Mga Pakahulugan ng

SUSTAINABLE DEVELOPMENT
• ang pag-unlad kung saan natutugunan ang kasalukuyang
pangangailangan habang hindi naisasakripisyo ang
pangangailangan ng mga susunod na henerasyon
(pinakatanggap na kahulugan mula sa ulat ng World
Commission on Environment and Development, Brundtland
Commission 1987)
• sistematikong pamamaraan tungo sa paglago at pag-unlad
kasabay ng pamamahala sa mga likas na yaman.
• pagtugon sa mga pangangailangan sa kasalukuyan na hindi
naisasawalang-bahala ang pangangailangan ng mga
susunod na henerasyon
 MGA PARTIKULAR NA LAYUNIN NG
PATULOY NA PAG-UNLAD
1. Wakasan ang taggutom, tamuhin ang seguridad sa pagkain at pinabuting
nutrisyon, at itaguyod ang sustenibleng agrikultura
2. Itaguyod ang tuluy-tuloy, ingklusibo, at sustenibleng paglago sa ekonomiya,
lubos at produktibong empleyo at disenteng trabaho para sa lahat
3. Magtayo ng matibay na imprastruktura, magtaguyod ng ingklusibo at
sustenibleng industriyalsiasyon; at manghikayat ng inobasyon
4. Tiyakin ang sustenibleng pagkonsumo at mga padron (pattern) sa
produksyon
5. Palakasin ang pamamaraan ng implementasyon at pasiglahin ang
pagtutulungang global para sa sustenibleng pag-unlad
 ANG KASAYSAYAN NG SUSTAINABLE DEVELOPMENT

17th-18th siglo
 Nag-ugat ang kaisipan ng sustainable development sa ideya ng
sustainable forest management na nagsimula sa Europa sa
pagtugon sa pagtaas ng kamalayan sa pagkaaubos ng mga puno
sa England dahil sa pagtotroso
 Itinaguyod ni Jean Baptiste Colbert, isang politikong Pranses,
ang konsepto ng pangangalaga sa mga kagubatan upang higit na
mapakinabangan ang mga ito.
 Unang ginamit ang salitang sustainability ng mga Aleman na
nagbabantay at nagsusuri sa mga kakahuyan sa Germany noong
1713.
 Isinaad ni Hans Carl von Carlowitz (Father of Sustainable Yield Forestry)
sa aklat na Sylvicultura Oeconomica (unang aklat na nailathala na may
konsepto ng sustainable development) ang kahalagahan ng wastong
pagtotroso at sustainability sa mga kagubatan at kakahuyan at itinuro niya
ang pagpapanatili ng balanse sa pamumutol ng mga puno at muling
pagtatanim ng mga ito.
 Inilathala noong 1798 ang Essay on the Principle of Population as it Affects
the Future Improvement of Society ni Thomas Robert Malthus at
itinuturing ang kanyang sanaysay na isa sa mga naunang bumalangkas ng
pangangailangan sa sustainability. Ayon sa kanya, nanganganib na hindi
matustusan ang pangangailangan sa pagkain kung darami ang mga taong
nangangailangan nito.
19th siglo
• Inilathala ang aklat ni WIlliam Stanley Jevons na
pinamagatang The Coal Question: An Inquiry Concerning
the Progress of the Nation, and the Probable Exhaustion of
Our Coal Mines. Isinasaad sa aklat na maaaring maapektuhan
ang pag-unlad ng bansang Britanya kung mauubos ang suplay
ng coal nito at babagsak ang kapangyarihan ng bansa kung
mauubos ang suplay ng coal dahil higit na nakasalalay ang
maraming industriya ng Britanya sa panggatong na iyon.
 1962
• Ang paglimbag sa akda ni Rachel Carson na
pinamagatang Silent Spring noong 1962 ang nagbigay-
pansin sa ugnayan ng pag-unlad ng ekonomiya at ang
pagkasira ng kapaligiran
1966
• Isinulat ni Kenneth E. Boulding ang isang sanaysay na
pinamagatang "The Economics of the Coming Spaceship Earth"
na inilahad ang pangangailangan sa mga sistemang pangkabuhayan
na makiayon sa mga ekolohikal na sistemang may limitadong
pinagkukunang-yaman
 1969
• itinatag ang National Environmental Policy Act (NEPA)
sa US kung saan nakatuon ito sa pangangalaga sa
kapakanan ng mga mamamayan at sa paglikha at
pagpapanatili ng mga kondisyon kung saan
makakapamuhay nang matiwasay ang lahat ng tao at
matupad ang mga pang-ekonomiya at iba pang mga
pangangailangan ng kasalukuyan at susunod pang
henerasyon
1970
• ipinasa sa Kongreso ni Pangulong Nixon ng US ang isang
plano para sa muling pagsasaayos at pagtatatag ng US
Environmental Protection Agency (EPA) bilang isang
malayang ahensiya sa sangay tagapag-paganap ng
kanilang pamahalaan at sinimulan ang operasyon nito
noong Disyembre 2, 1970 upang mapabuti at
mapangalagaan ang kapaligiran, sa pambansa at sa
pandaigdigang antas, gayundin ang kalusugan ng tao at ng
mga likas na yaman kung saan nakasalalay ang lahat ng
mga gawain ng tao
1972
• Nagkaroon ng Stockholm Meeting- isang pagpupulong ng United Nations
sa Stockholm, Sweden kung saan inihain ng mga mauunlad na bansa ang
kanilang alalahanin tungkol sa mga implikasyon sa kalikasan ng pag-unlad ng
mundo at gayundin ang mga papaunlad at hindi pa umuunlad na bansa ang
kanilang pangangailangang palaguin ang kanilang mga industriya
• Nabuo ang konsepto ng likas-kayang kaunlaran bilang resulta ng
pagpupursiging matugunan ang pagpapaunlad ng mga bansa sa Katimugang
bahagi ng mundo at pati na rin ang pangangalaga sa likas na yaman ng mga
mauunlad na bansa sa hilaga.
• Nabuo ang UN Environmental Program (UNEP) bunsod ng pulong sa
Stockholm. Ang UNEP na nakabase sa Nairobi, Kenya ay ang ahensiyang
sumusuri sa mga umuusbong na isyung pangkapaligiran at pangkaunlaran sa
buong mundo at nagbibigay ng mga mungkahing solusyon para sa mga
isyung ito. Kabilang sa mga programang World Environment Academic
Programme noong 1975 at ang World Conservation Technique noong
1980.
1980
Ang International Union for the Conservation of
Nature ay naglathala ng pangkalahatang estratehiya
para sa unang pamantayan ng sustainable development.
..

1982

Ang United Nations World Charter for Nature

ay nagbigay ng limang prinsipyo para sa
konserbasyon
1987
Ang United Nations World Commission on Environment and
Development ay naglabas ng ulat na tinawag na Our Common Future o
kilala bilang Brundtland Report. Kabilang sa ulat na ito ang isa sa
pinakatanggap na kahulugan ng sustainable development. Nagsimula ang
konsepto ng sustainable development mula sa Brundtland Report

1992
inilathala ng UN Conference on Environment and
Development ang Earth Charter. Ito ang nagbalangkas para sa
pagtataguyod ng isang tuwid, mapayapa, at sustainable na
lipunan sa ika-21 siglo.
2012
ang United Nations Conference on Sustainable
Development na kilala rin bilang Rio+20 ay
bumalangkas ng isang framework na naglalayong
mapagtagpo ang mga pangkabuhayan at
pangkapaligirang layunin ng pandaigdigang komunidad.
Nabuo sa pagpupulong na ito ang Sustainable
Development Goals na naglalayong makamit ang
sustainable na pagbabago hanggang sa taong 2030 .
KAUGNAYAN NG MGA GAWAIN AT DESISYON NG TAO
SA PAGBABAGONG PANGKAPALIGIRAN

• AGRIKULTURA

• PAGKONSUMO NG
FOSSIL FUEL

• PANGINGISDA
AGRIKULTURA

Mga Negatibong Epekto sa Kalikasan Mula sa Di-Wastong

Pagsasaka (Ayon sa World Wildlife Fund):

Land conversion
Pagkawala ng likas na paninirahan ng mga hayop
Soil Erosion
Pagkaubos ng suplay ng tubig

 Isang pangunahing hamon sa pagsasaka ang irigasyon.

PAGKONSUMO NG FOSSIL FUEL

Ito ay ang nagpapatakbo ng industriya

Ang pangunahing dulot ng pagkonsumo ng fossil fuel ay ang
pagbubuga sa atmospera ng carbon dioxide na nagiging sanhi ng
pagtaas ng temperatura ng daigdig na nagdudulot ng climate change
 Isinusulong ng maraming maka-kalikasang organisasyon at
pamahalaan ang paggamit ng renewable energy at mga
alternatibong pinagkukunan ng enerhiya
PANGINGISDA
 Inaasahang aabot sa 50 milyong tonelada ang pangangailangan ng daigdig sa
pagkaing-dagat (Ayon sa World Wildlife Fund).
Magiging dulot ng suliraning ito:
- Pagkaubos ng biodiversity
- Pagkaubos ng mga isda sa dagat
- Pagkawala ng hanapbuhay para sa mga naninirahan malapit sa baybayin
 Isinusulong ang wastong aquaculture, o ang artipisyal na pag-aalaga at
pagpapalaki ng mga isda sa mga artificial pond o palatubigan
 MGA HAMON SA SUSTAINABLE DEVELOPMENT

CONSUMERISM
Ito ay kultura ng labis na pagkonsumo ng mga materyal na bagay
at serbisyo na hindi tunay na pangangailangan
•Nakabatay dito ang maraming sistema ng ekonomiya sa mundo,
mahirap mapalitan ang kulturang ito lalo na dahil nakasalalay ang
GDP ng mga bansa sa dami ng binibiling produkto at serbisyo ng
mga tao.
Mga Epekto nito sa Kapaligiran:

• labis na paggamit ng likas na yaman

• pag-aaksaya ng pagkain

• pagdami ng basura
KAHIRAPAN
• Ito ang pangunahing hamon na kinakaharap ng mundo
ngayon ayon sa United Nations
• Ang kawalan ng katarungan sa pagkakabahagi ng
yaman ng ekonomiya ay humahantong sa pagkasira ng
kapaligiran ayon sa International Institute for Sustainable
Development
• Higit na naaapektuhan ang mga mahihirap ng di-
wastong pangangalaga ng kapaligiran at kalikasan dahil
higit silang nakasalalay sa kalikasan upang mabuhay .
Ang mga Kailangang Makamit upang Mabawasan ang
kahirapan sa Pilipinas (Philippine Agenda 21):
1. kailangang malutas ang suliranin ng kawalan ng trabaho
2. dapat pataasin ang kita ng mamamayan
3. dapat makamit ang food security o sapat na suplay ng
pagkain sa bansa
4. dapat magkaroon ng inclusive growth rate habang lumalago
ang ekonomiya
NON-SUSTAINABLE ENERGY SOURCES

• Dalawang Aspekto ng Sustainable Energy:

1. Renewable Energy - ay enerhiyang muling napapalitan tulad ng biofuels,
solar power, wind power atbp.
2. Energy Efficiency - ang pagbabawas sa konsumo ng enerhiya nang hindi
isinasakripisyo ang bisa o benepisyo ng kagamitang kumokonsumo nito
. • Karamihan sa mga powerplant na nagsusuplay ng elektrisidad sa mga
lungsod at lalawigan ay gumagamit ng coal, na isang fossil fuel na lumilikha
ng carbon dioxide sa oras na makonsumo ito bilang panggatong. • Isinusulong
ang paghikayat ng paggamit ng light emitting diodes o LED bilang alternatibo
sa fluorescent at incandescent light bulb at paggamit ng inverter technology sa
mga refrigerator at air-conditioning system.
MGA ESTRATEHIYA AT POLISIYA TUNGO SA PAGTAMO NG SUSTAINABLE
DEVELOPMENT
Patunay na nakikiisa ang Pilipinas sa paglagda sa mga Pandaigdigang
Kasunduan:
2015 – umayon ang Pilipinas na makibahagi sa United Nations sa pagkamit sa
Sustainable Development
Goals.

lumagda ang Pilipinas sa Sendai Framework na naglalayong

mapaghandaan ang kalamidad at Paris Agreement na naglalayong
matugunan ang climate change
Philippine Strategy for Sustainable Development (PSSD)
- nabuo noong 1989 upang masubaybayan ang pagpapatupad ng Agenda 21.
- nakabuo ng estratehiya na nakatuon upang makamtan ang paglago ng ekonomiya habang
habang nagbibigay ng sapat na proteksyon para sa biodiversity, ecosystem, at sa kabuuang
kabuuang kalidad ng kapaligiran. Ang mga ito ay ang mga sumusunod:
1. Integrasyon sa paggawa ng mga desisyon
2. Pagbibigay ng tamang presyo sa mga likas na yaman
3. Pagsasaayos ng reporma sa karapatan sa pagmamay-ari
4. Pagtatatag ng sistema para sa pagbibigay ng proteksiyon sa iba’t ibang lugar
5. Rehabilitasyon sa mga nasirang ecosystem
6. Pagpapalakas sa paraan ng pamamahala sa pagkontrol ng polusyon
7. Pagsasama ng mga isyu ng populasyon at kagalingang panlipunan sa pagpaplano
8. Pagpapalago sa mga pook rural
9. Pagtataguyod ng edukasyon para sa pangangalaga ng kapaligiran
10. Pagpapalakas sa partisipasyon ng mga mamamayan sa mga gawain ng sustainable
development
 nilikha sa bisa ng Executive Order No. 15 noong Setyembre 1, 1992
sa administrasyon ni dating Pangulong Fidel V. Ramos
Ito ang magsisilbing mekanismo upang makamit ang mga prinsipyo ng
likas-kayang kaunlaran at masiguro ang integrasyon nito sa mga
pambansang polisiya, plano, at programa ng Pilipinas na lalahukan ng lahat
ng sektor ng lipunan
 Memorandum Order No. 399 – itinakda noong Hulyo 5, 1995 ang operasyon
at pagsubaybay sa Philippine Agenda 21.
 Executive Order No. 370 – inisyu noong Setyembre 26, 1996 upang
palakasin ang estruktura at mga katungkulan ng PCSD sa pamamagitan ng
pagpapalahok ng iba’t ibang ahensya ng pamahalaan sa PCSD. - Itinakda ang
pakikipagtulungan ng Department of Interior and Local Government (DILG) sa
pagsubaybay ng mga programa para sa likas-kayang kaunlaran sa antas ng mga
lokal na pamahalaan o LGU.
 Executive Order No. 62 – ipinatupad noong Disyembre 10, 2001 upang lalo
pang paigtingin ang mandato ng PCSD at ang komposisyon nito sa
pamamagitan ng streamlining ng government representation at pagpapalawak
ng non-government membership base
MGA KAPANGYARIHAN AT KATUNGKULAN NG PCSD (AYON SA EO 62, S. 2001)
1. Magsuri at magsiguro sa pagpapatupad ng mga pananagutang ginawa ng Pilipinas bilang tugon sa
United Nations Conference on Environment and Development (UNCED);
2. Makipagtulungan sa United Nations Commission on Sustainable Development (UNCSD) at sa
pamunuan ng iba pang mga multilateral convention, sa tulong ng Department of Foreign Affairs
(DFA);
3. Magtakda ng mga guideline at mekanismo upang masigurong ang mga prinsipyo ng Likas-kayang
Kaunlaran na nakapaloob sa Rio Declaration o Agenda 21 ay nakapaloob din sa pagpaplano ng mga
pambansa, panrehiyon, at lokal na polisiya, palno at programang pangkaunlaran’
4.. Makalikha ng mga polisiya at magmungkahi ng mga bagong aksiyon sa mga kinauukulang ahensiya
hinggil sa mga isyu ng likas-kayang kaunlaran na nakatuon sa dimensyong pangkapaligiran at
panlipunan ng mga ginagawang intervention
5.. Magsuri at magsubaybay sa mga plano, polisiya, programa, at lehislasyon hinggil sa likas-kayang
kaunlaran upang maitaguyod ang kahusayan at tamang panahon ng kanilang pagpapatupad at
masiguro ang consistency at ang koordinasyon sa pagitan ng Sangay Tagapagpaganap at
Tagapagbatas ng pamahalaan, mga LGU, civil society, sektor ng negosyo, paggawa, at iba pa, at mga
nakatayo nang multi-stakeholder governance mechanisms;
6. Magkaloob ng payong pangpolisiya sa mga kinauukulang ahensiya hinggil sa
mga pambansang isyung pangkapaligiran at may kinalaman sa likas-kayang
kaunlaran;
7. Magpatawag sa alinman o lahat ng mga ahensiya ng pamahalaan o mga
kinatawan nito kung kinakailangan sa pagtupad ng mga katungkulan at gawain
ng PCSD;
8. Magtulak sa pagbubuo at pagpapatibay ng mga PCSD sa tulong ng mga lokal na
opisyal;
9. Magtatag ng isang networking mechanism upang maiugnay ang PCSD sa mga
organisasyong lokal at internasyonal na kumikilos para sa likas-kayang
kaunlaran;
10. Lumikha, magsaayos o magtanggal ng mga komite sa PCSD, ad-hoc man o
permanente, at magtakda ng estruktura, katungkulan, at limitasyon ng mga ito;
11. Magsumite ng taunang programang pang-gawain (annual work program) na
may nakasulat na mga layuning aaksyunan at ang panahon kung kailan ito
magagawa, at palagiang mag-ulat sa pangulo tungkol sa kalagayan ng mga
implementasyon at pagkamit ng mga partikular na layunin; at
12. Isagawa ang mga aksiyong kinakailangan upang maipatupad ang mga
itinakdang tungkulin at responsibilidad ng ahensiya
. Arsenio M. Balicasan – ang pinuno ng PCSD sa ilalim ng ang
pinuno ng PCSD sa ilalim ng administrasyong Aquino ang nanguna sa
delegasyon ng Pilipinas sa naganap na United Nations Conference on
Sustainable Development 2012 o Rio+20 na naganap noong Hunyo
Hunyo 20-22 sa Rio de Janeiro, Brazil.
Kasama ang Pilipinas sa lumagda sa pagtatag ng Global Green
Growth Institute (GGGI) sa komperensiyang ito
. Layunin nito ang pagtatag ng tinatawag na green economy, ang
pangangalaga sa kalikasang kasabay ng pagtulong sa mga taong
mahihirap