Professional Documents
Culture Documents
BBKN
BBKN
BBKN
Bust ပဖစ်ရင်ဘာပဖစ်သလဲ?
စီးပွားမရးွိုးွက်ေှုအမြကာင်း ဆက်မပပာြကရမအာင်။
ကေ္ဘာေှာ အမေရိကန်က Gross National Product ပထေ၊
ဂေပန်က ေုွိယ၊ ဂောေဏီက ွွိယအကကီးဆုံးမွွပါ။ ၂ေေေ
ခုနစ
ှ ်က အမေရိကန်ရဲ့ GNP ဟာအမေရိကန်မေါ်လာ ၇ ထရီလီ
ယံရှိပါွယ်။ ဂေပန်က ၄ ထရီလီယံ မကော်မကော်၊ ဂောေဏီက ၃
12
https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_
GDP_(nominal)
လူွဦးဟာမငွမခေးဖို့
အိေ်ေယ်ဖိုမ
့ ငွမခေးရင် ဘဏ်က မသာ်လည်းမကာင်း၊
Mortgage ကုေ္ပဏီမွွက မသာ်လည်းမကာင်း မခေးသူလွယ်
လွယ်နဲ့ ထွက်ေမပပးမအာင် မခေးမငွရဲ့ ၁ေ ရာခိုင်နှုန်းကို အရင်
စိုက်ခိုင်းမလ့ရှိွယ်။ ေါကို Down Payment လိုမ
့ ခါ်ပါွယ်။
ေီ့အပပင် မငွမခေးဖို့ ပပင်ဆင်ခ Service Fee မွာင်းခံမလ့ရှိပါ
ွယ်။ မေါ်လာ ၅ မထာင်၊ ွစ်မသာင်းမလာက် ကုန်မလ့ရှိပါ
ွယ်။ ေီ့အပပင် လစဉ်မပးဆပ်ရွဲ့ မပးဆပ်မငွရဲ့ ၉ေ ရာခိုင်
နှုန်း၊ ၉၅ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ကို အွိုးအွွက် နှုွ်ယူထားပါွယ်။
(ဆုံးရှုံးေှုအန္တရာယ် နည်းမအာင်ပါ) ေါက Front loaded ကကို
ငပီးခေီထားွာပါ။ ဥပော မေါ်လာ ၄သိန်းခန့်မခေးငပီး ွလ ၂
မထာင်မကော် အနှစ် ၃ေ မပးဆပ်ရရင် ၁၉ေေ ခန့်က အွိုး
အွွက်မပးရငပီး ၁ေေ ခန့်သာ Equity မခါ်ွဲ့ အိေ်ွန်ဖိုးထဲ
မပးဆပ်ြကပါွယ်။ ေါက လုပ်ထုံးလုပ်နည်းပါ။ ေီမွာ့ အိေ်
ေယ်ေဲ့ ပပည်သူပပည်သားမွွကိုစိစစ်ငပီး ွိုက်ရိုက်မငွမပခးွဲ့
မေးကွက်ကို Primary Mortgage Market ပထေ (သို)့ အဓိ
က အိေ်မငွမခေးမေးကွက် လိုမ
့ ခါ်ပါွယ်။
အမေရိကန်နိုင်ငံေှာ စစ်ေှုထေ်းမဟာင်းေေားအွွက် VA
Loan၊ ပထေဆုံးအကကိေ် ေယ်သူေေားအွွက် FHA Loan စသ
ပဖင့် မငွမခေးရလွယ်မအာင် စနစ်မွွရှိပါမသးွယ်။ အမသး
စိွဆ
် ိုရင် ရှုပ်မထွးွာမြကာင့် မယဘုယေသမဘာထား ွင်ပပ
ပခင်းပဖစ်ပါွယ်။
အမေရိကန်ဘဏ်မွွသာေက ဥမရာပဘဏ်မွွပါ ထိ
ွာမြကာင့် အမေရိကန်မေါ်လာအွွက် ွာေန်ရှိွဲ့ အမေရိ
ကန်ဗဟိုဘဏ်သာေက ယူရိုကိုွာေန်ယူရွဲ့ ECB (Europe
Central Bank) ကပါ liquidity လိုမ
့ ခါ်ွဲ့ လည်ပွ်ေှုအား
မကာင်းမအာင် ပဖည့်ဆည်းမပးခဲ့ရွယ်။ အမေရိကန်ဗဟို
ဘဏ်က အစိုးရိေ်ပိုငပီး အမရးမပါ်မငွမခေးနှုန်း ဘဏ်ဘဏ်ခေင်း
မခေနှုန်းကို ဇန္နေါရီလေှာ 0.75 basic point ခေမပးခဲ့ွယ်။
အမေရိကန်စီးပွားမရးစနစ် မရွိေ်နစ်ရပခင်း
ွိုန
့ စ
ှ ်မယာက် ဘဏ်နဲ့စီးပွားမရး ေဏ္ဍိုင်ွစ်ခုခေင်းကို မရွ းကယ်
ရုံနဲ့ ေလုံမလာက်မွာ့ဘူး၊ အမပခအမနဆိုးမနငပီ၊ Compre-
hensive Plan လိုမ
့ ခါ်ွဲ့ ပပဿနာရဲ့ကဏ္ဍွစ်ခုလုံးကို ကိုင်
ွွယ်မပဖရှင်းေှဆိုငပီး အမေရိကန်ကွန်ဂရက်ကို ွင်ပပခွင့်
မွာင်းလာပါွယ်။
အခုလက်ရှိအမပခအမနေှာ အမေရိကန်စီးပွားမရးအမပခ
အမနဟာ Recession မရာက်လုမရာက်ခင် ရှိပါွယ်။ လက်ရှိ
ပပဿနာကို ေမပဖရှင်းနိုင်ရင် Recession ကမန Depression
အထိ ဆုွ်ယုွ်သွားနိုင်ပါွယ်။ အမေရိကန်ကွစ်ဆင့် ွစ်
ကေ္ဘာလုံးပပန့်နံှ့ ငပီး စီးပွားမရးကပ်ပဖစ်နိုင်စရာ အန္တရာယ်ရှိပါ
ွယ်။
မထာင်ွွင်းစားသုံးဖိုအ
့ ွွက် မပေယာစိုက်ွဲ့ အလုပ်မွွကို
မစခိုင်းခံရွယ်။ နှစ်ကကီးသေားမွွကို လုံခေည်အပပာထုွ်မပး
ကာ ခွဲပခားထားွာမြကာင့် (လုံခေည်ပပာ)လို့ မခါ်ဆိုညွှန်းမလ့
ရှိပါွယ်။
ရာဇေွ်အကေဉ်းသားွိုင်း မထာင်စည်းကေ်းအရ ၂
ပွ်ွစ်ခါ ေိသားစုနဲ့ မွွ့ခွင့်ရြကပါွယ်။ ေါကို မထာင်ေင်
စာမွွ့ွယ်လို့ မခါ်ပါွယ်။ အကေဉ်းသားအေေားစုရဲ့ ဇနီး၊
သားေယား၊ မဆွေေ ိုး၊ မောင်နှေ၊ ေိသားစုအေေားစုက ေရှိေဲ့ရှိေဲ့
မငွကမလးနဲ့ ငါးပိမြကာ်၊ မဆးလိပ်၊ မဆးမပါလ
့ ိပ်မလးမွွနဲ့ ၂
ပွ်ွခါ မွွ့ ြကရပါွယ်။ မထာင်ထဲေှာ ွရားေင်မငွကိုင်
ခွင့်ေရှိပါ။ ေါမြကာင့် မဆးလိပ် (ေါ) မဆးမပါ့လိပ်ဟာ မငွပဖစ်
လာွယ်။ ရာဇေွ်အကေဉ်းသားမွွဟာ ေိေိွို့ရ
့ လာွဲ့
မထာင်ေင်စာမွွထဲက မကာင်းနိုးရာရာ အစားအစာမွွ၊ မဆး
လိပ်မွွနဲ့ လုံခေည်ပပာမွွကို ပူမဇာ်ပါေှ မနပူထဲေှာ လုံခေည်ပပာ
မွွရဲ့ ေွရား မောင်းနှင်မစခိုင်းွဲ့ ေဏ်ကမန သက်သာရာရ
ပါွယ်။
အရင်းရှင်ဗရာေင်မွွရဲ့မလာကေှာ ထိပ်ဆုံးေှအခေေ်း
သာဆုံးပုဂ္ဂိုလ် (သို)့ ေဏ္ဍိုင်မွွဟာ
ပဖစ်ွယ်။
Bond ဆိုွာဘာလဲ?
စီးပွားမရးကပ်မရာက်ဖို့ လက်ွလုံးအလို
• အမေရိကန်နိုင်ငံသားွဦးက အိေ်၀ယ်ခေင်ွယ်။
• Mortgage Companies မွွကမငွမခေးွယ်
• ွခါ Mortgage Companies မွွက GSEs (Fannie
Mae, Freddie Mac, Ginne Mae, Ginne Mac)
စွာမွွနဲ့ ဘဏ်မွွကို မခေးထားွဲ့မခေးမငွ (Loans)
မွွကိုစုငပီး လက်ကားမရာင်းလိုက်ွယ်။
46
ve လုပ်ွယ်လိုဆ
့ ိုနိုင်ွယ်။ ေါမြကာင့် ရှိငပီးသား Finances
Instruments ကမနထပ်ဆင့် မငွမဖာ်ထုွ်ွာကို Deri-
vatives လိုမ
့ ခါ်ပါွယ်။ ေီ Derivative ဆိုွာ အင်ေွန်ရှုွ်
မထွးပါွယ်။ အမသးစိွ်သိခေင်ရင် All About Derivatives
by Michael Durbain စာအုပ်ကို ဖွ်ြကည့်ပါ။
tract လိုမ
့ ခါ်ပါွယ်။ Cisco စမွာ့ ၁၀၀၀ ကို မေါ်လာ
၂၄၀၀၀ ရင်းငပီး ၀ယ်ေဲ့အစား ၆ လအွွင်း Strike Price ၂၄
မေါ်လာနဲ့ ၀ယ်နိုင်ခွင့် Call Option ကိုပေ
ဲ ယ်နိုင်ွယ်။ ေီမန
ရာေှာ သွိွစ်ခု ပပုမစခေင်ွာက “ေယ်ခွင့်”ကို “ေယ်”ွာ၊
ေယ်ရေယ်လို့ ေဆိုလိုဘူး။ အကယ်၍ ၆ လေှာ Cisco စမွာ့
ဟာ ွစ်ခုကို မေါ်လာ ၃၀ ပဖစ်မနွဲ့အခေိန်ေှာ ကေမနာ်က Cisco
စမွာ့ကိုွစ်ခု ၂၄ မေါ်လာနဲ့ေယ်ငပီး အပေွ်စားရုံပဲ။ ေီ Opti-
on ကိုေိုင်ဆီကပဲ ေယ်ယူရပပန်ွယ်။ ေယ်ရင် Call Option ကို
၀ယ်နိုင်သလို မရာင်းရင် Put Option ကိုလဲ ေယ်နိုင်ပါွယ်။
အာေခံကုေ္ပဏီမွွကမရာ ဘယ်လိုပွ်သွ်လာွာလဲ?
အာေခံကုေ္ပဏီမေေါလီခံရရင် လေ်းမပါ်ကပပည်သူမွွ
ရဲ့အာေခံကို ဘယ်သူမွွက လာမလော်မပးရေှာလဲ? ကားွိုက်
ရင်၊ အိေ်ေီးမလာင်ရင် ဘယ်သူက မငွလာမလော်ေှာလဲ? အရင်း
ရှင်စနစ်ရဲ့ အမပခခံအမဆာက်အဦမွွကိုပါ လာထိကုန်ငပီ
မကာ?
အစိုးရမငွကယ်ေယ်ဆိုွာ ဘာလဲ?
ေီမွာ့ လုပ်ငန်းမွွလည်ဖိုမ
့ ငွလိုရင် မငွေရှိမွာ့ဘဲ
လုပင
် န်းမွွလဲ ွုံ့မနှးကုန်ွာမပါ့။ ွခါကားေယ်ခေင်ရင်၊
အိေ်ေယ်ခေင်ရင် ဘဏ်မွွကေမခေးမွာ့ ေေယ်နိုင်ြက။ ကား
ကုေ္ပဏီမွွလည်း ေုက္ခမရာက်၊ လူမွွအလုပ်ပပုွ်၊ လူမွွ
အလုပ်ပပုွ်မွာ့ မငွေသုံးနိုင်ြက၊ အကုန်ေုက္ခမရာက်ကုန်ွာ
မပါ့။
ကေမနာ်ွိုလ
့ ိုပဲ ွရုွ်ပပည်နှင့် အိန္ဒိယပပည်ွိုဟ
့ ာလဲ
ကေမနာ်လူပဖစ်စ ကမလးငယ်ဘေက ဆိုရှယ်လစ်စံနစ်မြကာင့်
ေွဲမွခဲ့ ြကရွယ်။ ပညာွွ်မွွလဲ ွိုးွက်ရာ အမနာက်
နိုင်ငံမွွေှာ ွိုးွက်ေှုရှာရင်း လူကကီးပဖစ်လာ၊ အမွွ့အကကုံရ
ခဲ့ ြကွယ်။ ကံမကာင်းခေင်မွာ့ မော်စီွုံးမသငပီး ဦးမနှာက်နဲ
ြကွဲ့ မော်ရဲ့ေယား ခေန်ခေင်းမခါင်းမဆာင်ွဲ့ ၄ မယာက်ဂိုဏ်း
ငပိုကွဲငပီး ွိန့်မလောင်ဖိန်ွက်လာမွာ့ ွရုွ်ပပည်ကကီး လေ်း
မြကာင်းမပပာင်းငပီး ွိုးွက်လာွယ်။ အိန္ဒိယပပည်ေှာလဲ BJP
အာဏာရလာငပီး မေးကွက်စီးပွားမရးလေ်းမြကာင်းမပါ် မရာက်
ခဲ့ွာ အခုဆိုွရုွ်ပပည်ကကီးနဲ့ အိန္ဒိယပပည်ကကီးဟာ ကေ္ဘာ့စီး
ပွားမရး အင်အားပဖစ်ဖို့ ွာစူမနြကငပီ။ ွစ်ခေိန်ထဲေှာ နိုင်ငံပခား
ေှာကကီး၊ နိုင်ငံပခားေှာပညာသင်၊ နိုင်ငံပခားေှာအမွွ့အကကုံရ
လာွဲ့ ဆရာေန်၊ အင်ဂေင်နီယာ၊ သိပ္ပံပညာရှင်မွွဟာ ေိေိွို့
နိုင်ငံကို အလုပ်အမကျွးပပုဖို့ ပပန်လာြကမွာ့ အလွန်ပဲအားကေ
ေိွယ်။