ø˘ qT+&ç ©πøC…dt
˝Ò≈î£ +&Ü #·÷düTø√e˝…qT.
16. yêVü≤qeTT qT+&ç ~>∑Tq|ü&ÉT, m≈£îÿq|ü&ÉT n+<äTø=s¡¬ø’ @sêŒ≥T #˚dæq ôdº|t ˝…ø˘ ¬ssTT˝Ÿ‡qT
ñ|üj÷Ó –+#·e˝…qT. yêVü≤qeTTô|’ qT+&ç <ä÷ø£sê<äT.
49
17. ø£+Á{À˝Ÿ bÕ´q˝Ÿô|q’ ~>∑T≥≈£î, m≈£îÿ≥≈£î @sêŒ≥T #˚dqæ ôddº ôt |q’ , Vü‰´+&é˝Ÿ‡ô|q’ ÄsTT˝Ÿ eT]j·TT
Á^CŸ ˝Ò≈£î+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø=qe˝…qT.
18. Á|ü‹ ØesY‡ jÓTTø£ÿ eT]j·TT ô|&É˝Ÿ jÓTTø£ÿ ù|¢ eT]j·TT Á{≤yÓ*+>¥ mø˘‡dtº ‘·ìF #˚j·Te˝…qT.
ÁuÒø˘\qT, *|òtº (Vü‰sTTdtº) ùdº]+>¥ *esY eT]j·TT π>sYô|òwtº ©esY\qT ‘·s¡T#·÷ ‘·ìF #˚j·Te˝…qT.
19. yêVü≤qeTT ø=+#Ó+ <ä÷s¡eTT b˛ì∫Ã @yÓq’ nkÕ<Ûës¡D X¯ãe› TT\T e#·TÃ#·Tqïy˚y÷Ó >∑eTì+#·e˝…qT.
20. &√»sYqT $<äT´‘Y r>∑\ ô|q’ T+&ç eT]j·TT s√|t\ ô|q’ T+&ç b˛˙j·Tsê<äT.
21. &√»sY q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&ÉT #ê˝≤ C≤Á>∑‘>Ô· ± e⁄+&Ée˝…qT. eTqdüT‡qT |üìô|q’ H˚ @ø±Á>∑‘>· ± e⁄+#·e˝…qT.
ˇø£ y˚fi¯ ø=~› Nø£{Ï>± e⁄qï≥¢sTT‘˚ yÓ+≥H˚ ˝…’≥¢qT dü]#˚düTø=qe˝…qT. C≤Á>∑‘·Ô>± |üì#˚j·TT≥≈£î
dü]b˛e⁄q+‘· düú\+ e⁄qï<√ ˝Ò<√ |ü]s¡øÏå+#·e˝…qT eT]j·TT düú\+ ˝Òì#√ |üì Ä|üe˝…qT.
22. u…+#Y n+#·Tq |üì#˚jT· Tq|ü&ÉT yêVü≤qeTT uÛ÷Ñ $T˝À ~–b˛≈£î+&Ü e⁄+&ÉT≥≈£î eT]j·TT yêVü≤qeTT
‘·\ÁøÏ+<äT\T>± |ü&bç ˛≈£î+&Ü e⁄+&ÉT≥≈£î n‹ C≤Á>∑‘>Ô· ± e⁄+&Ée˝…qT. dü]|ü&TÉ ãsYà #˚j÷· *.
23. m>∑T&ÉT ~>∑T&ÉT>± e⁄qï ÁbÕ+‘·eTT\˝À yêVü≤qeTT ‘·≈î£ ÿe >π s¡T˝À q&ÉT|üe˝…qT eT]j·TT e⁄qï≥T¢+&ç
yêVü≤qeTTqT m≈£îÿe Á‹|ü≥ ìs√~Û+#·e˝…qT.
24. m|ü&Ó’qqT yêVü≤qeTT jÓTTø£ÿ ¬øbÕdæ{Ïì <äèwæº˝À ô|≥Tºø=ì q&ÉT|üe˝…qT. m≈£îÿe ãs¡Te⁄\T
y˚dæ q&ÉT|ü⁄≥ e\q yêVü≤qeTT #Ó&bç ˛e⁄≥j˚T ø±≈£î+&Ü eTqeTT }Væ≤+#·ì Á|üe÷<äeTT\T
»s¡T>∑e#·TÃqT. Á{≤ø˘ #ÓsTTHé dæ¢|æŒ+>¥ ìs√~Û+#·e˝…qT.
25. yêVü≤qeTTqT yÓqTø£≈î£ q&ÉT|ü⁄q|ü&ÉT yÓqTø£ Á|ü<X˚ e¯ TTqT |ü]øÏ+å #·e˝…qT eT]j·TT Vü‰s¡Hé ÁyÓ÷–+#·e˝…qT.
26. &ÍHé Áπ>&çj·T+{Ÿ˝À b˛e⁄#·Tqï|ü&ÉT q÷´Á≥˝Ÿ π>sY˝À b˛sê<äT.
27. m˝≤+{Ï |ü]dæú‹\˝ÀqT yê\T>± e⁄qï Á|ü<˚X¯eTT\˝À uÒ¢&ÉTqT ÁuÒ≈£î>± yê&Ésê<äT.
28. e<äT\T>± e⁄qï uÛÑ÷$Tô|’q ˝Òø£ &ÍHé Áπ>&çj·T+{Ÿ˝ÀqT &√»sYqT e~* yÓfi¯fl≈£L&É<äT.
29. m\¢y˚fi¯˝≤ yêVü≤qeTTqT #·<äTqT>± e⁄qï Á|ü<˚X¯eTT\˝À e÷Á‘·y˚T ì\T|üe˝…qT. (ˇø£y˚fi¯ yê\T
Á|ü<X˚ e¯ TT˝À ì\T|üe\dæ eùdÔ uÀ¢&TÉ ÁøÏ+~øÏ ~+∫ ì\T|üe˝…qT. uÛ÷Ñ $T˝ÀìøÏ #=#·TÃø=ì b˛|ü⁄q≥T¢
#·÷&Ée˝…qT).
30. Áπ>&çj·T+{Ÿ\˝À yÓ[flq|ü⁄&ÉT {≤sYÿ ø£q«s¡ºsY ÄsTT˝Ÿ f…+|üπs#·sY π>CŸ˝À Ä≈£î|ü#·Ã e÷s¡TÿqT
<ë{Ïq≥¢sTT‘˚ ÄsTT˝Ÿ f…+|üπs#·sY ‘·π>Zes¡≈£î Ä>∑e˝…qT.
31. &√»sYqT ˙{Ï˝À >±ì, ãTs¡<ä˝À >±ì q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&ÉT ÄsTT˝Ÿ ì+ù| |òæ\ºsY ø±´|t\T eT]j·TT &Ó’Hé
|ü¢s¡T¶\T dü]>± e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø=qe˝…qT. &√»sY m≈£îÿe ˙{Ï ˝À‘·T˝À n+{Ï ≈£L*+>¥
b˛sTT, ˙{Ïì ‘ê≈£îq+‘· ˝À‘·T˝À q&ÉT|üsê<äT. &√»sYqT q&ÉT|ü&+É nsTTqb˛sTTq ‘·sê«‘·
yêVü≤qeTT |üP]Ô>± X¯óÁuÛÑ|üs¡#·e˝…qT. ≈£L*+>¥ bòÕ´Hé, ≥sYÿ ø£q«sYº ¬ødt, Á{≤Hé‡$TwüHé, ÄsTT˝Ÿ
πødt, d”º]+>¥ πødt eT]j·TT ôV’≤Á&Ü*ø˘ ÄsTT˝Ÿ dædüºyéT ‘·ìF #˚j·Te˝…qT. ˇø£ y˚fi¯ ÄsTT˝Ÿ ˝…e˝Ÿ
ô|]–q#√ ˙s¡T ø£*j·TT≥ e\q ô|]–q≥T¢ >∑eTì+#·e˝…qT.
50
32. yêVü≤qeTT ì\T|ü⁄q|ü&ÉT ªπ>sY wæ|òü⁄º *esYµ q÷´Á≥˝Ÿ˝À e⁄+#·e˝…qT eT]j·TT π>sY ˝≤ø˘*sYqT
n|ü¢sTT #˚j·Te˝…qT. nìï ùd|ò”º *esY‡ ˝≤ø˘ bıõwüHé˝À e⁄+∫, ÁuÒ≈£î y˚dæ, Ç+»Hé 5 ì$TwüeTT\T
ª◊&ç˝Ÿµ˝À q&ç|æ Ä ‘·s¡Tyê‘· Ç+»Hé Ä|òt #˚j·Te˝…qT.
33. s¬ +&Ée eT]j·TT eT÷&Ée ã~©\˝À sêÁ‹ |üP≥ &É÷´{°˝À ø±|t ˝≤+|t >±ì, {≤]Ã˝…≥ ’ T >±˙
Á|ü‹ ñ<√´– ø£*– e⁄+&Ée˝…qT.
34. &ûõ˝Ÿ ì+|ü⁄q|ü⁄&ÉT &√»sYqT dü]|ü&ÉT ø±+‹e+‘·yÓTÆq Á|ü<˚X¯eTT˝À e⁄+#·Tø=ì ì+|üe˝…qT.
35. {≤+ø˘˝À &ûõ˝Ÿ ˝…e˝Ÿ |üØøÏå+#·e˝…qT. {≤+ø˘˝À ˝…e˝Ÿ ø=\T#·T &ç|t dæºø˘‘√ MT≥s¡T #·÷∫
|üØøÏå+#·e˝…qT. {≤+ø˘˝À ˝…e˝Ÿ |üØøÏå+#·Tq|ü⁄&ÉT ø±´|t˝≤+|t ˝Ò<ë {≤]Ã˝…’≥T yÓ\T>∑T‘√
|üØøÏå+#·e˝…qT. n–Z|ü⁄\¢ ^∫ #·÷#·T≥ e+{Ï Á|üe÷<äø£s¡yÓTÆq |ü<ä∆‘·T\qT ne\+_Û+#·sê<äT.
36. zô|Héø±dtº >∑ì˝À &É÷´{°øÏ e#·TÃq|ü&ÉT n–Zô|f…,º dæ>sπ∑ {Ÿ eT]j·TT ;&û\T e+{Ï ø±+Á{≤u≤´+&ÉT¢ ø£*–e⁄+&ÉT
ø±«Ø˝À, ôV≤M msYÔ eT÷$+>¥ $Twüq¢ e<ä› ø±+Á{≤u≤+&é‡ ø£*– e⁄+&ÉT≥, yê&ÉT≥ n‹ Á|üe÷<äøs£ e¡ TT.
37. &√»sY eTT+<äT≈£î>±ì, yÓqTø£≈î£ >±ì q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&TÉ nø£ÿ&É Á|üe÷<äeTTq≈£î ˝Àqj˚T´ neø±X¯eTTqï yê]ì
Vü‰s¡qT‘√ yê]ï+>¥ Çe«e˝…qT. n{Ïº yê]ì nø£ÿ&É qT+∫ ‘=\–+∫q ‘·sT¡ yê‘·H˚ ]esY‡ #˚jT· e˝…qT.
38. ]ù|s¡T˝À e⁄qï &√»sY≈£î ª]ù|s¡T˝À e⁄qï~µ nì uÀs¡T¶ ô|{Ïº e⁄+#·e˝…qT.
39. ]ù|s¡T˝À e⁄qï &√»sYqT ø£~*+#·Tq|ü⁄&ÉT dü÷|üsY yÓ»’ sY nqTeT‹‘√ |ü]düse¡ TT\qT ≈£îå Dí+>±
|ü]o*+∫, mes¡÷ <ä>∑Zs¡ ˝Òs¡ì, |ü]düs¡eTT\˝À Á|üe÷<äeTT ˝Ò<äì ìsê∆]+∫q ‘·s¡Tyê‘·H˚
ø£<äT|ü⁄≥≈£î Á|üj·T‹ï+#·e˝…qT.
40. ]ù|s¡T &√»s¡T rj·TTq|ü⁄&ÉT dæ¢+>¥‡ yê&ç rj·Te˝…qT. &Ó’¬søº̆>± yπ̊s &√»sY‘√ HÓ≥ºsê<äT.
41. &√»sY |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT &√»s¡T≈£î n‹ düMT|üeTT˝À Ç‘·s¡ yêVü≤qeTT\T, &É+|üs¡T¢ ô|≥Tº≥ >±ì,
q&ç|+æ #·T≥ >±ì #˚jT· sê<äT.
42. &√»s¡T |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT &√»s¡T |ü]düs¡eTT\˝À ô|{Ïºq yêVü≤qeTT\T, &É+|üs¡¢ qT+&ç ø±´_Hé˝À
qT+&ç ãj·T≥≈£î ~>∑sê<äT. nÁX¯<ä›>± |üì#˚j·Tsê<äT. ôV≤M $TwüqØ |üì#˚j·TT#·Tqï Á|ü<˚X¯eTT˝À
n‹ C≤Á>∑‘·Ô>±, nÁ|üeT‘·Ô‘·‘√ |üì#˚j·Te˝…qT. |üs¡<Ûë´qeTT‘√ |üì#˚j·TT≥ n‹ Á|üe÷<äø£s¡eTT.
43. nqTeT‹ ˝Òì yês¡T &√»s¡T q&ÉT|üsê<äT.
44. &√»sY˝À ‘·|Œü ìdü]>± n–ïe÷|üø£ kÕe÷Á– e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø√e˝…qT.
45. &É+|tj·÷s¡T¶˝À &√õ+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT &É+|tj·÷s¡T¶ n+#·Tq e⁄qï ãsYàqT <ë{Ïb˛sê<äT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
dæ+>∑sπ DÏ eTq ã+>±s¡T‘·*¢ ` n+<äsT¡ ø£*dæ ÁX¯$TùdÔ ne⁄‘·T+~ ø£\Œe*¢

51
yÓ÷{≤sY >πÁ &ÉsY q&ÉT|ü⁄q|ü&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. Ä|üπs≥sY Áπ>&ÉsY kÕºsYº #˚j·TT≥≈£î eTT+<äT á ÁøÏ+<ä ‘Ó*|æq yê{Ïì ≈£åîDí+>± |üØøÏå+#·e˝…qT.
m) ÁuÒ≈£î\T _) ôV≤#·Ã]ø£ kÕ<ÛäqeTT\T
dæ) ˇø£ y˚fi¯ Áπ>&ÉsY sêÁ‹ düeTj·TeTT˝À q&ÉT|üe\dæq#√, ˝…’≥T¢ 4) Ç+»Hé ÄsTT˝Ÿ ˝…e˝Ÿ
5) Á{≤Hé‡$TwüHé ÄsTT˝Ÿ ˝…e˝Ÿ 6) πs&çj˚T≥sY˝À ˙fi¯ó¢ 7) f…Æs¡¢˝À >±*
8) d”]º +>¥ 9) ø£+Á{À˝Ÿ *esY‡ 10) ø£+Á{À˝Ÿ bÕ´HÓ˝Ÿô|’ e⁄qï >π E\T 11) ø±´_Hé >±¢dTü
10. Ä|üπs≥sY yêVü≤qeTT q&ÉT|ü⁄≥≈£î eTT+<äT yêVü≤qeTTq≈£î #·T≥Tº eTqTwüß\T ˝Ò≈£î+&Ü >∑eTì+∫,
Vü‰s¡Hé / ôV≤#·Ã]ø£ Ç∫Ã yêVü≤qeTT q&ÉT|üe˝…qT.
11. &ÍHé Áπ>&çjÓT+{Ÿ‡˝À Áπ>&ÉsYqT q&ÉT|ü⁄q|ü&ÉT q÷´Á≥˝Ÿ π>s¡T˝À b˛sê<äT.
12. Ç‘·sT¡ \qT me]ì ≈£L&Ü yêVü≤qeTTô|’ møÏÿ+#·sê<äT.
13. m\¢y˚fi¯˝≤ yêVü≤qeTTqT ˝…e˝ŸÁ>ö+&é˝À e÷Á‘·y˚T ì\T|üe˝…qT. n‘·édüs¡ düeTj·T+˝À k˛¢|ü⁄
Á|ü<˚X¯eTT˝À bÕs¡Tÿ #˚j·Te\dæq|ü&ÉT f…Æs¡¢≈£î ªkÕº|üsY‡µ ô|{Ïº, uÒ¢&ÉTqT ˝Àj·TsY #˚j·Te˝…qT.
14. m˝≤+{Ï |ü]dæú‘·T˝À¢qT yê\T>± e⁄qï Á|ü<˚X¯eTT˝À uÒ¢&ÉTqT ÁuÒ≈£î>± yê&Ésê<äT.
15. m\¢|ü&ÉT yêVü≤qeTTqT ø£+Á{À˝Ÿ #˚j·T>∑\ d”Œ&é˝ÀH˚ q&ÉT|üe˝…qT.
16. yêVü≤qeTT q&ÉT|ü⁄q|ü&ÉT, e⁄qï≥T¢+&ç y˚>e∑ TT ô|+#·T≥ ‘·–+Z #·T≥, eT]j·TT e⁄qï≥T¢+&ç yêVü≤qeTT
Ä|ü⁄≥ yÓT*ø£\T ‹s¡T>∑T‘·÷ b˛e⁄q≥T¢ yêVü≤qeTT q&ÉT|üsê<äT.
17. yÓ÷{≤sY Áπ>&ÉsqY T eTT+<äT≈£î >±ì, yÓqø£≈î£ >±ì q&ÉT|ü⁄q|ü&ÉT nø£ÿ&É Á|üe÷<äeTTq≈£î ˝Àqj˚T´
neø±X¯eTTqï yê]ì Vü‰s¡qT‘√ ôV≤#·Ã]ø£ Ç∫Ã, yê]ì ‘=\–+∫q ‘·sê«‘·H˚ yêVü≤qeTTqT q&ÉT|ü|eü ˝…qT.
52
18. m\ÁøÏºø£˝Ÿ yÓ’]+>¥≈£î ÇqT‡˝ÒwüHé ˝Ò≈£îHêï, ˝Òø£ \÷dt ø£HÓø£åHé ñqï kÕŒs¡Tÿ e∫Ã yÓ’s¡T¢ ø±*b˛e⁄qT.
ø±e⁄q Ç$ >∑eTì+∫q yÓ+≥H˚ dü]#˚sTT+#·Tø√e˝…qT.
19. s¡ø£åD ø=s¡≈£î @s¡Œs¡∫q ùd|ò”ºãsYàqT <ë{Ïb˛sê<äT.
20. $TwüHé Ä|æq|ü&ÉT <ëì ªÇ–ïwüHé ø°µ ì rdæyd˚ æ nqTeT‹ bı+~q e´≈£î\Ô øπ ªø°µ qT Çe«e˝…qT.
21. yÓ÷{≤sY Áπ>&ÉsY düTs¡øÏå‘·eTT>± ˝Òq|ü&ÉT, yÓ+≥H˚ ‘·q ô|’ n~Ûø±]øÏ eT]j·TT Ç+»˙sY≈£î
‘Ó*j·TCÒj·Te\j·TTqT.
22. Á{≤|òæø˘ s¡÷˝Ÿ‡˝À ‘Ó*j·T|ü]Ãq ìj·TeT ìã+<Ûäq\qT ‘·T.#·. ‘·|üŒ≈£î+&Ü bÕ{Ï+#·e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

53
yê≥sY {≤´+ø£sT¡ Ä|üsπ ≥sY‡
º t
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. {≤´+ø£s¡T kÕºs¡Tº #˚j·T&ÜìøÏ eTT+<äT <ëìì ≈£åîDí+>± |üØøÏå+#ê*. (ÁuÒø˘‡, ˝…’≥T¢, Vü‰sYï, π>C…dt,
ÄsTT˝Ÿ ˝…e˝Ÿ‡, ˙s¡T, d”º]+>¥, ôd’&ÉT n<ë›\T, f…Æs¡¢˝À >±* yÓTT<ä\>∑Tq$)
10. y˚TH˚»sY nqTeT‹+∫q y˚>e∑ TT˝À e÷Á‘·yT˚ {≤´+ø£sT¡ qT q&ÉT|üe˝…qT.
11. {≤´+ø£s¡T q&ÉT|ü⁄q|ü&ÉT s√&ÉT¶ Á{≤|òæø˘ s¡÷˝Ÿ‡ eT]j·TT s¡ø£åD dü÷Á‘·eTT\qT bÕ{Ï+#·e˝…qT.
12. {≤´+ø£s¡TqT @ sê´+|ü⁄ ~>∑Tq|ü⁄&ÉT >±ì C≤Á>∑‘·Ô>± 2e π>s¡T˝À e÷Á‘·y˚T q&ÉT|üe˝…qT.
13. s√&ÉT¶ MT<ä m≈£îÿe yê≥sY ÁùdŒ #˚j·T≈£î+&Ü, nedüs¡eTTqï#√≥, nedüs¡eTTqï+‘· e÷Á‘·y˚T
yê≥sY ÁùdŒ »s¡T>∑Tq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
14. {≤´+ø£s¡T ˝À&ÉT‘√ (˙{Ï‘√) ñqï|ü&ÉT eTT+<äT yêVü≤Hêìï zesYfÒø˘ #˚j·Tsê<äT.
15. {≤´+ø£sY q&ÉT|ü⁄‘·Tqï|ü&ÉT |ü]düsê\qT >∑eTìdü÷Ô q&ç|+æ #·e˝…qT. ({≤´+ø£s˝Y Àì ˙{Ï e\q
u≤´˝…qT¢ ˇπø e÷~]>± e⁄+&Éø£ n≥T, Ç≥T e÷s¡T‘·T+~)
16. {≤´+ø£sYqT q&ÉT|ü⁄‘·Tqï|ü&ÉT ôd˝Ÿbò˛Hé yê&Ésê<äT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

54
yÓ÷≥sY yÓVæ≤øÏ˝Ÿ Á&Ó’es¡T¢
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. y˚TH˚»sY qT+&ç Áyê‘· |üPs¡«ø£+>± nqTeT‹ bı+<äì<˚ @ e´øÏÔ ≈£L&Ü @ yêVü≤Hêìï >∑ì |ü]~Û˝À q&ÉT|üsê<äT.
10. nqTeT‹ ˝Òì e´≈£î\Ô qT eT]j·TT |ü]$T‹øÏ $T+∫ ãs¡Te⁄qT, Á|üj÷· DÏ≈î£ \qT yêVü≤qeTT˝À nqTeT‹+#·sê<äT.
11. Á&Ó’es¡T ‘·q yêVü≤qeTTqT kÕºs¡Tº #˚j·TT≥≈£î eTT+<äT eT]j·TT eT<Ûä´ eT<Ûä´˝À ÄsTT˝Ÿ, f…Æs¡¢˝À
>±*, ÁuÒø˘‡, Vü‰s¡Hé, ˝…’≥T¢ eT]j·TT yêVü≤qeTT jÓTTø£ÿ dæú‹ |üØøÏå+#·e\j·TTqT. j·T+Á‘·eTT˝À
@<Ó’Hê ˝À|üeTT j·TTqï≥T¢ >∑eTì+∫q≥¢sTT‘˚ u≤<Ûä´‘· >∑\ e´øÏÔøÏ ‘Ó*j·TCÒj·Te˝…qT (Ç+»˙s¡T)
yêVü≤qeTTq≈£î |üP]Ô u≤<Ûä´‘· Á&Ó’es¡T<˚ e⁄+&ÉTqT.
12. yêVü≤qeTTq≈£î ˝Òø£ düMT|ü+˝ÀqTqï eTqTwüß\≈£î @<ÓH’ ê Á|üe÷<äeTT »s¡T>∑Tq≥T¢ >∑eTì+∫q≥¢sTT‘˚
n{Ïº yêVü≤qeTTqT q&ÉT|üsê<äT.
13. ˝≤Ø/J|ü⁄/yê´qT¢ Vü‰˝Ÿ s√&ÉT¶ MT<ä q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&ÉT &É+|üs¡¢≈£î ˝Òø£ Ç‘·s¡ uÛ≤Ø j·T+Á‘·eTT\≈£î
dü]|ü&ÉT s√&ÉT¶/düú\eTT Çe«e˝…qT.
14. Á&Ó’es¡T Ç‘·s¡ yêVü≤qeTT\qT/ôV≤#Y.Ç.m+.m+. zesY fÒø˘ #˚j·Te\dæ e∫Ãq|ü⁄&ÉT eTT+<äT
yÓfi¯ófl yêVü≤qeTT eTq≈£î ø£qã&ÉTq+‘· <ä÷s¡eTT øÏ¢j·TsY>± e⁄+&ç düTs¡øÏå‘·eTT>± zesYfÒø˘
#˚jT· e#·ÃqT≈£îqï|ü&ÉT ‘·q eTT+<äT ñqï yêVü≤qeTTq≈£î ‘·–q Vü‰s¡H,é dæ>ï∑ ˝Ÿ Ç∫Ãq ‘·sT¡ yê‘·H˚
ªzesYfÒø˘µ #˚j·Te\j·TTqT.
15. yêVü≤qeTTqT m\ÁøÏøº ˝£ Ÿ øπ ãT˝Ÿ‡ @sTTsY ôVAôddt ˝Òø£ yê≥sY ô||’ ⁄ü ˝…H’ é ô|’ qT+&ç ø±ì q&ÉT|üsê<äT.
16. eTT+<äT>± yÓfió¯ ¢ uÛ≤Ø yêVü≤qeTTq≈£î ‘·q yêVü≤qeTT 30 MT≥s¡¢ <ä÷s¡eTT e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
17. Á&Ó’esY ‘·q yêVü≤qeTTqT yÓqTø£≈£î rdüT≈£îH˚ eTT+<äT yÓqø£ düú\eTTqT >∑eTì+#·e˝…qT. ˝Òø£
ªkÕŒ≥s¡Tµ düVü‰j·TeTT‘√ yÓqTø£≈£î rdüTø√e˝…qT. eT]j·TT Vü‰s¡Hé ÁyÓ÷–+#·e˝…qT. yê\T>±
e⁄qï düú\eTT˝À ]es¡T‡ #˚j·T≈£L&É<äT.
s¡ø£åDÒ Á|ü<∏äeT+, s¡ø£åDÒ m\¢|ü&ÉT, s¡ø£åDÒ ∫e]es¡≈£î
55
y˚>∑eTT :
m) eTT+<äT <äèwæº dü]>± ˝Òq|ü⁄&ÉT yêVü≤qeTT jÓTTø£ÿ y˚>±ìï ‘·–+Z #·e˝…qT. eT]j·TT yêVü≤qeTTqT
‘·q ÄBÛqeTT˝À e⁄+#·Tø=ì C≤Á>∑‘·Ô>± q&ÉT|üe˝…qT.
_) Á&Óe’ sY ‘·q yêVü≤qeTTqT n‹ y˚>e∑ TT>± q&ÉT|ü≈L£ &É<Tä . >∑+≥≈£î 25 øÏ.MT. qT+&ç 30
øÏ.MT. y˚>±ìï $T+#·≈£L&É<äT. s¡ø£åDqT <äèwæº˝À ô|≥Tºø=ì C≤Á>∑‘·Ô>± q&ÉT|üe˝…qT.
dæ) s√&ÉT¶ <ë≥Tq|ü⁄&ÉT Á&Óe’ s¡T yêVü≤qeTT jÓTTø£ÿ y˚>±ìï ‘·–+Z ∫ s√&ÉT≈¶ î£ Çs¡TyÓ|’ ⁄ü \ #·÷düTø=ì
Vü‰s¡Hé ÁyÓ÷–+∫ düTs¡øÏå‘·eTT>± e⁄qï|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T <ë≥e˝…qT.
bÕ]ÿ+>¥ :
m) yêVü≤qeTT yê&ÉTø£˝À ˝Òq|ü⁄&ÉT ìπs›•+∫q Á|ü<˚X¯eTT˝À e÷Á‘·y˚T ì\T|üe˝…qT. eT]j·TT
Vü‰˝Ÿ s√&ÉT¶ô|’q Ç‘·s¡ yêVü≤qeTT\≈£î Ä≥+ø£eTT, Á|üe÷<äeTT ˝Òì Á|ü<˚X¯eTT˝À Ä|üe˝…qT.
_) Á&Ó’esY ‘·q yêVü≤qeTTqT uÛ≤Ø j·T+Á‘·eTT\T |üì#˚j·TT#·Tqï Á|ü<˚X¯eTT qT+&ç 100 MT.
<ä÷s¡eTT˝À|ü⁄ ì\T|üsê<äT.
dæ) Á&Ó’es¡T ‘·q yêVü≤qeTT e~* yÓfi¯ó¢q|ü⁄&ÉT düTs¡øÏå‘·eTT>± d”º]+>¥ ø£{Ÿ #˚dæ ô|≥ºe˝…qT.
Ç+»qT Ä|ü⁄#˚dæ bÕ]ÿ+>¥ ÁuÒø˘ y˚dæ #·Áø£eTT\≈£î ªkÕº|üs¡T¢µ ô|≥ºe˝…qT. eT]j·TT Ç‘·s¡ uÛ≤Ø
j·T+Á‘·eTT\ düMT|üeTT q+<äT (eTT+<äT, yÓqTø£ eT]j·TT Á|üø£ÿq >±ì) ì\T|üsê<äT.
&ç) Á&Ó’es¡T ‘·q yêVü≤qeTTqT bÕ]ÿ+>¥ Á|üy˚X¯eTT qT+&ç rj·TTq|ü⁄&ÉT <ë]˝À eTqTwüß\T
˝Ò≈î£ +&Ü eT]j·TT Ç‘·s¡ n&É+¶ ≈£î\T ˝Ò≈î£ +&Ü #·÷düTø√e\j·TTqT.
yÓTsTT+f…HÓHé‡ :
m) yêVü≤qeTTqT eT+∫ dæ‹ú ˝À ñ+#·e˝…qT. ø£˙dü+ yês¡eTTq≈£î ˇø£ÿkÕ] Ç+»˙sY / ø±+|æf+… {Ÿ
|üs‡¡ Hé #Óø˘ #˚jT· e\j·TTqT eT]j·TT <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q ]ø±s¡Tq¶ T yÓTsTT+fÒHé #˚jT· e˝…qT.
_) Á|ü‹ yêVü≤qeTT |ü<‹∆ä Á|üø±s¡eTT Áø£eT+ ‘·|Œü ≈£î+&Ü düØ«dæ+>¥ eT]j·TT zesY Vü‰*+>¥ #˚jT· e˝…qT.
dæ) @<Ó’Hê ˝À|üeTT ñqï≥T¢ Á&Ó’esY ]b˛sYº #˚dæq|ü⁄&ÉT <ëìì yÓ+≥H˚ ]ù|sY #˚j·Te˝…qT.
&ç) @<Ó’Hê yêVü≤qeTT q&ÉT|ü˝Òì dæú‹˝À ñqï|ü&ÉT ªq&ÉT|ü˝Òì dæú‹˝À yêVü≤qeTT ñqï≥T¢
yê&É≈£L&É<äTµ n$ ‘Ó*j·TCÒj·TTq≥T¢>± Áyêdæ Á&Ó’esY d”≥T≈£î ø£≥ºe˝…qT. ˝À|üeTT
dü]#˚jT· Tq+‘· es¡≈î£ yêVü≤qeTT q&ÉT|ü⁄≥≈£î nqTeT‹+#·sê<äT.
»qs¡˝Ÿ :
m) Á|ü‹ yêVü≤qeTTq≈£î ms¡T|ü⁄ πs&çj·T+ C…+&Ü\T eT]j·TT bÕ¢wüsY ˝≤´+|ü⁄\T ñ+&ÉTq≥T¢
_) Vü‰˝Ÿ s√&ÉT¶ ãsYà\ MT<ä ñqï ôdH’ é uÀs¡T\¶ <ë«sê dü÷∫+∫q dæ>ï∑ ˝Ÿ‡qT ‘·|Œü ≈£î+&Ü bÕ{Ï+#·e˝…qT.
dæ) kÕº|üsY‡ Á|ü‹ yêVü≤qeTT˝À m\¢|ü&ÉT n+<äTu≤≥T˝À ñ+#·Tø=qe˝…qT.
&ç) ª˝≤>¥ ãTø˘µqT ‘·|üŒ≈£î+&Ü Áyêdæ ô|’ n~Ûø±s¡T\ dü+‘·ø£eTT rdüTø=qe\j·TTqT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
\ø£\å ø£Hêï ` s¡øDå£ $Tqï
56
øπÁ Hé Ä|üsπ ≥sY
º t
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. ÁπøHé Ä|üπs≥sY≈£î ø£˙dü+ 18 dü+e‘·‡s¡eTT\ ej·TdüT‡ e⁄+&Ée˝…qT. n‘·&ÉT Äs√>∑é+‘·T&Ó’,
ÁπøHéqT q&ÉT|ü⁄≥≈£î y˚TH˚»s¡T#˚ n<∏ä¬s’CŸ #˚j·Tã&ç e⁄+&Ée˝…qT.
10. ÁπøHé Ä|üπs≥sY ‘·q $<ÛäT\H˚ ø±≈£î+&Ü, ‘·q‘√ |üì#˚j·TT ªdæ¢+>∑sYµ $<ÛäT\T ≈£L&Ü ≈£åîDí+>±
‘Ó\TdüTø=ìj·TT+&Ée˝…qT. ªdæ>∑ï˝Ÿ‡µqT |üP]Ô>± ne>±Vü≤q #˚düTø=ìj·TT+&Ée˝…qT.
11. ÁπøHé |üì#˚j·TT |ü<ä∆‹ eT]j·TT ÁπøHé |ü]$T‘·T\≈£î ‘Ó*dæø=qT j·TT+&Ée˝…qT.
12. ÁπøHé |üì Á|ü<˚X¯eTT #·<äTqT>±, >∑{Ïº>± e⁄+&ÉTq≥T¢, @≥yê\T>± ˝Ò≈£î+&Ü #·÷düTø=qe˝…qT.
13. @≥yê\T Á|ü<˚X¯eTT˝À |üì#˚j·Te\dæ e∫Ãq|ü⁄&ÉT f…ÆsY #ÓsTTHé‡ ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
14. ÁπøHéqT ªk˛ºsYºµ #˚j·TT≥≈£î eTT+<äT, ÁπøHé uÛ≤>±\ìï+{Ïì |üP]Ô>± ‘·ìF #˚düTø=ìj·TT+&Ée˝…qT.
15. ÁπøHé ø£~*+#·T≥ eTT+<äT Ä|üsπ ≥sY ÁπøHé |üì#˚jT· Tdü\ú eTT˝À me¬sH’ ê ñqïB, ˝ÒìB |ü]d”*+∫q
‘·s¡Tyê‘·H˚ ‘·>∑T C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø=ì ÁπøHéqT ø£~*+#·e˝…qT.
16. ÁπøHé ˝À&é‘√ ˝Òq|ü&ÉT ªÁπøHé mø˘‡f…q¸Héµ ˝ÀìøÏ e⁄+&ÉTq≥T¢, |ü⁄©¢u≤¢ø˘ |üP]Ô>± ¬s’CŸ #˚dæ e⁄+&ÉTq≥¢
17. ÁπøHé ˝À&é‘√ ñqï|ü&ÉT ã÷yéT uÛÑ÷$TøÏ M˝…’q+‘· <ä>∑Zs¡>± e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø=qe˝…qT.
18. ãs¡Te⁄qT dæ+¢ >¥‘√ ô|ø’ ˝Ï |Ò ⁄ü ≥≈£î eTT+<äT, dæ+¢ >¥ dü]>± ãs¡Te⁄≈£î ‘·–*+∫j·TTqï<äì ìsê∆]+#·Tø=ì,
dü¬s’q ãs¡Te⁄qT e÷Á‘·y˚T ˝Ò|üe˝…qT.
19. ÁπøHé q&ÉT|ü⁄ Á|ü<˚X¯eTT˝À m≥Te+{Ï nbÕj·Tø£s¡yÓTÆq |ü]dæú‘·T\T ˝Ò≈£î+&Ü (ñ<ëˆˆ πøãT˝Ÿ‡,
f…*bò˛Hé ˝…’Hé, eTqTwü´ dü+#ês¡eTT, yπ̊s j·T+Á‘·kÕe÷Á–ì) #·÷düTø=e˝…qT.

57
20. ÁπøHé @<äì zesY ôV≤&é˝…’Hé <ä>∑Zs¡ |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT, dü¬s’q C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø=qe˝…qT. bıs¡bÕ≥T>±
ÁπøHé zesYôV≤&é ˝…’Hé≈£î ‘·–*q#√ á ÁøÏ+~ C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø=qe˝…qT.
m) Ä|üπs≥sY ø±´_Hé ˝À|ü\H˚ e⁄+&Ée˝…qT.
_) Ç‘·s¡T\T ÁπøHé e<ä›≈£î sê≈£î+&Ü, ÁπøHéì eTT≥Tºø√≈£î+&Ü #·÷düTø=qe˝…qT.
dæ) M˝…’q#√ ÁπøHéqT Ç‘·s¡T\ düVü‰j·T+ ˝Ò≈£î+&Ü yÓqTø£≈£î rdüTø=ì sêe˝…qT.
&ç) ô|’q ‘Ó\T|üã&çq≥T¢ M\T|ü&Éì#√, $<äT´‘·TÔqT Ä|ü⁄q+‘· es¡≈£î y˚∫j·TT+&Ée˝…qT.
Ç) ø±´_Hé qT+&ç yÓ+≥H˚ ãj·T≥≈£î sêe\dæ e∫Ãq#√ (n–ï e\¢>±˙, y˚sπ |ü]dæ‘ú T· \ e\¢
ø±˙) ãj·T≥≈£î <ä÷≈£îq|ü⁄&ÉT ø±´_HéqT eTT≥Tºø√≈£î+&Ü <ä÷ø£e˝…qT.
m|òt) Ä|üπs≥sY ÁπøHéqT e~* |üìdüú\eTT qT+&ç yÓfi¯flsê<äT.
ÁπøHé ñ|üjÓ÷–+#·T≥˝À rdüTø√e\dæq C≤Á>∑‘·Ô\T
1. nìï uÀ\Tº\T, q≥T¢ dü]jÓTÆ q $<Ûeä TT>± _–+#·ã&çq≥T¢ #·÷düTø=qe˝…qT.
2. nqTeT‹+#·ã&çq eT]j·TT HêD´‘· >∑\ \÷Á_πø{Ï+>¥ eT]j·TT Ç+<ÛäqeTT\T e÷Á‘·y˚T
3. Ç+<Ûqä eTT eT]j·TT Ç‘·s¡ ÄsTT˝Ÿ‡qT ©πøJ\T >∑eTì+∫q jÓT&É\ n{Ïº yêìì yÓ+≥H˚ ìs√~Û+#·e˝…qT.
4. ìØí‘· düeTj·T+˝À ªmsTTsY ]»sê«j·TsYµqT U≤∞ #˚jT· e˝…qT.
5. eTT+<äT C≤Á>∑‘>Ô· ± Á|üe÷DeTT\≈£î nqT>∑TD+>± ñqï $&çu≤Û >±\qT ìs¡«Vü≤D nes√<Ûeä TT\qT
n~Û>$∑ T+#·T≥¬ø’ ñ|üj÷Ó –+#·e˝…qT.
6. ÁπøHéqT ì\T|üã&ç e⁄+#·e\dæ e∫Ãq ªbÕ]ÿ+>¥ ÁuÒøµ˘ qT ‘·|Œü ìdü]>± ñ|üj÷Ó –+#·e˝…qT.
7. u≤´≥Ø ≥]àq˝Ÿ‡qT ô|Á{À*j·T+ C…©¢ eT]j·TT s¡ã“s¡T ‘=&ÉT>∑T\‘√ e⁄+#·e˝…qT.
8. Ç+»qT kÕºsYº #˚j·TT≥≈£î eTT+<äT π>s¡T ªq÷´Á≥˝Ÿµ bıõwüHé˝À e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø=qe˝…qT.
9. ÁπøHé q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&ÉT kÕ<ÛäéTsTTq+‘· es¡≈£î ã÷yéT m‘·TÔ ‘·≈£îÿe>± e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø=qe˝…qT.
10. ÁπøHé <ë«sê ãs¡Te⁄\T m‘·TqÔ |ü⁄&TÉ , kÕ<Û´ä yÓTqÆ +‘· es¡≈î£ m‘˚Ô ãs¡Te⁄ yÓT*ø£\T ‹s¡>≈∑ î£ +&Ü #·÷düTø√yê*.
11. yêVü≤qeTT q&ÉT#·Tq|ü⁄&ÉT m+#·T≈£îqï π>sYqT e÷s¡Ãsê<äT.
12. ÁπøHé ‘·j÷· Ø<ës¡T ìsê∆]+∫q Á|üe÷D≤\‘√ ‘·|Œü dü«+‘·+>± m≥Te+{Ï e÷s¡TŒ\T #˚jT· sê<äT.
13. ìsê∆]+∫q düeTj·÷\˝À ìs¡«Vü≤D $wüj·T+˝À ìs¡¢ø£å´+ #˚j·Tsê<äT.
14. j·T+Á‘·eTTô|’ ìπs∆•+∫q ãs¡Te⁄ ø£+fÒ m≈£îÿe e⁄+&Ésê<äT.
15. ø£¢#Yô|’q ø±\Tô|{Ïº ÁπøHéqT q&ÉT|üsê<äT.
16. ÁπøHé q&ÉT|ü⁄≥≈£î •ø£åD ˝Òì Ä|üπs≥sY‘√ ÁπøHé q&ÉT|ü⁄≥≈£î nqTeT‹+#·sê<äT.
17. @≥yê\T>± ñqï s√&ÉT¶ q+<äT yêVü≤qeTT Áø+Ï <ä≈î£ q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&TÉ >π s¡TqT ªq÷´Á≥˝Ÿµ bıõwüH˝é À e⁄+#·sê<äT.
58
18. dü÷∫+∫q Ä<˚X¯ dü÷Á‘·eTT\T e÷Á‘·yT˚ bÕ{Ï+#·e˝…qT. @ |üìì }Væ≤+∫ |üì#˚jT· sê<äT.
19. ÁπøHé ãs¡Te⁄‘√ q&ÉT|ü⁄‘·Tqï|ü&ÉT >∑+≥≈£î 4 øÏ.MT y˚>∑eTT $T+#·sê<äT.
20. ÁπøHéqT q&ÉT|ü⁄≥≈£î eTT+<äT bÕ]ÿ+>¥ ÁuÒø˘ *esYqT ]©CŸ #˚j·TT≥ eTs¡Te≈£L&É<äT.
21. ÁπøHé Ç+»Hé q&ÉT#·Tq|ü⁄&ÉT u≤´≥Ø qT+&ç ≥]àq˝Ÿ‡ y˚s¡T#˚j·Tsê<äT.
s¡ø£åD dü÷Á‘·eTT\T
1. •ø£åD bı+~q Ä|üπs≥sY e÷Á‘·y˚T ÁπøHéqT q&ÉT|üe˝…qT.
2. ÁπøHé bÕ]ÿ+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT >π s¡T *esY ªq÷´Á≥˝Ÿµ bıõwüH˝é À e⁄+∫ bÕ]ÿ+>¥ ÁuÒø˘ ˝≤ø˘ #˚jT· e˝…qT.
3. ÁπøHé‘√ ãs¡Te⁄ ô|ø’ ˝Ï |Ò ⁄ü q|ü⁄&ÉT eT]j·TT j·T+Á‘·eTT q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&TÉ Ä|üsπ ≥sY ‘·q d”≥T e~* yÓfis¢¯ ê<äT.
4. C≤Á>∑‘·Ô>± q&çù| Ä|üπs≥sY Á|üe÷<ë\≈£î <ä÷s¡+>± s¡ø£åD ø£e#·+>± e⁄+{≤&ÉT.
5. j·T+Á‘·+ q&ÉT#·Tq|ü⁄&ÉT m{Ïº |ü]dæ‘ú T· \˝Àq÷ X¯óÁuÛeÑ TT #˚jT· T≥, ÄsTT˝Ÿ dü]#·÷#·T≥ #˚jT· sê<äT.
6. ÁπøHéqT m{Ïº |ü]dæú‘·T\˝ÀqT >√‘·T\ n+#·Tes¡≈£î rdüTø=ìb˛sê<äT.
7. ôV≤’ Á&Ü*ø˘ ô||’ ⁄ü \T Áô|»sY‘√ ñqï|ü&ÉT eT]j·TT Ç+»qT q&ÉT#·T#·Tqï|ü&ÉT ã÷yéT ô|ø’ Ï ˝Ò|⁄ü q|ü⁄&ÉT,
m{Ïº eTs¡eTà‘·TÔ\T #˚j·Tsê<äT.
8. ôV’≤Á&Ü*ø˘ ô|’|ü⁄ m|ü&Ó’Hê |ü–*q jÓT&É\, yÓ+≥H˚ Ç+»Hé Ä|æ ã÷yéTqT ÁøÏ+<ä≈£î ~+|üe˝…qT.
9. Ä|üsπ ≥sY ÁπøHé e<ä› qT+&ç yÓfifl¯ e\dæq |ü]dæ‘ú T· \˝À bÕ]ÿ+>¥ ÁuÒø˘ y˚dqæ ≥T¢ ìsê∆]+#·Tø=qe\j·TTqT.
mkÕÿs¡Tº ÁπøqT‡
mkÕÿs¡Tº ÁπøqT\qT, mkÕÿs¡Tº ø£HÁé düøº Hå£ é møÏ«|tyTÓ +{Ÿ *$Tf…&é nqTyês¡T ãVüQfi¯ Á|üj÷Ó »qeTT\≈£î
nqT≈£L\+>± ‘·j÷· s¡T#˚jT· T#·THêïs¡T. á ÁπøqT\qT 5Ç, 8Ç, dæ8100 nqT eT÷&ÉT s¡øe£ TT\T>±
‘·j÷· s¡T#˚jT· T#·THêïs¡T. á ÁπøqTqT ãs¡Te⁄\qT m‘·T≥ Ô ≈£î, ~+#·T≥≈£î eT]j·TT ˇø£ dü\ú eTT qT+&ç
y˚s=ø£ düú\eTTq≈£î #˚s¡y˚j·TT≥≈£î ñ|üjÓ÷–+#·T#·THêïs¡T.
á ÁπøqT\qT á ÁøÏ+<ä ù|s=ÿqï $$<Ûä uÛ≤>∑eTT\≈£î #Ó+~q dü\ú eTT\+<äT ñ|üj÷Ó –+#·T#·THêïs¡T.
m. ñ≈£îÿ ø£sêà>±s¡eTT\T _. »qs¡˝Ÿ k˛ºs¡T‡, s¡ø£åD $uÛ≤>∑eTT\+<äT
dæ. m\ÁøÏºø£˝Ÿ $uÛ≤>∑eTT\+<äT &ç. n≥MXÊK q+<äT
Ç. u§>∑TZ dü+düú\+<äT eT]j·TT ø±\Te\˝À ô|’|ü⁄\T y˚j·TT≥≈£î
ôdŒdæ|òæπøwüHé‡ :
Ç+»Hé y˚Tø˘ ` dæeTàHé‡ ø£+ô|˙
|üP´j·T˝Ÿ ` &çõ˝Ÿ
≈£L*+>¥ ` yê≥sY ≈£L˝Ÿ¶
ôV≤#Y.|æ ` 49.5 at 2200 RPM

59
Á ≤Hé‡$TwüHé : ôd&¢’ +ç >¥ yÓTwt düŒsY >π sY u≤≈£î‡ Äs¡T eTT+<äT≈£î yÓfió¯ fl >π s¡T¢ eT]j·TT s¬ +&ÉT yÓqTø£≈î£ yÓfió¯ fl >π s¡T.¢
{
d”Œ&ÉT : yÓT≥˝Ÿs√&ÉT¶ô|’ ˝À&ÉT ø±≈£î+&Ü >∑+≥≈£î 15 øÏ.MT. ˝À&ÉT‘√ >∑+≥≈£î 8 øÏ.MT
Ä|üsπ wüHé f…$Æ T+>¥‡ :
d”º]+>¥ |üP]Ô>± ‹s¡T>∑T≥≈£î : 7 ôdø£+&ÉT¢
uÛÑ÷yéT ¬s’õ+>¥ : 16 ôdø£+&ÉT¢
uÛ÷Ñ yéT ˝Àj·T]+>¥ : 16 qT+&ç 19 ôdø£+&ÉT¢
f…*k˛ÿ|ü⁄ bòÕsYes¡T¶ : 7 ôdø£+&ÉT¢
f…*k˛ÿ|ü⁄ ]Á{≤≈£îº : 5 ôdø£+&ÉT¢
Vü‰jÓTdüTº s√|t : 60MT. ˇø£ ì$TwüeTTq≈£î
f…Æs¡T¢ :
eTT+<äT f…sÆ T¡ ¢ 4 ôdE ’ : 11.00 I 20 ` 16
yÓqTø£ f…sÆ T¡ ¢ 2 ôdE’ : 13.00 I 24 ` 12
eTT+<äTf…sÆ ¢¡ eT<Û´ä <ä÷s¡+ : 1900 $T.MT
yÓqTø£fsÆ… ¢¡ eT<Û´ä <ä÷s¡+ : 1560 $T.MT
d”]º +>¥ : ôV’≤Á&Ü*ø˘ d”º]+>¥, &ÉãT˝Ÿ j·÷øÏº+>¥ dæ*+&És¡T¢ <ë«sê
≥]ï+>¥ sπ &çjT· dt : 6 MT≥s¡T¢ (ãj·T≥ Á|üø£ÿq e⁄qï eTT+<äT f…Æs¡¢ô|’)
dü÷¢ : 60 &çÁ^\ qT+&ç 53 &çÁ^\T
ÁuÒ≈£î\T : eTT+<äT ÁuÒ≈£î\T >±* düVü‰j·TeTT‘√ |üì#˚j·TT ôV’≤Á&Ü*ø˘ ÁuÒ≈£î\T, yÓqTø£ ÁuÒ≈£î\T, >±*
düV‰ü j·TeTT‘√ |üì#˚jT· T yÓTø±ìø£˝Ÿ ÁuÒ≈î£ \T eT]j·TT Ç$ eTT+<äT ÁuÒ≈î£ \ø£Hêï ø=ìï ôdø£qT¢ eTT+<äT>±
|ü&ÉTqT. eTT+<äT eT]j·TT yÓqTø£ ÁuÒ≈£î\T ˇø£ÿ ô|&É˝Ÿ <ë«sêH˚ |üì#˚j·TTqT.
ôV’≤Á&Ü*ø˘ dædüºyéT : ˇø£ y˚Hé |ü+|ü⁄ Ç+»Hé Áø±+≈£î≈£î e⁄qï |ü⁄©¢ <ë«sê |üì#˚j·TTqT. Ç+»qT kÕºsYº
ø±>±H˚ |ü+|ü⁄ |üì#˚j·TT≥ ÁbÕs¡+_Û+#·TqT.
yÓTsTTHé *|òtº dæ*+&És¡T¢ : ¬s+&ÉT &ÉãT˝Ÿ j·÷øÏº+>¥ C≤ø˘‡
d”º]+>¥ dæ*+&És¡T¢ : ¬s+&ÉT &ÉãT˝Ÿ j·÷øÏº+>¥ C≤ø˘‡
f…*kÕÿ|æø˘ dæ*+&És¡T : ˇø£ &ÉãT˝Ÿ j·÷øÏº+>¥ dæ*+&És¡T¢
Vü‰sTTdüTº yÓTø±ì»yéT: 6 ≥qTï\ ¬øbÕdæ{Ï‘√ |üì#˚j·TT 6.6MT Á{≤yÓ˝Ÿ #˚j·TT VüQø˘‘√ $+#Y yÓ÷{≤s¡T
ø¬ bÕdæ{d° t :
&ûõ˝Ÿ {≤+ø˘ : 50 ©≥s¡T¢
ôV≤’ Á&Ü*ø˘ ÄsTT˝Ÿ {≤+ø˘ : 90 ©≥s¡T¢
Ç+»qT ÄsTT˝Ÿ |ü+|ü⁄ : 8 ©≥s¡T¢
Á{≤Hé‡$TwüHé Vü≤Öõ+>¥ : 23 ©≥s¡T¢
60
]&Éø£åHé Á&Ó’yé Vü≤Öõ+>¥ : 1.5 ©≥s¡T¢ Á|ü‹<ëì˝À (¬s+&ÉT)
msTTsY ]»sê«j·TsY : 25 ©≥s¡T¢
yÓTwæHé ãs¡Te⁄ :
Á|ò+ü ≥T j·÷øÏ‡˝Ÿ : 3200 ø¬ õ 8100 yÓ÷&É˝Ÿ
]j·T˝Ÿ j·÷øÏ‡˝Ÿ : 4470 ø¬ õ
wæ|Œæ +>¥ yÓsTT{Ÿ : 7900 ø¬ õ
á yÓTwæHé q+<äT *|òºt dæ*+&ÉsT¡ ¢ <Óã“‹q≈£î+&Ü ˇø£ >±s¡T¶ ø£\<äT. n<˚ $<Ûeä TT>± m≈£îÿe
Vü‰sTTdtº ø±≈£î+&Ü yê]ï+>¥ dædüºyéT ø£\<äT. sêÁ‘·T\+<äT |üì#˚j·TT≥≈£î yÓTsTTHé ˝…’{Ÿ‡ ã÷yéT ¬s’{Ÿ
eT]j·TT yÓqTø£ ˝…’≥T¢ ø£\e⁄.
&çÅdæÿ|ü¸Hé : yÓTw”Hé Ä|üπs{Ÿ #˚j·TT Ä|üπs≥s¡T eTT+<äT>± yÓTw”Héô|’ |üP]Ô ne>±Vü≤q nq>± yÓTw”Hé
kÕeTs¡úéTT, bÕHÓ˝ŸuÀs¡T¶, ø£+Á{À*+>¥ *es¡T¢, ùd|ò”º yê]ï+>¥ dædüºyéT‡ ˝…’qT ns¡úeTT #˚düTø=ì q&ÉT|ü⁄
X¯øÏÔ ø£*– e⁄+&Ée˝…qT ˝Òø£ •ø£åD bı+~j·TT+&Ée˝…qT.
#êdædt : Ç~ yÓ*¶+>¥ #˚j·Tã&çq d”º\T ø£HéÁdüºø£åHé. Ç~ eTT+<äT Hê\T>∑T f…Æs¡T¢ eT]j·TT yÓqTø£ ¬s+&ÉT
f…sÆ ô¢¡ |’ _–+#·ã&çq~. yÓqTø£ j·÷øÏ‡˝Ÿ #êdæd≈t î£ , uÀ\Tº\ <ë«sê _–+#·ã&çq~. eTT+<äT j·÷øÏ‡˝Ÿ
#êdædt Áù|eTT≈£î yÓ*¶+>¥ #˚j·Tã&çq~.
ã÷yéT : ã÷yéT s¬ ø±º+>∑T´\sY Áø±dt ôdø£qå T\qT yÓ*+¶ >¥ #˚jT· T≥ <ë«sê ‘·j÷· s¡T#˚jT· ã&çq~. Ç+<äT˝À
eTT+<äT yÓqTø£≈£î Á|üj·÷DÏ+#·T ˇø£ f…*k˛ÿ|ü⁄ ø£\<äT. Ç~ ˇø£ &ÉãT˝Ÿ j·÷øÏº+>¥ ôV’≤Á&Ü*ø˘ C≤ø˘
<ë«sê |üì#˚jT· TqT.
d”]º +>¥ : 50 &çÁ^\ j·÷+–˝Ÿ‘√ ¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄\≈£î ‹s¡T>∑TqT. Ç+<äT≈£î >±qT ¬s+&ÉT &ÉãT˝Ÿ j·÷øÏº+>¥
ôV≤’ Á&Ü*ø˘ C≤ø˘\T @sêŒ≥T #˚jT· ã&çq$.
øö+≥sY yÓsTT{Ÿ : ãs¡Te⁄\qT m‘·TÔq|ü⁄&ÉT yÓTw”Hé dæús¡eTT>± e⁄+&ÉT≥≈£î >±qT yÓqTø£yÓ’|ü⁄ ˇø£ øö+≥s¡T
yÓsTT≥T _–+#·ã&çq~.
Vü‰sTTdüTº : 6 ≥qTï\ es¡≈£L ãs¡Te⁄qT ˝Ò|ü⁄ düeTs¡∆‘· ø£*–q ˇπø $+#Y yÓ÷{≤s¡T ã÷yéTô|’
_–+#·ã&çjT· Tqï~. Ç+<äT≈£î >±qT 4 es¡Tdü\‘√ ˇø£ |ü⁄©¢ u≤¢ø˘ ≈£L&Ü Vü‰sTTdüTº yÓTø±ì»eTT˝À e⁄qï~.
8100 ` 6 ≥qTï\T 8000 ` 5 ≥qTï\T
ÁuÒø+Ï >¥ : eTT+<äT, yÓqTø£ ÁuÒ≈î£ \‘√ bÕ≥T ˇø£ bÕ]ÿ+>¥ ÁuÒ≈î£ ≈£L&Ü _–+#·ã&çjT· Tqï~. á ÁuÒ≈î£ qT,
ã+&çì Ä|æq ‘·sT¡ yê‘· n|üs¢ TT #˚jT· e˝…qT.
Ç+»Hé : Hê\T>∑T dæ*+&ÉsT¡ ¢ ø£*–q á Ç+»qT 2200 RPM e<ä› 49.5 HP ‘√ |üì#˚jT· TqT. dæ+–˝Ÿ
ù|¢{Ÿ Á&Ó’ ø£¢#Y <ë«sê Á{≤Hé‡$TwüHé≈£î (π>sY u≤≈£î‡≈£î) ø=+‘· |ües¡T e#·TÃqT. n<˚ $<ÛäeTT>± ø=+‘·
|ües¡T ôV’≤Á&Ü*ø˘ |ü+|ü⁄ ‹s¡T>∑T≥≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉTqT.
Á{≤Hé‡$TwüHé ˝Òø£ >π sYu≤ø˘‡ : á π>sY u≤≈£î‡ ôV’≤ ` ˝À πs+CŸ ôd\ø£ºs¡T *es¡T ø£*–q ôd’¢&ç+>¥ yÓTwtf…Æ|ü⁄
π>sY u≤≈£î‡ Bì <ë«sê eTT+<äT≈£î Äs¡T d”Œ&ÉT\T, yÓqTø£≈£î ¬s+&ÉT d”Œ&ÉT\qT bı+<äe#·TÃqT. ˇø£ ãT˝Ÿ
π>sY d”ìj·TsY <ë«sê ô|ò’q˝Ÿ ]&Éø£åqT »s¡T>∑TqT.
61
ôV’≤Á&Ü*ø˘ dædüºyéT : 90 ©≥s¡¢ kÕeTs¡´ú eTT ø£*–q ˇø£ {≤´+≈£î <ë«sê á ôV≤’ Á&Ü*ø˘ ÄsTT˝Ÿ |ü+|ü⁄≈£î
m\¢|ü&É÷ düs¡|òüsê »s¡T>∑TqT. á |ü+|ü⁄ <ë«sê ÄsTT\T ø£+Á{À\T yê\T«\≈£î, &Ó’¬sø£åHé yê\T«\≈£î
dü|ü¢sTT »s¡T>∑TqT. Ä|üπs≥s¡T≈£î n+<äTu≤≥T˝À e⁄qï *es¡¢qT Ä|üπs≥T #˚j·TT≥ <ë«sê yê\T«\
qT+&ç e#·TÃ ÄsTT\T $$<Ûä dæ*+&És≈¢¡ î£ >±ì, yÓ÷{≤s¡≈¢ î£ >±ì dü|s¢ü TT nsTT ø√]q |üqT\T »s¡T>∑TqT.
ùd|ò≈º” î£ dü+ã+~Û+∫q$ :
1. Vü‰sTTdüTº C≤≈£î\T <Óã“‹q≈£î+&Ü ˇø£ >±s¡T¶ ø£\<äT.
2. zesY˝À&é nsTTq|ü&ÉT ôV≤#·Ã]+#·T≥≈£î Ä&çj÷Ó , $Ee˝Ÿ ø£\<äT.
3. $+#Y yÓ÷{≤s¡TqT m≈£îÿe Ä|üsπ ≥sY #˚dqæ |ü⁄&TÉ ôV≤#·Ã]+#·T≥≈£î Ä&çj÷Ó , $Ee˝Ÿ n˝≤s¡yTé ø£\<äT.
4. Vü≤√dtô||’ ⁄ü \T |ü–*b˛sTTq|ü⁄&ÉT, ãs¡Te⁄ ÁøÏ+<ä |ü&bç ˛≈£î+&Ü Ä|ü⁄≥≈£î >±qT ˇø£ ôdŒwü˝Ÿ yê\T«≈£î
*|ò⁄ü º düs÷¡ ÿ´{Ÿ q+<äT _–+∫Hês¡T.
5. $+#Y Vü≤√dt |ü–*b˛sTTq|ü⁄&ÉT $+#Y yÓ÷{≤s¡T yÓqTø£≈î£ $]– ˝À&ÉT ÁøÏ+<ä|&ü bç ˛≈£îx&Ü Ä|ü⁄≥≈£î
>±qT Áô|wüs¡T ‘·>∑Z>±H˚ |üì#˚j·TT≥ ˇø£ ˝…{Ÿ &çdtÿ f…Æ|ü⁄ ÁuÒ≈£î ø£\<äT. Bìì yÓTø±ìø£˝Ÿ ô|òsTT˝Ÿ
ùd|òt ÁuÒ≈£î n+<äTs¡T.
ÇHéd Å Tü y
º TÓ +{Ÿ‡ eT]j·TT ø£+{ Á À˝Ÿ‡ : ÇHéÁdüTyº TÓ +{Ÿ‡ bÕHÓ˝Ÿ uÀs¡T¶ Ä|üsπ ≥s¡T m<äTs¡T>± e⁄+&ç Ä|üsπ wüqT
f…ÆeTT˝À ≈£L&Ü nìï MT≥s¡T¢, ø£+Á{À\T‡ Ä|üπs≥s¡T≈£î düŒwüº+>± ø£q|ü&ÉTqT.
1. d”Œ&ÉT eT]j·TT ues¡T‡ ]ø±s¡¶s¡T 2. ÄsTT˝Ÿ (Ç+»qT) Áô|wüs¡T π>CŸ
3. ÄsTT˝Ÿ (yê≥s¡T) f…+|üπs#·sY π>CŸ 4. |üP´j·T˝Ÿ (&ûõ\T) π>CŸ
5. @+|òæj·TsY MT≥s¡T 6. msTTsY Áô|wüs¡T π>CŸ
1. d”Œ&ÉT eT]j·TT Vü≤es¡T‡ ]ø±s¡T¶s¡T :
á ]ø±s¡s¶ T¡ <ë«sê eTqeTT yÓTw”Hé mìï >∑+≥\T |üì#˚dqæ ~ ‘Ó\TdüTø=qe#·TÃqT. n+‘˚ø±ø£
|üì#˚dqæ >∑+≥\qT ã{Ïº yÓTw”Hé yÓTsTT+≥HÓqT‡ ≈£L&Ü #˚jT· e#·TÃqT. á MT≥s¡T <ë«sê yÓTw”qT
m+‘· y˚>∑eTT‘√ Á|üj·÷DeTT #˚j·TT#·Tqï~ ‘Ó\TdüTø=qe#·TÃqT.
2. ÄsTT˝Ÿ Áô|wüs¡T π>CŸ :
á >π CŸ <ë«sê Ç+»qT˝À \÷Á_πø{Ï+>¥ ÄsTT\T m+‘· Áô|wüsT¡ ‘√ e⁄qïB ‘Ó\TdüTø=qe#·TÃqT.
yÓTT<ä{Ï Ç+»qT kÕºsYº #˚dæq|ü&ÉT \÷Á_πø{Ï+>¥ ÄsTT˝Ÿ m≈£îÿe Áô|wüs¡T #·÷|æ+∫qqT Hês¡à˝Ÿ
e]ÿ+>¥ f…+|üπs#·s¡T˝À e÷Á‘·eTT ÄsTT˝Ÿ jÓTTø£ÿ ì»yÓTÆq Áô|wüs¡TqT #·÷|æ+#·TqT. \÷Á_πø{Ï+>¥
2
ÄsTT˝Ÿ Áô|wüs¡T 2.1 Kg/Cm ø£Hêï ‘·>∑Zsê<äT.
3. yê≥sY f…+|üπs#·sY π>CŸ :
á >π CŸ <ë«sê Ç+»qT˝ÀqTqï ˙{Ï ñc˛íÁ>∑‘q· T ‘Ó\TdüTø=qe#·TÃqT. Ç+»qT kÕºsT¡ º #˚dqæ |ü⁄&ÉT
f…+|üsπ #·sT¡ ‘·≈î£ ÿe>± ñqï q÷´ Ç+»qT ô|q’ Tqï ˝À&ÉTqT ã{Ïº eT]j·TT yê‘êes¡DeTT ã{Ïº
f…+|üπs#·s¡T ô|s¡T≥, ‘·s¡T>∑T≥ »s¡T>∑TqT. á π>CŸ Ä≈£î|ü#·Ã, ‘Ó\T|ü⁄ eT]j·TT ms¡T|ü⁄ s¡+>∑T˝˝À
$uÛÑõ+#·ã&çq~. ms¡T|ü⁄s¡+>∑T ˝ÀìøÏ ˙s¡T yÓfi¢̄sê<äT.
\ø£\å ø£Hêï ` s¡øDå£ $Tqï

62
4. |üP´j·T˝Ÿ π>CŸ :
á >π CŸ {≤´+ø˘˝ÀqTqï &ûõ˝Ÿ jÓTTø£ÿ |ü]e÷DeTTqT ‘Ó*j·TCÒjT· TqT.
5. @+|üs¡T MT≥s¡T :
á MT≥s¡T u≤´≥Ø #ê]®+>¥ ˝…q’ T≈£î ø£\T|üã&çjT· Tqï~. á MT≥s¡T˝À e⁄qï eTT\T¢ (˙&ç˝Ÿ) G
ô|’|ü⁄ e⁄qï#√ #ê]®+>¥ ne⁄#·Tqï≥T¢ ` yÓ’|ü⁄ e⁄qï#√ &çXÊÃ]®+>¥ ne⁄#·Tqï≥T¢ ns¡úeTT.
6. msTTsY Áô|wüs¡T π>CŸ :
á π > CŸ <ë«sê msTTsY ]»sê«j· T sY ˝ À qTqï msTTsY { ≤´+ø˘ msTTsY Áô|wü s ¡ T qT
2
‘Ó\TdüTø=qe#·TÃqT.m{Ïº |ü]dæ‹ú ˝À 5Kg / Cm ø£Hêï ‘·≈£îÿe e⁄qï#√ yÓTwæHéqT q&ÉT|üsê<äT.
7. |üP´j·T˝Ÿ ø£{Ÿ Ä|òt HêuŸ :
á *es¡Tô|’ kÕº|t nqï nø£så e¡ TT\T ÁyêdæjT· T+&ÉTqT. Bìì ãj·T≥≈£î ˝≤>∑T≥ e\q Ç+»qT≈£î
|üP´j·T˝Ÿ yÓfió¯ fl≥ Ä– Ç+»qT Ä>∑Tb˛e⁄qT.
8. yÓTsTTHé eT]j·TT kÕºs¡ºsY dæ«#Y :
á dæ«#Y˝À eT÷&ÉT bıõwüqT¢ e⁄+&ÉTqT. 1) Ä|òt 2) ÄHé 3) kÕºs¡T¢ dæ«#Y˝À ‘êfi¯eTT #Ó$ì ô|{Ïº
ÄHé˝ÀøÏ ‹|æŒq|ü⁄&ÉT m\ÁøÏºø£˝Ÿ dædüºyéT ÄHé n>∑TqT. dæ«#YqT kÕºsYº bıõwüHé˝ÀìøÏ Á‹|æŒq|ü⁄&ÉT
Ç+»qT kÕºsT¡ º n>∑TqT. Ç+»qT kÕºsT¡ º nsTTq yÓ+≥H˚ ªø°µ ì ÄHé bıõwüH˝é ÀìøÏ rdüT≈£îsêe˝…qT.
˝Òì#√ kÕºs¡ºs¡T &Üy˚Tõ n>∑TqT.
≈£î&ç#˚‹ yÓ’|ü⁄ e⁄+&ÉT ø£+Á{À˝Ÿ‡ : á ø£+Á{À˝Ÿ‡ Ä|üsπ ≥sY ≈£î&ç#‹˚ ‘√ Ä|üsπ {Ÿ #˚jT· T≥≈£î M\T>±
e⁄+&ÉTqT. á *es¡q¢ T Ä|üsπ {Ÿ #˚dqæ |ü⁄&ÉT Ç~ ˇø£ &Ós¬’ ø£qå T ø£+Á{À\T yê˝Ÿ«qT |üì#˚dæ eTq≈£î ø√]q
ôV’≤Á&Ü*ø˘ ø£<ä*ø£\T e#·TÃqT (eT÷yéyÓT+{Ÿ‡).
1. *|òtº dæ*+&ÉsY ø£+Á{À˝Ÿ yê˝Ÿ« 2. f…*k˛ÿ|æø˘ dæ*+&ÉsY ø£+Á{À˝Ÿ
3. $+#Y (Vü‰sTTdtº) ø£+Á{À˝Ÿ yê˝Ÿ« 4. d”º]+>¥ ø£+Á{À˝Ÿ *es¡T
1. *|òtº dæ*+&ÉsY‡ ø£+Á{À˝Ÿ yê˝Ÿ« :
á *es¡T q÷´Á≥˝Ÿ e⁄+∫q|ü&ÉT *|òºt dæ*+&ÉsY q+<äT @ ø£<*ä ø£ e⁄+&É<Tä . eTT+<äT≈£î ‘√dæq|ü⁄&TÉ
ã÷yéT ÁøÏ+<ä≈î£ ~>∑TqT. n<˚ $<Ûeä TT>± á *es¡TqT Ä|üsπ ≥sY ‘·qyÓ|’ ⁄ü ˝≤–q#√ ã÷yéT ô|ø’ Ï ˝Ò#T· qT.
2. f…*k˛ÿ|æø˘ dæ*+&ÉsY ø£+Á{À\T yê˝Ÿ« :
á *es¡TqT eTT+<äT≈£î Á‘√dæq#√ f…*k˛ÿ|æø˘ mø˘‡f…+&ÉT nq>± eTT+<äT≈£î »s¡T>∑TqT. n<˚
$<Ûeä TT>± yÓqTø£≈î£ nq>± Ä|üsπ ≥s¡T *es¡TqT ‘·q yÓ|’ ⁄ü q≈£î ˝≤–q#√ f…*k˛ÿ|ü⁄ ˝ÀìøÏ nq>±
]Á{≤≈£îº n>∑TqT. q÷´Á≥\ø£å *es¡TqT e~*q#√ @ eT÷yéyTÓ +≥T e⁄+&É<Tä .
3. $+#Y (Vü‰sTTdüTº) :
á *es¡TqT q÷´Á≥˝Ÿ˝À e⁄+∫q#√ @ ø£<*ä ø£ e⁄+&É<Tä . eTT+<äT≈£î »]|æq#√ $+#Y s√|t
‘·–*+∫q |ü⁄©¢ øÏ+<ä≈£î ~>∑TqT. *es¡TqT yÓqTø£≈£î nq>± Ä|üπs≥s¡T yÓ’|ü⁄q≈£î ˝≤–q#√ |ü⁄©¢
u≤¢≈£î ô|’øÏ yÓfi¯óflqT.

63
4. d”º]+>¥ *es¡T :
á *es¡TqT q÷´Á≥˝Ÿ˝À e⁄+∫q#√ d”]º +>¥ m≥÷ ‹s¡>≈∑ î£ +&Ü dæsú e¡ TT>± e⁄+&ÉTqT. *es¡TqT
eTT+<äT≈£î »]|æq#√ d”º]+>¥ m&ÉeTyÓ’|ü⁄q≈£î ‹s¡T>∑TqT. *es¡TqT yÓqTø£≈£î nq>± Ä|üπs≥s¡T
‘·q yÓ’|ü⁄q≈£î ˝≤–q#√ d”º]+>¥ ≈£î&ç yÓ’|ü⁄q≈£î ‹s¡T>∑TqT.
˝…|òtº Vü‰´+&é ø£+Á{À˝Ÿ‡ *es¡T‡ :
ªôV’≤µ ` ª˝Àµ d”Œ&ÉT ôd\ø£ºs¡T *es¡T : á *es¡T Ä|üsπ ≥s¡T d”≥T≈£î m&ÉeT yÓ|’ ⁄ü q ÄqTø=ì e⁄+&ç,
Ä|üπs≥s¡T ‘·q≈£î ø±e\dæq ªôV’≤µ d”Œ&ÉT πs+õ >±ì ˝Òø£ ª˝Àµ d”Œ&ÉT πs+õ >±ì ôd˝…øº̆ #˚düTø=qT≥≈£î
nqTe⁄>± (M\T>±) e⁄+&ÉTqT. ªôV’≤µ ˝Òø£ ª˝Àµ nqï$ *es¡Tô|’ Áyêdæj·TT+&ÉTqT.
>π sY #˚+CŸ *es¡T : á *es¡T <ë«sê Ä|üπs≥s¡T s√&ÉT¶≈£î ‘·>∑Z d”Œ&ÉTqT π>sYqT ôd˝…øº̆ #˚düTø=qe#·TÃqT.
1,2,3 eT]j·TT ]es¡T‡ nqTq$ á >π sY *esY ô|q’ ˝Òø£ >π sY u≤ø˘‡ ø£esYô|q’ eTTÁ~+∫ e⁄+&ÉTqT.
Vü‰+&é ÁuÒø˘ *es¡T : á *es¡TqT ˝≤>∑T≥ <ë«sê Ä|üsπ ≥s¡T ÁuÒ≈î£ \qT ˝≤ø˘ bıõwüqT˝À e⁄+#·e#·TÃqT.
ã+&çì ì*|æq ‘·sT¡ yê‘·H˚ á *es¡TqT ˝≤– bÕ]ÿ+>¥ ÁuÒ≈î£ \qT y˚jT· e˝…qT.
|ü⁄{Ÿ Ä|üπsfÒ&é ø£+Á{À˝Ÿ‡ : ø±* <ë«sê |üì#˚jT· Tq$.
møÏ‡\πs≥s¡T : ≈£î&ç bÕ<äeTTqT eTT+<äT≈£î e‘·TÔ≥ e\q Ç+»qT jÓTTø£ÿ d”Œ&ÉT ô|s¡T>∑TqT. n<˚
$<Ûeä TT>± ø±*q frdæ y˚dqæ #√ d”Œ&ÉT ‘·–Z ◊&ç˝Ÿ˝À Ç+»qT s¡Hé n>∑TqT. ˝À&ç+>¥ #˚jT· Tq|ü&ÉT n<˚
$<Ûeä TT>± nHé˝À&ç+>¥ #˚jT· Tq|ü&ÉT nedüsy¡ TÓ qÆ +‘· Ç+»qT d”Œ&ÉTqT bı+<äT≥≈£î á ô|&É\TqT
ÁuÒ≈£î ô|&É˝Ÿ : á ô|&É˝ŸqT H=≈£îÿ≥ <ë«sê eTT+<äT eT]j·TT yÓqTø£ ÁuÒ≈£î\T n|ü¢sTT #˚j·Te#·TÃqT.
Á|üe÷<äeTT\T »s¡>≈∑ î£ +&Ü yÓqTø£ ÁuÒ≈î£ \T ø=ìï ôdø£qT¢ eTT+<äT>± n|üs¢ TT n>∑TqT. ã+&ç Ä>∑T<ä÷s¡eTT,
ÁuÒ≈£î ô|&É\Tô|’ eTqeTT n|ü¢sTT #˚dæq bò˛s¡T‡, s√&ÉT¶ ø£+&çwüHéô|’ Ä<Ûës¡|ü&çj·TT+&ÉTqT. ÁdæŒ+>∑T
_–+∫j·TT+&ÉT≥ e\q ô|&É˝Ÿ ô|’ qT+&ç ø±\T rj·T>±\H˚ ÁuÒø˘ ô|&É\T yÓqTø£≈î£ e#·TÃqT.
ø£¢#Y ô|&É˝Ÿ : á ô|&É\T m&ÉeTø±\T‘√ Ä|üsπ {Ÿ #˚jT· ã&ÉTg. ô|&É\TqT ‘=≈£îÿ≥ <ë«sê ø£#¢ Y &çdt
m+π>CŸ n>∑TqT. ô|&É˝ŸqT e~*y˚dqæ #√ yÓqTø£≈î£ e∫Ã y˚jT· TqT. n<˚ $<Ûeä TT>± ø£#¢ Y m+π>CŸ n>∑TqT.
msTTsY ]»sê«j·TsY : á yÓTwæHé q+<äT 25 ©≥s¡¢ ø¬ bÕdæ{Ï ø£*–q msTTsY {≤´+≈£î ø£\<äT. Bìe\q
ÁuÒ≈£î\≈£î, msTTsY Vü‰sYï≈£î, yÓ’|üs¡T¢ |üì#˚j·TT≥≈£î dü]|ü&ÉTq+‘· >±* ì\Te e⁄+&ÉTqT. Ç+»qT Ä|ü⁄
#˚dæq ‘·s¡Tyê‘· ≈£L&Ü ø=+‘· düeTj·TeTT es¡≈£î ÁuÒ≈£î\T ñ|üjÓ÷–+#·T≥≈£î neø±X¯eTT ø£\<äT.
n+‘˚ø±ø£ ø£+Áô|wüsY e<ä› y˚&ÓøÏÿq >±* {≤´+≈£î˝À ì+&ç ‘·s¡Tyê‘· düeTj·TeTT es¡≈£î ÁuÒ≈£î\T
ñ|üjÓ÷–+#·T≥≈£î neø±X¯eTT ø£\<äT. n+‘˚ø±ø£ ø£+Áô|wüsY e<ä› y˚&ÓøÏÿq >±* {≤´+≈£î˝À ì+&ç
‘·sT¡ yê‘· #·\ã¢ &çq|ü&ÉT @s¡Œ&ÉT e÷sTTX¯Ãs¡T ˝Òø£ ˙{Ïì á {≤´+≈£î qT+&ç Á|ü‹s√E rdæyj ˚ T· e#·TÃqT.
ã÷yéT f…*k˛ÿ|t : ã÷yéT f…*k˛ÿ|ü⁄ 72 Ák˛º≈£î eT]j·TT 4 yÓ’XÊ\éTT ø£*–q ˇø£ |ædüºHé‘√ |üì#˚j·TT
&ÉãT˝Ÿ j·÷øÏ+º >¥ ôV≤’ Á&Ü*ø˘ dæ*+&ÉsT¡ <ë«sê|üì#˚jT· TqT. Ç~ &Ós¬’ ø£qå ˝Ÿ ø£+Á{À˝Ÿ yê˝Ÿ« <ë«sê eTT+<äT,
yÓqTø£\≈£î Ç+»qT jÓTTø£ÿ d”Œ&ÉT MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç ø£<äT\TqT. *es¡TqT eTT+<äT≈£î HÓ≥Tº≥ eT]j·TT
yÓqTø£≈£î ˝≤>∑T≥ <ë«sê Bì &Ó’¬sø£åHéqT ìs¡ísTT+#·e#·TÃqT.

64
Vü‰sTTdüTº : ãs¡Te⁄\qT ô|ø’ Ï m‘·T≥
Ô ≈£î, øÏ+<ä≈î£ ~+#·T≥≈£î ˇø£ $+#Y, ã÷yéT MT<ä _–+#·ã&çjT· Tqï~.
á $+#Y y˚]j·TãT˝Ÿ ôV≤’ Á&Ü*ø˘ yÓ÷{≤s¡T <ë«sê |üì#˚jT· TqT. á $+#Y q+<äT 40 MT. yÓs’ sY √|ü⁄≈£î
ˇø£ |ü⁄©¢ u≤¢≈î£ _–+#·ã&çjT· T+&ÉTqT. á |ü⁄©¢ì ô|ø’ Ï m‘·T≥ Ô >±ì, ~+#·T≥ >±ì #˚jT· e#·TÃqT.
$+#Y ô|òsTT˝Ÿ ùd|òt ÁuÒø˘‡ : ôV’≤Á&Ü*ø˘ yÓ÷{≤s¡T≈£î s¡ø£åD ø=s¡¬ø’ ¬s+&ÉT s¡ø£eTT˝…’q ÁuÒ≈£î\T ø£\e⁄.
ôV’≤Á&Ü*ø˘ yÓ÷{≤s¡T≈£î &Ó’q$Tø˘ ÁuÒøÏ+>¥ : Ç+<äT ôV≤’ Á&Ü*ø˘ yÓ÷{≤s¡T≈£î ÄsTT˝Ÿ ˇø£ øö+≥s¡T u≤\qT‡
yê˝Ÿ« <ë«sê |ü+|æ+#·ã&ÉTqT. á yê\T« ]es¡T‡ b˛¢qT ]Ádæº≈£îº #˚j·TT≥ <ë«sê yÓ÷{≤s¡T yÓqTø£≈£î
‹s¡>∑≈£î+&Ü Ä|æy˚j·TTqT.
yÓTø±ìø£˝Ÿ ô|òsTT˝Ÿ ùd|òt ÁuÒ≈£î : Ç~ ˇø£ yÓ’{Ÿ f…Æ|t &çdtÿ ÁuÒ≈£î. düVü≤»eTT>± Ç~ m|ü&ÉT ªnô|ºÌµ
bıõwüHé˝À j·TT+&ÉTqT. ¬s+&ÉT ÁdæŒ+>∑T\T m|ü&É÷ &çdtÿ ÁuÒ≈£îqT |üì #˚sTT+#·T ÁuÒ≈£î ã÷düºs¡T˝À
_–+∫j·TT+&ÉT≥ e\q ÁdæŒ+>∑T\T f…q¸H≈é î£ &çdÿt ÁuÒ≈î£ m|ü&É÷ n|üs¢ TT bıõwüH˝é À j·TT+&ÉTqT. Ç~
yÓ÷{≤s¡T≈£î ÄsTT˝Ÿ dü|ü¢sTT nsTTq|ü&ÉT ÄsTT˝Ÿ Áô|wüsY <ë«sê ÁdæŒ+>∑T\T yÓqTø£≈£î HÓ≥ºã&ç ÁuÒ≈£î
]©E n>∑TqT. yÓ÷{≤s¡T≈£î ÄsTT˝Ÿ Áô|wüs¡T ‘·–Zq#√ ÁuÒ≈£î n|ü¢sTT n>∑TqT. ˇø£ y˚fi¯ Vü≤√düT ô|’|ü⁄ |ü–*
yÓ÷{≤s¡T≈£î ÄsTT˝Ÿ dü|s¢ü TT Ä–q#√ ÁdæŒ+>∑T\T yÓ+≥H˚ &çdÿt ÁuÒ≈î£ <ë«sê yÓ÷{≤s¡TqT yÓqø£≈î£ ‹s¡>≈∑ î£ +&Ü
Ä|æy˚j·TT≥ e\q ô|’øÏ ˝Ò|æe⁄qï ãs¡Te⁄ øÏ+<ä|ü&É≈£î+&Ü s¡øÏå+#·TqT.
ùd|ò”º |ò”#·sY‡ : ÁπøqTqT ‘·|ü>± q&ç|æ+#·T≥ ˝Òø£ m≈£îÿe ãs¡Te⁄qT m‘·TÔ≥ ˝Òø£ ÁπøHé q&ÉT#·Tq|ü&ÉT
Vü≤√düT\T &Üy˚Tõ ne⁄≥ e\q »s¡T>∑T Á|üe÷<äeTT\qT ìyê]+#·T≥≈£î >±qT dædüºyéT‡˝ÀH˚ s¡ø£åD
|ü]ø£s¡eTT\T, ôV≤#·Ã]ø£ #˚j·TT kÕ<ÛäqeTT\T _–+#·ã&çj·TTqï$.
zesY ˝À&é yê]ï+>¥ &çyd’Ó t : ù|s¡T≈£î ‘·–qfÒ¢ yÓTw”Hé zesY˝À&é nsTTq|ü&ÉT ôV≤#·Ã]ø£>± ˇø£ ˝…’≥T
yÓ*– ªn˝≤s¡+µ ≈£L&Ü e#·TÃqT. Bì e\q Ä|üsπ ≥sY ‘·–q C≤Á>∑‘\Ô· T rdüTø=qe#·TÃqT.
$+#Y mø˘‡f…q¸Hé yê]ï+>¥ zesY Vü‰sTTdüTº :
$+#YqT m≈£îÿe>± Ä|üsπ {Ÿ #˚dqæ |ü&ÉT ø=+#Ó+ eTT+<äT>±H˚ á ôV≤#·Ã]ø£ kÕ<Ûqä eTT |üì#˚jT· TqT.
>±*˝À y˚˝≤&ÉT‘·Tqï ˝À&ÉT‘√ eTT+<äT≈£î f…*k˛ÿ|ü⁄qT »]|æq|ü⁄&TÉ , |ü⁄©¢ u≤¢≈î£ eTT+<äT≈£î »s¡T>∑T≥ eT÷\eTT>±
ã÷yéT≈£î |ü⁄©¢ ‘·>T∑ \T Á|üe÷<äeTT ø£\<äT. n|ü&ÉT ≈£L&Ü á ôV≤#·Ã]ø£ kÕ<Ûqä eTT\T |üì#˚jT· TqT. @
$<Ûeä TT>±HÓq’ q÷ |ü⁄©¢ u≤¢≈î£ ã÷yéT≈£î ˝Òø£ f…*k˛ÿ|t≈î£ ‘·>T∑ \T neø±X¯eTTqïqT á Ä&çj÷Ó , $Ee˝Ÿ
kÕ<Ûqä eTT ôV≤#·Ã]ø£\T #˚jT· TqT. ã÷yéTqT &ÍHé #˚jT· Tq|ü⁄&TÉ eT]j·TT ˝À&ÉTqT øÏ+<ä≈î£ ~+#·Tq|ü⁄&TÉ dü÷à‘Y
Ä|üsπ wüqT ø=s¡≈î£ Ç+»qT ÄsY.|æ.m+. 1000 e<ä› e⁄qï#√ m≥Te+{Ï ≈£î<äT|ü⁄\T sêe⁄.
˝≤ø˘ yê˝Ÿ« : Ç~ bò˛¢¬s>∑T´˝Ò{Ï+>¥ yê˝Ÿ«‘√ ≈£L&çq ˇø£ #Óø˘ yê˝Ÿ« ‘·|üŒ eTs=ø£{Ï ø±<äT. @<Ó’Hê Vü≤√dt
|ü–*b˛sTTq÷, >±*˝À e⁄qï ˝À&ÉT øÏ+<ä≈î£ |ü&bç ˛≈£î+&Ü ø±bÕ&ÉT≥j˚T Bì jÓTTø£ÿ |üì.
ùd|òt Væ≤+{Ÿ‡ :
ÁπøHé >±ì ÁπøHé‘√ m‹Ô ~+#·T‘·Tqï edüTÔe⁄\T >±ì bÕ&Ó’b˛≈£î+&Ü ø±bÕ&ÉT≥≈£î Ä|üπs≥s¡T¢ á
ÁøÏ+~ $wüjT· eTT\qT >∑eTì+#·e˝…qT.
1. Áøπ HéqT q&ÉT|ü⁄ e´øÏÔ yÓTw”qT >∑T]+∫ |üP]Ô>± ne>±Vü≤q ø£*–j·TT+&ÉT≥j˚T >±ø£ •ø£Då bı+~q yê&Ó’ j·TT+&Ée˝…qT.
2. ÁπøHéqT q&ÉT|ü⁄ Ä|üsπ ≥πs >±ø£ dæ>ï∑ ˝Ÿ‡ Ç#·TÃ e´øÏÔ ≈£L&Ü dæ>ï∑ ˝Ÿ‡ >∑T]+∫ |üP]Ô>± ‘Ó*dæqyê&Ó’ j·TT+&Ée˝…qT.
{À|æ, ã÷≥T¢, ˝…’≥T eTq s¡ø£åD ø£e#·+ ` dü+düú Á|ü>∑‹ eTq ‘·ø£åD ø£s¡Ôe´+
65
3. Ä|üπs≥s¡T eT]j·TT düVü‰j·T≈£î&ÉT ≈£L&Ü ˝À&ÉT yÓTwæHé jÓTTø£ÿ kÕeTs¡úéTTq≈£î ˝Àã&çj·TTqïB,
˝ÒìB n<˚ $<Ûeä TT>± f…*k˛ÿ|ü⁄ sπ +CŸ˝À ø±e\dæq bÕsTT+≥T e⁄qï<ë, |üì#˚jT· T dü\ú eTTq≈£î
˝À&ÉT jÓTTø£ÿ yÓX’ Ê\éTT, |ü]e÷DeTT dü]>± ñqïB, ˝ÒìB eTT+<˚ dü] #·÷düTø=ìj·TT+&Ée˝…qT.
4. yÓTw”Hé |üì #˚j·TTdüú\eTT >∑{Ïº>± e⁄+&Ée˝…qT. uÀCŸ eT{Ïº‘√ eT{Ïºsê<äT.
5. yÓTw”Hé C≤]b˛≈£î+&Ü e⁄+&ÉT≥≈£î f…Æ˝Ÿ kÕº|üs¡T¢ u≤¢≈£î˝À yÓ+≥ e⁄+#·Tø√e˝…qT.
6. |üì#˚jT· T dü\ú + 10% Áπ>&çjT· +{ŸqT $T+∫ e⁄+&Ésê<äT.
7. ˝À&ÉT ˝Ò≈£î+&Ü Á|üj·÷DÏ+#·Tq|ü&ÉT f…*k˛ÿ|ü⁄qT |üP]Ô>± ˝ÀìøÏ rdüTø=ì, ã÷yéTqT |üP]Ô>±
øÏ+<ä≈£î ~+#·Tø=ì Á|üj·÷DÏ+#·e˝…qT.
8. ˝À&ÉT‘√ Á|üj÷· DÏ+#·Tq|ü&ÉT, ˝À&ÉT uÛ÷Ñ $TøÏ 300 $T.MT. qT+&ç 500 $T.MT. m‘·T˝Ô À e⁄+&ÉTq≥T¢
#·÷&Ée˝…qT. |ü⁄©¢ u≤¢≈£î qT+&ç ˝À&ÉT y˚˝≤&ÉT #·T+&çq jÓT&É\ |ü⁄©¢ u≤¢≈£î |üP]Ô>± ¬s’CŸ
#˚dæj·TT+&Ée˝…qT. ã÷yéT ≈£L&Ü M˝…’q+‘· øÏ+<äøÏ ~+∫ yÓfi¯fle˝…qT.
9. m|ü&ÉT ˝À&éqT yÓTw”Hé ôd+Á≥˝Ÿ bıõwüH˝é À e⁄+&É>±H˚ ˝Ò|eü ˝…qT. dü÷¢ bıõwüH˝é À ˝À&ÉTqT ˝Ò|sü ê<äT.
10. ãs¡TyÓq’ ˝À&éqT ˝Ò|⁄ü q|ü&ÉT ‘·–*+∫q s√|ü⁄\T, |æqTï\T nìïj·T÷ ø£s≈¡ î£ >º ± e⁄qïB, ˝ÒìB dü]#·÷düTø=qe˝…qT.
11. ˝À&ÉT‘√ Á|üj÷· ì+#·Tq|ü&ÉT #·T≥Tº Á|üøÿ£ \ e⁄qï yÓTw”H\é qT u…+#Y\qT, >√‘·T\qT, eTqTwüß\qT
#ê˝≤ C≤Á>∑‘·Ô>± >∑eTì+#·e˝…qT. ªôV’≤f…q¸Héµ |üesY˝…’Hé yÓ’s¡¢qT ($<äT´‘Y r>∑\qT) m+‘· m‘·TÔ˝À
e⁄qïB >∑eTì+#·e˝…qT. Á|üe÷<äeXÊ‘·TÔ ã÷yéT ˝…’qT≈£î ‘·–q#√ yÓ+≥H˚ yÓTw”HéqT ì\u…{Ïº
M˝…q’ #√ yÓTw”Hqé T yÓqTø£≈î£ rj·Te˝…qT. kÕ<Û´ä eTT>±ì#√ ˝…q’ T˝À ø£s¬ +≥T Ä|ü⁄#˚sTT+#·T @sêŒ≥T¢
#˚j·Te˝…qT. yÓTw”Hé qT+&ç øÏ+<ä≈£î ~>∑sê<äT. ~>∑e\dæ e∫Ãq#√ yÓTw”qTqT, uÛÑ÷$Tì m{Ïº
|ü]dæú‘·T˝À¢ ˇπøkÕ] ‘êø£≈£î+&Ü <ä÷øÏ y˚j·Te˝…qT.
Ä|üsπ wüH≈é î£ eTT+<äT #˚jT· T ‘·ìF\T :
yÓTw”Hé˝À, Ç+»qT ÄsTT˝Ÿ, Mπs~ MT≥s¡T˝À ˙fi¯ó¢, π>s¡T u≤≈£î‡q+<äT ÄsTT˝Ÿ, &ç|òüπsì¸j·T˝Ÿ
eT]j·TT ]&Éø£åqT Vü≤Öõ+>¥ \+<äT ÄsTT˝Ÿ ˝…e˝Ÿ‡, &ûõ\T, ÁuÒ≈£î ÄsTT˝Ÿ, u≤´≥Ø˝À ˙fi¯ófl, ôV’≤Á&Ü*ø˘
ÄsTT˝Ÿ nìï ˝…e˝Ÿ‡≈£î dü]|ü&Ü e⁄qïB ˝ÒìB >∑eTì+#·e˝…qT. f…sÆ ˝¢¡ À >±* Áô|wüsT¡ dü]#·÷düTø=qe˝…qT.
bòÕHé _\T¢ bıõwüqT #·÷düTø=qe˝…qT. nìï q≥T¢, uÀ\Tº\T f…{Æ Ÿ>± e⁄qïB ˝ÒìB #·÷düTø=qe˝…qT.
nìï m\ÁøÏºø£˝Ÿ ø£HÓø£åqT n˝≤ #·÷düTø=qe˝…qT. Ádüºø£Ãs¡T˝À |ü>∑Tfi¯ófl #·÷düTø=qe˝…qT. yÓ’s¡T s√|ü⁄\T
m˝≤ e⁄qïB #·÷düTø=qe˝…qT. yÓTw”Hé X¯óÁuÛÑeTT>± e⁄+#·Tø√e\j·TTqT.
kÕº]+º >¥ : yÓTw”qT |üP]Ô>± #Óø˘ #˚dæ ‘·s¡Tyê‘· ªø°µ ì ªÄHéµ bıõwüqT qT+&ç ªkÕºs¡Tºµ bıõwüHé˝ÀìøÏ
|ü≥Tºø=qe˝…qT. Ç+»qT ¬s+&ÉT ˝Òø£ eT÷&ÉT sö+&É¢˝ÀH˚ kÕºs¡Tº n>∑TqT. kÕºs¡Tº nsTTq yÓ+≥H˚ ªø°µ ì
ªÄHéµ bıõwüH˝é À e⁄+#·e˝…qT. 1. Ç+»qT ÄsTT˝Ÿ Áô|wüsT¡ qT >∑eTì+#·e˝…qT 2. msTTsY Áô|wüsT¡ qT
>∑eTì+#·e˝…qT 3. u≤´≥Ø #ê]®+>∑TqT >∑eTì+#·e˝…qT.
Ä|üsπ ≥sY jÓTTø£ÿ $<ÛTä \T (Do's)
1. Ä|üπs≥s¡T yÓTw”Hé <ä>∑Zs¡≈£î yÓfi¯ó¢≥≈£î eTT+<äT, eTT+<äT wæ|òü⁄º˝Àì ]b˛s¡TºqT ‘Ó\TdüTø=qe˝…qT.
2. yÓTw”Hé #·T≥Tº ‹]– ª$Ee˝Ÿµ ÇHéôdŒø£åHé #˚j·Te˝…qT.
3. yÓTw”qT≈£î dü+ã+~Û+∫q nìï uÀ\Tº\T, q≥T¢ >∑{>ºÏ ± _–+#·ã&çq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
sê|æ&ç ˝Òì<˚ s¡‘·ï+ Á|üø±•+#·<äT ` s¡ø£åD dü÷Á‘ê\T ˝Òì<˚ eTìwæ eTqT>∑&É kÕ–+#·˝Ò&ÉT
66
4. msTTsY {≤´+≈£î˝Àì ˙{Ïì rdæyj ˚ T· e˝…qT.
5. kÕºs¡Tº #˚j·TT≥≈£î eTT+<äT ÄsTT˝Ÿ, ˙fi¯ófl yÓTT<ä˝…’q Á|ò” kÕºs¡Tº #Óø˘ #˚j·Te˝…qT.
6. kÕºs¡Tº #˚j·TTq|ü&ÉT π>sY *esY q÷´Á≥˝Ÿ˝À ñ+&Ée˝…qT.
7. msTTsY Áô|wüsY ø±e\dæq+‘· ì+&çq ‘·sT¡ yê‘·H˚ yÓTw”Hqé T eT÷yé #˚jT· e˝…qT.
8. yÓTw”Hé ˝À&é‘√ Á|üj·÷DÏ+∫q|ü&ÉT n‹ ‘·≈£îÿe d”Œ&ÉT π>sY˝À q&ÉT|üe˝…qT.
9. ˝À&éqT uÛ÷Ñ $TøÏ 300 $T.MT qT+&ç 500 $T.MT.m‘·T≈Ô î£ $T+∫ e⁄+#·sê<äT.
10. ÁπøHé‘√ |üì#˚j·TTq|ü&ÉT |ü]düs¡eTT\qT n‹ C≤Á>∑‘·Ô>± >∑eTì+#·e˝…qT.
11. Vü≤√dtô|’|ü⁄\T ©πøõ >∑eTì+∫q#√ yÓ+≥H˚ Ä|üπswüqT Ä|æy˚j·Te˝…qT.
12. dæ>∑ï˝Ÿ Ç#·TÃ e´øÏÔ MT <äèwæº˝À ñ+&ÉT≥j˚T >±ø£ dæ>∑ï˝Ÿ ≈£L&Ü MT≈£î |üP]Ô>± ns¡úyÓTÆ e⁄+&Ée˝…qT.
13. }Væ≤+∫ |üì#˚jT· sê<äT, ìsê∆sD ¡ #˚dTü ø=qe˝…qT.
14. ˝À&éqT >±*˝À m≈£îÿe düeTj·T+ Áy˚˝≤&ÉBj·Tsê<äT.
15. Áπ>&çj·T+{Ÿ˝À |üì#˚j·TTq|ü&ÉT f…Æs¡¢≈£î ‘·–q s¡ø£åD ø£*Œ+#·e˝…qT.
16. |üì Á|ü<˚X¯+ >∑{Ïº>± ñqïB ˝ÒìB >∑eTì+∫ ‘·–q $<ÛäeTT>± yÓTwæHé≈£î s¡ø£åD ø£*Œ+#·e˝…qT.
17. Áπ>&çj·T+{Ÿ˝ÀøÏ Á|üy˚•+#·Tq|ü&ÉT yÓTw”HéqT Ä|æ ‘·–q π>sY˝ÀìøÏ e÷s¡TÃø=ì q&ÉT|üe˝…qT.
18. $+&é ‡rÿHé‡ (n<ë›\qT) X¯óÁuÛeÑ TT>± ñ+#·Tø√e\j·TTqT.
19. yÓTw”Hé eTT+<äT≈£î ø£<Tä \TÃq|ü&ÉT s¬ +&ÉT Vü‰s¡H\é T, yÓqø£≈î£ rj·TTq|ü&ÉT eT÷&ÉT Vü‰s¡H\é T ‘·|Œü ø£ ø=≥ºe˝…qT.
20. yÓTw”HéqT ˝…e˝Ÿ ù|¢dt˝À e⁄+∫ bÕ]ÿ+>¥ #˚j·Te˝…qT.
21. yÓTw”Hé Ä|æyd˚ qæ ‘·sT¡ yê‘· ≈£L&Ü ˇø£kÕ] yÓTw”Hé #·T≥÷º ‹]– |ü]o*+∫ ]b˛s¡Tqº T ÁyêsTT+#·e˝…qT.
Ä|üsπ ≥sY #˚jT· ≈£L&Éì$ (Dont's)
1. eT‘·TÔ |ü<ës¡úeTT\T ùd$+∫ yÓTw”HéqT q&ÉT|üsê<äT.
2. yÓTw”Hé >∑T]+∫ |üP]Ô>± ne>±Vü≤q ˝Ò≈î£ +&Ü q&ÉT|üsê<äT.
3. ø=ìï b˛>∑T\T ‘Ó–q yÓ’sY s√|ü⁄\‘√ ãs¡Te⁄\qT m‘·Ôsê<äT
4. Áπ>&çj·T+{Ÿ‡˝À ‘·–q s¡ø£åD ˝Ò≈£î+&Ü Ä|üsê<äT.
5. ø=ìï b˛>∑T\T ‘Ó–q yÓ’sY s√|ü⁄\‘√ ãs¡Te⁄\qT m‘·Ôsê<äT.
6. n‹ y˚>e∑ TT>± yÓTw”Hqé T q&ÉT|üsê<äT.
7. ôV’≤Á&Ü*ø˘ Ä|üπswüHé‡ nìïj·TT dü÷à‘Y>± #˚j·Te˝…qT.
8. @ |üìì }Væ≤+∫ #˚jT· sê<äT.
9. bÕ]ÿ+>¥ ÁuÒ≈£î *es¡TqT ]©CŸ #˚j·T≈£î+&Ü eT÷yé #˚j·Tsê<äT.
10. yÓTw”Hé q&ÉT#·T#·T+&É>±, ]ù|s¡T¢ ˝Òø£ yÓTsTT+f…HÓHé‡ #˚j·T˙j·Tsê<äT.
11. ø£¢#Yô|&É˝Ÿô|’ ø±\T e⁄+∫ yÓTw”Hé q&ÉT|üsê<äT.
12. nq~Ûø±]ø£eTT>± Ç‘·sT¡ \qT yÓTw”H˝é ÀìøÏ sêìe«sê<äT.
13. |ü⁄©¢ì |üP]Ô>± ~+∫ >±ì, ã÷yéTqT ô|ø’ Ï ˝Ò|æ >±ì Á|üj÷· D+ #˚jT· sê<äT
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
s¡øDå£ dü÷Á‘ê\T bÕ{Ï<ë›+ ` ‘√{Ï yê]ì ≈£L&Ü s¡ø<åÏ ë∆+
67
KNOW YOUR MACHINE

68
SWITCH & PANEL LIGHTS
Ç‘·s¡ Ä˝À#·q\T uÛ>Ñ ï∑ + #˚sTT ` |üì MT<äH˚ eTqdüT \>∑ï+ #˚sTT

69
ôÅ |’y˚≥T J|ü⁄ Á&Ó’es¡T¢
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. >∑ì y˚TH˚»sY nqTeT‹ ˝Òì<˚ @ yêVü≤qeTT q&ÉT|üsê<äT.
10. @ e´øÏÔ ≈£L&Ü Á&Ó’$+>¥ ˝…’ôdHé‡ ˝Ò≈£î+&Ü m≥Te+{Ï yêVü≤qeTT q&ÉT|üsê<äT.
11. yêVü≤qeTT jÓTTø£ÿ y˚>∑eTT 40 øÏ.MT. $T+∫ q&ÉT|üsê<äT.
12. Á&Ó’es¡T yêVü≤qeTTqT |ü]øÏå+∫ düTs¡øÏå‘·eTT>± ñ+fÒH˚ q&ÉT|üe˝…qT.
13. Á|ü‹ J|ü⁄q≈£î ms¡T|ü⁄ C…+&Ü _¢+ø£sY ˝…’≥T¢ @sêŒ≥T #˚j·Te˝…qT.
14. Á|ü‹ Á&Ó’es¡T yÓT&çø£˝Ÿ ø£*– m+.$.{Ï.dæ j·T+<äT •ø£åD |üP]Ô #˚dæ e⁄+&Ée˝…qT.
15. Á|ü‹ Á&Ó’esY ◊&Ó+{Ï{Ï ø±s¡T¶ (m+.$.{Ï.dæ.) ‘·q e<ä› ø£*– e⁄+&Ée˝…qT.
16. Á&Óe’ s¡T J|ü⁄\qT uÛ≤Ø j·T+Á‘·eTT\≈£î 100 MT≥s¡¢ <ä÷s¡eTT˝À düTs¡ø‘åÏ · Á|ü<X˚ e¯ TTq+<äT ì\T|üe˝…qT.
17. Á|ü‹ 15 s√E\ ø=ø£kÕ] Ä{À ôdø£Hå é Ç+»˙sY‘√ ÁuÒ≈î£ \T f…d+ºæ >¥ #˚sTT+∫ ]ø±s¡T˝¶ À dü+‘·øe£ TT
#˚sTT+#·e˝…qT. |òæ{ŸHÓdt ø±s¡T¶ eTT+<äT >±¢düT≈£î n+{Ï+#·e˝…qT.
18. uÛ≤Ø j·T+Á‘·eTT\ qT+&ç 30MT. <ä÷s¡eTT˝À Á|üj÷· DÏ+#·e˝…qT.
»qs¡˝Ÿ :
m) Á|ü‹ yêVü≤qeTTq≈£î ms¡T|ü⁄ sπ &çjT· + C…+&Ü\T eT]j·TT bÕ¢wsü Y ˝≤´+|ü⁄ ñ+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø=qe˝…qT.
_) Vü‰˝Ÿs√&ÉT¶ ãsYà\ MT<ä ñqï ôdH’ ué Às¡T\¶ <ë«s¡ dü÷∫+∫q dæ>ï∑ ˝Ÿ‡qT ‘·|Œü ≈£î+&Ü bÕ{Ï+#·e˝…qT.
dæ) kÕº|sü Y Á|ü‹ yêVü≤qeTT˝À m\¢|ü &ÉT n+<äTu≤≥T˝À ñ+#·Tø=qe˝…qT.
&ç) ˝≤>¥ ãTø˘qT ‘·|Œü ≈£î+&Ü Áyêdæ ô|’ n~Ûø±s¡T\ dü+‘·ø+£ rdüTø=qe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
70
Á ≤ø£ºsY q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&ÉT
{
9. yêVü≤qeTTqT ≈£îå Dí+>± |ü]o*+#·e˝…qT.
10. Ç+»Hé ÄsTT˝Ÿ, ôV≤’ Á&Ü*ø˘ ÄsTT˝Ÿ, yê≥sY ˝…e˝Ÿ‡ #·÷düTø=qe˝…qT. ˝…y˝Ó Ÿ‡ #Óø˘ #˚jT· T $<ÛëqeTT
‘Ó*dæj·TT+&Ée˝…qT.
11. ø£+Á{À˝Ÿ#˚j·TT kÕ<ÛäqeTT\T, ôV≤#·Ã]ø£\T Ç#·TÃ kÕ<ÛäqeTT\T |üì#˚j·TT $<ÛëqeTT
‘Ó*dæjT· T+&Ée˝…qT. >π J\T |üì#˚jT· T $<ÛëqeTT ‘Ó*dæjT· T+&Ée˝…qT.
12. Ç+»Hé kÕºsYº #˚j·TTq|ü⁄&ÉT eT]j·TT yêVü≤qeTTqT eTT+<äT≈£î, yÓqTø£≈£î q&ÉT|ü⁄q|ü&ÉT eT]j·TT
#·T≥Tº Á|üø£ÿ\ e⁄+&ÉT eTqTwüß\qT >∑eTì+#·e˝…qT.
13. Ç‘·sT¡ \qT me]ì ≈£L&Ü yêVü≤qeTTô|’ møÏÿ+#·Tø=qsê<äT.
14. yêVü≤qeTT q&ÉT|ü⁄q|ü&ÉT rdüTø=qe\dæq n‹ eTTKýÓTqÆ C≤Á>∑‘\Ô· T
m) e⁄qï≥T¢+&ç y˚>∑eTT ô|+#·sê<äT.
_) e⁄qï≥T¢+&ç yêVü≤qeTT Ä|üsê<äT.
dæ) e⁄qï≥T¢+&ç ÁuÒ≈£î\T y˚j·Tsê<äT.
&ç) yÓT*ø£\T ‹s¡T>∑T‘·÷ b˛e⁄q≥T¢ yêVü≤qeTT q&ÉT|üsê<äT
15. yêVü≤qeTT ~>∑Tq|ü&ÉT, m≈£îÿq|ü&ÉT n+<äTø√dü+ @sêŒ≥T #˚dqæ ôd|º ‡t ñ|üj÷Ó –+#·e˝…qT
eT]j·TT Á^dt, ÄsTT˝Ÿ ˝Ò≈î£ +&Ü #·÷düTø=qe˝…qT.
16. ø£+Á{À˝Ÿ bÕ´q˝Ÿ ô|’ ñqï >π E\ìïj·T÷ |üì#˚jT· Tq≥T¢ #·÷düTø=qe˝…qT.
17. ÁuÒ≈î£ \T, Á{≤ø£sº Y &√õ+>¥ uÒ&¢ ,é d”]º +>¥ *esY eT]j·TT >π sY wæ|ºt *esYqT ‘·sT¡ #·T ‘·ìF #˚jT· e˝…qT.
18. yêVü≤qeTT ø=+#Ó+ <ä÷s¡eTT b˛ì∫Ã @yÓH’ ê nkÕ<Ûës¡D X¯ãe› TT\T e#·TÃ#·Tqïy˚y÷Ó >∑eTì+#·e˝…qT.
71
19. Á{≤ø£ºsYqT $<äT´‘Y r>∑\ô|’ qT+&ç eT]j·TT s√|t\ô|’ qT+&ç b˛˙j·Tsê<äT.
20. Á{≤ø£sº Y q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&ÉT #ê˝≤ C≤Á>∑‘>Ô· ± e⁄+&Ée˝…qT. eTqdüT‡qT |üìô|q’ H˚ @ø±Á>∑‘>· ± e⁄+#·e˝…qT.
ˇø£ y˚fi¯ ø=~›Nø£{Ï>± ñqï≥¢sTT‘˚ yÓ+≥H˚ ˝…’≥¢qT dü]#·÷düTø=qe˝…qT.
21. u…+#Y n+#·Tq Á{≤ø£ºsY |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT C≤Á>∑‘·Ô>± |üì#˚j·Te˝…qT.
22. m>∑T&ÉT ~>∑T&ÉT>± e⁄qï ÁbÕ+‘·eTT˝À yêVü≤qeTTqT ‘·≈£îÿe π>s¡T˝À q&ÉT|üe˝…qT.
23. Á{≤ø£sº qY T yÓqTø£≈î£ q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&ÉT yÓqTø£ Á|ü<X˚ e¯ TTqT |üØøÏ+å #·e˝…qT eT]j·TT Vü‰s¡Hé yÓ÷–+#·e˝…qT.
24. &ÍHé Áπ>&çj·T+{Ÿ˝À b˛e⁄q|ü&ÉT q÷´Á≥˝Ÿ π>s¡T˝À b˛sê<äT.
25. m˝≤+{Ï |ü]dæú‹˝ÀqT yê\T>± ñqï Á|ü<˚X¯eTT˝À uÒ¢&ÉTqT ÁuÒ≈£î>± yê&Ésê<äT.
26. e<äT\T>± ñqï H˚\ ô|’q ˝Òø£ &ÍHé Áπ>&çj·T+{Ÿ\˝À Á{≤ø£ºsYqT ì*|æ yÓfi¯flsê<äT. #·<äTqT>± ñqï
Á|ü<˚X¯eTT˝À ì\T|üe˝…qT.
27. Á{≤ø£ºsYqT ì\T|ü⁄q|ü⁄&ÉT\ π>s¡T q÷´Á≥˝Ÿ˝À e⁄+∫ Vü‰´+&é ÁuÒø˘ y˚dæ ì\T|üe˝…qT.
28. s¬ +&Ée eT]j·TT eT÷&Ée ã~©\˝À ø±´|t ˝≤´+|ü⁄ ‘·|Œü ìdü]>± yÓ+≥ e⁄+#·Tø=qe˝…qT.
29. zô|Héø±düTº >∑ì˝À &É÷´{°øÏ e#·TÃq|ü&ÉT n–Zô|f…º, dæ>∑πs{Ÿ, ;&û\T e+{Ï ø±+Á{≤ u≤´+&ÉT¢ ø£*–
e⁄+&ÉT≥ n‹ Á|üe÷<äøs£ e¡ TT.
30. {≤´+ø˘˝À &ûõ˝Ÿ ˝…e˝Ÿ |üØøÏ+å #·T düeTj·TeTT˝À ø±´|ü⁄˝≤´+|ü⁄ ˝Ò<ë {≤]® ˝…{’ Ÿ e÷Á‘·yT˚ yê&Ée˝…qT.
n–Z|⁄ü \¢ ^∫ #·÷düT≥ n‹ Á|üe÷<äøs£ y¡ TÓ qÆ |ü<‘∆ä T· \qT ne\+_Û+#·sê<äT.
31. ]ù|s¡T˝À e⁄qï Á{≤ø£ºs¡T≈£î ]ù|s¡T˝À e⁄qï~ nH˚ uÀs¡T¶ e⁄+#·e˝…qT.
32. nqTeT‹ ˝Òì yês¡T Áf…Æì+>¥ ˝Òì yês¡T Á{≤ø£ºsY q&ÉT|üsê<äT.
33. Á{≤ø£ºsY˝À ‘·|üŒìdü]>± n–ïe÷|üø£ kÕe÷Á– ô|≥ºe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
72
dæ$˝Ÿ s√&ÉT¶ Áø±dæ+>¥ π>≥¢ e<ä› ìj·T$T+#·ã&çq
ø±]à≈£î\T bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
9. dü÷|üsyY »’Ó sY‡ dæ$˝Ÿ s√&ÉT¶ Áø±dæ+>¥ >π ≥¢ e<ä› gqï ø±]à≈£î\ (kÕŒ≥sY‡) |üì $<ÛëHêìï m|üŒ{Ïø|£ ü &ÉT
>∑eTìdü÷Ô e⁄+&Ü*.
10. dæ$˝Ÿ s√&ÉT¶ Áø±dæ+>¥ >π ≥¢ e<ä› ìj·T$T+#·ã&çq ø±]à≈£î\T $~Û>± ã÷≥¢qT, {À|æì <Û]ä +#·e˝…qT
eT]j·TT sêÁ‹ y˚fi¯˝À πs&çj·T+ Áø±dt u…\Tº, ø±´|t˝≤´+|ü⁄qT ‘·|üŒì dü]>± ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
11. dæ$˝Ÿ s√&ÉT¶ Áø±dæ+>¥ π>≥¢ e<ä› ìj·T$T+#·ã&çq ø±]à≈£î\T &É+|üsY‡ jÓTTø£ÿsêø£qT >∑eTì+∫
>π ≥¢qT eT÷dæ dæ$˝Ÿ s√&ÉT¶ yÓ+ã&ç e#·TÃ yêVü≤qeTT\qT ì\T|üe˝…qT.
12. &É+|üsY‡ dæ$˝Ÿ s√&ÉT¶ <ë{Ïb˛sTTq ‘·s¡Tyê‘· π>≥¢qT ô|’øÏ ˝Ò|æ yêVü≤qeTT\qT dæ$˝Ÿ s√&ÉT¶
yÓ+ã&ç b˛e⁄≥≈£î nqTeT‹+#·e˝…qT.
13. dæ$˝Ÿs√&ÉT¶ô|’ yêVü≤qeTT\qT Ä|ü⁄≥≈£î ‘·|üŒìdü]>± ¬s+&ÉTyÓ’|ü⁄\ π>≥T¢ y˚j·Te˝…qT.
14. &É+|üsY‡ q&ÉTdüTÔqï+‘·ùd|ü⁄ π>≥¢ e<ä› ñqï ø±]à≈£î\T |üìdüú\+ e~* yÓfi¢̄sê<äT.
15. &É+|üs‡Y q&ÉTdüTqÔ ï|ü⁄&ÉT meT¬s˙® ‡˝À >π ≥¢ <ä>sZ∑ ¡ ñqï ø±]à≈£î&ÉT |üìdü\ú + qT+&ç Á|üøÿ£ ≈£î yÓfifl¯ e\dæ
eùdÔ π>≥¢qT ~+∫ ø£{Ïº ô|≥ºe˝…qT.
16. @<Ó’Hê Á|ü‹≈£L\yÓTÆq |ü]dæú‹ e⁄+fÒ dü÷|üsYyÓ’»s¡¢≈£î yÓ+≥H˚ ‘Ó*j·T|üs¡Ãe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

73
»˝≤¢s¡+ #Óø˘b˛dtº, ø±+Á{≤øº̆ yêVü≤qeTT\
Á{≤|òæø˘ s¡÷˝Ÿ‡ bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. ÄsY.{Ï.z. nqTeT‹ bı+<äì yêVü≤qeTT\qT >∑ì˝ÀìøÏ nqTeT‹+#·sê<äT.
10. Ä~Ûø£è‘·yÓTÆq Á&Ó’$+>¥ ˝…’ôdHé‡ ˝Òì Á&Ó’es¡¢qT nqTeT‹+#·sê<äT.
11. yêVü≤qeTT kÕºs¡Tº #˚j·TT≥≈£î eTT+<äT yêVü≤q j·÷+Á‹ø£ |ü]dæú‹ì eT]j·TT yêVü≤qeTT jÓTTø£ÿ
s¡ø£åD |ü]ø£s¡eTT\T nq>± ÁuÒ≈£î\T, ˝…’≥T¢, ]esY‡ Vü‰s¡Hé yÓTT<ä\>∑Tq$ |üì#˚j·TT#·Tqï≥T¢
ìsê∆]+#·T≈£îqï ‘·sê«‘·H˚ yêVü≤qeTT q&ÉT|üe˝…qT.
12. yêVü≤qeTT\qT >∑+≥≈£î 40 øÏ.MT. $T+∫q y˚>e∑ TT‘√ q&ÉT|üsê<äT. eTT+<äTqï yêVü≤qeTTqT
zesYfÒø˘ #˚j·Tsê<äT.
13. ‘·|Œü ìdü] |ü]dæ‹ú ˝À zesYføÒ ˘ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT Vü‰s¡Hé eT]j·TT dü]jÓTÆ q dæ>ï∑ ˝ŸqT $~Û>± Çe«e˝…qT.
14. yêVü≤qeTT yÓqø£≈î£ rdüTqÔ ï|ü&ÉT yÓqTø£u≤Û >∑eTT >∑eTì+#·e˝…qT ˝Òø£ kÕŒ≥sY düV‰ü j·TeTT rdüTø√e˝…qT.
15. {Ï|Œü sY / &É+|üsY &É+|æ+>¥ #˚jT· T Á|ü<X˚ e¯ TT\˝À kÕŒ≥sY dü÷#·q\qT >∑eTì+∫ n{Ïº Á|ü<X˚ e¯ TT\˝À
e÷Á‘·y˚T &É+|æ+>¥ #˚j·Te˝…qT.
16. {Ï|üŒsY/&É+|üsY cÕe˝Ÿ e<ä› ˝À&ç+>¥≈£î e∫Ãq|ü⁄&ÉT ≈£L´ |ü<ä∆‹ bÕ{Ï+∫ ˝À&ç+>¥ #˚sTT+#·e˝…qT.
17. {Ï|üŒsY Á&Ó’esY nedüs¡yÓTÆq|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T ø±´_Hé qT+&ç ÁøÏ+<ä≈£î ~>∑e˝…qT.
18. ‘˚*ø£bÕ{Ï yêVü≤qeTT\qT ìπs∆•+∫q Á|ü<˚X¯eTT\˝À eT]j·TT düTs¡øÏå‘· Á|ü<˚X¯eTT\˝À e÷Á‘·y˚T
bÕ]ÿ+>∑T #˚j·Te˝…qT.
{À|æ, ã÷≥T¢, ˝…’≥T eTq s¡ø£åD ø£e#·+ ` dü+düú Á|ü>∑‹ eTq ‘·ø£åD ø£s¡Ôe´+
74
19. |ü]$T‹øÏ $T+∫ ãs¡Te⁄qT yêVü≤qeTT\˝À nqTeT‹+#·sê<äT.
20. ≈£L&É*˝À eT]j·TT Áø±dæ+>∑T e<ä› ìπs•∆ +∫q eT]j·TT dü÷∫+∫q y˚>∑ |ü]$T‹ì bÕ{Ï+#·e˝…qT.
21. ˝≤] ˝À&ç+>¥q≈£î nqTeT‹+∫q|ü⁄&ÉT Á&Ó’esY ‘·|üŒ Ç‘·s¡T\T mes¡T Á&Ó’esY ø±´_Hé˝À ñ+&Ésê<äT.
22. u§>∑TZ ˝À&ÉT rdüTø=qTq|ü⁄&ÉT Á&Ó’esY ˝≤Ø qT+&ç ~>∑T≥>±ì, ˝≤] øÏ{ÏøÏ qT+&ç ãj·T{ÏøÏ
‘=+–#·÷#·T≥ >±ì #˚jT· sê<äT.
23. cÕyÓ˝Ÿ Ä|üπs≥s¡T¢ / ˝À&ÉsY Ä|üπs≥s¡T¢ eTT+<ädüTÔ>± nqTeT‹bı+~q Á|ü<˚XÊ\ qT+&ç e÷Á‘·y˚T
u§>∑TZqT ˝À&é #˚j·Te˝…qT.
24. #Óøb˘ ˛düTº qT+&ç ˝ÀìøÏ Á|üy•˚ +∫ eTT+<äT ‹s¡T>±&ÉT yêVü≤qeTT\T, eTqTwüß\T ˝Òsì¡ ìsê∆]+#·T≈£îqï
‘·<äT|ü] e÷Á‘·y˚T ø√˝Ÿj·÷s¡T¶˝À Á|üy˚•+#ê*.
»qs¡˝Ÿ
1. ‘˚*ø£bÕ{Ï yêVü≤qeTT\T sπ &çjT· +‘√ ≈£L&çq mÁs¡C+… &Ü bÕ¢|sü Y ˝≤´+|ü⁄\‘√ e÷Á‘·yT˚ >∑ì |ü]~Û˝À
q&ç|æ+#·e˝…qT.
2. Vü‰˝Ÿs√&ÉT¶ô|’ dü÷∫+∫q s¡ø£åD dü÷Á‘·eTT\qT ‘·|üŒìdü]>± bÕ{Ï+#·e˝…qT.
3. yêVü≤qeTT ì\T|ü⁄q|ü&ÉT ‘·|üŒìdü]>± kÕº|üsY‡ ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
4. &É÷´{° düeTj·T+˝À >∑ì Äes¡D˝À ìÁ~+#·sê<äT.
5. yêVü≤qeTT q&çù| düeTj·T+˝À ôd˝Ÿbò˛Hé ñ|üjÓ÷–+#·≈£L&É<äT. eT‘·TÔ |ü<ës¡úeTT\qT ùd$+∫
yêVü≤qeTT\qT q&ÉT|üsê<äT.
6. dü÷#·q˝À @<˚ì ns¡eú TT >±ì m&É\ ˝Ò<ë @<˚ì Á|üe÷<ä |ü]dæ‹ú ì >∑eTì+∫q m&É\ yÓ+≥H˚
ô|’ n~Ûø±]øÏ ‘Ó*j·TCÒjT· e˝…qT.
7. ì*|æ e⁄qï yêVü≤qeTT\ ÁøÏ+<ä e´≈£îÔ\T ≈£Ls¡TÃ+&ç e⁄+&ÉT≥ Ä Á|ü<˚X¯eTT\ e´≈£îÔ\T ‹s¡T>±&ÉT≥
#˚j·Tsê<äT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
75
m\Åø°ºwæj·THé
bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
9. $<äT´‘Y j·T+Á‘·eTTô|’ |üì#˚ùd≥|ü&ÉT yÓTT<ä≥ ˝…H’ øé j ¢Ï T· sY rdüTø=ì $<äT´‘·TqÔ T |üP]Ô>± ◊kı˝Ò{Ÿ #˚jT· e˝…qT.
10. $<äT´‘·TÔ j·T+Á‘·eTT\ô|’ |üì#˚ùd≥|ü&ÉT j·T+Á‘·eTT jÓTTø£ÿ ◊k˛˝ÒwüHé bÕsTT+{Ÿ Á>ö+&é #˚dæ
e⁄+&Ée˝…qT. ˝Òì jÓT&É\ πøãT˝ŸqT |üP]Ô>± &çdtø£HÓøº̆ #˚j·Te˝…qT.
11. ◊k˛˝Ò≥sY‡ ø±ì, wü≥sY‡ ø±ì, ◊k˛˝ÒwHü é #˚dqæ ‘·sT¡ yê‘· ˝≤ø˘ bıõwüH˝é À e⁄+#·e˝…qT.
12. ◊k˛˝ÒwHü é #˚jT· T dæ«#Yô|q’ yÓTHé ÄHé ˝…H’ é (Men on line) ˝Ò<ë ªôV≤#·Ã]ø£µ dü÷∫ø£\qT ‘·|Œü ìdü]>±
e⁄+#·e˝…qT.
13. eTT+<äT>± nqT≈£îqï f…yÆ Té nqTdü]+∫ >±ì ˝Ò<ë dæ>ï∑ *+>¥ <ë«sê>±ì ◊k˛˝Ò{+Ï >¥ eT]j·TT
]k˛º]+>¥ >±ì #˚jT· sê<äT.
14. $<äT´‘Y j·T+Á‘·eTTqT ◊k˛˝Ò{Ÿ #˚dæ, $<äT´‘Y ˝Ò<äì ìsê∆]+#·Tø=ìq ‘·s¡Tyê‘· ø±e\dæq
|ü]ø£s¡eTT\‘√ eTs¡eTà‘·TÔ |üqT\T #˚j·Te˝…qT.
15. $<äT´‘·TÔ j·T+Á‘e· TT MT<ä |üì#ù̊d≥|ü&ÉT m\ÁøwºÏ Hü é ‘·|Œü ìdü]>± >√¢ôddt <Û]ä +∫, ‘·–q |üìeTT≥¢‘√ |üì#˚jT· e˝…qT.
16. j·T+Á‘·eTT eTs¡eTà‘·TÔ #˚ùd≥|ü&ÉT cÕsYºø£{Ÿ |ü<ä∆‘·T\T nqTdü]+#·sê<äT.
17. eTs¡eTà‘·TÔ |üPs¡ÔsTTq ‘·s¡Tyê‘· ˝…’Hé øÏ¢j·TsY ]≥s¡Tï #˚dæq $<äT´‘·TÔ ]k˛º]+>¥ #˚j·Te˝…qT.
18. |üP]Ô |ü]C≤„qeTT‘√, s¡ø£åD‘√ $<ÛäT\T ìs¡«]Ô+#·e˝…qT.
19. d”«j·T s¡ø£åD n+<ä] s¡ø£åD, Ç~ eTs¡Te≈£î.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
Áø£eT•ø£åD >∑\ ø±]à≈£î\T ` <˚X¯uÛÑøÏÔ>∑\ ôd’ì≈£î\‘√ düe÷qeTT
78
Á&ç*¢+>¥ j·T+Á‘·eTT˝À e#·TÃ kÕ<Ûës¡D ]b˛s¡Tº\≈£î
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
Á&ç˝Ÿsê&é ˇø£ sê&é qT+&ç Ç+ø=ø£ sê&éqT $&ÉBj·TT≥ :
(Á&ç˝Ÿ sê&é nHéÁdü÷ÿsTT+>¥ düeTdü´)
1. yÓTT<ä≥ kÕ+πø‹ø£ ì|ü⁄DT&ÉT Á&ç˝Ÿ s¡+Á<ÛäeTT˝À mìï sê&é‡ e⁄HêïjÓ÷ #·÷&Ée˝…qT.
2. $TwüH,é dæŒ]{Ÿ ˝…e˝Ÿ≈î£ düe÷qeTT>± ñqï<√ ˝Ò<√ #·÷&Ée˝…qT.
3. Ä{À dæ¢|t kÕŒqsY |üì#˚j·TT#·Tqï<√ ˝Ò<√ #·÷düTø√e˝…qT.
4. Ä{À dæŒ˝Ÿ kÕŒqsY <ë«sê sê&ÉTqT $|ü≥≈£î Á|üjT· ‹ï+#·e˝…qT. ˇø£ y˚fi¯ sê&ÉT sêì#√ >±´dt‘√‘·
u≤>∑T>± y˚&ç#˚dæ Ä{Àdæ¢|t yê&ç, Á&ç˝Ÿsê&ÉTqT $&ÉBj·Te˝…qT.
5. >±´dt‘√ sê&éqT y˚&ç#˚j·TT≥≈£î eTT+<äT, ÇdüTø£qT, ˙{Ïì ‘·j·÷s¡T>± e⁄+#·Tø√e˝…qT. Á&ç˝Ÿ
Á|üø£ÿ\ ÄsTT˝Ÿ, ø±≥Hé y˚dtº ˝Ò≈£î+&Ü X¯óÁuÛÑeTT #˚j·Te˝…qT.
6. sê&ÉTqT $&ÉBdæq ‘·s¡Tyê‘·, sê&ÉTqT eTs¡\≈£î (Á‘Ó&é‡≈£î) ‘·–q+‘· Á^dt |üPj·Te˝…qT.
7. sê&ÉTqT $&ÉBdæq ‘·sT¡ yê‘· |ò&” é #˚H‡é s¬ +&ÉT Á|üøÿ£ \ ≈£L&É düe÷qeTT>± f…≥
Æ T>± e⁄qï~, ˝Òì~
#·÷dæ ˝Òì#√ yÓ+≥H˚ dü]#˚jT· e˝…qT.
8. Ä{Àdæ¢|t kÕŒqsY ôd’&ÉTkÕº|üsY‡ eT]j·TT ôd+Á≥˝Ÿ ˝Ò»sY ˝≤ø˘ ]+>¥‡ ns¡T>∑T<ä\ ñqï#√ yÓ+≥H˚
dü]#˚jT· T≥ >±ì e÷s¡TÃ≥>±ì #˚jT· e˝…qT.
9. j·T+Á‘·eTT Á&ç*+¢ >¥ #˚jT· T≥≈£î eTT+<äT eT]j·TT #˚jT· Tq|ü&ÉT j·T+Á‘·eTT uÛ÷Ñ $TøÏ düe÷qeTT>±
(˝…e*+>¥) e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
82
Á&ç˝Ÿ j·T+Á‘·eTT C≤ø˘qT e÷s¡TÃq|ü⁄&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. j·T+Á‘·eTT jÓTTø£ÿ C≤ø˘qT e÷s¡TÃq|ü⁄&ÉT, C≤ø˘ dæ*+&ÉsqY T ô|ø’ ˝Ï |Ò æ C≤ø˘ ÁøÏ+<ä ‘·–q |ü]e÷DeTT˝À
#Óø£ÿ yÓTT<äT›\qT neTs¡Ãe˝…qT.
10. dæŒ]{Ÿ ˝…e˝Ÿ ã\T“qT ñ|üj÷Ó –dü÷Ô j·T+Á‘·eTTqT uÛ÷Ñ $TøÏ düe÷qeTT>± e⁄+&ÉTq≥T¢ eT]j·TT
j·T+Á‘·eTT #·T≥÷º mkÕÿsYº ÁπøHé ‹s¡T>∑T≥≈£î M\T>± e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
11. C≤ø˘ dæ*+&ÉsqY T ãj·T≥≈£î rj·TTq|ü⁄&ÉT eT]j·TT neTs¡TÃq|ü⁄&ÉT ‘·–q kÕeTs¡´∆ eTT ø£*–q
dæ¢+>¥‡ eT]j·TT mkÕÿsYº ÁπøHéqT ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
12. C≤ø˘qT e÷]Ãq ‘·s¡Tyê‘· @sY ;¢&ç+>¥ ‘·|üŒìdü]>± #˚j·Te˝…qT eT]j·TT C≤ø˘ ÁøÏ+<ä≈£î, ô|’øÏ
Ä|üsπ {Ÿ ne⁄‘·Tqï~ ˝Òì~ >∑eTì+#·e˝…qT.
13. C≤ø˘\T ‘=+<äs>¡ ± #Ó&bç ˛≈£î+&Ü e⁄+&Ü\+fÒ j·T+Á‘·eTTqT düe÷qyÓTqÆ (˝…e˝Ÿ Á>ö+&ÉT) uÛ÷Ñ $T
MT<ä |üì#˚j·TTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
14. C≤ø˘ #·T≥Tº Á|üø£ÿ\ X¯óÁuÛÑeTT>± e⁄+#·e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

83
Á&ç˝Ÿsê&é e÷dtº qT+&ç |ü&çb˛sTTq|ü⁄&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. yÓTT<ä≥ kÕ+πø‹ø£ ì|ü⁄DT&ÉT Á&ç˝Ÿ sê&é e÷dtº qT+&ç @ ø±s¡DeTT e\q |ü&ç b˛sTTq<√ nq>±
kÕºsY qT+&ç |ü&çq<ë ˝Òø£ j·T+Á‘·eTT e÷]Ã+>¥ #˚j·TTq|ü&ÉT |ü&çb˛sTTq<√ >∑eTì+#·e˝…qT.
10. ˇø£yfi˚ ¯ kÕºsY qT+∫ C≤]|ü&qç #√ kÕºsqY T yÓ*+¶ >¥ #˚jT· T≥ <ë«sê sê&ÉT C≤]|ü&TÉ ≥ ìyê]+#·e#·TÃqT.
11. sê&ÉT d”{Ï+>¥ ø±\sY‡ ôd’&ÉT ÁkÕº|üsY‡ ˝À&ÉsY ˝≤ø˘ ÁøÏ+<ä düsYøÏ¢|t‡ ns¡T>∑T<ä\ nsTTq#√ yÓ*¶+>¥
#˚j·T&ÉeTT <ë«sê sê&ÉT |ü&çb˛e&ÉeTT Ä|üe#·TÃqT.
12. sê&ÉT jÓTTø£ÿ eTs¡\T (Á‘Ó&é‡) ns¡T>∑T<ä\ m≈£îÿe e⁄qï#√ sê&ÉTqT e÷s¡Ãe˝…qT.
13. s√≥sY ôV≤&é düè+&ç˝Ÿ düuŸ eTs¡\T ns¡T>∑T<ä\Tqï#√ e÷s¡Ãe˝…qT.
14. sê&ÉTqT j·T+Á‘·eTT qT+&ç rj·TTq|ü⁄&ÉT dü]jÓÆTq dæ¢+>¥‡qT eT]j·TT mkÕÿsYº ÁπøHéqT
ñ|üj÷Ó –+#·e˝…qT. sê&ÉTqT e÷s¡TÃq|ü⁄&ÉT ≈£L&Ü Ç<˚ $<Û+ä >± #˚j÷· *.
15. sê&ÉTqT e÷s¡TÃq|ü⁄&ÉT ø±ì, rj·TTq|ü⁄&ÉT ø±ì j·T+Á‘·eTT jÓTTø£ÿ e÷dtqº T @≥yê\T>± e⁄+&ÉTq≥T¢
#·÷&Ée˝…qT eT]j·TT ø£s¬ +≥T b˛≈£î+&Ü #·÷düTø√e˝…qT.
16. á |üqT\T #˚j·TTq|ü&ÉT j·T+Á‘·eTT #·T≥Tº mkÕÿsYº ÁπøHé ‹s¡T>∑T≥≈£î M\T>± eT]j·TT uÛÑ÷$T
˝…e˝Ÿ>± e⁄+&Ée˝…qT.
17. j·T+Á‘·eTT jÓTTø£ÿ |ò”&é #Ó’Hé‡ f…Æ≥T>± e⁄+#·e˝…qT.
18. f…ÆeTsY cÕ|tº ≥s¡ï ã¬ø{Ÿ q{Ÿ‡ eT]j·TT uÀ˝Ÿº‡ m\¢y˚fi¯\ f…Æ≥T>± e⁄+&Ée˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
84
Á&ç˝Ÿ ÄsTT˝Ÿ ô|’|ü⁄\T e÷s¡TÃq|ü⁄&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. ÄsTT˝Ÿ ô|’|ü⁄\T ˇø£<ëìø=ø£{Ï ‘·>∑\≈£î+&Ü #·÷&Ée˝…qT. ˇø£ y˚\ ˇø£<ëìø=ø£{Ï ‘·>∑T\T#·Tqï#√
¬s+&ÉT ô|’|ü⁄\ eT<Ûä´ s¡ã“s¡T eTTø£ÿ\qT ô|{Ïº r>∑\‘√ >∑{Ïº>± ø£≥ºe˝…qT.
10. ‘·–q+‘· kÕeTs¡úéTT ø£*–q Áô|wüsY ô|’|ü⁄\qT e÷Á‘·y˚T yê&Ée˝…qT.
11. e÷dtº s=fÒwHü é ô||’ ⁄ü \T |ü–*q#√ e÷dtqº T bò˛˝Ÿ¶ #˚jT· e˝…qT. Áô|wüsY ô||’ ⁄ü \qT e÷Á‘·yT˚ yê&Ée˝…qT
eT]j·TT msTTsY ;&ç+>¥ rj·Te˝…qT.
12. ô|’|ü⁄\qT rj·TTq|ü⁄&ÉT eT]j·TT |òæ{Ïº+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT Á&ç˝Ÿ Vü≤√˝Ÿ˝À sê&ÉT¢ ˝Ò≈£î+&Ü #·÷&Ée˝…qT.
eT]j·TT $TwüHé‘√ ˇø£ sê&é ˝À‘·T s¡+Á<ä+ y˚dæq ‘·s¡Tyê‘· e÷Á‘·y˚T j·T+Á‘·eTT Ä|üπswüHé≈£î
nqTeT‹+#·e˝…qT.
13. ‘·–q+‘· bı&Ée⁄ ø£*–q ô||’ ⁄ü \qT e÷Á‘·yT˚ yê&Ée˝…qT.
14. ø±\|ü]$T‹ <ë{Ïq ô||’ ⁄ü \qT yÓ+≥H˚ e÷s¡Ãe˝…qT. Ç˝≤ #˚jT· &É+ e\q j·T+Á‘·eTT ÁuÒø˘ &ÍHé
ø±≈£î+&Ü eT]j·TT ÄsTT˝Ÿ y˚dºt ø±≈£î+&Ü #·÷&Ée#·TÃqT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

86
Á&ç˝Ÿ j·T+Á‘·eTT˝À ÄsTT˝Ÿ ì+|ü⁄q|ü⁄&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. ôV’≤Á&Ü*ø˘ ÄsTT˝ŸqT j·T+Á‘·eTT {≤´+ø˘˝À ì+|ü⁄q|ü⁄&ÉT j·T+Á‘·eTTqT C≤ø˘‡qT ñ|üjÓ÷–dü÷Ô
uÛ÷Ñ $TøÏ düe÷qeTT>± e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
10. ÄsTT˝Ÿ ì+|ü⁄‘·Tqï|ü&ÉT j·T+Á‘·eTTqT Ä|üπs{Ÿ #˚j·Tsê<äT.
11. yÓTsTT+f…HÓHé‡ yêVü≤qeTTqT Á&ç˝Ÿ j·T+Á‘·eTTq≈£î <ä>∑Zs¡˝À e⁄+#·Tø=qe˝…qT.
12. ÄsTT˝Ÿ j·T+Á‘·eTT˝À b˛sTTq|ü⁄&ÉT yÓT+f…HÓHé‡ yêVü≤qeTT˝Àì {≤´+≈£î e<ä› ˇø£ eTìwæ
e⁄+&Ée˝…qT. ÄsTT˝Ÿ ì+|ü⁄≥≈£î eTT+<äT Á;‘·sYqT ø=~›>± ô|’øÏ rj·Te˝…qT.
13. ÄsTT˝Ÿ ì+|æq ‘·sT¡ yê‘· ôV≤’ Á&Ü*ø˘ {≤´+≈£î eT]j·TT ø£+Áô|düsY {≤´+≈£î e<ä› X¯óÁuÛeÑ TT #˚jT· e˝…qT.
14. ÄsTT˝Ÿ m≈£îÿe, ‘·≈£îÿe ø±≈£î+&Ü ìπs∆•+∫q ˝…e˝Ÿ≈£î e÷Á‘·y˚T ì+|üe˝…qT.
15. á |üqT\T »s¡T>∑Tq|ü&ÉT n#·≥ ñqïyês¡T k˛àøÏ+>¥ #˚jT· sê<äT.
16. ÄsTT˝Ÿ ì+|ü⁄≥≈£î eTT+<äT @sTTsY ]d”esY {≤´+≈£î Áô|CsY ªzµ e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
Ç≥T¢
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

87
Á&ç˝Ÿ j·T+Á‘·eTT˝À Á{≤ø˘#ÓsTTHé ãj·T≥|ü&çq|ü⁄&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. Á{≤ø˘ |ü&bç ˛e⁄≥ >∑T]+∫ ø±s¡DeTT\qT ‘Ó\TdüTø=qe˝…qT.
10. Á{≤ø˘ >±sY¶‡ dü]>± e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
11. Á&ç˝Ÿ j·T+Á‘·eTTqT C≤ø˘\ düVü‰j·T+‘√ ˝…yÓ˝Ÿ #˚düTø=qe˝…qT.
12. Á^düT dæ*+&ÉsY eT]j·TT HÓ’Á{À»Hé dæ*+&ÉsY\qT #Óø˘ #˚j·Te˝…qT.
13. Á{≤ø˘ >¬ &’ é s√\sY‡ nìïj·TT dü]>± ñqï~, ˝Òì~ #·÷düTø=qe˝…qT.
14. Á{≤ø˘ ◊&É¢sY M˝Ÿ eT]j·TT Á{≤ø˘ dæ–yÓT+{Ÿ‡ #Óø˘ #˚j·Te˝…qT.
15. Á{≤ø˘ \÷E nsTTq#√ <ëìì dü]#˚dæ ◊&És¢ Y M˝Ÿ MT<ä≈î£ ‘Ó#T· Ãø=qe˝…qT.
16. Á{≤ø˘qT eTT+<äT≈£î, yÓqTø£≈£î q&ÉT|ü⁄‘·÷ s√˝sY‡ MT<ä Á{≤ø˘ ‹s¡T>∑Tq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
17. Á{≤ø˘qT Á^düT‘√ f…q¸Hé #˚j·Te˝…qT.
18. sê|æ&øç Ï dü+ã+~Û‘· HEMM uÛ≤>±\qT (Á{≤ø˘ s√\s¡T¢ yÓTT<ä\>∑Tq$) düeT≈£LπsÃ düeTj·TeTT˝À
>±ì, ]ù|sY düeTj·TeTT˝À >±ì s¡øD å£ |ü<‘∆ä T· \qT |üP]Ô>± / $~Û>± bÕ{Ï+#·e˝…qT. dü+ã+~Û‘·
e´≈£î\Ô T e÷Á‘·yT˚ Ä #√≥T ñ+&Ée\j·TTqT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

88
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
ø±«Ø˝À cÕe˝Ÿ‡ yÓTsTT+f…HÓHé‡ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. cÕe˝Ÿ‡ yÓTsTT+f…HHÓ ‡é #˚jT· T e´≈£î\Ô T n+<äsT¡ ‘·|Œü ìdü]>± s¡øD å£ ôV≤˝…à{Ÿ, s¡øD å£ ã÷≥T¢ eT]j·TT
sêÁ‹ düeTj·T+˝À πs&çj·T+ Áø±dt u…˝Ÿº ‘·|üŒø£ <Ûä]+#·e˝…qT.
10. yÓTsTT+f…HÓHé‡ ìsê›]‘· e´≈£îÔ\T e÷Á‘·y˚T #˚j·Te˝…qT. yê]‘√ f…ø°ïwæj·THé ‘·|üŒø£ e⁄+&Ü*.
11. yÓTsTT+f…HÓHé‡ u≤´#Y‘√ Á|ü‘˚´ø£+>± πø{≤sTT+∫q yêVü≤qeTT˝À e÷Á‘·y˚T ø±«Ø˝ÀìøÏ yÓfi¯fle˝…qT.
12. cÕe˝Ÿ yÓTsTT+f…HÓHé‡ ìØí‘· düeTj·TeTT\T ‘·|üŒø£ bÕ{Ï+#·e˝…qT.
13. f…ø°ïwæj·THé, ø±«Ø˝ÀìøÏ yÓfi‚fl eTT+<äT, dü÷|üsYyÓ’»sY≈£î yÓ’sY˝…dt <ë«sê cÕe˝Ÿ‡ yÓTsTT+f…HÓHé‡
ø=s¡≈£î nqTeT‹ rdüTø=ì yÓfi¯fle˝…qT.
14. nìï &É+|üs\Y T ø±«Ø qT+&ç ãj·T{ÏøÏ yÓ[flq ‘·sT¡ yê‘· e÷Á‘y· T˚ , yÓTsTT+f…HHÓ ‡é yêVü≤qeTT ø±«Ø˝ÀìøÏ yÓfifl¯ e˝…qT.
15. yÓTsTT+f…HÓHé‡ yêVü≤qeTT ø±«Ø˝ÀìøÏ yÓfi¯óflq|ü⁄&ÉT cÕe˝Ÿ u…+#Y ˝Ò<ë ø±«Ø Á|ü<Ûëq e÷s¡ZeTTô|’
ªÄ>∑TeTTµ cÕe˝Ÿ‡ yÓTsTT+f…HÓHé‡ »s¡T>∑T#·Tqï~ nH˚ uÀs¡T¶qT ô|≥ºe\j·TTqT.
16. ø±«Ø dü÷|üsyY »’Ó sY cÕe˝Ÿ‡ nìï yÓTsTT+f…HHÓ ‡é nqT≈£L\+>± ñ+&˚ dü\ú +˝À Ä|æ e⁄+#·e˝…qT.
17. cÕe˝Ÿ‡ |ü<ä∆‹ Á|üø±s¡eTT yÓTsTT+f…HÓHé‡ #˚j·TT≥, f…øÏïwæj·THé u≤<Ûä´‘·.
18. cÕe˝Ÿ‡ yÓTsTT+f…HÓHé‡ ‘·s¡Tyê‘· e´≈£îÔ\T n+<äs¡T yêVü≤qeTT˝À ø±´+|ü⁄≈£î yÓfi¯óflq|ü⁄&ÉT ªÄ>∑TeTTµ
uÀs¡T¶ rdæ &É+|üsY‡qT cÕe˝Ÿ‡ e<ä›≈£î nqTeT‹+#·e˝…qT.
19. sêÁ‹ düeTj·T+˝À ø£\sYu≤´≥Hé (ms¡T|ü⁄, Ä≈£î|ü#·Ã ˝…’≥T) yÓTsTT+f…HÓHé‡ u≤´#Y yÓ+≥ rdüTø=ì
yÓfi¯fle˝…qT. nedüs¡yÓTÆq|ü&ÉT ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
20. cÕe˝Ÿ‡ yÓTsTT+f…HHÓ ‡é nsTTq ‘·sê«‘· dü÷|üsyY »’Ó sY≈î£ f…øïÏ wæjT· Hé yÓTsTT+f…HHÓ ‡é nsTT+<äì ‘Ó\T|üe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

91
j·T+Á‘·eTT\ô|’ >±ì ˝Ò<ë ñ|üø£s¡DeTT\ô|’ >±ì
yÓ*¶+>¥ |üqT\T »s¡T>∑Tq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. yÓ*+¶ >¥ #˚ùd |üìì, #√≥TqT #·øÿ£ >± ìsê∆]+#·Tø=qe˝…qT.
10. b˛sYyTÓ Hé >±ì, dü÷|üsyY »’Ó sY >±ì ns¡Ω‘· bı+~q e´øÏÔ |üs´¡ y˚øDå£ ˝À e÷Á‘·yT˚ ªyÓ*+¶ >¥µ |üì »s¡T|üe\j·TTqT.
11. ªyÓ*¶+>¥µ |üì yÓTT<ä\T ô|fÒº eTT+<äT
m) eT+&ÉT >∑TDeTT >∑\ edüTÔe⁄\T >±ì ‘=+<äs¡>± ì|üŒ+≥T≈£îH˚ |ü<ës¡∆eTT\T >±ì yÓ*¶+>¥
#˚ùd <ä>sZ∑ ˝¡ À ñ+&É≈î£ +&Ü #·÷&Ü*.
_) yÓ*¶+>¥ |üìeTT≥T¢ nìï dæ<ä›+>± e⁄+#·Tø√yê*.
dæ) n‘·édüs¡ |ü]dæ‘ú T· \˝À n–ïe÷|üø£ |ü]ø£se¡ TT\T nq>±
1) ˇø£ ã¬ø{Ÿ ì+&Ü ˙fi¯ófl 2) ˇø£ ã¬ø{Ÿ ì+&Ü ÇdüTø£
12. n–ïe÷|üøe£ TT : CO ˝Òø£ DLP f…|Æ ⁄ü n–ï e÷|üøe£ TTqT dü+ã+~Û‘· ø±sê´\j·TeTT qT+&ç
2
‘Ó|æŒ+#·e˝…qT. ô|’q ù|s=ÿqïeìï dæ<ä›+>± e⁄+#·Tø=qe˝…qT eT]j·TT n‘·édüs¡ |ü]dæú‘·T\˝À
ñ|üjÓ÷–+#·T≥≈£î ô|ò’sY mø˘‡, ˙{Ï{≤´+ø£sY ≈£L&Ü <ä>∑Zs¡˝À qT+#·Tø=qe˝…qT.
13. nedüs¡yÓTÆq#√ ªm\ÁøÏºø£˝Ÿ dü÷|üsYyÓ’»sYµ düeTø£å+˝À yÓ*¶+>¥ #˚ùd j·T+Á‘êìøÏ $<äT´‘Y düs¡|òüsêqT
Ä|æy˚j·Te˝…qT. m]Ô+>¥ #·ø£ÿ>± e⁄+&ÉTq≥T¢>± #·÷&Ée˝…qT.
14. y˚&>ç ±qTqï edüTeÔ ⁄\qT ˙{Ï‘√ >±ì ô|q’ #·*¢ #·\ã¢ s¡#e· ˝…qT. nedüsy¡ TÓ qÆ #√ n–ïe÷|üøe£ TTqT yê&Ée˝…qT.
15. yÓ*¶+>¥ |üì|üPs¡ÔsTTq ‘·sê«‘·H˚ |ü]düs¡ ÁbÕ+‘·eTT˝À m≥Te+{Ï y˚&ç edüTÔe⁄\T ˝Ò≈£î+&ÉTq≥T¢>±
bò˛sY yÓTHé >±ì ˝Ò<ë dü+ã+~Û‘· n~Ûø±] |ü]o*+#·e˝…qT.
16. Ä j·T+Á‘·eTT >±ì ñ|üø£s¡DeTT >±ì yÓ*¶+>¥ |üì |üPs¡ÔsTTq ‘·sê«‘·H˚ ≈£åîDí+>± |ü]o*+∫
nìï $<Ûë\T>± düTs¡ø‘åÏ e· TT>± qTqï<äì ìsê∆sD ¡ #˚dTü ø=ì q&ÉT|ü⁄≥≈£î nqTeT‹+#·e˝…qT.
17. Á|ü‹ yÓ*+¶ >¥ |üìì $~Û>± qyÓ÷<äT #˚dTü ø=ì dü+ã+~Û‘· n~Ûø±]#˚ dü+‘·øe£ TT rdüTø=qe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
92
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
uÒdt esYÿcÕ|ü⁄ q+<äT Á|ü‹ ˇø£ÿs¡T
#˚jT· e\dæq$ (Do's)
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. Á|ü‹s√E $~Û>± s¡ø£åD Á|ü‹»„ #˚j·Te˝…qT.
10. |üì#˚j·TT düú\eTTqT X¯óÁuÛÑeTT>± ÄsTT˝Ÿ, ÁÊ ˝Ò≈£î+&Ü #·÷&Ée˝…qT.
11. &É+|üs¡¢qT ]ù|s¡T #˚j·TTq|ü&ÉT kÕº|üsY‡ ‘·|üŒìdü]>± ô|≥ºe˝…qT.
12. ã¬ø≥TºqT ˝Ò|æ |üì#˚j·TT#·Tqï|ü&ÉT kÕº|üsY‡ ‘·|üŒìdü]>± ô|≥ºe˝…qT.
13. møÏ«|tyÓT+{Ÿ ô|’øÏ m≈£îÿq|ü⁄&ÉT ‘·|üŒìdü]>± 3 bÕsTT+{Ÿ ø±+{≤øº̆ |ü<ä›‹ì bÕ{Ï+#·e\j·TTqT.
14. ãs¡Te⁄\T m‘·TÔ≥≈£î dü]jÓÆTq ø£+&çwüHé s√|t‡qT eT]j·TT &ç`cÕøÏ˝Ÿ‡qT ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
15. Áy˚˝≤&ÉT ãs¡T|ü⁄ øÏ+<ä |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT eTT+<äT>± s√|tqT &ç`cÕøÏ˝Ÿ‡qT dü]#·÷düTø=ì, e⁄&ÓHé
u≤¢ø˘‡ ô|{Ïºq ‘·s¡Tyê‘· |üì#˚j·Te˝…qT.
16. $TwüHé MT<ä |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT Ç+»Hé kÕºsYº #˚ùd eTT+<äT Ä $TwüHé MT<ä |üì#˚j·TT#·Tqï |òæ≥ºsY,
yÓTø±ìø˘, m\Áø°ºwæj·THé, f…øÏïwæj·THé≈£î #Ó|æŒ#˚j·Te˝…qT.
17. ÁπøHé Ä|üsπ ≥sY dü+ã+~Û‘· |ò≥æ sº Y / f…øï° wæjT· Hé #Ó|Œæ q dæ>ï∑ ˝Ÿ≈î£ nqT>∑TD+>± ÁπøHéqT q&ÉT|üe˝…qT.
18. |üìdüú\eTT˝À f…øÏïwæj·TqT¢ $TwüHé Ä|üπs{Ÿ #˚j·TT#·Tqï|ü&ÉT n‘·ì <ä>∑Zs¡ |üì#˚j·TT ôV≤\Œs¡T¢
$~Û>± #·T≥Tº Á|üø£ÿ\ >∑eTì+#·e\j·TTqT.
19. yÓ*¶+>¥ #˚j·TTq|ü&ÉT u≤´≥Ø ø£HÓø£åHé‘√ bÕ≥T ms¡TÔ ø£HÓø£åHé ≈£L&Ü rdæy˚j·Te˝…qT.
20. f…Æs¡T¢, nôd+_¢+>¥, &çdt e÷+≥*+>¥ #˚j·TT#·Tqï|ü&ÉT #Ó’Hé yê&Ée˝…qT.
21. ‹s¡T>∑T#·Tqï #·Áø£eTT\T eT]j·TT |ü⁄©¢\≈£î ‘·|üŒìdü]>± >±sY¶‡ e⁄+&Ée˝…qT.
22. Á¬>’+&ç+>¥ M˝Ÿ‡ e<ä› |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT ø£+{Ï n<ä›eTT\T, >ö¢E\T ‘·|üŒø£ yê&Ée˝…qT.
23. Áô|wü¬s’CŸ¶ {≤´+≈£î\T, ]»sê«j·TsY‡ yÓ*¶+>¥ #˚j·Te\dæq|ü&ÉT Áô|»sY ]©CŸ #˚j·Te˝…qT. ÄsTT˝Ÿ
{≤´+ø˘‡ nsTT‘˚ ˙{Ï‘√ X¯óÁuÛÑ+ #˚j·Te˝…qT.
96
24. Á|ü‹ yêVü≤qeTT˝À ô|’sY Ábıf…ø£åHé dædüºyéT / n–ïe÷|üø£ j·T+Á‘·eTTqT e⁄+#·e˝…qT.
25. yÓ*¶+>¥ msYÔπøãT˝Ÿ |üìøÏ <ä>∑Zs¡>± ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
26. |üìøÏ dü+ã+~Û‘· ≥÷˝Ÿ‡, *eπsCŸ ô|’|t‡ e÷Á‘·y˚T |üìøÏ ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
27. Ç+»Hé kÕºsYº #˚ùd eTT+<äT Ç+»Hé ÄsTT˝Ÿ, ˙s¡T #Óø˘ #˚j·Te˝…qT.
28. ≥s¡ïsY |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT ø£+{Ï n<ä›eTT\T ‘·|üŒ≈£î+&Ü yê&Ée˝…qT.
29. &√»sY Ç+»qT s¡ìï+>¥˝À e⁄+&É>± |üì #˚jT· e\dæ e∫Ãq|ü⁄&ÉT, >π sY ˝≤ø˘ #˚dqæ ‘·sT¡ yê‘·
e÷Á‘·y˚T |üì yÓTT<ä\T ô|≥ºe˝…qT.
#˚jT· ≈£L&Éì$ (Don's)
30. ô|’ n~Ûø±s¡T\ nqTeT‹ ˝Òì<˚ |üìdü\ú eTTqT e~*ô|{Ïº yÓfifl¯ sê<äT.
31. nqTeT‹+∫q |üìì e÷Á‘·yT˚ #˚jT· e˝…qT.
32. eT‘·TÔ bÕ˙j·TeTT\T, <Ûä÷eTbÕqeTT #˚j·Tsê<äT.
33. \÷E ã≥º\T <Û]ä +#·sê<äT.
34. uÒ]+>∑TqT, n<ä›eTT\qT ªdüT‹Ô‘√µ ø={Ïº rj·Tsê<äT.
35. ø£<Tä \T‘·Tqï yêVü≤qeTT\T mø£ÿsê<äT.
36. &É+|üsT¡ ø±´_Hé ãj·T≥ Á|üj÷· D+ #˚jT· sê<äT.
37. ùd|ò”º u…\Tº ˝Ò≈£î+&Ü m‘·TÔ Á|ü<˚XÊ\˝À |üì#˚j·Tsê<äT.
38. |üì#˚dTü qÔ ï|ü&ÉT nqedüsy¡ TÓ qÆ e÷≥\‘√ ø±\j·÷|üq #˚jT· sê<äT.
39. ∫ø±≈£î‘√, ìÁ<ä eT‘·TÔ‘√ |üì#˚j·Tsê<äT.
40. |üìdüú\eTT˝À ìÁ<äb˛sê<äT.
41. ÁdæŒ+>¥ ˝À&é‘√ e⁄qï |üìì ø±¢+|t #˚j·T≈£î+&Ü |üì#˚j·Tsê<äT.
42. f…Æs¡T˝À e⁄qï >±* rj·T≈£î+&Ü f…Æs¡T $|üŒsê<äT.
43. Áô|»sY˝À ñqï {≤´+ø˘ (πs&çjT˚ ≥sY‡, ôV≤’ Á&Ü*ø˘ {≤´+ø˘, msTTsY {≤´+ø˘) eT÷‘·\T ø±ì, Vü≤√düTqT
>±ì Áô|»sY ]©CŸ #˚jT· ≈£î+&Ü $|üŒsê<äT.
44. dü+ã+<Ûeä TT ˝Òì e´≈£î\Ô T yêVü≤qeTT\T q&ÉT|üsê<äT.
45. nqTeT‹ ˝Ò≈î£ +&Ü Ç‘·sT¡ \T ÁπøHéqT mø£ÿsê<äT.
46. ÁπøHéqT y˚>∑+>± q&ÉT|üsê<äT.
47. ÁπøHéqT q&ÉT|ü⁄‘·Tqï|ü&ÉT ÁπøHé Ä|üπs≥sY Ç‘·s¡T\‘√ e÷{≤¢&Ésê<äT.
48. >∑ì Äes¡D˝À ôd˝Ÿbò˛Hé\T yê&Ésê<äT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
97
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
f…Æs¡T &çkÕà+{Ï¢+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. ô|òsTT˝Ÿ nsTTq f…ÆsYqT eT{Ïº ÄsTT˝Ÿ ˝Ò≈£î+&Ü X¯óÁuÛÑ|üs¡#·e˝…qT.
10. f…sÆ T¡ ˝Àì >±*ì rdæyj ˚ T· e˝…qT.
11. f…Æs¡T˝Àì >±* rdæq ‘·s¡Tyê‘·, f…Æs¡T jÓTTø£ÿ ˝≤ø˘]+>¥ rj·Te˝…qT. ªzµ ]+>¥ ø£{Ÿ #˚dæ
rdæy˚j·Te˝…qT.
12. f…Æs¡TqT &çkÕà+{Ï¢+>¥ yÓTwæHé MT<ä e⁄+∫ &çdtÿ, u…&éw”{Ÿ u≤+&éqT ]eT÷yé #˚j·÷*.
13. f…Æs¡TqT ¬s+&ÉT Á|üø£ÿ\ e⁄qï ôd’&é \T rdæy˚j·Te˝…q.g
14. M˝Ÿ nôd+;¢ u…&éw”{Ÿ u≤+&é ôd’&é qT yÓ’sY Áãwt e⁄qï Vü≤+&é Á¬>’&ç+>¥ $TwüHé‘√ ø°¢Hé #˚j·÷*.
15. Vü‰+&é Á¬>’&ç+>¥ yÓTwæHé‘√ ø°¢Hé #˚j·TTq|ü⁄&ÉT >±>∑÷˝Ÿ, &Édtº|òæ\ºsY, Vü‰+&é >ö¢dt Ä|üs¡Hé
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

105
f…Æs¡TqT e÷s¡TÃq|ü⁄&ÉT
9. yÓTT<ä\T e÷s¡Ãe\dæq f…Æs¡TqT eT{Ïº, ÄsTT˝Ÿ ˝Ò≈£î+&Ü X¯óÁuÛÑeTT #˚j·Te˝…qT.
10. f…sÆ T¡ ˝Àì >±*ì rdæyj ˚ T· e˝…qT.
11. f…sÆ T¡ ˝Àì >±* rdæq ‘·sT¡ yê‘· f…sÆ T¡ jÓTTø£ÿ ˝≤ø˘]+>¥ rj·Te˝…qT. ªzµ ]+>∑TqT ø£{Ÿ#d˚ æ rdæyj ˚ T· e˝…qT.
12. f…Æs¡TqT, f…Æs¡T rj·TT $TwüHé MT<ä e⁄+∫, &çdtÿ,u…&éw”{Ÿ u≤+&éqT rdæy˚j·Te˝…qT.
13. f…Æs¡T≈£î ¬s+&ÉT Á|üø£ÿ\ e⁄qï ôd’&ÉT bòÕ¢+C…dt\qT rdæy˚j·Te˝…qT.
14. møÏÿ+#˚ f…sÆ T¡ u…&wé {” Ÿ u≤+&é, ôd&’ é bÕ¢+C…dqt T #˚‹ Á¬>+’ &ç+>¥ $TwüH‘é √ eT]j·TT yÓs’ ÁY ãwt\‘√ ø°H¢ é #˚j÷· *.
15. #˚‹ Á¬>+’ &ç+>¥ $TwüH‘é √ ø°H¢ é #˚jT· Tq|ü⁄&TÉ , ø£fifl¯ n<ë›\T, &Éd|ºt \æò sº ‡Y #˚‹ >ö¢E\T nÁbÕHé ñ|üj÷Ó –+#·e˝…qT.
f…sÆ T¡ qT møÏÿ+#·T≥ (|ò{
æ +ºÏ >¥ #˚jT· T≥)
1. M˝Ÿ &çdÿt qT ˇø£ Äø±s¡+˝À ñqï d”|¢ sü Y e⁄+#·e˝…qT.
2. yÓTT<ä\T ˇø£ bòÕ+¢ CŸqT &çdÿt MT<ä neTsêÃ*.
3. ‘·sT¡ yê‘· f…sÆ T¡ qT &çdÿt MT<ä neTsêÃ*.
4. f…Æs¡T ô|’q eTs=ø£ bòÕ¢+CŸqT e⁄+#ê*.
5. ˇø£ ª+µ ]+>∑TqT Á>∑÷|t˝Àì e⁄+#·e˝…qT. ‘·s¡Tyê‘· u…&éw”{Ÿ u≤+&ÉTqT neTs¡Ãe˝…qT.
6. ‘·s¡Tyê‘· ˝≤ø˘ ]+>¥qT m<äT¬s<äTs¡T>± ø£≥ºe˝…qT.
7. ¬s+&ÉT ùd|ò”º >=\TdüT\T m<äT¬s<äTs¡T>± ø£≥ºe˝…qT.
8. ‘·sT¡ yê‘· f…sÆ T¡ ˝À nqTeT‹ ñqï+‘· es¡≈î£ >±*ì ì+|üe\j·TTqT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

106
m.dæ. ]ù|sY‡˝À
9. Á|ü‹ ˇø£ÿs¡T m+.$.{Ï.dæ. dü]º|òæ¬ø{Ÿ bı+~ e⁄+&Ée˝…qT. ◊&Ó+{Ï{Ï ø±s¡T¶\T &É÷´{° düeTj·T+˝À
‘·eT‘√ $~Û>± ñ+#·Tø=qe\j·TTqT.
10. nqTeT‹ ˝Òìyês¡T m≥Te+{Ï j·T+Á‘·eTT\qT q&ÉT|ü⁄≥ >±ì, kÕºsºY #˚jT· T≥≈£î Á|üjT· ‹ï+#·T≥ >±ì #˚jT· sê<äT.
11. &É+|üsY Ä|æq yÓ+≥H˚ f…Æs¡¢≈£î Çs¡TyÓ’|ü⁄˝≤ kÕº|üs¡T¢ ô|≥ºe˝…qT.
12. ã¬ø{Ÿ ˝Ò|æq yÓ+≥H˚, ã¬ø{ŸqT ùd|ò”º |æHé ˝Ò<ë ùd|ò”º s√|t <ë«sê ˝≤ø˘ #˚j·Te˝…qT.
13. &É+|üsY Ç+»HéqT πøe\+ ø£+ô|˙ Ä|üπs≥sY ˝Ò<ë yÓTø±ìø˘ e÷Á‘·y˚T kÕºsYº #˚j·Te˝…qT.
14. nqTeT‹ ˝Òì<˚ $TwüH≈é î£ dü+ã+~Û+∫q m\ÁøÏøº ˝£ Ÿ düs÷¡ ÿ´{ŸqT eTT≥ºsê<äT.
15. Ä|üπs≥sY ø±´_Hé MT<ä |üì#˚j·TTq|ü&ÉT ùd|ò”º u…\TºqT ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT. ø±´_Hé MT<ä≈£î
m≈£îÿq|ü⁄&ÉT dü¬s’q ì#ÓÃq yê&Ée˝…qT.
16. ø£+Áô|düsY <ä>∑Zs¡ |üì#˚j·TT≥≈£î dü¬s’q #Óø£ÿ ã\¢qT ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
17. |üìdüú\eTT X¯óÁuÛÑ+>± e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø=qe˝…qT.
18. yê≈£îýéT |ü+|ü⁄q≈£î 3 ø√sY m\ÁøÏºø£˝Ÿ πøãT˝Ÿ yê&Ée˝…qT.
19. HÓÁ’ {ÀCHé >±´dt / m.dæ.>±´dt møÏÿ+∫q|ü&ÉT düs¬ q’ yÓ÷‘ê<äT˝À düs¬ q’ >π CŸ\qT yê&ç ‘·–q C≤Á>‘∑ \Ô· qT rdüTø=qe˝…qT.
20. ô|’ n~Ûø±] Ä»„\qT, dü÷#·q\qT ‘·|Œü ìdü]>± bÕ{Ï+#·e˝…qT.
21. &É÷´{° düeTj·T+˝À ôd˝Ÿb˛ò Hé\qT yê&Ésê<äT.
22. |üì#˚j·TTq|ü&ÉT e´øÏÔ>∑‘· uÛÑÁ<ä‘· bÕ{Ï+#·e\j·TTqT.
23. |üì˝À HÓ’|ü⁄D´‘· eT]j·TT møÏ‡|”]j·THé‡ ñqïyês¡T e÷Á‘·y˚T øÏ¢wüºyÓTÆq |üqT\T #˚j·Te˝…qT.
$T–*q yê]ì n≥Te+{Ï |üqT\≈£î <ä÷s¡eTT>± ñ+#·e˝…qT.
24. |üqT\T #˚j·TTq|ü&ÉT @ø±Á>∑‘·‘√ e⁄+&Ée˝…qT. |üs¡<Ûë´qeTT‘√ |üqT\T #˚j·Tsê<äT.
25. ‘êqT #˚jT· T |üqT\ e\q, ‘·q≈£î >±ì Ç‘·sT¡ \≈£î >±ì Á|üe÷<äeTT ø£\T>∑≈î£ +&Ü #·÷düTø√e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
107
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
Á Ï|tyÓTHé / &É+|tyÓTHé
{
º t
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. n+&ÉsY y˚TH˚»sY / zesYyTÓ Hé / düsê›sY nqTeT‹ Ç∫Ãq Á|ü<X˚ e¯ TT\˝À e÷Á‘·yT˚ ñ+&Ée˝…qT.
10. &É+|tj·÷s¡T¶˝À |üì#˚j·TT &É+|tyÓTHé / Á{Ï|tyÓTHé nìï y˚fi¯˝À¢ $õ˝Ÿ ‘·|üŒ≈£î+&Ü yê&Ée˝…qT
eT]j·TT sêÁ‹ düeTj·T+˝À πs&çj·T+ u…\Tº, $õ˝Ÿ, ˝…’≥T yê&Ée˝…qT.
11. &É+|üsY &É+|æ+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT &É+|üsY >∑{Ïº Á|ü<˚X¯eTT˝À, ˝…e˝Ÿ>± e⁄qï #√≥ Ä|æ &É+|t ÁuÒø˘
y˚dæ, &É+|æ+>¥ #˚j·TTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
12. &É+|tj·÷s¡T¶ ∫e] uÛ≤>∑eTT˝À s¡ø£åDø=s¡≈£î @s¡Œs¡∫q ãsYà jÓTT≈£ÿ m‘·TÔ f…Æs¡Tq≈£î dü>∑uÛ≤>∑eTT
es¡≈£î ˝Ò<ë m{Ïº |ü]dæú‘·T\˝À ãsYà jÓTTø£ÿ m‘·TÔ yÓ&É\TŒ ˇø£ MT≥s¡T≈£î ‘·≈£îÿe ø±≈£î+&Ü ñ
+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
13. &É+|tyÓTHé / Á{Ï|tyÓTHé &É+|tj·÷s¡T¶˝À düTe÷s¡T ¬s+&ÉT MT≥s¡¢ m‘·ÔsTTq Á|ü<˚X¯eTT MT<ä ì\ã&ç
dü÷#·q\T Çe«e˝…qT.
14. &√»sY |üì#˚jT· T Á|ü<X˚ e¯ TT˝À &É+|üsqY T &É+|t #˚jT· T≥≈£î nqTeT‹+#·sê<äT. &É+|æ+>¥ Á|ü<X˚ e¯ TT≈£î
eT]j·TT &√õ+>¥ Á|ü<˚X¯eTTq≈£î eT<Ûä´ <ä÷s¡eTT ø£˙dü+ 15 MT≥s¡T¢ ñ+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
15. &É+|üsY &É+|æ+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT &É+|üsY≈£î <ä>∑Zs¡˝À ì\ã&Ésê<äT.
16. &É+|tj·÷s¡T¶˝À m\¢|ü&ÉT U≤∞>± j·TTqï &É+|üsY\T ˝À&é‘√ ñqï &É+|üsYøÏ <ë] Ç#·TÃq≥T¢
dü÷#·q\T Çe«e˝…qT.
17. &É+|tj·÷s¡T¶˝À <äTeTTà ˝Òe≈£î+&Ü @sêŒ≥T¢ #˚j·Te˝…qT.

110
18. &É+|tj·÷s¡T¶ ¬s’õ+>¥ Áπ>&çj·T+{Ÿ 1 ÇHé 100 ñ+&ÉTq≥T¢ eT]j·TT j·÷s¡T¶ jÓTTø£ÿ ñ|ü]‘·\eTT
düeT‘·\eTT>± ñ+&ç, es¡¸eTT <ë«sê e∫Ãq ˙{Ïì dü]jÓTÆ q $<Û+ä >±, ø±\«\ <ë«sê ãj·T≥≈£î
b˛e⁄q≥T¢ #·÷&Ée˝…qT. &É+|t k˛¢|t MT~øÏ ˙s¡T yÓ[fl &É+|t k˛¢|t &Üý˚Tõ ø±≈£î+&Ü e⁄+&ÉTq≥T¢
#·÷&Ée˝…qT.
19. ô|<ä› es¡¸eTT |ü&çq ‘·sê«‘· dü÷|üsYyÓ’»sY‘√ Á|ü‘˚´ø£eTT>± &É+|tj·÷s¡T¶ ÇHé‡ô|ø£åHé #˚dæ, yê]
nqTeT‹ bı+~ düTs¡ø‘åÏ e· TT>± ñqï≥¢sTT‘˚ &É+|æ+>¥ #˚sTT+#·e˝…qT.
20. nqTeT‹bı+~q yês¡T ‘·|Œü &É+|t j·÷s¡T˝¶ À mes¡÷ ñ+&É≈î£ +&Ü #·÷&Ée˝…qT.
21. &É+|t j·÷s¡T¶˝À dü]jÓÆTq ˝…’{Ï+>¥ ñqï|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T &É+|æ+>¥ #˚j·TT≥≈£î nqTeT‹+#·e˝…qT.
22. $<äT´#·Ã¤øÏÔ Á|üdüs¡D »]π> πøãT˝Ÿ‡ ø±ì, zesY ôV≤&é˝…’Hé ø±ì ñqï≥¢sTT‘˚ Ç+&çj·THé m\ÁøÏºdæ{Ï
s¡÷˝Ÿ‡ Á|üø±s¡eTT 7 MT≥s¡¢ <ä÷s¡+ ø£+fÒ <ä>∑Zs¡≈£î b˛sê<äT.
23. &É+|üsYqT yÓqTø£≈£î rdüTø=qTq|ü⁄&ÉT X¯ã› ôV≤#·Ã]ø£ kÕ<ÛäqeTT eT+∫ kÕeTs¡úéTT ø£*–q$
neTs¡Ãã&ç eT]j·TT sêÁ‹ düeTj·T+˝À &É+|üs¡T¢ |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT <ëìøÏ yÓqTø£ uÛ≤>∑eTT
10 MT≥s¡¢ <ä÷s¡eTT ø£ì|æ+#·T $<ÛäeTT>± ø±+‹e+‘·yÓTÆq ˝…’≥T¢ neTs¡Ãã&çq≥¢sTT‘˚ &É+|æ+>¥≈£î
nqTeT‹+#·e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

111
&ûõ˝Ÿ |òæ*¢+>¥ #˚j·TTq|ü&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. &ûõ˝Ÿ |òæ*¢+>¥ Á|ü<˚X¯eTT e<ä› ÄsTT˝Ÿ >±ì, @ Ç‘·s¡ C≤s¡T&ÉT dü«uÛ≤eeTT >∑\ |ü<ës¡∆eTT\T>±
˝Ò≈£î+&Ü X¯óÁuÛÑeTT>± ñ+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø=qe˝…qT.
10. &É+|üsY Ä|üπs≥s¡T¢ &ûõ˝Ÿ ø=s¡≈£î, &ûõ˝Ÿ |ü+|ü⁄ e<ä›≈£î yÓfi¯ó¢q|ü⁄&ÉT nø£ÿ&ç Äes¡D˝À ñqï≥Te+{Ï
e´≈£î\Ô ≈£î >±ì, |ü+|ü⁄ m<äTs¡T>± e⁄qï dæyTÓ +{Ÿ |æ\s¢ ‡Y ≈£î >±ì Á|üe÷<äeTT »s¡>≈∑ î£ +&Ü &É+|üsq¢¡ T
ì\T|üe˝…qT.
11. nqTeT‹ ˝Òì yêVü≤Hê\qT &ûõ˝Ÿ |ü+|ü⁄ e<ä≈› î£ nqTeT‹+#·sê<äT.
12. &ûõ˝Ÿ |ü+|ü⁄ Äes¡D˝À m\Áø±ºìø˘ edüTeÔ ⁄\T nqTeT‹+#·sê<äT.
13. &ûõ˝Ÿ |ü+|ü⁄ Äes¡D˝À bı>∑Á‘ê>∑T≥ ìùw~Û+#·&ÉyÓTÆq~.
14. nqTeT‹˝Òì e´≈£î\Ô T yêVü≤qeTT\˝À &ûõ˝Ÿ ì+|ü⁄≥≈£î nqTeT‹+#·ã&ÉsT¡ .
15. &ûõ˝Ÿ |ü+|ü⁄ Äes¡D˝À m+&çq#Ó≥T¢, Ä≈£î\T eT]j·TT eT+&˚ dü«uÛ≤eeTT >∑\ edüTÔe⁄\T ˝Ò≈£î+&Ü
X¯óÁuÛÑeTT>± ñ+#·e˝…qT.
16. &ûõ˝Ÿ ì+|ü⁄ø=qT≥≈£î yÓfi‚fl yêVü≤qeTT\T ˇπø ~X¯˝À e÷Á‘·y˚T yÓfi¯fle˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

112
ø£H«˚ j·TsY Ä|üsπ ≥sY
9. ô|’ n~Ûø±s¡T\ nqTeT‹‘√ e÷Á‘·y˚T yê´>∑Hé ˝À&ç+>¥ ÁbÕs¡+_Û+#·e˝…qT.
10. @<ÓH’ ê u…˝Ÿº ]ù|s¡T #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT ]ù|s¡T #˚dTü qÔ ï u…˝Ÿº eT]j·TT <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q u…˝\Ÿº jÓTTø£ÿ
m˝Ÿ.dæ. (˝…H’ é øÏj
¢ T· sY) rdüTø=qï dü÷|üsyY »’Ó sY ˝Òø£ |ò≥æ sº Y #Ó|Œæ q ‘·sT¡ yê‘·H˚ u…˝kŸº ÕºsºY #˚jT· e˝…qT.
11. u…˝Ÿº q&ÉT|ü⁄≥≈£î eTT+<äT ‘·q eTT+<äT ‘·q ‘·s¡Tyê‘· ñqï u…˝Ÿº\ dæ.z.|æ.\qT dü+Á|ü~+∫q
‘·s¡Tyê‘·H˚ ‘·q u…˝Ÿº q&ÉT|üe˝…qT.
12. s¡ø£åD Á|ü<∏äeT+ nì >∑Ts¡TÔ+#·Tø√yê*.
13. \÷E <äTdüT\Ô T <Û]ä +#·sê<äT.
14. ã÷≥T¢, {À|æ ‘·|Œü ø£ <Û]ä +#·e\j·TTqT. sêÁ‹ düeTj·T+˝À ‘·|Œü ìdü]>± ø±´|t˝≤´+|ü⁄ yê&Ée˝…qT.
15. Á&Ó’yé ôV≤&é ÁøÏ+~ qT+&ç >±ì, eT<Ûä´ qT+&ç >±ì <ä÷] ø£H˚«j·TsY u…˝Ÿº <ë≥sê<äT. u…˝Ÿº <ë≥T≥≈£î
@sêŒ≥T #˚dqæ Áø±dt zesYô|’ qT+&ç e÷Á‘·yT˚ <ë≥e˝…qT.
16. ø£<ä\T#·Tqï düeTj·T+˝À j·T+Á‘ê\T ˝Ò<ë ø£H˚«j·TsY u…˝Ÿº s√\sY‡ uÛ≤>±\qT X¯óÁuÛÑ|üs¡#·≈£L&É<äT.
17. ø£H˚«j·TsY u…˝Ÿº ø°¢ì+>¥ u…˝Ÿº n–q|ü⁄&ÉT e÷Á‘·y˚T #˚j·Te˝…qT.
18. Á&Ó’yé ôV≤&é >±sY¶ eT]j·TT fÒ˝Ÿ m+&é >±sY¶ dü]>± ñ+&˚≥T¢ #·÷&Ée\j·TTqT.
19. øö+≥sY y˚{Ÿ e<ä› |üì#˚jT· Tq|ü⁄&ÉT s√|t @yÓTqÆ &Üý˚Tõ nsTTq<˚y÷Ó #·÷düTø=qe\j·TTqT.
20. øö+≥sY y˚{Ÿ ÁπøHé ˝Ò|æq ‘·s¡Tyê‘· <ëìô|’ eTqTwüß\T ñ+&Ésê<äT.
21. øö+≥sY y˚{Ÿ ˝Ò|⁄ü ≥≈£î dü] nsTTq dæ+¢ >¥\qT eT]j·TT ÁπøHéqT yê&Ée˝…qT.
22. \÷|ü⁄ fÒø£|t Áù|ò+ >±sY¶‡ dü]>± e⁄+#·e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
s¡øDå£ dü÷Á‘ê\T bÕ{Ï<ë›+ ` ‘√{Ï yê]ì ≈£L&Ü s¡ø<åÏ ë∆+

113
u…\Tºô|’ø±ì, Å&Ó’yé ôV≤&é\ e<ä› >±ì,
u…\Tº Á&ÉeTTà\ e<ä› bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. dü÷|üsYyÓ’»sY ˝Òø£ #êsY®Vü‰´+&é düeTø£åeTT˝À e÷Á‘·y˚T |üì#˚j·Te˝…qT.
10. \÷E <ädTü \Ô T <Û]ä +#·sê<äT.
11. dü+ã+~Û‘· ø£H˚«j·Ts¡T Ä|üπs≥sY≈£î |üì >∑T]+∫ ‘Ó*j·TCÒdæ, ø£H˚«j·TsY u…˝Ÿº Ä|ü⁄q≥T¢ ìsê∆]+#·T
ø=qe˝…qT.
12. ø£H˚«j·TsY u…˝Ÿº dæ«#Y\ e<ä› u…˝Ÿºô|’ eTqTwüß\T |üì#˚j·TT#·THêïs¡T. u…˝Ÿº ÄHé #˚j·Te<äT› nH˚
uÀs¡Tq¶ T ñ+#·e˝…qT.
13. |òü⁄˝Ÿ ø±sY¶ dæ«#Y\qT Ä|ü⁄#˚dæ, n{Ïº |ü⁄˝Ÿ ø±sY¶ dæ«#Y |üì#˚j·TTqïB ˝Òì~ dü÷|üsY yÓ’»sY /
#êsY®Vü‰´+&é ìsê∆]+#·T≈£îqï ‘·s¡Tyê‘·H˚ |üì yÓTT<ä\T ô|≥ºe˝…qT.
14. sêÁ‹ düeTj·TeTT˝˝À |üì #˚jT· e\dæ e∫Ãq yÓ\T‘·Ts¡T dü]>± e⁄+&ÉTq≥T¢ ìsê∆]+#·Tø√e˝…qT.
15. dü÷|üsYyÓ’»s¡T |üìdüú\eTT e<ä* yÓfi¢̄sê<äT.
16. dü+ã+~Û‘· n~Ûø±] ô|q’ ‘Ó\T|üã&çq |ü<‹∆ä ˝À |üì#˚jT· T#·Tqï≥T¢ ìsê∆]+#·Tø=qe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

114
#·÷{Ÿ ]ù|sY #˚jT· Tq|ü&ÉT
9. s¡ø£åD |ü]ø£s¡eTT˝…’q wüOdt, ôV≤˝…à{Ÿ eT]j·TT &Édtº e÷dtÿ ‘·|üŒìdü]>± <Ûä]+#·e˝…qT.
10. #˚jT· e\dæq |üìì düs¬ q’ |üìeTT≥T¢ yê&ÉT≥ <ë«sê e÷Á‘·yT˚ #˚dæ s¡øD å£ ‘√ |üì |üP]Ô #˚jT· e˝…qT.
11. e<äT\T>± ñqï <äTdüT\Ô T <Û]ä +#·sê<äT.
12. ˝…’Hé øÏ¢j·TsY rdüTø=qe˝…qT.
13. #·÷{Ÿ˝À ñqï u§>∑TqZ T ‘=\–+#·T düeTj·T+˝À ‘·–q C≤Á>∑‘\Ô· T rdüTø=qe˝…qT.
14. ø£{+Ï >¥ »s¡T>∑T#·Tqï|ü&ÉT Ä Á|ü<X˚ e¯ TT˝À n–ï Á|üe÷<äeTT\T »s¡>≈∑ î£ +&Ü C≤Á>∑‘\Ô· T rdüTø√e˝…qT.
15. yÓ*+¶ >¥ »s¡T>∑T düeTj·T+˝À |ü]düse¡ TT\T yÓ\s¶ ≈Y î£ nbÕj·Tø£s+¡ >± ˝Ò≈î£ +&Ü C≤Á>∑‘\Ô· T rdüTø=qe˝…qT.
16. #Ó&bç ˛sTTq uÛ≤>∑eTT\qT ‘=\–+∫q|ü&ÉT m≥Te+{Ï Á|üe÷<äeTT\T »s¡>≈∑ î£ +&Ü düs¬ q’ |ü<‹∆ä ˝À
Ä |üì #˚jT· e˝…qT.
17. Áø=‘·Ô uÛ≤>∑eTT\qT ô|ø’ Ï #˚sy¡ j
˚ T· Tq|ü&ÉT eT]j·TT _–+#·T düeTj·T+˝À Á|üe÷<äeTT\T »s¡>≈∑ î£ +&Ü
dü¬s’q |ü]ø£s¡eTT\ düVü‰j·T+‘√ Áø£eT |ü<ä∆‹˝À |üì #˚düTÔ |üP]Ô s¡ø£åD >∑eTìdü÷Ô |üì#˚j·Te˝…qT.
18. yÓ*+¶ >¥ / ø£{+Ï >¥ »s¡T>∑T düeTj·TeTTq n‹ y˚&>ç ± ñqï edüTeÔ ⁄\ qT+&ç ø±\≈£î+&Ü ‘·–q
s¡ø£åD‘√ |üì#˚j·Te˝…qT.
19. |üì |üP]Ô nsTTq nq+‘·se¡ TT nø£ÿ&ç qT+&ç y˚&>ç ± ñqï |üìøÏsêì edüTeÔ ⁄\qT C≤Á>∑‘>Ô· ±
‘=\–+∫ n–ï Á|üe÷<äeTT\T »s¡>≈∑ î£ +&Ü #·÷&Ée˝…qT.
20. |üì düú\eTT qT+&ç nìï edüTÔe⁄\qT |üP]Ô>± ‘=\–+∫ ˝…’Hé øÏ¢j·TsY yê|üdt #˚dæ ô|’ n~Ûø±s¡T\≈£î
‘Ó*j·T|ü]∫ Ä|üπswüHé≈£î n|üŒ–+#·e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
Á|üXÊ+‘·‘√ |üì#˚<ë›+ ` Á|üe÷<ë\qT ìyê]<ë∆+
115
|ò”&ÉsY yÓTsTT+≥HÓHé‡ #˚j·TTq|ü&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
10. e<äT\T>± e⁄qï <äTdüTÔ\T <Ûä]+#·sê<äT.
11. s¡ø£åD |ü]ø£s¡eTT˝…’q wüOdt, ôV≤˝…à{Ÿ eT]j·TT &Édtºe÷dtÿ ‘·|üŒìdü]>± <Ûä]+#·e˝…qT.
12. ÄsTT˝Ÿ eT]j·TT ÁÊqT X¯óÁuÛ|Ñ ]ü ∫ C≤]|ü&≈É î£ +&Ü ìyês¡D #·s´¡ \T rdüTø=qe˝…qT.
13. ôV≤’ Á&Ü*ø˘ dæd+ºü Áô|wüsqY T |ü]o*+∫ ‘·–q #·s´¡ \T rdüTø=qe˝…qT.
14. dæ>∑ï*+>¥, ùd|ò”º |ü]ø£s¡eTT\T e]ÿ+>¥ ø£+&ûwüHé˝À j·TTqï~ #Óø˘ #˚j·Te˝…qT.
15. Áø£wüsY |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT yê≥sY ÁùdŒ dædüº+ |üì#˚j·TTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
16. yÓ*¶+>¥ eT]j·TT >±´dt ø£{Ï+>¥ |üqT\T »s¡T>∑Tq|ü&ÉT ‘·–q |üP]Ô s¡ø£åD #·s¡´\T rdüTø=qe˝…qT.
17. n–ï Á|üe÷<äeTT dü+uÛÑ$+#·≈£î+&Ü ‘·–q s¡ø£åD #·s¡´\T #˚j·Te˝…qT.
18. bÕ&Ó’q edüTÔe⁄\T rj·TTq|ü&ÉT eT]j·TT Áø=‘·Ô edüTÔe⁄\T _–+∫q|ü&ÉT m≥Te+{Ï Á|üe÷<äeTT
»s¡>∑≈£î+&Ü s¡ø£åD #·s¡´\T rdüTø√e˝…qT.
19. |üì »s¡T>∑T#·Tqï|ü&ÉT ‘√{Ï ø±]à≈£î\≈£î s¡ø£åD $wüj·T+˝À ‘·–q C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø√e˝…qT.
20. j·T+Á‘·eTT\ ô|ø’ Ï yÓfió¯ flq|ü⁄&TÉ ˝Òø£ ~>∑Tq|ü&ÉT C≤]|ü&≈É î£ +&Ü nìï $<Ûeä TT\ s¡øDå£ #·s´¡ \T rdüTø=qe˝…qT.
21. ø£{Ï+>¥ / yÓ*¶+>¥ <ë«sê rdæq y˚&ç edüTÔe⁄\qT ˙{Ï‘√ Äs¡Œe˝…qT.
22. s¡ø£åD ø=s¡≈£î ø£|æ¢+>¥ >±sY¶qT ‘·|üŒìdü]>± _–+#·e˝…qT.
23. d”«j·T s¡ø£åD n+<ä] s¡ø£åD, Ç~ eTs¡Te≈£î
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
s¡øDå£ ˙ø√dü+ ` ñ‘·Œ‹Ô <˚XÊì ø√dü+
116
|ò”&ÉsY ]ù|sY #˚j·TTq|ü&ÉT
5. {À|æ, ã÷≥T¢, j·T÷ìbòÕ+ eT]j·TT &Édtº e÷dtÿ\T ‘·|üŒìdü]>± <Ûä]+#·e˝…qT. sêÁ‹
düeTj·TeTT\+<äT ø±´|t˝≤´+|ü⁄, πs&çj·T+ Áø±dt u…˝Ÿº <Ûä]+#·e˝…qT.
11. nedüs¡eTT nsTTq#√ ˝…’Hé øÏ¢j·TsY rdüTø=qe˝…qT.
12. |ò&” sÉ Y <ëì |ü]düse¡ TT\ <ë«sê Á|üe÷<äeTT\T ˝Ò≈î£ +&Ü ‘·–q #·s´¡ \T rdüTø=qe˝…qT.
13. |üì Á|ü<˚X¯eTT\˝À u§>∑TZ y˚j·T≈£î+&Ü ˝≤Ø eTTø£<ä›eTT≈£î düe÷#ês¡eTT ‘Ó*j·T|ü]∫ n‘·ì
<ë«sê ‘·–q s¡øD å£ qT ø£*Œ+#·Tø=qe˝…qT.
14. ªyÓTHé ÄHé esYÿµ uÀsY¶ ô|≥ºe˝…qT.
15. yÓ*¶+>¥ eT]j·TT ø£{Ï+>¥ |üì »s¡T>∑T düeTj·TeTT˝À n–ï Á|üe÷<äeTT »s¡>∑≈£î+&Ü s¡ø£åD #·s¡´\T
rdüTø=qe˝…qT.
16. |üì nsTTq ‘·s¡Tyê‘· ˝…’Hé øÏ¢j·TsY yê|üdüT #˚j·Te˝…qT.
17. |üìeTT≥¢ <ë«sê s¡ø£åD‘√ ≈£L&çq |üìì #˚j·Te˝…qT.
18. |üì »s¡T>∑T düeTj·TeTT˝À ‘√{Ï ø±]à≈£î\≈£î m≥Te+{Ï nbÕj·TeTT »s¡>∑≈£î+&Ü >∑eTìdüTÔ
‘·–q s¡øD å£ #·s´¡ \T rdüTø=qe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
117
&Édtº düôdŒq¸Hé ø=s¡≈£î
º t
5. {À|æ, ã÷≥T¢, j·T÷ìbòÕ+ eT]j·TT &Édeºt ÷dtÿ ‘·|Œü ìdü]>± <Û]ä +#·e˝…qT. sêÁ‹ düeTj·TeTT\+<äT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
11. u…˝ŸºMT<ä ñqï yê≥sY ÁùdŒ bÕsTT+{Ÿ‡ e<ä› |üì#˚j·TTq|ü&ÉT ø£H˚«j·TsY Ä|üπs≥sY≈£î ‘Ó*j·T|ü]∫,
˝…’Hé øÏ¢j·TsY rdüTø=qe˝…qT.
12. yê≥sY ÁùdŒ Hêõ˝Ÿ‡ e<ä› |üì#˚j·TTq|ü&ÉT dü+ã+~Û‘· Áù|»sY yê˝Ÿ«‡qT eT÷dæ e⁄+#·e˝…qT.
13. Á{≤Hé‡|òüsY bÕsTT+{Ÿ &çXÊÃsY® e<ä› |üì düeTj·T+˝À |üP]Ô s¡ø£åD‘√ eéVü≤]+#·e˝…qT.
14. msTTsY ]d”esY˝À Áô|wüsY #·÷&Ée˝…qT.
15. msTTsY {≤´+ø˘˝À ñqï yê≥sYqT rdæyj ˚ T· e˝…qT.
16. ÁùdŒ f…ÆeTsYqT Ä{À yÓ÷&é˝À e⁄+#·e˝…qT.
17. ø£+Áô|wüsY Ä|òt #˚dæq 10 ì$TwüeTT\ ‘·s¡Tyê‘· ≈£L˝…+{Ÿ yê≥sY ˝…’Hé yê˝Ÿ« Ä|òt #˚j·Te˝…qT.
18. ]©|òt yê˝Ÿ« |üì‘·qeTT ‘·|Œü ìdü]>± |ü]o*+∫, nedüse¡ TT nsTT‘˚ ‘·–q #·s´¡ \T rdüTø=qe˝…qT.
19. d”«j·T s¡ø£åD n+<ä] s¡ø£åD, Ç~ es¡Te≈£î.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
Ç‘·s¡ Ä˝À#·q\T uÛÑ>∑ï+ #˚sTT ` |üì MT<äH˚ eTqdüT \>∑ï+ #˚sTT

118
ø£H˚«j·TsY u…˝Ÿº e÷s¡TÃq|ü&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
11. u…˝Ÿº s√˝Ÿ ‹s¡T>∑T≥≈£î M\T>± nqTyÓq’ $<Û+ä >± ñ+#·e˝…qT.
12. y˚sTT{ŸqT ÁøÏ+<ä≈£î ~+#·T düeTj·TeTT˝À ‘·–q s¡ø£åD #·s¡´\T rdüTø=qe˝…qT.
13. u…˝Ÿº C≤sTT+{Ÿ nsTTq ‘·s¡Tyê‘· ˝…’HéøÏ¢j·TsY yê|üdüT #˚j·Te˝…qT.
14. u…˝Ÿº Á≥j·T˝Ÿ #˚ùd eTT+<äT n+<ä]ì u…˝Ÿº qT+&ç <ä÷s¡eTT>± yÓfi¯óflq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT. ôd’s¡Hé Ç∫Ã
u…˝Ÿº q&ÉT|üe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

119
ø£H˚«j·TsY u…˝Ÿº C≤sTT+{Ï+>¥
5. {À|æ, ã÷≥T¢, j·T÷ìbòÕ+ eT]j·TT &Édºt e÷dtÿ ‘·|Œü ìdü]>± <Û]ä +#·e˝…qT. sêÁ‹ düeTj·TeTT\+<äT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
11. dü+ã+~Û‘· ø£H˚«j·TsY Ä|üπs≥sY≈£î ‘Ó*j·T|ü]∫ ˝…’HéøÏ¢j·TsY rdüTø=qe˝…qT.
12. u…˝Ÿº ø±¢+|t\qT f…Æ{Ÿ>± _–+#·e˝…qT.
13. øö+≥sY yÓsTT{Ÿ ÁøÏ+<ä≈£î C≤s¡≈£î+&Ü dü¬s’q C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø=qe˝…qT.
14. u…˝Ÿºø±¢+|t\T ‘=\–+#·T düeTj·TeTT˝À <ëì MT<ä≈£î mes¡÷ yÓfi¯fl≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·e˝…qT.
15. |üì |üPs¡ÔsTTq ‘·s¡Tyê‘· ˝…’Hé øÏ¢j·TsY ]≥Hé #˚dæ ôd’s¡Hé Ç∫Ã u…˝ŸºqT kÕºsYº #˚j·Te˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
120
yÓT{°]j·T˝Ÿ Á{≤Hé‡b˛sYº #˚j·TTq|ü&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
11. |üP]Ô HÓ’|ü⁄D´+‘√ edüTÔe⁄ C≤s¡≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô>± _–+#ê*.
12. dü¬s’q (dü÷#·q\T) edüTÔe⁄qT ˝Òù|≥|ü&ÉT ÁπøHé Ä|üπs≥sY≈£î düVü≤ø£]+#ê*.
13. eTqTwüß\‘√ #˚j÷· *‡ e∫Ãq|ü&ÉT |üP]Ô s¡øD å£ ‘√ edüTeÔ ⁄ bÕ&Ée≈£î+&Ü |üì#˚j÷· *.
14. edüTÔe⁄ jÓTTø£ÿ ãs¡Te⁄qT ã{Ïº <ëìøÏ ‘·–q Á‘ê&ÉTqT / #Ó’HéqT eT]j·TT dæ¢>¥ ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
15. ÁπøHéqT ñ|üj÷Ó –+#·Tq|ü⁄&ÉT eTT+<äT>± Á&Óe’ sY≈î£ #˚jT· e\dæq |üìì $es¡eTT>± ‘Ó*j·T|üs#¡ e· ˝…qT.
16. ãs¡Te⁄ m‘·TqÔ |ü&ÉT ÁπøHé Á&Óe’ sY≈î£ , ˇø£ÿs¡T e÷Á‘·yT˚ dæ>ï∑ ˝Ÿ <ë«sê #˚jT· e\dæq |üìì $es¡eTT>±
‘Ó*j·T|üs¡#·e˝…qT.
17. yêVü≤q+˝À edüTeÔ ⁄\T ˝À&ÉT/nHé˝À&é #˚jT· Tq|ü⁄&TÉ d”«j·Ts¡øDå£ eT]j·TT edüTeÔ ⁄\ uÛÁÑ <ä‘q· T bÕ{Ïd÷ü Ô |üì#˚j÷· *.
18. <=πs¢ edüTÔe⁄\T (Áø£wüsY s√˝Ÿ, u…˝Ÿº Ø˝Ÿ, ÄsTT˝Ÿ Á&ÉeTTà\T yÓTT<ä\>∑Tq$) Á{≤Hé‡b˛sYº #˚j·TTq|ü&ÉT
n$ ø£<\ä ≈£î+&Ü düs¬ q’ Ø‹˝À neTs¡Ãe˝…qT.
19. kÕe÷qT\‘√ ≈£L&çq yêVü≤q+˝À Á|üj÷· D+ #˚jT· Tq|ü&ÉT yê{Ï <ë«sê Á|üe÷<äeTT\T »s¡>≈∑ î£ +&Ü
C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
121
ø£H˚«j·TsY u…˝Ÿº ø°¢ì+>¥ #˚j·TTq|ü&ÉT
11. |üìeTT≥¢‘√ |üì Á|ü<˚X¯eTTqT #˚s¡Tø√e˝…qT. (‘·≥º #ÓeTàdt eT]j·TT >∑&É¶bÕs¡)
12. |üì#˚ùd≥|ü&ÉT Ç‘·s¡ edüTÔe⁄\T ˝Òø£ u§>∑TZ ô|\¢\T MT<ä |ü&˚ neø±X¯+ e⁄+<√ ˝Ò<√ ì•‘·+>±
>∑eTì+∫ s¡ø£åD‘√ |üì#˚j·Te˝…qT.
13. u…˝Ÿº q&ÉTdüTÔqï|ü&ÉT nC≤Á>∑‘·Ô‘√ u…˝Ÿº MT<ä qT+&ç >±ì ÁøÏ+<ä qT+&ç >±ì <ë≥sê<äT.
14. u…˝Ÿº <ë≥T≥≈£î @sêŒ≥T #˚dqæ e+‘Óq ô|q’ T+&ç e÷Á‘·yT˚ <ë≥e˝…qT.
15. ‹s¡T>∑T#·Tqï eT]j·TT ø£<Tä \T#·Tqï j·T+Á‘·eTT\ e<ä› C≤Á>∑‘‘Ô· √ |ü]düse¡ TT\qT >∑eTìdüTÔ |üì#˚jT· e˝…qT.
16. ‘·&ç Á|ü<˚X¯eTT˝À C≤]|ü&É≈£î+&Ü >∑eTìdüTÔ n‹ C≤Á>∑‘·Ô>± $<ÛäT\qT ìs¡«]Ô+#·e˝…qT.
17. q&ç#˚ u…˝ŸºMT<ä u§>∑TZ y˚j·TTq|ü&ÉT #ÓeTàdt >±ì ‘·≥º >±ì u…˝Ÿº≈£î ‘·>∑\≈£î+&Ü #·÷&Ée˝…qT.
18. @<Ó’q nìyês¡´ |ü]dæú‹˝À |ü⁄˝Ÿø±sY¶ ñ|üjÓ÷–+∫ u…˝Ÿº yÓ+≥H˚ Ä|üe˝…qT. ‘·<äq+‘·s¡eTT
düe÷#ês¡eTT ô|’ n~Ûø±]øÏ ‘·|üŒø£ ‘Ó*j·T|üs¡Ãe˝…qT.
19. Á&Óy’ é j·T÷ì{Ÿ ÁøÏ+<ä \÷|òt fÒø˘ Ä|òt fÒ˝Ÿ m+&é Á&ÉyTé ˝À|ü\ X¯óÁuÛ|Ñ sü T¡ #·T düeTj·TeTT˝À ‘·|Œü ìdü]>± u…˝Ÿº
Ä|æ |ü⁄˝Ÿø±sY¶ y˚dTü ø=ì C.O.P øÏ / |ò≥æ sº ≈Y î£ ‘Ó*j·T|ü]∫ Ä Á|ü<X˚ e¯ TT˝À |üì#˚jT· e˝…qT.
20. |üì |üP]Ô nsTTq ‘·s¡Tyê‘· ø£H˚«j·TsY Ä|üπs≥sYøÏ ‘Ó*j·T|ü]∫ |ü⁄˝Ÿø±sY¶ On #˚j·Te˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
122
yÓ*¶+>¥ / >±´dt ø£{Ï+>¥ #˚j·TTq|ü&ÉT
5. {À|æ, ã÷≥T¢, j·T÷ìbòÕ+ eT]j·TT &Üdtºe÷dtÿ\T ‘·|üŒìdü]>± <Ûä]+#·e˝…qT. sêÁ‹
düeTj·TeTT\+<äT ø±´|t˝≤´+|ü⁄, πs&çj·T+ Áø±dt u…˝Ÿº <Ûä]+#·e˝…qT.
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
11. >±´dt dæ*+&És‡Y jÓTT≈£îÿ yê˝Ÿ« eT]j·TT HêuŸ‡ |ü]o*+∫ #·÷&Ée˝…qT.
12. ‘·|Œü ìdü]>± s¬ >∑÷´˝Ò≥sY‡ jÓTTø£ÿ ©πøJ\T |ü]o*+∫ dü]#˚j÷· *.
13. >±* yÓ\T‘·Ts¡T ñqï Á|ü<X˚ e¯ TT˝À dæ*+&És‡Y ñ+#·e˝…qT.
14. |üì Á|ü<X˚ e¯ TT˝À eT+≥\T ÄπsŒ+<äT≈£î M\T>± ˙fi¯fl ã¬ø{Ÿ, ÇdüTø£ n+<äTu≤≥T˝À e⁄+#·e˝…qT.
15. yÓ*¶+>¥ bÕ¢+{Ÿ jÓTTø£ÿ ø£HÓø£åHé‡ >∑eTì+∫ ôVA˝Ÿ¶sY msYÔ dü]>± uÀ˝Ÿº eT]j·TT q{Ÿ‘√ f…Æ{Ÿ>±
_–+#·e˝…qT.
16. |üì eTT–+∫q ‘·sT¡ yê‘· ©πøJ\T ˝Ò≈î£ +&Ü >±´dt dæ*+&És‡Y jÓTTø£ÿ yê˝Ÿ«\qT f…{Æ Ÿ>± _–+#ê*.
17. |üì#˚j·TTq|ü&ÉT |üP]Ô @ø±Á>∑‘·‘√ Á|üe÷<äeTT\T »s¡>∑≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#ê*.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

123
FOL <ë«sê yê´>∑H\é T ˝À&ç+>¥ #˚jT· Tq|ü&ÉT
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
11. yê´>∑Hé ‘·\T|ü⁄\T eT÷j·TTq|ü&ÉT Á|üe÷<äeTT »s¡>∑≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#·e˝…qT.
12. yê´>∑Hé #Óø˘ #˚j·TTq|ü&ÉT Á{≤ø˘ ˝…’Hé yÓ+≥ C≤Á>∑‘·Ô>± >∑eTìdü÷Ô q&É|üe˝…qT.
13. Á{≤ø˘˝…’HéqT yê´>∑Hé‡ eT<Ûä´ ÁøÏ+<ä uÛ≤>∑eTT qT+&ç <ë≥sê<äT. yê´>∑Hé dü+ã+~Û+∫q |üqT\T
#˚j·TTq|ü&ÉT ø±e\dæq |ü]ø£s¡eTT\‘√ ‘·–q C≤Á>∑‘·Ô\‘√ |üì#˚j·Te˝…qT.
14. yê´>∑Hé ˝À&é #˚j·TTq|ü&ÉT u§>∑TZ ÁøÏ+<ä |ü&É≈£î+&Ü #·÷&Ée˝…qT.
15. ˝À&ç+>¥ »s¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT EOL u…˝Ÿº ø£<*ä ø£qT >∑eTìdü÷Ô u§>∑TôZ |’ qT+&˚ |ü&bç ˛≈£î+&Ü >∑eTìdü÷Ô
‘·–q s¡øD å£ #·s´¡ \T rdüTø=qe˝…qT.
16. ˝À&ç+>¥ düeTj·T+˝À u…˝Ÿº e<ä› |üì#˚j·TTq|ü&ÉT ‘·–q s¡ø£åD |ü]ø£s¡eTT\T ø£*– e⁄+&Ée˝…qT.
17. Á|ü‹ ø±]à≈£î&ÉT |üP]Ô s¡ø£åD u≤<Ûä´‘· eVæ≤dü÷Ô ‘·q |üìì ìs¡«Væ≤+#·e˝…qT.
18. ˝À&ç+>¥ eTTø£<+›ä dü«j·TeTT>± |üì »s¡T>∑T#·Tqï|ü&ÉT ‘√{Ï ø±]à≈£î\ s¡øDå£ qT >∑eTìdü÷Ô u≤<Û´ä ‘·\T
ìs¡«]Ô+#·e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
124
|ü+|ü⁄ Ä|üsπ ≥sY
º t
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
11. ˙{Ï ©πøJ\T |ü]o*+∫ ‘·–q #·s´¡ \T rdüTø=qe˝…qT.
12. |ü]düs¡eTT\qT X¯óÁuÛÑ|üs¡#·e˝…qT.
13. {≤´+ø˘˝À yê≥sY ˝…e˝Ÿ #·÷ùd düeTj·TeTT˝À s¡ø£åD‘√ eéVü≤]+#·e˝…qT.
14. |ü+|t q&ÉT#·T#·Tqï|ü&ÉT uÒ]+>¥˝ÀìøÏ ˙fi¯ófl b˛≈£î+&Ü #·÷&Ée˝…qT.
15. |ü+|ü⁄\qT eT]j·TT |ü+|ü⁄ s¡÷eTTqT m\¢|ü&ÉT |ü]X¯óÁuÛÑeTT>± ñ+#·e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
125
Á{≤|òæø˘ s¡÷˝Ÿ‡
ø±+Á{≤ø˘º yÓV≤æ øÏ˝‡Ÿ bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt bÁ Õø°dº t
á ÁøÏ+<ä ‘Ó\T|üã&çq yêVü≤qeTT\T uÛ≤Ø yêVü≤qeTT\T>± ˝…øÿÏ +#·ã&ÉTqT.
m) {Ï|üŒs¡T¢ / &É+|üs¡T¢ _) Á¬>&És¡T¢ dæ) &√»s¡T¢ 4) yê≥sY eT]j·TT {≤´+ø£s¡T¢
á ÁøÏ+<ä ‘Ó\T|üã&çq yêVü≤qeTT\T ‘˚*ø£bÕ{Ï yêVü≤qeTT\T>± ˝…øÿÏ +#·ã&ÉTqT
m) ø£H˚«j·THé‡ _) J|ü⁄\T dæ) ø£H˚«j·THé‡ ˝≤Ø\T
ìã+<Ûqä \T :
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. >∑ì y˚TH˚»sY nqTeT‹‘√ dü]jÓÆTq Á&Ó’$+>¥ ˝…’ôdqT‡ ñqï e´≈£îÔ\T e÷Á‘·y˚T yêVü≤qeTT\qT >∑ì
|ü]~Û˝À q&ÉT|üe˝…qT.
10. yêVü≤qeTT kÕºs¡Tº #˚j·TTq|ü⁄&ÉT eTT+<äT yêVü≤q j·÷+Á‹ø£ |ü]dæú‹ì eT]j·TT yêVü≤qeTT jÓTTø£ÿ
s¡øDå£ |ü]ø£se¡ TT\T nq>± ÁuÒ≈î£ \T, ˝…≥’ T¢, ]esY‡Vü‰s¡Hé yÓTT<ä\>∑Tq$ |üì#˚jT· Tq≥T¢ ìsê∆]+#·T≈£îqï
‘·sê«‘·H˚ yêVü≤qeTT q&ÉT|üe˝…qT.
11. >∑ì y˚TH˚»s¡T Vü‰˝Ÿs√&ÉT¶ô|’ ìsê∆]+∫q y˚>∑eTT˝À e÷Á‘·y˚T yêVü≤qeTTqT q&ÉT|üe˝…qT.
12. yêVü≤qeTT Vü‰˝Ÿs√&ÉT¶ô|’ q&ÉT#·Tq|ü&ÉT zesYfÒø˘ #˚j·Tsê<äT. @<Ó’Hê |ü]dæú‘·T\˝À zesYfÒø˘
#˚j·Te\dæ e∫Ãq#√ n{Ïº yêVü≤q y˚>∑eTT (eTT+<äT yÓfi¯ófl) >∑+≥≈£î 10 øÏ.MT. e⁄+&çq#√
eT]j·TT m<äTs¡T>± düTs¡øÏå‘·yÓTÆq eT]j·TT nqT≈£L\yÓTÆq Á|ü<˚X¯eTT zesYfÒø˘ #˚j·TT≥≈£î M\T>±
ñqï jÓT&É\ e÷Á‘·y˚T, m<äTs¡T>± yêVü≤qeTT sê˝Ò<äì ìsê∆]+#·Tø=ì zesYfÒø˘ #˚j·Te˝…qT.
13. zesYfÒø˘ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT n{Ïº Á|ü<˚X¯eTT\˝À ìsê∆]+∫q y˚>∑eTT $T+#·sê<äT.
14. zesYfÒø˘ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT Vü‰s¡Hé eT]j·TT dü]jÓÆTq dæ>∑ï˝Ÿ‡qT $~Û>± Çe«e˝…qT.
>∑ì˝À s¡øDå£ dü÷Á‘ê\T ` ãj·T≥ Á{≤|òøæ ˘ s¡÷˝Ÿ‡ bÕ{Ï<ë›+

126
15. yêVü≤qeTT yÓqTø£≈î£ rdüTqÔ ï|ü⁄&TÉ yÓqTø£u≤Û >∑eTT >∑eTì+#·e˝…qT ˝Òø£ kÕŒ≥sY düV‰ü j·TeTT rdüTø=qe˝…qT.
16. {Ï|Œü sY / &É+|üsY &É+|æ+>¥ #˚jT· T Á|ü<X˚ e¯ TT\˝À kÕŒ≥sY dü÷#·q\qT >∑eTì+∫, n{Ïº Á|ü<X˚ e¯ TT\˝À
e÷Á‘·y˚T &É+|æ+>¥ #˚j·Te˝…qT.
17. {Ï|Œü sY / &É+|üsY cÕe˝Ÿ e<ä› ˝À&ç+>∑T≈£î e∫Ãq|ü⁄&ÉT ≈£L´|ü<‹∆ä bÕ{Ï+∫ ˝À&ç+>¥ #˚sTT+#·e˝…qT.
18. {Ï|üŒsY Á&Ó’esY nedüs¡yÓTÆq|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T ø±´_Hé qT+&ç ÁøÏ+<ä≈£î ~>∑e˝…qT.
19. dü÷#·q˝À @<˚ì ns¡eú TT ø±ì m&É\ ˝Ò<ë @<˚ì Á|üe÷<ä |ü]dæ‹ú ì >∑eTì+∫q m&É\ yÓ+≥H˚
ô|’n~Ûø±]øÏ ‘Ó*j·TCÒj·Te˝…qT.
20. ‘˚*ø£bÕ{Ï yêVü≤qeTT\qT ìπs•∆ +∫q Á|ü<X˚ e¯ TT\˝À eT]j·TT düTs¡ø‘åÏ y· TÓ qÆ Á|ü<X˚ e¯ TT\˝À e÷Á‘·yT˚
bÕ]ÿ+>¥ #˚j·Te˝…qT.
21. |ü]$T‹øÏ $T+∫ ãs¡Te⁄qT yêVü≤qeTT\˝À nqTeT‹+#·sê<äT.
22. ≈£L&É*˝À eT]j·TT Áø±dæ+>∑T e<ä› ìπs•∆ +∫q eT]j·TT dü÷∫+∫q y˚>|∑ ]ü $T‹ì bÕ{Ï+#·e˝…qT.
»qs¡˝Ÿ :
23. ‘˚*ø£bÕ{Ï yêVü≤qeTT\T sπ &çjT· +‘√ ≈£L&çq mÁs¡C+… &Ü bÕ¢wsü Y ˝≤´+|ü⁄\‘√ e÷Á‘·yT˚ >∑ì |ü]~Û˝À
q&ç|æ+#·e˝…qT.
24. Vü‰˝Ÿs√&ÉT¶ô|’ dü÷∫+∫q s¡ø£åDdü÷Á‘·eTT\qT ‘·|üŒìdü]>± bÕ{Ï+#·e˝…qT.
25. yêVü≤qeTT ì\T|ü⁄q|ü&ÉT ‘·|üŒìdü]>± ªkÕº|üsY‡µ ñ|üjÓ÷–+#·e˝…qT.
26. &É÷´{° düeTj·T+˝À >∑ì Äes¡D˝À ìÁ~+#·sê<äT.
27. yêVü≤qeTT q&çù| düeTj·T+˝À ôd˝Ÿbò˛Hé ñ|üjÓ÷–+#·≈£L&É<äT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
127
&Á ç˝Ÿ yêVü≤qeTTqT q&çù| Å&Ó’esY
1. nqTeT‹ ˝Òì e´≈£î\Ô T >∑ì˝ÀìøÏ >±ì >∑ì |ü ]düsê\˝ÀøÏ >±ì Á|üy•˚ +#·sê<äT.
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. &É÷´{° düeTj·T+˝À ◊&Ó+{Ï{Ï ø±s¡T\¶ T ‘·|Œü ìdü]>± ‘·eT yÓ+≥ e⁄+#·Tø√e\j·TTqT.
10. Á&ç*¢+>¥ #˚j·TT @]j·÷ eT]j·TT |ü]düsê\T eTT+<äT>±H˚ ‹]– #·÷düTø=qe˝…qT. @]j·÷
˝…e˝Ÿ>± e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷düTø=qe˝…qT.
11. &É÷´{° düeTj·÷\˝À Á&ç*¢+>¥ @]j·÷˝À ≈£Ls¡TÃ+&ÉT≥ eT]j·TT |ü&ÉTø=ì ìÁ~+#·T≥ #˚j·Tsê<äT.
12. Á&ç*¢+>¥ @]j·÷˝À ‘·–q+‘· yÓ\T‘·Ts¡T e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
13. yêVü≤qeTT kÕºsYº #˚j·TT≥≈£î eTT+<äT yêVü≤q j·÷+Á‹ø£ |ü]dæú‹ì eT]j·TT yêVü≤qeTT jÓTTø£ÿ
s¡øDå£ |ü]ø£se¡ TT\T nq>± ÁuÒ≈î£ \T, ˝…≥’ T¢, ]esY‡Vü‰s¡Hé yÓTT<ä\>∑Tq$ |üì#˚jT· Tq≥T¢ ìsê∆]+#·T≈£îqï
‘·sê«‘·H˚ yêVü≤qeTT q&ÉT|üe˝…qT.
Á&ç*¢+>¥ #˚j·TT≥≈£î eTT+<äT Á&Ó’esY bÕ{Ï+#·e\dæq ìj·Te÷\T :
15. bÕ]ÿ+>¥ ÁuÒø˘ ªÄHéµ #˚j·Te˝…qT.
16. π>sY wæ|òæº+>¥ *esY π>sY˝À y˚j·Te˝…qT.
17. ôV’≤Á&Ü*ø˘ π>sY ªÄHéµ˝À y˚j·Te˝…qT.
18. ÄøÏ‡˝Ò≥sY πsdt #˚j·Te˝…qT.
19. Á&Ó’esY d”≥T˝ÀH˚ e⁄+&Ü*.
&Á *ç +¢ >¥ nsTTq ‘·sT¡ yê‘· &Á e’Ó sY bÕ{Ï+#·e\dæq ìj·Te÷\T :
20. ÄøÏ‡˝Ò≥sY πsdt #˚j·T&É+ ‘·–Z+#ê*.
21. π>sY wæ|ü⁄º+>∑T≈£î *esYqT q÷´Á≥˝Ÿ bıõwüHé˝ÀìøÏ e÷s¡Ãe˝…qT.
128
22. ôV’≤Á&Ü*ø˘ π>sY *esY ªÄ|òtµ bıõwüHé˝À e÷s¡Ãe˝…qT.
23. bÕ]ÿ+>¥ ÁuÒø˘ ]©CŸ #˚j·Te˝…qT.
Á&ç˝ŸqT e÷]Ã+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT Á&Ó’esY, Á&ç\¢sY Ç#Ã̊ dæ>∑ï˝Ÿ‡qT bÕ{Ï+#·e˝…qT :
24. ˇø£ Vü‰s¡qT ÇùdÔ eTT+<äT≈£î yÓfi¯fle˝…qT.
25. ¬s+&ÉT Vü‰s¡Hé\T ÇùdÔ yÓqTø£≈£î yÓfi¯fle˝…qT.
26. ˇø£ Vü‰s¡Hé ÇùdÔ q&ÉT|ü⁄‘·Tqï yêVü≤q+ Ä|üe˝…qT.
27. Á&ç\¢sY yêVü≤qeTTq≈£î yÓqTø£uÛ≤>∑+˝À m&ÉeT Á|üø£ÿq e⁄+&Ée˝…qT.
28. ôV≤\ŒsY yêVü≤qeTTq≈£î yÓqTø£ uÛ≤>∑+˝À ≈£î&çyÓ’|ü⁄ qT+&ç Á&Ó’esY≈£î, Á&ç\¢sY≈£î eT<ä´ dü÷#·q\T
Çe«e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

129
&Á ˝ç Ÿ ôV≤\ŒsY bÕ{Ï+#·e\dæq
ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. &É÷´{° düeTj·T+˝À ◊&Ó+{Ï{Ï ø±s¡T\¶ T ‘·|Œü ìdü]>± ‘·eT yÓ+≥ e⁄+#·Tø√e\j·TTqT.
11. Á&Ó’esY eT]j·TT Á&ç\¢sY jÓTTø£ÿ ÄBÛqeTT˝À ñ+&ç yê] dü÷#·q\ y˚Ts¡≈£î |üqT\T ìs¡«Væ≤+#ê*.
12. á Ç<ä›] nqTeT‹ ˝Ò≈£î+&Ü yπ̊s Á|ü<˚X¯eTT\≈£î yÓfi¢̄&É+, yπ̊s |üqT\T #˚j·T&É+, Á&ç\T¢qT e~*
yÓfi¯fl&É+ e+{Ï |üqT\T #˚j·T≈£L&É<äT.
13. Á&ç˝Ÿ $TwüHé e÷]Ã+>¥ #˚j·TT düeTj·T+˝À Á&ç˝Ÿ$TwüHé yÓqTø£ uÛ≤>∑eTT˝À ≈£î&çyÓ’|ü⁄q≈£î Á&Ó’esY≈£î
eT]j·TT Á&ç\¢sY≈£î ø£ì|æ+#·T $<Ûä+>± e⁄+&ç yê]s¡Te⁄]øÏ eT<Ûä´ ˇø£] dü÷#·q\T Ç+ø=ø£]øÏ
düŒwü+º >± ‘Ó*j·TCÒj÷· *.
14. Á&ç*¢+>¥ »]π> düeTj·T+˝À Á&ç˝Ÿ yêVü≤qeTTq≈£î $~Û>± kÕº|üsY (z≥T) neTs¡TÃø=qe˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3
>√s¡+‘· •ø£Då ` ø=+&É+‘· s¡øDå£

130
Á&ç\¢s¡T¢ bÕ{Ï+#·e\dæq
ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
7. ‘·q e´øÏ>Ô ‘∑ · s¡øD
9. Á&ç*+¢ >¥ #˚jT· T @]j·÷ eT]j·TT |ü]düsê\T eTT+<äT>±H˚ ‹]– #·÷düTø=qe\j·TTqT.
11. Á&ç*¢+>¥ @]j·÷˝À ‘·–q+‘· yÓ\T‘·Ts¡T e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
12. dæ>∑ï˝Ÿ Ç#˚Ã Vü‰s¡Hé dü]>± |üì#˚j·TT#·Tqï~ ˝Òì~ #·÷düTø=qe˝…qT.
&Á *ç +¢ >¥ #˚jT· T≥≈£î eTT+<äT bÕ{Ï+#·e\dæq ìj·Te÷\T :
12. ø£+Áô|wüsY ÄHé #˚j·T≈£î eTT+<äT ªzµ Áô|wüsY˝À e⁄+&ÉTq≥T¢ #·÷&Ée˝…qT.
13. Á&ç˝Ÿ Ä|üπs≥sY ø£+Áô|wüsY ÄHé #˚j·TTq|ü⁄&ÉT ø£+Áô|wüsY ÄHé Ä|òt dæ«#Y ÄHé˝À e⁄+#·e˝…qT.
14. Ç–ïwæj·THé ªø°µ ≥sYï #˚dæ Áô|dt ã≥Hé‘√ ÄHé #˚j·Te˝…qT.
2
15. ø£+Áô|wüsY msTTsY π>CŸ ªzµ Áô|wüsY qT+&ç 14Kg/Cm Áô|wüsY es¡≈£î e∫Ãq ‘·s¡Tyê‘· Á&ç*¢+>¥
#˚j·TT≥ yÓTT<ä\T ô|≥ºe˝…qT.
16. Hê\T>∑T C≤ø˘\ düVü‰j·TeTT‘√ Á&ç\T¢qT ˝…e˝Ÿ #˚düTø=qe\j·TTqT.
17. Á&ç˝Ÿ e÷dtº Vü‰jÓTdtº #˚dæ ˝≤ø˘ |æHé y˚j·Te\j·TTqT
18. Á&ç˝Ÿsê&éqT bÕsTT+{Ÿ bıõwüHé˝À ô|{Ïº |ò”&ç+>¥ Ç∫Ã u≤≥yéT MT<ä Ä–q ‘·s¡VüQyê‘· s=fÒwüHé
Çdü÷Ô yÓT\¢ yÓT\¢>± |ò”&ç+>¥ Çdü÷Ô Á&ç*¢+>¥ #˚j·Te˝…qT.
19. &Édtº ˝Ò≈£î+&Ü e⁄+&É&ÜìøÏ yê≥sY |ü+|ü⁄ ªÄHéµ #˚j·Te\j·TTqT.

131
20. Vü≤√˝Ÿ Á&ç*¢+>¥ düeTj·T+˝À ø£+Áô|wüsY @sTTsY Áô|wüsY‘√ Vü≤√˝ŸqT ø°¢Hé #˚dü÷Ô ∫es¡˝À ˇø£kÕ]
@sTTsY ø£+Áô|wüsY‘√ Vü≤À˝Ÿ˝À ø£{Ï+>¥‡ ˝Ò≈£î+&Ü ø°¢Hé #˚j·Te\j·TTqT.
21. |ò”&éqT ]esY‡ #˚dæ sê&éqT ãj·T≥≈£î rj·Te˝…qT.
Á&ç˝Ÿ j·T+Á‘·eTTqT e÷]Ã+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT Á&ç\¢sY Å&Ó’esY≈£î Ç#Ã̊ dæ>∑ï˝Ÿ‡ :
22. ˇø£ Vü‰s¡qT ÇùdÔ eTT+<äT≈£î yÓfi¯fle˝…qT.
23. ¬s+&ÉT Vü‰s¡Hé\T ÇùdÔ yÓqTø£≈£î yÓfi¯fle˝…qT.
24. ˇø£ Vü‰s¡Hé ÇùdÔ q&ÉT|ü⁄‘·Tqï yêVü≤q+ Ä|ü\j·TTqT.
25. Á&ç\¢sY yêVü≤qeTTq≈£î yÓqTø£uÛ≤>∑+˝À m&ÉeT Á|üø£ÿq ñ+&Ée˝…qT.
26. ôV≤\ŒsY yêVü≤qeTTq≈£î yÓqTø£uÛ≤>∑+˝À ≈£î&çyÓ’|ü⁄ qT+&ç Á&Ó’esY≈£î, Á&ç\¢sY≈£î eT<Ûä´ dü÷#·q\T
Çe«e˝…qT.
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

132
CONTENTS
Sl.No. TITLE NAME Page No.
01. >∑ì˝À |üì#˚j·TT Á|ü‹ ø±]à≈£î&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 1

02. dü÷|üsYyÓ’»sY bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 2`3
03. Á&ç˝Ÿ Ä|üπs≥sY bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 4
04. Á&ç˝Ÿ e÷]Ã+>¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT, Á&ç*+¢ >¥ #˚jT· Tq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°dº t 5
05. Á&ç˝Ÿ $TwüHé {ÀsTT+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 6
06. Á&ç˝Ÿ Ä|üπs≥sY‡ eT]j·TT πøãT˝Ÿ u≤jYT‡ Á&ç*¢+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT 7
07. cÕe˝Ÿ Ä|üπs≥sY bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 8`10
08. 5 eT]j·TT 10 ≈£L´_ø˘ MT≥sY cÕe˝Ÿ‡ q&ç|+æ #·Tq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°dº t 11`13
09. 85{Ï &É+|üsY Ä|üπs≥s¡T¢ bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 14`16
10. zesYã¬s¶Hé &É+|æ+>¥ ñ|ü]‘·\eT+<äT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 17
11. &É+|üs¡T Vü‰˝Ÿ s√&ÉT¶ MT<ä q&ÉT#·Tq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 18
12. &É+|üs¡T nHé˝À&ç+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 19
13. zdæ|æ`3˝À &É+|tj·÷sY¶‡ eT]j·TT Áø£wüsY‡ e<ä› Á|üe÷<ë\T »s¡>∑≈£î+&Ü 20
e⁄+&ÉT≥≈£î bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
14. Á&Ü>¥˝…’Hé $TwüHé q&ÉT#·Tq|ü&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 21`22
15. Á&Ü>¥˝…’Hé $TwüHé |æ{Ÿ u≤≥yéT˝À |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT ø±]à≈£î\T 23`24
16. mø˘‡b˛¢õyé ø±´]j·TsY‡ bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 25`27
17. mø˘‡b˛¢õyé #ê]®+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 28
18. mø˘‡b˛¢õyé Á≥ø˘qT ø√˝Ÿu…+#Y eT]j·TT z._. sê´+|ü⁄\ô|’ møÏÿ+#˚≥|ü&ÉT 29
19. u≤¢dæº+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 30
20. zdæ|æ`3 ÁbÕC…≈£îº˝À >±´\Ødt MT<ä Á&ç*¢+>¥, u≤¢dæº+>¥ eT]j·TT ˝À&ç+>¥ 31`32
#˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
21. mø˘‡b˛¢&ÉsYqT ñ|üjÓ÷–+#˚≥|ü&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 33
22. zô|Héø±düTº˝Àì uÛ≤Ø j·T+Á‘·eTT\j·T+<äT eT]j·TT $$<Ûä Á|ü<˚X¯eTT\˝À 34`36
n–ïÁ|üe÷<äeTT\T »]–q|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt
23. »˝≤¢s¡+ bÕ‘· |ü+|tVü≤ÖCŸ uÀsY Vü≤√˝Ÿ‡ <ä>∑Zs¡ bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|t ÁbÕø°ºdt 37
24. ô|’|ü⁄˝…’qT |üqT\T #˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 38
25. ø√˝Ÿu…+#Y, ø√˝Ÿj·÷s¡T¶\ e<ä› eT+≥\T ÄπsŒ+<äT≈£î rdüTø√e\dæq C≤Á>∑‘·Ô\T 39
26. uÀsYVü≤√˝Ÿq+<äT düuŸyÓT]‡ãT˝Ÿ |ü+|ü⁄\T ~+#·Tq|ü⁄&ÉT eT]j·TT ô|’øÏ rj·TTq|ü⁄&ÉT 40`41
27. ø√˝Ÿj·÷s¡T¶˝À bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 42
:: 2 ::
28. n–ïì Äs¡TŒ≥≈£î bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 43`45

29. ÄsY.õ. zdæ|æ`3 yÓTÆHé˝À >±´\Ø‘√ ≈£L&çq ø√˝Ÿu…+#Y˝À |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT 46`48
30. &√»sY q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&ÉT rdüTø√e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 49`51
31. yÓ÷{≤sY Áπ>&ÉsY q&ÉT|ü⁄q|ü&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 52`53
32. yê≥sY {≤´+ø£s¡T Ä|üπs≥sY‡ bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 54
33. yÓ÷{≤sY yÓVæ≤øÏ˝Ÿ Á&Ó’es¡T¢ bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 55`56
34. ÁπøHé Ä|üπs≥sY bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 57`69
35. Áô|’y˚≥T J|ü⁄ Á&Ó’es¡T¢ bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 70
36. Á{≤ø£ºsY q&ÉT|ü⁄q|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 71`72
37. dæ$˝Ÿ s√&ÉT¶ Áø±dæ+>¥ π>≥¢ e<ä› ìj·T$T+#·ã&çq ø±]à≈£î\T 73
38. »˝≤¢s¡+ #Óø˘b˛dtº, ø±+Á{≤øº̆ yêVü≤qeTT\ Á{≤|òæø˘ s¡÷˝Ÿ‡ 74`75
39. ô|ò’sY møÏ‡{Ï+>¥«wüsY‡ yÓTsTT+f…HÓHé‡ eT]j·TT HEMM \ô|’ neTs¡TÃq|ü⁄&ÉT rdüTø√e\dæq C≤Á>∑‘·Ô\T 76`77
40. m\Áø°ºwæj·THé bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 78
41. $<äT´‘·TÔ ì\T|ü⁄≥≈£î bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 79
42. dæ«#Y‡/Á{≤Hé‡bòÕs¡àsY‡/kÕºs¡ºsY‡/yÓ÷{≤sY‡/˝…’{Ï+>¥ ≥esY‡ Á{≤Hé‡b˛]º+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT 80
43. $<äT´‘·TÔ BbÕ\T >∑\ zesY ôV≤&é˝H’… é 230V˝À |üì#˚jT· Tq|ü⁄&TÉ bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°dº t 81
44. Á&ç*+¢ >¥ j·T+Á‘·eTT˝À e#·TÃ kÕ<Ûës¡D ]b˛s¡T\º ≈£î bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°dº t 82
45. Á&ç˝Ÿ j·T+Á‘·eTT C≤ø˘qT e÷s¡TÃq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 83
46. Á&ç˝Ÿsê&é e÷dtº qT+&ç |ü&çb˛sTTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 84
47. Á&ç˝Ÿsê&é ø£s√»˝Ÿ Áu≤¬ø{Ÿ qT+&ç, ˝À&ÉsY u≤ø˘‡ qT+&ç ãj·T≥≈£î e∫Ãq|ü⁄&ÉT 85
48. Á&ç˝Ÿ ÄsTT˝Ÿ ô|’|ü⁄\T e÷s¡TÃq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 86
49. Á&ç˝Ÿ j·T+Á‘·eTT˝À ÄsTT˝Ÿ ì+|ü⁄q|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 87
50. Á&ç˝Ÿ j·T+Á‘·eTT˝À Á{≤ø˘ #ÓsTTHé ãj·T≥|ü&çq|ü⁄&ÉT 88
51. ôV’≤Á&Ü*ø˘ cÕe˝Ÿ‡ s√Eyê] yÓT+f…HÓHé‡ eT]j·TT ôV’≤Á&Ü*ø˘ dæ*+&ÉsY, ã¬ø{Ÿ, 89`90
Vü≤√dtô|’|ü⁄\T, ≥÷‘Y bÕsTT+{Ÿ\T e÷s¡TÃq|ü⁄&ÉT, Á{≤ø˘#Ó’Hé ]ù|s¡T #˚j·TTq|ü⁄&ÉT
52. ø±«Ø˝À cÕe˝Ÿ‡ yÓTsTT+f…HÓHé‡ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 91
53. j·T+Á‘·eTT\ô|’ >±ì ˝Ò<ë ñ|üø£s¡DeTT\ô|’ >±ì yÓ*¶+>¥ |üqT\T »s¡T>∑Tq|ü⁄&ÉT 92
:: 3 ::
54. s√|t cÕe˝Ÿ ]ù|s¡T #˚j·TT≥≈£î bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 93`95
55. uÒdtesYÿcÕ|ü⁄ q+<äT Á|ü‹ ˇø£ÿs¡T bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 96`97
56. &çdÿt \T, bòÕ+¢ CŸ\T, ;&ûu≤´+&é w”{Ÿ\T ø°ì¢ +>¥ #˚jT· T≥≈£î bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°dº t 98
57. eTqTwüß\‘√ &É+|üsY f…ÆsY $|üq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 99
58. 85{Ï &É+|üsY Á{≤Hé‡$TwüHé rj·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 100
59. Ç+»Hé rj·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 101
60. &É+|üsY Ç+»Hé $|üq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 102
61. 35{Ï &É+|üsY Á{≤Hé‡$TwüHé rj·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 103
62. &É+|üsYô|’ kÕ<Ûës¡D ]ù|s¡T\T #˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 104
63. f…Æs¡T &çkÕà+{Ï¢+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 105
64. f…Æs¡TqT e÷s¡TÃq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 106
65. m.dæ. ]ù|sY‡˝À bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 107
66. Ä\ºsYH˚≥sY f…dæº+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 108
67. u≤´≥Ø s¡÷eTT˝À |üì#˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 109
68. Á{Ï|tyÓTHé / &É+|tyÓTHé bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 110`111
69. &ûõ˝Ÿ |òæ*¢+>¥ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 112
70. ø£H˚«j·TsY Ä|üπs≥sY bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 113
71. u…\Tºô|’ ø±ì, Á&Óy’ é ôV≤&é\ e<ä>› ±ì, u…\Tº Á&ÉeTTà\ e<ä› bÕ{Ï+#·T ø√&é Ä|t ÁbÕø°dº t 114
72. #·÷{Ÿ ]ù|sY #˚j·TTq|ü&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 115
73. |ò”&ÉsY yÓTsTT+≥HÓHé‡ #˚j·TTq|ü⁄&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 116
74. |ò”&ÉsY ]ù|sY #˚j·TTq|ü&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 117
75. &Édtº düôdŒq¸Hé ø=s¡≈£î bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 118
76. ø£H˚«j·TsY u…˝Ÿº e÷s¡TÃq|ü&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 119
77. ø£H˚«j·TsY u…˝Ÿº C≤sTT+{Ï+>¥ bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|ò” ÁbÕø°ºdt 120
78. yÓT{°]j·T˝Ÿ Á{≤Hé‡b˛sYº #˚j·TTq|ü&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 121
79. ø£H˚«j·TsY u…˝Ÿº ø°¢ì+>¥ #˚j·TTq|ü&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 122
80. yÓ*¶+>¥ / >±´dt ø£{Ï+>¥ #˚j·TTq|ü&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 123
81. FOL <ë«sê yê´>∑Hé\T ˝À&ç+>¥ #˚j·TTq|ü&ÉT bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 124
82. |ü+|ü⁄ Ä|üπs≥sY bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 125
83. Á{≤|òæø˘ s¡÷˝Ÿ‡ ` ø±+Á{≤øº̆ yÓVæ≤øÏ˝Ÿ‡ bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 126`127
84. Á&ç˝Ÿ yêVü≤qeTTqT q&çù| Á&Ó’esY bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 128`129
85. Á&ç˝Ÿ ôV≤\ŒsY bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 130
86. Á&ç\¢s¡T¢ bÕ{Ï+#·e\dæq ø√&é Ä|òt ÁbÕø°ºdt 131`132
u…’ Äs¡¶sY
y˚TH˚»sY
zdæ|æ`3

Code of Practice - New PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Code of Practice - New PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Code of Practice - New PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

>∑ì˝À |üì#˚jT· T |

#Ó≥q¢ T ô|+#·T<ë+ ` zCÀHé bıs¡qT ø±bÕ&ÉT<ë+

eTq s¡øDå£ Ò eTq Ä<Ûës¡+ ` ì+|ü⁄<ë+ q\¢ u+>±s¡+

s¡ø£åD ˝Ò≈£î+fÒH˚ uÛÑj·T+ ` s¡ø£åD e⁄+fÒ nuÛÑj·T+

>∑ì˝À s¡øDå£ dü÷Á‘ê\T ` ãj·T≥ Á{≤|òøæ ˘ ìã+<Ûqä \T bÕ{Ï<ë›+

$<äT´‘·TÔqT bı<äT|ü⁄ #˚j·T+&ç ` $|ü‘·TÔqT n<äT|ü⁄ #˚j·T+&ç

eè‹Ô •ø£Då ` ø±]à≈£îì s¡øDå£

m\¢|ü&ÉT C≤Á>∑‘·Ô>± e⁄+&É≥y˚T ` s¡ø£åD jÓTTø£ÿ yÓTT<ä{Ï \ø£å´+

n\es¡TÃø√ s¡øDå£ dü÷Á‘ê\T ` ã\|üsT¡ Ãø√ ˙ Áã‘·T≈£î e÷sêZ\T

Á|ü|+ü #·+ ˇø£ düT+<äs¡ rs¡+ ` ø±\Twü´+ rs¡ì XÊ|ü+

Áø£eT•ø£Då >∑\ ø±]à≈£î\T ` <˚Xu¯ øÑÛ >ÔÏ \∑ ôdì’ ≈£î\‘√ düe÷q+

>∑ì˝À nÁX¯<ä› #˚j·T≈£î ` ‘·\ô|’ {À|” rj·T≈£î

düeTj·T bÕ\q bÕ{Ï+#·T<ë+ ` s¡øDå£ ‘√ |üì#˚<ë›+

eTq s¡øDå£ Ò eTq Ä<Ûës¡+ ` ì+|ü⁄<ë+ q\¢ u+>±s¡+

s¡øDå£ ‘√ |üì#˚<ë›+ ` \øå±´ìï kÕ~Û<ë∆+

s¡øDå£ ô|’ u≤<Û´ä ‘· ø=+<ä]~ ø±<äT ` n+<ä]~

|ü≥Tº<ä\ e⁄+fÒ kÕ~Û+#·˝Òì~ @B ˝Ò<äT.. |üì˝ÀHÓ’Hê, #·<äTe⁄˝ÀHÓ’Hê, s¡ø£åD˝ÀHÓ’Hê

s¡øDå£ ô|’ u≤<Û´ä ‘· ø=+<ä]~ ø±<äT ` n+<ä]~

s¡øDå£ ‘√ |üì#˚<ë›+ ` \øå±´ìï kÕ~Û<ë∆+

s¡øDå£ ‘√ |üì#˚<ë›+ ` \øå±´ìï kÕ~Û<ë∆+

>∑ì˝À nÁX¯<ä› #˚j·T≈£î ` ‘·\ô|’ {À|” rj·T≈£î

>√s¡+‘· •ø£Då ` ø=+&É+‘· s¡øDå£

|ü≥Tº<ä\ e⁄+fÒ kÕ~Û+#·˝Òì~ @B ˝Ò<äT, |üì˝ÀHÓ’Hê, #·<äTe⁄˝ÀHÓ’Hê, s¡ø£åD˝ÀHÓ’Hê

s¡øDå£ ô|’ u≤<Û´ä ‘· ø=+<ä]~ ø±<äT ` n+<ä]~

&É÷´{° J‘êìïdüT+Ô ~ ` ùd|òº” J$‘êìïdüT+Ô ~

#Ó≥q¢ T ô|+#·T<ë+ ` zCÀHé bıs¡qT ø±bÕ&ÉT<ë+

s¡ø£åD ˝Òì<˚ ñ‘·Œ‹Ô ˝Ò<äT ` ñ‘·Œ‹Ô ˝Òì<˚ Á|ü>∑‹ ˝Ò<äT

\ø£\å ø£Hêï s¡øDå£ $Tqï

>√s¡+‘· •ø£Då ` ø=+&É+‘· s¡øDå£

s¡ø£åD bÕ{ÏùdÔ ` uÛÑj·Ty˚T ñ+&É<äT

>√s¡+‘· •ø£Då ` ø=+&É+‘· s¡øDå£

eè‹Ô •ø£åD ` ø±]à≈£îì s¡ø£åD

dæ+>∑πsDÏ Á|ü>∑‹¬ø’.. ÁX¯$T+#·T ` kÕ~Û+#·T ` n~Û>∑$T+#·T

dæ+>∑sπ DÏ eTq ã+>±s¡T‘·*¢ ` n+<äsT¡ ø£*dæ ÁX¯$TùdÔ ne⁄‘·T+~ ø£\Œe*¢

Á|ü|+ü #·+ ˇø£ düT+<äs¡ rs¡+ ` ø±\Twü´+ rs¡ì XÊ|ü+

n+<ä] ø√dü+ s¡øDå£ ` s¡øDå£ ø√dü+ n+<äsT¡

Á|ü|+ü #·+ ˇø£ düT+<äs¡ rs¡+ ` ø±\Twü´+ rs¡ì XÊ|ü+

>∑ì˝À nÁX¯<ä› #˚j·T≈£î ` ‘·\ô|’ {À|” rj·T≈£î

\ø£\å ø£Hêï ` s¡øDå£ $Tqï

$<äT´‘·TÔqT bı<äT|ü⁄ #˚j·T+&ç ` $|ü‘·TÔqT n<äT|ü⁄ #˚j·T+&ç

n+<ä] ø√dü+ s¡øDå£ ` s¡øDå£ ø√dü+ n+<äsT¡

s¡ø£åD ˝Ò≈£î+fÒH˚ uÛÑj·T+ ` s¡ø£åD e⁄+fÒ nuÛÑj·T+

Ç‘·s¡ Ä˝À#·q\T uÛ>Ñ ï∑ + #˚sTT ` |üì MT<äH˚ eTqdüT \>∑ï+ #˚sTT

eTq s¡øDå£ Ò eTq Ä<Ûës¡+ ` ì+|ü⁄<ë+ q\¢ u+>±s¡+

$<äT´‘·TÔqT bı<äT|ü⁄ #˚j·T+&ç ` $|ü‘·TÔqT n<äT|ü⁄ #˚j·T+&ç

s¡øDå£ ‘√ |üì#˚<ë›+ ` \øå±´ìï kÕ~Û<ë∆+

düeTj·T bÕ\q bÕ{Ï+#·T<ë+ ` s¡øDå£ ‘√ |üì#˚<ë›+

#Ó≥q¢ T ô|+#·T<ë+ ` zCÀHé bıs¡qT ø±bÕ&ÉT<ë+

>∑ì˝À nÁX¯<ä› #˚j·T≈£î ` ‘·\ô|’ {À|” rj·T≈£î

Áø£eT•ø£Då >∑\ ø±]à≈£î\T ` <˚Xu¯ øÑÛ >ÔÏ \∑ ôdì’ ≈£î\‘√ düe÷q+

Á|ü|+ü #·+ ˇø£ düT+<äs¡ rs¡+ ` ø±\Twü´+ rs¡ì XÊ|ü+

$<äT´‘·TÔqT bı<äT|ü⁄ #˚j·T+&ç ` $|ü‘·TÔqT n<äT|ü⁄ #˚j·T+&ç

dæ+>∑sπ DÏ eTq ã+>±s¡T‘·*¢ ` n+<äsT¡ ø£*dæ ÁX¯$TùdÔ ne⁄‘·T+~ ø£\Œe*¢

n\es¡TÃø√ s¡øDå£ dü÷Á‘ê\T ` ã\|üsT¡ Ãø√ ˙ Áã‘·T≈£î e÷sêZ\T

s¡øDå£ dü÷Á‘ê\T bÕ{Ï<ë›+ ` ‘√{Ï yê]ì ≈£L&Ü s¡ø<åÏ ë∆+

s¡ø£åD ˝Òì<˚ ñ‘·Œ‹Ô ˝Ò<äT ` ñ‘·Œ‹Ô ˝Òì<˚ Á|ü>∑‹ ˝Ò<äT

Ç‘·s¡ Ä˝À#·q\T uÛÑ>∑ï+ #˚sTT ` |üì MT<äH˚ eTqdüT \>∑ï+ #˚sTT

dæ+>∑πsDÏ Á|ü>∑‹¬ø’.. ÁX¯$T+#·T ` kÕ~Û+#·T ` n~Û>∑$T+#·T

dæ+>∑sπ DÏ eTq ã+>±s¡T‘·¢ ` n+<äsT¡ ø£dæ ÁX¯$TùdÔ ne⁄‘·T+~ ø£\Œe*¢

dæ+>∑sπ DÏ eTq ã+>±s¡T‘·¢ ` n+<äsT¡ ø£dæ ÁX¯$TùdÔ ne⁄‘·T+~ ø£\Œe*¢

dæ+>∑sπ DÏ eTq ã+>±s¡T‘·¢ ` n+<äsT¡ ø£dæ ÁX¯$TùdÔ ne⁄‘·T+~ ø£\Œe*¢