Akademik

AKADEMIKONG SULATIN
▪ Bilang wikang pambansa, ang wikang Filipino ay
Akademikong Sulatin hindi lamang wika ng komunikasyon ng iba’t-
ibang sector sa lipunang Pilipino.
▪ Isang intelekwal na pagsulat ▪ Ang wikang Filipino ay wika ng pagdukal at
▪ Makatutulong ito sa pagpapataas ng kaalaman sa pagdiskurso ng iba’t- ibang akademikong
iba’t- ibang larangan disiplina.
▪ Ito ay para rin sa makabuluhang pagsasalaysay na ▪ Mas nailalapat ito sa pagkatao, karanasan, at
sumasalamin sa kultura, karanasan, reaksyon, at kalinangan ng mga Pilipino.
opinyon batay sa manunulat. ▪ Kongkretong pagkilos ito sa intelektwalisasyon ng
wikang Filipino
Mga Katangian ng Akademikong Pagsulat:
Akademik na Pagsulat
1. Kompleks
▪ Mas kompleto kaysa sa pasalitang wika ▪ Hindi lamang daynamiks ng mismong pagsulat;
▪ Mas mayaman sa leksiyon at bokabularyo paglalapat din sa proseso ng makabuluhang
2. Pormal pagsulat
▪ Hindi angkop dito ang mga kolokyal at balbal ▪ Tampok ang pananaliksik, kasanayan sa pagsulat,
na salita kulturang Pilipino, at iba’t- ibang akademikong
3. Tumpak disiplina.
▪ Sa pagsulat, ang mga datos tulad ng mga facts ▪ Lubog sa proseso ng pananaliksik
at figures ay inilalahad nang walang labis o
kulang. Propesyonal o Teknikal na Pagsulat
4. Eksplisit
▪ Responsibilidad ng manunulat na gawing ▪ Nagtataguyod ng mga adbokasi at ambag ng iskolar
malinaw sa mambabasa kung paano ang sa lipunang Pilipino
iba’t- ibang bahagi ng teksto ay nauugnay sa ▪ Isang pagpapayaman sa wikang Filipino
isa’t- isa. ▪ Pagpapasimple ng mga komplikadong pahayag
▪ Pagsasala at paggamit ng mga salita
Dalawang Uri ng Pagsulat: ▪ Malinaw na direksyon at pagpapaliwanag
▪ Ekspositori
1. Personal na Pagsulat ▪ Obhetibo na pagpapahayag
▪ Impormal ang wika ▪ Makapagbigay ng impormasyon
▪ Nakabatay sa opinion at damdamin ng ▪ Ilang halimbawa – lakbay na snayasay at piktoryal
manunulat na sanaysay
▪ Subhetibo ▪ Pumupukaw ng atensyon
▪ Halimbawa: talaarawan, liham ▪ Iniaangat ang pagtalakay sa karaniwang
2. Akademikong Pagsulat kalungkutan, hinaing, at pag- ibig sa mga isyung
▪ Pormal ang wika pangkultura at iba pa.
▪ Nakabatay sa katotohanan at may mga
nakasuportang ebidensya Katangian ng Akademikong Sulatin
▪ Obhetibo
▪ Halimbawa: thesis at disertasyon - Nagtatalakay ng may tiyak na hakbang o proseso

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Buod 1) Komprehensibong Paksa

▪ Malawak pero naiintindihan
1. Basahin ang buong seleksiyon o akda at unawaing ▪ Nakabatay sa interes o isyung napapanahon
mabuti hanggang makuha ang buong kaisipan o ▪ Dito nag- uumpisa ang pagpaplano
paksa ng diwa nito. ▪ Isyung Panlipunan
2. Suriin at hanapin ang pangunahin at di pangunahing ✓ Pangkabuhayan
kaisipan. ✓ Pang- agrikultura
3. Habang nagbabasa, magtala at kung maari ay ✓ Pampolitika
magbalangkas. ✓ Edukasyon
4. Isulat sa sariling pangungusap at huwag lagyan ng ▪ Nasasagot ang 5 W’s (who, what, when,
sariling opinyon o kuro-kuro ang isinusulat. where, why) at 1H (how).
5. Ibigay ang ideya sang-ayon sa orihinal. 1 Husband 5 Wives
6. Basahin ang unang ginawa, suriin at kung ▪ Halimbawa: pananaliksik
mapapaikli pa ito nang hindi mababawasan ang
kaisipan.

CUTIE NI MAXINE JAM HIHIHI!!! GODBLESS!

2) Angkop na Layunin 3K’s ng Akademikong Sulatin
▪ Magtatakda ng dahilan kung bakit nais
makabuo ng akademikong sulatin 1. Kahulugan
▪ Mithiin ng manunulat sa pag- uulat ng - Nakabatay sa isang tiyak na disiplina o larangan
impormasyon na nakabatay sa katotohanan na maaaring interdisciplinary or
▪ Manghikayat na paniwalaan ang argumentong multidisciplinary.
inilalahad a. Humanidades
▪ Suportahan ang mga impormasyon na ▪ Wika – pakikipagugnayan; paglilingkod
nakaugat sa layunin ng akademikong sulatin ▪ Literatura
3) Gabay na Balangkas ▪ Pilosopiya / teolohiya
▪ Magsisilbing gabay upang organisahin ang ▪ Pinong Sining – arkitektura; teatro; sayaw
ideya ng sulatin at musika
▪ 3 Uri ng Balangkas b. Agham Panlipunan
✓ Balangkas na Paksa ▪ Kasaysayan
✓ Balangkas na Pangungusap ▪ Sikolohiya
✓ Balangkas na Patalata ▪ Ekonomiks
▪ Balangkas: ▪ Antropolohiya
✓ Panimula ▪ Heograpiya
✓ Katawan ▪ abogasya
✓ Konklusyon c. Agham Pisikal
4) Halaga ng Datos ▪ Eksaktong agham – matematika; kemistri;
▪ Nakasalalay ang tagumpay ng akademikong inhenyeriya
sulatin sa datos ▪ Agham Biyolohikal – biyolohiya;
▪ Maituturing na pinakamahalagang yunit ng botanika; soolohiya; pagmimina;
pananaliksik pangingisda; pagsdasaka; panggugubat
▪ Walang datos = walang maisusulat = walang 2. Kalikasan
konklusyon = walang rekomendasyon - Paraanparaan ng pagsulat na umiikot sa
▪ 2 Uri ng Sanggunian: batayang diskurso na maaarig magsalaysal,
1. Primaryang Sanggunian maglarawan, maglahad, at mangatuwiran.
▪ Orihinal na dokumento
▪ Halimbawa: Gabay ng Angkop na Paraan sa Akademikong
✓ Talaarawan Sulatin:
✓ Pakikipanayam
1. Pagpapaliwanag / Depinisyon
✓ Liham
2. Pagtatala / Enumerasyon
✓ Orihinal na pananliksik
3. Pagsusunod- sunod
✓ Sinulat na panitikan
4. Paghahambing & Pagkokontrast
2. Sekondaryang Sanggunian
5. Sanhi & Bunga
▪ Interpretasyon o reaksyon
6. Pagpapahayag ng saloobin, opinyonm at
▪ Halimbawa:
suhestiyon
✓ Aklat
7. Paghihinuha
✓ Palabas
8. Pagbubuo ng lagom, konklusyon, at
✓ Manuskrito
rekomendasyon
✓ Buod ng akda
3. Katangian
✓ Interbyu mula sa iba
- Hindi na maaaring alisin ang sining at agham sa
akademikong sulatin
5) Epektibong pag susuri
- Taglay ng akademikong sulatin ang pagiging
▪ Epektibo at lohikal
malikhain.
▪ Hindi nakabatay sa personal o sariling pananaw
- Ang manunulat ang siyang nagiging malikhain
▪ Kinakailangang lagpasan ang opinion at
mula sa pagtutugma ng mga konsepto sa isang
mapalutang ang katotohanan
sulatin hanggang sa paggmait ng mga akmang
6) Tugon ng Konklusyon
salita dito.
▪ Nakapaloob ditto ang pangkalahatang
- Ang akademikong sulatin ay dumadaan sa
paliwanag na nais sabihin ng akademikong
tumpak at angkop na pamamaraan.
sulatin
▪ Makatao
▪ Dito matatagpuan ang kasagutan sa mga
▪ Makabayan
itinampok na katanungan
▪ Demokratiko
▪ Nakabatay sa datos.
_____________________________________________

CUTIE NI MAXINE JAM HIHIHI!!! GODBLESS!

 ABSTRAK
Abstrak
▪ Ito ay mayroong mahalagang bahagi ng mga ulat at
pananaliksik.
▪ Naglalayong magbigay ng malinaw na larawan ng
mga nilalaman ng pananaliksik.
▪ Ito ay kadalasang huling isinusulat, ngunit ito ang
unang nakikita ng mga mambabasa upang
maunawaan ang pangkalahatang ideya ng
pananaliksik.
▪ Isinusulat ito na may pandiwang nasa aspetong
nagdaan.
▪ Ang abstrak ay isang maikling buod ng mga artikulo,
ulat, at pag-aaral na inilalagay bago ang
introduksiyon. Ito ang sama-samang bersiyon ng
mismong papel.
Mga Hakbang sa Pagsulat ng Abstrak
1. Basahin muli ang papel upang magkaroon ng
pangkalahatang ideya.
2. Pagkatapos, paikliin o mas gawing payak ang
impormasyon ng bawat seksyon sa isa o
dalawang pangungusap.
3. Tignan at balikan kung nakuha ang lahat ng
mahahalagang punto ng papel.
4. Bawasan ang mga salita upang ito ay sumakto sa
limitasyon ng pangungusap o salita.
5. I-edit upang magkaroon ng maayos na daloy.
Uri ng Abstrak
1. Deskriptibong Abstrak
▪ Ang layunin ng uri na ito ay ilarawan sa mga
mambabasa ang pangunahing ideya ng papel.
Matatagpuan din dito ang layunin, tuon, at
kaligiran ng papel. Ito ay maiksi lamang na uri
ng sulatin.
▪ Ito ay binubuo ng isang daan o kulang isang
daan na mga salita. Walang konkretong buod o
resulta ng isang sulatin ang mababasa sa uri ng
abstrak na ito.
2. Impormatibong Abstrak
▪ Bagamat marami ang impormasyon na dapat
malaman ng mga mambabasa, ito ay
tumutulong upang salain ang bawat detalye
nang sa gayon ay maging malinaw ang
nilalaman nito.
▪ Halos lahat ng elemento ng abstrak na sulatin
ay nakapaloob sa impormatibong uri. ang mga
impormasyon ay detalyado at malinaw na
makikita sa babasahing ito.
▪ Kumpleto ito at binubuo ng halos dalawang
daan at limampong salita o higit pa.
Mga Katangian ng Mahusay na Abstrak
▪ Ito ay gumagamit ng mga simpleng pangungusap.
▪ Ito ay binubuo ng 200-250 na mga salita.
▪ Walang impormasyong nakatala na hindi nabanggit
sa papel.
▪ Nauunawaan ng pinupunto ang mambabasa.
Mga Bahagi o Nilalaman ng Isang Abstrak
1. Layunin
▪ ito ang dahilan ng pagsasagawa ng pag-aaral at
kung paano makatutulong ang pag-aaral sa
paglutas ng suliranin.
2. Kaligiran at suliranin
▪ Ito ay tinatalakay kung kailan, paano at saan
nagmula ang suliranin
3. Pokus
▪ Ibinabahagi rito ang paksang binibigyang diin sa
pananaliksik.
4. Metodolohiya
▪ ito ay mayroong maikling paliwanag ukol sa
paraan o estratehiyang ginamit sa pagsusulat ng
pananaliksik.
Bahagi ng metodolohiya
✓ Pangkasaysayan (historical)
✓ Eksperimental (experimental)
✓ Paglarawan (descriptive)
✓ Kaso (Case study)
✓ Serbisyon (survey)
✓ Pagsubaybay na pag-aaral (follow-up studies)
✓ Pagsusuri ng dokumento
✓ Kalakarang pagsusuri (trend analysis)
5. Kinalabasan at konklusyon
▪ ito ay mayroong tiyak na datos na nakalap sa
pananaliksik, kwaliteytib o kwantiteytib,
matagumpay o hindi.
Mga Paalala Na Dapat Tandaan sa Pagsulat ng
Maganda at Epektibong Abstrak
1. Sumulat lamang ng isang talata na
magkakaugnay at maigi subalit malaman ang
mga pangungusap.
2. Dapat walang impormasyon na ilalagay na hindi
naman matatagpuan sa pananaliksik.
3. Gumamit ng payak na salita upang maintindihan
ng lahat ng mambabasa.
4. Gumagamit ng tamang gramatika sa wikang
napili.
_____________________________________________
PAGBUBUOD
Pagbubuod
▪ Ito ay isang paraan ng papapaikli ng anomang
teksto o babasahin.
▪ Ito ay paglalahad ng mga kaisipan at natutuhang
impormasyong nakuha sa tekstong binasa.
▪ Ito ay hindi sulating orihinal o hindi kailangang
maging sariling akda.
▪ Wala kang isasamang sariling opinyon o palagay
tungkol sa paksa.
CUTIE NI MAXINE JAM HIHIHI!!! GODBLESS!
 ▪ Isinasaad dito kung ano ang nasa teksto.
▪ Kailangang panatilihin ang mga binanggit na
katotohanan o mga puntong binigyang-diin ng
may-akda.
▪ Sa pagbubuod ay kinukuha lamang ang
pinakamahalagang kaisipan ng teksto.
▪ Hindi dapat padampot-dampot ang pagpapahayag
ng mga bahagi. Kailangang maging malinaw ang
pagpapahayag.
Kung maikling kuwento ang binubuod o nilalagom,
kailangan ang pagkakasunod-sunod ng mga
pangyayari.
Kung ang teksto naman ay isang ekspositori,
maaaring ilahad ang mga dahilan at katuwirang
ginamit upang maayos at mabisa ang paglalahad.
Pamantayan sa Pagsulat ng Buod
1. Basahin
Basahing mabuti ang buong akda upang
maunawaan ang buong diwa nito.
2. Tukuyin
Tukuyin ang pangungusap na nagpapahayag ng
pangunahin at pinakamahalagang kaisipan ng
talata.
3. Isulat
Isulat ang buod sa paraang madaling unawain.
4. Sarili
Gumamit ng sariling pananalita.
5. Diwa at Estilo
Hindi dapat lumayo sa diwa at estilo ng orihinal na
akda.
Mga Hakbang sa Pagsulat ng Buod
1. Basahin ang buong seleksiyon o akda at
unawaing mabuti hanggang makuha ang buong
kaisipan o paksa ng diwa nito.
2. Suriin at hanapin ang pangunahin at di
pangunahing kaisipan.
3. Habang nagbabasa, magtala at kung maari ay
magbalangkas.
4. Isulat sa sariling pangungusap at huwag lagyan
ng sariling opinyon o kuro-kuro ang isinusulat.
5. Ibigay ang ideya sang-ayon sa orihinal.
6. Basahin ang unang ginawa, suriin at kung
mapapaikli pa ito nang hindi mababawasan ang
kaisipan.
_____________________________________________
BIONOTE
Bionote
▪ Maikling paglalarawan ng manunulat gamit ang
ikatlong panauhan na madalas ay inilalakip sa
kaniyang mga naisulat.
▪ Naglalahad ng iba pang impormasyon tungkol sa
awtor na may kaugnayan sa paksang tinalakay sa
papel o trabahong ibig pasukan.
▪ Ito ay isang maikling tala ng personal na
impormasyon ukol sa isang awtor.
▪ Maaari rin itong makita sa likuran ng pabalat ng
libro at kadalasa’y may kasamang litrato ng awtor.
Layunin ng Bionote
1. Ito ay isinusulatn upang ipaalam sa iba na hindi
lamang ang karakter kundi maging ang
kredibilidad sa larangang kinabibilangan.
2. Ito’yisang paraan upang maipakilala ang sarili sa
mga mambabasa.
Gamit ng Bionote
1. Ginagamit para sa personal profile ng isang tao,
tulad ng kanyang academic career at iba pang
impormasyon sa kanya.
2. Ginagamit upang itanghal ang mga pagkilala at
mga natamo ng indibidwal.
Nilalaman ng Bionote
1. Personal na impormasyon
▪ Pinagmulan
▪ Edad
▪ Buhay kabataan - kasalukuyan
2. Kaligirang pang- edukasyon
▪ Paaralan
▪ Digri
▪ Karangalan
3. Ambag sa larangang kinabibilangan
▪ Kontribusyon
▪ Adbokasiya
Katangian ng Bionote
1. Maikli ang Nilalaman
▪ Mas maikli ang bionote, mas babasahin ito.
Sikaping paikliin ang iyong bionote at isulat
lamang ang mahahalagang impormasyon.
Iwasan ang pagyayabang.
2. Gumagamit ng pangatlong panauhan
▪ Gumamitng pangatlong panauhan upang
mas pormal at obhetibo ang teksto.
3. Gumagamit ng baliktad na tatsulok
Pinakamahalagang impormasyon
Mahalagang impormasyon
Di- ganong mahalagang
impormasyon
4. Kinikilala ang mambabasa
▪ Kinakailangang isaalang- alang ang
mambabasa sa pagsulat ng bionote.
5. Binabanggit ang degree kung kinakailangan
▪ Mamili lamang ng mga kasanayan o
katangian na angkop sa layunin ng bionote.
▪ Iwasan ang “Si Pedro ay guro/ negosyante/
chef.”
6. Nakatuon lamang sa mga angkop na kasanayan
o katangian
▪ Kung may PhD sa antropolohiya at tungkol
sa kultura ang artikulong isinulat,
mahalagang isulat sa bionote and
kredensyal na ito.
CUTIE NI MAXINE JAM HIHIHI!!! GODBLESS!
 7. Maging matapat sa pagbabahagi ng
impormasyon
▪ Siguraduhin lamang na tama o totoo ang
impormasyon. Huwag mag- imbento para
lamang bumango ang pangalan at makaungos
sa kompetisyon
_____________________________________________
PANUKALANG PROYEKTO
Panukalang Proyekto
▪ Ito ay isang dokumento na ginagamit upang -
kumbinsihin ang isang sponsor na ang isang
proyekto ay kailangang gawin upang malutas
ang isang partikular na problema sanegosyo o
opotunidad.
▪ Inilalarawan nito nang malalim, kung paano ang
proyekto magsisimula.
▪ Ang paggawa nito ay nangangailangan ng
kaalaman, kasanayan, at maging sapat na
pagsasanay.
▪ Una sa lahat, ito ay kailangang maging tapat
na dokumento na ang layunin ay makalikha ng
positibong pagbabago.
Ayon Dr. Phil Bartle ng The Communication
Empowerment Collective, isang samahan na
tumutulong sa mga Non- Governmental
Organizations (NGO) sa paglikha ng mga pag-aaral
sa pangangalap ng pondo, ang panukalang proyekto
ay isang proposal na naglalayong ilatag ang mga
plano o adhikain para sa komunidad o samahan.
Ayon naman kay Besim nebiu ang panukalang
proyekto ay isang detalyadong deskripsyon ng
mga inihahaing gawaing naglalayong lumutas ng
isang problema o suliranin.
Mga halimbawa ng Panukalang Proyekto
▪ Proyekto sa Edukasyon
▪ Proyekto sa Kalusugan
▪ Proyekto sa Kalinisan
▪ Proyekto sa Kaligtasan
▪ Proyekto sa Paaralan
▪ Proyekto sa para sa Komunidad
Mga Bahagi ng Panukalang Proyekto
1. Panimula - Dito inilalahad ang mga
rasyonal o mga suliranin, layunin, o
matibasyon.
2. Katawan - Dito inilalagay ang mga detalye
ng mga kailangang gawin at ang
iminumungkaing badyet para sa mga ito.
3. Konklusyon - Dito inilalahad ang mga
benepisyong maaaring idulot ng proyekto
Espisipikong Laman ng Panukalang Papel
1. Pamagat
▪ Kinakailangang maikli at madaling
maintindihan ang pamagat.
▪ Ang paggawa ng pamagat ay kinakailangang
malinaw. Maiksi, at simple ang pananalita
ngunit may lalim.
2. Proponent ng Proyekto
▪ Tumutukoy sa tao o organisasyong
nagmungkahi ng proyekto
▪ Isinusulat ditto ang mga sumusunod:
✓ Address
✓ E- mail
✓ Contact number
✓ Lagda ng tao o organisasyon
3. Kategorya ng Proyekto
▪ Ang proyekto ba ay seminar o
kumperensiya, palihan, pananaliksik,
patimpalak, konsiyerto o outreach program?
4. Petsa
▪ Nakasaad dito kung kailan ipapadala ang
proposal at ano ang inaasahang haba ng
panahon upang maisakatuparan ang
proyekto.
5. Rasyonal
▪ Inilalahad dito ang mga pangangailangan
sa pagsasakatuparan ng proyekto at kung
ano ang kahalagahan nito.
6. Deskripyon ng Proyekto
▪ Isinusulat dito ang panlahat at tiyak na
layunin.
▪ Nakadetalye dito ang mga pinaplanong
paraan upang maisagawa ang proyekto
at ang inaasahang haba ng panahon.
7. Badyet
▪ Itinatala rito ang detalye ng lahat ng
gagastusin sa pagkumpleto ng proyekto
8. Pakinabang
▪ Ano ang pakinabang ng proyekto sa mga
direktang maaapektuhan nito at sa
ahensiya o indibidwal na tumulong upang
maisakatuparan ang proyekto?
Tips sa pagsulat ng panukalang proyekto
1. Alamin ang mga bagay na
makakapagkumbinsi sa nilalapitang opisina o
ahensiya sa pag-apruba ng panukalang
proyekto.
2. Bigyang-diin ang mga pakinabang na
mabibigay ng panukalang proyekto.
Mahihirapang tumanggi ang nilalapitang
opisina o ahensiya kung nakita nilang malaki
ang maitutulong nito sa mga indibidwal o
grupong target ng proyekto.
3. Tiyaking malinaw, makatotohanan, at
makatuwiran ang badyet sa gagawing
panukalang proyekto.
4. Alalahaning nakaaapekto ang paraan ng
pagsulat sa pag-apruba o hindi sa panukalang
proyekto. Gumamit ng mga simpleng salita at
pangungusap. Iwasan ang maging maligoy.
Hindi makatutulong kung hihigit sa 10 pahina
ang panukalang proyekto.
CUTIE NI MAXINE JAM HIHIHI!!! GODBLESS!