Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

Bab 2 Persamaan Kuadratik

2.1 Persamaan Kuadratik
Persamaan yang memenuhi syarat-syarat berikut:

1. Ia mengandungi tatatanda kesamaan, ‘=’

2. Ia melibatkan hanya satu pembolehubah (𝑥).
3. Kuasa tertinggi bagi 𝑥 ialah 𝟐.

Contoh Persamaan Kuadratik

Berikut adalah contoh-contoh persamaan kuadratik

· 4𝑥 2 + 8𝑥 + 8 = 0
· 𝑡 2 = 36
· 𝑦 (8𝑦 − 4) = 10
·
·
·
·

1
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

Contoh Persamaan Bukan Kuadratik

 2𝑥 + 1 = 0,
(Sebab: )
 2𝑥 3 + 1 = 𝑥,
(Sebab: )
 2𝑥 0 − 1 = 𝑥,
(Sebab: )
 2𝑥 −1 − 1 = 0,
(Sebab: )

Bentuk Am Persamaan Kuadratik

Bentuk am persamaan kuadratik ialah

𝒂𝑥 2 + 𝒃𝑥 + 𝒄 = 0

dengan 𝒂, 𝒃, dan 𝒄 ialah pemalar dan 𝒂 ≠ 𝟎.

2
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

Latihan Pengukuhan 1
(Cari nilai bagi a, b dan c):

Tulis semula setiap persamaan kuadratik berikut dalam bentuk am.

Cari nilai 𝑎, 𝑏, dan 𝑐.
(a) (4𝑥 − 3)2
(b) 3(5𝑥 + 1)2
(c) (𝑥 + 3)(2𝑥 + 3)
(d) (𝑥 + 2)(7𝑥 − 3)
(e) (4𝑥 − 1)(2𝑥 − 1)
(f) (2𝑥 + 3)(2𝑥 + 3) = 5
(g) (2𝑥 − 1)(3𝑥 + 2) = 3
(h) 15(2𝑥 − 1)(3𝑥 + 2) = 45

3
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

2.1.1 Punca Persamaan Kuadratik

Punca persamaan kuadratik ialah nilai bagi pembolehubah yang
memuaskan persamaan kuadratik itu.

Contoh 1:
Tentukan sama ada 1, 2, dan 3 ialah punca-punca bagi persamaan
kuadratik 𝑥 2 − 5𝑥 + 6 = 0.

Penyelesaian:

Kesimpulan:
1.

2.
Latihan Pengukuhan 2

4
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

(Punca yang memuaskan suatu persamaan):

Peringatan: Punca persamaan kuadratik ialah nilai bagi
pembolehubah yang memuaskan persamaan kuadratik
itu.

(a) Diberi 𝑥 = 3 adalah punca bagi persamaan kuadratik

𝑥 2 + 2𝑥 + 𝑝 = 0, cari nilai 𝑝.
(b) Punca-punca bagi persamaan kuadratik 3𝑥 2 + ℎ𝑥 + 𝑘 = 0
ialah −2 dan 4. Cari nilai ℎ dan nilai 𝑘.

Penyelesaian:
(a)

(b)

2.2 Penyelesaian Persamaan Kuadratik

5
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

Menyelesaikan sesuatu persamaan kuadratik bermakna mencari

punca-punca persamaan itu.

Contoh:
Cari punca-punca persamaan kuadratik berikut:
(a) 𝑥 2 = 25
(b) 4𝑥 2 – 16 = 0
(c) 9𝑥 2 – 81 = 0

Penyelesaian:
(a)

(b)

(c)

2.2.1 Kaedah Pemfaktoran

6
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

1. Secara amnya, jika

(x – m)(x – n) = 0
Maka
x – m = 0 atau x – n = 0
x = m atau x=n
m dan n adalah punca-punca persamaan.

Perhatian:
1. Pastikan persamaan ditulis dalam bentuk amnya ax2 + bx + c = 0
sebelum pemfaktoran.

2. Kaedah ini hanya boleh digunakan sekiranya ungkapan kuadratik

itu boleh difaktorkan sepenuhnya.

Latihan Pengukuhan 3:
Cari punca-punca persamaan kuadratik berikut:

7
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

(a) x (2x − 8) = 0
(b) x2 −16x = 0
(c) 3x2 − 75x = 0
(d) 5x2 − 100x = 25x

Penyelesaian:
(a)

(b)

(c)

(d)

Latihan Pengukuhan 4:

8
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

Selesaikan persamaan kuadratik yang berikut

(a) x2 − 4x + 3 = 0
(b) -11x + 2x2 +7= 2
(c) -9 + 19x + 3x2 = 5

Penyelesaian:
(a)

(b)

(c)

2.2.2 Kaedah Penyempurnaan Kuasa Dua

9
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

(A) Penyempurnaan Kuasa Dua

Ungkapan ax2 + bx + c boleh ditulis dalam bentuk (x + c)2 yang
dikenali sebagai ‘kuasa dua sempurna’. Sebagai
contoh x2 + 2x + 1 = (x + 1)2.

Contoh:
Selesaikan setiap persamaan kuadratik yang berikut
(a) (x + 2)2 = 9
(b) x2 − 8x + 16 = 81

Penyelesaian:
(a)

(b)

(B) Langkah-langkah menyelesaikan persamaan kuadratik

10
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

dengan cara penyempurnaan kuasa dua

1. Untuk menyelesaikan persamaan kuadratik, kita membuat

persamaan di sebelah kiri sebagai suatu kuasa dua sempurna.

2. Untuk membentuk sebarang ungkapan kuadratik 𝑥 2 + 𝑝𝑥 =

1 2
0 kepada suatu kuasa dua sempurna, kita menambahkan ( × 𝑝) ke
2

dalam kedua-dua belah ungkapan itu untuk menjadikan ungkapan

1 2 1 2
tersebut sebagai 𝑥 2 + 𝑝𝑥 + ( × 𝑝) = 0 + ( × 𝑝) .
2 2

3. Penyelesaian persamaan kuadratik 𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 = – 𝑐 dengan

menggunakan cara penyempurnaan kuasa dua.

(a) Tulis semula persamaan 𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐 = 0 dalam bentuk

𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 = – 𝑐.
(b) Jika pekali 𝑎 ≠ 1, tukarkannya kepada 1.
1 2
(c) Tambah ( × 𝑏) iaitu pekali 𝑏 dibahagi dua dan dikuasakan
2

dua pada kedua-dua belah persamaan.

(d) Tulis ungkapan pada sebelah kiri sebagai kuasa dua sempurna.
𝑏 2 1 2
(𝑥 + ) = – 𝑐 + ( × 𝑏)
2 2

(e) Selesaikan persamaan itu .

Contoh 1:

11
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

Selesaikan persamaan kuadratik 𝑥 2 – 8𝑥 – 9 = 0 dan

𝑥 2 – 16𝑥 + 5 = 0 dengan cara penyempurnaan kuasa dua.

Penyelesaian:

Latihan pengukuhan 5
12
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

Selesaikan setiap persamaan kuadratik berikut dengan cara

penyempurnaan kuasa dua.
(a) 2𝑥 2 – 5𝑥 – 7 = 0
(b) 𝑥 2 – 10𝑥 + 5 = 0
10
(c) 𝑥 2 + 1 = 𝑥
3

(d) 3𝑥 2 + 24𝑥 + 9 = 0
(e) 8𝑥 2 – 2 𝑥 – 17 = − 1
1 1
(f) 2 𝑥 2 – 100 𝑥 + 14 = 10
2 10

2.2.3 Penyelesaian Persamaan Kuadratik – Rumus Kuadratik

13
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

(A) Rumus Kuadratik

Persamaan kuadratik 𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐 = 0 boleh diselesaikan
dengan menggunakan rumus kuadratik.

−𝒃 ± √𝒃𝟐 − 𝟒𝒂𝒄
𝒙=
𝟐𝒂

Latihan Pengukuhan 6
Selesaikan setiap persamaan yang berikut dengan menggunakan
rumus.
(a) x2 + 7x – 44 = 0
(b) x (x + 5 ) = 10

Penyelesaian:
(a)

(b)

2.3.1 Pembentukan Persamaan Kuadratik daripada Punca

14
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

Apabila diberi 𝛼 dan 𝛽 ialah punca-punca bagi

persamaan 𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐 = 0, maka

𝑥 = 𝛼 atau 𝑥 = 𝛽
𝑥–𝛼 = 0 atau 𝑥–𝛽 = 0
(𝑥 – 𝛼) (𝑥 – 𝛽) = 0
𝒙𝟐 – (𝜶 + 𝜷 ) 𝒙 + 𝜶𝜷 = 𝟎

Kesimpulan:
x2 – (hasil tambah punca) x + (hasil darab punca) = 0

Oleh itu, kita boleh lihat bahawa

Hasil tambah punca (HTP/SOR) = 𝜶 + 𝜷
Hasil darab punca (HDP/POR) = 𝜶𝜷

Latihan Pengukuhan 7
Bentukkan persamaan kuadratik apabila punca-puncanya adalah
seperti berikut:
(a) −2, 1
1
(b) −3,
5
1 2
(c) ,
5 4

(d) 2𝑚, −5𝑚

1
(e) 𝑎, − 𝑎
3

2.3.2 Cari Hasil Tambah Punca (HTP) dan Cari Hasil Darab

15
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

Punca (HDP) bagi suatu Persamaan Kuadratik

Secara ringkas,
𝑎𝑥 2 + 𝑏𝑥 + 𝑐 = 0
𝑏 𝑐
𝑥2 + 𝑥 + = 0
𝑎 𝑎

𝑥 2 – (𝛼 + 𝛽 ) 𝑥 + 𝛼𝛽 = 0

Oleh itu,
𝑏
𝛼 + 𝛽 =−
𝑎
𝑐
𝛼𝛽 =
𝑎

Latihan Pengukuhan 8

16
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

Cari hasil tambah punca dan hasil darab punca bagi persamaan
yang berikut:
(a) 𝑥 2 + 5𝑥 – 10 = 0
(b) 2𝑥 (𝑥 – 1) = 3 (1 – 𝑥)
(c) 3𝑥 2 = − 4 (1 + 2𝑥)

Penyelesaian:

Latihan Pengukuhan 9

17
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

Diberi punca-punca bagi 2𝑥 2 − 5𝑥 + 3 = 0 adalah 𝛼 dan 𝛽. Cari

nilai-nilai berikut:
(a) (𝛼 + 1 ) ( 𝛽 + 1 )
𝛼2
(b) + 2𝛽 2 )
𝛼
1 1
(c) ( + )
𝛼 𝛽

(d) (𝛼 2 + 𝛽 2 )
𝛽 𝛼
(e) ( + )
𝛼 𝛽

(𝛼2 +5𝛼)
(f)
2𝛽

Latihan Pengukuhan 10
Diberi punca-punca bagi 𝑥 2 + 3𝑥 – 7 = 0 ialah 𝛼 dan 𝛽,
𝛼 𝛽
(a) Cari persamaan yang mempunyai punca-punca 𝑑𝑎𝑛 .
2 2

(b) Cari persamaan yang mempunyai punca-punca 𝛼 2 𝛽 dan 𝛼 𝛽 2

2.4 Syarat untuk Jenis Punca Persamaan Kuadratik

18
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

2.4.1 Jenis-jenis Punca Persamaan Kuadratik

Jenis-jenis punca persamaan kuadratik ditentukan oleh nilai
ungkapan 𝒃 𝟐 – 𝟒 𝒂𝒄.

𝒃 𝟐 – 𝟒 𝒂𝒄 > 𝟎 ------- dua punca nyata yang berbeza

𝒃 𝟐 – 𝟒 𝒂𝒄 = 𝟎 ------- dua punca nyata yang sama
𝒃 𝟐 – 𝟒 𝒂𝒄 < 𝟎 ------- tiada punca nyata
𝒃 𝟐 – 𝟒 𝒂𝒄 ≥ 𝟎 ------- punca nyata

Contoh:
Tentukan jenis punca bagi setiap persamaan kuadratik yang berikut.
(a) 3𝑥2 + 5𝑥 − 7 = 0
(b) 𝑥2 – 4𝑥 + 4 = 0
(c) 5𝑥2 + 5 𝑥 − 9 = 0
𝑥2
(d) – 3𝑥 + 2 = 0
2

(e) 6𝑥2 + 18𝑥 − 9 = 13

(f) −4𝑥 + 3𝑥2 − 12 = 0

2.5 Persamaan Kuadratik (Kertas 1)

19
Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

Latihan Pengukuhan 11

1. Diberi satu persamaan kuadratik 𝑎𝑥 2 + (3 – 2𝑎)𝑥 + 𝑎 – 5 = 0.

Cari nilai 𝑎 bagi setiap kes yang berikut.
(a) Jika persamaan kuadratik mempunyai dua punca yang nyata dan
sama.
(b) Jika persamaan kuadratik tidak mempunyai punca yang nyata.

2. Cari nilai 𝑝 jika garis lurus 𝑦 = 5𝑥 – 𝑝 ialah satu tangen kepada

lengkung 𝑦 = 𝑥 2 + 2𝑥 + 1

3. Diberi bahawa 3 dan 𝑚 + 4 ialah punca-punca bagi persamaan

kuadratik 𝑥 2 + (𝑛 – 1)𝑥 + 6 = 0 dengan keaadaan 𝑚 dan 𝑛
ialah pemalar.
Cari nilai 𝑚 dan nilai 𝑛.

4. Diberi satu daripada punca persamaan kuadratik 𝑥 2 – 9𝑥 + 𝑛 =

0 ialah setengah kali punca yang satu lagi. Cari nilai bagi 𝑛.

2.6 Persamaan Kuadratik (Kertas 2)

Latihan Pengukuhan 12
1. Cari nilai-nilai 𝑚 supaya (1 – 𝑚) 𝑥 2 – 2(𝑚 + 5)𝑥 + 𝑚 + 4 = 0
20
 Bab 2 Persamaan Kuadratik Peter & Lam

mempunyai punca yang sama. Seterusnya, cari punca persamaan

itu berdasarkan nilai-nilai
𝑚 yang diperoleh.

2. Diberi lengkung 𝑦 = 5 + 4𝑥 – 𝑥 2 mempunyai persamaan tangen

dalam bentuk 𝑦 = 𝑘𝑥 + 9. Hitung nilai-nilai 𝑘 yang mungkin.

3. Diberi 𝛼 dan 𝛽 ialah punca-punca bagi persamaan kuadratik

(2𝑥 + 5)(𝑥 + 1) + 𝑚 = 0 dengan keadaan 𝛼𝛽 = 3
dan 𝑚 ialah pemalar.
Cari nilai 𝑚, 𝛼 dan 𝛽.

4. Jika 𝛼 dan 𝛽 ialah punca-punca persamaan kuadratik 3𝑥 2 +

2𝑥 – 5 = 0, bentukkan persamaan kuadratik yang mempunyai
punca-punca yang berikut.
(a) 2𝛼 dan 2𝛽
(b) (𝛼 + 2𝛽) dan (𝛽 + 2𝛼)

5. Diberi 3𝑝 dan (𝑝 – 7) ialah punca-punca persamaan kuadratik

4𝑥 2 – 4𝑥 + 𝑡 = 0 dengan 𝑡 sebagai pemalar.
(a) Cari nilai 𝑝 dan nilai 𝑡.
(b) Seterusnya, bentuk satu persamaan kuadratik dengan punca-
punca 2𝑝 dan 4𝑝 + 5.

21