Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 9

BIBLE STUDY

JOELA

Vawiina kan thu zir tur Zawlnei Joela lehkhabu hi bung 3 chauh a awm nain, han
zir chian tak tak chuan a lo har reuh khawp mai a. Kan hruaitute hian engatinge hei kher
kher hi an thlan le! ka ti rum rum mai a. Joela lehkhabu-ah hian chang lar tak tak, kan
hriat fo leh kan sawi fo thinte a awm avangin Joela hming leh zawlnei anih thute hi chu kan
hre lar viau naa, a lehkhabu pumpui-a bu kal hmangte, a chhung thu tak tak hi kei pawhin
ka lo la luhchilhin, ka lo la zir chiang ngai bik lova. Zawlnei bu ziak dangte ang lo takin
eng hunlaia rawngbawl nge? A lehkhabu hi eng hunlaia a ziak nge? tihte hi thu chiang a
awm lem lova. Thuthlunghlui mithiamte lehkhabu ziak ka han chhiar kual pawhin an
ngaihdan a inang lova, an thu vuakthlak dan pawh a inang lo fur mai a, an inrinsiak a ni
deuh ber mai ani. Zawlnei dangte chu an hunlaia lalte hming tal an ziak lang thin a, anih
loh pawhin an lehkhabu chhung thu atang talin an rawngbawl hunlai awm vel a hriat theih
mai a, Joela lehkhabu-ah erawh hi chuan a chhung thuah pawh chutiang thu chiang hmuh
tur chu a awm ve lo ani.

Chuti deuh nuaih chu anih avangin ka sual nasa khawp a, ka tawngtai nasa,
khawvel hrilhfiahna ka zir a, a fiah chuang silo. Ka rin ai tak chuan ka buai ta phian a,
ka hlawm khawm thiam mai lova, Khawvel hrilhfiahna thu chiang awm silovah chuan ka
beidawng ta ti tih a, Pathian chauh ka innghahna ani ta a. Pathian thu hrilhfiah hi chi 2-in a
awm thei a-Zirna, lehkhabu chhiar atangin leh Pathian thlarau hrilhfiahna hi a hranin a
awm leh ni hian ka hre thin a. Chumi pahnih tan kawp chu a pawimawh em em a ni. Kei
pawh ka chhiar atang mai chuan ka fiah tawk chuan loh avangin Pathian hnenah a
hrilhfiahna ka dil ta tawp mai a. Chuvangin vawiinah ka inbuatsaihna ang ang hi, midang
thuziak ka chhiar bak leh Pathianin min pek niin ka pawm hmiah mai ani. Keimah lam
pawh ka hlawk ta phian zawk a.

Vawiinah hian Bible Study nimahsela, thu harsa tak tak, inhriat leh chuan loh tur
ang chi kha sawi ka tum hran lova, nakina inchhiar leh huna in hriatthiam theih tur tawk
chauhin awlsam thei ang berin, kan zawm nghal mai theih turin ka sawi dawn a ni. Joela
thuziak phena a thuchah hi ka rawn uar thung dawn a ni.

A hmasa in a bu chhung thu tum tlangpui kan hriat theih nan entirna pe in
hetiang hian sawifiah ta ila- Zirtirtu pakhat chuan a zirlaite hnenah Homework a pe a, thla
thum (3) hnuah an Homework chu thehluh tur a ni a, a hun taka thehlut lo chu zero (mark
bial) an hmu ang tiin a hriattir/warning lawk vek a. Tichuan, thehluh ni tur huntiam
(deadline) chu a lo thleng ta a. Zirtirtu chuan “Khai le, zirlaite u, in homework kha submit a
hun ta e, a thehlut hman ve lo chu zero (mark bial) in hmu ang ka tih kha” a ti a, an han
submit sap sap a. A zirlai zinga pakhat Nancy chu lehkha thiam thei deuh a ni a, Mark
pawh tha tak hmu tura beisei ani a. Mahse a lo inthlahdah avangin hun a neih tam tehreng
nen a homework chu a hun takah a thehlut hman ta lova. Tichuan, Nancy chu an zirtirtupa
hnenah chuan ava kal a, “Sir, ka buai lutuk a, Homework hi a hun takah ka rawn thehlut
thei lova, karlehah ka rawn thehlut ang a, min lo hrethiam thei ang em?” tiin hun pawh
seisak a va dil a. Mahse an zirtirtu chuan “Nancy, zirlai tha ber pawl i ni naa, thla thum
hmalam khan ka sawi lawk vek tawh a, buai chhuanlam a awm thei lo, i inthlahdah vang a
ni, hun i nei tam lutuk. A thehluh hun taka in thehluh loh chuan hremna in tawh tur thu
pawh ka sawi lawk vek a, inngaihdam leh inkhawngaih a theih lovang, mahse Homework
dang ka pek leh hunah che u tha taka i tih chuan i la pass thei ngei ang” tiin a lo chhang a
ni. Pakhatna pawh ni thei tura ngaih kha a inthlahdah a, a huntiam (deadline)-ah pawh a
inpeih hman loh avangin a nih tur ang a ni thei dawn ta lo a ni. Hremna chu a pumpelh thei
ta bik lo ani.

Chutiang chiah chu Zawlnei Joela lehkhabu in Juda hnamte chanchin a ziak dan
chu a ni. Pathian thupek an awih loh chuan hrem an tuar ang a, khawngaihna leh
ngaihdamna a awm dawn lo a ni. Hman atang tawhin Pathianin zawlneite hmangin
warning a pe thin a, Pathian thu awih a, a hnena kir turin hun a pe a, mahse an awih duh
lova Pathian lam an hawi duh lova. Chuvangin, Pathian thinurna an tawng baw ta a,
Pathian hun tiam, hremna ni ‘Lalpa Ni’ chu a thleng ta a ni. Mahse, Pathian khawngaihna
chu a nasat em avangin amite chu hrem mahse an sual an sim a, Lalpa lam an hawi kir leh
chuan a chhan chhuak leh ang a, malsawmna in a la vur leh dawn a ni tih te, Pathianin
Judate chu mark zero pe in lo hrem tawh mahsela, chance dang a pe leh a, a la ti pass leh
dawn tihna anih chu.

Tin, Zawlnei lehkhabu ho reng reng hi kan chhiar chuan thu nem leh
thuhnuairawlh takin thu an sawi hran lova, thupe aw deuh deuhin, order deuhin (strong
command) kan tih te, thuneihna nei ranin an tawngkam an hmang tlangpui ani e.g “ngaithla
rawh u” “harh rawh u” “tap rawh u” “lungngai rawh u” tih te hi an tawngkam hman dan
ani. Thu an khuh ve lova, anih ang angin warning leh vaukhanna tawngkam deng
khawng tak tak an hmang a, an huaisen phian zel a, simna hi an uar em em a, chutiang
bawk chu Joela lehkhabu-ah pawh hian kan hmuh dan a ni.

JOELA HI TUNGE?

A bu-ah hian Joela hi Pethuela fapa ani tih hi kan hmuh chhun chu a ni mai a. Pethuela
pawh hi tunge anih pawh hriat ani chuang lo. Joel a hming awmzia chu “Lalpa chu
Pathian a ni” “Lalpa chu Jehova a ni” “Jehova chu Pathian a ni.” tihna ani. Hebrai
tawngin yo’el tih a ni a, yo leh el hi Pathian sawina ve ve a ni a, ‘el’ tih hi pathian chi hrang
hrang sawina a ni a, ‘Yo’ erawh chu Judate Pathian tak, pakhat chauh Jehova sawina ani
thung. Joela hunlai hian hnamdang milem pathian biaten an chim nasa ani ngei ang, chung
pathian chi hrang hrang zingah chuan ‘Jehova’ chauh hi Pathian tak a ni tih an phuahna
anih hmel. Tin, A lehkhabuah hian Juda hnamte, an Pathian biakna hmun ber Jerusalema
Temple te, Zion te, puithiamte leh Jerusalem chungchangte a vei em em a, a sawi fo
avangtein leh a hriat chian em em danah hian Juda rama cheng, Jerusalem khua mi leh sa a
nih ngeia rinawm (Joela 1: 13- 4, 2 : 23,32; 3:16,20-21). Thenkhat chuan Temple Zawlnei
tite pawhin an vuah hial a ni (1:13; 2:17).

Kan sawi tak ang khan a pa hming bak kan hre lo naa, a hming an phuah dan atang
reng reng pawh hian niawma lang chu sakhaw mi tak chhungkua, eng ang pawhin
ramdang mite pawhin chim mahse Pathian Jehova lam tang tlat chhungkua, thil dangin an
nun a chim ve loh, Pathian tana rinawm leh inserh hrang chhungkua an nih a rinawm.
Chutiang taka pawlhdal loh chu an nih vang ani ngei ang Pathian pawhin a thu puan
chhuah nan a rawn hman chat ni! Tin, a thuziak atang pawha lang chiang chu Sakhaw mi
tak, Juda chanchin hmanlai atang tawha hre bel em em, Pathian tana thahnemngai taka
hnam tana rawngbawltu, hnam vei em em mi ani tih a lang a ni. Tin, simna thu leh
chhungril lam/thlarau lam siamthatna ngai pawimawh em emtu anih danah hian a thlaraumi
leh piangthar hlim hlawta rawngbawl ve mai chu anih loh hmel a ni.

JOELA RAWNGBAWL HUN LEH LEHKHABU ZIAH A NIH HUN:

Zawnei Joela hi eng hunlaia zawlnei nge tih hriat a har hle. A hunlaia lal leh roreltu hming
ziah lan a awm lova, a lehkhabu chhung thu han chhiar pawhin a rawngbawl hunlai awm hi
chiang fek fawkin a hriat theih lova, chhuidawn leh ngaihruat chang chang theih chauh a ni.
Thuthlung hlui mithiamte pawh an ngaihdan leh sawi dan a inang lo fur a ni. Engpawhnise,
Joela rawngbawl hunlai niawma mithiamte sawi dan thenkhat han tarlang ila:

 Kum zabi 9-na Juda lal Joasa (835-796 B.C) hunlaia rawngbawl nia ngai an awm a.
Joasa kha a lal tirhin kum 8 chauh a la ni a, rorel tur chuan a la naupan em avangin a
aiawhin Puithiam Jehoiada khan ro a rel a. Official taka lal an awm loh avangin Joela hian
a lehkhabu-ah hian lalte hming a ziak lang lo ani ang e, an ti. He ngaihdan pawm tute hian
Joela lehkhabu hi Zawlnei lehkhabu hmasa ber niin an ngai hial a ni.
 Tin, kum zabi 8-naa Lal Uzzia lal hun laia rawngbawl, zawlnei dang Hosea, Amosa leh
Jonate nen inrual khata rawngbawl ho nia ngaite pawh an awm.
 Mi thenkhat chuan B.C 600 -587 Juda hun tawp lam Jeremia te, Ezekiela leh Habakuka-
ten nen inruala rawngbawl an ni an tithung.
 Thenkhat chuan Saltang kir leh hun lai, Ezra leh Nehemia te nen inrual vel nia ngai an
awm bawk a.
 Mi thenkhat chuan ‘Judate sal an tan hnu, lalte pawh an mumal tawh loh hnua
rawngbawl a ni’ an ti a. He ngaihdan hi mithiam tam zawkte pawm dan a ni. He ngaihdan
pawmtute tan chhan ber chu- Zawlnei ziak dang kan hmuhah chuan an hunlai sawrkar
ropuite emaw an chunga roreltute, emaw an lal hmingte an tarlang tlangpui a (e.g Hos 1:1;
Amos 1:1, Mik. 1:1). Joela ziak-ah erawh hi chuan Judate lal hming sawi a awm reng reng
lova hei hian lal an neih tawh loh hnu, sal tan hnua ziak anih a ti rinawm. Tin, Juda ram
awm dan a sawi Bung 3:2-ah te “ram dangah ka mite an ti darh a,…” tih te kan hmu a, Tin,
Chhiatna thlen dan a sawi hi saltan hnua thleng thei chauh niin alang a. Chuvangin saltan
hnu lam B.C 500-400 inkar bawr vela rawngbawl ani tih hi mi tam tak rindan a ni.

Engpawh chu nise, a hunlai chiang fek fawka hriat theih chu a that ber rualin kan lo
hre chiang ta lo a nih pawhin a pawimawh ber lo tih hria ila. John Calvina chuan “A date
ni/hun chiang fak hi a pawimawh ber love” a ti a, chu chu keini pawhin kan pawm dan tur
niawm tak a ni. Kan tana pawimawh ber chu a thuchah hi a ni tih kan hriat a pawimawh.

A HUNLAIA JUDATE CHANCHIN:

Juda saltan hma daih atang tawhin Juda lalte kha an nun a rawng em em a, Jerusalemte chu
pawikhawihlo thisenin a khat a, mi duham leh hnehchhiah ching mi lal leh thuneitu an lo
chhuak zel a. Ram rorelna tha leh mumal pawh a awm thei tawh lova, inphiarrukna leh
rawva tak taka inthahnate a awm thin a, hotu leh thuneitu pawh awm mumal lovin a huai
huai leh a rawva zualte thuneihna a ni ta mai a. Lalte chuan Pathian thu aia mihring thu an
ngaihthlak zawk thin avangin rawng taka nghaisak an tuar ta a. An chhehvel ram ten an
inhruipawh a ni deuh ber mai e. Zawlneite pawhin an warining reng a, sim turtein an au
lawm lawm a. Mahse an beng an chhu ngawng tlat a. A tawpah chuan nasa taka hnehin
ramdangah sala hruaiin an awm ta nge nge a. Joela’n khau puangin chhiatna a thlen nasat
dan a sawi ang mai khan an ram chu a chhe vek a ni. Jerusalem Biak ina rangkachak
bungbel leh thil tha zawng zawng chu Balulon lamah an la a, an pathian Marduka biak inah
an dah a (3:5), an laka hel leh chuang tur awm lo lekin an pasaltha te, mihuaisen leh milian
te, mi tha pangngai tam tak salah an hruai a. Lal Zedekia phei chu a hmuh lai ngeiin a fate
an mitmute an ker chhuahsak a, rapthlak tak a ni! an hnam nihna leh ram sawrkarna chu a
chhe hlen ta a ni. Anmahni pawhin hnamah leh thlarau lamah pawh thi tawhin an inhre hial
a ni. Jerusalemah chuan mi chheho chauh hnutchhiah an ni a. Jerusalem, Pathian chenna
khawpui chu Pathianin a chhuahsan ta a. Zawlneite sawi lawk ang takin Juda lalte leh
mipuite suahsualna rah chu an seng ta a ni. Jerusalem chu amahin a ding thei tawh lo, a
chakna tha chu hmelmaten an chhuhsak ta a ni. An hnam nihna bulpui, a lungphum chu kar
phawh vek a ni a, an hmelma ten an nuihzat a, an chhiatnaah an lawm a ni, an chek khum
tlawk tlawk thin ani. Babulon-a hruai bangte chu an ram thenawmah te, a then chu
Aigupta-ah te an tlan chhia a, Juda ram chu thlaler leh ram pilril ang mai ani ta ani.

Chutih rual chuan Pathian tak biakna lama thahnemngai, rinawm taka Lalpa
nghaktute pawh an awm ve tho a ni. Chung hunlaia Juda ram awmdan zawng zawng, an
tawrhna zawng zawng chu Joela hian khaukhuap puang in chhiatna a thlen nasatzia
tehkhin thua hmangin a rawn sawifiah a ni.

A BU CHHUNG THU TLANGPUI:

Bung 1-na: Khau puang nasa tak

Joela hian Khaukhuap puan vanga chhiatna a lo thlen nasat zia uar takin a sawi a.
Khaukhuap chu Sipai ang maia lo thawkin an ram chu a run a ni ber mai a, an tam zia chu
chhiarsen pawh an ni lo. An ha te chu sakeibaknei ha ang mai a ni a, an thlai thar zawng
zawng an ei fai kelh a. An hnam hotute hnenah pawh hetiang em em a chhiatna nasa hi an
hnam chanchinah a la thleng ngai reng reng lo a, an fate leh thang lo thar zel turte hnenah
pawh hrilh chhawng turin a ti hial a ni. Chutiang khawpa mangannna-in a tuam vel avang
chuan Maichama rawngbawltute pawh saiip puan sin a, chawnghei a, mipuite leh hruaitute
pawh Temple-ah kal khawm a, Pathian hmaa tap a, tawngtai turin a ngen a ni. Chu khau
puang vanga chhiatna lo thleng hi a damna tur ber chu simna a ni tiin a sawi ani.

Bung 2-na: Lalpa Ni lo thleng tur entirna

Chu khaukhuap puang nasa takin chhiatna a thlen chu ‘Lalpa ni’ chhiatna leh hremna ni
entirna ani a. Chung chhiatna rawn thlentu tur sipai chak takte hnathawh dan chu uar takin
a sawi leh a, an kalna apiangah lei a nghing ang a, van pawh a khur ang a. Ni eng leh thla
eng pawhin awmzia a nei tawh lo a. Chutiang khawpa chhiatna lo thleng chu tumahin an
dawl zo dawn lo a ni a ti hial a ni. Chutiang khawp chhiatna chu lo thleng pawh nise
Pathian lam an hawi chuan Pathian chuan a mite chu a khawngaih ang a, ramdangte
hmuhsit leh nuihsawh an nih loh nan mal a sawm leh dawn a. Malsawmna ruah sur tirin
khaukhuap puangin an ei zawh tak zawng zawng pawh a pe let leh dawn a ni. Pathian chu a
mite hnenah a awm reng ang a. Amah chauh chu an Pathian niin a mite chu a ti mualpho
tawh dawn lo ani. Chu Lalpa ni- malsawmna, Pathianin ram a dinthar leh hunah chuan Van
leh leiah thilmak a thleng dawn ani. Lalpa chuan Malsawmna ruah a sur tir rualin a thlarau
pawh mi zawng zawng chungah a inang vekin a leih dawn thu a sawi bawk ani. (2:28-32)

Bung 3-na : Hnam dangte chunga phuba a lak tum dan Pathianin a sawi
Pathian chuan Juda leh Jerusalem a tundin leh niah chuan hnam dang zawng zawng a
khawm ang a, Judate hmemate chu phuba laksakin a tina ve thung dawn a ni. “Ka mite an
tidarh a, an insem a, mipa naupangte pawh nawhchizawrhnaah an hralh a, hmeichhe
naupangte pawh zu lei nan an hralh a, Ka thil hlu tangkarua leh rangkachakte an milem
Pathian biaknaah in la lut a, Judate leh Jerusalem fate ramri atanga hla takah an sawn.”
Chuvangin Pathian chuan amite aiawhin phuba a la vethung dawn a ni. Chutih rualin amite
pawh intichak turin a cho tho ve thung a. Jerusalem atang ngei chuan Lalpa chuan a thawm
a chhuah ang a, van leh lei a nghing a, ni leh thlate pawh a thim ang a, arsiten an eng an
thup ang a. Amite tan chuan Lalpa chu an kulhbing leh an inhumhimna a ni dawn a ni. Chu
ni, Judate tana lawmna ni chu ‘Lalpa Ni’ tiin a sawi ve leh tho ani.

THUCHAH:

1. A bu chhung thua kan sawi tawh ang khan Joela lehkhabu-ah hian “Lalpa ni” chi
hnih - Chhiatna ni, lungngaihna ni, hun hrehawm tak lo thleng chungchang leh an sualnate
an sim chuan “Lalpa ni” vek Lalpan a mite a chhanchhuahna ni, malsawmnain a vur let
lehna ni, ram a tundin lehna thutiam kan hmu kawp a ni. Lalpa Ni tih hian ni khat thil thu
sawina a ni lova. Pathianin amite chunga kut a thlak sawina ani. He chhiatna, hremna
emaw hun lo thleng hi Joela chuan “Lalpa Ni” tiin a sawi a ni. Chutih rual chuan Lalpa ni
vek, Judate tana lawmna ni ni si, ramdangte tana tahna ni ni si kan hmu bawk a. Chu Lalpa
ni-ah chuan bung 2:28-31 ah khan kan hmu “Chumi hnuah chuan heti hi a lo ni ang a, mi
zawng zawng chungah ka thlarau ka leih ang a, tichuan in fapate, in fanuten ka thu an hril
ang a, in putarten/Upaten mumangah an mang ang a, in tlangvalten inlarna an hmu ang
a…” tih kan hmu. Chu “Lalpa ni” ‘Thlaraulam malsawm ruah a sur tir chuan mi zawng
zawng a huap dawn a ni, Chu hun chu malsawmna ni anih ang ngeiin in fapa leh fanute
pawh thlarau an chang ang a, ka thu an hril ang a, ‘In putar ten mumangah an mang ang a’
a ti bawk a, hei hi an let fuh chiah lovin alang a, kum lama upate pawhin beiseina thui tak
neiin an duhthu an la sam hial dawn a ni a tihna a ni. In tlangvalte pawhin hmathlir (vision)
tha tak an la nei ang a, chu hunah chuan vanahte khian mak in tih khawpin thil a lo la
thleng ang a, nite pawh a thim ang a, thla te pawh a la sen phut dawn a ni’ a ti a. Hei hi
nakina thilmak a lo la thleng tur ni thima chang a, thla thisena chang tur, chu hun chu lo la
thleng tur angin kan sawi fo va. Mahse, han bih chian tak tak chuan chutianga han sawi
chiam tur lam niin a lang lo. Lalpa ni ropui tur zia leh rapthlak tur zia uar taka a sawina a
ni. Zawlnei Isaia-te pawhin 24:23-ah khan ti hian an lo sawi ve a “Chumi hnuah chuan thla
khi zak takin a awm ang a, ni khi mualpho takin a awm ang..” tiin. A kawh ber nia lang chu
‘Pathian Jehova leh milem pathian inlehthalna thil’ a nih hmel. Juda chhehvel ramte,
milem pathian betuten an pathian anga an biak ni leh thlate chu tihtlawm leh paihthlak an la
ni ang a, Lalpa ropuina engah chuan tihmualpho leh biak tlak an nih lohzia tih chian a la ni
dawn a ni’ a tihna a nih zawk hmel a ni.
Heng Lalpa Ni chi hnih kan hmuh atanga lang chiang em em chu Pathian Lalberna
leh a thuneihna hnuaiah hian a thu lovin engmah a thleng lo tih hi. Joela bua
khaukhuap puang vanga ram pumpuia chhiatna lo thleng hi tu tih nge? A chhanna chu
‘Lalpa tih a ni,’ ‘Lalpa kut ani’ tih hi. Amite tundinlehna thu tiam a, malsawm lehtu pawh
Pathian tho a ni. ‘Lalpa ni’- a thil thleng zawng zawng kha Pathian thua thleng a ni. Anih
leh Pathian thua thleng anih si chuan engatinge khatiang khawpa Khau vanga tuarna kha
amite chungah Pathian hian a thlentir phal? kan ti ani mai thei, a lam an hawi duh miau loh
avangin Pathianin a thunun a, a hrem miau alawm, Pathian hawisan nih hi a rapthlak a sin!!
Amah Pathian chauh an hriat hi Pathian chuan a duh ber ani. Amah chauh an pan a, amah
chauh an beisei a, amah chauh an Pathian ngawih ngawih a duh tlat ani. Judate nuna kan
hmuh chian em em chu thildang engmahin a chhanhim zawh loh hun leh an innghahna
zawng zawng phehthlak sak an nih hun a lo thleng a.Chutah meuh chuan Van Pathian lo
chu auh tur an hre lo. Chu chu alawm Pathianin a duh a, a tawrhtir reng a ni.
Chutiang bawkin keini pawh han inchhut ta ila. Pathianin kan chungah hremna chu
ka ti lo, a thununna avanga kan tawrh chang a awm ve fo a ni. Engvangin nge kan tawrh fo
thin? Amah kan auh zel theih nan asin. Chuvangin kan chunga thil lo thleng apiang
chhiatna emaw malsawmna emaw pawh nise “Hei hi Lalpa kut ani” “Pathian tih ani” kan
nun kawng tinrenga thil kan tawn hi Pathian thua thleng ani tih hi kan pawm a pawimawh.
Judate thunun a tawrhtir nan Khaukhuap a hmang a, chutiang chiah chuan kan chunga a
thuneihna lantirna tur hian eng hmanrua pawh a hmang thei a ni. Amite chunga Pathian
enkawlna leh ngaihsakna hi kan duhzawngin, a nuam ber ber zawngin a thawk kher lo. A
duhzawngin a thawk mai a ni. Pathian hian kan hlawkna tur nilovin, a hlawkna tur, a
ropuina tur a hria. Chumi tur chuan a duhdanin a thawk mai a ni. Keini lo sawi buai theih a
ni lova. Pathian hnathawhnaah hian kan thu lo asin!! Lalpa Ni, Pathian rorelna ni hi engti
kawng zawng pawhin kan chungah mimal nunah pawh a thleng thei, “Hei hi Lalpa kut a ni,
Hei hi Lalpa tih a ni” kan tih theih zel hian Pathian kutah kan awmzia ati chiang zawk a lo
ni. A kutphah ropui chhungah kan awm ani tih hriatna nung leh ril tak chu kan nei em tih hi
kan in enfiah a pawimawh ania.

2. Joela hian a thu ken dang leh chu Nun chhungril siamthatna ani. 2:12-13-ah khan
“Lalpa chuan, chuti chung pawhin tunah in thinlung zawng zawngin, chaw ngheiin, tapin
lungngaiin ka lam lo hawi ula; In puan nilovin in thinlung thler ula, Lalpa in Pathian lam
chu hawi rawh u..” tih te kan hmu. Chaw nghei, tap, lungngaiin ka lam lo hawi ula a tih hi a
sawi satliah lo ‘in thinlung zawng zawngin’ tapa, lungngaiin a ti, pawi tih tak takna anih
chu. A dik tak chuan eng thil vang pawh kan tah vawng vawng, kan chiau vawng vawng
tawh hi chuan kan nun chhungril min dek takzet ani tih a hriat a ni ti ru? Chutiang chiah a
Pathian hmaa sual avanga pawitih takzetna, tap a, lungngaihna ril chu Pathian duh dan chu
a ni. A langsar chauh sual pawi tih satliah a ni lo, “inpuan nilovin in thinlung thler ula” a
tia. Thinlung thler a tih hi “thinlung kehsawm” tiin sawi ila a fiah ber awm e, Mahni ralna
nun, Kan nun Pathianin a thiah tak takna nun ani. Mak deuh chu Mizo kristiante hi kan sim
duh loh leh Pathian lam kan pan theihloh chhuanlamah, inhnem nana ‘mihring famkim lo
kan ni’ tih fo te, ‘tisual thei kan nia’ kan ti chawk a. “Lalpa ka tling lo ani, ka sual a ni, min
ngaidam rawh” tih duai duai ringawt a ni tawh lo. Pathian hmaa sual sim tura tlawm
ngamna hi a huaisenthlak a nia. Joela’n Judate a ngenna ang chhungril lam siamthatna,
thinlung tap leh rum chunga Pathian lam hawi tura a tih ang chiah khan keini pawh
chutiang nun chu kan neih a pawimawh a ni.
Rawngbawltute pawh hi, kan theih tawp chuan rawngbawl ve leh Pathian tana ke
pen ve viau niin kan inhria a, mahse thenkhat chu kan rawngbawlna miin an ei lo fo, kan
thawhrimnate hi a chang chuan a nung lo fo thin ti rawh u?!!. A dik tak chuan kan
rawngbawlna a nun lohna chhan chu thinlung keh leh thlarau sawi zawi loha rawng kan
bawl vang ani tirawh u?!! Joela pawh hian saiip puan sina Pathian hmaa tlawm chunga
tawngtai turin puithiam leh puipate leh mipuite kha a chah ani. Pathian tana thahnemngaina
leh Pathian hmangaih vanga a hmaa tlawm taka “Amen, Lalpa i thu thu” titute chu
Pathianin a khawngaih a, a lainat thin ani. Thlarau lam malsawmna a vur thin a ni. Nun
kehsawm a, sual simin, thinlung lungchhiaa Pathian tana kan nun kan tihkeh ngam hi a lo
pawimawh ani. Kan tawrhna tur pawh nise, kan mualphona tur pawh nise, a sawi zawi
theih tura Lalpa i thu thu tihna nun, chhungril nun keh tak takna hi kan neih a ngai ani.
Nute hi kan pasal emaw, kan fate avanga rum vawng vawng pawh kan tam mai thei.
Pathian kan auh tam phah rualin, vawiinah hian ka uar duh ber chu maw…Pathian hmaa
kan thinlung kehsawm hi kan pasal ten, kan faten hmu rawh se.
Judate hian Pathian enkawlna leh malsawmna hi hman atang tawhin a takin an dawng reng
a, an hre reng, an hmu fova. Mahse, Pathian lakah an uire leh thin a, Pathian kut nilovin
mihring kutah bawk an tluk luh leh thin vanga Pathianin an chungah a kut tha lo a lek thin.
Keini pawh hi sual zak kep reng chunga Pathian thlarau malsawmna dawn tum talhte,
‘Lalpa’ ti reng chunga sual paihthlak tum si loh te hi Pathianin a duh lo. Amah chauh
Pathian a, a thununna hnuaia kan tlukluh zel hi a duh ani. Thil tha zawng zawng,
malsawmna zawng zawng hi Pathian mite ta vek a ni lo tih chu Joela ziakah pawh hian kan
hmu chiang ani tiruu. Chuvangin, Pathian thununna kan nuna a lo thlen chang hian
mawhpuh tur zawng mai lovin, mahni inmawhphuh ngam ila, a lang lam chauh nilovin
chhungril nun siamthatna tak tak thinlung tliak leh thinlung kaikun, manganna vawr tawp,
engthil mahin min hnem lohna kawng kan zawh pawh hian Pathian hmaa thinlung keh a, A
hma tapa, chiau vawng vawngna hi alawm Pathianin a duh chu ni.

3. Pathian thlarau thianghlim hliahkhuhna: Bung 2:17-18-ah Puithiam, Lalpa


rawngbawltute tapa an tawngtai dan tur a sawi a, “Aw Lalpa i mite zuah la, i rochante hi
sawichhiata awma hnamten an chunga ro an relsak turin pe suh. An Pathian chu khawiah
nge a awm tak, tiin an mipuite zingah chuan engah nge an tih ang? ti rawh se,” tiin ngen
ngawl taka tawngtai turin a ti a ni. “Tichuan, Lalpa chuan ram chu a thik a, a mite a
khawngaih a” tih kan hmu leh a. Pathian a kar tir dan hi a thiam ka ti. ‘An Pathian chu
khawiah nge a awm tak?’ tih lai te hi. Ringtu nunah hian Pathian mite hian Pathian
thununna leh Pathian sawisak emaw Pathian kut kan tawh changte, mite ngaiha Pathian
hremna ni awm takte a awm thin, Sual avanga sawisak kan nih a, kan rum vawng vawng
chang a awm a, Judate Khaukhuapin an innghahna zawng zawng a ei fai kelh ang mai khan
sal an tang kha an tan a tlawm thlakin a zahthlak ngawih ngawih a, an thinlung a tliak
hnawp hnawp a ni. Sam 137-ah te khan ‘Babolun lui kamahte, chutah kan thu a, ani kan tap
thin, zion kan ngaihtuahin. lui laia tuipuisuthlaahte chuan kan tingtang kan bang thin a,
..mi ramahte chuan Lalpa hla engtin nge kan sak theih ang?’ an ti vawng vawng mai a ni.
Pathian biakin leh an ram ngai em em in, an rilru kha hnehchhiahin a awma inhriain an
beisei awm chhun chu Pathian Jehova chauh a ni. Keini pawh kan inghahna leh beiseina
zawng zawng pheh saka kan awm a, kan nun a chauh lai hian thildang engmah innghahna
awm lo va ‘Lalpa nangmah chauh’ tia thinlung keh chunga Pathian kan auh hian Van
Pathian chu a ei thin, a ngawi mai mai thei lo. Joela’n “Lalpa chu Zion atang chuan a au
a,…” a tih ang khan a mite au thawmah khan Pathian thinglung a keh ve thung a ni.
A dik tak chuan mihring lama kan chhuantawlawl leh kan innghahna a bo vek chang
a awm a, Pathian hmaa inlan thei lo khawpa chhiatna kan chunga a lo thlen pawhin, chung
hunah chuan keimahni avanga miten ‘a Kohhran mi viau asin mawle’, ‘A inkhawm zin
tehreng nen’ emaw, ‘a thlarau mi thin viau sia,’ ‘Pathian thu hi a lo awih tak tak lo aniang’
te pawh an ti mai thei. Keimahni avanga miten Kohhran an sawisel te, Kohhran hmeichhia
an sawisel emaw te pawh a thleng mai thei. Chutiang tak chu Pathian miten kan han tawh
tak khan Pathian ngeng a chhun ve thung a. “Lalpa chuan ram chu a thik a, a khawngaih a,”
tih kan hmu. An Pathian Jehova sawichhiat anih lohna turin Pathian a che ve ta thung anih
kha.
Chulai nun tak chu alawm pawimawh chu Pathian thununna leh Pathian kut hi tute chungah
pawh, tute pawh hian kan tawk vekin ka ring, chutah tak chuan a rawngbawltute chu
Keimahni avanga Pathian sawi chhiat anih loh nan Pathian lam kan hawi tang tang a,
Pathian lam kan en tang tang a pawimawh. Pathian hian a mite tap leh au thawmah hi a
hawisan mai mai thei lo, chutih rualin Pathian thutiam hi kan nghah peih a pawimawh.
Ihmaw…Pathian hian amah sawi chhiata a awm hi chu a lo duh lo khawp mai. Amite
mualphona tawp hi chu a lo phal lo. Chutiang chu an tawk a nih pawhin a tungding leh thin
asin! Dik tak chuan Pathianin min tundin lehna thutiam hi kan nghak peih lo fo a, kan
hmanhmawh a, Pathian hi a che har kan ti fo thin. Judate pawh khan kum 700 teh meuh
asin sal an tan, nimahsela Messia beiseina kha an bansan lo reng reng. Chutih rualin Messia
an beisei dan leh Pathian chhanna an hmuh dan kha a inanglo. Keini pawh hian kan
tawngtai chhanna te, Pathian kan beisei leh rindante hi duhzawng leh rindan nei sa run te
kan lo nei thei. Pathian min chhan duhdan hi kan duhdan a ni kher lo thei a nia. Keini chu
kan hmanhmawh a, kan tuar peih lova, Pathianin hna a thawh mai loh avangin kan
beidawng fo thin a ni tiru. Mak deuh chu Pathian hian a mite mangan hi maw Amah
thinlung leh tihtakzeta an koh chuan A thlarau thianghlim hian a lo hliahkhuh thin a lo ni.
Hahdamna leh thlamuanna, beiseina nung a lo pe thin ani. Kan duh angin Pathian hnathawh
hi hmu nghal diak diak lo mah ila, Pathian thlarau hian muang changin kan tana a lo thawk
reng thin a lo ni.

4. Pathian lam hawi: Israelte theology/an Pathian thu pawm dan langsar tak pakhat
chu “Pathianin misualte a hrem thin a, mi thate chu mal a sawm thin” tih hi a ni. Joela
chauh lo pawh Zawlnei dang zawng zawng pawhin chu chu an au chhuahpui dan a ni.
Israel faten an bawhchhiat a, Pathian an hawisan apiangin ramin a tuar a, sima Pathian lam
an hawikir leh chuan Pathianin a khawngaiha mal a sawm leh thin ani.
Mizo Kristiante pawhin chu chu kan pawm dan a ni fo a. “Pathian lam kan hawi
chuan kan lam a hawi ang, Pathian kan hawisan chuan ani pawhin min hawisan ve ang” tih
hi. Judate pawh kha an thlatuten Pathian an hawisan rah an seng a, Ramdang miten salah an
hruai a, rethei taka neksawrin an lo awm tawh a, chuvangin an damna awm chhun chu
Lalpa lam hawi ani, Pathian lam hawia sim turin Joela pawh hian a au ani. Judate kha
achang chuan sual nih pawh inhre lo khawpin an bo ve bawk thin a nia. Zawlnei te pawhin
thu khuh deuh te, tehkhin thu te, entirna hmang te, ze khelh hmangte pawhin an au thin
taknaa, an inhmuchhuak thei lo, chutiang khawp chuan an ngawng ve thin a ni. Chuvangin
Joela chuan sual nih pawh inhre lova, ngaihtha taka an awm chu harh chhuak a, an sual zia
chu pawm turin a fuih a ni. Mahni tihsual pawh hmu lo khawpa mitdel hi a awm theih a
nia. Chuvangin finna nei thei tura finna dila tawngtai thin hi a pawimawh a nia. Kan sualte
pawi kan tih dawn chuan kan sualna kan hriat a ngai. Kan sualna kan hriat theih nan
tawngtai thin a pawimawh.
Bung 2:12-ah Lalpa chuan Chuti chung pawhin “tunah” a ti. Sim tur hian nakinah
tih hman a ni lo, tunah kan awm ang ang a, heti mai hian kan pan a tul a ni. Pathian lam
hawi hi magic ang deuha rawn awm thut, rawn thawk thut emaw nawrluih kan nih emaw
nghah khah kher tur a ni lo, Pathianin thilmak tak hmang emaw, hremna hmanga min
tihharh kher kan ngai lo. Kan hre sa vek alawm. keimahni zawk hian kan pen hmasak a tul
a ni. A duh zawnga kan hawikir phawt chuan a ang chhunga min pawm leh min enkawl a,
mal min sawm a tiam a reng ani. “Pathian chuan ka lam lo hawi ula in lam a lo hawi ang”
ati mai a ni.
5. Bung 3:10 “In leilehna hmawr zum te khandaihah chher ula, in thei kung
ahchhumna chemte chu feiah chher rawh u, mi chaklo pawhin ka chak a ni ti rawh
se” tiin a mite a chawkphur a. Hmelmate do an nih dawn chuan hlau leh khur chunga
beih chi a ni lo. Mi derthawngte pawh an intihchak a ngai a tlat. Chutiang chiah chuan kan
khawvel ral te hi kan beih dawn chuan dawihzep leh tlanchhe rilru pu a beih chi a ni lo.
Lalpa puihnain Lalpaah chuan ka chak ani kan tih a ngai a ni. An eizawnna, kan
hnathawhna hmarua te kha indona hmanruaah chher turin a tih ang chiah khan kan eiawnna
leh kan hnathawhna te hi Pathian tana indona hmanrua-ah, ral beihna hmanrua-ah kan
chantir thei a ni. Chutiang chu a nih chuan eng hna pawh thawk ila a rawngbawlna tan vek
kan chantir thei a ni.

You might also like