Professional Documents
Culture Documents
Communist Mannifesto in Cornish
Communist Mannifesto in Cornish
Address
Post Code
Phone e mail
Return to CPB Ruskin House, 23 Coombe Road, Croydon, London CR0 1BD EU 2016
Deryvadow Party an Gemynwer
gans Karl Marx ha Frederick Engels
October 2016
ISBN 978-1-908315-35-9
© Communist Party
Ruskin House,
23 Coombe Road, Croydon,
London CR0 1BD
communist-party.org.uk
Deryvadow Party an Gemynwer
Yma scues ow tropla Ewrop – scues a Gemynoryeth. Oll an Powers a Ewrop coth a
wrug entra dhe gefrysyans sans rag pellhe an tebelscues: an Pap hag an Tsar ha
Metternicht ha Guizot ha radycalys Pow Frynk hag aspyoryon an wythysy-cres
Almaynek.
Ple’ma an party contrary, an pyth na vue dyspresyes avel Kemynoryeth gans aga
eskerens gans an mestrynsys? Ple’ma an party contrary may na wrug dastewlel an
rebuk merkyans a Gemynoryeth, erbyn an partyow gorth moy avonsys, kefrys
hag erbyn aga eskerens ventenus?
Yn termyn ues passyes yn ystory, ny a gyf, yn pub tyller ogasty, towl kemyskys a
socyety yn arays dyffrans, gradhyansow lyesplek a rencasow a’n dus. Yn Rom Coth
ny a gyf patrycyans ha marhogyon ha plebyans ha kethyon; y’n Osow Cres, ny a gyf
arlydhy fewdal hag omagers ha burgesogyon ha gonesyjy jorna ha kethyon; ny a gyf
yn ogas dhe’n rencasow ma oll, ynwedh, gradhyansow gostyth.
Gweyth ascor bras re fundyas marhas an bys, may whrug dyskevrens America
parusy an forth. An varhas-ma a ros encressyans uthek bras dhe genwerth ha dhe
navygacyon ha dhe negys dre dyr. An encressyans ma a wrug, yn y dro, gul fara
dhe’n encressyans gweyth ascor; hag orth an myns a weyth ascoryans ha kenwerth
ha navygacyon ha hensyhorn a wrug encressya, orth an keth myns an vurjesyeth a
wrug encressya, hag a wruk encressya y arhans, hag a herdhyas wor’tu delergh pub
rencas re bya gesys gans an osow cres.
Ny a wel, yndelma, fatel yw burjesyeth a’gan os y honen ascor a'n fordh hyr a
encressyans, a rew a wheldroyow y’n fordhow ascoryans hag a chanj.
Pub cam y’n encressyans an vurjesyeth a vue sewyes gans avonsyans polytycal
kehaval. Rencas beghyes, rewlys gans an arlydhy fewdal, yth esa an cowethas
vurjesyeth arvys hag omrewlys yn kemeneth an osow cres; otomma republyk
rythsys a’n dre, otenna “Tressa Stat” tollys an myternsys, ha wosa henna, yn
termyn / gwryans gwyw, yth esa an vurjesyeth ow servya, po an stat, po an
myternsys pur, avel ran kehavel erbyn an arlydhy, hag yw yn gwyr, men cornel an
myternsysow bras dres oll. An vurjesyeth a wrug gwaynya rag aga honen wosteweth
rewl polytycal excludus, aban vue fundyes Dywysyans an Os Noweth ha marhas an
bys, yn Stat an os noweth cannasek. Oberoryon an Stat a’gan dedhyow-ny yw yn
unyk consel rag rewlya negys kemyn an vurjesyeth-oll.
Na yl an vurjesyeth bewa heb gul wheldro pupprys yn toulys ascoryans, hag yndella
yn kescowethyans ascoryans, ha gansans yn kescowethyans an socyety-oll. Yth esa,
y’n contrary part, conservyans a’n manerow coth ascoryans y’n forth heb trelya,
mayth o an stuth kensa a vewa rag rencas dywysyansek-oll kens an prys-na.
Wheldro yn ascoryans, ha troblans heb let a condycyons an socyety-oll, ha fowt
surneth bys vyken, ha frommans, a dhybarth os an vurjesogyon dheworth an re-na
moy avar. Yth esa an kescowethyans-oll ervyrys ha rewys-cales, gans aga sewyans a
ragvruesow coth hag enorys scubys dhe ves, an re-na noweth-formyes-oll a ha bos /
coth kens caleshe. An dra fast a dedh yn ayr, an dra sans yu ansans, hag yma
mabden constrynys y’n dewedha prys a vetya, gans skyans sad, y gondycyons
bewnans gwyr, hag y gescowethyans gans y gynda.
Ethom a varhas usy prest ow lesa rag y trevasow a jas an vurgesyeth dres enep an
bys yn tyen. Res yw dhedhans omnythy yn pub le hag omgudha yn pub le ha gul
unyans yn pub le.
An vurjesyeth a wrug gorra an pow yn dan rewl an trevow. Y a wrug formya cytys
bras dres ehen, hag y a wrug encressya pobel an dre hevellys orth pobel an pow, hag
ef a wrug yndella delyfra ran bras an bobel a’n gokyneth a vewnans an pow. Kepar
del wrug gwruthyl an pow sojeta dhe’n trevow, yndella ef a wrug gwruthyl gwlasow
barbaryan ha hanter-barbaryan sojeta dhe’n re na wharhes, ha gwlasow a dyogyon
vyan sojeta dhe’n gwlasow a vurjesogyon, ha’n Howldrehevel sojeta dhe’n
Howlsedhas.
Yma’n vurjesyeth prest owth obery dhe voy, yn un dhyswul stuth dyberthys / an
bobel, an dafar ascorek, ha’n mebyl. Y a gerghas warbarth an bobel, hag a gresennas
dafar ascorek, hag a grunas mebyl yn luefyow scant. An dra a sewyas hemma heb
mar o cresennans polytycal. Powyow ow sevel aga honen, po powyow junnyes scant,
gans bernyow dyberthys, ha governans dyberthys, hag ordrys tollys dyberthys, eth
ha bos warbarth yn nasyon unyk, gans governans unyk, hag ordrys tollys unyk, hag
or unyk ha toll-custum unyk.
An vurjesyeth der aga rewl a namna cans bledhen, a wrug formya nerth ascorek
moy bras ha moy tew ages oll an denythyans ow mos kens gorrys warbarth. Yth yw
an wasonyeth a Natur dhe Bobel, ha jynnys, ha’n ober a kymystry yn dywysyans
ha gonys an tyr, ha navygacyon hag ethen, ha trenys, ha’n pell-scryfa tredanek,
ha’n scubans a vrastyryow yn tyen rag gonys, ha’n avenow yn dowrgleth, ha
poblow cowal may fue conjuryes yn mes an dor – py cansbledhen kens a’s teva nebes
gwarnyans kyn fe, mayth esa nerth ascorek an par-na yn cusk y’n varlen lafur
socyal?
Yma muvyans kehaval ow wharfos adherak agan dewlagas agan honen. Socyety
burjesek an dedhyow-ma gans y gescowethyansow ascoryans, ha keschanjyans, ha
mebyl, socyety may conjoryas dafar mar uthek bras a ascor hag a janjyans, mayth
yw kepar ha hudor, neb na yl na fella rewlya powers a yffarn, war an pyth ef a grya
gans y bystry. Ystory a dywysyans ha chanjya rag lyes degvledhen ues passyes nyns
yw saw ystory wheldro nerthow ascoryans an dedhyow-ma erbyn condysyons
ascoryans an dedhyow-ma, hag erbyn kescowethyansow mebyl an pyth yw an
condysyons rag bewnans an vurjesyeth hag a y rewl. Yth yw lowr dhe gampolla an
terstuthow a genwerth a dhewel a dermyn dhe dermyn, pub termyn dhe voy hager,
dhe worra bewnans an socyety burges dhe’n assay, pupprys gans dhe voy a beryl.
Y’n terstuthow-ma nyns yw marnas ran vras an ascor bew, mes ynwedh a’n nerthow
ascoryans formys kens, mayth yw destrewys a dermyn dhe dermyn. Y’n terstuthow-
ma a darth cleves socyal, an pyth a vensa, yn osow kens, hevelly goky – cleves
ascoryans re. An socyety a omgaf adhesempys/ y’n stuth a warowder rag un pols;
yth hevel dyvotter, bresel a dhyfyth yn pub le, re dreghes stoff a pub forth bewnans;
gweythvaow ha kenwerth a hevel destrewys; ha praga? Dre reson yth yw re a
cyvylysasyon, re fordhow a vegyans, re a weythvaow, re a genwerth. An nerthow
ascoryans, an pyth usy socyety owth usya, ny bleg dhe spedya an encressyans na
fella an stuthow mebyl burges; y’n le a henna, y res eth ha bos re allosek rag an
stuthow-ma, mayth a’s carhar, ha kettel fethons y an carharow ma, y a dhora deray
y’n socyety burges oll, hag y a berylly bewnans mebyl burges. An stuthow socyety
burges yw re gul dhe gomprehendya an rychys, an pyth y a wrug gul. Ha fatel usy
an vurgesyeth ow fetha an terstuthow ma? War an eyl tu, gans an dyswryans
constraynek ran bras a nerthow ascoryans; war y gela, gans conquest marhasow
noweth, ha gans trelyans dh’y les y honen moy perfeth an re coth. Hen yw dhe
leverel, gans parusy an fordh rag terstuthow moy efan ha moy fell, ha gans berheans
an maynys, mayth yw terstuthow lettyes.
An arvow, mayth usyas an vurjesyeth dhe denna dhe’n dor fewdalyeth, yw trelyes
erbyn an vurjesyeth y honen lemmyn.
Y’n musur del yma an vurjesyeth, hen yu capytal, owth avonsya, y’n keth musur
yma an wernoryon, an rencas lafur, owth avonsya – rencas wonesyjy, neb a vew mar
bell del yllons cafus ober, hag y a yl cafos ober yn unyk mar bell del yma aga ober
owth encressya capytal. Res yw dhe’n wonesyjy-ma omwertha tam ha tam, ha
commodyta yns-y, kepar ha puptra aral a genwerth, ha rag henna nothes yns-y
dhe’n tornys oll a gesstryf, dhe’n leskellow oll a’n marhas.
Dhe le an sleyneth ha’n usyans crefter a wobleg y'n lafur dewla, yn geryow erel, dhe voy
yma dywysyans an os noweth ow tysplegya, dhe voy lafur an benenes a gemer le a’n
lafur gwer. Dyffransow a os hag a ryth ny’n jeves dader specyal socyal rag an rencas
lafur namoy. Toulys-oll a lafur yns-y, dhe voy po dhe le uhel aga frys a usyans,
herwyth aga os hag aga ryth.
Gradh yselha an stat cres kens – an marchons vyan, ha tus shoppa, ha rentyers, ha’n
vysterdens ha’n dyogyon vyan – an re ma oll a goth tam ha tam y’n werynoryon, yn ran
dre reson nyns yw lowr aga hapytal munys rak braster Dhywysyans an Os Noweth, hag
yth yw budhys yn kesstryf gans an gapytaloryon vras, yn ran dre reson aga sleyneth
arbennek a ha bos heb talvesygeth gans fordhow ascoryans noweth. Ytho an
werynoryon yw lystyes dheworth rencasow oll an bobel.
Dhe'n grath-ma, an wonesyjy a form whath bagas scattrys dres oll an wlas, ha
dyberthys an eyl dyworth y geyla gans aga hesstryf aga honen. Mara kesunyans-y
yn nep le dhe formya corfow moy compact, nyns yu henna whath sewyans an
unyans bew y honen, mes unyans an vurjesyeth, hag an rencas-ma, rak drehedhes y
burpos polytycal y honen, yu constrynys dhe settya an werynoryon-oll dhe
vuvyans, ha pella, y a yl whath gul hemma. Dhe'n grath-ma, ytho, ny omlathons an
werynoryon gans y eskerens y honen, mes gans eskerns y eskerens, an remenant
myghternsys absolut, ha pergenogyon an tyr, ha'n vurjesyeth dydhywysyansek,
ha'n vurjesyeth vyghan. Ytho an muvyans ystorek-oll yu crunys yn dewdhorn an
vurjesyeth; pup vyctory kefys yndella yu vyctory rak an vurjesyeth.
Trawythyow an oberoryon a wra cafos an vyctory, mes nyns yw marnas rag pols. Nyns
yw deweth gwyw aga batel deweth an uer, mes yth yw an kescowethyans oberoryon,
usy ow lesa pupprys. An kescowethyans-ma yu scodhyes gans dafar negys avonsyes a
form dywysyans an os noweth, an pyth a wra oberoryon yn leow dyvers dhe duchya an
yl gans y gyla. Res o dhe'n tavans-ma poran rag cruny yn un tyller an lyes stryvow a’n
le, a’n keth natur-oll, dhe un stryf kenethlek ynter rencasow. Mes pub stryf rencas yw
stryf polytycal, ha’n unyans-na ef yw cowlwres yn nebes bledhynnow gans
gwerynoryon an os noweth, gans gras dhe’n henshorn, yth yw dehevelep orth an
cansvledhennow a dhegemeras vurjesogyon an Osow Cres, gans aga forthow truethek.
Pelha, del wrussyn ny gweles solabrys, rannow dyen a’n rencasow rewlyans yw, gans
encressyans an dywysyans, tewlys y’n werynoryon, po dhe’n lyha yma godros yn aga
flyt a vewnans. An re-ma a dharbar orth an werynoryon lyes elementys a dhyscans
ynwedh.
Gordheweth, ha’n stryf rencasow ogas dhe uer an vantol, an process a dhegelmyans
y’n rencas rewlyans, yn gwyr yn oll efander a’n socyety coth, a dhegemer natur mar
wyls ha glew, mayth usy ran vyan a’n rencas rewlyans usy owth omdhyvagly, hag a
omjun orth an rencas wheldroek, an rencas usy ow synsy an termyn a dhe yn y
dhewdhorn. Kepar del dremenas, ytho, yn termyn moy avar, ran an dus nobyl dhe’n
stat burjesyeth, yma lemmyn ran an vurjesyeth ow tremena dhe’n werynoryon, ha,
kens oll, ran an ideologydhyon vurjesek, nep re omsevys dhe’n level may hallons
convedhes damcanyeth a’n muvyans ystorek dre vras.
Ynter oll an rencasow neb a sef ganow worth ganow gans an vurjesyeth hedhyw, an
werynoryon aga honen yu rencas wheldroek yn gwyr. An rencasow erel a beder ha
worteweth y a wra mos mes a wel, warbyn dywysyans an os noweth; an werynoryon
yw y ascor arbennek hag a res.
An statys cres, an ascoryas byan ha’n gwethyas-shoppa ha’n creftor ha’n tyak byan,
yma oll an re-na owth omlath warbyn an vurjesyeth, rag omsylwel dheworth
dyswryans aga bewnans avel rannow an rencas cres. Nyns yns-y ytho wheldroek,
mes mentenus. Na, moy, yth yns-y dasweythus, dre reson y a assay dhe rolya war-
dhelergh an ros a ystory. Mar pens-y dre hap wheldroek, yth yns-y yndella dheworth
poynt gwel degensewek yn unyk a’ga thremenans dhe’n werynoryon; ny wrons-y
defendya aga bewnans a’n jedh hedhyw, mes an bewnans-na alenna rag; y a wra
forsakya aga safla rag omsettya gans henna a'n werynoryon.
Oll an rencasow kens neb a sowynnas a whylys dhe grefhe aga gre kefys agensow
gans gorra yn danjer an socyety-oll dhe aga hondycyans a berhenegy. Ny yl
anwerynoryon mos ha bos mesters nerth ascorek an socyety, saw gans gorra dhe ves
aga maynys a berhenegy kens, ha gans henna pub oll maynys a berhenegy kens.
Ny’s teves travyth aga honen dhe surhe ha crefhe; aga myssyon yw dhe dhestrewy
dyogeleth-oll kens, ha surynsys kens a bossessyons an person y honen.
Muvyansow oll ystorek kens o muvyansow a lyharyvow, poken dhe les a lyharyvow.
Muvyans an werynoryon yw muvyans dystak an moyharyf uthek bras, ha dhe les
a’n moyharyf uthek bras. Ny yl an werynoryon, gwely an ysella a'gan socyety
present, muvya po omyskynna, heb bos gwelyow-oll awartha an socyety offycyal
spryngyes y’n ayr.
Bys omma, pub form a socyety re bue grondyes, del wrussyn ny y weles solabrys,
war an stryf ynter rencasow beghyans ha behys. Mes rak beghya rencas, res yw bos
surhes nebes condysyons yndanno may halla, dhe’n lyha, pesya war y vewnans
kepar ha keth. An keth, y’n termyn a gethneth, a omdhrehevas dhe’n eseleth y’n
gemeneth, kepar ha del sowynnas an man-vurjes, yndan an yew a absolutyeth
fewdal, dhe encressyans yn burjes. Gonesyas a’n os noweth, y’n contrary part, yn le
yskynna gans avonsyans an dywysyans, a vudhas dhe voy down a-woles
condysyons an bewnans y rencas y honen. Ef a ha bos bohosek, ha bohosogneth a
encressyas moy scaf ages an bobel hag an rychys. Hag omma yth a ha bos apert,
nyns yw an vurjesyeth na fella gwyw rag bos rencas rewlyans y’n socyety, ha
constryna condysyons aga bewnans war socyety avel laha fethans. Ny dhegoth
dhodho rewlya, awos bos dres y allus yw afydhya bewnans dhe’n keth yn y
gethneth, dre reson yth yw heb gallus avoydya y asa budhy / yn plyt an par-na, ha
res yw y vaga, yn le a vos megys ganso. Na fella a yl an socyety bewa yndan an
Ny vynnons an Gemynwer formya party dyberth settys orth partys rencas oberoryon
erel.
Yma an Gemynwer dyberthys dheworth partys rencas oberoryon erel gans hemma
yn unyk: 1. Yn batellys kenethlek gwerynoryon an powyow dyvers, y a dhysqueth
ha dry yn rag lesow kemyn an werynoryon-oll, dystak a pub kenethlegeth-oll, ha, 2.
Yn gradhow a bub sort a dhysplegyansow mayth usy ethom passya dresta yn batel
an werynoryon erbyn an vurjesyeth, yth yns y cannasow a dhysqueth lesow an
muvyans-oll, pupprys hag yn pub plas.
An Gemynwer, ytho, yw dhe’n eyl tu, yn fordh hewel, ran moyha stowt an partys
rencas oberoryon a bub pow, an ran na dhe herdhya yn rag an partys erel-oll; dh’y
gela, dre dhamcanyeth, y’s teves war vagas bras an werynoryon, gwayn a gonvedhes
yn cler an fordh rag avonsya, an condysyons, ha sewyans worteweth muvyans an
werynoryon.
Y'n styr-ma, tybyans an Gemynwer a yl bos leverys y’n lavar unyk ma: Defendyans
a substans pryveth.
Ny, Kemynwer agan honen re be cablys gans an whans a dhefendya an gwyr a gafos
substans yn personek avel frut lafur den y honen, substans an pyth yw, del yw
leverys, avel grondyans rythsys ha gwryans ha franchys-oll personek.
Substans an pyth a vue gwaynys gans caletter, hag a vue kefys y honen, hag a vue
dyndylys y honen! Esough-why ow menya substans an man-vurjesek ha’n tyak
byan, roth a substans a wruk mos adherak an roth burjesek? Ny res dheugh defendya
henna; dysplegyans dywysyans re’n defendyas dre vras solabrys, hag usy orth y
dhefendya kenyver jorna whath.
Saw, a wra ober-gober creatya nep substans rag an gonysyas? Ny wra man. Y whra
creatya capytal, hen yw dhe leverel, an sort na a substans usy owth usya ober-gober,
ha ny yl encressya saw yn denythyans a brovyans noweth a ober-gober, rag usyans
fresk. Yma substans, y’n form bresent, grondys war an stryf ynter capytal hag ober-
gober. Whythryn-ny dew denewan an stryf-na.
Nag usy dhe’n capytalyst yn unyk status personek heb ken, mes status socyal, yn
ascoryans. Capytal yw ascor kemyn, ha saw gans an gwryans kemyn yn unyk a lyes
esel, na, awos fowt fordh aral, saw gans gwryans kemyn esyly-oll an socyety, a yl bos
gwres dhe vuvya.
Pan vo, rak henna, capytal trelyes yn substans kemyn, yn substans dhe bub esel an
socyety-oll, nyns yw dre henna trelyes substans personek dhe substans socyal. Yth
yw natur socyal an substans yn unyk may fue trelyes. Y whra kelly y natur rencas.
An prys cresek a ober-gober yw gober an lyha possybyl, hen yw dhe leverel, tam an
dafar omvegyans an pyth yw pur a-res rag gwytha an gonysyas / yn y vewnans scant
avel gonysyas. Ytho, an pyth a gemer an gonysyas-gober gans maynys y ober, yw
lowr rag hyrhe yn unyk ha dhe wul moy an keth sort a’y vewnans scant. Ny
Yn socyety burjesek, nyns yw lafur bew marnas fordh dhe encressya lafur crunys. Yn
socyety Kemynouryeth, lafur crunys yw fordh dhe ledanhe ha dhe rychhe ha dhe
avonsya bewnans an gonysyas.
Yn socyety burjesek, ytho, yma an termyn ues passyes ow cul maystry an termyn
present; yn socyety Kemynouryeth, yma an termyn present ow cul maystry an
termyn ues passyes. Yn socyety burjesek, capytal yw y honen oll hag yma natur
unyk dhodho, hag an den bew yw keth ha nyns ues natur unyk dhodho.
Mes, mar scap heb bos gweles gwertha ha prena, y scap heb bos gweles gwertha ha
prena frank ynwedh. An clap-ma adro dhe wertha ha prena frank, hag oll an
“geryow harth” erel a’gan burjesyeth adro dhe rythsys del yw usyes, a’s teves styr,
mars ues onen, ow contrastya saw unsel orth prena ha gwertha strothys, orth
gwycoryon carharys an Osow Cres, mes ny’s teves styr vyth-oll ow contrastya orth
defendyans Kemynoryansek a brena ha gwertha, orth condysyons ascoryans an
vurjesyeth, hag orth an vurjesyeth aga honen.
Why a wor scruth ynnough, dre reson ny a vyn defendya substans pryveth. Mes, yn
agas socyety bew, substans pryveth yw defendys solabrys rag naw war dheg an
weryn; hy bewnans yw yn unyk mentenys dre reson ny vewa an substans na yn
dornow an naw war dheg na. Why a’gan rebuk, ytho, gans mynnes defendya form
substans, an pyth ues yn few yn unyk dre reson nyns yw yn few rak ran vrassa an
socyety.
Hen yw dhe leverel, why a’gan rebuk gans mynnes defendya agas substans. Yth yw
poran yndella; ny a vyn y wul poran.
Ny wra Kemynouryeth kemeres mes a dhen vyth gallus a gemeres ascor a socyety; y
kemer yn unyk an gallus a vaystry lafur re erel gans maynys an kemeryans-na.
Re bue sconys hemma, dre reson pan vydh defendys substans pryveth, ober a wra
hedhy yn tyen, ha ny a wra metya gans dyecter yn pub le.
Herwyth hemma, y cothvya dhe socyety burjes codha nans yw termyn hyr, der
dhyecter yn tyen; dre reson y esyly usy owth obery a gaf travyth, hag an re-na nag
usy owth obery a gaf neb tra. Nyns yw saw an reson-oll adrues-ma dhasleveryans
arta; na yl na fella bos ober-gober, may fydh na fella capytal.
An cyvylta na, may morn ef, nyns yw dhe'n moyharyf hujes marnas dyscans rag
omwul avel jyn.
Mes, na wreugh stryvya genen, hedra worreugh dhe’n defendyans a substans burjes,
squyr agas consaytys burjes a franchys ha cyvylta ha laha h.e. Nyns yw agas
consaytys oll marnas tevyans yn mes condysyons agas ascoryans burjes ha substans
burjes, kepar ha del yw saw both agas rencas agas scyens an laha gwres yn laha rag
pubonen, both, mayth yw an pyth ues ynno ervyrys gans condysyons a’n bewnans
agas rencas.
An consayt crefny, a’gas dynya dhe drelya yn lahys bys nefra a natur hag a reson, an
formys socyal a lam yn ban dheworth agas maner ascoryans present hag agas form a
substans – kescowethyansow ystorek a yskyn hag a mes a wel y’n avonsyans
ascoryans – an consayt-ma why a gevran gans pup-oll rencas rewlyans a wrug mos
mes a wel. An pyth why a wel dyblans y’n mater substans goth, hag an pyth why a
amyt y’n mater substans fewdal, why yw heb mar defenys dhe amyttya y’n cas form
burjes agas substans agas honen.
DERYVADOW
1 PARTY AN GEMYNWER | 15
War py grondyans usy an teylu present, an teylu burjes, grondyes? / Yth yw
grondyes yn capytal, yn gwayn pryveth. Yn y form a dhyplegyans perfyth, ny vew
an teylu ma saw yn mysk an vurjesyeth; mes an stuth ma a daclow a gyf y
gomplement yn fowt rag pub purpos an teylu yn mysk an werynoryon, hag yn
horyans arag an bobel.
An teylu burjes a wra mos mes a wel, heb mar, pan a mes a wel y gomplement, hag
an dhew a wra mos mes a wel pan a mes a wel capytal. A vynnough-why a’gan
cuhudha gans mynnes hedhy usyans flehes gans aga herens?
Ny a bled cablus a’n drokober ma. Mes, why a lever, ny a dhystrew an moyha sans a
gescowethyans, pan worryn ny dyscans socyal yn le dyscans an dre.
An flows burjes adro dhe’n teylu ha dyscans, adro dhe’n kescowethyans sans a parent
ha flogh, a ha bos dhe voy dyflas, dre reson gans gwryans Dywysyans an Os Noweth,
colmow an teylu-oll ynter an werynoryon yw terrys yn tyen, ha’ga fleghes a ha bos
taclow a genwerth ha toulys a lafur yn unyk.
An burjes a wel y wreg avel toul ascoryans yn unyk. Ef a glew bos an toulys
ascoryans usyys yn kemyn, ha, heb mar, ny yl ef concludya marnas an ran bos
kemyn dhe oll a wra ynweth sevel rag benenes.
Ynweth ny’n jeves gorthgres vyth bos an costen medrys yw dhe scuba dhe ves an gre
benenes saw unsel avel toulys ascoryans.
Rag an re erel, nyns ues travyth moy wharthus ages sor gwyryon agan burjesyeth
adro dhe’n kemeneth benenes, y a dyssembla, dhe vos grondyes yn egor hag yn
offysyal gans an Gemynwer. Na res dhe Gemynwer comendya kemeneth benenes ;
yth yw pyth re be dres cof den ogasty.
An dus lafuryans ny’s teves gwlas. Ny yllyn ny kemeres dhewortans an pyth ny’s
teves. Dre reson res yw dhe’n werynoryon yn kensa cafus tryhans polytycal, hag
yskynna yn rencas gwlasek, mos ha bos an genethel, ef yw, ytho, y honen kenethlek,
kyn nag yw yn styr burjesek an ger.
Dyffransow kenethlek ha stryf ynter poblow a mes a wel dhe voy kenyver jorna,
awos bos avonsyans an vurjesyeth, rag franketh a genwerth, rag marhas an norvys,
rag unyformyans yn ascoryans dywysyansek hag an condycyons bewnans yn
hevelep anedhans.
Tryhans an werynoryon a wra y gausya a vos mes a wel pella whath. Gwryans unys,
dhe’n lyha yn pen-powyow cyvyltas, yw onen an kensa condysyons rag dylyvrans an
werynoryon.
Ues ethom a dhamgeal down gonvedhes bos tybyansow ha gwelvaow mab den, war
ver lavarow omwodhvos den dhe drelya gans pub chanj yn stuth y vewnans ha
kescowethyans ha bewnans socyal?
Py ken a bref stet ystory tybyans, marnas del usy ascoryans skyansek ow trelya
y natur orth an myns usy ascoryans materyalyth ow trelya? Bythqueth re
bue tybyansow a pub os tybyansow pupprys y rencas rewlyans.
Pan gows an dus a dybyansow a wul wheldro yn socyety, nyns esons y marnas ow
corra yn geryow an gwyryoneth, bos y’n socyety coth, elementys onen noweth re be
gwres, ha lowsyans an tybyansow coth a wra mos kesresek gans lowsyans an
condysyons bewnans coth.
“Yma, pypynag, gwyryonedhow bys vyken, rag ensompel Frankneth, Ewnder, h.e.,
kemyn yns-y dhe stuthow-oll socyety. Saw Kemynouryeth a dhefend
gwyrynonedhow bys vyken, y's defend cryjyans-oll, hag ewnder-oll, yn le aga
grondya yn fundacyon noweth; rag henna ymava owth obery yn contradyons erbyn
dysplegyans ystorek-oll tremenys.”
An weryn a wra usya y drygh polytycal dhe wrestya, tam ha tam, pub capytal an
vurjesyeth, dhe gresenna pub toul ascoryans yn dewdhorn an stat, hem yw dhe
leverel, an weryn restrys avel an rencas rewlyans, ha dhe encressya summen pub
nerth ascorek mar scaf may hallens.
Hep mar, wostalleth, ny yl hemma bos arayys saw dre omsettyans turont yn
gwyryow a substans, hag yn stuth kescowethyans ascorek burjesek, dre gammow,
ytho, a apper dylowr hag ydhyl yn erbysyeth, mes y a omdremen, y’n
18 | DERYVADOW PARTY AN GEMYNWER
fordh an muvyans, ha ny yl bos gohelys avel maynys dhe janjyans radycal y’n
maner ascoryans. dre vras:
An cammow ma a vyth dyhevelep yn powyow dyvers.
Bytegens, y’n powyow an moyha avonsyys, an re ma a sew a yl bos desedhys
1. Bedhens sesyans a substans yn tyr, ha gorrans a bub rent a dyr dhe spenansow
an stat.
2. Bedhens toll eskynnus pos.
3. Bedhens defendyans a bub gwyr a ertons.
4. Bedhens sesyans substans a bub dyvroek ha rebel.
5. Bedhens cresennans a gresys yn dewdhorn an stat, dre arhantty gwlasek gans
capytal an stat ha monopoly kes.
6. Bedhens cresennans caryans yn dewdhorn an stat.
7. Bedhens encressyans a weythvaow gwlasek ha toulys ascorek ha gonys dyfyth
tyr, ha gwellheans an gweras dre vras herwyth towl kemyn.
8. Bedhens kendon egwal dhe pub dhe obery, ha fundyans a luyow dywysyansek,
specyly rak gonys tyr.
9. Bedhens kesunyans a wonys tyr ha dywysyans, hag oberyans wor’ tu ha
delyans an contradyons ynter an dre ha’n pow, tam ha tam.
10.Bedhens dyscans heb cost rag pub flogh yn scolyow an bobel. Bedhens
defendyans ober an flogh yn gweythvaow y'n composter an dedhyow ma.
Bedhens kesunyans a dhyscans gans ascoryans dywysyansek, h.e., h.e.
Y’n forth a dhysplegyans, pan a mes a wel pub dyffrans a rencas, ha pub ascoryans
re bue crunys yn lufow dus cowethyes, gallus an bobel a wra kelly y natur
polytycal. Gallus polytycal, yn styr gwyw, yw an gallus restryans a un rencas rag
oppressya aral. Mars yw an werynoryon constrynnys, yn forth an stryf gans an
vurjesyeth, der ethom cyrcumstansys omrestry yn rencas, ha der omwhel a ha bos
an rencas rewlyans, hag avel rencas rewlyans a wra destrewy gans nerth an
kescowethyans ascorek coth, yndella y whra destrewy gans an kescowethyans
ascorek-ma an condycyons a vewnans stryf an rencasow, ha rencasow dre vras, ha
ganso y vaystry y honen avel rencas.
Yn le an socyety burjes coth, gans y rencasow ha stryf rencasow, y te cowethyans,
hag ynno a wra an dysplegyans frank a bub person, yw an condycyon rag an
dysplegyans frank a bub oll.
a) Socyalyeth Fewdal
An dus nobyl a Bow Frynk ha Pow Saws a scryfas lyverow byan warbyn socyety
burjes an os noweth, der aga safla yn ystory. Yn an wheldro yn Pow Frynk a
Wortheren 1830 hag yn an muvyans amendyans a Bow Saws, an dus nobyl ma a
vue fethys gans an cragh-denjentyl hegas arta. Yth esa omdowl polytycal
unpossybyl a’n termyn na. Batel lyenek yn unyk a remaynyas possybyl. Saw arta
y’n park a lyen, garmow coth an Restoracyon re dheth ha bos unpossybyl.
Rag sordya tregereth, res o dhe’n dus nobyl kelly gwel a’n lesow aga honen, del
hevel, ha dhe framya aga huhudhans erbyn an vurjesyeth adro les an rencas
oberoryon drogusyes y honen. Y a gemeras aga venjyans gans cana canow mockyans
dhe aga arluth noweth, hag ow whystra yn y dhewscovarn darganow dhe’n moyha
drog.
An Socyalyeth Fewdal a sevys y’n fordh ma, hanter o olva, hanter canow mockyans;
hanter o dasson an termyn ues passyes, hanter godros an termyn alenna rag;
trawythyow ow queskel orth colon an vurjesyeth, der gabel wherow ha connek ha
treghyansek, mes puppys wharthus der dhyallus pur gowal dhe gonvedhes kerth
ystory an os noweth.
An dus nobyl a weyvyas sagh alusen an werynoryon yn rag avel baner, rag cuntelles
an bobel warbarth. Mes pesquyth may sewyas an bobel, y a verkyas an arvow coth
fewdal war bedrennow an dus nobyl, hag a bonyas dhe ves gans uja uhel ha heb
revrons.
Pan wrug an fewdalyon prevy, y fordh a usyans o dyhevelep yn tyen ages an usyans
burjesek, y a ankevys, y a dhrogusyas yndan stuthow ha condysyons pur dyhevelep,
hag an condysyons ma yw lemmyn an fascyon coth. Pan brevyons y, yndan aga
rewl, nag esa gwerynoryon an os noweth, y a ankevys, bos burjesogyon an os
noweth an flehes a res, a’ga form aga honen a socyety.
Tuchya an remenant anedhans, y a wra cudha natur dasweythus aga habel, yma aga
fencuhudhans warbyn an vurjesyeth owth amontya dhe hemma, yndan rewl an
vurjesyeth yma dysplegyans rencas may whra tardha oll an socyety coth y’n ayr.
Kepar del wre an pronter pupprys mos luf yn luf gans an arluth fewdal, yndella a
wra mos Socyalyeth Pronteryeth gans Socyalyeth Fewdal.
Nyns ues travyth moy esy ages lymna ascetyketh Crystyon gans lyw socyalyeth. A
ny wrug Crystyons arethya warbyn substans pryveth ha warbyn pryosoleth ha
warbyn an Stat? A ny wrussons-y pregoth yn aga le, cheryta ha bohosogneth, ha
chastyta hag uvelheans, ha bewnans menehek hag an Eglos? An Socyalyeth
Crystyon hedhyw yw yn unyk dowr sans, an pyth a sacra an pronter anken an dus
nobyl.
b) Socyalyeth man-vurjesek
An dus nobyl fewdal a vue fethys gans an vurjesyeth, mes nyns o an rencas ma
yn unsel may fue tanhowhes ha lafuryes yn aga hondysyons a vewnans, yn socyety
vurjesek a’n os noweth. Vurjesogyon an osow cres ha’n dyogyon vyan o ragresoryon
vurjesyeth an os noweth. Y’n powyow bohes dysplegys yn dywysygneth ha
kenwerth, pedry a wra an rencas-ma poran ryb tenewan an vurjesyeth usy ow sevel
yn ban.
Ober excludus a'n lettrys Almayn a gonsystyas yn unyk a worra an tybyans noweth
Frynkek yn kessenyans gans aga honscyens filosofek coth, po ken dhyworth aga
safla filosofek, sesya an tybyans Pow Frynk.
An socyalyeth Almayn ma, a gemeres y ober pos mab scol mar dryst ha sad, hag a
exaltas y stoff kenwerth boghosek mar uhel, hag yn kettermyn na a gollas y ynocens
pedantek.
An chons, mayth esa yeunadow, a vue lemmyn profyes dhe Socyalyeth 'Wyr',dhe
worra yn rag y demonds socyalydhek dhe’n muvyans polytycal, a dewlel an
mollathow hengovek warbyn Lyberalyeth, ha warbyn governans cannasek, ha
warbyn kesstryf burjesek, ha warbyn franchys an wask burjesek, ha warbyn
settyans lahys burjesek, ha warbyn rythsys ha kehavalder burjesek, hag y bregoth
dhe’n ruthow y ny’s teves travyth dhe waynya, ha puptra dhe gelly, gans an
muvyans burjes ma. Socyalyeth Almayn a ankevas, y’n ewn termyn, bos an cabel
Frynkek, mayth esa y dhasson goky, a rag-tybyas an socyety burjes dhe’n os
noweth, gans y gondycyons a vewnans materyal kehaval, ha meblys gans an selreth
polytycal kewar, an ethomow opyn, mayth esa an dhrehedyans anodho an pyth adro
an stryf yn Almayn esa ow codros.
An Socyalyeth 'Gwyr' ma, ytho, a servyas an governansow kepar hag arf y’n bresel
warbyn an vurjesyeth Almayn, hag yth esa, yn keth termyn, ow tysquedhes les
dasweythus, les an Fylystyns Almayn. Yn Almayn an rencas man-vurjesek, gesyon
an whetegves cansvledhen, ha wosa henna ow sevel pupprys yn formow dyffrans,
yw grondyans socyal gwyr an stuth a daclow lemmyn.
Dhe y bart y honen, Socyalyeth Almayn a wrug aswon, dhe voy ha moy, y alow y
honen, avel cannas whethfys hy hows an Fylystyn man-vurjesek ma.
Yth avowas an wlas Almayn an wlas patronek, ha’n Fylystyn man-vurjesek, an den
normal. Dhe bup sygerneth bylen an den normal ma, a vue res styr socyalydhek
cudhys ha moy uhel, contrary strayt a’y natur gwyr.
Ran an vurjesyeth a garsa amendya vylyny socyal, rag gwaynya bewnans heb
deweth an socyety burjesek.
Gans an mennas an werynoryon dhe weytha an system na, hag y'n fordh na
keskerdhes a dhystough bys yn Jerusalem Noweth, an vurjesyeth a requyr yn unyk,
an werynoryon dhe dryga y’n socyety hedhyw, ha res yw dhedha tewlel dhe ves pub
tybyans cas warbyn an vurjesyeth.
Second ha le systemek, mes form moy hewul an socyalyeth ma a whelas y’n golok an
rencas lafur dhe sconya pub muvyans wheldroek, ha dysquedhes ny vya amendyans
polytycal, mes yn unyk amendyans an condycyons bewnans erbys, a yl bos dhe les
gansans. Gans chanjyans y’n condycyons bewnans a res, an form socyalyeth ma,
bytegens, ny gonveth vyth-oll defendyans kescowethyans ascoryans burjesek, chanj
a yl bos effectys saw gans wheldro yn unyk, mes a gonveth saw reformyans sodhek,
grondys yn bewnans heb hedhy an kescowethyans ma; ytho reformyans na janj an
kescowethyans ynter capytal ha lafur, mes gans chons an gwella, a yl lehe an cost ha
sempelhe ober aga rewl governans an vurjesyeth.
Socyalyeth burjesek a dhreheth y venegyans lowr, pan a ha bos heb ken fygur a gows
pur.
Kenwerth ryth; dhe les rag an rencas lafur: dyfendoll; dhe les rag an rencas lafur:
prysonyans dygoweth; yth yw dhe les rag an rencas lafur: hem yw an ger dewetha,
ha’n ger unyk leverys yn sad a Socyalyeth burjesek.
Yth yw aga socyalyeth descrefys war ver lavarow; an vurjesyeth yw burjesyeth; yth
yw dhe les rag an rencas lafur.
Dre reson dysplegyans an cas rencas a syns cammow ewn gans dysplegyans
dywysyans, ny gafons y stuth an erbys a'n jeves condycyans dafar rag delyfrans an
werynoryon. Ytho, y whythrons y scyens socyal noweth, ha lahys socyal, a vyn
formya an condycyons ma.
Yn le a wryans socyal, res yw dhedha aga gwryans devysyk aga honen, hag yn le a
gondycyons ystorek frankneth yma delyfrans a re gorwyw, hag yn le a gowethyans
rencas an werynoryon ow tevy tam ha tam, yma cowethyans a socyety creftus aga
honen. Ystory an bys y’n termyn a dhue, yn aga dewlagas, a wra omdhegelmy yn
plontyans ha'n collenwans hewul a'ga thowl socyal.
War yn tefry yns-y, rag les an werynoryon dres puptra y'n formyans aga
thowlow, dre reson an werynoryon yw an moyha hyr y berthyans. An werynoryon
a vew yn unyk dheworth an safla ma ragthans.
Stuth heb bos dysplegys an stryf rencas ha’ga heryneth aga honen a wra dhe
Socyalydhyon an par na ombredery aga bos ughella ages pub cas rencas. Y a vyn
gwellhe an condycyon a pub esel socyety, ynwedh an re na nep a’s teves an moyha
fortyn. Ytho, ymons y prest ow kelwel orth pub esel socyety heb dyffrans, gans
preferryans dhe’n rencas rewlyans. Saw res yw dhe’n dus yn unsel convedhes aga
system, hag y a wra gweles towl an gwella, a socyety an gwella!
Yma’n pycturs desmygys ma socyety alenna rag ow sevel ha’n werynoryon heb bos
dysplegyes muer, ha nyns ues marnas gwel desmygys dhedha a’ga thyller aga
honen, a wra omhevelly dh’aga hensa whans yeunus rag dasdrehevyans kemyn
socyety./
Ytho, y a wra omsettya yn harow warbyn pub gwryans polytycal a’n oberor, a yl
dos, herwyth y, yn unyk dheworth angryjyans dall a’n Awayl noweth.
Ran 2 a dheryvas saf an Gemynwer orth an Partys Rencas Lafur yn few, kepar hag
an Chartists yn Pow Saws ha’n Dhasformyoryon Amethek yn America.
Saw ny hedh nefra, rag un pols, gorra yn brys an rencas lafur an tybyans an moyha
cler avel possybyl, adro dhe’n cas uthek ynter an vurjesogyon ha’n werynoryon,
may halla usya an oberoryon Almaynek desempys an socyal ha'n polytycal
condycyons, a bresent ha res yw dhe’n vurjesogyon comendya gans aga gallus, avel
arvow warbyn an vurjesogyon dre reson, wosa codh an rencas mentenus yn Almayn,
a wra dos ha desempys an stryf warbyn an vurjesogyon aga honen.
An Gemynwer a syns Almayn avel aga poynt a vry, dre reson yma an pow na war
dhallethfos wheldro vurjesek, dre reson an janj radycal ma a yl kemeres y le yndan
condycyons moy avonsys a wharheans Ewropek, ha gans gwerynoryon dhe voy
dysplegys ages an re na yn Pow Saws y’n seytegves cansvledhen, ha’n re na yn Pow
Frynk y’n etegves cansvledhen, ha dre reson an wheldro vurjesek yn Almayn a vyth
rag-gwary desempys dhe’n wheldro werynoryon.
War ver lavarow, an Gemynoryon a scodh pub muvyans wheldroek yn pub plas,
warbyn an rewl socyal ha polytycal yn few.
ascor product
ascoryans production
burjesek bourgeois, a.
burjesogyon guild masters
burjesyeth, f.n. bourgeoisie, n.
colonysyans colonisation
cragh-denjentyl upstrart
cüdhyeth, f.n. seclusion, (as a concept)
damcanyeth, f.n. theory
damgeal intuition
dasweythüs reactionary
degensewek impending
democratyeth democracy
escarüs antagonistic
eskynnüs progressive
gwedhyl remainder
gwerynoryon proletariat, n.
gwlasvaow colonies
gwryans ascor manufacture
gweyth ascor manufacturing/industry
hierarheth, f.n. hierarchy
kemeneth community
kemynoryans/ek communist, a.
Kemynouryeth Communism
Kemynwer Communists
kescowethyans social relations
leskel, pl. -llow fluctuation
leskella, v. fluctuate
man-vurjesak,
pl. ogyon petty bourgeois
Mentenours Reactionists
mentenüs reactionary
nacyonalytas nationalities
lowsyans dissolution
parcow fields of thought
socyalydhek socialist/ic, a.
pollansek speculative
rümen category
trombona, v. to trumpet
trueskennek transcendental
wharheans civilisation
£5 (+£2 p&p) £11.95 (+£1.50 p&p) £7.99 (+£2 p&p) £6.95 (+£1 p&p)
124 pages, Illustrated 138 pages Illustrated 126 pages, ISBN 978-1-907464-08-9
ISBN 978-1-907464-14-0 ISBN 978-1907464133 ISBN 978-1-907464-12-6
The Morning
Star is the
most precious
and only
voice we
have in the
daily media
-Jeremy
Corbyn
Email: ........................................................... Please pay the Cooperative Bank PLC, Islington Branch,
X
sort code 08-90-33 for the credit of the People's Press Fighting Fund, account number SOS0-5115 the
sum of: £ ....................... each month until further notice and debit my account accordingly.
My account number is: .................................................. My sort code is: ............................................
Standing order start date: ............................. Signature....................................................................
To the manager (include bank name, address and postcode): ..................................................................................