Περιοδικό - Ο εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα - Γυμνάσιο Ηράκλειας

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΕΥΧΟΥΣ:
Ο Εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα 3

Erasmus+ και επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών
Το πρόγραμμα Erasmus+ της Ευρωπαϊκής Ένωσης 4-5
Erasmus+ 2014
Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάπτυξης 6-7

Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάπτυξης του Γυμνασίου Ηράκλειας
Τα σεμινάρια κατάρτισης στο εξωτερικό
Best Practices Benchmarking in Finnish and Estonian Schools 8-9

Τα μυστικά της επιτυχίας του Φιλανδικού εκπαιδευτικού Συστήματος
Το πρόγραμμα σπουδών για τη 9ετή υποχρεωτική εκπαίδευση
Ψηφιακή Εσθονία 10-11

Το πρόγραμμα Φινλανδία — Ελσίνκι — Βάντα
Vierumaki Koulu
Το νέο πρόγραμμα σπουδών 12-13

Havukoski Koulu
Kartanonkoski Koulu 14-15
Tallinn Downtown Russian Gymnasium
Tallin 21 Kool 16-17
Απολογισμός — Εντυπώσεις από την πρώτη κινητικότητα 18-23
Integrated Curriculum — Teaching Global skills through science and the arts 24-27
Digital Turn — How to make your school more digital 28-33

Spinoza Lyceum
How to make your school more international 34-35
Μαθησιακά Αποτελέσματα και Αντίκτυπος 36-37

Γυμνάσιο Ηράκλειας Σερρών
Έκδοση 2017-2019
Τόμος 1, τεύχος 1
Ο Εκπαιδευτικός
του 21ου αιώνα
Ο Εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα

Οι εκπαιδευτικοί διαδρα- ναφέρεται και στα Συμπε-
ματίζουν καθοριστικό ρό- ράσματα του Συμβουλίου
λο στη ζωή των μαθητών. του Μαΐου 2014 για την
Τους καθοδηγούν προς αποτελεσματική κατάρτιση
την επίτευξη των στόχων των εκπαιδευτικών. Οι
Ευρωπαϊκή
τους, και διαμορφώνουν Υπουργοί συμφώνησαν
Επιτροπή/EACEA/Ευρ
τις αντιλήψεις τους. Η ότι τα κράτη μέλη πρέπει
υδίκη, 2015.
στρατηγική της Ευρώπης να βελτιώσουν την ποιότη-
Το Επάγγελμα του «Εκπαίδευση και τα του επαγγέλματος του
Εκπαιδευτικού στην
Κατάρτιση 2020» δίνει εκπαιδευτικού, καθιστώ- Tibor Navracsics,
Ευρώπη: Πρακτικές,
Αντιλήψεις, και Πολιτι-
ιδιαίτερη έμφαση στον ντας το πιο ελκυστικό και
ρόλο των εκπαιδευτικών – ενισχύοντας το κύρος του. Επίτροπος Παιδείας, Νεολαίας,
κές. Πολιτισμού και Αθλητισμού
από την επιλογή των κα- Αυτό σημαίνει ότι πρέπει
Έκθεση Δικτύου Ευρυ-
τάλληλων προσώπων, την να επιλέγουν προσεκτικά
δίκη. Λουξεμβούργο:
Γραφείο Δημοσιεύσε-
αρχική κατάρτιση και τη τους εκπαιδευτικούς που χή της σταδιοδρομίας
ων της Ευρωπαϊκής συνεχή επαγγελματική θα στελεχώσουν τα σχο- τους, και να τους δίνουν
Ένωσης. τους ανάπτυξη, μέχρι τις λεία, να τους παρέχουν τακτικά ευκαιρίες να ανα-
προοπτικές της σταδιο- αποτελεσματική εκπαίδευ- νεώσουν τις δεξιότητες και
δρομίας τους. ση, να διασφαλίζουν την τις ικανότητές τους, συ-
Η επένδυση σε εκπαιδευ- παραμονή τους στο επάγ- μπεριλαμβανομένων εκεί-
τικό προσωπικό είναι ζω- γελμα, να τους προσφέ- νων που βασίζονται στις
τικής σημασίας, όπως α- ρουν στήριξη από την αρ- νέες τεχνολογίες.
Erasmus+ και επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών

Η Βασική Δράση 1 - KEY κτήσουν πολύτιμες γνώ- θυμούν να βελτιώνονται
Οδηγός προγράμμα-
ACTION 1 (KA1) του Ευ- σεις και δεξιότητες, χρήσι- επαγγελματικά, να ενισχύ-
τος Erasmus+ (2019). ρωπαϊκού Προγράμματος μες για την προσωπική ουν την αυτοεκτίμηση και
European Commis- Erasmus+, που αφορά τους εξέλιξη αλλά και για αυτονομία τους και να κα-
sion. Erasmus+ EN τον τομέα της Σχολικής την ποιοτική αναβάθμιση λύπτουν τις μαθησιακές
Version 2: 15/01/2019. Εκπαίδευσης και συγκε- του σ χ ολ ε ί ο υ τους τους ανάγκες.
https://www.iky.gr/el/ κριμένα τη Μαθησιακή (Οδηγός προγράμματος,
erasmusplus- Κινητικότητα Προσωπι- 2019). Η προσωπική ανά-
vivliothiki/item/3207-
odigos-programmatos- κού, δίνει την ευκαιρία πτυξη των εκπαιδευτικών
erasmus-2019 στους εκπαιδευτικούς να είναι άρρηκτα συνδεδεμέ-
επιμορφωθούν σε ευρω- νη με την επαγγελματική,
παϊκές χώρες και να απο- αφού οι εκπαιδευτικοί επι-
Σελίδα 4 Ο Εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα Τόμος 1, τεύχος 1
Το πρόγραμμα Erasmus+ της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Το Erasmus+ είναι το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αφορά τους τομείς της εκπαί-
δευσης, της κατάρτισης, της νεολαίας και του αθλητισμού για την περίοδο 2014-2021. Η εκπαί-
δευση, η κατάρτιση, η νεολαία και ο αθλητισμός μπορούν να συνεισφέρουν σημαντικά στην
αντιμετώπιση των κοινωνικοοικονομικών αλλαγών, των κύριων προκλήσεων, στις οποίες κα-
λείται να ανταποκριθεί η Ευρώπη ως το τέλος της δεκαετίας, καθώς και να υποστηρίξουν την
εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ατζέντας για την ανάπτυξη, την απασχόληση, την ισότητα
και την κοινωνική ένταξη. Το πρόγραμμα Erasmus+ είναι το προϊόν της συνένωσης των ακό-
λουθων ευρωπαϊκών προγραμμάτων που υλοποιήθηκαν από την Επιτροπή κατά την περίοδο
2007-2013:
«Erasmus+: Comenius», για τις δραστηριότητες του προγράμματος που αφορούν αποκλειστικά
τον τομέα της σχολικής εκπαίδευσης
«Erasmus+: Erasmus», για τις δραστηριότητες του προγράμματος που αφορούν αποκλειστικά
τον τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης και απευθύνονται στις Χώρες του Προγράμματος
«Erasmus+: Erasmus Mundus», για τα κοινά προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών Erasmus
Mundus
«Erasmus+: Leonardo da Vinci», για τις δραστηριότητες του προγράμματος που αφορούν απο-
κλειστικά τον τομέα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης
«Erasmus+: Grundtvig», για τις δραστηριότητες του προγράμματος που αφορούν αποκλειστικά
τον τομέα της εκπαίδευσης ενηλίκων
«Erasmus+: Νεολαία σε δράση», για τις δραστηριότητες του προγράμματος που αφορούν απο-
κλειστικά τον τομέα της μη τυπικής και της άτυπης μάθησης των νέων
«Erasmus+: Jean Monnet», για τις δραστηριότητες του προγράμματος που αφορούν αποκλει-
στικά τον τομέα των ευρωπαϊκών σπουδών
«Erasmus+: Αθλητισμός», για τις δραστηριότητες του προγράμματος που αφορούν αποκλειστι-
κά τον τομέα του αθλητισμού.
Erasmus+ 2014
Στόχος του Erasmus+ είναι να προχωρήσει ακόμη περισσότερο από τα προγράμματα αυτά,
προωθώντας τις συνέργειες και τη γόνιμη αλληλεπίδραση στα διάφορα πεδία της εκπαίδευσης,
της κατάρτισης και της νεολαίας, αίροντας τα τεχνητά εμπόδια μεταξύ των διαφόρων δράσεων
και των διαφόρων μορφών σχεδίων, προάγοντας νέες ιδέες, προσελκύοντας νέους φορείς από
τον κόσμο της εργασίας και την κοινωνία των πολιτών, και ενθαρρύνοντας νέες μορφές συνερ-
γασίας. Οι ειδικοί επιδιωκόμενοι στόχοι του προγράμματος Erasmus+, σύμφωνα πάντα με τον
Οδηγό του προγράμματος, στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης είναι:
η βελτίωση του επιπέδου των βασικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων, ιδίως όσον αφορά τη σημα-
σία τους για την αγορά εργασίας και τη συμβολή τους σε μια συνεκτική κοινωνία, μέσω κυρίως
των αυξημένων ευκαιριών μαθησιακής κινητικότητας και μέσω της ενισχυμένης συνεργασίας
μεταξύ του κόσμου της εκπαίδευσης και κατάρτισης και του κόσμου της εργασίας,
η βελτίωση της ποιότητας, η προαγωγή της αριστείας στην καινοτομία και της διεθνοποίησης
στο επίπεδο των ιδρυμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, ιδίως μέσω της ενίσχυσης της δια-
κρατικής συνεργασίας μεταξύ των φορέων παροχής υπηρεσιών εκπαίδευσης και κατάρτισης
και άλλων εμπλεκόμενων μερών,
η ενθάρρυνση της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού χώρου διά βίου μάθησης και η ευρύτερη γνω-
στοποίησή του για να συμβάλει στη μεταρρύθμιση των ασκούμενων πολιτικών σε εθνικό επίπε-
δο και να στηρίξει τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, ιδίως μέ-
σω της ενίσχυσης της συνεργασίας στις ασκούμενες πολιτικές, της καλύτερης χρήσης των μέ-
σων της ΕΕ για τη διαφάνεια και την αναγνώριση και της διάδοσης ορθών πρακτικών,
Ο Εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα Τόμος 1, τεύχος 1 Σελίδα 5
Το πρόγραμμα Erasmus+ της Ευρωπαϊκής Ένωσης

η ενίσχυση της διεθνούς διάστασης της εκπαίδευσης και της κατάρτισης, ιδίως μέσω της συ-
νεργασίας μεταξύ του προγράμματος και των ιδρυμάτων των χωρών εταίρων στον τομέα της
ΕΕΚ και της ανώτατης/τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, μέσω της αύξησης της ελκυστικότητας των
ευρωπαϊκών ιδρυμάτων ανώτατης/τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της στήριξης των εξωτερικών
δράσεων της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των αναπτυξιακών της στόχων, μέσω της προαγω-
γής της κινητικότητας και της συνεργασίας μεταξύ του προγράμματος και των ιδρυμάτων
ανώτατης/τριτοβάθμιας εκπαίδευσης των χωρών εταίρων και της στοχευμένης δημιουργίας
ικανοτήτων σε χώρες εταίρους,
η βελτίωση της διδασκαλίας και της εκμάθησης γλωσσών και η προώθηση της ευρείας γλωσσι-
κής πολυμορφίας της ΕΕ και της διαπολιτισμικής συνείδησης των συμμετεχόντων.
Όσον αφορά το προσωπικό, τους εργαζόμενους στον τομέα της νεολαίας και τους επαγγελμα-
τίες που δραστηριοποιούνται στην εκπαίδευση, στην κατάρτιση και στη νεολαία, οι δραστηριό-
τητες κινητικότητας αναμένεται να αποφέρουν τα εξής αποτελέσματα:
βελτίωση των γνώσεων ανάλογα με το επαγγελματικό τους περιβάλλον (διδασκαλία, κατάρτι-
ση, εργασία στον τομέα της νεολαίας, κ.λπ.),
ευρύτερη κατανόηση πρακτικών, πολιτικών και συστημάτων στην εκπαίδευση, την κατάρτιση ή
την εργασία νέων σε όλες τις χώρες,
αύξηση της ικανότητας τους να επιφέρουν αλλαγές σε επίπεδο εκσυγχρονισμού και διεθνούς
εξωστρέφειας στους εκπαιδευτικούς τους οργανισμούς,
ευρύτερη κατανόηση της διασύνδεσης μεταξύ τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης, της επαγ-
γελματικής κατάρτισης και της αγοράς εργασίας αντίστοιχα,
καλύτερη ποιότητα της εργασίας και των δραστηριοτήτων τους προς όφελος των φοιτητών, των
ασκούμενων, των μαθητευόμενων, των μαθητών, των ενηλίκων εκπαιδευόμενων, των νέων και
των εθελοντών,
ευρύτερη κατανόηση και ανταπόκριση στην κοινωνική, γλωσσική και πολιτισμική πολυμορφία,
αύξηση της ικανότητάς τους να καλύπτουν τις ανάγκες των μειονεκτούντων
αυξημένη στήριξη και προώθηση των δραστηριοτήτων κινητικότητας για τους εκπαιδευόμε-
νους,
αύξηση των ευκαιριών επαγγελματικής ανάπτυξης,
η βελτίωση των δεξιοτήτων στις ξένες γλώσσες,
αύξηση κινήτρων και ικανοποίησης στην καθημερινή τους εργασία.
Η Βασική Δράση KA1

Η Βασική Δράση 1 που αφορά τον τομέα της Σχολικής Εκπαίδευσης και συγκεκριμένα τη Μα-
θησιακή Κινητικότητα Προσωπικού, δίνει την ευκαιρία στους εκπαιδευτικούς να επιμορφωθούν
σε ευρωπαϊκές χώρες και να αποκτήσουν πολύτιμες γνώσεις και δεξιότητες, χρήσιμες για την
προσωπική τους εξέλιξη αλλά και για την ποιοτική αναβάθμιση του σχολείου τους. Η Βασική
Δράση 1 υποστηρίζει τη συμμετοχή εκπαιδευτικών σε
ανάθεση καθηκόντων διδασκαλίας: η συγκεκριμένη δραστηριότητα δίνει τη δυνατότητα σε εκ-
παιδευτικούς ή άλλο προσωπικό σχολικής εκπαίδευσης να διδάξουν σε συνεργαζόμενο σχολεί-
ο του εξωτερικού,
διαρθρωμένα προγράμματα μαθημάτων ή εκδηλώσεις κατάρτισης στο εξωτερικό: υποστηρί-
ζουν την επαγγελματική εξέλιξη των εκπαιδευτικών, των διευθυντών σχολείων και του λοιπού
εκπαιδευτικού προσωπικού,
παρακολούθηση εργασίας: παρέχει την ευκαιρία σε εκπαιδευτικούς, διευθυντές σχολείων και
στο υπόλοιπο προσωπικό σχολείων να περάσουν μια περίοδο στο εξωτερικό σε ένα σχολείο
εταίρο ή σε κάποιον συναφή οργανισμό, ο οποίος δραστηριοποιείται στο πεδίο της σχολικής
εκπαίδευσης.
Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάπτυξης

Ο σχεδιασμός και η οργάνωση ενός προγράμματος Erasmus+ KA1 προϋποθέτει το σχεδιασμό
και τη σύνταξη ενός Ευρωπαϊκού Σχεδίου Ανάπτυξης. Το εν λόγω σχέδιο περιγράφει πώς οι
σχεδιαζόμενες δραστηριότητες κινητικότητας εντάσσονται σε μια ευρύτερη, μακροπρόθεσμη
στρατηγική ανάπτυξης και εκσυγχρονισμού του σχολείου. Το σχέδιο παρέχει πληροφορίες σχε-
τικά με τις ανάγκες του ιδρύματος για τη βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης
και τη διεθνοποίηση (διαχειριστικές ικανότητες, διδακτικές ικανότητες, γλωσσικές ικανότητες,
μέθοδοι και εργαλεία διδασκαλίας, οργάνωση της διδασκαλίας, της κατάρτισης και της μάθη-
σης, ευρωπαϊκή διάσταση, σύσφιξη των δεσμών με ιδρύματα-εταίρους). Περιγράφει επίσης τον
τρόπο με τον οποίο οι σχεδιαζόμενες δραστηριότητες θα συμβάλουν στην ικανοποίηση των
αναγκών αυτών, τον αναμενόμενο αντίκτυπο που θα έχει το σχέδιο στους εκπαιδευόμενους,
στους εκπαιδευτικούς και στο ίδρυμα συνολικά και τον τρόπο με τον οποίο το ίδρυμα θα ενσω-
ματώσει στα πρόγραμμα σπουδών του ή/και στο σχέδιο ανάπτυξης του τις ικανότητες που θα
αποκτήσει το προσωπικό του. Όπως αναφέρει το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ), με το
Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάπτυξης εξασφαλίζεται η συνάφεια των δραστηριοτήτων για τους συμμε-
τέχοντες και για το εκπαιδευτικό ίδρυμα έτσι ώστε, εφόσον ενσωματωθούν δεόντως στο σχέδιο
στρατηγικής ανάπτυξης του ιδρύματος, να πολλαπλασιαστεί ο αντίκτυπος στην ποιότητα της
διδασκαλίας και της μάθησης.
Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάπτυξης του Γυμνασίου

Ηράκλειας
Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάπτυξης του Γυμνασίου Ηράκλειας σχεδιάστηκε με βάση τα αποτελέ-
σματα της αξιολόγησης της Σχολικής Μονάδας και του Εκπαιδευτικού Έργου, η οποία έλαβε
χώρα σε προηγούμενο σχολικό έτος. Τομείς που εντοπίστηκαν ότι έχριζαν ανάπτυξης ή / και
βελτίωσης ήταν:
η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στις ΤΠΕ, σε καινοτόμα προγράμματα σπουδών και σε
γλωσσικές ικανότητες,
η καινοτόμος ανάπτυξη του σχολείου που αφορούσε τις διαχειριστικές-διοικητικές ικανότητες,
την οργάνωση της διδασκαλίας, της κατάρτισης και της μάθησης, και
η διεθνοποίηση του σχολείου, η ευρωπαϊκή διάσταση και η σύσφιξη των δεσμών με ιδρύματα-
εταίρους μέσα από Ευρωπαϊκά προγράμματα Erasmus+ και eTwinning.
Ο τίτλος του προγράμματος ήταν «Ο εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα: επιστημονική και τεχνική
κατάρτιση και η αξιοποίησή της στην εκπαιδευτική διαδικασία», με κωδικό αριθμό: 2017-1-
EL01-KA101-035483.
Τα σεμινάρια κατάρτισης στο εξωτερικό

Η έγκριση του σχεδίου από το ΙΚΥ έδωσε την ευκαιρία στους εκπαιδευτικούς του σχολείου για
προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη μέσα από σεμινάρια κατάρτισης στο εξωτερικό, τα
οποία συνέβαλαν στην ικανοποίηση των αναγκών που προέκυψαν. Πρόκειται για τα εξής διαρ-
θρωμένα μαθήματα:
Best Practices Benchmarking in Finnish schools - Συγκριτική αξιολόγηση εκπαιδευτικών
συστημάτων, μεθόδων, καινοτομιών και καλών πρακτικών, σχολικών μονάδων στο Ελσίνκι της
Φινλανδίας και στο Ταλίν της Εσθονίας (http://www.euneoscourses.eu/?p=147). Στο συγκεκρι-
μένο επιμορφωτικό πρόγραμμα έγιναν επισκέψεις στα εξής σχολεία στο Ελσίνκι, Δημοτικό Σχο-
λείο Vierumaki, Γυμνάσιο Havukoski, Σχολείο Kartanonkoski, και στο Ταλίν, Ρωσικό Γυμνάσιο
του Ταλίν Tallinn Downtown Russian Gymnasium και σχολείο Tallinn 21 Kool. Ο Dr Martti Hell-
strom, σχολικός σύμβουλος, ενημέρωσε για το εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας και για
το νέο πρόγραμμα σπουδών που εφαρμόζεται από το 2016. Ο Dr Mart Laanpere, καθηγητής
και ερευνητής στο πανεπιστήμιο του Ταλίν, μίλησε για το Εσθονικό εκπαιδευτικό σύστημα, για
την ψηφιακή Εσθονία και την έμφαση που δίνουν γονείς και καθηγητές στον ψηφιακό γραμματι-
σμό των παιδιών τους, και για την επιτυχία των Εσθονικών σχολείων στις εξετάσεις PISA.
Integrated curriculum – Teaching global skills through science & the arts Ενσωματωμένο
πρόγραμμα σπουδών - Διδασκαλία δεξιοτήτων ζωής μέσω των φυσικών και των θεωρητικών
επιστημών στο Ελσίνκι της Φινλανδίας(http://www.euneoscourses.eu/?p=1415). Το σεμινάριο
είχε ως στόχο την εξοικείωση των συμμετεχόντων με τις νέες αρχές της παιδαγωγικής και της
διδακτικής καθώς και τη γνωριμία με το νέο αναλυτικό πρόγραμμα της Φινλανδίας (από το
2016) και γενικότερα με το Φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα. Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου
πραγματοποιήθηκαν διαλέξεις, ομαδικές εργασίες των συμμετεχόντων, παρουσιάσεις από δι-
ευθυντές σχολείων, δύο επισκέψεις για παρατήρηση σε Φινλανδικά σχολεία (Havukoski, Varia
Vocational College) καθώς και επισκέψεις σε φορείς που συνεργάζονται με σχολεία.
Digital Turn: How to make your school more digital – Η στροφή στην ψηφιακή εκπαίδευση:
πώς να κάνετε το σχολείο σας πιο ψηφιακό, στην Ουτρέχτη της Ολλανδίας
(http://www.euneoscourses.eu/?p=210). Τι εννοούμε όταν λέμε ψηφιακή στροφή στην εκπαί-
δευση: Αλλαγή του περιβάλλοντος μάθησης / της διδακτικής πράξης, ψηφιακές πλατφόρμες
μάθησης και ψηφιακά εργαλεία, χρήση προσωπικών ηλεκτρονικών συσκευών (κινητό τηλέφω-
νο, τάμπλετ, φορητός Η/Υ) και αξιοποίηση των παραπάνω ως πηγές μάθησης, επαναπροσδιο-
ρισμός της ψηφιακής ικανότητας εκπαιδευτικών και μαθητών (αξιολόγηση – αυτοαξιολόγηση),
δεξιότητες που βελτιώνουν την ποιότητα της διδασκαλίας, αλλαγή της παιδαγωγικής / διδακτι-
κής πράξης, ενεργός συμμετοχή, συνεργατικότητα, δημιουργικότητα, καινοτόμος μάθηση, ψη-
φιακά βιβλία, ψηφιακές εξετάσεις, ψηφιακός φάκελος εργασιών μαθητή (portfolio), εργαλεία
αξιολόγησης ψηφιακής ωριμότητας όπως τα Mentoring Technology Enhanced Pedagogy
(MENTEP), Digital mirror, Selfie, δημιουργία και διαμοιρασμός εκπαιδευτικών σεναρίων με το
Le planner. Εξετάστηκε μια πληθώρα πρακτικών και εργαλείων για την εισαγωγή της ψηφιακής
μάθησης στο σχολείο.
How to make your school more international - Πώς να κάνετε το σχολείο σας πιο διεθνές,
στη Μάλαγα της Ισπανίας (http://www.euneoscourses.eu/?p=120). Το σεμινάριο ήταν προσα-
νατολισμένο στην πράξη και συνέβαλε στην εξοικείωσή των συμμετεχόντων με τα στάδια που
απαιτούνται για τη συμμετοχή του σχολείου σε διεθνή, ευρωπαϊκά αλλά και παγκόσμια προ-
γράμματα όπως το eTwinning, Erasmus+ KA2, Erasmus+ KA229, Eumind. Πέρα από την πα-
ρουσίαση των παραπάνω διεθνών προγραμμάτων, τo σεμινάριο επικεντρώθηκε και σε μία
σειρά από θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις μέσα από διαλέξεις αλλά και ομαδικές δρα-
στηριότητες.
Best Practices Benchmarking in Finnish and

Estonian Schools
Στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ KA1, με τίτλο: «Ο εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα:
επιστημονική και τεχνική κατάρτιση και η αξιοποίησή της στην εκπαιδευτική διαδικασία», τέσσε-
ρις εκπαιδευτικοί του Γυμνασίου Ηράκλειας Σερρών παρακολουθήσαμε επταήμερο επιμορφω-
τικό πρόγραμμα στο Ελσίνκι της Φινλανδίας και στο Ταλίν της Εσθονίας,
Στο συγκεκριμένο επιμορφωτικό πρόγραμμα συμμετείχαν 23 συνάδελφοι από διάφορες χώρες
της Ευρωπαϊκής Ένωσης (6 από την Ελλάδα-Ηράκλεια & Ναύπλιο, 6 από τη Σερβία, 4 από την
Ισπανία, 4 από την Πορτογαλία, 2 από την Ολλανδία και 1 από το Ηνωμένο Βασίλειο). Το επι-
μορφωτικό πρόγραμμα διοργανώθηκε από τον εκπαιδευτικό οργανισμό Euneos, που εδρεύει
στη Φινλανδία και διοργανώνει σεμινάρια σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η An-
drea Gatman, εκπαιδευτής ενηλίκων, ήταν υπεύθυνη για τη διεξαγωγή του σεμιναρίου με τίτλο:
Καλές Πρακτικές - Συγκριτική Αξιολόγηση Σχολείων (Best Practices Benchmarking).
Φινλανδία, Ελσίνκι, Σεπτέμβριος 2017

Η επίσκεψή μας είχε σκοπό να μας φέρει σε επαφή με τα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών
της Φινλανδίας και της Εσθονίας, χώρες οι οποίες αναβάθμισαν την εκπαίδευσή τους και
έφτασαν στην κορυφή της λίστας του διεθνούς προγράμματος αξιολόγησης μαθητών PISA το
2015, με τους Εσθονούς στην 3η θέση και τους Φινλανδούς στην 5η θέση. Το μυστικό της επι-
τυχίας του Φινλανδικού εκπαιδευτικού συστήματος δεν είναι ένα, αλλά δέκα. Ο Dr Martii Hell-
strom, ερευνητής και εκπαιδευτής εκπαιδευτικών, μας ανέλυσε έναν προς έναν τους παράγο-
ντες που οδήγησαν τους Φινλανδούς στην επιτυχία.
Ως πρώτο παράγοντα μας ανέφερε, μεταξύ αστείου και σοβαρού, ότι ούτε οι ίδιοι οι Φινλανδοί
γνωρίζουν το πώς έφτασαν στην κορυφή και ότι ερευνούν τα αίτια της επιτυχίας αυτής με σκο-
πό να τη διατηρήσουν ή ακόμη και να τη βελτιώσουν.
Δεύτερον, η φράση που τους αντιπροσωπεύει, όσον αφορά τη διδασκαλία και τη μάθηση, είναι
«Less is more» (λίγο και καλό). Οι μαθητές ξεκινούν το σχολείο στα 7 τους χρόνια, έχουν 190
ημέρες μάθημα το χρόνο με λίγες διδακτικές ώρες καθημερινά και ενδιάμεσα πολλές και σύντο-
μες διακοπές.

Τα μυστικά της επιτυχίας του Φιλανδικού
εκπαιδευτικού Συστήματος
Τρίτον, οι άριστοι απόφοιτοι των σχολείων επιλέγουν να σπουδάσουν και να γίνουν εκπαιδευτι-
κοί καθώς θεωρείται ένα επάγγελμα με κύρος και αξιοπρεπείς αποδοχές.
Τέταρτον, όλοι οι εκπαιδευτικοί μετά τα 4 χρόνια γενικών σπουδών τους στην παιδαγωγική και
τη διδασκαλία αποκτούν εξειδίκευση στο αντικείμενό τους με μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευ-
σης.
Πέμπτον, όπως οι γιατροί ή οι ψυχολόγοι, όλοι οι εκπαιδευτικοί είναι άριστα καταρτισμένοι,
έχουν παιδαγωγική αυτονομία και ηθική ευθύνη απέναντι σε όλους τους εμπλεκόμενους στον
τομέα της εκπαίδευσης και ισχυρό δεσμό ως επαγγελματίες της εκπαίδευσης όπου δε χωράει ο
συνδικαλισμός.
Έκτον, τα σχολεία είναι αυτόνομα από οικονομικής άποψης, προγράμματος σπουδών και και-
νοτομιών.
Έβδομο, οι εκπαιδευτικοί είναι παιδαγωγικά αυτόνομοι, έχουν την ελευθερία να διδάξουν με τον
δικό τους προσωπικό τρόπο.
Όγδοο, οι διευθυντές ανήκουν σε μια ισχυρή ένωση και διεκδικούν προνόμια και δωρεές για τα
σχολεία τους.
Ένατο, κάθε δήμος επιδιώκει μια βιώσιμη πολιτική εκπαίδευσης για τα σχολεία της περιοχής
του με βασική εκπαίδευση, ίσες ευκαιρίες, δωρεάν γεύματα και ελαχιστοποίηση των οικογενεια-
κών δαπανών για την εκπαίδευση, για όλους.
Δέκατο, δεν υπάρχουν επιθεωρητές ή ελεγκτές στο εκπαιδευτικό σύστημα διότι επικρατεί μια
κουλτούρα εμπιστοσύνης από την κορυφή (Υπουργείο, Δήμος, Διευθυντής, Εκπαιδευτικός,
Γονέας, Μαθητής), προς τη βάση και αντίστροφα.
Το πρόγραμμα σπουδών για τη 9ετή υποχρεωτική εκπαίδευση

Το πρόγραμμα σπουδών για τη 9ετή υποχρεωτική
εκπαίδευση
Όσον αφορά το πρόγραμμα σπουδών για την 9ετή υποχρεωτική εκπαίδευση, αυτό επικεντρώ-
νεται σε τέσσερα σημεία:
Στόχοι: Δεξιότητες 21ου αιώνα, ΤΠΕ, STEAM, διαθεματικότητα.
Μέθοδοι: Μαθητοκεντρικό μοντέλο μάθησης, ομαδοσυνεργατική μάθηση, (δι)ερευνητική μάθη-
ση.
Περιεχόμενο: παιδαγωγική και κοινωνική αλληλεπίδραση μεταξύ εκπαιδευτικού, μαθητών και
περιεχομένου διδασκαλίας. Ειδική εκπαίδευση, νέα περιβάλλοντα μάθησης, νέα σχολική κουλ-
τούρα που στοχεύει στην ισότητα, την ασφάλεια, το διάλογο, το σεβασμό στη διαφορετικότητα,
την επίγνωση, τη συμμετοχή και τη δημοκρατία, την ευθύνη για το περιβάλλον, τον επαγγελμα-
τικό προσανατολισμό.
Αξιολόγηση: Διαγνωστική, διαμορφωτική και τελική. Τουλάχιστον ένας έλεγχος στο τέλος κάθε
σχολικής χρονιάς με περιγραφική και αριθμητική αξιολόγηση, που εστιάζει στην πρόοδο της
μάθησης, στις ικανότητες του μαθητή και στη διαγωγή του.
Όσον αφορά το εσθονικό εκπαιδευτικό σύστημα, ο Dr Mart Laanpere, ερευνητής και καθηγητής
στο πανεπιστήμιο του Ταλίν, ανέφερε ότι η επιτυχία των μαθητών στις εξετάσεις PISA οφείλεται
κυρίως στην αυτονομία των σχολείων, στους εκπαιδευτικούς με υψηλά τυπικά προσόντα, στην
παροχή ίσων ευκαιριών εκπαίδευσης, στην αύξηση των δαπανών για την παιδεία, και στις με-
ταγνωστικές στρατηγικές μάθησης που εφαρμόζονται στα σχολεία.
Επίσης τόνισε πόσο σημαντική θεωρούν οι Εσθονοί την πρόσβαση στο ίντερνετ, την οποία τη
βλέπουν ως ανθρώπινο δικαίωμα πλέον και όχι ως μια απλή παροχή υπηρεσίας. Πάνω από
80% των κατοίκων της χώρας έχουν στο σπίτι Η/Υ και πρόσβαση στο ίντερνετ ανεξάρτητα από
το εισόδημά τους, και προσφέρεται δωρεάν πρόσβαση από τους Δήμους σε πάνω από 500
σημεία σε όλη τη χώρα.
Ψηφιακή Εσθονία
Στην Εσθονία, όλες οι συναλλαγές γίνονται ηλεκτρονικά: δηλώσεις εισοδήματος (95%), τραπε-
ζικές συναλλαγές (99%), online εκλογές (30%), e-διαμονή (υπάρχουν πολίτες που έχουν τα ίδια
δικαιώματα με τους κατοίκους της χώρας αλλά διαμένουν εκτός).
Οι Εσθονοί μαθητές είναι οι πιο ενεργοί χρήστες του σχολικού δικτύου και των σχολικών ιστο-
σελίδων. Μιλάνε άριστα Αγγλικά καθώς διδάσκονται την ξένη γλώσσα 5 ώρες την εβδομάδα
και προετοιμάζονται για τις εξετάσεις πιστοποίησης Cambridge μέσα στο σχολείο. Έχουν γενι-
κά θετική στάση προς το σχολείο, είναι ευχαριστημένοι από τη ζωή τους και έχουν το μικρότερο
ποσοστό χαμηλών επιδόσεων στα μαθήματα στην Ευρώπη.
Tallinn, Town Hall

Square
Estonia
Καταλύτης του συστήματος είναι το Εθνικό Σύστημα Ταυτοτήτων (National ID Card System), το
οποίο θεωρείται από τα πλέον ανεπτυγμένα σε όλο τον κόσμο. Η κάρτα αυτή είναι ουσιαστικά
το "κλειδί" για όλες τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες που έχουν οι πολίτες στη διάθεσή τους.
Το chip της κάρτας περιέχει κρυπτογραφημένα αρχεία με πολύ υψηλό βαθμό κρυπτογράφησης
(2048-bit) και ουσιαστικά επιτρέπει την απόλυτη ταυτοπροσωπία του κατόχου σε ένα ηλεκτρο-
νικό περιβάλλον, όπου οι περισσότερες δραστηριότητες γίνονται χωρίς την ανάγκη της φυσικής
παρουσίας του.
Ειδικότερα, η κάρτα χρησιμοποιείται:
- Ως εθνική ταυτότητα και ταξιδιωτικό έγγραφο για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
- Ως κάρτα υγείας και κοινωνικής ασφάλισης.
- Ως αποδεικτικό στοιχείο ταυτοπροσωπίας για τις τραπεζικές συναλλαγές.
- Ως προπληρωμένο εισιτήριο στα μέσα μαζικής συγκοινωνίας σε ορισμένες πόλεις.
- Ως πιστοποιητικό για την ψηφιακή υπογραφή.
- Ως ταυτότητα ψηφοφόρου για την ψηφοφορία μέσω Διαδικτύου.
- Ως κλειδί για την πρόσβαση σε όλες τις κρατικές βάσεις πληροφοριών προκειμένου ο πολίτης
να δει τα στοιχεία που τον αφορούν, όπως τα ιατρικά αρχεία του, οι φορολογικές δηλώσεις του,
νομοσχέδια κ.ά.
- Για να παραλάβει από οποιοδήποτε τα φάρμακα που του συνταγογράφησε ηλεκτρονικά ο
γιατρός του.
Εκτός από την κάρτα ταυτότητας, οι Εσθονοί μπορούν επίσης να χρησιμοποιήσουν κινητό τη-
λέφωνο για να αποδείξουν την ταυτότητά τους για ηλεκτρονικές υπηρεσίες (m-ID).
Tallinn, view from

above
(Πηγή: Καράμπελας Χρήστος, https://www.news247.gr/technologia/stin-e-esthonia-ta-panta-

ginontai-ilektronika.6496015.html )
Το πρόγραμμα Φινλανδία—Ελσίνκι—Βάντα
Την Κυριακή 3-9-17, οι διοργανωτές μας υποδέχθηκαν με μια ξενάγηση στο Ελσίνκι για μια
πρώτη γνωριμία με την πόλη, τα μνημεία και τα μέσα μαζικής μεταφοράς και μας παρέθεσαν
δείπνο σε γνωστό εστιατόριο της πόλης. Εκεί γνωριστήκαμε με τους συναδέλφους από τις
άλλες χώρες, ανταλλάξαμε ιδέες και απόψεις καθώς και τις προσδοκίες μας από το εκπαιδευτι-
κό πρόγραμμα που θα παρακολουθούσαμε, και ξεναγηθήκαμε στην πόλη Vantaa, της οποίας
τα σχολεία θα επισκεπτόμασταν. Τη Δευτέρα 4-9-17, συγκεντρωθήκαμε στο επαγγελματικό
σχολείο Varia Vocational College, όπου ενημερωθήκαμε για το πρόγραμμα των επισκέψεων
στα σχολεία, και αφού χωριστήκαμε σε ομάδες, κάναμε μια σύντομη παρουσίαση των σχολεί-
Tallinn, Old Hansa
ων από τα οποία προερχόμαστε.
https://
www.oldehansa.ee/
Vierumaki Koulu
Στη συνέχεια μετακινηθήκαμε με λεωφορείο στο Δημοτικό Σχολείο Vierumaki. Η Διευθύντρια

του σχολείου, Elina Kuosmanen, αφού μας ξενάγησε στους χώρους του σχολείου και μας ενη-
μέρωσε σχετικά με τη λειτουργία του, μας οδήγησε ανά ομάδες στις αίθουσες όπου είχαμε την
ευκαιρία να παρατηρήσουμε τους μαθητές και τους δασκάλους σε ώρα μαθήματος. Σύμφωνα
με τα στοιχεία που μας δόθηκαν από τη Διευθύντρια, στο σχολείο αυτό φοιτούν 520 μαθητές
και περιλαμβάνει τις τάξεις από 1η μέχρι και 5η δημοτικού. Έχει 24 τμήματα και 32 δασκάλους,
8 σχολικούς βοηθούς / συνοδούς για παιδιά με ειδικές ανάγκες, σχολικό ψυχολόγο, κοινωνικό
λειτουργό και νοσοκόμο σχεδόν σε καθημερινή βάση. Σε κάθε τμήμα υπάρχει τουλάχιστον ένας
μαθητής με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες. Οι μαθητές, όταν μπαίνουν στο σχολείο, βγάζουν τα
παπούτσια τους και τα τακτοποιούν σε ειδικές θέσεις στους διαδρόμους έξω από τις τάξεις τους
μαζί με τα πανωφόρια τους. Κυκλοφορούν στο σχολείο με τις κάλτσες ή φορώντας παντόφλες,
το ίδιο και οι δάσκαλοι. Τα μαθήματα αρχίζουν μετά τις 9. Κάθε πρωί 7:45 με 9:15, ένας εθελο-
ντής παππούς ή γιαγιά, υποδέχεται τους μαθητές που έρχονται στο σχολείο πριν αρχίσουν τα
μαθήματα και τους απασχολεί δημιουργικά διαβάζοντας τους παραμύθια και ιστορίες σε ειδικό
χώρο (Grandma’s Place). Οι μαθητές εκεί μπορούν επίσης να παίξουν επιτραπέζια παιχνίδια,
να ζωγραφίσουν, να χρησιμοποιήσουν τα κινητά τους για να ακούσουν μουσική ή να παίξουν
ηλεκτρονικά παιχνίδια, καθώς υπάρχει ελεύθερη πρόσβαση στο διαδίκτυο με ασύρματο wi-fi το
οποίο παρέχεται από το Φινλανδικό Σχολικό Δίκτυο. Το γεύμα προσφέρεται στους μαθητές
από τις 10:30 μέχρι τις 12:00, ανά τάξη, στο εστιατόριο του σχολείου και είναι δωρεάν. Κατά τη
διάρκεια των μαθημάτων, οι μαθητές είναι ελεύθεροι να μετακινούνται στους χώρους του σχο-
λείου, σε ομάδες των 3 – 4 ατόμων ή ατομικά, για να μελετήσουν ή να κάνουν τις εργασίες που
τους έχει αναθέσει ο δάσκαλος, χωρίς την πίεση της υποχρεωτικής παρουσίας στην τάξη καθι- Tallinn, Town Hall
σμένοι στις καρέκλες τους, αλλά σε χώρο που αυτά τα ίδια θεωρούν άνετο και ευχάριστο για να Square
εργαστούν αρμονικά και αποδοτικά. Όταν οι μαθητές τελειώνουν τις εργασίες τους επιστρέφουν Estonia
στην τάξη και παίρνουν ανατροφοδότηση από το δάσκαλο. Και όλα αυτά με πολλή ησυχία και
τάξη.
Το νέο πρόγραμμα σπουδών

Μετά την παρακολούθηση των μαθημάτων, συγκεντρωθήκαμε σε μια αίθουσα του σχολείου
όπου ο Dr Martti Hellstrom μας ενημέρωσε για το εκπαιδευτικό σύστημα της Φινλανδίας και για
το νέο πρόγραμμα σπουδών που εφαρμόζεται από το 2016. Στη συνέχεια συζητήσαμε τις ε-
μπειρίες που αποκομίσαμε από την παρακολούθηση των μαθημάτων και από τις συζητήσεις
με τους δασκάλους και τους μαθητές. Τέλος, παρουσιάσαμε και συγκρίναμε τις καλές πρακτικές
που έχουμε εφαρμόσει στα σχολεία μας.
Martti Hellstrom
Havukoski Koulu
Την Τρίτη 5-9-17, συγκεντρωθήκαμε στο επαγγελματικό σχολείο Varia, όπου σχολιάσαμε τη
χθεσινή ημέρα και συζητήσαμε το πρόγραμμα που θα ακολουθούσε. Στη συνέχεια μετακινηθή-
καμε με λεωφορείο στο Γυμνάσιο Havukoski. Το σχολείο αυτό βρίσκεται σε μια
«υποβαθμισμένη» περιοχή της Vantaa και θεωρείται ότι είναι ένα «φτωχό» σχολείο από άποψη
υποδομών και οικονομικών. Ο Διευθυντής του σχολείου, Arto Martikainen, μας πληροφόρησε
ότι το σχολείο αυτό θα γκρεμιστεί διότι λόγω της υγρασίας και της μούχλας που συγκεντρώνε-
ται στους αεραγωγούς του κτιρίου το χειμώνα, προκαλείται στους μαθητές άσθμα και είναι επι-
βλαβές για την υγεία τους. Στη θέση του θα χτιστεί νέο κτίριο το οποίο θα κοστίσει 9 εκ. ευρώ
και θα πληροί τις προϋποθέσεις υγιεινής και ασφάλειας των μαθητών. Οι καθηγητές και οι μα-
θητές έχουν καταθέσει τις προτάσεις τους για το πως ακριβώς θέλουν να είναι το νέο κτίριο του
σχολείου τους και έχουν ληφθεί υπόψη στο σχεδιασμό του. Ο Διευθυντής, αφού μας ξενάγησε
στους χώρους του σχολείου και μας ενημέρωσε σχετικά με τη λειτουργία του, μας οδήγησε ανά
ομάδες στις αίθουσες όπου είχαμε την ευκαιρία να παρατηρήσουμε τους μαθητές και τους εκ-
παιδευτικούς σε ώρα μαθήματος. Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας δόθηκαν από τo Διευθυντή,
στο σχολείο αυτό φοιτούν 370 μαθητές και περιλαμβάνει τις τάξεις από 7η μέχρι και 9η, δηλα-
δή ΣΤ΄ δημοτικού και Α΄, Β΄, Γ΄ γυμνασίου. Πρόκειται για ένα πολυπολιτισμικό σχολείο στο ο-
ποίο ομιλούνται 20 διαφορετικές γλώσσες και οι μαθητές προέρχονται από 15 διαφορετικές
εθνικότητες. Οι καθηγητές είναι χωρισμένοι σε ομάδες (executive groups), με υπεύθυνο έναν
καθηγητή ο οποίος δίνει αναφορά στον υποδιευθυντή και αυτός με τη σειρά του στο διευθυντή.
Οι επικεφαλείς καθηγητές των ομάδων είναι επίσης υπεύθυνοι για την επικοινωνία και τη συ-
νεργασία μεταξύ του σχολείου και των γονέων και κηδεμόνων των μαθητών.
Μετά την παρακολούθηση των μαθημάτων, συγκεντρωθήκαμε σε μια αίθουσα του σχολείου
όπου ο διευθυντής μας ενημέρωσε για το επάγγελμα του καθηγητή στη Φινλανδία, το οποίο
είναι πολύ δημοφιλές και έχει μεγάλο κύρος. Οι καθηγητές είναι αυτόνομοι και έχουν την επαγ-
γελματική ελευθερία να επηρεάσουν με τη δουλειά τους την ανάπτυξη του σχολείου, καθώς το
σύστημα βασίζεται στην εμπιστοσύνη ανάμεσα σε όλους τους εμπλεκόμενους. Όλοι έχουν
μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης στην ειδικότητά τους και επιμορφώνονται συστηματικά. Οι
ώρες εργασίας τους κυμαίνονται από 16 ως 24 την εβδομάδα. Στη συνέχεια συζητήσαμε τις Havukoski Koulu
εμπειρίες που αποκομίσαμε από την παρακολούθηση των μαθημάτων και από τις συζητήσεις
με τους καθηγητές και τους μαθητές. Τέλος, παρουσιάσαμε και συγκρίναμε τις καλές πρακτικές
που εφαρμόσαμε στα σχολεία μας.
Kartanonkoski Koulu
Την Τετάρτη, 6-7-17, συγκεντρωθήκαμε στο επαγγελματικό σχολείο Varia, όπου σχολιάσαμε τη
χθεσινή ημέρα και συζητήσαμε το πρόγραμμα που θα ακολουθούσε. Στη συνέχεια μετακινηθή-
καμε με λεωφορείο στο Σχολείο Kartanonkoski. Το σχολείο αυτό βρίσκεται σε μια από τις πιο
πλούσιες περιοχές της Vantaa και είναι άρτια σχεδιασμένο και εξοπλισμένο. Η Διευθύντρια του
σχολείου, Tuija Tammi, αφού ανέθεσε σε μαθητές να μας ξεναγήσουν στους χώρους του σχο-
λείου, μας ενημέρωσε σχετικά με τη λειτουργία του. Πρόκειται για ένα σχολείο 9ετούς υποχρεω-
τικής εκπαίδευσης όπου μαθητές από 7 έως 16 ετών φοιτούν όλοι μαζί. Οι γονείς που εργάζο-
νται μπορούν να αφήνουν τα παιδιά τους για φύλαξη στο σχολείο από ειδική παιδαγωγό για το
σκοπό αυτό. Στο σχολείο αυτό φοιτούν 853 μαθητές και διδάσκουν 26 δάσκαλοι και 20 καθηγη-
τές, και 5 δάσκαλοι και 5 καθηγητές ειδικής αγωγής. Επίσης απασχολούνται 2 γραμματείς, 2
νοσοκόμοι, σχολικός ψυχολόγος, κοινωνικός λειτουργός και παιδαγωγός για την απασχόληση
των νηπίων. Ομιλούνται 18 διαφορετικές γλώσσες από παιδιά διαφόρων εθνικοτήτων, τα οποία
φοιτούν σε ειδικά τμήματα υποδοχής για αλλοδαπούς τον πρώτο χρόνο και μετά εντάσσονται
στο σύνολο των μαθητών του σχολείου.
Όπως και στο προηγούμενο σχολείο υπάρχει μια ιεραρχία με ηγέτη τη διευθύντρια και το βοη-
θό διευθυντή, τον υποδιευθυντή, και τους δασκάλους / καθηγητές χωρισμένους σε ομάδες με
έναν υπεύθυνο. Η κάθε ομάδα ασχολείται με συγκεκριμένους μαθητές ηλικιακά και φροντίζει για
την επίτευξη των στόχων του σχολείου. Οι βασικοί στόχοι του σχολείου είναι η ευημερία των
μαθητών, η χαρά της μάθησης και ο σεβασμός προς τους άλλους. Το νέο πρόγραμμα σπου-
δών εστιάζει στις εγκάρσιες δεξιότητες που οφείλει να αποκτήσει κάθε μαθητής για να μπορέσει
να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις του 21ου αιώνα: επικοινωνία, κριτική σκέψη, νέες τεχνολογίες,
καινοτομία, επιχειρηματικότητα, ψηφιακός γραμματισμός, αειφόρος ανάπτυξη. Υποστηρίζει τη
διαθεματικότητα με τη δημιουργία ομάδων, που τις λειτουργούν απόφοιτοι του σχολείου (tutor
students) μετά το πέρας των μαθημάτων, όπως λέσχη μουσικής, κινηματογράφου, yoga, anti-
bullying, διαμεσολάβησης, ΤΠΕ, θεάτρου, κτλ.
Στη συνέχεια παρατηρήσαμε τους μαθητές και τους καθηγητές σε ώρα μαθήματος, και αργότε-
ρα συζητήσαμε τις εμπειρίες που αποκομίσαμε από την παρακολούθηση των μαθημάτων και
από τις συζητήσεις με τους καθηγητές και τους μαθητές. Τέλος, παρουσιάσαμε και συγκρίναμε
τις καλές πρακτικές που εφαρμόσαμε στα σχολεία μας.
Tallinn Downtown Russian Gymnasium
Την Πέμπτη 7-9-2017, επισκεφτήκαμε το Ρωσικό Γυμνάσιο του Ταλίν, Tallinn Downtown Rus-
sian Gymnasium. Πρόκειται για ένα συντηρητικό, πλούσιο σχολείο με αυστηρό προφίλ εκ δια-
μέτρου αντίθετο από αυτά της Φινλανδίας όσον αφορά την εκπαιδευτική φιλοσοφία του. Οι
μέθοδοι διδασκαλίας είναι παραδοσιακές με πολύ σαφές περιεχόμενο. Το σύστημα είναι κυρί-
ως δασκαλοκεντρικό και εξετασιοκεντρικό και μοιάζει αρκετά με το ελληνικό εκπαιδευτικό σύ-
στημα. Η καινοτομία του συγκεκριμένου σχολείου έγκειται στο γεγονός ότι είναι εντελώς ψηφιο-
ποιημένο. Χρησιμοποιούνται τα Google Apps για τη διδασκαλία των μαθημάτων (lesson plans,
teacher reports, timetables, statistics), τη διαχείριση του μαθητικού δυναμικού (παρουσίες -
απουσίες, ημερήσια διαγωγή μαθητών), την παραγωγή και τη διακίνηση εκπαιδευτικού υλικού
(worksheets), τα διαγωνίσματα και τις εξετάσεις (e-exams), την εξ αποστάσεως εκπαίδευση
μαθητών που δεν παρακολουθούν λόγω προβλημάτων υγείας (e-learning), την αξιολόγηση
των μαθητών (περιγραφική και αριθμητική) (e-assessment), τη δημοσίευση εργασιών και
έργων των μαθητών (google photos), την επαφή με τους γονείς και κηδεμόνες των μαθητών
(shared folders), τη συνεργασία μεταξύ των εκπαιδευτικών του σχολείου (virtual teacher's
room), κτλ. Είναι ένα ψηφιακό σχολείο με όλη την σημασία της λέξης. Θεωρείται αδιανόητο οι
μαθητές να μην έχουν ψηφιακή ταυτότητα, το ίδιο και οι καθηγητές, βέβαια μέσα σε ένα ελεγχό-
μενο περιβάλλον. Το internet που προσφέρεται από το σχολικό δίκτυο μέσω wi-fi είναι κλειδω-
μένο και μαθητές και καθηγητές έχουν πρόσβαση μόνο με προσωπικό κωδικό.
Tallin 21 Kool
Την Παρασκευή 8-9-2017 επισκεφτήκαμε το σχολείο Tallinn 21 Kool. Στο σχολείο αυτό φοιτούν
1316 μαθητές (Primary school – 361 students, Lower Middle School -360 students, Upper Mid-
dle School -276 students, Upper Secondary School – 319 students) και διδάσκουν 81 δάσκαλοι
και καθηγητές. Η μουσική, τα Αγγλικά και οι ΤΠΕ είναι τα μαθήματα στα οποία δίνεται μεγάλη
έμφαση και άμεση προτεραιότητα είναι η διδασκαλία των δεξιοτήτων του 21ου αιώνα (21st
Century Skills) στους μαθητές όπως η δημιουργικότητα, η κριτική σκέψη, η συνεργατικότητα, η
επικοινωνία, η καινοτομία και η επιχειρηματικότητα, ο σεβασμός στο περιβάλλον και το συνάν-
θρωπο, η ανοχή, η χρήση ψηφιακών εργαλείων και η συμπεριφορά του ψηφιακού πολίτη. Αυτό
που μας έκανε εντύπωση είναι ότι, όπως και στο Ρωσικό σχολείο, το απόγευμα λειτουργούν
στο σχολείο λέσχες όπως χορωδίας, μουσικής, ρομποτικής, μαθηματικών, χορών, καλών τε-
χνών, ξένων γλωσσών, προετοιμασία εξετάσεων γλωσσομάθειας και πολλές άλλες. Στις λέ-
σχες αυτές διδάσκουν καθηγητές και δάσκαλοι που θέλουν να συμπληρώσουν το εισόδημά
τους με παραπάνω ώρες εργασίας (όχι συμπλήρωση ωραρίου) και αν δεν υπάρχει καθηγητής
τότε διδάσκει κάποιος απόφοιτος του σχολείου επί πληρωμή ως βοηθός καθηγητής (tutor stu-
dent). Συνήθως είναι πρωτοετείς φοιτητές που εργάζονται στο αντικείμενο το οποίο σπουδά-
ζουν με σύμβαση ενός έτους και πληρώνονται από το σχολείο. Επίσης μεγάλη εντύπωση μας
έκανε ο τρόπος με τον οποίο επεκτάθηκαν οι χώροι του σχολείου για να μπορέσουν να υποδε-
χτούν ένα τόσο μεγάλο αριθμό μαθητών. Χτίστηκε νέα πτέρυγα, η οποία ενώθηκε με το νεοκλα-
σικό κτίριο δημιουργώντας στο εσωτερικό ένα στεγασμένο αίθριο, το οποίο χρησιμοποιείται ως
αυλή και ως χώρος σίτισης των μαθητών. Ένα πολύ όμορφο και ευχάριστο μέρος με έργα τέ-
χνης των παιδιών να κοσμούν τους τοίχους, φυτά και νερά, πραγματικά ένας παράδεισος.
Tallin 21 Kool
Μετά την ξενάγηση στους χώρους του σχολείου και την παρατήρηση σε ώρα μαθήματος είχαμε
την ευκαιρία να συζητήσουμε με μαθητές και καθηγητές. Μάθαμε ότι οι μαθητές έχουν ενεργό
συμμετοχή στη διαχείριση του σχολείου, με τις μαθητικές κοινότητες να αναλαμβάνουν ακόμη
και υποχρεώσεις που έχουν εκπαιδευτικοί στο ελληνικό σχολείο όπως εφημερίες, διαμεσολά-
βηση, πρόληψη περιπτώσεων σχολικού εκφοβισμού, προετοιμασία εορτών και εκδηλώσεων.
Όλοι εκφράστηκαν με τα καλύτερα λόγια για το σχολείο και για το εκπαιδευτικό σύστημα και
έγινε φανερή η ικανοποίηση που αντλούν οι καθηγητές από το επάγγελμά τους, το οποίο βλέ-
πουν ως λειτούργημα και όχι ως μια διαδικαστική και υποχρεωτική εκτέλεση εργασίας, και οι
μαθητές από το σχολείο τους, στο οποίο αισθάνονται σα στο σπίτι τους και το ιατηρούν καθαρό
και περιποιημένο. Το απόγευμα συγκεντρωθήκαμε στο Πανεπιστήμιο του Ταλίν, στη σχολή
Νέων Τεχνολογιών, όπου ο Dr Mart Laanpere, καθηγητής και ερευνητής, μας μίλησε για το
Εσθονικό εκπαιδευτικό σύστημα, για την ψηφιακή Εσθονία και τη σημασία που δίνουν γονείς
και καθηγητές στον ψηφιακό γραμματισμό των παιδιών τους, καθώς και για την επιτυχία των
Εσθονικών σχολείων στις εξετάσεις PISA. Αργότερα συμπληρώσαμε το δικό μας ημερολόγιο
σκέψεων από το σύνολο των επισκέψεων μας στα σχολεία των δυο χωρών (reflective journal)
και αξιολογήσαμε το σεμινάριο που παρακολουθήσαμε.
Απολογισμός — εντυπώσεις από την πρώτη

κινητικότητα
Τραγούδας Δημήτριος, Εκπαιδευτικός ΠΕ04.05
ΦΙΝΛΑΝΔΙΑ-ΕΛΣΙΝΚΙ
Α. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΕ ΤΡΙΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΣΤΟ ΕΛΣΙΝΚΙ.
Η άποψη μου από τις τρεις επισκέψεις σε διαφορετικά σχολεία στη πρωτεύουσα της Φινλαν-
δίας, πιστεύω πως δεν μπορεί να είναι αντιπροσωπευτική και κατ΄επέκταση καταλυτική για
όλα τα σχολεία της ίδιας χώρας. Οι εντυπώσεις σίγουρα είναι θετικότατες, παρά το μικρό χρόνο
που μας διατέθηκε για επίσκεψη στους χώρους των κτιριακών εγκαταστάσεων και τις ξεναγή-
σεις- παρακολούθηση μαθημάτων ζωντανά εντός των αιθουσών διδασκαλίας. Σχηματίστηκαν
έξι ομάδες εκπαιδευτικών από επτά διαφορετικές χώρες που συμμετείχαμε στο πρόγραμμα, οι
οποίες έπρεπε να επισκεφτούν μεγάλο αριθμό αιθουσών και κοινόχρηστων χώρων ( Αμφιθέα-
τρο, βιβλιοθήκη κτλ.). Διαπιστώσαμε ότι όλα τα σχολεία έχουν μία ιδιαίτερη αυτονομία δηλ.
άλλα σχολεία είναι ενιαία ( Δημοτικό-Γυμνάσιο-Λύκειο ) και άλλα ξεχωριστά πάντοτε με ενιαίο
Διευθυντή.
Χαρακτηριστικά γνωρίσματα υλικοτεχνικής υποδομής.
Άρτιες κτιριακές εγκαταστάσεις συνυφασμένες αρχιτεκτονικά με το φυσικό περιβάλλον.
Ευχάριστοι εσωτερικοί χώροι.
Οργανωμένη και πλήρως εξοπλισμένη έδρα του καθηγητή με υπολογιστή , σύγχρονο προτζέ-
κτορα και εγκατεστημένα λογισμικά προγράμματα.
Αίθουσες με διαφορετική διάταξη θρανίων ανά δύο, τρία ή και τέσσερα παιδιά και με ανάλογο
προσανατολισμό για καλύτερη ενδοσυνεργασία.
Πεντακάθαρα θρανία, δίχως ίχνος από πάσης φύσεως σημάδια, σε όσα σχολεία επισκεφτήκα-
με.
Στα μαθήματα φυσικών επιστημών, υπήρχαν αίθουσες ξεχωριστά φυσικής, χημείας, βιολογίας
με το κατάλληλο εξοπλισμό σε ειδικά ντουλάπια διαφανή περιμετρικά και με πολλές λεκάνες
για το πλύσιμο των σκευών. (στην Ελλάδα υπάρχει ένας εργαστηριακός χώρος για τα τρία
μαθήματα με πολλά προβλήματα στη δομή και λειτουργία των χώρων).
Ο χώρος του μαθήματος της τεχνολογίας δεν επιδέχεται μέτρο σύγκρισης.
Η αίθουσα μουσικής ειδικά διαμορφωμένη με πολλά όργανα και ειδική μόνωση.
Κάθε σχολείο διέθετε οργανωμένη Βιβλιοθήκη με υπεύθυνο υπάλληλο.
Όλα τα σχολεία διέθεταν κλειστό Γυμναστήριο.
Υπήρχαν εντός των κτιρίων πολλοί διάδρομοι , εξοπλισμένοι με μικρά στρόγγυλα ή ορθογώνια
γραφεία για χρήση των μαθητών ( π.χ επίλυση ασκήσεων.)
Σε κάθε εσωτερικό διάδρομο υπήρχαν ατομικές τουαλέτες και μία αναπηρική ( όχι ξεχωριστά
ανδρών γυναικών).
Β. ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ- ΔΑΣΚΑΛΟΙ, ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ

Η επιλογή των εκπαιδευτικών γίνεται από τον Διευθυντή του σχολείου και τη Δημοτική αρχή.
Η χρηματοδότηση του σχολείου γίνεται με κεφάλαια του Δήμου και χορηγίες.
Όλοι οι καθηγητές είναι από αντίστοιχες ειδικότητες των Πανεπιστημιακών τμημάτων και με
σχετικές μεταπτυχιακές σπουδές.
Τα σχολεία είναι ολοήμερα με διάθεση δωρεάν φαγητού το μεσημέρι στο εστιατόριο του σχολεί-
ου.
Όσοι μαθητές παραμένουν στις σχολικές μονάδες μετά τις δύο το μεσημέρι, ανάλογα με το
χρόνο παραμονής τους επιβαρύνονται και με το ανάλογο ποσό οικονομικά.

Η διδασκαλία της ξένης γλώσσας διδάσκεται από τη Δευτέρα δημοτικού και με περισσότερες
ώρες εβδομαδιαία σε σχέση με την Ελλάδα. Η έννοια του φροντιστηρίου στη ξένη γλώσσα δεν
υπάρχει, επίσης δεν υπάρχουν καθόλου ιδιωτικά σχολεία.
Σε κάθε σχολείο υπάρχει ψυχολόγος, κοινωνιολόγος ,νοσοκόμος και άλλοι βοηθοί.
Σε σχολεία με μεγάλο αριθμό μεταναστών , ανάλογα με το επίπεδο γλώσσας των μαθητών,
υπάρχουν τμήματα ένταξης , υποδοχής όπου διδάσκεται και η μητρική γλώσσα υποχρεωτικά.
Στο μάθημα των θρησκευτικών διδάσκεται η ηθική και εάν υπάρχει μεγάλος αριθμός από ένα
ομόδοξο δόγμα, σχηματίζεται ειδικό τμήμα, όπου διδάσκεται το συγκεκριμένο δόγμα π.χ Ισλάμ.
Η έννοια της τιμωρίας (αποβολή) είναι λίγο άγνωστη στο εκπαιδευτικό τους σύστημα.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΜΕ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΣ ΟΤΙ ΣΤΟ ΦΙΝΛΑΝΔΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ:

 Πνέει άνεμος ελευθερίας
 Αυτονομίας
 Αμοιβαίας εμπιστοσύνης μεταξύ δασκάλων και μαθητών που πηγάζει από τον πολιτι-
σμό τους και τη κουλτούρα τους ( Εκπαιδευτικοί και μαθητές ξυπόλητοι μέσα στις αί-
θουσες.)
 TRUST IS THE KEY. Αυτό είναι το μότο της επιτυχίας του Φινλανδικού σχολείου,
όπου οι περισσότεροι μαθητές θέλουν να γίνουν εκπαιδευτικοί.
ΕΣΘΟΝΙΑ-ΤΑΛΛΙΝ
Εκ των προτέρων θα ήθελα να τονίσω ότι ένα ταξίδι δύο ημερών σε τρία διαφορετικά σχολεία
επιλεγμένα από τους διοργανωτές, μπορεί να μην αποτελεί και το κατάλληλο δείγμα ώστε να
συναχθούν αντικειμενικά συμπεράσματα για το εκπαιδευτικό σύστημα μιας χώρας. Η Εσθονία
μια μικρή χώρα με ανομοιογενή πληθυσμό 30% Ρώσοι πολίτες , δείχνει με ματιά μια σύγχρονη
χώρα, με σύγχρονο και οργανωμένο εκπαιδευτικό σύστημα. Είναι γνωστό ότι στην Εσθονία ο
κάθε κάτοικος κατέχει μία ηλεκτρονική πολυεπίπεδη κάρτα για όλες τις εργασίες, ακόμη και η
ίδρυση μιας επιχείρησης μπορεί να γίνει σε χρόνο μόνο 10 λεπτών με τη συγκεκριμένη κάρτα.
Μία ομοιότητα που έχει το Ελληνικό με το Εσθονικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι ο αριθμός
των μαθητών που φοιτούν στα λύκεια και επαγγελματικά Λύκεια δηλ. 70% Λύκειο και 30%
Επαγγελματικό Λύκειο, Γερμανία 40%- 60% και Αγγλία 50%-50%.
Γενικά χαρακτηριστικά του εκπαιδευτικού συστήματος:
Ισοδύναμες ευκαιρίες στους μαθητές: Το σχολείο αντισταθμίζει το κοινωνικο-οικονομικό καθε-
στώς ώστε να μην επηρεάζει τις επιδόσεις των μαθητών.
Το Εσθονικό σχολείο έχει το χαμηλότερο ποσοστό στη Ευρώπη σε μαθητές που έχουν χαμη-
λές επιδόσεις.

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ –ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΣΧΟΛΕΙΩΝ
Από την πρώτη επίσκεψη μας στο Ρωσικό σχολείο, τόσο στους χώρους του σχολικού συγκρο-
τήματος όσο και εντός των αιθουσών διαπιστώσαμε εύκολα μία διαφορετική φιλοσοφία στη
συμπεριφορά μαθητών και εκπαιδευτικών σε σχέση με το Φινλανδικό σχολείο.
Το Ρώσικο σχολείο φαντάζει περισσότερο συντηρητικό από άποψη νοοτροπίας, πειθαρχημένο
με μεγαλύτερο « σεβασμό» στους καθηγητές. Σε κάθε είσοδο μας μέσα στην αίθουσα οι μαθη-
τές πετάγονταν όρθιοι σαν « αυτόματα ελατήρια» .
Σε πολλά τμήματα παρατηρήσαμε μαθητές με ομοιόμορφη ενδυμασία. Μέσα στους σχολικού
χώρους επικρατούσε μία κόσμια εικόνα. Η διάταξη των θρανίων περισσότερο ομοιόμορφη σε
σχέση με τη Φινλανδία που παρουσίαζε μια ποικιλόμορφη διάταξη.
ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ
Το Ρώσικο σχολείο έδειχνε σε όλα τα επίπεδα άρτια οργανωμένο με άριστη υλικοτεχνική υπο-
δομή. Σε κάθε αίθουσα υπήρχε υπολογιστής-προτζέκτορας και εγκατεστημένα λογισμικά προ-
γράμματα. Στα μαθήματα φυσικών επιστημών και στις δύο χώρες παρατήρησα ότι ο κάθε μα-
θητής είχε υπό την κατοχή του ένα υπολογιστή με ανάλογα λογισμικά. Ο υπολογιστής παρέμει-
νε στο χώρο του σχολείου μέσα στην αίθουσα ( ενώ στην Ελλάδα που λειτουργεί δυστυχώς
πάντα ερασιτεχνικά , για προεκλογικούς λόγους, όταν χορηγήθηκαν υπολογιστές , σε ένα χρό-
νο κάνανε φτερά). Οργανωμένοι χώροι στις αίθουσες Μουσικής και Τεχνολογίας.
Η ρομποτική σε όλα τα σχολεία είναι ψηλά τοποθετημένη και αποτελεί υποχρεωτικό μάθημα
στη Δημοτική εκπαίδευση. Παρακολουθήσαμε και επίδειξη ρομποτικής από μικρούς μαθητές
που ήταν μυημένοι στο αντικείμενο, σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα ρομποτικής.
Κλείνοντας την αναφορά μας για το Ρώσικο σχολείο, σύμφωνα με Εσθονικές πηγές τα Ρώσι-
κα σχολεία της Εσθονίας παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση, αλλά υστερούν όμως έναντι του
Εσθονικού σχολείου.
ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑ ΕΣΘΟΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
Οι εντυπώσεις μου προσωπικά από επίσκεψη σε δύο σχολεία της Εσθονίας δείχνουν μια υπε-
ροχή σε οργάνωση, υλικοτεχνική υποδομή και φιλοσοφία.
Υψηλά καταρτισμένο εκπαιδευτικό προσωπικό ( χαμηλότερες αποδοχές από την Ελλάδα και
περισσότερες ώρες εργασίας εβδομαδιαία.)
Οι μαθητές των Εσθονικών σχολείων παρουσιάζουν άριστη εικόνα στη χρήση των ηλεκτρονι-
κών μέσων και ιδιαίτερα στη χρήση ιστοσελίδων.
Το 90% των μαθητών αισθάνονται ικανοποιημένοι από τη ζωή τους και έχουν γενικά θετική
στάση απέναντι στο σχολείο.
ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΕΣΘΟΝΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ.

Ένα από τα σχολεία που επισκεφτήκαμε ήταν ενιαίο ( Δημοτικό-Γυμνάσιο-Λύκειο με κοινό
Διευθυντή). Άρτια εξοπλισμένες και σύγχρονες αίθουσες. Στις αίθουσες φυσικών επιστημών
υπήρχαν ξεχωριστά εργαστήρια για κάθε μάθημα. Οργανωμένη βιβλιοθήκη με μόνιμο υπάλλη-
λο. Κλειστό Γυμναστήριο υψηλών προδιαγραφών. Γήπεδο με χλοοτάπητα σε ανοιχτό χώρο.
Κλειστό κολυμβητήριο
ΑΛΛΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ
Το σχολείο παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές. Παρέχονται περισσότερα βιβλία στο
σπίτι. Δεν υπάρχει διαφορά μεταξύ αστικών και επαρχιακών σχολείων. Υπάρχει πολύ μικρός
αριθμός μεταναστών ΜΟΥΣΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΣΕ ΟΛΟ ΤΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ,
μικρό δείγμα γραφής απολαύσαμε ζωντανά κατά την υποδοχή μας από τη καταπληκτική χορω-
δία του σχολείου.Πολύ καλό επίπεδο στις ξένες γλώσσες. Σ΄ένα σχολείο η ξενάγηση στο χώρο
του σχολείου έγινε από δύο μαθήτριες του Λυκείου.
Συμπερασματικά καταλήγω ότι στην επιτυχία αυτών των χωρών στην εκπαί-
δευση και γενικώς, συμβολή μεγάλη έχει η ευρύτερη παιδεία, η οργάνωση, η
πειθαρχία , η εμπιστοσύνη και ο άριστος προγραμματισμός και άκρατος επαγ-
γελματισμός τους σε όλα τα επίπεδα.

Βαφείδης Κωνσταντίνος, Εκπαιδευτικός ΠΕ04
Ειλικρινά, νιώθω πολύ τυχερός που ήρθα σ’ επαφή, έστω και για λίγο, με το όνειρο της Φιλαν-
δικής Εκπαίδευσης! Σχολικά συγκροτήματα, με άριστη αρχιτεκτονική σχεδίαση, σύμφωνα πά-
ντα με τη βούληση και τις ανάγκες των μαθητών και των δασκάλων! Ευγενής άμιλλα και πλήρη
συμβίωση με μαθητές όλων των ηλικιών σ’ ένα μόνο κτιριακό συγκρότημα! Μέχρι και χελώνα
υπήρχε σε σχολική αίθουσα για να θυμίζει στους μαθητές, πως υπάρχουν και μικρότερα όντα
απ’ αυτά που απαιτούν εξίσου τον σεβασμό και την συνύπαρξη!
ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ: το κλειδί της Φιλανδικής Επιτυχίας! Πραγματικά από την πρώτη στιγμή της
επίσκεψης, το νιώθεις, το διαπιστώνεις τόσο σε μαθητές όσο και σε καθηγητές! Παντού υπάρ-
χει Εμπιστοσύνη! Και πως κατορθώνεται αυτό; Πιστεύω πως με το να υπάρχει πλήρη ΕΛΕΥ-
ΘΕΡΙΑ παντού!
Οι μαθητές, εν ώρα μαθήματος, κυκλοφορούν ελεύθεροι, ξυπόλυτοι σαν στο σπίτι τους, διαβά-
ζουν, ζωγραφίζουν, συνεργάζονται χωρίς την πίεση της υποχρεωτικής παρουσίας στη τάξη. Το
ασύρματο δίκτυο wi-fi ελεύθερο σε κάθε σημείο, με προσωπικό κωδικό για υλοποίηση εργα-
σιών αλλά και για παιχνίδι! Επίσης, ο μαθητής που έχει δυσκολίες ή κενά, μένει μετά το πέρας
των μαθημάτων και δωρεάν βοηθιέται από τους καθηγητές του. Το ίδιο και οι ξένοι μαθητές,
διδάσκονται στην θρησκεία τους αλλά και στη μητρική τους γλώσσα! Οι μαθητές εκπαιδεύονται
περίπου μέχρι τις 13.00, τρώνε πάντα το πλούσιο μεσημεριανό τους και στη συνέχεια διασκε-
δάζουν, επιλέγοντας ελεύθερα κάποιες από τις δραστηριότητες του σχολείου τους. Στη συνέχει-
α, πραγματικά ευτυχισμένοι, συνήθως μετά τις 18.00, αποχωρούν για τα σπίτια τους δίχως
εργασίες, διάβασμα, άγχος, κτλ Πουθενά δεν υπάρχει η λέξη τιμωρία, ποινή, αποβολή, κτλ… Η
φράση κοινή για όλους τους μαθητές, σ’ όλα τα σχολεία που επισκεφτήκαμε: στο σχολείο δια-
σκεδάζουμε, μαθαίνοντας!!!
Οι καθηγητές είναι ελεύθεροι να διδάξουν με οποιαδήποτε μεθοδολογία θελήσουν, ενώ στη

διάθεσή τους έχουν μέσα εκπαίδευσης τελευταίας τεχνολογίας! Δεν υπάρχουν ελεγκτές, επιθε-
ωρητές, επόπτες, αυστηρά πρωτόκολλα… Τα πάντα βασίζονται στην αυτοαξιολόγηση των
καθηγητών! Οι καθηγητές, με αυστηρό προσοντολόγιο, όλοι κάτοχοι μεταπτυχιακών, είναι καλά
αμειβόμενοι και χαίρουν τεράστιας εκτίμησης και αναγνώρισης από την κοινωνία.
Οι Γονείς είναι πραγματικά περήφανοι για το σχολείο των παιδιών τους. Κι αυτό γιατί είναι σί-
γουροι πως γίνεται το καλύτερο δυνατό για τα παιδιά τους. Εξάλλου αυτό αποδεικνύουν οι υ-
ψηλές διακρίσεις των παιδιών τους σε διεθνείς εξετάσεις σχολείων π.χ PISA! Δεν είναι όμως
μόνο οι επιτυχίες στους διάφορους διαγωνισμούς…… Οι γονείς νιώθουν την σιγουριά στο σχο-
λείο, γιατί εκτός των δασκάλων είναι εκεί μόνιμα ο ψυχολόγος, ο κοινωνικός λειτουργός, ο νο-
σοκόμος, ο τραπεζοκόμος, ο μάγειρας, ο επιστάτης, ο δάσκαλος της ειδικής αγωγής, ο εκπαι-
δευτής της ρομποτικής, ο θεατρολόγος, ο χοροδιδάσκαλος, ο υπεύθυνος χορωδίας, του προ-
γραμματισμού, της εκμάθησης ξένων γλωσσών, και άλλων πολλών δραστηριοτήτων (σ’ ένα
σχολείο είχε 32 δραστηριότητες στο ολοήμερο πρόγραμμά του). Ας αναλογιστούμε μόνο τι κερ-
δίζει ο Φιλανδός γονέας έναντι του Έλληνα γονέα από την δωρεάν σίτιση και εκμάθηση ξένων
γλωσσών των παιδιών του……

Τέλος, στα φιλανδικά σχολεία ο ανταγωνισμός είναι ανύπαρκτος καθώς δεν υπάρχει βαθμολό-
γηση αλλά κυρίως περιγραφική αξιολόγηση. Σε κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης κυριαρχεί το σύνθη-
μα «Less is more», το οποίο σημαίνει πως οι Φιλανδοί εστιάζουν στην ποιότητα και όχι στην
ποσότητα. Προτιμούν δηλαδή τα παιδιά να περνούν χρόνο σε δραστηριότητες στη φύση ενταγ-
μένες στο σχολικό πρόγραμμα και να αναπτύσσουν δεξιότητες ζωής από το να γεμίζουν τα
κεφάλια τους με στείρα γνώση και πληθώρα πληροφοριών!
Μήπως τελικά η Ισότητα, η Ελευθερία και η Εμπιστοσύνη που υπερασπίζεται η Φιλανδία είναι
ανώτερη της Αριστείας και του Ανταγωνισμού ή μήπως το τέλειο αποτέλεσμα είναι θέμα Προ-
γραμματισμού, Προϋπολογισμού και Στόχων;;;
Εσθονία
Σχετικά με το Εσθονικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και αυτό με εντυπωσίασε με τα ιδιαίτερα

χαρακτηριστικά του γνωρίσματα.! Όπου κι αν πήγαμε, η εικόνα ήταν μία και μοναδική: ένα πλή-
ρες ψηφιοποιημένο σχολείο του Μέλλοντος!!! Παντού υπάρχουν υπολογιστές, παντού tablet,
παντού ασύρματο wi-fi, παντού η μόνιμη και αποκλειστική χρήση των εφαρμογών apps της
Google στα μαθήματα, στην αλληλογραφία, στην επικοινωνία, …… ακόμη και για την είσοδο
στο σχολείο, ο μαθητής εισέρχεται με την προσωπική του ηλεκτρονική κάρτα!
Επιπρόσθετα, παντού κυριαρχεί η ισότητα των ευκαιριών! Δεν υπάρχει κανένας διαχωρισμός
στα παιδιά. Δεν παίζει κανένα ρόλο ούτε η καταγωγή ούτε η κοινωνική προέλευση!
Σε αντίθεση με το Φιλανδικό, το Εσθονικό σύστημα εκπαίδευσης δεν προβλέπει νέες παιδαγω-
γικές μεθόδους, ίσως μάλιστα οι ακολουθούμενοι μέθοδοι να είναι συντηρητικές, με σαφή περι-
εχόμενα! Ωστόσο, το φοβερό τους πλεονέκτημα είναι η προηγμένη ηλεκτρονικά κοινωνία! Υ-
πάρχει ένα πλήρες φάσμα ηλεκτρονικών υπηρεσιών που απολαμβάνουν οι Εσθονοί και αυτό
φαίνεται άκρως εντυπωσιακά και στην Εκπαίδευσή τους! Πράγματι το σχολείο τους, είναι ένα
e-σχολείο, με μαθητές, καθηγητές και γονείς να απολαμβάνουν τις αντίστοιχες υπηρεσίες και
εφαρμογές!
Για τους Εσθονούς, θεωρείται αυτονόητο το δωρεάν φαγητό στο σχολείο και η πλήρη ανάπτυ-
ξη ποικίλλων απογευματινών δραστηριοτήτων στο ολοήμερο πρόγραμμά τους.
Φαντάζομαι ή καλύτερα θέλω να πιστεύω πως με την αντίστοιχη χρηματοδότηση που έχει η
Παιδεία από το Εσθονικό κράτος θα μπορούσε αντίστοιχα και το Ελληνικό σχολείο να κάνει τα
δικά του βήματα, μιας και από άποψη διδασκαλίας και συμπεριφοράς είμαστε πολύ κοντά ……
Φαντάζομαι……
Τέλος, ειλικρινά θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους εργάστηκαν και κουράστηκαν για την
υλοποίηση τέτοιων Προγραμμάτων, που μας φέρνουν κοντά σε άλλους Πολιτισμούς, σε άλλες
Κοινωνίες! Η εμπειρία ήταν συγκλονιστική!!!
Τέλος, θα ήθελα να ευχαριστήσω την Κα Μαραβελάκη Σοφρωνία, καθηγήτρια του σχολείου
μας, που χωρίς αυτήν δεν υπήρχε περίπτωση να υλοποιηθεί ποτέ τέτοιο πρόγραμμα στο Γυ-
μνάσιο Ηράκλειας καθώς και τους συνοδούς συναδέλφους Τσίντση Σοφία και Τραγούδα Δημή-
τριο για την άψογη και αμέριστη Συμπαράστασή τους!!!

Τσίντση Σοφία, εκπαιδευτικός ΠΕ02
H συμμετοχή μας στο πρόγραμμα Erasmus + KA1 και συγκεκριμένα η επίσκεψη στις δύο αυτές
χώρες (Φιλανδία και Εσθονία) με τα τόσο αποτελεσματικά, κατά γενική ομολογία, εκπαιδευτικά
συστήματα υπήρξε στο σύνολό της μια μοναδική εμπειρία.
Οι επαφές μας μέσα στα σχολεία της Φιλανδίας τόσο με τους εκπαιδευτικούς όσο και με τους
μαθητές ήταν για μένα μία σειρά μοναδικών εκπλήξεων πέρα από κάθε προσδοκία! Ο συνδυα-
σμός άνεσης, χαλαρότητας, εμπιστοσύνης και εποικοδομητικής μάθησης έκανε όλους τους
συμμετέχοντες να φαίνονται πως πραγματικά απολαμβάνουν την εκπαιδευτική διαδικασία.
Προβληματίστηκα ιδιαίτερα για το δικό μας εκπαιδευτικό σύστημα, τις συνθήκες, τις πρακτικές,
τους στόχους και παρά τις τεράστιες διαφορές, πιστεύω πως αποκόμισα πολλά θετικά στοιχεία
που θα με ενεργοποιήσουν στην προσπάθεια να βελτιώσω πράγματα στο βαθμό που με αφο-
ρά.
Από τις επισκέψεις στα δύο σχολεία της Εσθονίας μου δόθηκε ξεκάθαρα η εικόνα του πόσο
ελκυστικό και αποδοτικό σε όλες του τις εκφάνσεις μπορεί να είναι το σχολείο που κάνει τη βέλ-
τιστη χρήση της νέας τεχνολογίας.
Δεν πρέπει να παραλείψω τις εξίσου χρήσιμες και άκρα ενδιαφέρουσες παρουσιάσεις στο τέ-
λος κάθε ημέρας αλλά και την ανταλλαγή απόψεων και ιδεών με συναδέλφους από τόσο δια-
φορετικές χώρες.
Συνολικά ο συνδυασμός εικόνων, εμπειριών και πληροφοριών έκανε, κατά τη γνώμη μου, την
επίσκεψη μια μοναδική εμπειρία για κάθε εκπαιδευτικό.
Ευχαριστίες
Ευχαριστούμε πολύ:
το ΙΚΥ για την χρηματοδότηση του προγράμματος μας και την ευκαιρία που μας έδωσε να επι-
σκεφτούμε τις συγκεκριμένες χώρες και να μελετήσουμε τα εκπαιδευτικά τους συστήματα,
τον εκπαιδευτικό οργανισμό Euneos (Ilpo Halonen, Ludo Mateusen, Pentti Pirhonen, Heidi
Veikkolainen),για την υποδοχή, την άψογη διοργάνωση του σεμιναρίου και τη βοήθεια που μας
πρόσφερε για την ευχάριστη διαμονή μας στις χώρες αυτές,
τον Dr Martii Hellstrom,
τον Dr Mart Laanpere,
την Andrea Gatman.
Διευθύνσεις Ίντερνετ
EUNEOS
https://www.euneoscourses.eu/
MART LAANPERE
http://www.mart.laanpere.eu/
VARIA VOCATIONAL COLLEGE
https://www.varia.fi/fi/pikalinkit/briefly-in-english
https://www.slideshare.net/InternationalcoordinatorVeeraLanttola/vantaa-vocational-college-
varia
https://www.slideshare.net/Vantaanammattiopisto/vantaan-ammattiopisto-varia-in-english
VIERUMAKI KOULU
https://www.dropbox.com/sc/kjc210vr99c3stb/AAC-IU8hp89X65V2BWacVsVOa
HAVUKOSKI KOULU
http://webfronter.com/vantaa/test/Havukoski/menu/mnu7.shtml
KARTANONKOSKI KOULU
http://sivistysvantaa.fi/kartanonkoskenkoulu/index.html
TALLINN DOWNTOWN RUSSIAN GYMNASIUM
http://www.tkvg.ee/main/
TALLINN 21 KOOL
Integrated Curriculum—Teaching Global skills

through science and the arts
Το σεμινάριο είχε ως στόχο την εξοικείωση των συμμετεχόντων με νέες αρχές της παιδαγωγι-
κής και της διδακτικής καθώς και τη γνωριμία με το νέο αναλυτικό πρόγραμμα της Φινλανδίας
(από το 2016) και γενικότερα με το Φινλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα. Κατά τη διάρκεια του
σεμιναρίου πραγματοποιήθηκαν διαλέξεις, ομαδικές εργασίες των συμμετεχόντων, παρουσιά-
σεις από διευθυντές σχολείων, δύο επισκέψεις για παρατήρηση σε Φινλανδικά σχολεία
(Δημοτικό - Γυμνάσιο - Λύκειο) καθώς και επισκέψεις σε φορείς που συνεργάζονται με σχολεία.
Συγκεκριμένα οι συμμετέχοντες διδάχτηκαν τις παρακάτω έννοιες της παιδαγωγικής:
Integrated curriculum. Θα πρέπει να υπάρχει σύνδεση των γνώσεων που παρέχονται στα
διάφορα μαθήματα. Οι γνώσεις δεν πρέπει να είναι ξεκομμένες. Πχ. Στην Τετάρτη Δημοτικού
τα παιδιά εξετάζουν τις πυραμίδες της Αιγύπτου μελετώντας μαθηματικά, ιστορία, γλώσσα και
εικαστικά.
Team teaching. Αφορά τον προγραμματισμό και την υλοποίηση μαθημάτων από δύο ή παρα-
πάνω εκπαιδευτικούς μαζί (της ίδιας ή διαφορετικής ειδικότητας). Με τον τρόπο αυτό βελτιώνε-
ται η ποιότητα του μαθήματος, καθώς οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ανταποκριθούν ευκολότερα
στις διαφορετικές ανάγκες και ενδιαφέροντα των μαθητών και επίσης είναι ευκολότερο να εξα-
σφαλιστεί η διαθεματικότητα.
Skills based education. Βασίζεται στην ιδέα ότι η εκπαίδευση έχει ως στόχο την ανάπτυξη
δεξιοτήτων και όχι την απόκτηση στείρων και αποκομμένων γνώσεων.
Formative assessment. Η αξιολόγηση των μαθητών δεν θα πρέπει να γίνεται με στόχο απλά
τον καθορισμό του βαθμού που θα πάρει ο μαθητής, αλλά με στόχο τη βελτίωση του μαθήμα-
τος, ώστε να ανταποκρίνεται καλύτερα στις ανάγκες του κάθε μαθητή ξεχωριστά. Θα πρέπει
επίσης να αξιολογούνται οι μαθητές όσον αφορά μια σειρά κριτηρίων και όχι για τη γενική
έννοια της «επίδοσης στο μάθημα».
Social innovation. Τα σχολεία θα πρέπει να βρίσκονται σε αλληλεπίδραση με άλλους κοινω-

νικούς φορείς και να επηρεάζουν την κοινωνία με τη δράση τους. Π.χ. σε Λύκειο που επισκε-
φτήκαμε υπήρχε ειδικά διαμορφωμένος χώρος (living lab) για τις συναντήσεις των μαθητών με
άλλους φορείς. Εκεί πραγματοποιήθηκε πρόσφατα συνάντηση των μαθητών με τον Διευθύνων
Σύμβουλο της Microsoft για ανταλλαγή ιδεών όσον αφορά τα ψηφιακά μέσα.
Phenomena based learning. Οι μαθητές μαθαίνουν με βάση και αφετηρία την παρατήρηση
ενός φαινομένου (πχ. η κλιματική αλλαγή, η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι προσφυγικές ροές.)
Design based learning. Βασίζεται στην ιδέα ότι ο σχεδιασμός του μαθήματος θα πρέπει να
λαμβάνει υπόψη τον κάθε μαθητή ξεχωριστά. Κάθε μαθητής αναλαμβάνει κατά τη διάρκεια του
μαθήματος μια δραστηριότητα που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά του.

Οι συμμετέχοντες κλήθηκαν δουλεύοντας σε ομάδες να σχεδιάσουν και να παρουσιάσουν ιδέες
για την υλοποίηση των παραπάνω εννοιών στην τάξη τους και γενικότερα στο εκπαιδευτικό
σύστημα της χώρας τους. Η συνεργασία μεταξύ των συμμετεχόντων αποδείχτηκε ιδιαίτερα
ενδιαφέρουσα καθώς η ομάδα αποτελούνταν από 25 εκπαιδευτικούς που προέρχονταν από 11
διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες. Υπήρξε εποικοδομητική σύγκριση των εκπαιδευτικών συστη-
μάτων των χωρών και ανταλλαγή απόψεων.
Παρατηρήθηκε επίσης μια σειρά αξιόλογων χαρακτηριστικών όσον αφορά το Φινλανδικό εκπαι-
δευτικό σύστημα:
Εμπιστοσύνη από τους εκπαιδευτικούς προς τους μαθητές αλλά και από τον διευθυντή
προς τους εκπαιδευτικούς:
Δεν υπάρχει κανενός είδους εξέταση των μαθητών μέχρι να φτάσουν στο Λύκειο. Υπάρχει ε-
μπιστοσύνη ότι οι μαθητές θα κάνουν το καλύτερο που μπορούν, χωρίς το άγχος της αξιολόγη-
σης. Η εμπιστοσύνη οδηγεί τους εκπαιδευτικούς να παρέχουν μεγαλύτερη ελευθερία στους
μαθητές τους. Οι μαθητές είναι ελεύθεροι κατά τη διάρκεια του μαθήματος να εγκαταλείψουν τη
σχολική αίθουσα και να ολοκληρώσουν την εργασία που τους έχει ανατεθεί σε κάποιον άλλον
χώρο: Πχ. σε καναπέδες και πουφ που υπάρχουν στον διάδρομο, στη βιβλιοθήκη ή ακόμα και
στην αυλή.
Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε ότι σε πολλές περιπτώσεις κάθε δάσκαλος έχει και
έναν βοηθό δάσκαλο στην τάξη ώστε να ανταπεξέρχεται στις ανάγκες των μαθητών του.
Και οι διευθυντές από την πλευρά τους δείχνουν εμπιστοσύνη στους εκπαιδευτικούς. Δεν υ-
πάρχει κάποιου είδους αξιολόγηση ή παρέμβαση στο μάθημά τους. Οι διευθυντές μάλιστα πα-
ροτρύνουν τους εκπαιδευτικούς να δοκιμάζουν καινούρια πράγματα και να μη φοβούνται το
λάθος ή την αποτυχία, γιατί μόνο έτσι υπάρχει εξέλιξη.
Δεν θα παραλείψουμε εδώ να αναφερθούμε και στην εμπιστοσύνη που δείχνουν οι γονείς προς
τους εκπαιδευτικούς. Σπανίζουν οι περιπτώσεις παρέμβασης ή αρνητική κριτικής των γονιών
προς τους εκπαιδευτικούς. Ο εκπαιδευτικός χαίρει μεγάλης εκτίμησης και κοινωνικής αποδο-
χής.
Γενικά θα λέγαμε ότι η φινλανδική κουλτούρα συνολικότερα βασίζεται στην εμπιστοσύνη προς
τους άλλους πολίτες και προς το κράτος.
Αυτονομία των σχολικών μονάδων:

Οι εκπαιδευτικοί καταθέτουν βιογραφικό σημείωμα σε όποια σχολική μονάδα θα ήθελαν να
εργαστούν. Κάθε διευθυντής σχολικής μονάδας προσλαμβάνει (διορίζει θα λέγαμε) τους εκπαι-
δευτικούς στο σχολείο του.
Ο διευθυντής διαχειρίζεται τον προϋπολογισμό του σχολείου του. Έχει μάλιστα τη δυνατότητα
να δώσει κάποιοι χρηματικό «μπόνους» σε εκπαιδευτικούς που θεωρεί ότι έχουν κάνει παρα-
πάνω δουλειά ή έχουν παρουσιάσει εξαιρετική επίδοση.
Μπορούμε να πούμε ότι και πάλι το χαρακτηριστικό αυτό του Φινλανδικού εκπαιδευτικού συ-
στήματος βασίζεται στην εμπιστοσύνη της προϊστάμενης αρχής προς τον διευθυντή του σχολεί-
ου.

Έμφαση στις νέες τεχνολογίες:
Θεωρείται δεδομένο ότι κάθε μαθητής διαθέτει ένα μέσο για να συμμετέχει στο ψηφιακό μάθη-
μα (παιχνίδια και ασκήσεις, εκπαιδευτικά blog και εφαρμογές). Σε κάποια Δημοτικά, το σχολείο
παρέχει στους μαθητές του tablets και οι μαθητές έχουν την υποχρέωση να τα επιστρέψουν
στο τέλος της σχολικής χρονιάς. Σε άλλα σχολεία οι μαθητές δουλεύουν με δικά τους tablets ή
από το κινητό τους τηλέφωνο.
Το υπουργείο εκτός από τα βιβλία παρέχει στους εκπαιδευτικούς και τα απαραίτητα εκπαιδευτι-
κά λογισμικά που έχουν σχεδιαστεί για το μάθημά τους.
Και σε αυτό το σημείο είναι εμφανής η εμπιστοσύνη που υπάρχει προς τους μαθητές ότι δεν θα
χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία με τρόπο που θα ενοχλήσει ή θα βλάψει τους άλλους (πχ.
φωτογράφιση ή βιντεοσκόπηση προσώπων και δημοσίευση στο διαδίκτυο).
Εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση:

Η εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση γίνεται με κριτήριο τους βαθμούς των μαθητών στο
Λύκειο και στις ενδοσχολικές τους εξετάσεις. Αν όμως κάποιος μαθητής κρίνει πως οι βαθμοί
που έχει δεν επαρκούν για την εισαγωγή του στη σχολή που επιθυμεί, τότε έχει τη δυνατότητα
να δώσει εξετάσεις (τύπου πανελλαδικών) με στόχο να πετύχει εκεί καλύτερη βαθμολογία.
Σχολικές εγκαταστάσεις:
Οι σχολικές μονάδες διαθέτουν σύγχρονες και ευρύχωρες εγκαταστάσεις: Μεγάλες τάξεις, σα-
λόνια για μαθητές και εκπαιδευτικούς, κλειστά και ανοιχτά γήπεδα.
Η φυσική αγωγή κατέχει εξέχουσα θέση στο σχολικό πρόγραμμα με καθημερινή γυμναστική
των μαθητών μία με δύο διδακτικές ώρες.
Ιδιαίτερη εντύπωση μας έκαναν επίσης τα εργαστήρια του Επαγγελματικού Λυκείου όπου γίνο-
νταν τα σεμινάριά μας. Πλήρως εξοπλισμένα εργαστήρια για βαφείς, κομμωτές, ξυλουργούς,
μόδιστρους κ.α. Επίσης ντουζιέρες και αποδυτήρια ώστε οι μαθητές να πλένονται και να αλλά-
ζουν μετά τα εργαστήρια.
Ενδεικτικά αναφέρουμε την παρουσίαση που μας έγινε από διευθυντή Γυμνασίου σχετικά με
την ανακαίνιση του σχολείου του ώστε να ανταποκρίνεται στα νέα δεδομένα του μαθησιακού
περιβάλλοντος και για την οποία του εγκρίθηκε προϋπολογισμός της τάξεως των 9,5 εκατομμυ-

Προεκτάσεις στα ελληνικά δεδομένα.
Αναλογιζόμενες τις εφαρμογές που θα μπορούσαν να έχουν τα χαρακτηριστικά του φινλανδι-
κού εκπαιδευτικού συστήματος στην Ελλάδα εντοπίσαμε μία σειρά από δυσκολίες που θα δυ-
σχέραιναν τυχόν προσπάθεια υιοθέτησής τους:
Έλλειψη πόρων. Βασικό εμπόδιο στην όποια προσπάθεια εφαρμογής των παραπάνω στοι-
χείων. Καταρχάς σε επίπεδο εγκαταστάσεων. Εάν υποθέσουμε ότι ο Έλληνας εκπαιδευτικός
εμπιστεύεται τον μαθητή του να βγει από τη σχολική τάξη και να ολοκληρώσει αλλού τις εργασί-
ες του, πού θα μπορέσει να πάει ο μαθητής; Οι εγκαταστάσεις μας δεν είναι ευρύχωρες, δημι-
ουργούν συνωστισμό και υπάρχει έλλειψη χώρων μελέτης, όπως ειδικά διαμορφωμένα σαλόνι-
α κα.
Επίσης καθίσταται σχεδόν αδύνατη η συνεργασία δύο ή παραπάνω εκπαιδευτικών κάποιες
ώρες τη βδομάδα στην ίδια τάξη, καθώς αυτό θα απαιτούσε να απασχοληθούν δύο ή παραπά-
νω εκπαιδευτικοί την ίδια ώρα στο ίδιο τμήμα, γεγονός που θα αύξανε το οικονομικό κόστος.
Επίσης κόστος θα υπήρχε και για τον διορισμό δασκάλων ως «βοηθών» στο μάθημα.
Η διαθεματικότητα του αναλυτικού προγράμματος στη Φινλανδία είναι κάτι που έχει σχεδιαστεί
από το υπουργείο και το παίρνουν «έτοιμο» οι εκπαιδευτικοί για να το εφαρμόσουν.
Υπάρχει πρόβλεψη γι’ αυτό στο ωρολόγιο πρόγραμμα των σχολείων. Δεν απαιτείται από τους
εκπαιδευτικούς (εκτός αν το κρίνουν σκόπιμο) να εντοπίσουν τομείς σε διάφορα μαθήματα
όπου μπορούν να σχεδιάσουν ένα μάθημα διαθεματικά. Ο νέος αυτός σχεδιασμός του αναλυτι-
κού προγράμματος καθώς και ο σχεδιασμός εκπαιδευτικών λογισμικών και εφαρμογών για
κάθε βιβλίο επίσης συνεπάγεται οικονομικό κόστος.
Δεν θα παραλείψουμε να αναφέρουμε εδώ και τις υψηλές αποδοχές που επιφέρει το επάγγελ-
μα του εκπαιδευτικού στη Φινλανδία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Ο σχεδιασμός των μαθημάτων στο ελληνικό σχολείο οδηγεί πολλές φορές τους εκπαιδευτικούς
να μετακινούνται σε πολλές σχολικές μονάδες, στοιχείο που δεν υπάρχει σε άλλες ευρωπαϊκές
χώρες. Εκπαιδευτικοί που διδάσκουν πχ. κάποιο «μονόωρα» μαθήματα μπορεί να οδηγηθούν
να έχουν κάθε χρόνο ακόμα και 500 μαθητές. Στις περιπτώσεις των δίωρων μαθημάτων ο εκ-
παιδευτικός διδάσκει κάθε χρόνο σε 250 περίπου μαθητές κτλ. Αναρωτιόμαστε λοιπόν πόσο
εύκολα θα μπορούσε ο Έλληνας εκπαιδευτικός να προσαρμόσει το μάθημά του λαμβάνοντας
υπόψη τις ανάγκες του κάθε μαθητή ξεχωριστά και αναθέτοντας στον καθένα την εργασία που
του ταιριάζει.
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε στην ομάδα των συμμετεχόντων ότι ο Έλληνας εκπαιδευτικός
μπορεί να οργανώσει προγράμματα (τα λεγόμενα «σχολικών δραστηριοτήτων») μόνο εκτός
σχολικού ωραρίου και χωρίς καμία οικονομική απολαβή για τον ίδιο ή κάποιο προϋπολογισμό
για το εγχείρημα.
Νομικό πλαίσιο. Δια νόμου απαγορεύεται στους μαθητές των ελληνικών σχολείων η χρήση
κινητών τηλεφώνων στο χώρο του σχολείου. Ως εκ τούτου καθίσταται αδύνατη η χρήση τους
την ώρα του μαθήματος.
Διαφορά κουλτούρας. Όπως προαναφέρθηκε ολόκληρη η φινλανδική κουλτούρα βασίζεται
στην εμπιστοσύνη προς τον άλλον, εμπιστοσύνη πως θα κάνει το καλύτερο που μπορεί, πως
θα κάνει το σωστό. Δεν υπάρχει η ανάγκη για έλεγχο και αξιολόγηση. Βασίζεται ακόμη στο σε-
βασμό προς τον άλλον και τις ανάγκες του.
Ακόμη και η κουλτούρα «της ησυχίας» διαφέρει πολύ από το ελληνικό ταπεραμέντο. Σε ολό-
κληρα σχολεία και μέσα στις τάξεις επικρατεί απόλυτη ησυχία. Η επικοινωνία γίνεται με διακρι-
τικό τρόπο ώστε να μην παρεμποδίζεται η μαθησιακή διαδικασία.
Digital Turn—How to make your school more

digital
Στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus+ βασική Δράση 1 (ΚΑ1) παρακολουθήσαμε στην
Ολλανδία το σεμινάριο κατάρτισης Ψηφιακή Στροφή: Πώς να κάνετε το σχολείο σας πιο
ψηφιακό. Επιμορφωτής μας ήταν ο Dr Mart Laanpere, Ερευνητής και καθηγητής στο Κέντρο
Εκπαιδευτικής Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου του Ταλίν.
Στο σεμινάριο αυτό ενημερωθήκαμε για τις φάσεις υιοθέτησης τεχνολογικών καινοτομιών στην
εκπαίδευση, τη διάδοση της καινοτομίας στην εκπαιδευτική κοινότητα, το μοντέλο ωριμότητας
και τα στάδια που περιλαμβάνει για την εδραίωση της καινοτομίας σε ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα
και πώς μπορούν τα παραπάνω να εφαρμοστούν με επιτυχία.
Επίσης επισκεφτήκαμε το ψηφιακό σχολείο του Άμστερνταμ, το σχολείο ΣΠΙΝΟΖΑ, στο οποίο
εφαρμόζεται η παιδαγωγική Dalton σε συνδυασμό με το Μοντέλο μάθησης CΟoperative Open
Learning (COOL), το οποίο βασίστηκε στην παιδαγωγική θεωρία της Helen Parkhurst.
Τι εννοούμε όταν λέμε ψηφιακή στροφή στην εκπαίδευση;

Αλλαγή του περιβάλλοντος μάθησης / της διδακτικής πράξης
Ψηφιακές πλατφόρμες μάθησης και ψηφιακά εργαλεία
Χρήση προσωπικών ηλεκτρονικών συσκευών (κινητό τηλέφωνο, τάμπλετ, φορητός Η/Υ) Αξιο-
ποίηση των παραπάνω ως πηγές μάθησης
Mart Laanpere
Επαναπροσδιορισμός της ψηφιακής ικανότητας εκπαιδευτικών και μαθητών (αξιολόγηση –
αυτοαξιολόγηση) Δεξιότητες που βελτιώνουν την ποιότητα της διδασκαλίας
Αλλαγή της παιδαγωγικής / διδακτικής πράξης
Ενεργός συμμετοχή, συνεργατικότητα, δημιουργικότητα, καινοτόμος μάθηση
Ψηφιακά βιβλία, ψηφιακές εξετάσεις, ψηφιακός φάκελος εργασιών μαθητή (portfolio)
Φάσεις Υιοθέτησης τεχνολογικών καινοτομιών

Γνώση – Πειθώ – Απόφαση – Εφαρμογή - Επιβεβαίωση
Για να υιοθετηθεί μια τεχνολογική καινοτομία θα πρέπει πρώτα να υπάρξει εξοικείωση των ενδι-
αφερόντων με το αντικείμενο. Έπειτα θα πρέπει να πειστούν να τη χρησιμοποιήσουν και να
πάρουν την απόφαση να το κάνουν. Η εφαρμογή είναι καίριας σημασίας και θα κρίνει το αν η
τεχνολογική αυτή καινοτομία θα εδραιωθεί στη διδακτική πράξη μέσω της επιβεβαίωσης των
προσδοκιών τους.
Διάδοση της καινοτομίας

Κύκλος Ζωής υιοθέτησης της τεχνολογίας
Πρωτοπόροι: (2,5%) - Οι πρωτοπόροι είναι τα πρώτα άτομα που υιοθετούν μια καινοτομία.
Πρόωροι πρωτοπόροι: (13,5%) - Αυτή είναι η δεύτερη ταχύτερη κατηγορία ατόμων που υιοθε-
τούν μια καινοτομία.
Πρόωρη πλειοψηφία (34%) - Τα άτομα αυτής της κατηγορίας υιοθετούν μια καινοτομία μετά
από διαφορετικό χρονικό διάστημα. Αυτή η ώρα υιοθεσίας είναι σημαντικά μεγαλύτερη από ό,
τι οι πρωτοπόροι και οι πρώτοι υιοθετούντες. Η πρώιμη πλειοψηφία τείνει να είναι πιο αργή στη
διαδικασία υιοθεσίας,
Ύστερη πλειοψηφία (34%) - Αυτά τα άτομα προσεγγίζουν μια καινοτομία με υψηλό βαθμό σκε-
πτικισμού και αφού η πλειοψηφία της κοινωνίας υιοθέτησε την καινοτομία. Η ύστερη πλειοψη-
φία είναι συνήθως σκεπτικιστική σχετικά με την καινοτομία,
Απρόθυμοι (16%) - Τα άτομα αυτής της κατηγορίας είναι τα τελευταία που υιοθετούν μια καινο-
τομία, έχουν συνήθως μια αποστροφή στους παράγοντες αλλαγής, τείνουν να επικεντρώνονται
στις "παραδόσεις",

digital
Το Μοντέλο ωριμότητας της καινοτομίας περιλαμβάνει 5 στάδια
ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ
Απομόνωση της διδασκαλίας και της μάθησης, με την τεχνολογία να χρησιμοποιείται
ως υποκατάστατο των παραδοσιακών μεθόδων.
Η ψηφιακή μάθηση δεν αποτελεί προτεραιότητα, περιορίζεται σε μεμονωμένους εκπαιδευτι-
κούς ή τμήματα. Οι μαθησιακοί στόχοι καθορίζονται από τον δάσκαλο σε σχέση με συγκεκριμέ-
να αντικείμενα ή δεξιότητες. Ο δάσκαλος επιλέγει τη μορφή και τους ψηφιακούς πόρους για
τους εκπαιδευόμενους, οι οποίοι συνήθως εργάζονται μόνοι τους.
ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΟΣ
Ο μαθητής γίνεται χρήστης της ψηφιακής τεχνολογίας, η οποία βελτιώνει τις πρακτικές
μάθησης και διδασκαλίας.
Τεχνολογία που εφαρμόζεται συχνά για να εμπλουτίσει τόσο τη διδασκαλία όσο και τη μάθηση,
με τον δάσκαλο να αποφασίζει ποια τεχνολογία χρησιμοποιούν οι μαθητές. Οι στόχοι της μάθη-
σης, οι δραστηριότητες και η αξιολόγηση ενθαρρύνουν διάφορους τύπους ενεργητικής μάθη-
σης. Ο εκπαιδευόμενος χρησιμοποιεί τεχνολογία που καθοδηγείται από τον δάσκαλο και μερι-
κές φορές συνεργάζεται στη μάθηση, η μάθηση εξατομικεύεται σε κάποιο βαθμό. Η διδασκαλία
είναι εμπλουτισμένη (βελτιωμένη) με αλληλεπίδραση με μια ποικιλία τεχνολογιών, αλλά οι εκ-
παιδευτικοί γενικά δεν είναι άνετοι στην εισαγωγή νέων εργαλείων στην τάξη.
ΕΝΙΣΧΥΣΗ
Ο μαθητής είναι σε θέση να μάθει πιο ανεξάρτητα και να είναι δημιουργικός, υποστηρι-
ζόμενος από τεχνολογία που παρέχει νέους τρόπους μάθησης μέσω της συνεργασίας.
Οι καθηγητές είναι άνετοι με τις νέες τεχνολογίες και προσεγγίσεις, οι οποίες ενισχύουν τη μά-
θηση με νέες και εναλλακτικές προσεγγίσεις στη μάθηση και τη διδασκαλία.
Οι μαθητές χρησιμοποιούν τεχνολογία για να υποστηρίξουν τη δημιουργικότητα, τη συνεργασία
και την επικοινωνία.
Οι εκπαιδευτικοί ενθαρρύνθηκαν να πειραματιστούν με τις ΤΠΕ, ιδιαίτερα με τις προσεγγίσεις
που υποστηρίζουν την εξατομίκευση. Η σχολική στρατηγική περιλαμβάνει την παροχή εκπαί-
δευσης και υποστήριξης ΤΠΕ (συμπεριλαμβανομένων τεχνικών και παιδαγωγικών) Οι μαθητές
που συμμετέχουν στον προσδιορισμό πιο εξατομικευμένων μαθησιακών στόχων, ενσωμάτω-
σαν τις Δεξιότητες του 21 αι. και την ανεξάρτητη μάθηση.

digital
ΕΠΕΚΤΑΣΗ
Συνδεδεμένη τεχνολογία και δεδομένα προόδου επεκτείνουν τη μάθηση και επιτρέπουν
στους μαθητές να ελέγχουν περισσότερο το πώς, τι και πού μαθαίνουν.
Η σχολική πολιτική υποστηρίζει τη χρήση ψηφιακών εργαλείων και πόρων (π.χ. κινητών συ-
σκευών) και πραγματοποιούνται επαρκείς επενδύσεις σε τεχνολογίες που συνδέονται περισσό-
τερο, έτσι ώστε η μάθηση που υποστηρίζεται από την τεχνολογία να μπορεί να πραγματοποιη-
θεί οπουδήποτε και οποτεδήποτε.
Η κατάρτιση και η υποστήριξη των εκπαιδευτικών καθιστούν δυνατή την ανάπτυξη και την α-
νταλλαγή νέων προσεγγίσεων, ιδίως μέσω της συνεργασίας μεταξύ των εκπαιδευτικών, στα
σχολεία και με άλλα σχολεία.
Ο δάσκαλος είναι ψηφιακά ικανός και χρησιμοποιεί μια ποικιλία προσεγγίσεων και τεχνολογιών
για την εμπλοκή, την ενδυνάμωση των μαθητών και τη γεφύρωση του χάσματος μεταξύ επίση-
μης και άτυπης μάθησης.
Οι εκπαιδευόμενοι με ψηφιακή αυτοπεποίθηση εκτελούν καθήκοντα και λαμβάνουν αποφάσεις
σχετικά με το τι, πώς και πότε μαθαίνουν, συχνά σε συνεργασία με άλλους, με τρόπους που
δεν θα ήταν δυνατόν χωρίς την τεχνολογία για να στηρίξουν τη δημιουργικότητα, τη συνεργασία
και την επικοινωνία.
Τα συστήματα επιτρέπουν μια σειρά προσεγγίσεων αξιολόγησης και παρέχουν δεδομένα που
επιτρέπουν την επίτευξη στόχων που υπερβαίνουν τα παραδοσιακά όρια του θέματος, λαμβά-
νοντας υπόψη την πρόοδο και τις ανάγκες του εκπαιδευόμενου.
ΕΝΔΥΝΑΜΩΣΗ
Η ικανότητα επέκτασης της μάθησης και της διδασκαλίας μέσω της συνεχιζόμενης ολο-
κλήρωσης της σχολικής εκπαίδευσης, με τους εκπαιδευτικούς και τους εκπαιδευόμε-
νους να έχουν τη δυνατότητα προσαρμογής και υιοθέτησης νέων προσεγγίσεων και
εργαλείων.
Το σχολικό όραμα και η στρατηγική προωθούν την καινοτομία και μια ολόκληρη σχολική προ-
σέγγιση της αλλαγής, με την πρόβλεψη τεχνολογίας και πλήρη εκμετάλλευση.
Οι εκπαιδευτικοί είναι επαρκώς καταρτισμένοι / υποστηριζόμενοι και συμμετέχουν πλήρως στη
μελλοντική διαδικασία προγραμματισμού στην τάξη.
Το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί είναι πάντα σε θέση να προσαρμοστούν, να παραμένουν ενη-

μερωμένοι με τις τάσεις και να υιοθετούν δυναμικά εργαλεία και πόρους που υποστηρίζουν
ευεργετικές αλλαγές.
Οι μαθησιακοί στόχοι επανεξετάζονται συνεχώς με ακριβή και ενημερωμένα δεδομένα και εξι-
σορροπούν τις ανάγκες της αξιολόγησης με τη σπουδαιότητα της ανάπτυξης δεξιοτήτων που
είναι λιγότερο εύκολα ή δεν αξιολογούνται επίσημα.
Ο εκπαιδευόμενος είναι αυτόνομος και εξουσιοδοτημένος, αποφασίζοντας τι, πού, πώς και
πότε μαθαίνει χρησιμοποιώντας τεχνολογία με αυτοπεποίθηση, εφαρμόζοντας δεξιότητες κριτι-
κής σκέψης και επίλυσης προβλημάτων σε υψηλό επίπεδο.
Ο δάσκαλος είναι ένας συνεργαζόμενος σχεδιαστής της συμμετοχής σε μαθησιακές δραστηριό-
τητες, χρησιμοποιώντας τακτικά νέες προσεγγίσεις και νέες τεχνολογίες για να υποστηρίξει τη
συνεχή βελτίωση.

digital
Εφαρμόζοντας την αλλαγή
Η αλλαγή θα επιτευχθεί σε επίπεδο σχολείου με το συνδυασμό τριών δυνάμεων: δομή, τεχνο-
λογία, άνθρωποι.
Διαστάσεις της αλλαγής που αντιστοιχούν στο Μοντέλο ωριμότητας της καινοτομίας
στα αντίστοιχα 5 στάδια
Τυχαία χρήση ανταλλαγή
εσωτερικός συντονισμός εμπλουτισμός
επανασχεδιασμός της διαδικασίας ενίσχυση
απρόσκοπτη ενσωμάτωση επέκταση
συνεχής καινοτομία ενδυνάμωση
Ψηφιακός μετασχηματισμός
Ο αποδοτικός ψηφιακός μετασχηματισμός της κοινωνίας μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσα από
την ανάπτυξη των ψηφιακών ικανοτήτων κάθε Ευρωπαίου πολίτη. ΕΣΘΟΝΙΑ
Ο αποδοτικός ψηφιακός μετασχηματισμός μιας σχολικής μονάδας μπορεί να επιτευχθεί μόνο
μέσα από την ανάπτυξη των ψηφιακών ικανοτήτων κάθε εκπαιδευτικού που ανήκει σε αυτήν
ΨΗΦΙΑΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

digital
Εργαλεία αξιολόγησης ψηφιακής ωριμότητας
Mentoring Technology Enhanced Pedagogy MENTEP > http://mentep-sat-runner.eun.org/

Digital mirror > https://digitalmirror.ee/
Selfie : Self Reflection Tool for Digitally Capable Schools > https://schools-go-
digital.jrc.ec.europa.eu/
Δημιουργία και διαμοιρασμός εκπαιδευτικών σεναρίων

Le planner https://beta.leplanner.net/#/
Παραδείγματα ψηφιακών σχολείων

Tallinn 21
Russian gymnasium
Spinoza Lyceum
Maaslandcollege https://www.maaslandcollege.nl/
https://www.ucps.k12.nc.us/Page/1
Mentep High Tech High
Tet-Sat
http://mentep-sat- https://www.hightechhigh.org/student-work/student-projects
runner.eun.org/
Digital Mirror
https://
digitalmirror.ee/
Dalton Plan
Η Helen Parkhurst (1922) δημιούργησε το σύστημα Dalton (Dalton Plan). Η ονομασία του οφεί-
λεται στο ότι εφαρμόστηκε με ιδιαίτερη επιτυχία στην πόλη Dalton της Μασσαχουσέτης το 1920
στο Dalton Public High School. Η αφετηρία της Helen Parkhurst είναι οι ανάγκες της σχολικής
πράξης και ιδιαίτερα των μονοτάξιων σχολείων της αμερικανικής υπαίθρου.
Στόχος του Dalton Plan είναι να:
αντιπροτείνει ένα σύστημα διδασκαλίας το οποίο θέτει το μαθητή στο επίκεντρο της εκπαι-
δευτικής διαδικασίας και ανταποκρίνεται στις μαθησιακές ανάγκες του ανάγκες.
λειτουργήσει ως μεταρρυθμιστικό όργανο για την αναδιοργάνωση της σχολικής ζωής όπως
την ονειρευόταν και o Dewey (1897).
μετατρέψει του σχολείο από τόπο πειθαναγκασμένης μάθησης σε ένα χώρο ζωντανής και
αυθόρμητης μελέτης…
Τα βασικά χαρακτηριστικά του Dalton Plan
Αντιμετωπίζει το πρόβλημα της ταυτόχρονης διδασκαλίας παιδιών διαφορετικής ηλικίας και
διαφορετικών τάξεων, αναζήτησε λύση με την καθιέρωση χώρων που ονομάζει «γωνίες αντικει-
μένων»-subject corners. Οι γωνίες αντικειμένων εφοδιασμένες με διάφορα διδακτικά εργαλεία –
Selfie
https://schools-go- υλικά, επιτρέπουν την ελεύθερη και αυτενεργό διδασκαλία. Μέσα από την ομαδοποίηση αυτή ο
digi- εκπαιδευτικός δεν είναι πια αναγκασμένος να διδάσκει με την κατά μέτωπο διδασκαλία παιδιά
όλων των ηλικιών, αλλά μπορεί να αφιερώσει πολύ περισσότερο χρόνο σε κάθε παιδί ξεχωρι-
στά (εξατομικευμένη διδασκαλία) ή σε ομάδες παιδιών.

digital
Βασικές αρχές του Dalton Plan
Απελευθέρωση του μαθητή
Κοινωνικοποίηση του μαθητή.
Η ευθύνη και η λογοδοσία (το συναντήσαμε και στη Φινλανδία)
Η ανεξαρτησία και ο προβληματισμός
Η οικοδόμηση σχέσεων και η συνεργασία.
Τα παιδαγωγικά μέσα Dalton
Τα παιδαγωγικά μέσα, τα οποία προωθούνται από το σχέδιο Dalton, συνοψίζονται στα εξής:
Αναθέσεις εργασιών (Assignments)
Ανατροφοδότηση και Γραφήματα ( Feedback & Graphs)
Δια μέσου της διαδικασίας ανάθεσης εργασιών, οι μαθητές κατανοούν τους μαθησιακούς στό-
χους, αναπτύσσοντας σε συγκεκριμένο χρόνο δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων σε ατομικό
και σε συλλογικό επίπεδο. Η ανατροφοδότηση αποσκοπεί στο να καταστήσει τα μαθησιακά
αποτελέσματα σαφή και διαφανή σε όλη την ομάδα, καθώς και στον εντοπισμό τυχόν εμποδί-
ων.
Η ψηφιοποίηση του Dalton plan
Μοντέλο μάθησης CΟoperative Open Learning (COOL), το οποίο βασίστηκε στην παιδαγωγική
θεωρία της H. Parkhurst.
Η συνεργατική ανοικτή μάθηση βασίζεται στο παιδαγωγικό σχέδιο Dalton και μπορεί να υπο-
στηριχθεί και σε ηλεκτρονική μορφή (e-COOL), διότι παρέχει μέσω πλατφόρμας (π.χ. Μοodle)
τόσο την δυνατότητα ανάθεσης εργασιών, όσο και την ανατροφοδότηση με την χρήση των e-
Portfolio. Οι εκπαιδευόμενοι των e-COOL, έχουν την δυνατότητα επιλογής θέματος της εργασί-
ας, ορίζοντας αυτόνομα τον χρόνο εργασίας τους. Στην χρησιμοποιούμενη πλατφόρμα, αναρ-
τώνται τα σχόλια οι ανατροφοδοτήσεις από τους εκπαιδευτικούς- διευκολυντές, οι οποίοι εστιά-
ζουν στις ανάγκες του μαθητευόμενου και για αυτές, μπορεί να συνεργαστεί μία ομάδα εκπαι-
δευτικών.
Spinoza Lyceum
Το Λύκειο Spinoza στο Άμστερνταμ της Ολλανδίας είναι υπόδειγμα ψηφιακού σχολείου στην
Ευρώπη. Το σχολείο διαθέτει εγκαταστάσεις πληροφορικής που διαθέτουν έξυπνες κάρτες,
προβολείς και υπολογιστές. Στο κέντρο πολυμέσων υπάρχουν οι υπολογιστές της Apple και
εξοπλισμός ψηφιακής επεξεργασίας βίντεο και φωτογραφιών. Όλοι στο Λύκειο Spinoza έχουν
πρόσβαση σε ασύρματο internet και χρησιμοποιείται laptop ή iPad για τη διδασκαλία και τη
μάθηση. Το Λύκειο Spinoza είναι το μοναδικό σχολείο που εφαρμόζει το Dalton στο
How to make your school more international

Έκθεση πεπραγμένων για το σεμινάριο «Πώς να κάνετε το σχολείο σας πιο διεθνές» που διορ-
γανώθηκε στη Benalmadena της Ισπανίας από τον ιδιωτικό φορέα Euneos στο πλαίσιο της
βασικής πράξης 1 του προγράμματος Erasmus +.
Το σεμινάριο πραγματοποιήθηκε από τις 7 έως τις 13 Απριλίου 2019 και σε αυτό πήραν μέρος
από το Γυμνάσιο Ηράκλειας οι εκπαιδευτικοί Τσίντση Σοφία ΠΕ02 και Χατζηβασιλειάδου Δέ-
σποινα ΠΕ07. Το σεμινάριο αποδείχτηκε εξαιρετικά χρήσιμο για τις συμμετέχουσες καθώς ήταν
προσανατολισμένο στην πράξη και συνέβαλε στην εξοικείωσή τους με τα στάδια που απαιτού-
νται για τη συμμετοχή του σχολείου σε διεθνή, ευρωπαϊκά αλλά και παγκόσμια προγράμματα.
Συγκεκριμένα:
Tο σεμινάριο επικεντρώθηκε στα παρακάτω προγράμματα:
eTwinning, Erasmus + βασική πράξη 2,Erasmus + βασική πράξη 229 και Eumind.
Το πρόγραμμα Eumind διοργανώνεται από τον ιδιωτικό φινλανδικό φορέα Euneos και στόχο
έχει τον συντονισμό έργων συνεργασίας σχολείων της Ευρώπης με σχολεία της Ινδίας και της
Κίνας. Για την εγγραφή στο πρόγραμμα υπάρχει κόστος της τάξεως των 400 ευρώ ανά έργο
και περιλαμβάνει την εύρεση σχολείων και τη χρήση της ειδικής πλατφόρμας επικοινωνίας και
υλοποίησης των έργων. Σε περίπτωση επίσκεψης και ανταλλαγής μαθητών το κόστος επιβα-
ρύνει το σχολείο. Για περισσότερες πληροφορίες:https://globi.nl/en/ ,https://www.eumind.com/.
Συμπερασματικά: Το σεμινάριο έδωσε στους συμμετέχοντες όχι μόνο το θεωρητικό υπόβαθρο
και τις πρακτικές δεξιότητες που χρειάζονται για να αιτηθούν, να οργανώσουν και να ολοκλη-
ρώσουν με επιτυχία διεθνή προγράμματα μελλοντικά, αλλά έθεσε τα θεμέλια για την ανάπτυξη
ουσιαστικών επαγγελματικών σχέσεων μεταξύ των συμμετεχόντων που ξεκίνησαν ήδη από
εκεί με το σχεδιασμό ενός προγράμματος e-twinning και με πολλά σχέδια για το άμεσο μέλλον.
How to make your school more international

Πέρα από την παρουσίαση των παραπάνω διεθνών προγραμμάτων, τo σεμινάριο επικεντρώ-
θηκε και σε μία σειρά από θεωρητικές και πρακτικές προσεγγίσεις μέσα από διαλέξεις αλλά και
ομαδικές δραστηριότητες. Πιο συγκεκριμένα:
Παρουσιάστηκε πολύπλευρα η έννοια της διεθνοποίησης γενικότερα και ειδικότερα στα πλαίσια
του σχολείου
Συζητήθηκε η ανάπτυξη ενός σχολικού σχεδίου πολιτικής (policy plan) για τους αντικειμενικούς
στόχους που πρέπει να θέτει κάθε σχολείο στον τομέα της διεθνοποίησης (για τους μαθητές,
τους εκπαιδευτικούς και το ίδιο το σχολείο) αλλά και για τις πρακτικές που πρόκειται να ακο-
λουθήσει. Στο τέλος οι συμμετέχοντες ανέπτυξαν σχέδιο πολιτικής για το δικό τους σχολείο.
Αναπτύχθηκε ο ρόλος και οι δεξιότητες του συντονιστή διεθνών προγραμμάτων στο σχολείο σε
αντιπαράθεση με την επιτροπή διεθνών προγραμμάτων ή η συνύπαρξη των δύο.
Οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν για τα κριτήρια αξιολόγησης των αιτήσεων για τα διεθνή προ-
γράμματα με στόχο να γίνουν πιο εύστοχοι και αποτελεσματικοί.
Παρουσιάστηκαν επιτυχημένα προγράμματα ανταλλαγής σχολείων της Ολλανδίας (Udens Col-
lege και Jac.P. Thijsse College)
Δόθηκε έμφαση στην διαπολιτισμική αλληλεπίδραση των συμμετεχόντων με το πολύ ενδιαφέ-
ρον εργαλείο του πολιτιστικού παγόβουνου (cultural iceberg) με εποικοδομητικά αποτελέσμα-
τα.
Συζητήθηκε η ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής και διεθνούς διάστασης στο αναλυτικό πρόγραμμα.
Δόθηκε η ευκαιρία στους συμμετέχοντες να οργανώσουν εικονικά μία εβδομάδα επίσκεψης των
μαθητών τους σε μια χώρα στα πλαίσια ενός προγράμματος αλλά και μία εβδομάδα υποδοχής
ξένων μαθητών στο σχολείο τους.
Παρουσιάστηκαν τα εργαλεία του διαδικτύου και οι πρακτικές για τη χρήση και οργάνωση τηλε-
διασκέψεων στα πλαίσια ενός διεθνούς προγράμματος.
Συζητήθηκε ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να γίνει η αξιολόγηση των διεθνών προγραμμάτων
και οι συμμετέχοντες σχεδίασαν το δικό τους πλάνο αξιολόγησης.
Παράλληλα με όλα τα παραπάνω, παρουσιάστηκε από τους συμμετέχοντες το επάγγελμα του
εκπαιδευτικού στη χώρα τους με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί μια σαφή εικόνα για τα τεκταινό-
μενα στο χώρο της εκπαίδευσης πανευρωπαϊκά ( Ολλανδία, Δανία, Νορβηγία, Σουηδία, Ιταλία,
Ελλάδα, Πορτογαλία, Αυστρία)
Μαθησιακά αποτελέσματα και Αντίκτυπος
Οι στόχοι που τέθηκαν στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάπτυξης του σχολείου μας (καινοτόμος ανά-
πτυξη, επιμόρφωση εκπαιδευτικών στις ΤΠΕ, διεθνοποίηση), θεωρούμε ότι επιτεύχθηκαν σε
μεγάλο βαθμό και περιγράφονται αναλυτικά σε σχέση με τη θεματική των σεμιναρίων κατάρτι-
σης.
Best Practices Benchmarking in Finnish schools > Αποτελέσματα:
1.Συστάθηκε ομάδα υπεύθυνη για την εισαγωγή καινοτομιών στο σχολείο και για τη διασφάλιση
της ποιότητας των έργων και της σύνδεσής τους με το πρόγραμμα σπουδών.
2.Βελτιώθηκε η ποιότητα της εκπαίδευσης (τιμητικό Δίπλωμα από την Unesco Σερρών για την
υποστήριξη του στόχου «4 – Ποιοτική Εκπαίδευση»).
3.Αναπτύχθηκε εκπαιδευτικό και επιστημονικό υλικό (Συμμετοχή και διάκριση στο πρόγραμμα
Europeana DSI-4, της European Schoolnet Academy, με την παραγωγή και υλοποίηση εκπαι-
δευτικών σεναρίων με βάση την ψηφιακή πλατφόρμα πολιτιστικής κληρονομιάς Europeana in
Education).
4.Βελτιώθηκε η χωροταξική οργάνωση του σχολείου και η υλικοτεχνική υποδομή (ανακαίνιση
δύο αιθουσών για τη στέγαση των τμημάτων ένταξης του σχολείου, αγορά περιστρεφόμενων
τροχήλατων καρεκλών γραφείου για το δεύτερο εργαστήριο πληροφορικής για τη διευκόλυνση
συνεργατικών δραστηριοτήτων με τη χρήση Η/Υ και αγορά Υ/Η και projector για τις τάξεις της
Γ΄ Γυμνασίου).
5.Πρόγραμμα e-Twinning με τίτλο European education systems-Comparing each other, know-
ing each other, το οποίο υλοποιήθηκε με τη συνεργασία των εκπαιδευτικών των οποίων η γνω-
ριμία έγινε στο συγκεκριμένο σεμινάριο.
6.Οργάνωση δραστηριοτήτων σε συνεργασία με το Σύλλογο Γονέων και Κηδεμόνων
(Αποκριάτικη Εκδήλωση, Εργαστήριο δημιουργίας λαμπάδων οι οποίες δόθηκαν στους μαθη-
τές και στους εκπαιδευτικούς), άνοιγμα σχολείου στην τοπική κοινωνία.
Integrated Curriculum: Teaching global skills > Αποτελέσματα:

1.Συμμετοχή στο έργο BRIGHTS «Προάγοντας την εκπαίδευση στην ιδιότητα του παγκόσμιου
πολίτη με χρήση της ψηφιακής αφήγησης». Αριθμός έργου 580256-EPP-1-2016-1-BE-EPPKA3
-IPI-SOC-IN, Erasmus+.
2.Υλοποίηση πολιτιστικού Προγράμματος με τίτλο: «Αφηγούμαι Ψηφιακά». Τα προϊόντα των
μαθητών διακρίθηκαν στον 5ο Διεθνή Μαθητικό Διαγωνισμό του Μουσείου Σχολικής Ζωής και
Εκπαίδευσης του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Διάσωσης Σχολικού Υλικού (ΕΚΕΔΙΣΥ) και του
Τμήματος εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης του ΥΠΠΕΘ από όπου απέσπασαν δύο βραβεία.
Ιστοσελίδα του έργου: https://frynimarvel.wixsite.com/digitalstorytelling
3.Υλοποίηση πολιτιστικού Προγράμματος με τίτλο: «Δημιουργία μαθητικής ταινίας μικρού μή-
κους». Η ταινία ονομάζεται «Απλή Λογική» και διαγωνίστηκε σε διεθνείς και πανελλήνιους δια-
γωνισμούς. Ιστοσελίδα του έργου: https://pame-sinema.webnode.gr/

Μαθησιακά αποτελέσματα και Αντίκτυπος
Digital Turn: How to make your school more digital > Αποτελέσματα:
1.Ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση των εκπαιδευτικών του σχολείου μας με θέμα «15 Εργαλεία Web
2.0 και η διδακτική τους αξιοποίηση», από την κ. Μαραβελάκη, που συνδιοργανώθηκε με την
Παιδαγωγική Σύμβουλο κ. Τζιώκα, για τους εκπαιδευτικούς του Γυμνασίου, Λυκείου και ΕΠΑ.Λ.
Ηράκλειας (Έγκριση Π. Δν/σης Β/θμιας Εκπ/σης Κ. Μακεδονίας αριθ. Πρωτ.19231/10-09-
2018).
2.Συμμετοχή εκπαιδευτικών του σχολείου σε διαδικτυακό σεμινάριο της ΕΕΠΕΚ για εκπαιδευτι-
κούς «Αφηγούμαι Ψηφιακά» με θέμα τη γνωριμία και την εξοικείωση των συμμετεχόντων με
την ψηφιακή αφήγηση και την αξιοποίησή της στη διδακτική πράξη (08-04-19 / 05-05-19)
(επιμορφώτρια κ. Μαραβελάκη).
3.Συμμετοχή σε επίπεδο σχολείου στο πιλοτικό πρόγραμμα CRISS - H2020, (CReating Inde-
pendence through Student-owned Strategies) πρόγραμμα Έρευνας και Καινοτομίας της Ευρω-
παϊκής Ένωσης Horizon 2020, που στοχεύει στην εφαρμογή ενός μεθοδολογικού πλαισίου για
πιστοποίηση στις ψηφιακές ικανότητες στην Ευρώπη.
4.Συμμετοχή στο έργο «SELFIE - Ανακαλύψτε τις ψηφιακές δυνατότητες του σχολείου σας». Το
SELFIE είναι ένα δωρεάν διαδικτυακό εργαλείο που βοηθά τα σχολεία να αξιολογήσουν πώς
χρησιμοποιούν τις ψηφιακές τεχνολογίες για καινοτόμο και αποτελεσματική μάθηση.
How to make your school more international > Αποτελέσματα:

1.Υποβολή αίτησης Erasmus+ KA229 - Συνεργασία για Καινοτομία και Ανταλλαγή Καλών Πρα-
κτικών, τομέας Σχολικής Εκπαίδευσης. Τίτλος έργου: A little bit of Magic through Europe, έτη
2019-2021 (5 συμμετέχοντες: Ελλάδα, Τουρκία, Ρουμανία, Τσεχία, Συντονιστής Λιθουανία), με
κωδικό φόρμας (Form ID) KA229-9F5E9B71, κωδικό υποβολής (Submission ID) 1562166,
υποβολή στις 24/03/2019.
2.Υποβολή αίτησης Erasmus+ KA1, με κωδικό (project code) 2019-1-EL01-KA101-061142.
Μετά από αξιολόγηση εντάχθηκε, λόγω μη επαρκών διαθέσιμων κονδυλίων, σε κατάλογο επι-
λαχόντων.
3.Συμμετοχή σε eTwinning project: A little bit of magic through Europe, που θα χρησιμεύσει για
την οργάνωση και υλοποίηση του παραπάνω σχεδίου ΚΑ229.
4.Συμμετοχή σε eTwinning project: Fortnite Friday (πρόγραμμα που λειτούργησε ως αφορμή
για μια πρώτη γνωριμία με τους μαθητές των άλλων σχολείων με σκοπό να υλοποιηθεί ένα πιο
ευρύ πρόγραμμα συνεργασίας με τα συγκεκριμένα σχολεία την επόμενη σχολική χρονιά).
Γυμνάσιο Ηράκλειας
Κωνσταντίνου Καραμανλή 2
Ηράκλεια 62400
Σέρρες
Τηλέφωνο: 23250-22288
Φαξ: 23250-22287
Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: mail@gym-
irakl.ser.sch.gr
https://sites.google.com/view/
the21stcenturyeducator/%CE%B1%CF%81%CF%87%
CE%B9%CE%BA%CE%AE-%CF%83%CE%B5%
CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1

Περιοδικό - Ο εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα - Γυμνάσιο Ηράκλειας

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Περιοδικό - Ο εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα - Γυμνάσιο Ηράκλειας

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Περιοδικό - Ο εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα - Γυμνάσιο Ηράκλειας

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΤΕΥΧΟΥΣ:

Ο Εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα 3

Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάπτυξης 6-7

Best Practices Benchmarking in Finnish and Estonian Schools 8-9

Ψηφιακή Εσθονία 10-11

Το νέο πρόγραμμα σπουδών 12-13

Απολογισμός — Εντυπώσεις από την πρώτη κινητικότητα 18-23

Digital Turn — How to make your school more digital 28-33

Μαθησιακά Αποτελέσματα και Αντίκτυπος 36-37

Ο Εκπαιδευτικός του 21ου αιώνα

Erasmus+ και επαγγελματική ανάπτυξη εκπαιδευτικών

Το πρόγραμμα Erasmus+ της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Το πρόγραμμα Erasmus+ της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Η Βασική Δράση KA1

Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάπτυξης

Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάπτυξης του Γυμνασίου

Τα σεμινάρια κατάρτισης στο εξωτερικό

Best Practices Benchmarking in Finnish and

Φινλανδία, Ελσίνκι, Σεπτέμβριος 2017

Τα μυστικά της επιτυχίας του Φιλανδικού εκπαιδευτικού Συστήματος

Το πρόγραμμα σπουδών για τη 9ετή υποχρεωτική εκπαίδευση

Tallinn, Town Hall

Tallinn, view from

(Πηγή: Καράμπελας Χρήστος, https://www.news247.gr/technologia/stin-e-esthonia-ta-panta-

Στη συνέχεια μετακινηθήκαμε με λεωφορείο στο Δημοτικό Σχολείο Vierumaki. Η Διευθύντρια

Το νέο πρόγραμμα σπουδών

Tallinn Downtown Russian Gymnasium

Απολογισμός — εντυπώσεις από την πρώτη

Β. ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΥΝΑΜΙΚΟ- ΔΑΣΚΑΛΟΙ, ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ

Απολογισμός — εντυπώσεις από την πρώτη

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΑ ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΜΕ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΣ ΟΤΙ ΣΤΟ ΦΙΝΛΑΝΔΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ:

Απολογισμός — εντυπώσεις από την πρώτη

ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑ ΕΣΘΟΝΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

ΥΛΙΚΟΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΟΔΟΜΗ ΕΣΘΟΝΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ.

Απολογισμός — εντυπώσεις από την πρώτη

Οι καθηγητές είναι ελεύθεροι να διδάξουν με οποιαδήποτε μεθοδολογία θελήσουν, ενώ στη

Απολογισμός — εντυπώσεις από την πρώτη

Σχετικά με το Εσθονικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης και αυτό με εντυπωσίασε με τα ιδιαίτερα

Απολογισμός — εντυπώσεις από την πρώτη

Integrated Curriculum—Teaching Global skills

Συγκεκριμένα οι συμμετέχοντες διδάχτηκαν τις παρακάτω έννοιες της παιδαγωγικής:

Social innovation. Τα σχολεία θα πρέπει να βρίσκονται σε αλληλεπίδραση με άλλους κοινω-

Integrated Curriculum—Teaching Global skills

Αυτονομία των σχολικών μονάδων:

Integrated Curriculum—Teaching Global skills

Εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση:

Integrated Curriculum—Teaching Global skills

Digital Turn—How to make your school more

Τι εννοούμε όταν λέμε ψηφιακή στροφή στην εκπαίδευση;

Φάσεις Υιοθέτησης τεχνολογικών καινοτομιών

Διάδοση της καινοτομίας

Digital Turn—How to make your school more

Digital Turn—How to make your school more

Το σχολείο και οι εκπαιδευτικοί είναι πάντα σε θέση να προσαρμοστούν, να παραμένουν ενη-

Digital Turn—How to make your school more

Digital Turn—How to make your school more

Mentoring Technology Enhanced Pedagogy MENTEP > http://mentep-sat-runner.eun.org/

Δημιουργία και διαμοιρασμός εκπαιδευτικών σεναρίων

Παραδείγματα ψηφιακών σχολείων