«Ἃγιοι Κολλυβάδες»
ΟB γυναeκες στήν Kκκλησιαστική διακονία:"Κα
πό πατρός Νικολάου ∆ηµαρ ∆ρος Ν.
Βαρδακουλ 47 παρ. 3
30300 Ναύπακτος
e-mail: dikaio@otenet.gr
webmail: http//: orthway.org
Συνδροµές προαιρετικές στήν παραπάνω διεύθυνση
Χειµώνας 2012-13
Περιεχόµενα:
Προσευχή! 6 ε7σοδος το8 9νθρώπου στό
9ενάως γίγνεσθαι το8 Ο?ρανο8!
@γιοπατερικές διηγήσεις καί Bστορίες.
C παπα-Μόδεστος στήν Κερασιά το8
@γίου Fρους καί G 9ληθινή προσευχή.
ΠHς Iγιναν δεκτοί οB Jκτός Kκκλησίας
µετανοο8ντες καί 9ναθεµατίζοντες τήν αMρεση
αBρετικοί ΕOκονοµάχοι στήν Ζ΄
ΟOκουµενικήν Σύνοδον;
6 Jπιστροφή τHν Uβραίων στήν Πίστη πρό τWς
συντελείας.
Πνευµατικές διδαχές τHν @γίων τWς Xρθοδοξίας
µας. Kµπειρίες καί γεγονότα 9πό τήν
καθηµερινή µας ζωή Jν ΧριστZ.
Kπιστολές καί 9λληλογραφία.
6 θέωση [ς σκοπός το8 9νθρώπου µέσα 9πό τά
µυστήρια τWς Μίας, @γίας ΚαθολικWς καί
]ποστολικWς Kκκλησίας, κατά τόν ^γιο
Γρηγόριο τόν Παλαµ .
Cµιλία εOς τ`ν Ε?αγγελισµ`ν τWς Θεοτόκου το8
Jν bγίοις Πατρός cµHν dωάννου το8
Χρυσοστόµου.
δο Μαρι µ λεπρ σα σε χιών".
Γυναeκα καf Ψαλτική. Παράλληλη µαρτυρία
@γίου Κυρίλλου hεροσολύµων
Προσευχή.
6 ε7σοδος το8 9νθρώπου στό 9ενάως
γίγνεσθαι το8 Ο?ρανο8!
Β΄
Πρόσεύχοµαι σηµαίνει τι ε σέρ-
χοµαι καί γώ πνευµατικά σ' α#τό πού
γίνεται $ενάως στόν ο#ρανό. ο ρανός
τ ς καρδι ς νώνεται µέ τόν Ο ρανό τ ς
Βασιλείας το Θεο καί νο ς συµµετέχει
στήν κατάπαυστη δοξολογία τ&ν
ο ρανίων δυνάµεων πρός τήν Πανυπέρθεον
Τριάδα!
νο ς ε,σέρχεται -κε. /που ε0ναι
Θεός µέ τούς γγέλους, -κε. /που ε0ναι τό
φ&ς καί 4 ζωή! 6 Βασιλεία ε0ναι -κε., ο7
8πόστολοι καί ο7 ο ράνιες πόλεις ε0ναι
-κε., καί ο7 θησαυροί τ ς χάριτος ε0ναι -κε.:
τά πάντα ε0ναι -κε..1
<ταν 4 προσευχή γίνει καρδιακή,
/ταν δηλ. προσευχόµαστε µέ τό νο νά =χει
κατέβει στήν καρδιά, -πιστρέφουµε στόν
Παράδεισο, στήν χαµένη πατρίδα µας, πό
τήν ποία α τοεξοριστήκαµε.
6 -πιστροφή µας α τή κυρώνει τήν
πτώση µας καί ποκαθίσταται =σω
?νθρωπος στήν πρό τ ς παρακο ς
κατάσταση.
Α,σθανόµαστε τότε τό τί σηµαίνει
-κε.νο πού µ ς Aποσχέθηκε Κύριός µας,
/τι θά λάβουµε πε.ραν το περισσο τ ς
ζω ς.
Κατά τούς λόγους Του, /ποιος
πιστεύει στόν Χριστόν µας καί ε,ς τόν
πέµψαντα Α τόν Πατέρα, ε,ς κρίσιν ο κ
=ρχεται λλά µεταβέβηκεν -κ το θανάτου
ε,ς τήν ζωήν. Eδη =χει ζωήν α,ώνιον καί
περισσόν ζω ς!
Καί δέν θά δε. θάνατον στόν α,&να.
Α τή 4 πρόγευση το µέλλοντος
Α,&νος, δέν ε0ναι βέβαια δυνατόν νά
-κπληρωθε. στόν ν ν α,&να -ντελ&ς, 9λλά
εiναι ναντίρρητη, -πιβεβαιούµενη διαρκ&ς
-µπειρία τ ς τελείας -κπλήρωσης τ ς
1
Cσίου Μακαρίου, &µιλίες, XV, 32.
Aπόσχεσης το Κυρίου µας διά τ&ν Fδη
κεχαρισµένων 4µ.ν γαθ&ν, κατά τούς
λόγους το Ο?ρανοφάντορος πατρός µας
Βασιλείου το8 Μεγάλου στήν Θεία
Λειτουργία του.
C Μέγας καί θεοφόρος πατέρας µας
jγιος Γρηγόριος k Παλαµ ς, Hς τήν πε.ραν
ε,ληφώς α τ ς τ ς Βασιλείας το φωτός το
Θεο , µ ς παρουσιάζει τήν -µπειρία του
διδάσκοντας, /τι τό ?κτιστο Φ&ς τ ς
Θεότητος πού =λαµψε πό τόν Χριστό µας
κατά τήν Μεταµόρφωσή Του στό Θαβώρ
καί πού θά κτινοβολήσει σέ /λο τόν κόσµο
τήν 4µέρα τ ς Κρίσεως, κατά τήν ∆ευτέρα
Παρουσία Του, ε0ναι τό Lδιο µέ -κε.νο τό
φ&ς πού περιέλαµψε τόν Ο?ρνοβάµονα
]πόστολο Πα8λο, /ταν -κε.νος µακάριος
Mρπάχτηκε στόν τρίτο ο ρανό (Β΄ Κορ. ιβ΄,
24):
" Μέγας πόστολος ε-δε .να φ0ς
χωρίς ρια, $π' λες τίς πλευρές.
∆έν 2π3ρχε κανένα $πολύτως ριο σ'
α#τό τό φ0ς, πού µφανίστηκε σ' α#τόν καί
4λαµπε παντο5 γύρω του.
6ταν σάν 7λιος 8πειρα λαµπρότερος
καί µεγαλύτερος $πό λη τήν ο κουµένη.
Στό µέσον α#το5 το5 9λίου στεκόταν α#τός,
4χοντας γίνει :λόκληρος ;φθαλµός!"2
C Jρχοµός τWς Βασιλείας το8 Θεο8
δέν ποκαθιστ µόνον τήν σχέση το
νθρώπου µέ τήν κτιστή φύση, =τσι Nστε
/λα νά φαίνονται πολύ Oµορφα καί
θαυµαστά, τά δένδρα, τό χορτάρι, τά
πουλιά, 4 γ , έρας καί τό φ&ς, πού
Aπάρχουν χάριν το νθρώπου καί
µαρτυρο ν τήν γάπη Του γιά τόν
?νθρωπο, λλά 4 φλογερή γάπη γιά τόν
Χριστό µας πού νιώθουµε στήν ληθινή
καρδιακή προσευχή γιά /λα τά
δηµιουργήµατα το Θεο , κυρίως
µεταµορφώνει τήν σχέση µας καί µέ τούς
?λλους νθρώπους.
nλοι τότε µ ς φαίνονται ε?γενεeς.
Εiναι σάν oλοι νά µ ς 9γαπ νε!
Pν κάποιος µ ς πληγώσει, µέ τήν
νάµνηση τ ς γλυκύτητας τ ς -σωτερικ ς
προσευχ ς καί τ ς δόξας τ ς Βασιλείας Του,
2
@γίου Γρηγορίου το8 Παλαµ , >πέρ τ0ν ?ερ0ς
9συχαζόντων, Ι, 3.
2
πού =στω καί λίγο λάβαµε πε.ρα, θυµός καί
προσβολή περν νε καί τά ξεχν µε /λα!
∆ιαπιστώσαµε στήν προσευχή τ&ν
σύγχρονων ββάδων το παλαιοηµερολο-
γιτικο στερεώµατος, /τι 4 προσευχή το
kσίου hερωνύµου στήν ΑLγινα, το8 παπα-
Μόδεστου στήν Κερασιά το8 παπα-
Λεόντιου 9πό τήν Σάµο, το @γίου
dωάννου το8 Μαξίµοβιτς καί το8 @γίου
Μητροπολίτου Φιλαρέτου, /πως θά δο µε
στή συνέχεια, δέν Rταν προσευχή πού
γινόταν σέ κάποια χρονικά διαστήµατα!
ΟB 7διοι γίνονταν προσευχή!
Λαµπάδα καιοµένη [ς θυσία πρός
τόν Θεό, τόν Κύριο το σύµπαντος κόσµου!
Sταν ο7 Lδιοι 4 προσευχή -νσαρ-
κωµένη!
∆έν πρόσφεραν πρός τόν Θεό o,τι
εiχαν 9λλά o,τι rσαν οB 7διοι.
Μ ς διδάσκουν οB θεοφόροι Πατέρες
µας, πώς δέν ε0ναι ρκετό νά =χουµε στιγµές
δοξολογίας καί ε χαριστίας πρός τόν Θεό
καί ∆ηµιουργό µας, λλά /λη 4 ζωή µας,
κάθε -νέργειά µας, κάθε κίνησή µας, κόµη
καί Tνα χαµόγελο καί Tνα βλέµµα µας
Uφείλουν νά γίνονται Vµνος λατρευτικός,
προσφορά καί προσευχή!
Κατ' -ξοχήν 4 καρδιακή προσευχή µέ
τήν διαρκ -πίκληση το Uνόµατος το
Χριστο µας, µπορε. νά γίνεται παντο καί
πάντα, στήν =ρηµο καί στήν πόλη, /ταν
εLµαστε µόνοι µας στό ταµε.ο µας F µέ
?λλους.
6 θέρµη τ ς καρδι ς καί 4
γλυκύτητα τ ς παρουσίας το Κυρίου
Xησο ε0ναι τά πρ&τα σηµάδια τ ς
-νέργειάς της µέσα µας.
<λοι µπορο ν νά ρχίσουν τήν
καρδιακή προσευχή µέ τήν συνεχ -πίκληση
το Κυρίου µας Xησο , µέ τά δοκιµασµένα
πό τήν πε.ρα τ&ν σκητ&ν Πατέρων µας
διά µέσου τ&ν α,ώνων θε.α λόγια:
"Κύριε ησο" Χριστέ Υ%έ το" Θεο"
'λέησόν µε"!
6 συνεχής -πίκληση το θείου
Yνόµατος το Χριστο µας, =χει Hς
ποτέλεσµα τήν κάθοδο το νο στήν
καρδιά. Τότε -νεργε.ται 4 προσευχή σχεδόν
συναίσθητα καί στεκόµαστε -νώπιον το
Θεο , /που κι' ?ν σταθο µε, στόν κ πο, στό
γραφε.ο, στόν Aπλογιστή, στό -ργόχειρό
µας, στό µαγείρεµα, στό τρα.νο, στό
α τοκίνητο, στήν ?σκηση το -παγγέλµατός
µας, στό σχολε.ο F στό πανεπιστήµιο. Α τό
σηµαίνει τό )διαλείπτως προσεύχεσθε το
Μεγίστου ]ποστόλου Παύλου!
Προσευχητέον µ/λλον 0 )ναπνευ-
στέον, διδάσκει k Μέγας Γρηγόριος k
Θεολόγος!
<ταν προσευχόµαστε µέ τήν
καρδιακή προσευχή, µολογο µε τίς δύο
φύσεις το Χριστο µας τήν θεία καί τήν
νθρώπινη! Τόν -πικαλούµαστε µέ τό Oνοµά
Του, πού π ρε Hς ?νθρωπος καί τόν
Uνοµάζουµε καί Κύριο καί Υ7ό το Θεο !
<ταν ζητ µε πό τόν Χριστόν µας
νά µ ς -λεήσει, ναφερόµαστε καί στόν
Θεόν Πατέρα, γιατί τόν dησο8ν µας τόν
καλο8µε "ΥBόν το8 Θεο8".
Ταυτόχρονα -νεργε. καί τό Πανά-
γιον Πνε8µα, γιατί δέν ε0ναι δυνατόν τό
-πικαλεσθε. κανείς τόν Κύριον dησο8ν,
εOµή Jν @γίu Πνεύµατι" (Α΄ Κορ. ιβ΄, 32).
wρα Jπικαλούµαστε τό Iλειος τWς
Πανυπερθέου Τριάδος!
6 -λπίδα µας ναπτερώνεται, 4
προσδοκία τ&ν µελλόντων γαθ&ν µετ-
ουσιώνεται σέ πνευµατική -µπειρία στό
παρόν, µέ τήν -πίκληση το πείρου -λέους
το Κυρίου Xησο καί Θεο µας! "Καί
καλέσεις τό 4νοµα α5το" ησο"ν. Α5τός
γάρ σώσει τόν λαόν α5το" )πό τόν
9µαρτι ν α5τ ν" (Ματθ. α΄, 21).
Γιά νά -νεργήσει 4 προσευχή καί νά
κατέβει νο ς στήν καρδιά παιτε.ται
διαρκής καί -πίπονη προσπάθεια. 6
διάλειπτη -πίκληση το Uνόµατος το
Χριστο µας χρειάζεται πολύ µεγάλο κόπο.
Τό Oνοµά Του, /µως, ε0ναι τό Aπέρ π ν
Oνοµα! Σωτηρία δέν Aπάρχει πουθενά λλο
"παρά µόνον στό 4νοµα το" ησο" το"
Ναζωραίου" (Πραξ. δ΄, 10-12) καί " σα 8ν
ζητήσουµε $πό τόν Πατέρα στό Bνοµά Του
θά µDς δοθο5ν" (Xωάν, στ΄, 23). Ζητε.τε,
λέγει, καί δοθήσεται, κρούετε καί
νοιγήσεται! Eνα 9 χαρά 2µ0ν F
πεπληρωµένη, λλά καί Gνα πDν γόνυ
κάµψI ν τJ ;νόµατι Kησο5 καί πιγείων
καί καταχονίων"! (Φιλ. β΄ 10).
3
ΠHς Iγιναν δεκτοί οB Jκτός Kκκλησίας
µετανοο8ντες καί 9ναθεµατίζοντες
τήν αMρεση αBρετικοί ΕOκονοµάχοι
στήν Ζ΄ ΟOκουµενικήν Σύνοδον;
dγιναν, λοιπόν, δεκτοί ο7 α7ρετικοί
Ε,κονοµάχοι, Oχι Mπλ&ς καί Nς =τυχεν, λλά
µέ µεγάλη δυσκολία, µετά πό νάκριση καί
-ξέταση το κάθε νός πό α τούς Hς
κατηγορουµένου, πού σέ καµµία περίπτωση
καί κανείς δέν δικαιώθηκε γιά τήν µέχρι
τότε στάση του!
6 Uκκλησία ο?δέποτε 9νεγνώρισε
Bερωσύνην στούς αBρετικούς, κατά τόν
χρόνον πού βρίσκονταν στήν αMρεση τWς
βδελυρWς καί 9ντιθέου ΕOκονοµαχίας! Τό
/τι δηλ. τάχα τελο σαν σωστικά µυστήρια,
γιατί κάτι τέτοιο ο δέποτε διετύπωσε
κανείς πό τούς fγίους Πατέρες καί καµµία
Ο,κουµενική Σύνοδος, πού -πέχει πρόσωπον
gκκλησίας, δέν τό ε0πε! Μία 9ντίθετη
διατύπωση θά συνιστο8σε βλασφηµία κατά
το8 Παναγίου Πνεύµατος!
8πό τήν Ζ΄ Ο,κουµενικήν Σύνοδον
=γιναν δεκτοί -κ τ&ν Ε,κονοµάχων
-πισκόπων:
-oσοι πό α τούς µετανόησαν,
καί πάντως
-yχι οB διδάσκαλοι καί πρώταρχοι τWς
αBρέσεως,
-9ναθεµάτισαν τήν εOκονοµαχικήν αMρεση,
-συνέταξαν γραπτHς καί προσκόµισαν στήν
Σύνοδο 9ναθεµατιστικούς τWς αBρέσεως
λιβέλλους,
-kµολόγησαν oτι rσαν Jκτός Kκκλησίας
καίχωρισµένοι 9π' α?τήν
καί
-δήλωσαν πανηγυρικά καί δηµόσια oτι
Jπιθυµο8ν νά {νωθο8ν µέ τήν Καθολικήν
Kκκλησίαν, 9πό τήν kποίαν rσαν
χωρισµένοι
καί φο
-πWραν καί φρικτό oρκο,
-9ναθεµατίζοντας µάλιστα {αυτούς
καί
-διαβεβαιώνοντας oτι δέν κινο8νται µέ
πουλότητα καί στεροβουλία!
Α τό τό τελευτα.ο τό πιστοποιο ν
λέγοντας:
"Lάν µή :µολογ0µεν καθώς 9
καθολική κκλησία, $νάθεµα 4χωµεν
 $πό το5 Πατρός καί το5 Υ?ο5 καί
το5 Nγίου Πνεύµατος".
"O Pγία σύνοδος ε-πεν λπίζοµεν
τι µετά τήν σύνοδον ο#δείς διαστρα-
φήσεται, καθότι ν ταQς καταθέ-
σεσιν α#τ0ν <αυτούς ο% 'πί-
σκοποι )νεθεµάτισαν τι άν
πιστρέψωµεν πί τήν προτέραν
αGρεσιν, )ναθεµατισµένοι καί
καθηρηµένοι 'σµέν".
Στήν συνέχεια ζητε.ται πό τήν
Σύνοδο νά Jπιδοθο8ν οB λίβελλοι το8
9ναθεµατισµο8 τWς αBρέσεως καί τWς
kµολογίας τWς πίστεως τ ς gκκλησίας.
Καί, ?ν δέν =χουν συντάξει τέτοιους
λιβέλλους νά τούς φτιάξουν καί νά τούς
προσκοµίσουν στή Σύνοδο.
Καί στή συνέχεια θά κρίνει τήν
πόθεσή τους c Σύνοδος!
"ΚωνσταντQνος : θεοφιλέστατος
πίσκοπος Κωνσταντίας τ3ς Κύπρου
ε-πε πανίερε δέσποτα, ε µέν
πιφέρονται λιβέλλους, πιδότωσαν.
ε δέ µή, ποιήτωσαν. καί ε-θ' οTτως
κρινεQ 9 Pγία σύνοδος π' α#τοQς.
Ο? δέ 4φασαν 4χοµεν τούς λιβέλλους
Vτοίµους, καί δώσοµεν α#τούς."
8λλά καί -δ& δέν τελείωσε c
Jξέταση καί G 9νάκριση τHν αBρετικHν
ΕOκονοµάχων:
"Ταράσιος : Pγιώτατος πατριάρχης
ε-πεν ν τJ τέως τά 2πόλοιπα περί
τ3ς προκειµένης ζητήσεως τ0ν
κανόνων $ναγνωσθήτω."
Τότε διαβάστηκε καί τό σχετικό
χωρίο 9πό τόν βίον το kσίου πατρός cµHν
Σάββα το8 6γιασµένου καί διαπιστώθηκε
γιά 9κόµη µία φορά oτι oσοι µετανοο8ν καί
Jπιστρέφουν στήν Kκκλησία c Kκκλησία
τούς 9ποδέχεται, Aπό τήν πρὁπόθεση /τι
δέν Aπάρχει ?λλη α,τία πού νά κωλύει τήν
ποδοχή τους.
4
Ο7 Πατέρες =δειχναν µεγάλη Aποµονή
καί γάπη καί =καναν τά πάντα, γιά νά
προσεταιρισθο ν στήν πίστη τούς χωρισθέν-
τες πό τήν gκκλησία α7ρετικούς.
dτσι καί k Πατριάρχης Ε?στόχιος
παρακαλο σε καί νουθετο σε -πί Uκτώ
µ νες τούς Νεολαυρ.τες, πού ε0χαν χωριστε.
πό τήν Καθολική, (σ.σ. τήν Yρθόδοξη),
gκκλησία, καί µάλιστα µετά πό τόν
ναθεµατισµό τους πό τήν fγίαν Ε΄
Ο,κουµενικήν Σύνοδον, /που να-
θεµατίσθηκε kριγένης καί Θεόδωρος
Μοµψουεστίας καί 4 κακοδοξία περί
πρὁπάρξεως τ&ν ψυχ&ν καί περί
ποκαταστάσεως τ&ν πάντων. Κακοδοξίες
πού πρέσβευαν καί α τοί. Καί φο δέν
πείσθηκαν, διώχθηκαν πό τήν Λαύρα καί
-λευθερώθηκε 4 πόλη πό τήν λύµη, (σ.σ.
τόν µολυσµόν)!
Τό συµπέρασµα -κ τ ς ναγνώσεως
καί πό τόν βίον το @γίου Σάββα ε0ναι, /τι
/σοι µετανοο ν πραγµατικά καί ζητο ν νά
νωθο ν µέ τήν Mγία Καθολική gκκλησία,
γίνονται δεκτοί, -άν δέν Aπάρχει κάτι ?λλο
πού νά τούς κωλύει, καί Aπό τήν
πρὁπόθεση /τι θά διαφυλαχθο ν ο7
κανονικές διατάξεις.
"πάντως γάρ χρή τάς κανονικάς
διατάξεις φυλάττεσθαι"
Καί πάλιν, /µως, Jξετάζεται
JνδελεχHς, µετά πό αLτηση το
θεοφιλεστάτου -πισκόπου Σάρδεων
Ε θυµίου, Jάν καί πό ποιές πρὁποθέσεις
γίνονται δεκτοί α?τοί πού χειροτονήθηκαν
9πό αBρετικούς. Καί γι' α τό διαβάζονται
τά σχετικά πό τήν 7στορία το
ναγνώστου Θεοδώρου, στό 5ο βιβλίο περί
τWς 9ποδοχWς το8 @γίου ]νατολίου 9πό
τήν ∆΄ bγίαν ΟOκουµενικήν Σύνοδον.
^γιος ]νατόλιος =γινε µέν δεκτός
πό τήν ∆΄ Ο,κουµενικήν Σύνοδον, καί
µάλιστα =γινε πρόεδρος τ ς Συνόδου, παρά
τό γεγονός /τι ε0χε χειροτονηθε. Hς
πατριάρχης πό τόν α7ρετικό ∆ιόσκουρο,
παρόντος καί συλλειτουργο ντος µάλιστα
καί το Ε τυχο ς.
Ε0ναι πολύ σηµαντικό, /µως, νά
-ξετάσουµε καί νά ξιολογήσουµε τά
ποφασιστικ ς σηµασίας γεγονότα πό τήν
ζωή το @γίου ]νατολίου, γιά νά
κατανοήσουµε, γιατί =γινε ποδεκτός.
 C jγιος εiχε χειροτονηθεe 9πό τόν
^γιον Κύριλλον ]λεξανδρείας [ς διάκονος
καί εiχε διαπρέψει στήν Jν Kφέσu Γ΄
ΟOκουµενικήν Σύνοδον, πλήττοντας
θανάσιµα µέ τήν θεολογίαν του τόν
αBρετικόν Νεστόριον.
Συντάχθηκε 9µέσως µέ τό µέρος τHν
Xρθοδόξων τWς Κωνσταντινουπόλεως καί
9ποδείχθηκε ~ρθοδοξότατος, συνετός καί
µαχητής.3
Μάλιστα κατά τήν χειροτονίαν του k
^γιος ]νατόλιος ε0πε χαριεντιζόµενος πρός
τόν ∆ιόσκορον:
" που περιεπάτηκας 9γίακας". (!)
Α τά =γιναν /µως /λα, πρίν
φανερωθε. παρρησίm καί -ξαπλωθε. 4
αnρεσις το Μονοφυσιτισµο , καί µέχρι τότε
9κολουθο8σαν oλοι µέ ε?λάβεια τά µέχρι
τότε Oσχύοντα τWς Γ΄ ΟOκουµενικWς
Συνόδου καί τόν θεοφόρον πρόεδρόν της
Μέγαν Κύριλλον Πατριάρχην ]λεξαν-
δρείας στήν διδασκαλία τους, τόν kποeον
στήριξε κατά τήν Σύνοδον k ^γιος
]νατόλιος!
Σηµειώνεται στήν -κκλησιαστική
7στορία Θεοδώρου ναγνώστου, στό πέµπτο
βιβλίο, πού ναγνώστηκε στήν Ζ΄
Ο,κουµενικήν Σύνοδον /τι τά νωτέρω τά
ε0πε k ^γιος ]νατόλιος χαριέντως καί τό τί
θά γινόταν στό µέλλον τό 9γνοο8σε:
"χαριέντως 4φη τό µέλλον γάρ
@γνόει".4
Καί πάντως k ^γιος Iγινε δεκτός,
γιατί rταν πάντοτε καί κατά πάντα
~ρθοδοξότατος, rταν συνετός καί µαχητής,
yπως ε7δαµε, καί /πως σηµειώνει k ^γιος
Ταράσιος:
"ο#κ $ποθανο5νται τέκνα 2πέρ
πατέρων, $λλ' .καστος τW δίX
PµαρτίX $ποθανεQται καί τι κ το5
3
"Τ3ς ∆΄ ν Χαλκηδόνι Ο κουµενικ3ς Συνόδου
προεξάρχων : \νατόλιος, συµµετεχόντων 630
\ρχιερέων, κατηύθυνε τάς ργασίας καί 'πέτυχε
τήν καταδίκην το" Ε5τυχο"ς καί τήν )ναγνώρισιν
το" )συγχύτου τ ν δύο φύσεων το" Χριστο"
)διαιρέτως συνηνωµένων, _ς καί διά κανόνων 30
διατύπωσιν τ3ς κκλησιαστικ3ς ε#ταξίας". Ράλλη
καί ΠοτλW, Σύνταγµα ..., Β΄σελ. 216 κ. ξ.
4
Πρακτικά, σελ. 718
5
Θεο5 στιν 9 χειροτονία (το bγίου
]νατολίου)."
Τό oτι 9ναθεµατίζονταν οB αBρετικοί
συνεχHς καί µεγαλοφώνως καί µάλιστα
µέσα στούς Bερούς ναούς καί πρίν α?τό τό
kρίσει ρητά c bγία Ζ΄ ΟOκουµενική
Σύνοδος στό Συνοδικό της, /πως θά δο µε
στή συνέχεια, φαίνεται καί στό
παρατιθέµενο κείµενο πό τόν βίο το
bγίου Σάββα το8 6γιασµένου!5
C jγιος Σάββας k cγιασµένος καί k
jγιος Θεοδόσιος k Κοινοβιάρχης µαζί µέ
τόν 9ρχιεπίσκοπον τHν hεροσολύµων
dωάννην, πού χειροτονήθηκε -πίσκοπος καί
-γκαταστάθηκε στά sεροσόλυµα πό τόν
α τοκράτορα 8ναστάσιο, µέ σκοπό νά
ποκαταστήσει τήν κοινωνία µέ τόν δυσεβ
Σεβ ρο,6 µάζεψαν στά hεροσύλυµα µεγάλο
πλWθος, δέκα χιλιάδες µοναχHν περίπου,
µαζί µέ πολλούς cγουµένους, καί
9ναθεµάτιζαν τόν ΣεβWρο καί τούς
Μονοφυσίτες, πού δέν δέχονταν τίς
ποφάσεις τ ς ∆΄ Ο,κουµενικ ς Συνόδου.
δυσεβής Σεβ ρος Rταν =ξαρχος τ&ν
8κεφάλων καί συνέχεε τήν φύσιν µέ τήν
Aπόστασιν, καί ποµένως βλασφηµο σε ε,ς
α τήν τήν προσκυνητήν καί kµοούσιον
@γίαν Τριάδα:
"τήν Pγίαν καί προσκυνητήν καί
&µοούσιον Τριάδα τ0ν θείων
2ποστάσεων, Τριάδα φύσεων καί
θεοτήτων καί Θεόν λέγειν
τετόλµηκε."
Σηµαντική ε0ναι καί 4 ναφορά στήν
χειροτονία το Xωάννη Hς ρχιεπισκόπου
5
" 'ν 9γίοις πατήρ Cµ ν Σάββας, $νελθών ν τW
PγίX πόλει, µετά τ0ν 8λλων τ3ς ρήµου 9γουµένων...
τό δέ πλ3θος τ0ν µοναχ0ν πάντοθεν συνάξας,
4µπροσθεν το5 Pγίου κρανίου, µετά τ0ν
aεροσολυµιτ0ν 4κραζον λέγοντες $νάθεµα Σεβήρb
καί τοQς κοινωνο5σιν α#τJ παρόντων 4τι καί
$κουόντων τ0ν τε µαγιστριαν0ν, καί $ρχόντων, καί
στρατιωτ0ν 2πό το5 βασιλέως $ποσταλέντων."
Πρακτικά, σελ. 239 (739).
6
Σεβ ρος Rταν Fδη πατριάρχης τ ς 8ντιόχειας καί
Aποστηριζόµενος πό τόν βασιλεα, -δίωξε τούς
Yρθοδόξους στά sεροσόλυµα, πού δέν τόν δέχονταν
σέ κοινωνία.
sεροσολύµων, πο.ος, -πίσης, µέσως
µεταστράφηκε στήν Yρθοδοξία!
gν&, λοιπόν, ρχιεπίσκοπος
Xωάννης Hς πατριάρχης sεροσολύµων ε0χε
χειροτονηθε., µέ σκοπό νά µεταστρέψει τόν
λαόν καί τόν µέχρι τότε νόµιµον καί
Uρθόδοξον ρχιεπίσκοπον sεροσολύµων
uλίαν στήν πίστη τ&ν Μονοφυσιτ&ν, λλά
καί νά ποκαταστήσει τήν κοινωνία µέ τόν
α7ρετικόν Σεβ ρον, α?τός, (σ.σ.
ρχιεπίσκοπος Xωάννης), πείσθηκε 9πό τόν
jγιον Σάββα καί τούς πολοίπους Πατέρες
τWς Jρήµου, νά µή δεχθεe νά κοινωνήσει µέ
τόν ΣεβWρον, 9λλά νά προτιµήσει νά
κινδυνεύσει πέρ τHν δογµάτων τWς
Χαλκηδόνος!
Πρ γµα τό πο.ο καί =κανε!
Γιά τόν λόγο α τό συνελήφθη καί
-νεκλείσθη στή φυλακή.
8πό -κε., µέ ε λογηµένη πρόφαση
βγ κε, καί στή συνέχεια µαζί µέ τούς bγίους
Σάββαν καί Θεοδόσιον καί τά πλήθη τHν
µοναχHν συνήχθησαν στήν µεγάλη
Kκκλησία το8 @γίου Πρωτοµάρτυρος
Στεφάνου, στήν Γεθσηµανή, καί
ρχιεπίσκοπος Xωάννης, =χοντας µαζί του
τούς Mγίους, 9νέβηκε στόν €µβωνα καί
9µελητί, καί οB τρεeς Jκ συµφώνου,
9ναθεµάτισαν τόν Νεστόριον καί τόν
Ε?τυχW, τόν ΣεβWρον καί τόν Σωτήριχον
τόν Καισαρείας Καππαδοκίας, καί πάντα,
τόν µή δεχόµενον τήν ∆΄ Σύνοδον τWς
Χαλκηδόνος.
C λαός το8 Θεο8 Jπί πολλές •ρες
Iκραζε:
"τούς α%ρετικούς )ναθεµάτισον, καί
τήν Σύνοδον (τ ς Χαλκηδόνος)
βεβαίωσον."
∆ιαπιστώνουµε, ποµένως, /τι ναί
µέν χειροτονήθηκε καί k 9ρχιεπίσκοπος
dωάννης, µέ σκοπό νά ποκαταστήσει τήν
κοινωνία µέ τόν δυσεβ Σεβ ρο καί νά
ναθεµατίσει τήν Σύνοδο τ ς Χαλκηδόνος,
λλά προτιµάει νά πάθει γιά τήν
Yρθοδοξία καί νά φυλακισθε.. Μέ
ε λογηµένη πρόφαση στή συνέχεια βγ κε
πό τήν φυλακή, γιά νά συνάξει τόν λαόν
το Θεο καί τά πλήθη τ&ν µοναχ&ν, µαζί
µέ τόν jγιο Σάββα καί τόν jγιο Θεοδόσιο,
µέ τούς ποίους Rταν σέ συµφωνία, καί
ναθεµατίζει τούς α7ρετικούς πό τόν
?µβωνα, παρόντων µάλιστα τ&ν ρχόντων
καί το δο κα vπατίου, πού ?λλα
6
περίµεναν καί ?λλα ε0δαν =κπληκτοι νά
-ξελίσσονται µπροστά στά µάτια τους!
Γιά τόν λόγο, λοιπόν, α τόν καί
κάτω πό τίς συγκλονιστικές α τές
µαρτυρίες, πού εiναι 9ποφασιστικές καί
καταλυτικές γιά τό προκείµενο ζήτηµα καί
γιά τέτοιους πάλιν 9γωνιστές καί 9θλητές
τWς πίστεως λέγει k wγιος Ταράσιος, oτι
α?τοί πού χειροτονήθηκαν 9πό αBρετικούς,
oπως k 9ρχιεπίσκοπος dωάννης, γίνονται
δεκτοί:
"Ταράσιος : Pγιώτατος πατριάρχης
ε-πε. τήν $κρόασιν ποιησάµεθα τ0ν
πατρικ0ν7 νταλµάτων. τί οdν δεQ;
δέχεσθαι τούς ξ α?ρετικ0ν
χειροτονηθέντας;
O Pγία σύνοδος ε-πεν. ναί δέσποτα
fκροασάµεθα, καί δέον δέχεσθαι."
Στό σηµε.ο α τό Aπερτονίζεται
-σφαλµένα πό κάποιους, /τι γενικ&ς =χουν
-νεργ τήν 7ερωσύνην ο7 α7ρετικοί, διότι ο7
περισσότεροι πό τούς συγκροτήσαντες τήν
ΣΤ΄ bγίαν ΟOκουµενικήν Σύνοδον ε0χαν
χειροτονηθε. πό τόν Σέργιον, τόν Π ρρον,
τόν Πα λον καί τόν Πέτρον. Ο7 α7ρετικοί
α τοί Μονοθελ τες λληλοδιαδόχως
-ξελέγησαν Hς πατριάρχες τ ς
Κωνσταντινουπόλεως. Καί πό τόν
τελευτα.ον α7ρετικόν Μονοθελήτην
πατριάρχην Πέτρον, µέχρι τήν Tκτην
Σύνοδον, (σ.σ. @γίαν ΣΤ΄ ΟOκουµενικήν),
δέν ε0χαν περάσει περισσότερα πό
δεκαπέντε χρόνια. Καί ο7 -ν τw µεταξύ
χρόνx γενόµενοι ρχιερε.ς το θρόνου τ ς
Κωνσταντινουπόλεως, Θωµ ς, Xωάννης
καί Κωνσταντ.νος =γιναν ρχιερε.ς στόν
προδηλωθέντα χρόνον τ&ν µνηµονευθέντων
α7ρετικ&ν καί δέν ποδοκιµάσθηκαν, (σ.σ.
/ταν προφαν&ς προσ λθαν µετανοο ντες
στήν Yρθοδοξία) γιά πεν ντα χρόνια
διήρκεσε 4 αnρεση τ&ν Μονοθελητ&ν. 8λλά
ο7 Πατέρες τ ς ΣΤ΄ Ο,κουµενικ ς Συνόδου
τούς τέσσερις α7ρετικούς Μονοθελ τες να-
θεµάτισαν, παρά τό γεγονός /τι ο7
περισσότεροι πό α τούς Rσαν χειροτονία
τους!
7
Πρακτικά, σελ. (240), 740.
 "O Pγία Σύνοδος ε-πε. πρόδηλον
το5το. ΚωνσταντQνος : :σιώτατος
πίσκοπος Κωνσταντίας τ3ς Κύπρου
ε-πεν $ποδέδεικται ?καν0ς τι-
µιώτατοι $δελφοί καί περί τούτου,
τι ο? ξ α?ρετικ0ν προερχόµενοι
δεκτοί ε σιν".
Ε0ναι ποδεκτοί /σοι χειροτο-
νήθηκαν πό α7ρετικούς, κάτω πό τίς
πρὁποθέσεις πού ναφέρθηκαν, καί Oχι
κρίτως, λλά φο δηλώσουν τήν
=µπρακτη µετάνοιά τους, συντάξουν
ναθεµατιστικούς λιβέλλους, καί ζητήσουν
νά νωθο ν µέ τήν Καθολικήν gκκλησίαν.
Καί πάλιν δέν γίνονται δεκτοί /λοι. gκτός
πό τούς πρωτάρχας καί διδασκάλους τ ς
α7ρέσεως δέν γίνονται δεκτοί καί /σοι
-πίτηδες πευθυνθο ν σέ α7ρετικούς
-πισκόπους καί ζητήσουν νά λάβουν τήν
χειροτονία πό α τούς!
"'άν δέ τις 'πίτιδες πρός α%ρετικόν
προσχωρήσF καί λάβF χειροτονίαν,
Gδεκτος Hστω".8
Ο7 µοναχοί ε0χαν φέρει σχετικά µέ τό
θέµα α τό µαζί τους καί τήν -πιστολή το
Μεγάλου Βασιλείου πρός Νικοπολίτας, καί
παρακάλεσαν νά ναγνωσθε..
Στή συνέχεια διαβάστηκε πό τήν
-πιστολή το bγίου Βασιλείου τό σχετικό
πόσπασµα. C Μέγας Bεράρχης ε0ναι
καταπέλτης:
"Κατά τήν κρίση µου", τονίζει k
θεeος Πατήρ Βασίλειος, "δέν εJναι δυνατόν
νά συναριθµήσει στούς %ερεKς το" Χριστο",
α5τόν πού χειροτονήθηκε )πό βέβηλες
(α%ρετικές) χεKρες 'πί καταλύσει τNς
πίστεως". Καί -ν προκειµένx συµφωνε. καί
k jγιος Ταράσιος!
"κGγώ )ποτρέποµαι τούς διά
τοιαύτην α τίαν, 0τοι τNς πίστεως
κατάλυσιν, κεχειροτονηµένους καί
µάλιστα Oρθοδόξων 'πισκόπων
παρόντων, Pφ' Rν @δύναντο
8
Πρακτικά, σελ. 740 (240).
7
χειροτονεKσθαι." "οSτω γάρ 'στιν C
πατερική εTνοια."
Κάτω πό α τήν τήν πρὁπόθεση
ε0ναι δυνατόν, νά γίνουν δεκτοί κάποιοι
-πίσκοποι, καί πό τόν ^γιον Ταράσιον,
δηλ. πό τήν πρὁπόθεση oτι δέν
χειροτονήθηκε κάποιος 9πό αBρετικούς
πού Iχουν καταλύσει JντελHς τήν πίστη,
Jπίτηδες προσερχόµενος πρός α?τούς γιά
νά λάβει χειροτονίαν!
Καί Aπό τό πρίσµα α τό
ξιολογε.ται καί c {ρώτηση το @γίου
Ταρασίου:
-Τί πρέπει νά γίνει, oταν 9ποφανθεe
Σύνοδος γιά τήν αMρεση καί ~ρθοδοξήσει
kµονοο8σα c Kκκλησία;
"'άν δέ συνοδική 'κφώνησις γένηται
καί Uµόνοια τ ν 'κκλησι ν 'πί
Oρθοδοξία;"
Τότε, α τός πού τολµ νά
χειροτονηθε. πό τούς βέβηλους α7ρετικούς,
(σ.σ. γιατί τότε, προφανHς Aπάρχει καί
9ποδεικνύεται c γνώση καί k δόλος το8
χειροτονουµένου), α τός Aποπίπτει στήν
καθαίρεση, κατά τόν ^γιον Ταράσιον!
Kκεeνος, λοιπόν, πού χειροτονήθη-
κε 9πό αBρετικούς
-Jπί καταλύσει τWς πίστεως, κατά τόν
Ο?ρανοφάντορα, πρός τόν kποeον
συµφώνησε καί k ^γιος Ταράσιος, oπως
ε7δαµε πιό πάνω, καί
-Jκεeνος πού προσέφυγε καί χειροτονήθηκε
9πό αBρετικούς, JνH πWρχαν Xρθόδοξοι
Jπίσκοποι παρόντες,
- ποπίπτει στήν καθαίρεση!
Πάντως, πωσδήποτε, δύσκολη Rταν
4 ποδοχή τ&ν χειροτονηθέντων Aπό τ&ν
α7ρετικ&ν, γιατί θά Iπρεπε νά ποβληθο8ν
στήν δοκιµασία καί νά ποστο8ν τήν
βάσανο, πού φίσταντο oλοι οB
προσερχόµενοι στήν Xρθοδοξία καί εiχαν
χειροτονηθεe 9πό αBρετικούς, /ταν
συνεκαλε.το Ο,κουµενική Σύνοδος καί
τελικά κυριαρχο σε 4 µόνοια καί 4 Ο,κουµενικές Συνόδους -πί Μεγάλου
Uρθόδοξη διδασκαλία!9 Φωτίου καί @γίου Γρηγορίου Παλαµ
Παπικούς καί τούς βλασφήµους
Σέ καµµία περίπτωση, βέβαια, δέν Προτεστάντες!
γίνονται ποδεκτοί, /σοι χειροτονήθηκαν
πό α7ρετικούς, παρχόντων Xρθοδόξων <ποιος προσφεύγει σ' α τούς, γιά
Kπισκόπων, Jάν οB χειροτονούµενοι νά χειροτονηθε., δέν ε0ναι δυνατόν νά γίνει
Jπίτηδες προσWλθαν στούς αBρετικούς γιά ποδεκτός Hς Yρθόδοξος -πίσκοπος F
νά λάβουν χειροτονίαν! πρεσβύτερος.

<πως συµβαίνει καί σήµερα,

παρχόντων πολλHν Xρθοδόξων Jπι-
σκόπων, πού διατηρο8ν 9παρασάλευτον
τήν πίστιν καί τήν @γίαν Παράδοσιν τWς
Kκκλησίας, Oντας διάδοχοι τ&ν bγίων
]ποστόλων, καί καταλυοµένης τWς
πίστεως 9πό τούς ΟOκουµενιστές, πού
ταυτίζονται συµπροσευχητικά καί
λειτουργικά µέ τούς ντιθέους Ε,δωλο-
λάτρες, τούς Μάγους, τούς gρυθρόδερµους,
τούς Μωαµεθανούς, τούς Βουδιστές, τούς
yβραίους καί τούς προκαταδικασθέντες
πό τήν ∆΄, τήν Ε΄ καί τήν ΣΤ΄
Ο,κουµενικήν Σύνοδον Μονοφυσίτες καί
τούς προκαταδικασθέντες πό τήν Η΄ καί Θ΄

9
Πρακτικά, σελ. 741, (241).
"Ταράσιος : Pγιώτατος πατριάρχης ε-πεν ο#κ
4φησεν : πατήρ $δέκτους ε-ναι. $λλά µήπως βίαν
2ποµένειν τούς βουλοµένους Vνωθ3ναι τJ κλήρb τ0ν
;ρθοδόξων. καί γάρ _ς $ληθ0ς ο#κ 4ξω $νάγκης καί 6 θέωση [ς σκοπός το8 9νθρώπου
δυσχερείας το5το γενήσεται. µως οdν : θεσπέσιος
πατήρ κατά τόν καιρόν κεQνον, πλείστων Bντων
µέσα 9πό τά µυστήρια τWς Μίας,
;ρθοδόξων πισκόπων, $πηγόρευσε τοQς τροφίµοις @γίας ΚαθολικWς καί ]ποστολικWς
τ3ς κκλησίας τW τ0ν \ρειαν0ν χεριροτονίX Kκκλησίας, κατά τόν ^γιο Γρηγόριο
κεχρ3σθαι. ο#δεµία γάρ προσ3ν $πολογία. τι δέ τόν Παλαµ
το5το $ληθές, ο#κ $γνοο5ντες τήν γνώµην το5
πατρός ο? µετ' κεQνον τ3ς κκλησίας διάδοχοι, τούς Στ{ν Yρθόδοξη gκκλησία το
2πέρ α?ρετικ0ν χειροτονηθέντας, ε-τα βελτιωθέντας Χριστο µας µπορεe k €νθρωπος ν† πετύχει
δέξαντο, _ς µεµαθηκαµεν διά τ0ν τ‡ν θέωση, -πειδ{ 4 Χάρις το Θεο ,
προαναγνωσθέντων. πανταχο5 γάρ ο? πατέρες σύµφωνα µ| τ{ν διδασκαλία τ ς fγίας
$λλήλοις σύµφωνοι ε σιν, ναντίωσις δέ ο#δεµία Γραφ ς κα} τ&ν Πατέρων τ ς gκκλησίας,
.νεκεν α#τοQς $λλ' ναντιο5νται α#τοQς ο% τούς ε0ναι ?κτιστος. C Θε`ς δ|ν ε0ναι µόνο
ο κονοµίας καί τούς σκοπούς α5τ ν µή ο σία, /πως νοµίζουν ο7 ∆υτικοί, λλ~ εiναι
'πιστάµενοι."!!! Στό σηµε.ο α τό φαίνεται ξεκάθαρα καf Jνέργεια. g~ν Θε•ς Rταν µόνο ο σία,
/τι µέ πολλή µεγάλη οOκονοµία Iγιναν δεκτοί οB δ|ν θ~ µπορούσαµε ν~ νωθο µε, ν~
πό αBρετικHν χειροτονηµένοι, /πως τονίζει καί
µέγας ρµηνευτής τ&ν Κανόνων ^γιος Νικόδηµος k κοινωνήσουµε µαζί Του, διότι 4 ο σία το
bγιορείτης καί /πως ε0δαµε πιό πάνω! Γιατί k 8ος Θεο ε0ναι φοβερ{ κα} πρόσιτη στ•ν
κανών τWς Α΄ ΟOκουµενικWς Συνόδου προβλέπει /τι ?νθρωπο, κατ~ τ• «ο# γhρ µi δ3 8νθρωπος
ο7 -ξ α7ρετικ&ν προερχόµενοι θά πρέπει, γιά νά τj πρόσωπόν µου καk ζήσεται» (gξ. λγ€, 20).
γίνουν δεκτοί, νά χειροτονο νται „ το…λάχιστον νά
χειροθετο8νται, oπως {ρµήνευσεν οOκονοµικά k
jγιος Ταράσιος τήν χειροτονίαν, γιά νά ε,ρηνεύσει 4
gκκλησία πό τήν λυσσώδη Ε,κονοµαχίαν!

8
 •ς ναφέρουµε Tνα κάπως σχετικ•
παράδειγµα π• τ~ νθρώπινα. •ν
πιάσουµε Tνα 4λεκτρικ• καλώδιο γυµνό, θ~
πεθάνουµε. <ταν /µως νώσουµε µία λάµπα
στ• καλώδιο, φωτιζόµαστε. Τ{ν -νέργεια
το ‚λεκτρικο ρεύµατος τ{ν βλέπουµε, τ{ν
χαιρόµαστε, µ ς βοηθε.. Τ{ν ο σία του δ|ν
µπορο µε ν~ τ{ν πιάσουµε. Κάτι παρόµοιο,
ƒς µ ς -πιτραπε. ν~ πο µε, συµβαίνει κα} µ|
τ{ν ?κτιστο -νέργεια το Θεο .
g~ν θ~ µπορούσαµε ν~ νωθο µε µ|
τ{ν ο σία το Θεο , θ~ γινόµασταν κα}
-µε.ς κατ„ ο σίαν θεοί. ∆ηλαδή, /λα θ~
γινόντουσαν θεοί, θ~ Aπ ρχε µία σύγχυση,
κα} τίποτε δ|ν θ~ Rταν ο σιαστικ~ θεός.
<,τι πιστεύουν, µ| λίγα λόγια, στ}ς
νατολικ|ς θρησκε.ες, π.χ. στ•ν Xνδουισµό,
/που θε•ς δ|ν ε0ναι προσωπικ{ Vπαρξις,
λλ~ συγκεχυµένη δύναµις σκορπισµένη σ„
/λον τ•ν κόσµο, κα} στο…ς νθρώπους κα}
στ~ ζ&α κα} στ~ πράγµατα (Πανθἐσµός).
g~ν πάλι Θε•ς ε0χε µόνο τ{ν
µέθεκτη θεία ο σία χωρ}ς τ}ς -νέργειές
Του, θ~ παρέµενε Tνας θε•ς α τάρκης,
κλεισµένος στ•ν αυτό του, κοινώνητος
στ~ πλάσµατά του.
C Θεός, κατ† τ‡ν ~ρθόδοξη
θεολογικ‡ θεώρηση εiναι Μον†ς Jν Τριάδι
καf Τρι†ς Jν Μονάδι. <πως διδάκουν
χαρακτηριστικ~ k jγιος Μάξιµος k
Cµολογητ‡ς καf k jγιος ∆ιονύσιος k
]ρεοπαγίτης κα} ?λλοι ‡γιοι Πατέρες,
Θε•ς -µφορε.ται π• µία Mγία γάπη, Tνα
‡γιο =ρωτα γι~ τ~ πλάσµατά Του. 8π•
α τ{ν τ{ν ?πειρη κα} -κστατικ{ γάπη Του
-ξέρχεται π• τ•ν yαυτό του κα} ζητε. ν~
νωθε. µαζί τους. Το το -κφράζεται κα}
πραγµατοποιε.ται µ| τ{ν -νέργειά του, ˆ
καλύτερα µ| τ}ς -νέργειές Του.
Μ| τ}ς ?κτιστες α τ|ς -νέργειές Του
Θε•ς δηµιούργησε τ•ν κόσµο κα} συνεχίζει
ν~ τ•ν συντηρε.. ∆ίδει ο σία κα} Aπόσταση
στ•ν κόσµο µας µ| τ}ς ο σιοποιητικ|ς
-νέργειές Του. Ε0ναι παρ‰ν στ{ν φύση κα}
συντηρε. τ• σύµπαν µε τ}ς συντηρητικ|ς
-νέργειές Του. Φωτίζει τ•ν ?νθρωπο µ| τ}ς
φωτιστικές του -νέργειες. Τ•ν Mγιάζει µ| τ}ς
Mγιαστικ|ς -νέργειες. Τ•ν θεώνει, τέλος µ|
τ}ς θεοτικ|ς -νέργειές του. Pρα µ| τ}ς
9
?κτιστες -νέργειές Του ‡γιος Θε•ς µπαίνει
στ{ν φύση, στ•ν κόσµο, στ{ν 7στορία, στ{
ζω{ τ&ν νθρώπων.
Ο7 -νέργειες το Θεο ε0ναι θε.ες
-νέργειες. Ε0ναι κι α τ|ς Θε•ς χωρ}ς ν~ ε0ναι
4 ο σία Του. Ε0ναι Θε•ς κα} γι„ α τ•
θεώνουν τ•ν ?νθρωπο. g~ν ο7 -νέργειες το
Θεο δ|ν Rσαν θε.ες, ?κτιστες -νέργειες,
τότε δ|ν θ~ Rσαν Θεός, δ|ν θ~ µπορο σαν
ν~ µ ς θεώσουν, ν~ µ ς νώσουν µ| τ•ν Θεό.
Θ~ Aπ ρχε µία γεφύρωτη πόσταση
µεταξ… Θεο κα} νθρώπων. Μ| τ• ν~ =χει
/µως Θε•ς θε.ες -νέργειες κα} µ| τ}ς
-νέργειες α τ|ς ν~ νώνεται µαζί µας,
µπορο µε ν~ κοινωνο µε µαζί του κα} ν~
νωνόµαστε µ| τ{ν Χάρι του, χωρ}ς ν~
ταυτιζόµαστε µ| τ•ν Θεό, /πως θ~ γινόταν
ƒν νωνόµασταν µ| τ{ν ο σία Του.
yνωνόµαστε, λοιπ•ν, µ| τ•ν Θε• δι~
τ&ν κτίστων θείων -νεργει&ν Του κι Oχι
δι~ τ ς φύσεώς Του. Α τ• ε0ναι τ• µυστήριο
τ ς Yρθοδόξου Πίστεως κα} ζω ς µας.
Α τ• δ|ν µπορο ν ν~ τ• δεχθο ν ο7
∆υτικο} α7ρετικοί, Παπικοί καί Προ-
τεστάντες.
gπειδ{ ε0ναι Uρθολογιστές, δ|ν
κάνουν διάκριση µεταξ… ο σίας κα}
-νέργειας το Θεο , κα} λένε /τι Θε•ς
ε0ναι µόνον ο σία. Γι„ α τ• κα} δ|ν µπορο ν
ν~ µιλο ν περ} θεώσεως το νθρώπου.
∆ιότι π&ς θ~ θεωθε. κατ„ α το…ς
?νθρωπος, φο δ|ν δέχονται ?κτιστες
λλ~ κτιστ|ς τ}ς θε.ες -νέργειες; Κα} π&ς
µπορε. κάτι κτιστό, δηλαδ{ =ξω π• τ•ν
Lδιο τ•ν Θεό, ν~ θεώσει τ•ν κτιστ•
?νθρωπο;
Γι~ ν~ µ{ πέσουν στ•ν πανθἐσµ• δ|ν
µιλο ν καθόλου γι~ θέωση. Κα} ποιός τότε
ποµένει γι' α το…ς Hς σκοπ•ς τ ς ζω ς το
νθρώπου; fπλ&ς µι~ ‚θικ{ καλυτέρευσις.
8φο δηλαδ{ ?νθρωπος δ|ν µπορε. ν~
θεωθε. µ| τ{ν θεία Χάρι, τ}ς θε.ες -νέργειες,
τί σκοπ• =χει 4 ζωή του; fπλ&ς ν~ γίνη
‚θικ~ καλύτερος. 8λλ~ 4 ‚θικ{
τελειοποίηση ε0ναι πολ… λίγο γι~ τ•ν
?νθρωπο. ∆|ν µ ς ρκε. ν~ γίνουµε Mπλ&ς
καλύτεροι π• πρίν, ν~ κάνουµε ‚θικ|ς
πράξεις. gµε.ς Hς τελικ• στόχο µας =χουµε
ν~ νωθο µε µ| τ•ν ‡γιο Θεό. Α τ•ς ε0ναι
σκοπ•ς τ ς δηµιουργίας το σύµπαντος.
Α τ• θέλουµε. Α τ{ ε0ναι 4 χαρά µας, 4
ε τυχία µας, 4 λοκλήρωσή µας.
6 ψυχ{ το κατ„ ε,κόνα κα} καθ„
µοίωσιν Θεο πλασθέντος νθρώπου
λαχταρ τ•ν Θεό, ποθε. τ{ν Tνωση µαζί
Του. <σο ‚θικός, /σο καλ•ς κι ƒν ε0ναι
?νθρωπος, /σες καλ|ς πράξεις κι ƒν κάνει,
ƒν δ|ν συναντήσει τ•ν Θεό, ƒν δ|ν νωθε.
µαζί Του, δ|ν ναπαύεται!
∆ιότι Lδιος ‡γιος Θε•ς =βαλε
µέσα του α τ{ν τ{ν Mγία δίψα, τ•ν θε.ο
=ρωτα, τ•ν πόθο γι~ τ{ν Tνωση µαζί Του,
τ{ν θέωση. dχει τ{ν -ρωτικ{ δύναµη µέσα
του, πο… λαµβάνει π• τ•ν ∆ηµιουργό του,
γι~ ν~ γαπ ληθινά, δυνατ~ νιδιοτελ&ς,
/πως ‡γιος ∆ηµιουργός του -ρωτεύεται
τ•ν κόσµο Του, τ~ πλάσµατά Του. Ν~
-ρωτεύεται µ| τ{ν Mγία α τ{ -ρωτικ{ φορ~
κα} γαπητικ{ δύναµη τ•ν Θεό. •ν δ|ν ε0χε
?νθρωπος τ{ν ε,κόνα το Θεο µέσα του,
δ|ν θ~ µπορο σε ν~ ναζητε. τ• πρωτότυπό
της. καθένας µας εLµαστε ε,κόνα το
Θεο , κα} Θε•ς ε0ναι τ• πρωτότυπο. 6
ε,κόνα ζητε. τ• πρωτότυπο, κα} µόνο /ταν
τ• βρε. ναπαύεται σ„ α τό.
Τ•ν Ι∆€ α,ώνα =γινε µία µεγάλη
ναταραχ{ στ{ν gκκλησία, τ{ν ποία
προκάλεσε Tνας ∆υτικ•ς µοναχός,
Βαρλαάµ. Pκουσε α τ•ς /τι ο7 Mγιορε.τες
µοναχο} µιλο σαν περ} θεώσεως.
Πληροφορήθηκε /τι γίνονται ?ξιοι
µετ~ π• πολ… γ&να, κάθαρση π• τ~
πάθη κα} πολλ{ προσευχή, ν~ νωθο ν µ|
τ•ν Θεό, ν~ λάβουν -µπειρία το Θεο , ν~
δο ν τ•ν Θεό. Pκουσε /τι =βλεπαν τ•
?κτιστο φ&ς, τ• πο.ο ε0δαν ο7 ‡γιοι
8πόστολοι κατ~ τ{ν Μεταµόρφωση το8
ΣωτWρος Χριστο8 στ` yρος Θαβώρ.
dχοντας /µως Βαρλα~µ τ• δυτικό,
α7ρετικό, Uρθολογιστικ• πνε µα δυνα-
το σε ν~ ντιληφθε. τ{ν γνησιότητα α τ&ν
τ&ν θείων -µπειρι&ν τ&ν ταπειν&ν
µοναχ&ν, κι =τσι ?ρχισε ν~ κατηγορε. το…ς
Mγιορε.τες Hς τάχα πλανεµένους, α7ρετικο…ς
κα} ε,δωλολάτρες. dλεγε δηλαδ{ /τι ε0ναι
δύνατο ν~ βλέπει κανε}ς τ{ν Χάρι το
10
Θεο , -πειδ{ δ|ν γνώριζε τίποτε περ}
διακρίσεως ο σίας κα} κτίστου -νέργειας
στ•ν Θεό.
Τότε 4 Χάρις το Θεο νέδειξε Tνα
µεγάλο κα} φωτισµένο διδάσκαλο τWς
Kκκλησίας µας, τ`ν bγιορείτη Γρηγόριο
τ`ν Παλαµ , ]ρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης.
Α τ•ς µ| πολλ{ σοφία κα} φώτιση
π• τ•ν Θεό, λλ~ κα} π• προσωπική του
-µπειρία, ε0πε κα} =γραψε πολλ~ κα} δίδαξε,
σύµφωνα κα} µ| τ}ς ‡γιες Γραφ|ς κα} τ{ν
sερ~ Παράδοση τ ς gκκλησίας µας, /τι
εiναι €κτιστο τ` φHς τWς Χάριτος το8
Θεο8, εiναι θεία Jνέργεια.
<τι, Oντως, βλέπουν τ• φ&ς α τ• ο7
θεωµένοι ?νθρωποι Hς νώτατη, Vψιστη
-µπειρία τ ς θεώσεως, κα} βλέπονται µέσα
στ• φ&ς α τ• το Θεο . Α τ• ε0ναι 4 δόξα
το Θεο , 4 λαµπρότης Του, τ• Θαβώρειο
φ&ς, τ• φ&ς τ ς 8ναστάσεως το Χριστο
κα} τ ς Πεντηκοστ ς, κα} 4 φωτειν{ νεφέλη
τ ς Παλαι ς ∆ιαθήκης. Πραγµατικ• ?κτιστο
φ&ς Θεο κι Oχι συµβολικό, /πως πλανεµένα
νόµιζε Βαρλα~µ κα} ο7 /µοιοί του.
Στ{ συνέχεια, /λη 4 gκκλησία µ|
τρε.ς µεγάλες Συνόδους στ{ν Κων-
σταντινούπολη, δικαίωσε τ`ν jγιο
Γρηγόριο τ`ν Παλαµ κα} κήρυξε π‰ς c Jν
ΧριστZ ζω‡ δ|ν ε0ναι Mπλ&ς ‚θικοποίησις
το νθρώπου λλ~ θέωσις, ποˆ σηµαίνει
συµµετοχ‡ στ‡ν δόξα το8 Θεο8, θέα το8
Θεο8, τWς Χάριτός Του, το8 9κτίστου
φωτός Του.
Xφείλουµε µεγάλη ε?γνωµοσύνη
στ`ν jγιο Γρηγόριο τ`ν Παλαµ , διότι µ|
τ{ν φώτιση πο… =λαβε π• τ•ν Θεό, µ| τ{ν
-µπειρία κα} τήν θεολογία του µ ς
παρέδωσε διδασκαλία κα} α,ώνια πε.ρα τ ς
gκκλησίας σχετικ~ µ| τ{ν θέωση το
νθρώπου.
Uρθόδοξος Χριστιαν•ς δ|ν ε0ναι
Χριστιαν•ς, -πειδ{ µπορε. Mπλ&ς ν~ µιλε.
γι~ τ•ν Θεό! Ε0ναι Χριστιαν•ς διότι µπορε.
ν~ =χει -µπειρία το Θεο . Κι /πως, /ταν
γαπ ς πραγµατικ~ Tνα πρόσωπο κα}
συνοµιλε.ς µαζί του, τ• α,σθάνεσαι, τ•
χαίρεσαι, =τσι συµβαίνει κα} στ{ν κοινωνία
το νθρώπου µ| τ•ν Θεό. ∆|ν Aπάρχει µία
-ξωτερικ{ Mπλ&ς σχέση, λλ~ µυστικ{
Tνωσις Θεο κα} νθρώπου -ν fγίx
Πνεύµατι.
Μέχρι σήµερα ο7 ∆υτικο} θεωρο ν
κτιστ{ τ{ν θεία Χάρι, τ{ν -νέργεια το
Θεο . ∆|ν ε0ναι µόνο τ• filioque, τ• πρωτε.ο
-ξουσίας κα} τ• " λάθητο" το πάπα, π•
τ}ς βασικ|ς διαφορ|ς µεταξ… τ ς Yρθοδόξου
gκκλησίας κα} τ ς νεκρ ς Παπικ ς
παρασυναγωγ ς. Ε0ναι αnρεση νά µή
δέχεσαι τίς ?κτιστες -νέργειες το Θεο .
∆ιότι ποι•ς θ~ Jνεργήσει τ{ν θέωση, ƒν 4
θεία Χάρις ε0ναι κτίσµα κι Oχι ?κτιστη
-νέργεια το Παναγίου Πνεύµατος;
]γαπηµένε µου Σεραφείµ,
φίλε του Χριστο κα} πιστόν τέκνον
τ ς vπεραγίας ∆εσποίνης 4µ&ν
Θεοτόκου !
Χα.ρε -ν Κυρίx Xησο Χριστw
πάντοτε!
Σ ς περιµένουµε /λους Σας µ|
,διαίτερη κα} περίγραπτη χαρ~ τ}ς 4µέρες
το Παναγίου Πάσχα, καθότι, ,διαίτερα
σήµερα, δελφ•ς Aπ• δελφο βοηθούµενος
Hς πόλις Uχυρά! Πόσον µ λλον, /ταν
βρίσκεται υ7•ς κα} 4 θυγατέρα µετ~
µητρός, πατρ•ς κα} γαπηµένων δελφ&ν -ν
τ“ πατρικ“ ο,κίm!
" θερισµWς πολ ς κα ο% 'ργάτες λίγοι!"
gµε.ς θ~ κάνουµε τ• καθ κον µας,
βοηθ&ντας κα} Aλικά, /σο µπορο µε, το…ς
-νδεε.ς δελφούς µας στ}ς τόσο δύσκολες
µέρες πο… ζο µε.
6 βοήθειά µας, Hστόσο, ε0ναι κατ'
-ξοχ{ν πνευµατική, καθότι τ~ Aλικά µας
µέσα ε0ναι πενιχρά.
Κα} πάντως "ο5κ 'π' GρτX µόνX
ζήσεται Gνθρωπος"!
Α τ{ 4 πνευµατικ{ στήριξή µας στ}ς
πονεµένες κα} πελπισµένες, σήµερα, λλ~
διψ&σες ψυχές, -κφράζεται στ•ν χ&ρο το
Πνεύµατος, -ε ζ µεν πνεύµατι, πνεύµατι
κα στοιχ µεν,- µ| τ{ν παρηγορία πο… το…ς
δίνει 4 κοινοποίηση τ&ν Aπεσχηµένων
γαθ&ν, µ| τ{ν -νίσχυση πο… το…ς παρέχει 4
κατάλυτη δύναµη το Ε αγγελικο Λόγου
τ ς Ζω ς, µ| τ{ν παράκληση τ ς
11
κοινοποίησης ε,ς πάντας τ ς -ν 4µ.ν -λπίδος!
Πιστοποιε.ται µ| τ• ?νοιγµα τ&ν
πυλ&ν το Ο ρανο σ| κείνους πο… µέχρι
τώρα δ|ν ?κουσαν, δ|ν ε0δαν, δ|ν γεύθηκαν
/τι Χριστ•ς Κύριος!
8λλ~ π‰ς θ~ πιστέψουν, ƒν δ|ν
κούσουν, π&ς θ~ κούσουν, ƒν δ|ν το…ς
κηρυχθε. κα} π&ς θ~ το…ς κηρυχθε., ƒν δ|ν
το…ς ποσταλε.;
Γιαυτ• =χουµε τ{ν ποστολ{ ν~
πορευθο µε κα} πάλι κα} ν~ κηρύξουµε στ}ς
=σχατες µέρες ε,ς πάντα τ~ =θνη τ•ν Λόγον
τ ς Ζω ς, -πανευαγγελιζόµενοι πάντας,
κοινοποι&ντας Uρθοδόξως τ{ν πίστη στ•ν
”να ληθιν•ν Θεόν, <ν -ν τρισ}ν
Aποστάσεσιν Aµνε.ν µεµαθήκαµεν.
Καf α?τ‡ c µετοχ‡ στ‡ν "γνώση"
το8 µυστηρίου τWς Πανυπερθέου Τριάδους
εiναι c πηγ‡ τWς προσωπικWς µας
9θανασίας.
gλπίζουµε /τι τελικ~ θ~ λάβουµε κα}
'µε.ς =λεος π• τ•ν πανυπεράγαθον Θεόν
µας, πο.ος ο κ πεστράφη 4µ ς ε,ς τέλος!
gν τ“ δικαιοκρισίm Του -ξώρισεν
µ|ν 4µας -κ το παραδείσου τ ς τρυφ ς,
9λλ' ο?κ 9πεστράφη cµ ς εOς τέλος!
Kπεσκέψατο cµ ς πολυµερHς καf
πολυτρόπως, -λάλησεν 4µ.ν δι~ στόµατος
τ&ν δούλων Του τ&ν προφητ&ν στ•ν
Παλαι• Νόµο, -ποίησε σηµε.α δι~ τ&ν
Mγίων Του, τ&ν π' α,&νος ε αρεστησάντων
Α τόν, γγέλους -πέστησεν φύλακας ε,ς
βοήθειαν!
<τε δ| Rλθεν τ• πλήρωµα τ&ν
καιρ&ν, ξαπέστειλεν τ•ν Υ7•ν Α το ,
γενόµενον Aπ• γυναικ•ς, (τ ς 8ειπαρθένου
Μαρίας κα} Θεοτόκου), γενόµενον Aπ•
νόµον, nνα (4µ ς) το…ς Aπ• νόµον
-ξαγοράση!
Μέλλων δ| -ξιέναι -π} τ•ν κούσιον
κα} οίδιµον Α το θάνατον, παρέδωκεν
4µ.ν τ• Μέγα Μυστήριον τ ς σωτηρίας µας,
λέγων, /τι kσάκις ‰ν ποιWτε τ` Μυστήριον
το8το καί τόν €ρτον Jσθίετε καί τό
ποτήριον πίετε, τ`ν Jµ`ν θάνατον
καταγγέλετε καf τ‡ν Jµ‡ν 9νάστασιν
kµολογεeτε!
Στ~ χέρια µας, λοιπόν, ε0ναι τώρα 4
σωτηρία µας!
"Ν"ν 'γγύτερόν 'στιν C σωτηρία Y
Zτε 'πιστεύσαµεν"!

gµε.ς καθηκόντως Σ| µνηµονεύουµε
πάντοτε, ν~ Σο χαρίσει Χριστός µας τ{ν
θάνατή Του δόξαν κα} τ{ν α,ώνια Ζω{ τ{ν
4µέρα gκείνη!
8λλ~ κα} διαρκ&ς ν~ Σ|
-πισκέπτεται µυστικ~ -ν τ“ καρδίm Σου
Παράκλητος, ν~ Σ| παρηγορε. µ| τ{ν
γλυκύτατη παράκλησή Του! Ν~ προγεύεσαι
µέσα π• τ{ν ?κτιστη χάρη κα} τ• ?κτιστο
Φ&ς Του τ{ν θάνατή Του δόξα!
Ν~ γίνεσαι κα} Σ… καθηµεριν~
-κτυπώτερον κοινων•ς τ ς γνώσεως
gκείνης, τ ς σοφίας Του κα} τ ς
α,ωνίζουσας Ζω ς, φο σ| /λους µας
=δωσε τ{ν δυνατότητα πνευµατικ ς κα}
καρδιακ ς µετοχ ς στ~ µυστήρια το
Ο ρανο , τ ς α,ώνιας βασιλείας Του!
[ βασιλεία το" Θεο" 'ντWς @µ ν 'στιν!
gν γάπ• Χριστο το Θεο 4µ&ν,
πατέρας Σου, π. Νικόλαος
Ναύπακτος, Π.Ο.Ε. 29.03.2013
fγίου Μάρκου 8ρεθουσίων καί τ&ν
σύν α τw
Λίαν 9γαπητŠ µοι Τηλέµαχε,
φίλε το Χριστο µας κα} τ ς
vπεραγίας ∆εσποίνης 4µ&ν
Θεοτόκου! 8δελφ•ς Aπ• δελφο
βοηθούµενος Hς πόλις Uχυρά!
Χα.ρε -ν Κυρίx Xησο Χριστw
πάντοτε! Χα.ρε τ{ν χαρ~ν τ{ν το
=σω νθρώπου τ{ν πνευµατικήν, τ ς
θανάτου κα} πολυτίµου ψυχ ς!
Τηλέµαχέ µου, λάβε Aπ' Oψιν Σου τ}ς
παρακάτω σκέψεις πο… προδιαγράφουν κα}
τ{ν ταπεινή µας διακονία!
"Ο5κ 'στιν καλWν CµKν, καταλήψαντες τWν
λόγον το" Θεο" διακονεKν τραπέζαις!"
" θερισµWς πολ ς κα ο% 'ργάτες λίγοι!"
gµε.ς θ~ κάνουµε τ• καθ κον µας,
βέβαια, /πως κα} gκε.νος πολυµερ ς κα
πολυτρόπως πάλαι U Θεός 'πεσκέψατο
12
Cµ/ς, κα} /πως ναµένει π• 4µ ς
Κύριος, βοηθ&ντας κα} Aλικά, /σο
µπορο µε, το…ς -νδεε.ς δελφούς µας στ}ς
τόσο δύσκολες µέρες πο… ζο µε.
6 βοήθειά µας, Hστόσο, στο…ς
διψ&ντες κα} πειν&ντες γι~ τ•ν λόγον το
Θεο ε0ναι κατ' -ξοχ{ν πνευµατική, καθότι
κα} τ~ Aλικά µας µέσα ε0ναι πενιχρά.
Ν~, λέγει Κύριος, στfς Iσχατες
cµέρες θ† δώσω πεeνα καf δίψα, πε.να κα}
δίψα Oχι γι~ ψωµ} κα} νερό, λλ~ πε.να κα}
δίψα το 9κο8σαι τ`ν λόγον το8 Θεο8!
Καθ' /τι, κυρίως, "ο5κ 'π' GρτX µόνX
ζήσεται Gνθρωπος"! Α τ{ 4 πνευµατικ{
στήριξή µας στ}ς πονεµένες κα}
πελπισµένες π• τ•ν κόσµο, σήµερα, λλ~
διψ&σες ψυχές, -κφράζεται στ•ν χ&ρο το
Πνεύµατος, -ε ζ µεν πνεύµατι, πνεύµατι
κα στοιχ µεν,-
-µ| τ{ν παρηγορία πο… το…ς δίνει 4
κοινοποίηση π• 4µ ς τ&ν -λπιζοµένων
γαθ&ν,
-µ| τ{ν -νίσχυση πο… το…ς παρέχει 4
κατάλυτη δύναµη το Ε αγγελικο Λόγου
τ ς Ζω ς,
-µ| τ{ν παράκληση τ ς φανέρωσης ε,ς
πάντας τ ς -ν 4µ.ν -λπίδος!
-πιστοποιε.ται δ| µ| τ• ?νοιγµα τ&ν πυλ&ν
το Ο ρανο σ| κείνους πο… δ|ν ?κουσαν,
δ|ν ε0δαν, δ|ν γεύθηκαν /τι Χριστ`ς k
Κύριος!
λλ π ς θ πιστέψουν, ^ν δ_ν
)κούσουν, π ς θ )κούσουν, ^ν δ_ν το ς
κηρυχθεK κα π ς θ το ς κηρυχθεK, ^ν δ_ν
το ς )ποσταλεK;
Γιαυτ• =χουµε τ{ν ,διαίτερη τιµ{ τ ς
κλήσεως κα} συνάµα τ{ν ποστολ{ ν~
πορευθο µε κα} πάλι κα} ν~ κηρύξουµε στ}ς
=σχατες µέρες ε,ς πάντα τ~ =θνη τ•ν Λόγον
τ ς Ζω ς, -πανευαγγελιζόµενοι ~ρθοδόξως
πάντας, κοινοποι&ντας τ{ν πίστη στ•ν ”να
ληθιν•ν Θεόν, `ν 'ν τρισ ν Pποστάσεσιν
PµνεKν µεµαθήκαµεν. Κα} α τ{ 4 µετοχ{
στ{ν γνώση το µυστηρίου τ ς
Πανυπερθέου Τριάδους ε0ναι 4 πηγ{ τ ς
προσωπικ ς µας θανασίας. gλπίζουµε /τι
τελικ~ θ~ λάβουµε κα} 4µε.ς =λεος π• τ•ν
πανυπεράγαθον Θεόν µας, πο.ος ο5κ
)πεστράφη Cµ/ς ε ς τέλος! gν τ“
δικαιοκρισίm Το -ξώρισεν µ|ν 4µ ς -κ το
παραδείσου τ ς τρυφ ς, λλ' ο κ
πεστράφη 4µ ς ε,ς τέλος!
aπεσκέψατο Cµ/ς U Θεός πολυ-
µερ ς κα πολυτρόπως, -λάλησεν 4µ.ν δι~
στόµατος τ&ν δούλων Του τ&ν προφητ&ν
στ•ν Παλαι• Νόµο, -ποίησε σηµε.α δι~ τ&ν
Mγίων Του, τ&ν π' α,&νος ε αρεστησάντων
Α τόν, γγέλους -πέστησεν φύλακας ε,ς
βοήθειαν!
bτε δ_ cλθεν τW πλήρωµα τ ν
καιρ ν, <ξαπέστειλεν τWν Υ%Wν Α5το",
γενόµενον PπW γυναικWς, τNς ειπαρθένου
Μαρίας κα Θεοτόκου, γενόµενον PπW
νόµον, dνα (Cµ/ς) το ς PπW νόµον
'ξαγοράση!
Μέλλων δ| -ξιέναι -π} τ•ν κούσιον
κα} οίδιµον Α το θάνατον, παρέδωκεν
4µ.ν τ• Μέγα Μυστήριον τ ς σωτηρίας µας,
λέγων, /τι σάκις ƒν ποι τε τ• Μυστήριον
το το, τ•ν Pρτον -σθίετε κα} τ• Ποτήριον
πίνετε, τ•ν -µ•ν θάνατον καταγγέλετε κα}
τ{ν -µ{ν νάστασιν µολογε.τε!
Στ~ χέρια µας, λοιπόν, ε0ναι τώρα 4
σωτηρία µας! "Ν"ν 'γγύτερον 'στιν C
σωτηρία Y 4τε 'πιστεύσαµεν"!
gµε.ς καθηκόντως θά Σ| µνη-
µονεύουµε πάντοτε, ν~ Σο χαρίσει
Χριστός µας, Oχι µόνον σ| Σένα λλ~ κα}
στ{ν θεοφιλ ο,κογένειά Σου τ{ν θάνατή
Του δόξαν κα} τ{ν α,ώνια Ζω{ τ{ν 4µέρα
gκείνη! Καθ' /,τι κολουθε.τε τόν δρόµον
τ&ν Πατέρων καί διά τόν λόγον τ&ν
χειλέων Του -φυλάξατε δούς σκληράς!
gν γάπ• Χριστο το Θεο 4µ&ν,
π. Νικόλαος
13
Cµιλία εOς τ`ν Ε?αγγελισµ`ν
τWς Θεοτόκου
το8 Jν bγίοις Πατρός cµHν
dωάννου το8 Χρυσοστόµου
1. Πάλι σήµερα =χουµε χαρµόσυνες
ε,δήσεις, πάλι =χουµε µηνύµατα -λευθερίας,
πάλι =χουµε µία νάκληση π• τ{ν πτώση
κα} µία -πάνοδο στ{ ζωή, µία Aπόσχεση
ε φροσύνης κα} µία παλλαγ{ π• τ{Ν
δουλεία.
”νας ?γγελος συνοµιλε. µ| τ{ν
Παρθένο, γι~ ν~ µ{ν ξαναµιλήσει
διάβολος µ| γυνα.κα. Λέγει 4 Γραφή·
«Τjν .κτο µήνα τ3ς γκυµοσύνης τ3ς
Lλισάβετ στάλθηκε $πj τjν Θεj : 8γγελος
Γαβριiλ σn µία παρθένο, ποo Fταν
µνηστευµένη µn .ναν 8νδρα».
Στάλθηκε Γαβριήλ, γι~ ν~
ποκαλύψει τ{ν παγκόσµια σωτηρία τ&ν
νθρώπων. Στάλθηκε Γαβριήλ, ν~ φέρει
στ•ν 8δ~µ τ{ν βέβαιη ποκατάστασή του.
Στάλθηκε Γαβριήλ, στ{ν Παρθένο, γι~ ν~
µεταβάλει τ{ν τιµία το γυναικείου φύλου
σ| τιµή. Στάλθηκε Γαβριήλ, γι~ ν~
προετοιµάσει τ•ν νυµφικ• θάλαµο, Nστε ν~
ε0ναι ντάξιος γι~ τ•ν µόλυντο Νυµφίο.
Στάλθηκε Γαβριήλ, γι~ ν~ συντελέσει ν~
νυµφευθε. τ• πλάσµα µ| τ•ν πλάστη.
Στάλθηκε Γαβριήλ, στ• =µψυχο παλάτι
το βασιλι τ&ν γγέλων. Στάλθηκε
Γαβρι{λ στ{ν παρθένο πο… Rταν
µνηστευµένη µ| τ•ν Xωσήφ, λλ~ πο…
προοριζόταν γι~ τ•ν Xησο , τ•ν Υ7• το
Θεο . Στάλθηκε σώµατος δο λος σ|
µόλυντη Παρθένο. Στάλθηκε χωρ}ς
Mµαρτίες σ’ α τ{ν, πο… δ|ν θ~ γνώριζε τ{
φθορά. Στάλθηκε λύχνος, γι~ ν~
ναγγείλει τ•ν ˜λιο τ ς δικαιοσύνης.
Στάλθηκε Oρθρος, πο… =ρχεται πρ}ν π•
τ• φ&ς τ ς 4µέρας. Στάλθηκε Γαβριήλ, γι~
ν~ διαλαλήσει Α τ•ν πο… βρίσκεται στο…ς
κόλπους το Πατέρα κα} στ{ν γκαλι~ τ ς
µητέρας. Στάλθηκε Γαβριήλ, γι~ ν~ δείξει
α τ•ν πο… κάθεται σ| θρόνο λλ~ κα} σ|
σπηλιά. Στάλθηκε Tνας στρατιώτης, γι~ ν~
διατυµπανίσει τ• µυστήριο το µεγάλου
βασιλι .
 Χαρακτηρίζω µυστήριο α τ• πο…
γίνεται κατανοητ• µ| τ{ν πίστη κα} δ|ν
-ξερευν ται µ| τ{ φιλοµάθεια, πρόκειται
γι~ µυστήριο πο… ε0ναι ?ξιο προσκυνήσεως
κα} Oχι σχολαστικ ς -ξετάσεως, δηλαδ{ γι~
µυστήριο, πο… ε0ναι ντικείµενο θεολογικ ς
=ρευνας κα} Oχι γι~ κάτι πο… Aπόκειται σ|
κριβ µέτρηση.
2. «ΤWν gκτο µήνα στάλθηκε U
Γαβριiλ στiν Παρθένο». Ποι•ν Tκτο µήνα;
Ποιόν; 8π• τότε πο… 4 gλισάβετ δέχθηκε τ•
χαρµόσυνο µήνυµα, π• τότε πο… συνέλαβε
τ•ν Xωάννη. 8π• πο τ• συµπεραίνουµε
α τό; Τ• ποκαλύπτει Lδιος ρχάγγελος
/ταν λέγει στ{ν Παρθένο· «νά, 9 Lλισάβετ 9
συγγενής σου καk α#τi συνέλαβε γιj στh
γεράµατά της. Κι α#τjς ε-ναι : .κτος µήνας
τ3ς γκυµοσύνης της, α#τ3ς ποo
θεωρο5νταν στεQρα». Tκτος µήνας,
λοιπ•ν, ε0ναι Tκτος µήνας π• τ{ σύλληψη
το Xωάννη. dπρεπε, λοιπ•ν, στρατιώτης
ν~ φθάσει πρ&τος, =πρεπε κόλουθος ν~
προηγηθε., =πρεπε ν~ προπορευθε. α τ•ς
πο… θ~ ποκάλυπτε τ{ δεσποτικ{
παρουσία.
«Τjν .κτο µήνα στάλθηκε : 8γγελος
Γαβριiλ στiν Παρθένο, ποo Fταν
µνηστευµένη µn .ναν 8νδρα», µνηστευµένη
Oχι νυµφευµένη· µνηστευµένη, λλ~ ?θικτη.
Γιατί Rταν, /µως, µνηστευµένη;
Γι~ ν~ µ{ µάθει πολ… γρήγορα
διάβολος τ• µυστήριο. Γι~ τ• /τι -πρόκειτο
δι~ µέσου Παρθένου ν~ =λθει Βασιλιάς,
α τ• τ• γνώριζε πονηρός, γιατί ε0χε
κούσει τ}ς προφητε.ες το 6σα˙α πο…
=λεγαν·
«Νά, θ συλλάβει C παρθένος κα θ
γεννήσει γυιό».
Κάθε φορά, λοιπόν, /πως ε0ναι
φυσικό, -ξέταζε /,τι ναφερόταν στ{ν
Παρθένο, Nστε /ταν ντιληφθε. /τι
λοκληρώνεται α τ• τ• µυστήριο, ν~
προετοιµάσει τ}ς κατηγορίες του. Γι' α τ•
∆εσπότης Rλθε στ{ γ δι~ µέσου
µνηστευµένης, γι~ ν~ ξεγελάσει δηλαδ{ τ•ν
πονηρό, φο α τ{ Oντας µνηστευµένη α τό
τό -ξασφάλιζε.
3. «Τjν .κτο µήνα στάλθηκε :
8γγελος Γαβριiλ σn µία Παρθένο, ποo Fταν
14
µνηστευµένη µn κάποιον ποo λεγόταν
Kωσήφ».
Pκουσε, κροατή, τί λέγει
προφήτης γι' α τ•ν τ•ν ?νθρωπο κα} γι'
α τ{ν τ{ν Παρθένο
«Θh δοθεQ α#τj τj κλειστj βιβλίο σn .ναν
8νθρωπο, ποo γνωρίζει γράµµατα».
Τί σηµαίνει κλειστ• βιβλίο, ˆ τί
σηµαίνει γενικ~ 4 µόλυντη Παρθένος;
8π• ποιο…ς θ~ δοθε.;
Ε0ναι φανερ• π‰ς θ~ δοθε. π• το…ς
7ερε.ς.
Σ| ποιόν;
Στ•ν Xωσ{φ τ•ν µαραγκό. Ο7 7ερε.ς,
λοιπ•ν, ρραβωνίασαν τ{ν Μαρία µ| τ•ν
Xωσήφ, -πειδ{ Rταν σώφρονας, κα} τ{ν
=δωσαν σ’ α τ•ν περιµένοντας τ•ν καιρ•
το γάµου κα} α τ•ς βέβαια -πρόκειτο
παίρνοντάς την ν~ φυλάξει µόλυντη τ{ν
Παρθένο.
Α τ• πρ}ν π• πολλ~ χρόνια
προφήτης τ• προφήτεψε·
« Θh δοθεQ α#τj τj κλειστj βιβλίο σn
.ναν 8νθρωπο, ποo γνωρίζει γράµµατα» κα}
πο.ος θ~ πε.· «δnν µπορ0 νh τj
διαβάσω».
Γιατί Xωσ{φ δ|ν µπορε.ς;
Α τ•ς θ~ παντήσει·
«∆nν µπορ0 νh τj διαβάσω, γιατί τj
βιβλίο ε-ναι κλειστό».
Γι~ ποι•ν φυλάγεται;
«Φυλάγεται γι κατοικία το"
∆ηµιουργο" του σύµπαντος».
4. 8λλ~ ƒς ξαναγυρίσουµε στ• θέµα
µας. «Τjν .κτο µήνα στάλθηκε : Γαβριiλ
στi Παρθένο» κα} ε0χε πάρει περίπου
τέτοιες -ντολ|ς π• τ•ν Θεό.
«pλα, λοιπόν, $ρχάγγελε, γίνε
2πηρέτης το5 φοβερο5 καk κρυµµένου
µυστηρίου, ξυπηρέτησε τj θα5µα.
Βιάζοµαι ξαιτίας τ3ς ε#σπαχνίας µου νh
κατέβω $πj τjν ο#ρανj καk νh $ναζητήσω
τjν πλανεµένο \δάµ. O Pµαρτία
ξασθένησε τjν 8νθρωπο, ποo πλάσθηκε
σύµφωνα µn τiν ε κόνα µου, σάπισε τj
δηµιούργηµα τ0ν χερι0ν µου καk θάµπωσε
τiν ;µορφιh πού 4πλασα.
 & λύκος κατατρώγει τj δηµιούργηµά
µου, ε-ναι 4ρηµη 9 θέση του στjν
παράδεισο, τj δένδρο τ3ς ζω3ς φυλάγεται
$πj τiν πύρινη ροµφαία, 4χει κλείσει πιh :
τόπος τ3ς τρυφ3ς. Lπιθυµ0 νh λεήσω τjν
κατατρεγµένο 8νθρωπο καk νh συλλάβω τjν
χθρj διάβολο. Lπιθυµ0 α#τj τj µυστήριο
νh µiν τj µάθουν λες ο? ο#ράνιες
δυνάµεις, σn σένα µόνο τj µπιστεύοµαι.
Πήγαινε λοιπjν στiν παρθένο Μαρία.
Πήγαινε στi ζωντανi πόλη, γιh τiν :ποία :
προφήτης 4λεγε·
"Πόλη το" Θεο", δοξασµένα κα
'ξαίσια ε πώθηκαν γι σένα".
Πήγαινε στjν λογικό µου
παράδεισο, πήγαινε πρjς τiν πύλη τ3ς
$νατολ3ς, πήγαινε στj 8ξιο κατοικητήριο
το5 Λόγου µου, πήγαινε στjν δεύτερο
ο#ρανj ποo βρίσκεται πάνω στi γ3,
πήγαινε στj λαφρj καk ταχυκίνητο
σύννεφο, πληροφόρησέ την γιh τi βροχi
τ3ς παρουσίας µου, πήγαινε στj Pγίασµα
ποo Vτοιµάστηκε γιh µένα, πήγαινε στjν
νυµφικj κοιτ0να τ3ς νανθρωπήσεως,
πήγαινε στjν $µόλυντο νυµφικj κοιτ0να
τ3ς κατh σάρκα γεννήσεώς µου. Μίλησε στh
α#τιh τ3ς λογικ3ς κιβωτο5, προετοίµασέ τα
νh µ’ $κούσουν χωρkς νh τh τροµάξεις, οvτε
νh ταράξεις τiν ψυχi τ3ς Παρθένου.
Κόσµια µφανίσου στjν 4µψυχο ναό µου,
πnς σ’ α#τiν πρ0τα τi χαρούµενη εwδηση.
Lσo πnς στi Μαριhµ τj ”ΧαKρε
Κεχαριτωµένη”, xστε γy νh λεήσω τiν
ξουθενωµένη ΕTα».
5. Τ’ ?κουσε α τ~ ρχάγγελος κα}
/πως Rταν φυσικ• µονολογο σε
«Παράξενη ε-ναι α#τi 9 2πόθεση, ξεπερνάει
κάθε σκέψη α#τj ποo ε πώθηκε. & φοβερjς
στh Χερουβίµ, : $θέατος στh Σεραφείµ, :
$κατάληπτος σ’ λες τkς ο#ράνιες $γγελικnς
δυνάµεις, 2πόσχεται µία ξεχωριστi
πικοινωνία στiν κόρη, προµηνύει µία
α#τοπρόσωπη παρουσία του, µDλλον
15
2πόσχεται µία εwσοδο διh µέσου τ3ς $κο3ς
καk βιάζεται α#τjς πού καταδίκασε τiν
ΕTα νh δοξάσει τόσο πολo τi θυγατέρα της;
Λέγει
“^ς <τοιµαστεK C εoσοδός µου δι
µέσου της )κοής”.
{µως ε-ναι δυνατjν $νθρώπινη
γαστέρα νh χωρέσει τjν \χώρητο;
Πραγµατικh α#τj τj µυστήριο ε-ναι
φοβερό».
gν& α τ~ ε0χε στ• νο του
?γγελος, ∆εσπότης το λέγει
«Γιατί ταράζεσαι καk παραξενεύεσαι
Γαβριήλ; ∆nν σ’ 4στειλα προηγουµένως στjν
?ερέα Ζαχαρία; ∆nν το5 µετέφερες τiν
χαρµόσυνη εwδηση τ3ς γεννήσεως το5
Kωάννη; ∆nν πέβαλες τiν τιµωρία τ3ς
σιωπ3ς στjν ?ερέα πού δnν σn πίστεψε; ∆nν
καταδίκασες τjν γέροντα σn $φωνία; Lσo
δnν τj $νακοίνωσες κι γy τj πικύρωσα;
∆nν $κολούθησε τi χαρµόσυνη εwδησή σου 9
πράξη; ∆nν συνέλαβε 9 στείρα γυναίκα; ∆nν
2πάκουσε 9 µήτρα της; ∆nν ξαφανίστηκε 9
$ρρώστια τ3ς $τεκνίας; ∆nν 2ποχώρησε 9
$πραξία τ3ς φύσης; Τώρα δnν κυοφορεQ
α#τi πού προηγουµένως Fταν στείρα;
Μήπως γιh µένα τjν ∆ηµιουργj 2πάρχει
κάτι πού ε-ναι $κατόρθωτο; Π0ς λοιπjν σn
κυρίεψε 9 $µφιβολία;».
6. Τί πάντησε ?γγελος;
«∆έσποτα, τj νh θεραπεύσεις τh
σφάλµατα τ3ς φύσης, τj νh fρεµήσεις τiν
τρικυµία τ0ν παθ0ν τ0ν $νθρώπων, τj νh
$νακαλέσεις στi ζωi νεκρωθέντα
$νθρώπινα µέλη, τj νh διατάξεις τi φύση
xστε νh γεννήσει µία στείρα γυναίκα, τj νh
θεραπεύσεις τi στείρωση σn γερασµένα
µέλη, τj νh µετασχηµατίσεις .να γερασµένο
ξερj καλάµι σn χλοερό, τj νh κάνεις τiν
8γονη γ3 ξαφνικh πηγi σπαρτ0ν, ε-ναι
πράγµατα ποo γίνονται πάντοτε µn τi δική
σου δύναµη.
Μάρτυρες ποo $ποδεικνύουν λα τh
παραπάνω ε-ναι 9 Σάρρα, 9 Ρεβέκκα καk 9
~ννα, ο? :ποQες, ν0 Fταν 2ποδουλωµένες
στi φοβερi $σθένεια τ3ς στειρώσεως,
$πελευθερώθηκαν $πj σένα.
Τj νh γεννήσει, µως, παρθένος
χωρkς τi συµµετοχi 8νδρα, α#τj ξεπερνάει
λους τούς νόµους τ3ς φύσης, $λλh καk
προαναγγέλει τi δική σου παρουσία στiν
κόρη.
Lσένα δnν σn χωρο5ν τh πέρατα το5
ο#ρανο5 καk τ3ς γής, π0ς θh σn χωρέσει µία
παρθενικi µήτρα;».
∆εσπότης πάντησε
«Π0ς µn χώρεσε 9 σκηνi το5
\βραάµ;».
?γγελος ε0πε
«Lπειδή, ∆έσποτα, 2π3ρχε .να
πέλαγος φιλοξενίας, κεQ µφανίστηκες
στjν \βραάµ, δηλαδi στi σκηνή του, ποo
Fταν δίπλα στj δρόµο καk τiν ξεπέρασες,
πειδi τh πάντα γεµίζει 9 παρουσία σου.
Π0ς θh φέρεις τj π5ρ τ3ς θεότητος στi
Μαριάµ; & θρόνος σου φλέγεται
$κτινοβολ0ντας $πj τiν αwγλη σου καk θh
µπορέσει 9 ε#κολόκαυστη Παρθένος νh σn
δεχτεQ;».
∆εσπότης λέγει·
«Πράγµατι, •ν 9 φωτιh στiν 4ρηµο
4βλαψε τiν βάτο, κατh τjν wδιο τρόπο καk 9
παρουσία µου θh βλάψει τiν \ειπάρθενο
Μαρία. €ν κείνη 9 φωτιά, 9 :ποία
σκιαγραφο5σε τiν παρουσία $πj τjν
ο#ρανj τ3ς θἐκ3ς φωτιDς πότιζε τi βάτο
καk δnν τiν 4καιγε, τί θh 4λεγες γιh τiν
$λήθεια πού κατεβαίνει $πj τjν ο#ρανj Bχι
σhν πύρινη φλόγα, $λλh σhν βροχή;».
Τότε πλέον ?γγελος -κτέλεσε τ{
διαταγ{ πο… π ρε, κα} φο
παρουσιάστηκε στ{ν Παρθένο τ ς ε0πε
πανηγυρικά·
”ΧαKρε, Κεχαριτωµένη, U Κύριος
εJναι µαζ σού”.
Ποτ| πι~ διάβολος δ|ν θ~ ε0ναι
-ναντίον σου, γιατί τ• σηµε.ο πο… πλήγωσε
-χθρός σου προηγουµένως, σ’ α τ• πρ&τα
16
–πρ&τα τώρα ,ατρ•ς τ ς σωτηρίας
-πιθέτει τ• =µπλαστρο.
8π• -κε. /που -µφανίστηκε
θάνατος, π• -κε. µπ κε 4 ζωή. 8π• τ{ν
γυνα.κα προέρχονται /λες ο7 συµφορές,
λλ~ κα} π• τ{ν γυνα.κα πηγάζουν /λα τ~
καλά. ΧαKρε Κεχαριτωµένη, µ{ ντρέπεσαι
σ~ν ν~ ε0σαι α,τία καταδίκης. Θ~ γίνεις
µητέρα Α το πο… καταδίκασε κα} λύτρωσε
τ•ν ?νθρωπο. Χα.ρε, µίαντη µητέρα το
Νυµφίου Χριστο στ{ν Uρφαν{
νθρωπότητα. Χα.ρε, -σ… πο… κατα-
πόντησες στ{ µήτρα σου τ•ν θάνατο τ ς
µητέρας τ ς νθρωπότητας Εœας. Χα.ρε,
ζωνταν•ς να•ς το Θεο . Χα.ρε, σ… πο…
ε0σαι -ξίσου κατοικία ο ρανο κα} γής.
Χα.ρε, ε ρύχωρε τόπε τ ς πόρρητης φύσης
.
8φο /λα α τ~ =τσι =χουν, -ξαιτίας
της Rλθε γιατρ•ς γι~ το…ς ρρώστους, «:
7λιος τ3ς δικαιοσύνης, γιh νh φωτίσει
α#τοoς ποo ζο5ν στj σκοτάδι», 4 ?γκυρα
γι~ /λους τούς ταλαιπωρηµένους κα} τ•
σφαλισµένο λιµάνι.
Γεννήθηκε ∆εσπότης τ&ν δούλων
πο… µισο νται διάλλαχτα, σύνδεσµος τ ς
ε,ρήνης, -µφανίσθηκε λυτρωτ{ς τ&ν
α,χµαλώτων δούλων, 4 ε,ρήνη α τ&ν πο…
βρίσκονται σ| πόλεµο.
«Α5τWς, βέβαια, εJναι C ε ρήνη µας»,
τ{ν ποία ε,ρήνη µακάρι ν~ πολαύσουµε
/λοι µας µ| τ{ν χάρη κα} τ{ν φιλανθρωπία
το Κυρίου µας Xησο Χριστο , στ•ν πο.ο
νήκει 4 δόξα, τιµ{ κα} δύναµη τώρα κα}
πάντοτε κα} σ’ /λους τούς α,&νες. 8µήν.
ΟB γυναeκες
στήν Kκκλησιαστική διακονία
"Κα δο Μαρι µ λεπρ σα
σε χιών"
Πρ• Uλίγου σχετικ~ καιρο ,
διαβάζοντας τ{ν Παλαι~ ∆ιαθήκη, στάθηκα
µ| ,διαίτερο -νδιαφέρον σ| κάποιο
περιστατικ• πο… -ξιστορε.ται στ• βιβλίο
τ&ν 8ριθµ&ν, στ• κεφάλαιο ιβ'.
Στ• σηµε.ο -κε.νο περιγράφεται µι~
?τυπη "-πανάσταση" πο… ξεσήκωσαν
-ναντίον το Μωυσέως τ~ δέλφια του,
8αρών κα} 4 Μαριάµ. Στ{ν ρχ{ το
κεφαλαίου βλέπουµε τ~ δύο δέλφια ν~
ναµοχλεύουν, χωρ}ς προφαν λόγο, τ•
παρελθ•ν κα} ν~ µέµφονται ξαφνικ~ τ•ν
Μωυσ γι~ τ•ν γάµο πο… ε0χε συνάψει µ|
"γυναQκα Α θιόπισσαν".
Στ{ν συνέχεια το κειµένου, βέβαια,
ξεσκεπάζεται πραγµατικ•ς λόγος πο… το…ς
δήγησε σ| α τ{ν τ{ν συµπεριφορά. ∆ιότι,
λέγοντας "µi ΜωυσW µόνb λελάληκε
Κύριος; ο#χk καk 9µQν λάλησεν;"
-κδηλώνουν ζηλοτυπία πέναντί του γι~
τ{ν /λως ,διαίτερη -πικοινωνία πο… ε0χε µ|
τ•ν Θεό, µι~ -πικοινωνία πο… παρόµοιά της
δ|ν ξανασυναντ µε σ| /λη τ{ν Παλαι~
∆ιαθήκη, κα} πο… π• τ• Lδιο τ• στόµα το
Θεο -πιβεβαιώνεται Hς µοναδική.
Θε•ς Uργίζεται µ| τ{ν
συµπεριφορ~ το 8αρών κα} τ ς Μαριάµ,
το…ς καλε. ν~ -ξέλθουν πρ•ς τ{ Σκην{ το
Μαρτυρίου µαζ} µ| τ•ν δικηθέντα δελφό
τους κα} το…ς -πιτιµ α στηρ~ γι~ τ•
τόπηµά τους. ∆|ν ρκε.ται, /µως, µόνο
στ•ν προφορικ• =λεγχο τ ς Mµαρτίας τους.
Kπιβάλει καf Oδιαίτερη τιµωρία στ‡ν
Μαριάµ, τ` δέρµα τWς kποίας γίνεται
παραχρWµα λευκ` " σε χιών"!
Α τ{ 4 -ξωτερικ{ σωµατικ{
-κδήλωση παραπέµπει κατ~ τ• κείµενο στ•
φοβερ• πάθος τ ς λέπρας! Κα} /πως
-πεξηγε. k jγιος Κύριλλος ]λεξανδρείας,
τ` λευκ` χρHµα δήλωνε λέπρα σŠ Iντονο
παροξυσµό!
gδ& παραθέτουµε τ• κεφάλαιο το
βιβλίου τ&ν 8ριθµ&ν πο… -ξιστορε. τ•
περιστατικ• α τ•.
dχει κατ~ τ{ν µετάφραση τ&ν '
Hς ξ ς:
Κεφάλαιον ιβ'.
1. Καί λάλησε Μαριhµ καk \αρών
κατh Μωυσ3, .νεκεν τ3ς γυναικjς τ3ς
Α θιοπίσσης 7ν 4λαβε Μὡσής, τι γυναQκα
Α θιόπισσαν 4λαβε, 2 καk ε-πον· µi ΜωυσW
µόνb λελάληκε Κύριος; ο#χk καk 9µQν
λάλησεν; καk …κουσε Κύριος. 3 καk :
8νθρωπος Μὡσ3ς πρα†ς σφόδρα παρh
πάντας τοoς $νθρώπους τοoς Bντας πk τ3ς
γ3ς. 4 καk ε-πε Κύριος παραχρ3µα πρjς
Μὡσ3ν καk \αρών καk Μαριάµ· ξέλθετε
17
2µεQς ο? τρεQς ε ς τiν Σκηνiν το5
Μαρτυρίου· 5 καk ξ3λθον ο? τρεQς ε ς τiν
Σκηνiν το5 Μαρτυρίου. καk κατέβη Κύριος
'ν στύλX νεφέλης κα Hστη 'π τNς θύρας
τNς ΣκηνNς το" Μαρτυρίου, καk κλήθησαν
\αρών καk Μαριhµ καk ξήλθοσαν
$µφότεροι. 6 καk ε-πε πρjς α#τούς·
$κούσατε τ0ν λόγων µου· hν γένηται
προφήτης 2µ0ν Κυρίb, ν :ράµατι α#τJ
γνωσθήσοµαι καk ν Tπνb λαλήσω α#τJ. 7
ο‰χ οTτως : θεράπων µου Μὡσής· ν λb
τJ οwκb µου πιστός στι· 8 στόµα κατh
στόµα λαλήσω α#τJ, ν εwδει καk ο# δk'
α νιγµάτων, καk τiν δόξαν Κυρίου ε-δε· κα
διατ ο5κ 'φοβήθητε καταλαλNσαι κατ
το" θεράποντός µου ΜὡσN; 9 κα Oργi
θυµο" Κυρίου 'π' α5τοKς, κα )πNλθε. 10
καk 9 νεφέλη $πέστη $πj τ3ς σκην3ς, κα
δο Μαρι µ λεπρ σα σε χιών· κα
'πέβλεψεν αρών 'π Μαριάµ, κα δο
λεπρ σα. 11 καk ε-πεν \αρών πρjς
Μὡσήν· δέοµαι, κύριε, µi συνεπιθW 9µQν
Pµαρτίαν, διότι fγνοήσαµεν καθ' τι
9µάρτοµεν· 12 µi γένηται _σεk wσον
θανάτb, _σεk 4κτρωµα κπορευόµενον κ
µήτρας µητρjς καk κατεσθίει τj 7µισυ τ0ν
σαρκ0ν α#τ3ς. 13 καk βόησε Μὡσής πρjς
Κύριον λέγων· : Θεjς δέοµαί σου, wασαι
α#τήν. 14 καk ε-πε Κύριος πρjς Μὡσήν· ε
: πατiρ α#τ3ς πτύων νέπτυσεν ε ς τj
πρόσωπον α#τ3ς, ο#κ ντραπήσεται Vπτh
9µέρας; $φορισθήτω Vπτh 9µέρας 4ξω της
παρεµβολ3ς καk µετh τα5τα ε σελεύσεται.
15 καk )φωρίσθη Μαρι µ Hξω της
παρεµβολNς <πτ Cµέρας· κα U λαWς ο5κ
'ξNρεν, gως 'καθαρίσθη Μαριάµ."
6 δυσανάλογα α στηρ{ α τ{
ντιµετώπιση τ ς Μαρι~µ µ ς κίνησε τ{ν
περιέργεια γι~ ναζήτηση το βαθύτερου
νοήµατός της κα} Aπ ρξε 4 φορµ{ γι~ τ•
παρ•ν ?ρθρο.
Π&ς ρµηνεύουν ο7 Πατέρες τ ς
gκκλησίας τ• περιστατικ• α τό, πο…
πωσδήποτε κεντρίζει τ• -νδιαφέρον κόµη
κα} το πλέον ε κολόπιστου κα}
 πολυπράγµονος, περ} τ{ν διδασκαλία τ ς
fγίας Γραφ ς, ναγνώστη;
Πόσο -πίκαιρα ε0ναι τ~ συµπερά-
σµατα π• τ{ν µελέτη το µολογουµένως
,διαιτέρου α το συµβάντος;
8αρών κα} 4 Μαρι~µ
ζηλοτύπησαν "'ξ )λαζονείας κα διακένου
φυσήµατος" (^γιος Κύριλλος ]λεξαν-
δρείας, "Γλαφυρ0ν ε ς τοoς \ριθµοoς")
-ναντίον το δελφο τους, κα} α τ{ Rταν 4
βαθύτερη α,τία γι~ τ{ν πικρόχολη
ντίδρασή τους: "µi Μὡσs µόνX
λελάληκε Κύριος; ο5χ κα CµKν 'λάλησε;".
8αρών ‚ξιώθη τόσο το
προφητικο χαρίσµατος, δεχόµενος
ποκαλύψεις π• τ•ν Θε• κα} γενόµενος
µεσάζων µεταξύ το Μὡσέως κα} το
λαο , /σο κα} τ ς 8ρχιερωσύνης, τ{ν
ποίαν =λαβε κατ' -ντολ{ν το ,δίου το
Θεο στ• Λευιτικόν.
6 δ| Μαρι~µ προεφήτευσε, κατ~ τ~
γνωστά, µέσως µετ~ τ{ν διάβαση τ ς
gρυθρ ς Θαλάσσης, ψάλλοντας µετ~ τ&ν
Aπολοίπων γυναικ&ν τ{ν kδ{ν "Gσωµεν τt
Κυρίω, 'νδόξως γ ρ δεδόξασται· dππον κα
)ναβάτην Hρριψεν ε ς θάλασσαν" (gξ. Ιβ΄,
20-21).
6 µεγάλη τιµ{ πο… το…ς =γινε π•
τ•ν Κύριο, /µως, δ|ν -πήρκεσε γι~ ν~
ντισταθµίσει τ{ν ζήλια πο… Aπέβοσκε µέσα
τους. Φάνηκαν ν~ στέκονται κριτικ~
πέναντι στ{ν -πιλογ{ το Θεο ν~
-ξυψώσει καθ' Aπερβολ{ν τ•ν Μὡσή
διογκώνοντας τ{ν σηµασία το γάµου του
µ| τ{ν Σεπφώρα, πο… Rταν Μαδιανίτισσα
κα} συγκρίνοντάς τον µ| τ•ν γάµο το
8αρών, /πως ναφέρει k Θεοδώρητος
Κύρου: "... $πορήσαντες γhρ δηλονότι
κατηγορίας Vτέρας, τ3ς γυναικjς α#τJ τjν
ψόγον πήνεγκαν... Lπειδi τοίνυν : \αρών
Kσραηλίτιν fγάγετο, τiν $λλόφυλον δn :
Μὡσής, µικροψυχίας γενοµένης, ταύτην
α#τJ τiν λοιδορίαν προσήνεγκαν"10.
Μ| τ•ν τρόπο α τό, /µως, =κριναν
ρνητικ~ Oχι µόνο τ•ν "θεράποντα το5
Θεο5" Μὡσή, λλ~ µφισβήτησαν κα} τ{ν
προτίµηση το Θεο πρ•ς α τ•ν
"βλάπτοντας", µ| τ{ν πατερικ{ =ννοια, τ{ν
10
PG. 80, 376A.
18
σοφία Του κα} προκαλ&ντας τ{ν δικαία
Uργή Του.
6 διερεύνηση τ&ν βαθυτέρων λόγων
πο… προκάλεσαν τ{ν δυσανάλογη τιµωρία
τ ς Μαριάµ, παρ' /τι 4 ε θύνη -βάρυνε
-ξίσου κα} τ•ν 8αρών πο… µολογε.
"@γνοήσαµεν καθ' Zτι Cµάρτοµεν", ε0ναι
-ξόχως ποκαλυπτικ{ γι~ πολλ~ σύγχρονα,
τεχνηέντως παρουσιαζόµενα Hς φλέγοντα,
θέµατα, νάµεσα στά πο.α κα} 4 περ}
"χειροτονίας τ0ν γυναικ0ν" -σχάτως
ναφυε.σα στήν καινοτοµία τ ς Νέας
-κκλησίας βλάσφηµη φιλολογία.
Ο7 σχετικ|ς πατερικ|ς µαρτυρίες
γίνονται "φ ς ταKς τρίβοις Cµ ν", πλαν{ς
διαχρονικ•ς κανόνας, γι~ τ{ν ρµηνεία τ&ν
θἐκ&ν ποκαλύψεων τ ς Γραφ ς.
•ς δο µε τ}ς σηµαντικότερες:
1. C Θεοδώρητος Κύρου σχολιάζει:
"Τί δήποτε τ0ν δύο λελοιδορηκότων,
κείνη δίκας 4τισε µόνη; Πρ0τον πειδi
µεQζον Fν τ3ς γυναικjς τj πληµµέληµα· τJ
8ρρενι γhρ καk 9 φύσις καk : νόµος
2ποτάττει τj θ3λυ. 4πειτα ε-χε τινh µετρίαν
συγγνώµην : \αρών, καk _ς τJ χρόνb
πρεσβύτερος, καk _ς $ρχιερωσύνης
fξιωµένος. πρjς δn τούτοις, πειδi
$κάθαρτος : λεπρjς δόκει ε-ναι κατh τjν
νόµον, ρίζα δn τ0ν ?ερέων καk κρηπkς Fν :
\αρών, Gνα µi ε ς ‹παν διαβW τj γένος τj
Bνειδος, τiν wσην ο#κ πήγαγεν α#τJ
τιµωρίαν, $λλh διh τ3ς $δελφ3ς φόβησεν
:µο5 καk παίδευσεν." 11
6 µαρτυρία α τ{ ναδεικνύει γι~
?λλη µι~ φορ~ τ{ν θεολογικ{ βάση τ ς
σχέσεως τ&ν δύο φύλων στ{ν Yρθόδοξη
gκκλησία κα} τ{ν συνδέει µ| τρόπο πολ…
ο σιαστικ• µ| τ{ν 7ερωσύνη. 6 Bερωσύνη
εiναι χάρισµα το8 Θεο8 ποˆ δίδεται
9ποκλειστικ† στ` 9νδρικ` φύλο, στ` kποeο
ποτάσσεται τ` γυναικεeο, τόσο κατ† τ‡ν
φύση oσο καf κατ† τ`ν νόµο το8 Θεο8
("πρWς τWν Gνδρα σου C )ποστροφή σου,
11
PG. 80, 376C
κα α5τός σου κυριεύση", Γεν, γ', 16), /πως
λέγει κα} k Θεοδώρητος.
6 7ερωσύνη δ|ν Aπάρχει οœτε κ?ν Hς
προοπτικ{ µέσα στ}ς δυνατότητες το
γυναικείου φύλου. Α τ• πιστοποιε.ται π•
τ{ν θέση το Θεοδωρήτου πο… -ξηγε. /τι 4
Μαρι~µ τιµωρήθηκε µόνη, γι~ ν~ µ{
περάσουν ο7 συνέπειες, (τ• "4νειδος" κατ~
τ•ν Θεοδώρητο), το τοπήµατος τ&ν δύο
δελφ&ν, µέσx το 8αρών, πο… ε0ναι "ρίζα"
κα} "κρηπ ς" τ&ν 7ερέων, σ| /λο τ• γένος
τ&ν νθρώπων, κα} κατ~ συνέπεια κα}
στο…ς µελλοντικο…ς 7ερε.ς.
Ε0ναι προφαν|ς /τι 4 Μαρι~µ
τιµωρήθηκε Hς ξένη πρ•ς τ{ν 7ερωσύνη,
διότι, ƒς µ{ ξεχν µε, τ{ν 7ερωσύνη (µ| τ{ν
παλαιοδιαθηκηκ{ =ννοια) το Μὡσέως
ζήλεψε προσπαθ&ντας ν~ ο,κειοποιηθε.
κάτι τ• νοίκειο πρ•ς τ{ν γυναικεία φύση
της.
2. •ς δο µε κα} ?λλη µία σηµαντικ{
πατερικ{ µαρτυρία π• τ•ν jγιο Kφραfµ
τ`ν Σύρο:
"Πάλιν δn καk Μαριάµ, 9 προφήτις
το5 Θεο5, Gνα βραχoν τινα λόγον τJ ΜωσεQ
;νειδίσI περk ?ερωσύνης, τοιο5τον α#τW
µ0µον xρισεν : Œψιστος, Gνα λη λεπρ0σα
Vπτh 9µέρας κβληθW 4ξω παρεµβολ3ς". 12
Πιστοποιε.ται -δ& /τι τ• θέµα το
"Uνειδισµο " τ&ν δύο δελφ&ν πρ•ς τ•ν
Μὡσή Rταν 4 7ερωσύνη του, 4 ε,δικ{ θέση
του, δηλαδή, Hς µεσίτου κα} δηγο το
λαο . λόγος το Mγίου Πατρ•ς ε0ναι "περk
?ερωσύνης" κα} στ• παράδειγµά του µ| τ{ν
Μαριάµ, -κτ•ς π• τ• βάρος τ ς
7εροκατηγορίας Hς Mµαρτίας, διαφαίνεται
κα} τ• νοίκειον τ ς γυναικείας φύσεως
πρ•ς τ{ν 7ερωσύνη. 6 Μαρι~µ ποκαλε.ται
κα} ναγνωρίζεται π• τ•ν ‡γιο gφρα}µ Hς
"προφήτις το Θεο " κα} τοποθετε.ται =τσι
στ{ν πραγµατική της θέση κα} ξία χωρ}ς
κ~ν Aπόνοια Aποτιµητικ ς Hς πρ•ς τ• φύλο
τ ς ντιµετωπίσεως. Κανένα Jλαφρυντικ`
δŠν τWς 9ναγνωρίζεται, oµως, [ς πρ`ς τWς
Bεροκατηγορία, ντιθέτως µ| τ•ν δερφ•
της 8αρών, πο… τυγχάνει 8ρχιερε…ς κα}
-ξαιτίας α τ ς κριβ&ς τ ς ,διότητάς του
12
"Λόγος περk ?ερωσύνης", § 78.
19
παρακάµπτονται ο7 συνέπειες το
τοπήµατός τους πρ•ς τ• πρόσωπό του.
3. Στ{ν συνέχεια παραθέτουµε Tνα
πόσπασµα π• τ•ν λόγο το bγίου
Γρηγορίου Νύσσης "Περk το5 βίου
Μωυσέως το5 νοµοθέτου • περk τ3ς κατ'
$ρετiν τελειότητος"13:
"Καk πειδi πάντα κατh τiν θείαν
2φήγησιν διh τ3ς 2λικ3ς δηµιουργίας
κατεσκευάσατο, τiν σκηνήν, τh προπύλαια,
τh ντjς πάντα, θυµιατήριον, θυσια-
στήριον, λυχνίαν, παραπετάσµατα,
καταπετάσµατα, τj τ0ν $δύτων ντjς
λαστήριον, τjν τ3ς ?ερωσύνης κόσµον, τj
µύρον, τhς διαφόρους ?ερουργίας, τh
καθάρσια, τh χαριστήρια, τh τ0ν κακ0ν
$ποτρόπαια, τh πk τοQς πληµµεληθεQσιν
λεωτήρια, πάντα κατh τjν δέοντα τρόπον
ν α#τοQς διατάξας, κίνησεν ν τοQς
πιτηδείοις τjν φθόνον καθ' Vαυτο5, τj
συγγενnς τi φύσει τ0ν $νθρώπων
$ρρώστηµα, _ς καk τjν \αρ0ν ταQς τιµαQς
τ3ς ?ερωσύνης τιµώµενον καk τiν $δελφiν
α#το5 Μαριάµ, ζηλοτυπίX τινk γυναικω-
δεστέρα πρjς τiν γενοµένην α#τJ θεόθεν
τιµiν 2ποκινηθεQσαν, φθέγξασθαί τι
τοιο5τον, φ' Ž παρεκινήθη τj ΘεQον ε ς τiν
το5 πληµµελήµατος κόλασιν. •νθα δi καk
πλέον τί θαυµάζειν 8ξιον τ3ς $νεξικακίας
τjν Μωυσέα, τι το5 Θεο5 τiν 8λογον
βασκανίαν το5 γυναίου κολάζοντος,
σχυροτέραν τiν φύσιν τ3ς ;ργ3ς
ποιησάµενος, τjν Θεjν 2πnρ τ3ς $δελφ3ς
λεώσατο".
C jγιος Γρηγόριος -πιβεβαιώνει κα}
συµπληρώνει τ}ς νωτέρω µαρτυρίες
χαρακτηρίζοντας τ` 9τόπηµα τWς Μαρ醵
"ζηλοτυπία γυναικωδεστέρα" πρ•ς τ{ν
,διαίτερη τιµ{ πο… =γινε στ•ν Μωυσή π•
τ•ν Θεό. 6 ζηλοτυπία τ ς Μαριάµ, δηλαδή,
συνδέεται π• τ•ν jγιο Γρηγόριο µ| τ{ν
γυναικεία φύση της κα} α τ•ς κριβ&ς
συσχετισµ•ς ε θύνεται κατ~ τ•ν ‡γιο γι~
13
Κέφ.1, § 61-62
τ{ν "κόλασιν" το πληµµελήµατός της π•
τ•ν Θεό.
4. Τελευταία, στ{ν σειρ~ α τ{
σχετικ&ν µ| τ• θέµα µας πατερικ&ν
ναφορ&ν, φήσαµε µία σπουδαία
µαρτυρία πο… βρήκαµε στ• =ργο το bγίου
∆ιονυσίου ]εροπαγίτου,
"aπιστολαί: ∆ηµοφίλX Θεραπευτs":
"Καk τα5τα χρiν ε πεQν, ταν 2πnρ
$ξίαν τις γχειρ0ν µως ε κότα πράττειν
δόκει· καk γhρ ο#δn το5το φικτjν ο#δενί.
Τί γhρ 8τοπον •ζίας ποίει θυµι0ν τJ
Θε0; Τί δn : Σαοoλ θύων; Τί δn ο?
τυραννικοk δαίµονες $ληθ0ς θεολογο5ντες
τjν Kησο5ν;
\λλ' κκήρυκτος τW θεολογίX πDς
$λλοτριεπίσκοπος, καk .καστος ν τW τάξει
τ3ς λειτουργίας α#το5 4σται, καk µόνος :
$ρχιερεoς ε ς τh ‹για τ0ν Pγίων
ε σελεύσεται, καk ‹παξ το5 νιαυτο5, καk
το5το ν πάσI τW κατh νόµον ?εραρχικW
καθαρότητι. Καk ο? ?ερεQς περιστελο5σι τh
‹για, καk ο? λευίται ο# µi «vψωνται τ ν
9γίων, dνα µi )ποθάνωσι». Καk ‘ργίσθη
θυµJ Κύριος πk τW προπετείX •ζία, καk
Μαριhµ λεπρο5ται τJ νοµοθέτI
θεσµοθετεQν γχειρήσασα· καk πk τοoς
ΣκευD υ?οoς φήλατο τh δαιµόνια.
Καk «ο5κ )πέστελλον» α#τούς, 4φη,
«κα α5το Hτρεχον», καk «ο5κ 'λάλουν
πρWς α5τούς, κα α5το προεφήτευον», καk
: $σεβiς «U θύων µοι µόσχον ς U
)ποκτέννων κύνα». Καk Pπλ0ς ε πεQν· ο#κ
$νέχεται τ0ν παρανόµων 9 παντελής το5
Θεο5 δικαιοσύνη. Λεγόντων δn α#τ0ν· «'π
τt Oνόµατί σου δυνάµεις πολλάς
'ποιήσαµεν», «ο5κ οJδα Pµ/ς», $πο-
κρίνεται, «πορεύεσθε )π' 'µο" πάντες ο%
'ργάται τNς )νοµίας»"
Στ• νωτέρω κείµενο -λέγχεται Hς
προπετ{ς κα} "Jκκήρυκτος τ‹ θεολογία"
κάθε Tνας πο… ε,σβάλει σ| λλότρια πεδία
ε θύνης, κα} -ν προκειµένx στ•ν χ&ρο τ ς
7ερωσύνης κα} /λων τ&ν λατρευτικ&ν,
νοµοθετικ&ν κα} κηρυκτικ&ν -ξουσι&ν, πο…
πορρέουν π• α τήν.
20
Yζίας -λέγχεται, διότι -θυµίασε
τ•ν Θε• κα} Σαο…λ, διότι =θυσε θυσίαν
πρ•ς Α τ•ν, χωρ}ς µφότεροι ν~ =χουν
-ξουσία ν~ τ• κάνουν, (δηλ. χωρ}ς ν~ =χουν
τ{ν 7ερωσύνη µ| λίγα λόγια, πο… ε0ναι
συνυφασµένη τόσο στ{ν Παλαι~ /σο κα}
στ{ν Καιν{ ∆ιαθήκη µ| τ{ν προσφορ~
θυσίας κα} γενικότερα τ{ν τέλεση τ ς
λατρείας), ƒν κα} τ• ν~ θυµιάζει κανε}ς τ•ν
Θε• ˆ ν~ θύει πρ•ς δόξαν Α το δ|ν ε0ναι
κακ• π• µόνο του, ?λλα στ{ν ο σία του
‡γιο, γίνεται /µως σεβ|ς, ƒν κάποιος δ|ν
=χει λάβει -κ Θεο τ{ν -ξουσία γι~ κάτι
τέτοιο, γιατί Θε•ς κα} µόνον Α τ•ς µ ς
καθιστ /,τι εLµαστε µέσα στ{ν gκκλησία
Του:
"Καk οdς µnν 4θετο : Θεjς ν τW
κκλησίX πρ0τον $ποστόλους, δεύτερον
προφήτας, τρίτον διδασκάλους...
µi πάντες )πόστολοι;
µi πάντες προφNται;
µi πάντες διδάσκαλοι;"14
Μέσα στ}ς τιµωρίες πο… πέλαβαν
/λοι ο7 παρ~ τ{ν θέληση κα} -κλογ{ το
Θεο ε,σβάλοντες στ~ "χωράφια" τ ς
7ερωσύνης ε0ναι κα} 4 Μαριάµ, 4
"'γχειρήσασα θεσµοθετεKν τt νοµοθέτF",
δηλαδ{ τ•ν Μωυσή.
Κα} α τή, /πως κα} Yζίας κα}
Σαούλ, προσπάθησε ν~ ο,κειοποιηθε. κάτι
"2πnρ τiν $ξίαν" α τ ς, " µως ε κότα
πράττειν δόκει", θεώρησε, δηλαδή, /τι κάτι
εœλογο κα} σωστ• πράττει.
Χωρ}ς καµµία µφιβολία, κα} σ|
α τ{ν τ{ν µαρτυρία 4 -νέργεια τ ς Μαρι~µ
θεωρε.ται παράνοµη κα} προκλητικ{ στ•
βα赕 πο… α τ{ -γείρει ξιώσεις Hς πρ•ς
τ{ν 7ερωσύνη. ∆ιότι, θ~ µπορούσαµε ν~
ναρωτηθο µε Hς k Μέγας ∆ιονύσιος:
"Τί γ ρ Gτοπον Μαρι µ 'ποίει τiν
%ερωσύνη Μωυσέως 'πιθυµήσασα";
Ε0ναι ?τοπο, γι~ τ•ν Mπλούστατο
λόγο /τι Θε•ς δ|ν =δωσε τέτοια -ξουσία
στ{ν Μαριάµ, κα} κατ' -πέκταση σ| /λο τ•
γυναικε.ο φύλο, /πως δ|ν =δωσε τ{ν
νάλογη 7ερατικ{ -ξουσία στ•ν Yζία κα}
τ•ν Σαούλ.
Γιατί ε0ναι τόσο δύσκολο ν~
ποδεχθο µε τ{ν πόλυτη -ξουσία το
14
Α΄ Κορ. ιβ΄, 28-29
Θεο ν~ θέτει Α τ•ς το…ς ρόλους το
καθενός µας -ντός της gκκλησίας;
Γιατί διεκδικο µε -µε.ς, Hς ?λλοι
yωσφόροι, πράγµατα νοίκεια σ| -µ ς κα}
δ|ν ρκούµαστε "τοQς (πνευµατικοQς)
;ψωνίοις 9µ0ν";
gξάλλου, στ{ν νωτέρω µαρτυρία
δ|ν -λέγχεται µόνο 4 τόλµη τ ς Μαριάµ,
λλ~ καταδικάζεται -ξίσου κα} 4
α θαιρεσία δύο νδρ&ν πο… τόλµησαν ν~
ο,κειοποιηθο ν τ{ν 7ερωσύνη.
Pραγε, ποκλεισµ•ς κάποιων
νθρώπων π• τ{ν 7ερωσύνη δ|ν =χει
" ντιφεµινιστικ{" βάση, οœτε λυγίζει Θε•ς
(µ{ γένοιτο!) κάτω π• τ• βάρος τ&ν
κάστοτε κοινωνικ&ν πραγµατικοτήτων κα}
τ ς σχέσεως τ&ν δύο φύλων στ~
ο,κογενειακ~ "µοντέλα" κάθε -ποχ ς.
<λα τ~ παραπάνω γίνονται φορµ{
προβληµατισµο κα} ποδεικνύονται ,διαί-
τερα -πίκαιρα, σήµερα πο… θέσεις τ ς
gκκλησίας -ξ ρχ ς διαπραγµάτευτες,
γίνεται συστηµατικ{ προσπάθεια ν~
πληγο ν, F, τουλάχιστον, ν~ µβλυνθο ν.
6 gκκλησία ταπειν~ κα} α τονόητα
ρκέστηκε στ{ν -πιλογ{ το ,δίου το
Κυρίου µας Xησο Χριστο ν~ ποστείλει
?νδρες κα} Oχι γυνα.κες στ• =ργο τ ς
διάδοσης το Ε αγγελίου κα} στ{ν διακονία
τ ς σωτηρίας τ&ν χριστιαν&ν µέσx τ ς
µυστηριακ ς ζω ς τ ς τότε συσταθείσης
gκκλησίας του.
Γυναeκα καf Ψαλτική
Παράλληλη µαρτυρία @γίου Κυρίλλου
hεροσολύµων
Ξεκιν&ντας τ}ς "παράλληλες" µαρ-
τυρίες στ• θέµα α τό, παραθέτω Tνα
πόσπασµα π• τ}ς περίφηµες Κατηχήσεις
το @γίου Κυρίλλου hεροσολύµων (τέλη
4ου α,&νος., Προκατήχησις, § Ι∆’) σ|
πρωτότυπο κείµενο, -λεύθερη µετάφραση
κα} σχολιασµ• τ&ν -πιµάχων σηµείων.
"Καk ταν πορκισµjς γένηται, .ως
του ο? 8λλοι πορκιζόµενοι παρα-
γένωνται, 8νδρες µετ' $νδρ0ν, καk γυναQκες
µετh γυναικ0ν. Ν5ν γhρ µοι χρεία τ3ς το5
Ν0ε κιβωτο5· Gνα F Ν0ε χωρkς καk ο? υ?οk
21
α#το5· καk 9 γυνή, καk α? γυναQκες τ0ν υ?0ν
α#το5. Ε γhρ καk µία Fν 9 κιβωτός, καk
κεκλεισµένη Fν 9 θύρα· $λλh σχηµάτιστο
τh πράγµατα. Ε καk κέκλεισται 9 κκλησία,
καk πάντες 2µεQς 4νδον· $λλh διεστάλθω τh
πράγµατα, 8νδρες µέτ' $νδρ0ν, καk
γυναQκες µετh γυναικ0ν· µi γένηται 9
2πόθεσις τ3ς σωτηρίας, πρόφασις $πωλείας·
κ8ν 9 2πόθεσις καλή, πλησίον $λλήλων
καθέζεσθαι, $λλh µακρhν 4στω τh πάθη.
Εwτα ο? 8νδρες καθεζόµενοι καk
χέτωσαν βιβλίον χρήσιµον· καk : µnν τις
$ναγινωσκέτω, : δn τις $κουέτω· κ8ν µi
βιβλίον παρW, : µnν προσευχέσθω, : δn τι
χρήσιµον λαλείτω. Καk : σύλλογος πάλιν :
παρθενικjς οTτω συνειλέχθω, • ψάλλων •
$ναγινώσκων 9συχW· xστε λαλεQν µnν τh
χείλη, µi $κούειν δn τh $λλότρια •τα.
Γυναικk γhρ λαλεQν ν κκλησίX ο#κ
πιτρέπω· καk 9 4γγαµος [δn] :µοίως
µιµείσθω· καk προσευχέσθω, καk τh χείλη
κινείσθω, φωνi δn µi $κουέσθω· Gνα
παρέλθI Σαµουήλ, Gνα σου 9 στείρα ψυχi
γεννήσI τiν σωτηρίαν Θεο5 πακούσαντος.
& γhρ Σαµουiλ ταύτην 4χει τiν Vρµηνείαν".
Μετάφραση:
"<ταν γίνεται -πορκισµ•ς (=-ξορ-
κισµ•ς) κα} µέχρι ν~ φθάσουν στ•ν Να•
/λοι ο7 -πορκιζόµενοι, ƒς κάθονται ο7
?νδρες µ| το…ς ?νδρες κα} ο7 γυνα.κες µ| τ}ς
γυνα.κες. Τώρα, (γι~ ν~ καταλάβετε τ{ν
ξία α το του διαχωρισµο ), =χω νάγκη
το παραδείγµατος τ ς κιβωτο το Ν&ε,
µέσα στ{ν ποία Ν&ε κα} ο7 γιο} του
=µεναν χωριστ~ π• τ}ς γυνα.κες τους.
∆ιότι, ƒν κα} Rταν µία 4 κιβωτ•ς κα}
4 θύρα της κλειστή, Aπ ρχε ε ταξία -κε.
µέσα. (Μεταφορικ~ λοιπόν), ƒν κα} ε0ναι
κλειστ{ 4 gκκλησία στ{ν ποία µαζευό-
µαστε, κα} -µε.ς βρισκόµαστε /λοι µέσα,
πρέπει ν~ Aπάρχει διαχωρισµός:
-ν~ κάθονται ο7 ?νδρες µ| το…ς
?νδρες κα} ο7 γυνα.κες µ| τ}ς γυνα.κες.
 •ς µ{ γίνει ( δελφοί µου) 4 Aπόθεση
τ ς σωτηρίας µας πρόφαση γι~ πώλεια.
Κα} ƒν ε0ναι καλ•ς σκοπ•ς, (πο…
κάτι τέτοιο πρέπει ν~ γίνει), (τοœλάχιστον)
ƒς µείνουν µακρι~ τ~ πάθη.
dπειτα, ο7 ?νδρες /ταν κάτσουν
κάπου (συγκεντρωµένοι), ƒς =χουν (µαζί
τους) κάποιο χρήσιµο (=¤φέλιµο) βιβλίο,
κα} Tνας ƒς διαβάζει γι~ ν~ κούει κα}
?λλος (=ο7 Aπόλοιποι). Κι ƒν δ|ν Aπάρχει
(κάποιο) βιβλίο, Tνας ƒς προσεύχεται κι
?λλος ƒς λέει κάτι χρήσιµο (=¤φέλιµο).
Κα} σύλλογος (=4 µάδα) τ&ν
παρθένων (=νέων γυναικ‰ν κα} κοριτσι&ν)
κατ' α τ•ν τόν τρόπο ν~ µαζεύεται, εLτε
ψάλλοντας εLτε διαβάζοντας µ| 4συχία,
Nστε ν~ κινο νται µ|ν τ~ χείλη, ν~ µ{
κο ν /µως τ~ Aπόλοιπα α τι~ (=ο7
πλησίον ε ρισκόµενοι).
∆ιότι, (/πως προστάσσει k ]πό-
στολος Πα8λος στ{ν Α΄ Κορ. 14, 34 κα} Α΄
Τιµ. 2, 12) δ|ν -πιτρέπω ν~ µιλε. 4 γυνα.κα
στ{ν gκκλησία. Κα} ο7 =γγαµες γυνα.κες τ~
Lδια ν~ κάνετε, ƒς προσεύχεστε, δηλαδή,
κιν&ντας τ~ χείλη, 4 φωνή σας δ| ƒς µ{
κούεται, γι~ ν~ σ ς χαρίσει Θε•ς τ•ν
"Σαµουήλ", (πο… µεταφορικ~ σηµαίνει) ν†
γεννήσει c στείρα ψυχ‡ σας τ‡ν σωτηρία,
πο… θ~ σ ς τ{ν χαρίσει Θε•ς πο…
-πάκουσε τ{ν προσευχή σας. ∆ιότι
"Σαµου{λ" α τ{ν τ{ν (µεταφορικ{) ρµηνεία
=χει."
C ^γιος Κύριλλος συνταιριάζει µ|
τρόπο θαυµαστ• χωρία τ ς Παλαι ς µ|
χωρία τ ς Καιν ς ∆ιαθήκης, γι~ ν~ στηρίξει
µ| τρόπο α θεντικ• τ{ν διδασκαλία του
πρ•ς το…ς κατηχουµένους. Χρησιµοποιε. τ•
παράδειγµα τ ς κιβωτο το Ν&ε γι~ ν~
δείξει τ{ν ξία τ ς ε ταξίας µέσα στ• 7ερ•
χ&ρο τ ς λατρείας, κόµα κα} σ| στιγµ|ς
πο… δ|ν τελο νται κολουθίες. Στ{ν
συνέχεια, δίνει δηγίες στο…ς κατηχου-
µένους, σχετικ~ µ| τ• π&ς θ~ πρέπει ν~
στέκονται στ•ν Να• τ{ν Nρα πο…
περιµένουν τ•ν gπίσκοπό τους (^γιο
Κύριλλο), γι~ ν~ ξεκινήσουν ο7 -πορκισµο}
κα} 4 Κατήχηση.
22
Γι~ τ}ς γυνα.κες, νεαρ|ς ˆ κα}
=γγαµες, ε0ναι σαφ|ς /τι πρέπει ν~
περιµένουν συγκεντρωµένες χωριστ~ π•
το…ς ?νδρες, ναγινώσκοντας κείµενα ˆ
ψάλλοντας, µ| τρόπο, Nστε 4 φωνή τους ν~
µ{ κούγεται καθόλου -ντός του Ναο ,
κόµα κι -κτ•ς κολουθίας. <πως
προκύπτει, -ξάλλου, π• τ}ς περιγραφ|ς τ&ν
Κατηχήσεων πο… δίνονται στ• =ργο α τ•
το @γίου Κυρίλλου λλ~ κα} σ| ?λλα
σχετικ~ κείµενα, 4 σύναξη τ&ν Κατηχου-
µένων γινόταν -ντός του χώρου το Ναο ,
λλ~ πάντα -κτ•ς κολουθίας. Κα} -~ν
-κτ•ς κολουθίας ο7 γυνα.κες =πρεπε ν~
σιωπο ν ˆ ν~ µιλο ν χωρ}ς ν~ κούγονται,
πόσο µ λλον θ~ =πρεπε ν~ σιωπο ν -ντός
τ ς λατρείας.
Γι~ ν~ -νισχύσει k ^γιος τ{ν διδαχ{
του α τή, κάνει µία καταπληκτικ{
παροµοίωση τ&ν -ν σιωπ“ προσευχοµένων ˆ
ψαλλόντων γυναικ&ν µ| τ{ν µητέρα το
προφήτου Σαµουήλ, τ{ν ε λαβεστάτη Pννα.
<πως διαβάζουµε στ• Βασιλει&ν Α΄κεφ. α΄,
στίχ. 1-28: 6 Pννα Rταν µία π• τ}ς δύο
γυνα.κες το gλκαν (-κ τ ς Λευιτικ ς
ο,κογενείας τ&ν Κααθιτ&ν). 6 Pννα,
δοκιµάζοντας σφοδρ{ λύπη λόγx τ ς
τεκνίας της, ε,σέρχεται στ•ν ο0κο το
Κυρίου τ{ν Nρα πο… uλ} 7ερέας καθόταν
στ• κατώφλι το Ναο , κα} προσεύχεται
=νθερµα κα} µ| κατώδυνη ψυχ{ πρ•ς τ•ν
Κύριο, κλαίουσα γι~ τ{ν τεκνία της. 6
Nρα τ ς προσευχ ς της, /µως, παρατάθηκε
πολ… κα} uλ} ?ρχισε ν~ τ{ν παρατηρε.,
γι~ ν~ δε. τί κάνει τόση Nρα. Κι -ν& =βλεπε
τ~ χείλη της ν~ κινο νται, δ|ν ?κουγε τ{ν
φωνή της, σ| σηµε.ο πο… πίστεψε /τι 4
γυνα.κα α τ{ ε0ναι µεθυσµένη! Φυσικά, 4
Pννα -ξήγησε στ•ν uλ} /τι δ|ν ε0ναι
µεθυσµένη κι /τι προσεύχεται πολλ{ Nρα
λόγx τ ς µεγάλης της θλίψης. Θαύµασε
uλ} τ{ν ε σέβεια κα} τ{ν σεµνότητα τ ς
γυναίκας α τ ς, κα} τ{ν ε λόγησε,
ε χόµενος ν~ βρε. π• τ•ν Κύριο /,τι κι ƒν
α,τήθηκε. Πράγµατι, µετ~ π• λίγο καιρ• 4
Pννα γέννησε τ•ν Σαµου{λ τ•ν προφήτη,
το ποίου 4 ζω{ -ξιστορε.ται στ{ν
συνέχεια το βιβλίου α το .
C ^γιος Κύριλλος θεωρε. /τι 4
γέννηση το Σαµου{λ Uφείλεται στ{ν
ε σέβεια τ ς µητέρας του πο… προσευχήθηκε
µ| τρόπο Mρµόζοντα στ{ν γυναικεία φύση
της. dτσι, λέει στ}ς κατηχούµενες γυνα.κες
/τι ƒν τηρήσουν α τ•ν τ•ν σεµν• κα}
σιωπηλ• τρόπο προσευχ ς πο… -πέλεξε κα}
4 Pννα στ{ν Παλαι~ ∆ιαθήκη, θ~
ε λογηθο ν κι α τ|ς µ| τ{ν γέννηση το
"Σαµουήλ", δηλαδ{ µ| τ{ν γέννηση τ ς
σωτηρίας τους Hς χάρισµα π• τ•ν Θεό. Κα}
k ^γιος Κύριλλος κάνει α τ{ τ{ν
θαυµαστή, πράγµατι, µεταφορ~ παίρνοντας
φορµ{ π• τ{ν ρµηνεία το Uνόµατος
"Σαµουήλ", πο… σηµαίνει "-χαρίσθη Aπ• το
Θεο " ˆ " Θε•ς -πακούων".
Λέει γι~ τ• θέµα k jγιος dωάννης k
Χρυσόστοµος: "gπειδ{ γ~ρ -κ το
κουσθ ναι κα} -ξ ε χ ς α τ•ν =λαβε κα}
ο κ π• φύσεως τ ς -ργασίας τ{ν µνήµην
Nσπερ -ν στήλ• χαλκ“ τ“ προσηγορία το
παιδίου λοιπ•ν -ναπέθετο". 15
An das Amtsgericht Nürnberg,
90360 Nürnberg
110F 521-12
Nafpaktos-Hellas, 27.06.2012
Stellungnahme des Ehegatten A. K.
zur Sache der Eheschließung
S.-K.
Akten-Geschäftszeichen: 110F 521-12 vom
29.05.2012
Schließung einer Ehe
nach dem Griechischen Zivilrecht
Für die Schließung einer Ehe sind einmal das
Einverständnis der zukünftigen Ehegatten
erforderlich, zum anderen müssen die
Formalitäten eingehalten werden.
Mit dem Gesetz 1250/1982 wurden zwei
Formen der Eheschließung festgelegt, die sog.
Kirchliche und die standesamtliche Trauung,
die beide gleichwertig sind.
Bei der kirchlichen Trauung werden die
Willenserklärungen vor dem Geistlichen
abgelegt und es folgt der Wortgottesdienst von
einem Priester der Östlichen Orthodoxen Kirche
oder von einem Priester einer anderen
15
P.G. 54, 642
23
Glaubensrichtung, die in Griechenland
anerkannt ist (Art. 1367, § 1 GrBGB).
Die Einverständniserklärungen, die vor dem
Geistlichen der Orthodoxen Kirche abgelegt
werden, gelten sowohl in der staatlichen Kirche,
die dem neuen Kalender folgt alsauch in der
dem Alten Kalender folgenden Kirche. Zur
Anerkennung des durch einen Priester des Alten
Kalenders durchgeführten Mysteriums s. die
Gutachten 304/1977 der Vollversamllung des
Staatlichen Juristenrates und 794/1986 und die
ständige Rechtsprechung der griechischen
Gerichte: Entscheidung 4801/1937 des
Landgerichts Athen (3 Richter), 4799/1937 und
2176/1939 Landgericht Thessaloniki,
2016/1939 Landgericht Lamia, 468/1940
Landgericht Iraklio (Kreta), 100/1946
Oberlandesgericht Kreta, 539/1947 Landgericht
Kavalla, 1704/1947 Landgericht Chalkida,
1056/1948 Landgericht Thessaloniki,
1344/1964 Landgericht Piräus, 1209/1972
Landgericht Piräus, 230/1973 Oberlandes-
gericht Thrazien, 1554/1974 Landgericht
Drama, 713/1983 Landgericht Chios,
146/12990 Landgericht Drama, 2538/1990
Landgericht Theben, die die Anklage gegen die
Priester und Bischöfe des Alten Kalenders
wegen Amtsanmaßung (Vortäuschung eines
Amtes) abgewiesen.
Gemäß den Entscheidungen 378 und 379 von
1980 des Obersten Gerichtshofs (Areopag) sind
die sog. Altkalendarier weder Heretiker noch
eine Abspaltung. (S. auch die Entscheidungen
494/1997 und 495/ 1997 des Kassationsgerichts
(Oberstes Verwaltungsgericht Griechenlands).
Eine entsprechende Erklärung wurde der
Verfassung von 1975 beigefügt, in der den
Wahren Orthodoxen Christen des Alten
Kalenders das Recht zugesprochen wurde, ohne
jegliche Einschränkung die gottesdienstlichen
Handlungen ausüben zu können.
Darüberhinaus wurden sie mit der Entscheidung
des Ministeriums für Gesundheit, Soziales vom
30.9.1985 vom Staat als Orthodoxe Priester
anerkannt.
Sie üben ohne Einschränkung die Orthodoxen
Handlungen in eigenen Kirchen aus, die legal
arbeiten und mit staatlicher Erlaubnis gemäß
des Schreibens des Ministeriums für Ordnung
und Umwelt 137/15.10.1981 und 91/1.6.1982
gebaut werden.
Die durchgeführten Mysterien (Taufen,
Hochzeiten) werden von der griechischen
Rechtsprechung anerkannt s. Gutachten des
Staatsanwalts des Obersten Gerichtshofs
Angelos Bouropoulos, 1/71 von 1947, Themis
75, S. 70-71 (Juristenzeitung) und die
Entscheidung des Landgerichts Piräus1513.
Gemäß der letzten Entscheidung 613-02.2004
1996 des Aussenministeriums, alle Sakramente
die von Priestern des Orthodoxen Patristischen
Alten Kalenders vollzogen werden, werden in
den Registern des Standesbeamten der
Griechischen Konsulaten im Ausland registriert.
Siehe auch die Entscheidung der Voll-
versamllung des Kassationsgerichts 1444-1991
und das letzte Gutachten des Staatsanwalts des
Areopags 2-2005.16
Im Fall der Eheschließung S.-K,
Akten-Geschäftszeichen:
110F 521-12 vom 29.05.2012:
-Die Ehe wurde von einem kanonischen und
vom Griechischen Staat annerkannten Pastoren,
von ass. Prof. Dr. Jur. Nikolaos Dimaras, der
Orthodoxen Kirche des Alten Kalenders
geschlossen.
-Alle nach dem GrBGB notwendigen
Formulare sind von beiden Ehegatten und
vor der Eheschließung unterschrieben und
beglaubigt worden.
-Die Erlaubnis des Erzbischofs für die
Eheschließung mit der Register Nr. 17-2009
ist vorhanden (s. auf der Rückseite der
Eheschließungsurkunde die amtliche
Bestätigung, den Stempel und die Unterschrift
des Erzbischofs. Anlage 1).
-Der Erzbischof von Griechenland Kallinikos
Sarantopoulos ist gleichzeitig Exarch von
Europa und infolgedessen auch für
Deutschland zuständig.
-Die Antragsstellerin Ehegattin S, H. (M.) ist in
Griechenland vor der Eheschließung nach
16
Prof. Dr. Jur. N. Dimaras, Einführung in das
Zivilrecht, Athen/Patras, 5. Aufl. 2008, S. 275-276.
24
dem griechisch-Orthodoxen Ritus getauft
worden und oft zur Heiligen Kommunion
gekommen als echtes Mietglied der
Orthodoxen Kirche.
-Die Eheschließung wurde mit der
entsprechenden kirchlichen Eheschließungsß
form in Patras/Griechenland vollendet und im
Registerbuch des zuständigen Standesamtes in
Patras eingetragen, aufgrund der ausgestellten
kirchlichen Heiratsurkunde der Metropolie von
Achaia/Patras und der Kirche Aller Heiligen.
-Die kirchliche Heiratsurkunde ist auch von der
Antragsstellerin unterschrieben.
-Eine recthsverbindliche und offizielle
Heiratsurkunde des Standesamtes Patras vom
23.09.2009 liegt vor.
-Nach dem Gesetz vom 25.01.1923
Regierungsblatt 24, Par. 8 (Anlage 2) ist
nicht die Kirche des Alten Kalenders
sondern die Kirche des neuen Kalenders von
der gesamten Orthodoxen Kirche ab-
gespalten.
280.000.000 Orthodoxe Gläubigen folgen
weltweit dem alten Kalender und nur einige
millionen in Griechenland und in den neuen
sogennanten Ländern folgen dem Neuen
Gregorianischen Kalender.
Die Neukalerandarier stellen also eine
Abspaltung von der weltweit annerkanten
und einheitlichen Orthodoxen Kirche dar.
Festellung des Bestehens der Ehe.
Der Antrag des Nichtbestehens der Ehe ist
nach dem Griechiscen Zivilrecht unzulässig.
Vorliegend ist die Ehe nach griechischem
Recht wirksam geschlossen worden.
Die vom Standesamt Patras annerkannte
kirchliche Eheschließung ist auch nach
deutschem BGB und dem zwischen beiden
Staaten in Eheschließungssachen Über-
einkommen anzuerkennen.
Im Auftrag
ass.Prof. für das Zivilrecht an der Technischen
Universität von Patras
und direktor des Instituts für Zivil und
Europäisches Recht
Dr.Jur. der Universität Bielefeld
Nikolaos Dimaras
Why Orthodox Christianity should not
change with the times
St. Teophan the Recluse
It reached my ears that, as it seems, you
consider my sermons very strict and believe that
today no one should think this way, no one
should be living this way and therefore, no one
should be teaching this way. “Times have
changed!”
How glad I was to hear this. This means that
you listen carefully to what I say, and not only
do you listen, but you are also willing to abide
by it. What more could we hope for, we who
preach as we were ordered and as much we
were ordered?
Despite all this, in no way can I agree with your
opinion. I even consider it my duty to comment
on it and to correct it, since – even though it
perhaps goes against your desire and conviction
– it comes from something sinful, as though
Christianity could alter its doctrines, its canons,
its sanctifying ceremonies to answer to the spirit
of each age and adjust itself to the changing
tastes of the sons of this century, as though it
could add or subtract something.
Yet, it is not so. Christianity must remain
eternally unchanging, in no way being
dependent on or guided by the spirit of each
age. Instead, Christianity is meant to govern
and direct the spirit of the age for anyone who
obeys its teachings. To convince you of this, I
will put forward some thoughts for you to
consider.
Some said that my teaching is strict. First of all,
my teaching is not my own, nor it should be. In
this sacred office nobody should, nor even can,
preach his own teaching. If I or someone else
ever dare to do so, you can put us outside the
Church.
25
We preach the teachings of our Lord, God and
Saviour Jesus Christ, of the holy Apostles, and
the Holy Church, which is guided by the Holy
Spirit. At the same time, we make sure to do
everything possible to keep these teachings
whole and inviolate in your minds and hearts.
Every thought we present and every word we
use, we do so very carefully, so as not to
overshadow this brilliant and divine teaching in
any way. Nobody can act differently.
...a single raising of your mind to God, and a
single humble genuflexion to His glory and in
His honor has infinitely more value than all the
treasures of the world... --St Nicodemos and
Theophan the Recluse (Unseen Warfare:
Chapter 20)
Such a law that calls for each man’s preaching
in the Church to be "God-sent," was established
at the creation of the world, and should thus
remain valid until the end of the world. The
Prophet Moses, after the delivery of the
commandments from God Himself to the people
of Israel, concluded: “You shall not add to the
word which I am commanding you, nor take
away from it, that you may keep the
commandments of the Lord your God, which I
command you.” (Deut. 4:2)
This law of constancy is so unalterable that the
Lord and Savior Himself, when He was
teaching the people on the mountain, said: “Do
not think that I came to abolish the Law or the
Prophets; I did not come to abolish but to fulfill.
For truly I say to you, until heaven and earth
pass away, not the smallest letter or stroke shall
pass from the Law until all is accomplished.”
(Math. 5:17-18)
Then He gave the same validity to his teaching,
before interpreting the commandments in the
spirit of the gospel, by adding: “Whoever then
annuls one of the least of these commandments,
and teaches others to do the same, shall be
called least in the kingdom of heaven.” (Math.
5:19)
This means that anyone who wrongly interprets
the commandments of God and lessens their
validity, will be an outcast in the future life.
This is what He said at the beginning of His
preaching. He assured the same thing to Saint
John the Theologian, the beholder of ineffable
revelations, to whom He described the final
judgement of the world and the Church,
indicating in the Apocalypse (Book of
Revelations): “I testify to everyone who hears
the words of the prophecy of this book: if
anyone adds to them, God will add to him the
plagues which are written in this book; and if
anyone takes away from the words of the book
of this prophecy, God will take away his part
from the tree of life and from the holy city,
which are written in this book.” (Apoc. 22:18-
19)
From the time of His first appearance in the
world until the Second Coming, Christ has
given the Holy Apostles and their successors
the following law: “Go therefore and make
disciples of all the nations…teaching them to
observe all that I commanded you.” (Math.
28:19-20)
That means “for you to teach, not what anyone
else could possibly imagine, but what I ordered,
and this to the end of the world.” And He adds:
“And lo, I am with you always, even to the end
of the age. Amen.” (Math. 28:20)
The Apostles received this law and sacrificed
their lives in order to keep it. And to those who
wanted to keep them from preaching what it
was they preached under the threat of
punishment and death, they replied: “Whether it
is right in the sight of God to give heed to you
rather than to God, you be the judge; for we
cannot stop speaking about what we have seen
and heard.” (Acts 4:19-20)
26
This clear law was delivered by the apostles to
their successors, was accepted by them, and has
timeless effect in the Church of God. Because
of this law, the Church is the pillar and the
ground of truth. Can you see then what an
inviolable steadfastness it has? After that, who
would be so bold as to stubbornly disturb or
move anything in Christian doctrine and law?
Next listen to what is said of the Prophet
Ezekiel who for seven days was in the ecstasy
of prayer and after seven days heard the word of
the Lord: “Son of man, I have made you a
watchman to the house of Israel: therefore hear
the word at my mouth” (Ezek. 3:17), and he
declared to the people: Here is the law for you!
If you see a wicked person committing iniquity
and you do not tell him: leave your iniquity and
change your way, “that wicked person shall die
for his iniquity, but his blood I will require at
your hand.” (Ezek. 3:18) Conversely, “if you
warn the wicked, and he does not turn from his
wickedness, or from his wicked way, he shall
die for his iniquity, but you will have delivered
your soul. Again, if a righteous person turns
from his righteousness and commits injustice,
and I lay a stumbling block before him, he shall
die. Because you have not warned him, he shall
die for his sin, and his righteous deeds that he
has done shall not be remembered, but his
blood I will require at your hand. But if you
warn the righteous person not to sin, and he
does not sin, he shall surely live, because he
took warning, and you will have delivered your
soul.” (Ezek. 3:19-21)
What a strict law! And though it sounds in the
consciences of all pastors during their election
and consecration, when a heavy yoke is put on
them, namely the instruction of the flock of
Christ that He entrusted to them, big or small,
not only to guide it but also to preserve it. How
could anyone be so bold, to pervert everything
in the law of Christ, when this involves the
destruction of both pastors and flock?
If the saving power of this teaching depended
on our opinion of it and our consent to it, it
would make sense for someone to imagine
rebuilding Christianity according to human
weaknesses or the claims of the age and adapt it
according to the sinful desires of his heart. But
the saving power of Christian law does not at all
depend on us, but on the will of God, by the fact
that God Himself established precisely the exact
path of salvation. Beyond this there is no other
way, nor could it exist. Therefore, anyone who
teaches in any other way, is deviating from the
true path and is destroying himself and you.
What logic is there in that?
Notice how strict judgment was mentioned
when something similar happened to the nation
of Israel during the difficult years of their
captivity. Some prophets out of pity for the
suffering and sick talked to the people, not as
the Lord had ordered, but as their heart dictated.
Concerning them the Lord gave the following
commands to Ezekiel: “And you, son of man, set
your face against the daughters of your people,
who prophesy out of their own minds. Prophesy
against them and say, Thus says the Lord God:
Woe to the women who sew magic bands upon
all wrists, and make veils for the heads of
persons of every stature, in the hunt for souls.”
(Ezek. 13:17-18)This means: Woe to those who
order any kind of special treatment and suggest
such leniency, so no one feels the slightest
displeasure, either from those on top or those at
the bottom, not caring whether this is for their
salvation or destruction, whether it is pleasing
to God, or repulsive. Woe to them, because
“thus says the Lord God...your pillows and
veils,” namely your candied and comforting
teaching, “upon which there you are perverting
souls, I will tear from your arms and I will let
their souls that you are perverting, go away...”
(Ezek. 13:20-21) from this teaching of yours
and I will destroy you corrupters.
This is the benefit of this special treatment and
leniency, such as you want to hear from
preachers! When you put all this deep in your
heart, it is not right for you to want us to make
any concessions in Christian doctrine, having
the wrong desire to be pleased by us. On the
contrary, you are obliged to persistently demand
from us to remain true to doctrine, as strictly
and firmly as possible.
27
Have you ever heard of the indulgences of the
Pope of Rome? Here is what they are: special
treatment and leniency, which he gives defying
the law of Christ. And what is the result? From
all of this, the West is corrupt in faith and in
their way of life, and is now getting lost in its
disbelief and in the unrestrained life with its
indulgences.
The Pope changed many doctrines, spoiled all
the sacraments, nullified the canons concerning
the regulation of the Church and the correction
of morals. Everything has begun going contrary
to the will of the Lord, and has become worse
and worse.
Then came along Luther, a smart man, but
stubborn. He said, “The Pope changed
everything as he wanted, why shouldn't I do the
same?” He started to modify and re-modify
everything in his own way, and in this way
established the new Lutheran faith, which only
slightly resembles what the Lord had
commanded and the Holy Apostles delivered to
us.After Luther came the philosophers. And
they in turn said, “Luther has established
himself a new faith, supposedly based on the
Gospel, though in reality based on his own way
of thinking. Why, then, don't we also compose
doctrines based on our own way of thinking,
completely ignoring the Gospel?” They then
started rationalizing, and speculating about
God, the world, and man, each in his own way.
And they mixed up so many doctrines, that one
gets dizzy just counting them.
Now the Westerners have the following views:
Believe what you think best, live as you like,
satisfy whatever captivates your soul. This is
why they do not recognize any law or restriction
and they do not abide by God's word. Their road
is wide, all obstacles displaced. Their way is
broad, all the obstacles taken out. But the broad
road leads to perdition, according to what the
Lord says. This is where leniency in teaching
has led!Lord, save us from this broad way! But
it is better to love each difficulty that the Lord
has appointed for our salvation. Let us love
Christian doctrines and let us compel our mind
with them, pushing it not to think otherwise. Let that man himself would voluntarily bring it as
us love Christian morals and let us compel our a sacrifice to God, a most perfect offering. "
will in them, forcing it to lift the light yoke of
the Lord humbly and patiently. Let us love all St. Theophan the Recluse
Christian rituals and services which guide us,
correct us, and sanctify us. Let us compel our
heart with them, encouraging it to convey its
desires from the earthly and perishable, to the
heavenly and imperishable.

Let us confine ourselves as though in a cage. Or

better, let us drag ourselves, as if we were
passing through a narrow passage. Let it be
narrow, so no one can deviate neither to the
right left, nor the left. Yet undoubtedly, through Περί ταπεινοφροσύνης
this narrow way we will obtain the kingdom of wγίου ωάννου το" Συνα˙του
Λόγος ΚΕ΄ καί (λα΄)
the heavens in return. For as you know, this
kingdom is the kingdom of the Lord. The Lord " µήχανον 'κ χιόνος πρὀέναι φλόγα
laid this narrow way and said, “Follow exactly )µηχανώτερον δέ ε <τεροδόξοις ταπεινο-
this route and you will obtain the kingdom of φροσύνην Pπάρχειν πιστ ν καί ε5σεβ ν
heaven.” Could anyone then doubt whether the τό κατόρθωµα λοιπόν, καί τούτων
traveler will get to his destination? And what κεκαθαρµένων."
mind would one have who starts wanting all
kinds of annulment of the commandments, Μετάφραση: Ε ναι $κατόρθωτο νά προέλ-
when by doing this he would immediately lose θει $πό τό χιόνι φλόγα. Περισσότερο µως
his way and be lost?
$κατόρθωτο ε-ναι νά ε2ρεθεQ ταπείνωση
Once you have fully understood this assertion, στούς Vτεροδόξους, διότι τό κατόρθωµα
do not worry if something in our teaching seems α#τό $νήκει µόνο στούς πιστούς καί
to be strict. The only thing you should strive for ;ρθοδόξους καί µάλιστα σέ σους ξ α#τ0ν
is to carefully make sure if it is from the Lord. 4χουν καθαρθεQ $πό τά πάθη.
And after you have made sure it is from the
Lord, accept it with all your heart, no matter Σχόλια: gδ& 4 θέση το8 bγίου Πατρός µας
how strict or obliging it may be. And not only dωάννου το8 Συνα˙του παρουσιάζεται
avoid wanting special treatment and leniency ?κρως ε αίσθητη πό πλευρ ς δογµατικ ς.
with doctrine and the ethics, but even flee from Παραχάραξη τ ς πίστεως σηµαίνει καί
all these, as though fleeing from the fire of παραχάραξη τ ς ‚θικ ς. Παρέκκλιση πό τό
Gehenna. Those who cannot escape from this Uρθόδοξο δόγµα σηµαίνει διάζευξη πό τήν
are those who think up such things and with γνήσια πνευµατικότητα πού δράζεται
them lure those who are spiritually weak to πάνω στήν ταπεινοφροσύνη. Μέ ,διαίτερη
=µφαση µιλε. περί α το καί -πιφανής
follow them. Amen.
Σέρβος θεολόγος π. dουστeνος Πόποβιτς,
December 29, 1863 Sunday after Christ's Birth /ταν χαρακτηρίζει τόν Ρωµαιοκαθολικισµό
(Taken from the website of the Holy Monastery of Pantokrator
(Melissohori, Hellas). Originally from: St. George (periodical) 1995, καί τόν Προτεσταντισµό Hς "χριστιανισµούς
vol. 20).
κατά τήν 4κδοση το5 ε#ρωπαίου $νθρώπου
"The goal of human freedom is not in freedom καί χι το5 ταπεινο5 Θεανθρώπου"!17
itself, nor it is in man, but in God. By giving
man freedom, God has yielded to man a piece ΟB α?στηροί κριτές νά προσέχουν
of His Divine authority, but with the intention
17
|νθρωπος καί θεάνθρωπος, σελ. 60, 126-129.

28

Κάποιος δελφός ε0χε λογισµό /τι πνευµατικός του
µιλάει στά κηρύγµατα πολύ, λλά στήν πράξη δέν
ναλαµβάνει γρήγορα πρωτοβουλίες, γιά νά λυθο ν
προβλήµατα πού πασχολο ν τήν δελφότητα. Μετά
πό προσευχή νοίγει τόν ^γιο dωάννη τWς
Κλίµακος καί k jγιος τόν διδάσκει µέ τά πόµενα
σοφά λόγια:
"Νά µή θέλεις νά γίνεσαι α#στηρός
δικαστής κείνων ο? :ποQοι $ναπτύσσουν
θαυµάσιες διδασκαλίες, βλέποντάς τους
κάπως ;κνηρούς στήν πρακτική. ∆ιότι
πολλές φορές τήν 4λλειψή τους στά 4ργα τήν
$ναπληρώνει 9 ‘φέλεια πού προξενεQ :
λόγος τους.
\σφαλ0ς δέν τά κατέχουµε λοι ξ
wσου λα. Σέ µερικούς : λόγος 2περτερεQ
το5 4ργου. Σέ 8λλους πάλι τό δεύτερο
2περέχει το5 πρώτου."
wγίου ωάννου τNς Κλίµακος,
Λόγος κστ΄ Περί διακρίσεως.
@γιοπατερικές διηγήσεις
καί Bστορίες.
C παπα-Μόδεστος στήν Κερασιά
το8 @γίου Fρους
καί G 9ληθινή προσευχή.
Γιά τόν γέροντά µας τόν παπα-
Μόδεστο =χουν γράψει καί ?λλοι.
7εροµόναχος παπα-Φίλιππος τ&ν Θωµάδων,
πού ε0ναι καί ξαδελφός µου, µο =λεγε α τά
πού ργότερα =γραψε καί στό βιβλίο του:
- παπα-Μόδεστος Rταν Tνας ‡γιος,
διακριτικός καί συµβουλευτικός Γέροντας.
Ζο σε πολλά χρόνια στήν Κερασιά, σέ Tνα
πολύ Oµορφο µέρος, κάτω πό τόν Pθωνα.
dλεγε, /τι κάποτε, πολλά χρόνια πρίν, ε0χε
-πισκεφθε. τό χωριό του γιά κάποιο
µυστήριο. Ε ρίσκετο -κε. καί 4 δελφή του,
29
4 ποία Rταν ντυµένη µέ Hρα.ο, µέ καλό
τρόπο. Κάποιος φανατικός Aπερορθόδοξος
καί Aπερζηλωτής, π' α τούς τούς ποίους
ο7 Πατέρες =χουν χαρακτηρίσει "Τά 8κρα
τ0ν ∆αιµόνων", διότι Aπάρχει καί 4 µέση
καί βασιλική δός, το ε0πε το παπα-
Μόδεστου:
-Γιατί 4 δελφή σου ε0ναι ντυµένη τόσο
Hραία, φο πάει µέ τό παληό 4µερολόγιο;
Καί παπα-Μόδεστος πάντησε:
-6 δελφή µου ντύνεται, /πως -κείνη
γνωρίζει, καί /πως ?νδρας της θέλει.
Καί Tνας σκητής το fγίου ¦ρους
=δωσε τήν πιό κατάλληλη πάντησε σέ Tναν
φανατικό ?νθρωπο. Μέ α τό τόν τρόπο
τίµησε καί τήν προσωπικότητα τ ς δελφ ς
του, λλά ,διαιτέρως τίµησε τόν ?νδρα της,
πο.ος, Hς γνωστόν, ε0ναι 4 κεφαλή τ ς
γυναικός καί µόνον α τός =χει λόγο στό π&ς
θά -νδύεται 4 γυνα.κα του καί κανείς ?λλος.
Μο =λεγε παπα-Φίλιππος, /τι πρίν
πολλά χρόνια ε0χε συναντήσει τόν παπα-
Μόδεστο στήν κορυφή το Pθωνα, /που
ε0χαν νέβει µέ τόν παπα-Θωµ , γιά νά
βοηθήσουν στό χτίσιµο το Ναο τ ς
κορυφ ς, πού γιορτάζει τήν Μεταµόρφωση
το Σωτ ρος.
Στήν -πιστροφή παπα-Θωµ ς τόν
προέτρεψε νά κολουθήσει τόν παπα-
Μόδεστο, µέχρι νά φτάσουνε στήν Κερασιά.
Μο ε0πε παπα-Φίλιππος:
-Καθώς, λοιπόν, κατεβαίναµε, µαζεύαµε
διάφορα βότανα ε ωδιαστά, πού φθονο ν
στόν Pθωνα.
-Μέ συγκλόνισε, /µως, 4 πατρική καί
σκητική διδασκαλία το Γέροντα πό τήν
πλούσια 4συχαστική -µπειρία του, -πί τόσα
=τη στήν =ρηµο το Pθωνα. Ρουφο σα,
/πως 4 διψασµένη γ τίς πρ&τες σταγόνες
τ ς βροχ ς, τούς Mγιασµένους λόγους του.
Μεγάλη συγκίνηση =νιωσα καί δάκρυα
χαρ ς πληµµύρισαν τό πρόσωπό µου, πού
δέν σταµάτησαν σ' /λη τήν πορεία µας!
Α τό πού µο =δωσε µεγάλη χαρά Rταν 4
ε γενική, γεροντική καί Πατερική στάση
το σκητ , πού -πί τόσες §ρες, δέν =στρεψε
καθόλου τό βλέµµα του πρός -µένα, πότε
µπορο σα νά πολαµβάνω /πως α,σθανό-
µουνα τά θεόσταλτα λόγια του.
 -dκτοτε =γινε πνευµατικός µας
σύµβουλος, Oχι µόνο γιά µ ς λλά καί γιά
πολλούς ε λαβε.ς λἀκούς, εLτε µέ
-πισκέψεις εLτε µέ συµβουλευτικές -πι-
στολές, πού =γραφε Lδιος Γέροντας, ο7
πο.ες ποτελο ν θησαυρό γιά /σους τίς
π ραν στά χέρια τους.
<πως σηµείωσα σέ προηγούµενες
ναφορές στό παπα-Μόδεστο, τίς Lδιες
σχεδόν -µπειρίες ε0χα καί 'γώ. Τήν κατάνυξη
καί τά δάκρυα στίς συναντήσεις µας καί
στίς διακριτικές συµβουλές του, καί /τι Rταν
δύνατο νά πάρω -πιστολή πό τόν
Γέροντα καί νά µή µο =λθουν δάκρυα
χαρ ς καί πνευµατικ ς ε φροσύνης!
παπα-Μόδεστος, γράφει παπα-
Φίλιππος, Aποδεχόταν πολλούς µοναχούς
καί προσκυνητές στήν Κερασιά, πού το
ζητο σαν τήν συµβουλή του.
Μιά µέρα τό -πισκέφθηκε Tνας 7ερέας
πό τόν κόσµο, πού Rταν σκανδαλισµένος
πό τούς α7ρετικούς Ο,κουµενιστές λλά
καί πό κάποιους Aπερζηλωτές παλαιο-
ηµερολογίτες, λόγx το φανατισµο τους,
καί βρισκόταν σέ πολύ δύσκολη ψυχική
κατάσταση. Σκεφτόταν νά µήν Aπάγεται
πλέον σέ κανέναν -πίσκοπο, οœτε πό τό
Νέο 4µερολόγιο οœτε πό τό Yρθόδοξο!
Το λέει διακριτικός καί πατερικό-
τατος Γέροντας:
-gδ& νά µήν ξαν?λθεις, δέν θέλω νά
εiσαι 9κέφαλος!
Α τό µο ε0χε τονίσει ρκετές φορές
στό παρελθόν καί µένα. Α τούς πού κόβαν
τό µνηµόσυνο καί δέν ναγνώριζαν κανένα
-πίσκοπο, τούς θεωρο σε 9κέφαλους το8
Σευήρου!
Ο¨τε τήν στάση το παπα-Θεοδώρητου
-πικροτο σε, οœτε το παπα-Χρυστόστοµου
στίς Σπέτσες, πού Rσαν κέφαλοι.
Μο ε0πε µάλιστα µιά φορά: Pν
ξαναπ ς -κε., στήν Καψάλα, /που σκήτευε
παπα-Θεοδώρητος µέ τόν γέροντά του τόν
παπα-Καλλίνικο, νά µήν ξαν?λθεις -δ&!
Θυµ µαι, /τι πολύ στενοχωρήθηκα,
τότε, γιατί µέ τόν παπα-Θεοδώρητο εLχαµε
συνεργαστε. ρκετές φορές στή νατροπή
τ&ν ντιπατερικ&ν -πιχειρηµάτων τ&ν
καινοτόµων καί κακοδόξων Νεο-
ηµερολογιτ&ν, το gπιφάνιου Θεοδωρό-
πουλου, το µοναχο Βασιλείου, πρώην
Γρηγοριάτου καί το γέροντός του ρχ.
Γεωργίου Καψάνη καί ?λλων κακοδοξι&ν
30
πού γράφαν ο7 µνηµονευτές το κακοδόξου
ψευδοπατριάρχου.
gπιθυµο σε τήν πατερική τάξη σέ /λα
Γέροντας! 8κεφάλους καί νεπισκόπους
δέν δεχόταν! Α τούς τούς θεωρο σε /τι
Aπηρετο σαν τήν φιλαρέσκειά τους καί τόν
κρυφό -γωισµό τους.
Το ε0πα:
-Γέροντα, παπα-Θεοδώρητος ε0ναι
καλός. ∆έν ε0ναι /τι δέν δέχεται τόν
-πισκοπικό θεσµό, /πως 4 αnρεση τ&ν
κεφάλων, λλά προσπαθε. νά νώσει τά
διιστάµενα, κρατ&ντας µιά "διακριτική"
στάση.
-P, =τσι, µο λέει Γέροντας, καί
φάνηκε πρός στιγµήν σάν νά κατανοο σε...
©στόσο -παν λθε λέγοντας:
-Ε0ναι κέφαλοι το Σευήρου!
Στά θέµατα τ ς Παραδόσεως καί τ ς
διδασκαλίας Rταν νυποχώρητος. 6
-κκλησία δέν γνωρίζει πρεσβυτέρους,
διακόνους καί µοναχούς καί λἀκούς
νεπίσκοπους!
<πως τόνιζε καί µακαριστός
θεολόγος κυρ-Στα ρος Καραµ τσος, /ταν
συνεργαζόµαστε γιά νά -κδώσουµε γιά
δεύτερη φορά τό βιβλίο "\γωνία ν τJ κήπb
Γεθσηµαν3":
-gγώ προτεστάντης δέν γίνοµαι. 6
gκκλησία δέν γνωρίζει νεπίσκοπους
κληρικούς καί πιστούς! Στόν -πίσκοπο ε0ναι
4 ναφορά µας, ε0ναι 4 κεφαλή τ ς τοπικ ς
gκκλησίας, καί €ν εiναι Xρθόδοξος,
~φείλουµε πακοή!
 Μ ς µιλο σε συχνά γιά τόν Γέροντα
Χατζηγιώργη παπα-Μόδεστος, πού Rταν
πολύ µεγάλος νηστευτής καί βιαστής τ ς
φύσεως καί µ ς =λεγε:

Χατζηγιώργης Rταν πολύ

διακριτικός καί δίδασκε τά καλογέρια του
Aπακοή. gπειδή καί Lδιος ε0χε χρηµατίσει
καλός Aποτακτικός, γνώριζε τήν τέχνη τ ς
πνευµατικ ς πατρότητας. Λόγx τ ς
Mγιότητάς του καί τ ς γάπης του, τά
καλογέρια του =καναν Aπακοή πό
ε λάβεια καί Oχι πό φόβο.

8πό τήν µεγάλη ?σκηση καί τήν

γρυπνία ε0χε ποστεωθε. κυριολεκτικά. Ο7
σωµατικές του δυνάµεις -ξαντλο νταν k γέρων Χατζηγιώργης στήν Κερασιά
συχνά. 6 σάρκα του στέναζε καί
παραπονιόταν γιά τόν κόπο καί τήν
σκληρότητα τ ς σκητικ ς ζω ς. 8λλά καί k
]ββ ς dσαάκ διδάσκει, /τι δέν πρέπει ο7
σκητές νά τήν κο νε, λλά νά
πορεύονται µέ σταθερότητα, προτιµ&ντας
κόµη καί τόν θάνατο παρά νά
Aποχωρήσουν στίς παιτήσεις της!

dτσι καί Χατζηγιώργης µέ ΟB πνευµατικές µελέτες

διάκριση πορευόταν καί πολλή προσοχή καί
=τσι δηγο σε τά καλογέρια του πρός τήν ]γαπηµένοι µου φίλοι καf 9δελφοί!
σωτηρία. Γιά νά στηριχτο ν στούς
Aπερφυε.ς σκητικούς γ&νες τους, τούς Χριστός 9νέστη!
προέτρεπε νά µεταλαµβάνουν συχνά τά
wχραντα Μυστήρια, πού εiναι τό "Ο5κ 'π' GρτX µόνον ζήσεται Gνθρωπος,
καλύτερο φάρµακο. "O συχνή ξοµολόγηση )λλ' 'ν παντ ρήµατι 'κπορευοµένου 'κ
καί 9 Θεία Μετάληψη ε-ναι 9 σπουδαιότερη στόµατος Θεο""
καί πιό $παραίτητη πρὁπόθεση γιά τήν
πίγεια πνευµατική $γαλλίαση και τήν " ς γλυκέα τt λάρυγγί µου τ λόγιά Σου
Κύριε, Pπ_ρ µέλι κα κηρίον!"
ο#ράνια ε#φροσύνη", δίδασκε /σιος!
Ο7 πνευµατικ|ς κα} θεολογικ|ς
µελέτες, συνεργο ντος το Κυρίου µας
Xησο Χριστο , βοηθο ν κάθε προσεκτικό
ναγνώστη ν~ -µβαθύνει περισσότερο στ{ν
πνευµατικ{ ζωή, νά κατανυγε., νά
προσευχηθε. µέ δάκρυα καί νά λλοιωθε.
τήν καλήν λλοίωσιν, /πως µ ς διδάσκουν
ο7 ªγιοι Πατέρες µας.

Σπ νε τ~ δεσµ~ το πεπερασµένου
τ ς νιαρ ς κα} ?καρπης καθηµερινότητας.

∆ίνουν προοπτικ|ς θάνατης ζω ς

κα} ποιοτικ ς πνευµατικ ς ναβάθµισης

31
στ•ν ναζητητ{ τ&ν πνευµατικ&ν
καταστάσεων κα} τ ς κοινωνίας τ ς
βασιλείας το Χριστο µας.
Νοηµατοδοτο8ν τ‡ν ζωή µας καf
9νοίγουν €λλους kρίζοντες θεώρησης καf
9ξιολόγησης τHν πραγµάτων, µέσα σŠ
πνε8µα Jλευθερίας! Kκείνης τWς
Jλευθερίας, γι† τ‡ν kποία εiπεν k Χριστός
µας, oτι θ† τ‡ν βρο8µε γνωρίζοντας τ‡ν
9λήθεια µέσα στοˆς λόγους Του. Τ† λόγια
το8 Κυρίου µας, λόγια bγνά καί ρήµατα
ζωWς αOωνίου. Σ' α?τ† βρίσκεται c αOώνια
ζωή, oπως k •διος µ ς διαβεβαίωσε! "Τά
ρήµατα v 'γώ λαλ , φ ς ε σιν καί ζωή"!
8ναβαπτιζόµενοι µέσα στ~ νάµατα
τ ς λόφωτης Yρθοδοξίας µας καί στήν
έναη σοφία καί ζωή τ&ν Ε αγγελικ&ν καί
Πατερικ&ν λόγων, ναπνέουµε τ•ν έρα τ ς
προσωπικ ς µας θανασίας! Γευόµαστε
?µεσα τ• ποτέλεσµα τ&ν γλυκ&ν καρπ&ν
το προσωπικο µας γ&να, γι~ τ{ν
κάθαρση τ&ν α,σθήσεών µας κα} βλέπουµε
τ•ν τ ς δικαιοσύνης ˜λιον π σιν 4µ.ν
νατέλοντα!
Ε0ναι ο7 πνευµατικ|ς καί ο7
θεολογικές µας µελέτες, στ}ς πο.ες -ντρυφ
τ• πνε µα µας, -κε.νες ο7 κινητήριες
δυνάµεις, πού δίνουν στ{ν ψυχή µας τ{ν
αLσθηση το µεγαλείου το τ~ πάντα καλ~
ποιήσαντος Πανυπεράγαθου Τριαδικο8 µας
Θεο8!
Κύριός µας φανερώνεται µέσα π•
στ{ν σοφία τ&ν =ργων τ&ν Πατέρων µας
κα} τ ς σύλληπτης, /µως, γι~ τ•ν
κάθαρτο νο Θεολογίας τους.
Xδιαίτερα µέσα σ' α τ{ν τ{ν
ναστάσιµη περίοδο "κατανοο µε" µ| τ•ν
νο ν τ ς ψυχ ς µας, τί σηµαίνει ν~
µετέχουµε τNς Gλλης βιωτNς, τNς α ωνίου
τiν )παρχήν!
<λα α τ~ τ~ βιώνουµε µέσα π• τ•ν
γραπτό λόγο τ•ν πνευµατικό, κα} τ{ν
στείρευτη θεολογικ{ κα} Aµνολογικ{
=κφραση τ&ν θεοφόρων θεολόγων κα} τ&ν
πνευµατοφόρων Aµνογράφων µας, τ&ν ε}
προσευχοµέων κα} ποµένως, ληθιν&ν
θεολόγων, τ&ν ∆αµασκην&ν κα} τ&ν
32
Μελωδ&ν, πού το…ς ?γγιξε κα} το…ς
σφράγισε τ• Πανάγιον Πνε µα κα}
-λάλησαν 4µ.ν καί -ν συγγράµµασιν καί -ν
Vµνοις καί ¤δα.ς πνευµατικα.ς τ•ν λόγον
το Θεο !
Μέσα σ' α τ{ν τ{ν ζω{ κα} τ{ν χάρη το
Πνεύµατος ναγενν ται ναβαπτιζόµενος,
µεταβα}νοντας π• δύναµη σ| δύναµη =σω
λλ~ κα} =ξω ?νθρωπος, /ταν µελετάει,
κούει κα} ψάλλει τ~ θεσπέσια ρήµατα τ ς
α,ωνίου ζω ς, πού ε0ναι πλήρη δυνάµεως
καί κτίστου φωτός, ?κτιστης χάρης κα}
δόξας θάνατης τ ς vπερουσίου Παναγίας
Τριάδος!
Καf Iτσι καf τ` δικό µας πνε8µα καf τ†
µέλη µας, καf τ† kρατ† στοιχεeα το8 Iξω
καf τ† 9όρατα το8 Iσω 9νθρώπου
9ποκτο8ν τ‡ν γνHσιν ΄΄Jκείνην΄΄ τ‡ν
µένουσαν εOς τ`ν αOHνα, τWς δόξας τWς
9ναστάσεως τ‡ν πεeραν εOληφότα!
Βασιλείας τε, λοιπόν, Χριστο8 κοινω-
νήσωµεν!
∆ε8τε πόµα πίωµεν καιν`ν ο?κ Jκ πέτρας
9γόνου τερατουργούµενον!
ΚαθαρθHµεν τ†ς αOσθήσεις καf ~ψόµεθα
δικαιούνης Žλιον π σιν cµeν
9νατέλοντα!
]ληθHς 9νέστη k Κύριος!
Kν 9γάπ• Χριστο8,
π. Νικόλαος
Η ΑναµφισβΗτητη ΑγιΟτητα
του
ΜεγΑλου ΚωνσταντΙνου

[ )γιότητα δέν προσδιορίζεται µέ τά κριτήρια το"
Oρθολογικο" Προτεσταντισµο" τNς 'κπεσµένης
δύσης, )λλά µέ τήν διαχρονική συνείδηση το"
πληρώµατος τNς aκκλησίας το" Χριστο".
}γιος στήν καθ' Cµ/ς )νατολήν δέν 'πιβάλλεται
διά τNς )νακηρύξεως )πό τήν διοίκηση τNς
'κκλησίας, )λλά καθιερώνεται )πό τήν Uµόφωνη
)ναγνώριση το" )λάνθαστου κριτήριου το" λαο"
το" Θεο" µέσα στήν aκκλησία Του.
Καί µόνον C σύγκληση τNς 9γίας Πρώτης
Ο κουµενικNς Συνόδου )πό τόν Μέγα ΚωνσταντKνο
καί C καταδίκη τNς )ντιθέου α%ρέσεως το"
ρειανισµο" )πό τούς 9γίους 318 θεοφόρους
Πατέρες τNς aκκλησίας µας θά )ρκο"σε γιά τήν
τιµή του ς µεγίστου 9γίου.
Μέ τήν )µέριστη συµπαράσταση καί τήν
ο κονοµική στήριξη το" Μεγάλου Κωνσταντίνου
χτίστηκαν )πό τήν wγία €λένη 330 %εροί ναοί
στούς wγίους Τόπους, 'κεK Zπου Hλαβαν χώρα Zλα
τά ζωοποιά γεγονότα το" Ε5αγγελίου, πού Gλλαξαν
τόν ρο"ν τNς παγκόσµιας %στορίας, στήν Ναζαρέτ,
στήν Βηθλεέµ, στόν Γολγοθά καί στόν Πανάγιο
Τάφο. πό τήν wγία €λένη βρέθηκε U Τίµιος καί
ζωοποιός Σταυρός το" ΣωτNρος Χριστο" µας.
Τά )νθρώπινα δικαιώµατα πού µόλις τόν 19ο α να
Gρχισαν νά 'µφανίζονται στήν δύση,
PπNρξαν πρωταρχική µέριµνα το" Μεγάλου
βασιλέως, µετά τούς )πάνθρωπους διωγµούς τ ν
∆εκίων καί τ ν ∆ιοκλητιαν ν πού λατρεύονταν
σάν θεοί. Πολλές )πό τίς διατάξεις τNς ποτισµένης
)πό τήν χριστιανική φιλανθρωπία νοµοθεσίας το"
Μεγάλου Στρατηγο", Zπως τό )τοµικό δικαίωµα
τNς )νεξιθρησκείας στά Μεδιόλανα, τό 313,
περιέχονται σχεδόν α5τολεξεί καί στά σύγχρονα
33
Συντάγµατα τNς 4ψιµα παρουσιαζόµενης, µετά )πό
1600 χρόνια, ς "πολιτισµένης" δύσης.
«βαθύς )νθρωπισµWς κα µέριµνα δι τiν
δικαιοσύνην χαρακτηρίζουν τ
νοµοθετικ κοινωνικ µέτρα, vτινα Hλαβεν U
ΚωνσταντKνος µετ τiν Σύνοδον τNς Νικαίας.
∆ιάκειται δυσµεν ς πρWς τiν παλλακείαν κα
)πηγόρευσε τW βάρβαρον Hθιµον τ ν )γώνων τ ν
µονοµάχων. ∆_ν 'πιτρέπει ν χωρίζουν
τάς ο κογενείας τ ν δούλων, Zταν τ πωληθέντα
κρατικ κτήµατα, ε ς „ µέχρι τότε διεβίουν,
διενέµοντο µεταξ τ ν νέων δικαιούχων.
Κατήργησε τWν δι σταυρο" θάνατον, )πηγόρευσε
τWν στιγµατισµWν ε ς τW πρόσωπον κα 'θέσπισεν,
Zπως ο% κρατούµενοι ε ς τ ς φυλακ ς δικαιο"νται
καθ’ 'κάστην ν βλέπουν τW φ ς το" Cλίου.
Χαρακτηριστικός τNς 'νδελεχο"ς φροντίδος το"
α5τοκράτορος δι τiν 'πιβολiν τNς @θικNς τάξεως
εJναι U νόµος U κολάζων τiν )παγωγiν παρθένου
κα U νόµος U )ξι ν παρ το" 'πιτρόπου, Zπως
σεβασθN τiν παρθενίαν τNς Pπ’ α5το"
'πιτροπευοµένης νεάνιδος».
Μέγας ΚωνσταντKνος ξαγόραζε : wδιος καk
$πελευθέρωνε α χµάλωτους στρατι0τες το5 χθρο5,
τοoς :ποίους ε-χαν συλλάβει ο? στρατι0τες του!
Προσθέτω σ’ α#τh τiν $παγόρευση τ3ς παλλακείας
γιά τοoς 4γγαµους, (τ3ς συνύπαρξης δηλ. συζύγου
καk παλλακίδας, δηλ. « πίσηµης ρωµένης»), καk τj
ξαιρετικh φιλολἀκj µέτρο τ3ς καθιέρωσης τ3ς
Κυριακ3ς _ς $ργίας «διh τjν $στικjν πληθυσµόν»,
ν0 «ο? κάτοικοι τ3ς 2παίθρου $φίενται λεύθεροι
νh ρυθµίζουν τhς $γροτικάς $σχολίας των $ναλόγως
τ0ν καιρικ0ν συνθηκ0ν».
Σύµφωνα µ| το…ς Χριστιανούς, c bγιότητα το8
Μεγάλου Κωνσταντίνου δ|ν εLναι τιµητικ•ς τίτλος,
πο… το ποδόθηκε λόγx «τ3ς καθοριστικ3ς
2ποστήριξης καk τ3ς προσφορDς του πρjς τiν
Lκκλησία», λλ~ γεγον`ς Jπιβεβαιωµένο 9π` τ`ν
Θε` µŠ θαύµατα· Oχι µόνο µ| τ{ν περίφηµη
θεοσηµεία το Σταυρο («aν τούτX νίκα»), λλ~ κα}
µ| τ• /ραµα γγέλου, πο… τ•ν καθοδηγο σε κατ~
τ{ν χάραξη τ&ν ρίων τ ς Κωνσταντινούπολης, µ|
τήν µυροβλυσία κατ~ τ• θάνατό του, µ| πλ θος
,άσεων στ•ν τάφο του, λλ~ κα} µέ πολλά
µεταγενέστερα θαύµατα.
ΕΙΣ ΜΙΑΝ ΑΓΙΑΝ ΚΑΘΟΛΙΚΗΝ
ΚΑΙ
ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ
∆|ν θ~ πραγµατευθο µε τ}ς
παρακάτω θέσεις µας π• τ}ς θολ|ς
βιβλιογραφικ|ς πηγ|ς τ ς ∆ύσης, /σον
φορ τ{ν προσωπικότητα το Μεγάλου
α?το8 @γίου µας, πο… πολλ|ς φορ|ς
στάζουν χολ{ κα} 7στορικ• δηλητήριο µ|
στόχο ν~ ποµειώσουν τ• παγκόσµιο κ ρος
του, λλ~ θ~ καταθέσουµε τ~ νάµατα τ&ν
πηγ&ν τ ς yλληνικ ς καρδι ς κα} τ ς
Ρωµαίικης παράδοσης, πο… ξέρει ν~ τ•ν
τιµάει -δ& κα} πάνω πό χίλια ξακόσια
χρόνια µ| Vµνους κα} ¤δ|ς πνευµατικ|ς! Σ|
πε.σµα τ&ν Καρλοµάγνειων -ργατ&ν
Προτεσταντ&ν "θεολόγων" καί τ&ν νεκρ&ν
πνευµατικά 7στορικ&ν τ ς νέραστης π•
ΘΕΙΑ ΑΓΑΠΗ σηµεριν ς προσπάθειας γιά
παγκοσµιοποίηση, ποδεικνύεται καί µέσα
πό διαµφισβήτητες 7στορικές πηγές 4
Mγιότητα το πλέον λαοφιλο ς Mγίου τ ς
Ρωµηοσύνης!
C Μέγας Κωνσταντeνος κα} c @γία
Uλένη, 4 µητέρα του, ποτελo ν τ•
κατεξοχ{ν γεωπολιτικ• δίδυµό τ ς
παγκόσµιας 7στορικ ς νατροπ ς , Oχι µόνο
γι~ τ{ν πελθο σα 7στορία λλ~ κυρίως γι~
τ}ς δικές µας 4µέρες.
Πόσες µεταγενέστερες Α τοκρα-
τορίες - ∆υνάστες κα} Τύραννοι προσπά-
θησαν ν~ το…ς µιµηθο ν µέχρι κα} σήµερα,
/λες /µως γκρεµίζονται στ~ τάρταρα τ ς
παραφροσύνης κα} το ωσφορικο
-γωισµο τους κα} α τ• γίνεται γιατί δ|ν
ναγνώρισαν τ• Μυστήριο το Ζωοποιο
Σταυρο κα} τ• Παγκόσµιο Γεγον•ς τ ς
8νάστασης το Θεανθρώπου Κυρίου µας
Xησο Χριστο πού ναγνώρισε καί
προσκύνησε k Μέγας βασιλεύς καί jγιος.
6 Hραία yλένη τ ς Σπάρτης π ρε
τ•ν -κλεκτό τ ς σαρκικ ς καρδι ς της, τ•ν
Πάρι, κα} τράβηξε πρ•ς τ{ν Τροία. Τ• Lδιο
α τ• yλληνικ• Oνοµα, πο… κούγεται στ~
µηρικ~ dπη τ ς Xλιάδας, φέρει 4 fγία
yλένη, -νδεικτικό τ ς διάσπαστης 7στο-
ρικ ς συνέχειας κα} γενετικ ς συνάφειας
το λαο µας, µ| τ{ν µόνη διαφορ~ /τι c
dσαπόστολος @γία Uλένη παίρνει τ•ν
γαπηµένο υ7• της τ•ν ^γιο Κωνσταντeνο
κα} συµβαδίζουν στ•ν δρόµο πρ•ς τ{ν ΚΑΘ'
ΗΜΑΣ ΑΝΑΤΟΛΗΝ, πο… το…ς χάραξε
gκλεκτός της Καρδι ς τους, µ| θεοσηµε.α,
δηλ. k Kσταυρωµένος καf ]ναστηµένος
Κύριός µας dησο8ς Χριστός.
Μ| µία Mπλ κίνηση κα} ε λογηµένη
τίναξαν τότε στ•ν έρα τ• παγκόσµιο
µυστήριο τ ς νοµίας κα} θεµελίωσαν µιά
34
τέτοια κρατικ{ Aπόσταση Α τοκρατορίας,
/που στ• διάβα τ&ν α,ώνων α τ{ "χώνεψε"
µ| συναλληλία, ,σοτιµία κα} σεβασµ•,
λαούς, φυλ|ς κα} γλ&σσες µ| τ• Μυστήριο
τ ς ΟΜΟΟΥΣΙΟΥ κα} ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑ∆ΟΣ.
6 @γία Uλένη, παρά τ• προ-
χωρηµένο τ ς 4λικίας της, συνέχισε τ{ν
γεωπολιτική της ε,ρηνικ{ -κστρατεία στ{ν
Παλαιστίνη κα} ΘΕΙ« ΝΕΥΣΕΙ =φερε στ{ν
παγκόσµια -πιφάνεια το πλανήτη µας τ~
διάψευστα ΠΕΙΣΤΗΡΙΑ τ ς πνευµατικό-
τητας τ ς Νέας Ρωµἀκ ς Α τοκρατορίας.
Ο ΣΤΑΥΡΟΣ κα} 4 ΑΝΑΣΤΑΣΗ
π• τότε Rταν τ~ φυλακτήρια "τ ς τότε
πρώτης πνευµατικ ς παγκοσµιοποίησης"
τ&ν Λα&ν, πο… =φερνε τ` “πŠρ Π ν
Fνοµα το8 ΧΡΙΣΤΟΥ µας κα} ριοθετο σε
τ~ σύνορά της στ}ς πορε.ες πο… χάραξαν "ο?
_ραQοι πόδες τ0ν Ε#αγγελιζόντων τiν
ΕΙΡΗΝΗΝ " ]ποστόλων, κα} κυρίως, -π}
τ&ν διαδροµ&ν το Παµµεγίστου ]πο-
στόλου Παύλου.
Τ• γεγον•ς /τι -π} Μεγάλου
Κωνσταντίνου 4 -πίσηµη γλ&σσα Rταν τ~
λατινικ~, δ|ν ποστερε. τ{ν ο σιαστικ ς
σηµασίας συµβολ{ τ ς yλληνίδας µητέρας
του @γίας Uλένης στ{ν -πίγνωση -κ
µέρους το Α τοκράτορα τ&ν στρα-
τηγικ&ν-πολιτισµικ&ν -πιλογ&ν το ?λλου
Μεγάλου της sστορίας µας, το Μεγάλου
8λεξάνδρου.
Μετ† τ` παγκόσµιας BστορικWς
σηµασίας διάταγµα τHν Μεδιολάνων, /λοι
ο7 δρόµοι δηγο σαν στ{ν ΚΑΘ' ΗΜΑΣ
ΑΝΑΤΟΛΗΝ, /που ναδυόταν 4 Νέα Ρώµη
κα} ταυτόχρονα, δυστυχ&ς, στ{ν ∆ύση
κάποιοι =σπερναν σπόρους φθόνου κα}
διχόνοιας, γι~ ν~ ναρριχηθο ν ργότερα
ο7 νοητ|ς τσουκνίδες µ| τ~ δηλητήρια τ&ν
ντιθέων α7ρέσεων το Παπισµο καί το
Προτεσταντισµο , τ&ν δολοφονικ&ν σταυ-
ροφορι&ν κα} ?λλων µέχρι σήµερα
-νεργει&ν, πο… δείχνουν πύθµενο µίσος
κατά τ ς µοναδικ ς gκκλησίας το
Χριστο µας τ ς φιλτάτης Yρθοδοξίας µας
κα} τήν ωσφορική τους ,διοτέλεια.
8ναρωτηθήκαµε, ƒν στ{ν α7ρετίζου-
σα ∆ύση, /που κατ~ ρηµατικ{ =κφραση
κάποιου πολιτικο τ&ν πάλαι ποτ| χρόνων
τ ς δύσµοιρης µεταπολίτευσης " νήκοµεν",
πόσοι sερο} Ναο} ε0ναι φιερωµένοι στ{ν
µνήµη κα} τ{ν τιµ{ τHν @γίων καf
dσαποστόλων Κωνσταντίνου καf Uλένης;
 Πόσοι δυτικο} φίλοι µας φέρουν τ•
Oνοµα α τό;
Γιατί στ{ν Ρωµαίικη yλληνικ{
gπικράτεια ε0ναι τόσο πνευµατικ~
δηµοφιλε.ς α το} ο7 ªγιοι;
6 πάντηση ε0ναι Mπλ .
Ο7 πρόγονοί µας γνώριζαν πολ…
καλ~ ποιο} Rταν ο7 στυλοβάτες τ ς
Ρωµηοσύνης κα} θεωρο σαν το…ς αυτο…ς
τους πνευµατικ~ παιδι~ το Μεγάλου
Κωνσταντίνου.
Παράλληλα γνώριζαν, γιατί Aπέφε-
ραν στ• διάβα τ ς 7στορίας π• τ• µίσος
κα} τ• κόµπλεξ τ&ν δ θεν Σταυροφόρων τ ς
∆ύσης, πο… µόνο καταστροφ|ς κα}
προδοσίες το…ς "χάριζαν", κα} α το}, σ~ν
ντίδοτο τ ς δυτικ ς µοχθηρ ς ζηλο-
τυπίας, Iσπειραν καf 9νήγειραν {κατοντά-
δες πανάλευκα Jκκλησάκια καί µεγαλο-
πρεπεeς Ναούς στ‡ν µνήµη α?τHν τHν δύο
@γίων σŠ oλη τ‡ν Jνδοχώρα τWς
ΡΩΜΗΟΣΥΝΗΣ, δίνοντας µάλιστα τ•
Oνοµα α τ&ν τ&ν @γίων στ~ παιδιά τους.
Μάλιστα στ~ χρόνια τ ς Τουρκο-
κρατίας τ• Oνοµα Κωνσταντ.νος Rταν
συνυφασµένο µ| τ• ΠΟΘΟΥΜΕΝΟ το
σκλαβωµένου γένους µας! •ν -κε.να τ~
χρόνια εLχαµε Φραγκοκρατία τ• Oνοµα α τ•
θ~ Rταν παντελ&ς -ξαφανισµένο σήµερα!!!
6 προσωπικ{ ζω{ το Μεγάλου
Κωνσταντίνου δ|ν Rταν ρόδινη. Τ•ν
πολέµησαν π• /λες τ}ς πλευρές, λλ~ δ|ν
τ•ν σάλεψαν π• τ{ν Πίστη του. Pλλωστε
τ• Oνοµά του στ~ yλληνικ~ σηµαίνει ΕΥ-
ΣΤΑΘΙΟΣ, δηλ καλ~ σταθερ•ς, κα} α τ• τ•
πέδειξε σ| /λη τ{ν βιωτ{ του προ-
ασπίζοντας τ` ∆όγµα τWς ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑ∆ΟΣ
µŠ τοˆς ^γιους Θεοφόρους καf
ΟOκουµενικοˆς Πατέρες τό 325 µ.Χ.!
Καθιερώνοντας µάλιστα τ{ν νάγκη
σύγκλησης Ο,κουµενικ ς Συνόδου, /ταν
διακινδύνευσε τ• πλήρωµα τ ς gκκλησίας
π• το…ς "βαρε.ς λύκους" τ ς ρειανικ ς
α7ρέσεως.
Ε0ναι δυνατ•ν κα} -µε.ς σ~ν παιδι~
τ ς γνήσιας Ρωµηοσύνης το8 Μεγάλου
Κωνσταντίνου ν~ περάσουµε καλ~ στ~
χέρια τ ς σηµεριν ς Παναίρεσης τ&ν
Νεοποχιτ&ν, πο… ζήλεψε τ{ν Νέα Ρώµη κα}
στ{ν θέση τ ς βάλθηκε ν~ φτιάξει τ{ν Νέα
gποχ{, διασαλεύοντας τ~ θεµέλια το
νθρώπινου πολιτισµο µ| κατόµβες
θώων θυµάτων!!!
35
<λες ο7 σηµεριν|ς κρίσεις ξεκινο ν
π• τ{ν διαφηµιζόµενη Παναίρεση τ ς
Νέας gποχ ς κα} /λες ο7 λύσεις θ~ δοθο ν,
/ταν ξεφτίσει τ• πνευµατικό της Aπόβαθρο,
γιατί δυνατε. ν~ δώσει καθαρ|ς
παντήσεις στ{ν χειµαζόµενη νθρωπότητα
τ&ν καιρ&ν µας.
Ν~, λοιπ•ν, γιατί Μέγας
Κωνσταντ.νος σήµερα ε0ναι τόσο -πίκαιρος
περισσότερο π• κάθε ?λλη φορά !!!
∆Ρ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΒΑΡ∆ΑΚΑΣ18.
Η ΚΑΤΑΦΑΝΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ
ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, ΠΟΥ
ΕΝΟΧΛΕΙ ΣΦΟ∆ΡΑ ΤΟΥΣ ΓΡΑΙΚΥΛΟΥΣ
ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΜΑΧΟΥΣ !
Το8 Θ. d. Ρηγινιώτη19
Θ~ πρέπει ν~ ναγνωρίσουµε
νηφάλια /τι k α?τοκράτορας Κωνσταντί-
νος Α΄, κόκκινο παν} γι~ το…ς κάθε εLδους
πολέµιους το Χριστιανισµο , εiναι καf
Μέγας καf ^γιος.
6 παύση τ&ν διωγµ&ν κα} ο7
ποφάσεις περ} νεξιθρησκείας, γεγονότα
τεράστιας 7στορικ ς κα} νθρωπιστικ ς
σηµασίας, ρκο ν γι~ ν~ -πιβεβαιώσουν
το λόγου τό ληθές· -πειδ{ /µως τ•
18
6 ε,σαγωγή καί πολυτονισµός το κειµένου,
µαζί µέ πολλές ?λλες διορθώσεις καί προσθ κες
διευκρινιστικές, =γιναν µέ δική µας φροντίδα καί
-πιµέλεια. ∆ρ.Ν. π. Νικόλαος ∆ηµαρ ς.
19
πολυτονισµός καί α το το κειµένου, µαζί µέ
πολλές διορθώσεις καί προσθ κες διευκρινιστικές,
=γιναν καί πάλι µέ δική µας φροντίδα καί -πιµέλεια.
∆ρ.Ν. π. Νικόλαος ∆ηµαρ ς.
Oνοµά του =χει περιβληθε. µ| διάφορους
ντιχριστιανικο…ς µύθους, ƒς -ξετάσουµε
τ{ν περίπτωσή του -κτενέστερα µέ βάση καί
τά 7στορικά στοιχε.α πό διαµφισβήτητες
-κκλησιαστικές καί 7στορικές πηγές.
∆|ν Aπάρχει καµµιά -πίσηµη
-κκλησιαστικ{ πόφαση πο… ν~ να-
κηρύσσει jγιο τ`ν Μέγα Κωνσταντeνο,
οœτε κα} σηµειώνεται κάπου 4 ρχ{ τ ς
πόδοσης τιµ ς Mγίου πρ•ς α τόν.
Μ| τ•ν µεγάλο σύγχρονό του Πατέρα
τ ς gκκλησίας Μέγα ]θανάσιο Rρθε σ|
σύγκρουση, λόγx µίας Oψιµης Aποστήριξης
πρ•ς τον Pρειο, δ| 7στορικ•ς κα}
βιογράφος του Ε?σέβιος Καισαρείας δ|ν
ε0χε τ• κ ρος πο… θ~ το -πέτρεπε ν~
-πιβάλει κατ~ κανένα τρόπο µία
«Mγιοποίηση» το Κωνσταντίνου. Τέλος, ο7
διάδοχοί του πολέµησαν ν~ γκρεµίσουν
α τ~ πού Lδιος ε0χε Uνειρευτε.·
Κωνστάντιος, γυιός του, Aπο-
στήριξε τ•ν 8ρειανισµό, κατάργησε τ{ν
πίστη τ ς Συνόδου τ ς Νίκαιας κα} δίωξε
το…ς Yρθόδοξους!
Τ• Lδιο =κανε κα} ρειανός
α τοκράτορας Ο άλης, -ν& νάµεσά τους
Xουλιαν•ς, -πίσης, Aπέσκαψε τήν gκκλησία
µ| κάθε τρόπο (κα} µ| α-µα) [1],
προσπαθ&ντας ν~ παλινορθώσει τ{ν -θνικ{
θρησκεία τ ς ε,δωλολατρικ ς θεουργίας κα}
τ&ν ναρίθµητων θυσι&ν.20
C Μέγας Κωνσταντeνος, λοιπ•ν,
bγιοποιήθηκε 9π` τ`ν λαό.
Τ• φανερώνει τ• πλ θος τ&ν
Χριστιαν&ν πο… φέρουν τ• Oνοµά του. C
Ε?σέβιος καταγράφει /τι, µέσως µετ~ τ•
θάνατό του, στρατ•ς ξέσπασε σ| θρήνους,
π• τόν τελευτα.ο πλίτη µέχρι το…ς
νώτερους ξιωµατικούς, γι~ «τWν σωτNρα,
τWν φύλακα, τWν ε5εργέτη… τWν )γαθW
ποιµένα», -ν& παρόµοιες Rταν ο7
ντιδράσεις το λαο , /ταν τ• σκήνωµά του
µεταφέρθηκε στήν Κωνσταντινούπολη21.
Κα} Rταν φυσικό, -φόσον :
«βαθύς )νθρωπισµWς κα µέριµνα
δι τiν δικαιοσύνην χαρακτηρίζουν τ
νοµοθετικ κοινωνικ µέτρα, vτινα Hλαβεν
U ΚωνσταντKνος µετ τiν Σύνοδον
20
Βλ. γι~ τ•ν Xουλιαν• τόν παραβάτη τ{ν
µονογραφία το dωάννη Κ. Τσέντου, Kουλιανός :
Παραβάτης, =κδ. Τ νος, Pθωνας 2004.
21
P.G. 20, 1220-1224.
36
τNς Νικαίας. ∆ιάκειται δυσµεν ς πρWς τiν
παλλακείαν κα )πηγόρευσε τW βάρβαρον
Hθιµον τ ν )γώνων τ ν µονοµάχων. ∆_ν
'πιτρέπει ν χωρίζουν τάς ο κογενείας τ ν
δούλων, Zταν τ πωληθέντα κρατικ
κτήµατα, ε ς „ µέχρι τότε διεβίουν,
διενέµοντο µεταξ τ ν νέων δικαιούχων.
Κατήργησε τWν δι σταυρο" θάνατον,
)πηγόρευσε τWν στιγµατισµWν ε ς τW
πρόσωπον κα 'θέσπισεν, Zπως ο% κρα-
τούµενοι ε ς τ ς φυλακ ς δικαιο"νται καθ’
'κάστην ν βλέπουν τW φ ς το" Cλίου.
Χαρακτηριστικός τNς 'νδελεχο"ς φρον-
τίδος το" α5τοκράτορος δι τiν 'πιβολiν
τNς @θικNς τάξεως εJναι U νόµος U κολάζων
τiν )παγωγiν παρθένου κα U νόµος U
)ξι ν παρ το" 'πιτρόπου, Zπως σεβασθN
τiν παρθενίαν τNς Pπ’ α5το" 'πι-
τροπευοµένης νεάνιδος».22
6 παγόρευση το στιγµατισµο
στ• πρόσωπο, µέτρο ε νὀκ• κυρίως γι~
το…ς δούλους, π• Jπίδραση τWς
χριστιανικWς Oδέας γι† τ`ν €νθρωπο
[ς πλασµένον κατ’ εOκόνα Θεο8, καθ‰ς
κα} 4 µέριµνα γι~ τ}ς ο,κογένειες
τ&ν δούλων, σηµαίνουν /τι k δο8λος
9ντιµετωπίζεται πλέον [ς €νθρωπος, Oχι
Hς ντικείµενο, πρ γµα πο… νατρέπει
-ντελ&ς τήν καθιερωµένη Uπτικ{
τ ς ρωµἀκ ς α τοκρατορίας, γι~ ν~
φτάσουµε στ`ν jγιον dωάννη τόν
Χρυσόστοµο, σχεδ•ν Tνα α,&να µετά, πο…
θ~ -πιχειρηµατολογήσει Aπ|ρ τ ς δελφό-
τητας κυρίων κα} δούλων!23
C Μέγας Κωνσταντeνος -ξαγόραζε
Lδιος κα} πελευθέρωνε α,χµάλωτους
στρατι&τες το -χθρο , το…ς ποίους ε0χαν
συλλάβει ο7 στρατι&τες του!24
Προσθέτω σ’ α τ~ τ{ν παγόρευση
τ ς παλλακείας γιά το…ς =γγαµους, (τ ς
συνύπαρξης δηλ. συζύγου κα} παλλακίδας,
δηλ. « πίσηµης ρωµένης»), κα} τ• -ξαι-
22
ΑOκατερίνης Χριστοφιλοπούλου, Βυζαντινi
aστορία, Α΄, 324-610, Βάνιας, Θεσσαλονίκη 1996,
σελ. 135.
23
P.G. 62, 711.
24
Ε?σεβίου, Ε ς τjν βίον το5 µακαρίου
Κωνσταντίνου το5 βασιλέως, Λόγος Β΄,ΙΓ΄, P.G. 20,
992.
ρετικ~ φιλολἀκ• µέτρο τ ς καθιέρωσης τ ς
Κυριακ ς Hς ργίας «διh τjν $στικjν
πληθυσµόν», -ν& «ο? κάτοικοι τ3ς
2παίθρου $φίενται λεύθεροι νh ρυθµίζουν
τhς $γροτικάς $σχολίας των $ναλόγως
τ0ν καιρικ0ν συνθηκ0ν» [2].
Σύµφωνα µ| το…ς Χριστιανούς, c
bγιότητα το8 Μεγάλου Κωνσταντίνου δ|ν
ε0ναι τιµητικ•ς τίτλος, πο… το ποδόθηκε
λόγx «τ3ς καθοριστικ3ς 2ποστήριξης καk
τ3ς προσφορDς του πρjς τiν Lκκλησία»,
λλ~ γεγον`ς Jπιβεβαιωµένο 9π` τ`ν Θε`
µŠ θαύµατα· Oχι µόνο µ| τ{ν περίφηµη
θεοσηµεία το σταυρο («aν τούτX νίκα»),
λλ~ κα} µ| τ• /ραµα γγέλου, πο… τ•ν
καθοδηγο σε κατ~ τ{ν χάραξη τ&ν ρίων
τ ς Κωνσταντινούπολης, µ| τήν µυροβλυσία
κατ~ τ• θάνατό του, µ| πλ θος ,άσεων στ•ν
τάφο του, λλ~ κα} µέ πολλά µεταγενέστερα
θαύµατα.
8κόµη κι ƒν τ~ παραπάνω τεκµήρια
θεωρηθο ν µ θοι, πρέπει ν~ τονίσω /τι —νας
λα`ς δŠν πλάθει µύθους θαυµάτων καf
bγιότητας γι† —να βασιλιά, ‰ν δŠν τ`ν
θεωρεe γεµ το 9γάπη καf διαποτισµένο
9π` τ‡ θεία χάρη.
Γι~ τ{ν 7στορία, ƒς ναφέρουµε /τι k
jγιος δ|ν παγόρευσε τήν ε,δωλολατρία,
οœτε ναγόρευσε τ• Χριστιανισµ• σ|
-πίσηµη θρησκεία τ ς α τοκρατορίας, (α τ{
τ{ θέση συνέχισε ν~ τ{ν κατέχει 4 ρχαία
θρησκεία, τ ς ποίας Lδιος Rταν νώτατος
ρχιερέας, κατ~ το…ς θεοκρατι-
κούς ρωµἀκο…ς θεσµούς), δ|ν =κλεισε το…ς
ρχαίους ναούς, -κτ•ς π• λίγους, στο…ς
ποίους -κπορνεύονταν κορίτσια, /πως τ ς
8στάρτης στ~ Pφακα τ ς Φοινίκης, κα} Tνα
δεύτερο πάνω στ•ν Πανάγιο Τάφο, γι~
ε νόητους λόγους.
8ντίθετα, nδρυσε στ{ νεογέννητη
Κωνσταντινούπολη κα} ναο…ς τ ς Ρέας
κα} τ ς Τύχης, µεταφέροντας στ•ν πρ&το τ•
πανάρχαιο ξόανο τ ς θε ς π• τ• Oρος
∆ίδυµο, κα} στ•ν δεύτερο, τ• ‡γαλµα τ ς
Τύχης π• τ{ν παλαι~ Ρώµη. 8παγόρευσε
µόνο τ{ν µυστική, ,διωτικ{ ?σκηση τ ς
µαντείας, κολουθ&ντας τ~ βήµατα το
-θνικο Yκταβιανο , Oχι γι~ θρησκευτικο…ς
37
λόγους, λλ~ -πειδ{ ποτελο σε πρόφαση
συνωµοτικ&ν -νεργει&ν [3].
Συκοφαντε.ται k Μέγας βασιλεύς Hς
δ θεν δίστακτος, ƒν κα} τόσο φιλάν-
θρωπος, -πειδ{ δ θεν διέταξε τ{ν -κτέλεση
το γιο του, το Κρίσπου, -(ƒν Oντως τ•
=κανε!, γιατ} Aπάρχουν Aπόνοιες π‰ς νέος
δολοφονήθηκε στ{ φυλακ{ π• νθρώπους
τ ς µητρι ς του Φαύστας!),- /µως α τ•, ?ν
ε0ναι λήθεια, ε0ναι µ λλον πόδειξη τ ς
ρετ ς του· Κρίσπος κατηγορήθηκε,
(?δικα, /πως ποδείχτηκε!), γι~ βιασµ• τ ς
Φαύστας κα} πατέρας του =πρεπε ν~
-πιλέξει, ƒν θ~ -φάρµοζε τ• νόµο καί στ•ν
Lδιο τ• γυιό του ˆ θ~ τ•ν ποδείκνυε
α θαίρετα Aπεράνω το νόµου. gπέλεξε
τ• πρ&το, µετά πό δίκη πού =γινε µέ
χαλκευµένες κατηγορίες καί ψεύτικες
ποδείξεις κατά τούς περισσότερους
7στορικούς, /σο Uδυνηρ• κι ƒν Rταν
σίγουρα γι’ α τόν. °σως α τ•ς Rταν λόγος
πού, ƒν κα} ε0χε ζήσει -φαρµόζοντας /σο
µπορο σε τ{ν ο σία τ ς χριστιανικ ς διδα-
σκαλίας, δέχτηκε τ` βάφτισµα µόνον oταν
„ξερε oτι εiχε 9σθενήσει πρ`ς θάνατον,
Aποβληθείς σ| ,σόβια µετάνοια, πιθαν•ν
π• τόν jγιο Οσιο Κορδούης, Oχι -πειδ{
-φάρµοσε τ• νόµο, λλ~ -πειδ{ καταδίκασε
Tναν θ&ο, πάντως µέ βάση τήν πόφαση
το δικαστηρίου καί τίς ψευδε.ς καί
χαλκευµένες, /πως ποδείχτηκε -κ τ&ν
Aστέρων, ποδείξεις!
7στορικ•ς Ζώσιµος, παγανιστ{ς
κα} προκατειληµµένος κατ~ το Μεγά-
λου Κωνσταντίνου, µετ~ τ~ µέσα το 5ου
α,&να, =γραψε, π‰ς ργότερα 4
Φαύστα θανατώθηκε στ• λουτρ• της µέσα
σ| βραστ• νερό, /µως ο7 πηγ|ς τ ς
-ποχ ς δ|ν κάνουν λόγο γι~ κάτι τέτοιο –
καί, λήθεια, ο7 Πατέρες τ ς gκκλησίας δ|
θ~ παρέλειπαν ν~ καταδικάσουν µία τέτοια
πράξη, /πως ργότερα =κανε k jγιος
]µβρόσιος καί καταδίκασε τ{ σφαγ{ στόν
7ππόδροµο τ ς Θεσσαλονίκης π• τ• Μέγα
Θεοδόσιο!
C jγιος nσιος Κορδούης, k Μ.
]θανάσιος κ.π.?., κόµη κα} k Μέγας
]ντώνιος κα} οB Πατέρες τWς Jρήµου, θ~ τ•
ε0χαν ναφέρει τοœλάχιστον σ| κάποια
-πιστολή.
 8ντίθετα, k jγιος hερώνυµος (366-
419 µ.Χ.), πολ… πι• κοντιν•ς στ~ γεγονότα
π• τ•ν Ζώσιµο, γράφει π‰ς 4 Φαύστα
πέθανε τρία ˆ τέσσερα χρόνια µετ~ τ•
θάνατο το Κωνσταντίνου25
6 σύγκληση ΟOκουµενικWς Συνόδου
rταν —να µεγαλόπνοο σχέδιο,
ποˆ φανέρωνε πόσο δηµοκρατικ` θεω-
ρο8σε k Κωνσταντeνος τ`ν Χριστιανισµό.
Στήν Ο,κουµενικ{ Σύνοδο Lδιος, (τυπικ~
ε,δωλολάτρης κα} νώτατος ρχιερέας τ ς
-θνικ ς θρησκείας), παρευρέθηκε χωρ}ς ν~
παρέµβει καθόλου στίς -ργασίες της. ∆|ν
Rταν οœτε πρόεδρος, θέση πο… µ λλον ε0χε
ναλάβει k Ε?στάθιος ]ντιοχείας.26
Ο7 -κκλησιαστικο} 7στορικο} Ε?σέ-
βιος Καισαρείας, Θεοδώρητος Κύ-
ρου, Φιλοστόργιος καf Σωκράτης συµφω-
νο ν π‰ς ‡γιος δ|ν παρενέβη
καθόλου στ}ς -ργασίες τ ς Συνόδου, -ν& δ|ν
Aπάρχει καµµία ρχαία µαρτυρία γι~
τ• ντίθετο. C Κωνσταντeνος δ|ν γνώριζε
τ{ν χριστιανικ{ θεολογία, δ|ν =κανε καµµία
πρόταση στ{ Σύνοδο, δ|ν -πέβαλε καµµία
,δέα, περίµενε Mπλ&ς ν~ δε., τί θ~
ποφασίσουν ο7 -πίσκοποι κα} α τ• πο…
κυρίως τ•ν -νδιέφερε Rταν 4 µόνοια στ{ν
α τοκρατορία, πο… ταρασσόταν π• τ•ν
8ρειανισµό.
gξυπακούεται /τι ο7 ρνούµενοι τ{ν
Mγιότητα το Μεγίστου βασιλέως
Κωνσταντίνου, κα} µάλιστα ο7 -θνικοί, ο7
κυρίως πολέµιοί της, στό παρελθόν,
25
Κώστα Β. Καραστάθη, & ™γιος ΚωνσταντQνος :
Μέγας καk 9 ναντίον του πολεµική, Μπαρ-
τζουλιάνος, 8θήνα, Μάιος 2006, σελ. 35-41.
{Σύµφωνα µέ ?λλες µαρτυρίες καταδικάστηκε καί
α τή σέ θάνατο, /ταν ποδείχτηκε 4 σκευωρία της
κατά το διαδόχου το θρόνου πρώτου γυιο το
Μεγάλου Κωνσταντίνου, γιά νά νεβε. στόν θρόνο
δικός της γυιός.}
26
Βλ. Βλασίου Ι. Φειδ , Lκκλησιαστικi aστορία, Α΄,
σελ. 437. {Pφησε τόν θρόνο το προέδρου κενόν,
πού νήκει κατά τόν Μέγαν ^γιο µόνον στόν
ληθινό ∆εσπότη καί Κύριο το Ο ρανο καί τ ς
γ ς. 8πό τόν Ε σέβιο ναφέρεται /τι ε,σερχόµενος
Μέγας Κωνσταντeνος στήν Σύνοδο, =σκυβε καί µετά
δακρύων καταφιλο8σε τά κεκοµµένα µέλη τHν
9θλητHν τWς ε?σεβείας, τ&ν µαρτύρων τ ς πίστεως,
πού συγκρότησαν τήν @γίαν Πρώτην ΟOκουµενικήν
Σύνοδον. Για τό διήρκεσε πολλή Nρα 4 εLσοδος το
Μεγάλου Βασιλέως στήν Σύνοδο καί 4 =ναρξη τ&ν
-ργασι&ν της.}
38
θεωρο ν πάτη πρ•ς παραπλάνηση τ&ν
µαζ&ν τόν ,σχυρισµό του γι~ τ• /ραµα το
Σταυρο .
6 €ποψή τους α?τή καί πάλι
σήµερα ~φείλεται στήν ποταγ‡ τWς
hστορίας στ† {ρµηνευτικ† καf Oδεολογικ†
µοντέλα τWς νεωτερικότητας, σύµφωνα µŠ
τ† kποeα τ† γεγονότα Iχουν µόνο πολιτικ†
καf οOκονοµικά, καf yχι πνευµατικά, α7τια
καί κριτήρια.
C Μέγας Κωνσταντeνος δ|ν
-ξαπάτησε τ•ν λαό· Aποστήριξε τ•
Χριστιανισµ•, γιατί τ•ν πίστεψε. Ο7
χριστιανο}, κατ~ τ{ µεταστροφή του, δ|ν
Rταν παρ~ τ• Tνα δέκατο το πληθυσµο
τ ς α τοκρατορίας – δ| µπορο σε ν~
στηριχτε. σ’ α το…ς, γι~ πολιτικο…ς λόγους.
Τ• /τι δ|ν =θετε τ{ν δηµόσια ε,κόνα
του πάνω π• τ}ς πεποιθήσεις του φαίνεται
κα} π• τ{ν ?ρνησή του ν~ τελέσει τ{ν
καθιερωµένη θυσία στ• Καπιτώλιο τ• 326,
γεγον•ς πο… προκάλεσε ντιδράσεις τ&ν
-θνικ&ν κα} θραύση τ&ν Mγαλµάτων του.
6 σοφ{ ντιδρασ{ του στ{ν
προτροπ{ τ&ν συµβούλων του γι~
ντίποινα ε0ναι γνωστή, ?γγιξε τ• πρόσωπό
του κα} ε0πε χαριτολογ&ντας
«δ_ βλέπω ν Hχει σπάσει τίποτα».
gπιπλέον, ποτ| δ| διαφήµισε τ•
/ραµά του, οœτε τ• -κµεταλλεύτηκε γι~ ν~
παραστήσει τ•ν ‡γιο, ƒν κα} το δόθηκε 4
ε καιρία µέτρητες φορές, τόσο κατ~ τ{ν
Σύνοδο τ ς Νίκαιας, /σο κα} ργότερα,
στήν ντιπαράθεσή του µ| τ•ν Μέγα
]θανάσιο· τ• -κµυστηρεύθηκε ,διωτικ~
στούς νθρώπους το περιβάλλοντός του,
π• τ• πο.ο προέρχονται κα} ο7
δύο ναφορ|ς σ’ α τό, το Ε?σέβιου κα}
το Λακτάντιου.
•ς σηµειώσουµε -δ& /τι νάλογη
-µπειρία ε0χε κα} Λικίνιος, λίγο µετ~ τ}ς
ποφάσεις τ&ν Μεδιολάνων, πρ}ν τ{ µάχη
-ναντίον τ&ν πολλαπλάσιων δυνάµεων το
(-πιτιθέµενου) Μαξιµίνου στ{ν 8δριανού-
πολη:
Lδιος διέταξε τ• γραµµατέα το -π}
τ&ν πορρήτων ν~ καταγράψει
µιά προσευχή, πο… το Aπαγόρευσε ?γγελος
Κυρίου στ•ν Vπνο του· 4 προσευχ{ α τ{
διανεµήθηκε στ• στρατ• κα} -κφωνήθηκε "?ερεQς καk παρθένες στiν \σκάλωνα
µαδικ~ πρ}ν τ{ν =ναρξη της µάχης. καk τiν Γάζα συνελήφθησαν, τοoς 8νοιξαν
gκε.νος /µως ρνήθηκε τ{ν τiν κοιλιά, 4ριξαν µέσα κριθάρι καk
πρόσκληση κα} παρέβη τ}ς ποφάσεις
τ ς νεξιθρησκίας µ| νέο διωγµό, γι~ ν~ $µόλυσαν γουρούνια ποo τοoς 4φαγαν
4ττηθε. τελικ~ π• τ•ν Μέγα ζωντανοoς" (Θεοδωρήτου Κύρου, Lκκλησι-
Κωνσταντeνο τ• 324 στ{ν Χρυσούπολη. αστική aστορία, 3, 3).
Τότε µόνο, κα} µ| α τ• τ•ν τρόπο, k Μέγας Μ| τ•ν Lδιο τρόπο, κατ~ τ•
Κωνσταντeνος =γινε µονοκράτορας. Λικί- Σωζοµεν` (Lκκλησιαστική aστορία, 5, 10),
νιος, (γαµπρ•ς το Κωνσταντίνου), δ|ν θανατώθηκαν παρθένες στ{ν 6λιούπολη
θανατώθηκε, λλ~ τέθηκε σ| περιορισµ• το Λιβάνου.
στ{ Θεσσαλονίκη· -κτελέστηκε /µως {Συνεπ&ς -πρόκειτο γι~ µία συνήθη
ργότερα µαζ} µ| τ• συνεργάτη το Σέξτο µέθοδο, Tνα βάρβαρο καί σατανικό =θιµο, φο
Μαρτινιανό, /ταν προσπάθησε ν~ τόν σατανά Aπηρετο σαν ο7 ε,δωλολάτρες
Aποκινήσει -ξέγερση. -θνικοί, /πως καί µυηµένος στήν µαγεία
πεχθής Xουλιανός παραβάτης. (gπ' α το θά
-πανέλθουµε σέ πόµενη µελέτη µας, µέ βάση τίς
Σηµειώσεις συκοφαντίες καί τά ψεύδη τ ς "περίφηµης",
[1] gκτ•ς π• το…ς χριστιανο…ς πο… γραµµένης πό φιλοεθνικούς καί φιλοτέκτονες
θανατώθηκαν µ| διαφορες προφάσεις, λλ~ συγγραφε.ς τ ς Vλληνικ3ς ?στορίας τ ς
κατ’ ο σίαν Hς ντιφρονο ντες, /πως οB "Lκδοτικ3ς \θην0ν".).}
jγιοι ]ρτέµιος, dουβεντίνος, Μαξιµιανός,
Μακεδόνιος, Τατιανός, Θεόδουλος,
Βασίλειος ]γκύρας κ.?., Xουλιαν•ς [2] Ν~ σηµειώσουµε -δ&, /τι µία ναφορ~
διεξήγαγε -πίσης νθρωποθυσίες, πρ σ| βιβλίο ξαίρετου κατά τά ?λλα
γµα συνηθέστατο στ{ν ρχαία θρησκεία: συγγραφέα, /τι k jγιος Κωνσταντeνος
«Μετh τiν $ναχώρηση το5 Kουλιανο5 =πνιξε στ•ν Βόσπορο τούς λεπρούς τ ς
Κωνσταντινούπολης, κατ~ τ{ γνώµη µου
$πj τiν \ντιόχεια γιh νh συγκρουστεQ µn ε0ναι -σφαλµένη, (Oχι µόνο δέν ταιριάζει
τοoς Πέρσες, βρέθηκαν στjν ποτα- στ• χαρακτ ρα του, λλ~ κα} δ|ν τ{ν =χω
µj •ρόντη πτώµατα $πj $νθρωποθυσίες" συναντήσει πουθενά σέ κανέναν ?λλο
(@γίου Γρηγορίου Θεολόγου, PG 35, 624). =γκριτο 7στορικό).
Λείψανα νθρωποθυσι&ν νακαλύ- 8ντίθετα, Aπάρχει σχετικ{ µαρτυρία
φθηκαν κα} στ~ νάκτορά του µετ~ τ• γι~ τ•ν Κωνστάντιο, γυι• κα} διάδοχο το
θάνατό του κα} νήκουν σ| παιδι~ κα} bγίου Κωνσταντίνου κα} σκληρ• βασιλι~
παρθένες. (@γίου dωάννου Χρυσοστόµου, (τ•ν ναφέραµε πιό πάνω Hς σκληρό
PG 50, 555). φιλοαρειανό). Κωνστάντιος θανάτωσε
Στ{ν πόλη Κάρρα σφραγίστηκε τ•ν jγιο Ζωτικ` τ`ν Xρφανοτρόφο,
να•ς κα} παγορεύθηκε τ• ?νοιγµά του, (γιορτάζει 31 ∆εκεµβρίου), σέρνοντάς τον
µέχρι τήν -πιστροφ{ το Lδιου π• τ{ν δεµένο σέ άλογα πο… κάλπαζαν, -πειδ{
-κστρατεία στ{ν Περσία. <ταν νοίχθηκε, θέτησε τ{ν διαταγή του καί, ντ} ν~
φο Xουλιαν•ς ποτ| δ|ν -πέστρεψε, σκοτώσει το…ς λεπρούς, το…ς περιέθαλπε.
βρέθηκε µία νεκρ{ γυνα.κα κρεµασµένη π• Πιστεύω /τι στ•ν Κωνστάντιο ναφερόταν
τ~ µαλλιά, µ| τ~ χέρια νοιγµένα κα} τ~ στ{ν πραγµατικότητα 4 πληροφορία
σπλάχνα της βγαλµένα. Κλασσικ{ περί- α τ{, (στ{ν πηγ{ το συγγραφέα µας), κα}
πτωση σπλαχνοσκοπίας, γι~ ν~ µαντέψει π• λάθος γράφτηκε «Κωνσταντ.νος».
θηριώδης Xουλιανός τ• τέλος το πολέµου.
(Θεοδωρήτου Κύρου, Lκκλησιαστική [3] Βλ. λεπτοµέρειες στ• =ργο τ ς
aστορία, 3, 21, PG 82, 1120). Πολύµνιας ]θανασιάδη, «To λυκόφως τ0ν
θε0ν στiν \νατολικi Μεσόγειο. ΣτοιχεQα
gνίοτε ε,δωλολατρικ•ς Oχλος $νάλυσης γιh τρεQς πιµέρους περιοχές»,
θανάτωνε το…ς Χριστιανο…ς µ| «ε ρηµα- περιοδικό yλληνικά, τόµ. 44, τεύχ. 1,
τικο…ς» τρόπους:

39
Kταιρεία ΜακεδονικHν ΣπουδHν, Θεσ-
σαλονίκη 1994.
Γι~ τ• /τι 4 θέση το Τάφου το
Χριστο Rταν γνωστ{ κα} δ|ν ποτελο σε
-φεύρηµα το Κωνσταντίνου, βλ. ]ρχι-
επισκόπου dορδάνου Τ. Π. ΘεµελW, O
α#θεντικότητα το5 ΓολγοθD καk το5
Παναγίου Τάφου, περιοδικό Nγία Σιών,
τόµ. ∆΄, 1928, σελ. 193 ξ. (κα} στ• διαδίκτυο
http://www.impantokratoros.gr/9FF1E5AB.el
.aspx).
Γι~ τ{ν θρησκευτικ{ νοµοθεσία το
Μεγάλου Κωνσταντίνου γενικότερα βλ.
σχετικ• ?ρθρο το καθηγητW Σπύρου Ν.
Τρωιάνου στά aστορικά τ ς gλευθερο-
τυπίας, 135, 23 Μα˙ου 2002, σελ. 43 – 49, κα}
Βασιλείου Στεφανίδου, Lκκλησιαστικη
aστορία, 8θ να 1998, σελ. 142-144.
6 Jπιστροφή τHν Uβραίων στήν
πίστη στόν Χριστό µας
πρό τWς συντελείας
C Μέγας ]πόστολος Πα8λος
διδάσκει "Ο# γάρ θέλω 2µDς $γνοεQν,
$δελφοί τό µυστήριον το5το... τι πώρωσις
$πό µέρους το5 Kσραήλ γέγονεν, 8χρις οœ
τό πλήρωµα τ0ν θν0ν ε σέλθI, καί οTτω
πDς Kσραήλ σωθήσεται". (Ρωµ. 11, 25).
8νάµεσα, λοιπόν, στίς τόσες
ποκαλύψεις πού δέχθηκε πό τόν Θεό k
Μέγας Πα8λος, ε0ναι καί α τή πού φορ
τήν µελλοντική τύχη τ&ν yβραίων, πού
τελικά θά -πιστρέψουν στήν πίστη στόν
Χριστό µας.
Α τοί πού τόσους α,&νες πολεµο ν
µείλικτα τόν Χριστιανισµό θά να-
φωνήσουν, /ταν φτάσει τό πλήρωµα τ&ν
καιρ&ν, "Ε5λογηµένος U 'ρχόµενος 'ν
Oνόµατι Κυρίου". (Λουκ. 13, 35).
Μέ τήν παραβολή τ ς καλλιελαίου
καί τ ς 9γριελαίου k ο?ρανοβάµων Πα8λος
ε,κονίζει δύο λαούς, τόν Xσραηλιτικό καί
τόν gθνικό.
Ο7 κλάδοι πού ποκόπηκαν πό τήν
καλλιέλαιον ε0ναι ο7 yβρα.οι, πού
σταύρωσαν τόν Χριστό µας καί καταδίωξαν
τήν gκκλησία Του. Α τοί διέρρηξαν κάθε
σχέση µέ τούς δικαίους τ ς Παλαι ς
40
∆ιαθήκης, /πως κριβ&ς τό κλωνάρι
διαρρηγνύεται, /ταν κόβεται πό τό δένδρο.
ε,δωλολατρικός κόσµος συµβο-
λίζεται µέ τήν 9γριέλαιο.
Ε0ναι /λοι α τοί πού ντάλλαξαν τό
µεγαλε.ο το ?φθαρτου Θεο σέ µοίωµα
φθαρτο νθρώπου καί πτην&ν καί
τετραπόδων καί ρπετ&ν (Ρωµ. 1, 23). Τά
=θνη πού παραδόθηκαν σέ πάθη τιµίας καί
"γέµισαν $πό κάθε $δικία, πορνεία,
πονηρία, πλεονεξία, κακία καί φθόνο,
φόνο, φιλονικία, δολιότητα, κακοήθεια ..."
(Ρωµ. 1, 29) καί περιέπεσαν σέ α,σχρά πάθη
καί νέτρεψαν τήν τάξη τ ς φύσεως.
∆έχθηκαν α τά τά =θνη τόν
Χριστιανισµό! Φωτίσθηκαν καί ?λλαξαν
ζωή. Kγκατέλειψαν τήν 9γριέλαιον καί
κεντρίστηκαν στήν καλλιέλαιον. Μέ τήν
πίστη =γιναν γνήσια τέκνα το 8βραάµ.
Γέµισε πάλι κλωνάρια 4 λυπηµένη
καλλιέλαιος και σκίρτησε πό χαρά. Ο7
ε λογηµενες ρίζες =στελναν γόνιµους χυµούς
καί γέµιζαν τά καινούργια κλωνάρια
σφρίγος. Καί 4 καρποφορία ζηλευτή.
Καρποί της εiναι οB µεγαλοµάρτυρες
Γώργιοι, ∆ηµήτριοι, Βρβάρες, ΑOκατερίνες,
οB µεγάλοι jγιοι ]ντώνιοι, Βασίλειοι,
Χρυσόστοµοι καί πλ θος ?λλα Aπέρλαµπρα
στέρια το πνευµατικο κόσµου τ ς
gκκλησίας µας ...
Τά ποκοµµένα κλωνάρια,
Xσραηλιτικός λαός πού πέρριψε τόν
Χριστό µας, δέν θά βρίσκεται γιά πάντα,
κατά τόν Μέγα Πα8λο, στήν ?ρνηση. Θά
συνέλθει καί θά τρέξει πρός τό φ&ς!
"∆έν θέλω $δελφοί µου νά $γνοεQτε
τό µυστήριο α#τό πού µο5 $ποκαλύφθηκε ...
τι δηλ. 9 $ναισθησία $φορD µόνον .να
µέρος το5 Kσραηλιτικο5 4θνους. Θά
κρατήσει µέχρις του συµπληρωθεQ :
$ριθµός τ0ν θνικ0ν πού θά ε σέλθουν
στήν Lκκλησία. Τότε λος : Kσραηλιτικός
λαός θά σωθεQ".
Προειδοποιε., /µως, k Μέγας
]πόστολός µας /λους -µ ς πού -ξαιρετικά
-λεηθήκαµε πό τόν Κύριό µας, νά µήν
Aπερηφανευόµαστε, γιατί, ?ν Θεός δέν
λυπήθηκε τούς Xουδαίους, πού Rταν τά
φυσικά κλαδιά τ ς καλλιελαίου καί τά
πέκοψε, πόσο µ λλον δέν θά λυπηθε. -µ ς,
πού προερχόµαστε πό τήν γριέλαιο, ?ν
Aψηλοφρονο µε καί δέν φοβόµαστε τόν
Θεόν.
"Κύτταξε τήν καλωσύνη καί τήν
$ποτοµίαν το5 Θεο5. Σ' α#τούς πού
$πίστησαν καί 4πεσαν, α#στηρότητα, ν0
σ' σένα καλωσύνη, άν µείνεις σταθερός
στήν καλωσύνη Του. ∆ιαφορετικά καί σύ θ'
$ποκοπεQς. LκεQνοι $ντίθετα, άν δέν
συνεχίσουν νά παραµένουν 8πιστοι θά
κεντριστο5ν, διότι : Θεός µπορεQ πάλι νά
τούς κεντρίσει. Lάν, βέβαια, σύ
$ποκόπηκες $πό τήν κατά φύση $γριέλαιο
καί $ντίθετα πρός τήν φύση κεντρίσθηκες
στήν καλλιέλαιο, πόσο ε#κολότερο ε-ναι νά
κεντριστο5ν κι α#τοί στήν δική τους λαία;"
(στ. 20, 24).
Γιά τόν ]πόστολό µας, τόν Μέγα
Πα8λο, ε0ναι βέβαιο /τι οB dσραηλίτες θά
βρο8ν τόν δρόµο τους καί θά Jπιστρέψουν
στήν πίστη στόν Χριστό µας, πού κάποτε
τόν ποδοκίµαζαν.
8ναφέρεται στόν Προφήτη 6σα˙α
πού προφητεύοντας διδάσκει:
"Θά Hλθει χάριν τNς Σι ν U
Λυτρωτής (U ρυόµενος) καί θ' )ποδιώξει τίς
)σέβειες )πό τόν ακώβ. Καί α5τό θά εJναι
C διαθήκη µου" (59, 20).
Καί "γι' α5τό θ' )φαιρεθεK C )νοµία
το" ακώβ, καί α5τό θά εJναι C ε5λογία
µου, Zταν )φαιρέσω τήν 9µαρτία του" (27,
9).
8φαιρεθήσεται 4 νοµία το Xακώβ,
ποστρέψει ( ρυόµενος) σεβείας πό
Xακώβ.
Κάποτε δηλ. ο7 πόγονοι το Xακώβ
θά σταµατήσουν τήν σέβεια καί τήν
Mµαρτία.
Πότε θά γίνει α τό;
Τότε πού τά ποκοµµένα κλαδιά θά
-πανασυνδεθο ν µέ τόν κορµό τ ς
καλλιελαίου, /ταν θά γίνουν µέλη τ ς
gκκλησίας το Χριστο µας!
Τότε θά ξεχυθε. µεγάλη ε λογία σ'
/λον τόν κόσµο. <λος δυναµισµός το
yβρἀκο λαο θά τεθε. στήν διακονία το
Χριστο µας.
Στή προφητεία το 6σα˙α
διατυπώνεται πολύ -κφραστικά α τή 4
µεγάλη ε λογία: "βλαστήσει καί 'ξανθήσει
41
σραήλ, καί 'µπλησθήσεται C ο%κουµένη
το" καρπο" α5το"".
C Μέγας Πα8λος τονίζει /τι τά
δυσάρεστα το Xσραήλ βγ καν σέ καλό γιά
τά ?λλα =θνη!
Πολύ δέ περισσότερο τά ε χάριστα
το Xσραήλ, θά σκορπίσουν µεγάλη χαρά
καί ε λογία στόν κόσµο!
∆ηλαδή, /ταν ο7 yβρα.οι πέρριψαν
τό Ε αγγέλιο, ¤φελήθηκαν ο7 gθνικοί. ∆έν
γεύθηκαν τόν θἐκό ?ρτο α τοί, λλά 4
ο ράνια τροφή δέν π γε χαµένη,
κατευθύνθηκε στούς πεινασµένους
gθνικούς. dτσι τό κακό τ&ν yβραίων
=γινε καλό στούς gθνικούς! Σκεφθε.τε,
λοιπόν, τί θά γίνει µέ τό καλό τ&ν yβραίων,
µέ τήν -πιστροφή τους!
∆ιδάσκει θε.ος Πα λος:
"Ε γάρ C )ποβολή α5τ ν καταλλαγή
κόσµου, τίς C πρόσληψις ε µή ζωή 'κ
νεκρ ν;" (Ρωµ. στ. 15).
gάν δηλ. 4 πόρριψή τους πό τόν
Θεό συνετέλεσε στό νά φωτιστο ν καί νά
προσέλθουν στή πίστη τά =θνη καί νά
συµφιλιωθο ν µέ τόν Κύριό µας, τί ?λλο θά
ε0ναι 4 -πάνοδός τους καί 4 πρόσληψή τους
πό τόν Θεό, παρά ζωή καί νάσταση γιά
/λο τόν κόσµο!
"Καί Jάν τό πέσιµό τους rταν
πλο8τος κόσµου καί c ˜ττα τους πλο8τος
JθνHν, πόσο µ λλον c kλοκληρωτική τους
προσέλευση στήν πίστη" (Ρωµ. στ. 12).
Μέ τήν πτώση τ&ν Xουδαίων Rλθε 4
σωτηρία στά =θνη, γιά νά τούς κάνει νά
ζηλέψουν κι α τοί: "εOς τό παραζηλHσαι
α?τούς" (στ. 11).
(Συνεχίζεται)
C Jκ τWς κοινωνίας µέ τήν αMρεση
µολυσµός oλων, τHν Bερέων, τHν
διακόνων, τHν µοναχHν καί τHν
λἀκHν
Ε0ναι δυνατόν ο7 α7ρετικοί νά
παρέχουν τήν σωτηρία σέ /σους παρα-
µένουν σέ θανάσιµη κοινωνία µέ τούς
α7ρετικούς, µετά τά /σα =χουν Fδη καταστε.
πασίδηλα σέ /λους καί /λοι πλέον ε0ναι -ν
πλήρει συνειδήσει τ&ν διαδραµατιζοµένων,
γιά τούς ποίους ,σχύει τό:
"ε καί τοKς λογισµοKς ο5 κατεποντίσθησαν
Zµως τs κοινωνίˆ τNς α%ρέσεως
συνόλλυνται", κατά τόν µέγαν Cµο-
λογητήν ^γιον Θεόδωρον τόν Στουδίτην;
gάν καί κατά τόν ^γιον Θεόδωρον
τόν Στουδίτην27 Iχει µολυσµόν c κοινωνία
µέ τήν 9ναφορά το8 ~νόµατος το8
αBρετικο8, (ε,κονοµάχου -πισκόπου τότε
καί Ο,κουµενιστο -Νεοηµερολογίτου σήµε-
ρα), =στω καί ?ν ε0ναι Uρθόδοξος
ναφέρων28, τότε τί βάπτισµα καί τί
µυστήρια παρέχει α7ρετικός -πίσκοπος F
7ερεύς πού τόν µνηµονεύει καί ποιά χάρη
παίρνουν ο7 πιστοί πό τόν µολυσµόν
α τόν;
yποµένως, διακόπτων τήν
κοινωνία µέ τούς α7ρετικούς καί
προσερχόµενος στήν gκκλησία τ&ν
Πατέρων, προσέρχεται καί ποκηρύσσει
τήν αnρεση µέ λίβελο καί µυρώνεται,
σύµφωνα µέ τούς sερούς Κανόνες καί κατά
τόν Μέγα Βασίλειο, (47ος sερός Κανών),
καί κατά τόν ^γιο Νικόδηµο τόν
@γιορείτη, -άν δέν =χει τηρηθε. 4 τριττή
κατάδυση, βαπτίζεται.29
βιογράφος το @γίου Μαξίµου
το8 Cµολογητο8 ναφέρει /τι 4 κοινωνία
27
<πως καί κατά τούς @γιορεeτες Πατέρες τούς -πί
το Λατινόφρονος α τοκράτορος Μιχαήλ
Παλαιολόγου Μαρτυρίσαντες, πρός τόν πο.ον
=γραφαν: "Καί π0ς ταdτα $νέξεται ;ρθοδόξου ψυχή,
καί ο#κ $ποστήσεται τ3ς κοινωνίας τ0ν
µνηµονευσάντων α#τίκα, καί _ς καπηλεύσαντας τά
θεQα τούτους 9γήσεται; ... Πλήν Zτι µολυσµόν Hχει C
κοινωνία, 'κ µόνου το" )ναφέρειν α5τόν, κGν
Oρθόδοξος εoη U )ναφέρων". V. Laurent-Darrouzes,
Dossier Grec de l' Union de Lion, (1273-1277, p. 376-
403, Paris 1976).
28
PG 99, 1669 A.
29
C ^γιος, ,διαίτερα, ναφέρεται στίς χειροτονίες
τ&ν α7ρετικ&ν Ε,κονοµάχων, πού =γιναν δεκτοί πό
τήν Ζ΄ Ο,κουµενική Σύνοδο γράφει:
"Πάντως δέν δέχθηκε τούς πρωτάρχας τ3ς
α?ρέσεως καί τούς µπαθ0ς γκειµένους καί µή
γνησίως καί $ληθ0ς µετανοο5ντες, πως ε-πε U θεKος
Ταράσιος. ∆έχθηκε 'κείνους πού )κολούθησαν τούς
πρωτάρχας τ0ν α?ρέσεων καί πού µετανόησαν
ε λικρινά,29 καί κείνους πού χειροτονήθηκαν $πό
τούς α?ρετικούς Ε κονοµάχους δέν $ναχειροτόνησε,
$φο5 :µολόγησαν τήν •ρθοδοξία, πως φαίνεται
$πό τήν α΄ πράξη τ3ς Ζ΄ Ο κουνενικ3ς. aπίσης
µερικ ν α%ρετικ ν δέχθηκε τό βάπτισµα δι‰
ο κονοµίαν, /πως σηµειώνει k ^γιος. Τήν
περιστατική καί καιρική ο κονοµία δέν τά Hκανε
Zρον C wγία Ζ΄ Ο κουµενική.
42
µέ τόν α7ρετικό Σέργιο Rταν c αBτία τWς
φυγWς το8 @γίου Μαξίµου 9πό τήν
Κνωσταντινούπολη, γιά νά µή µολυνθεe!
Περί µολυσµο8 πό τήν κοινωνία µέ τήν
µονοθελητική αnρεση! Γράφει -π} λέξει30:
" Lπεί δž Vώρα, (k ^γιος Μάξιµος),
_ς $νωτέρω 4φαµεν, τiν τ ν Μονοθελητ ν
τηνικα"τα αdρεσιν ε ς τέλειον µ/λλον
'κτεινοµένην, κα δειν ς κ θ‰ Cµέραν PπW
τ ν τNς )σεβείας προστατ ν α5ξανοµένην,
4στενε µnν καk πένθει βαρυτάτb συνείχετο,
ο κτιζόµενος µάλιστα καk τοoς τh
παράνοµα δρ0ντας, ο#κ ε-χε δž ,τι καk
πράξοιεν Vαυτ0, οSτω το" κακο" ε ς
Gµετρον 'κχυθέντος, κα aώαν µικρο"
π/σαν καταλαβόντος κα €σπέριον. {θεν
καk ν τοσούτοις δεινοQς, τούθ' ε2ρίσκει
µόνον VαυτJ τj λυσιτελο5ν, καk τοQς
πράγµασιν. aπεί γ ρ 'γίγνωσκε τiν
πρεσβυτέραν Ρώµην το" τοιούτου
καθαρεύουσαν µύσους, (σ.σ. το8 µολυ-
σµο8) κα Zσον 'ν φρικs, κα Zσον 'ν
Gλλοις τόποις κα νήσοις 'κείναις ταKς
πέριξ, λιπ ν τ 'ντα"θα, 'κεKσε 'πιφοιτ/,
συνηγορίαν δώσων τt λόγX κα τοKς 'κεK
συνεπόµενος 4ρθοδοξοις·"
Τοˆς bγίους Πατέρες καf ∆ιδασκά-
λους µιµήθηκαν κα} οB @γιορεeτες
Cσιοµάρτυρες πού µαρτύρησαν -π} Βέκκου
το Λατινόφρονος κα} =γραψαν τ{ν
περίφηµη -κείνη -πιστολ{ πρ•ς τ•ν
Α τοκράτορα Μιχα{λ τ•ν Παλαιολόγον, 4
ποία ε0ναι θεολογικότατη κα} πλήρης
Θείων ληθει&ν /που περί το8 µολυσµο8
Jκ τWς αBρέσεως. διαλαµβάνονται τά {ξWς:
" aµπεριέχεται δ_ κα στWν ΙΕ΄ Κανόνα τNς
9γίας κα µεγάλης Α΄ κα Β΄
'πονοµασθείσης Συνόδου, Zτι 4χι µόνον
)νεύθυνοι εJναι )λλ κα Zτι πρέπει ν
'παινο"νται α5το ο% UποKοι )ποσχίζονται
)πW α5το ς πο εJναι προφαν ς α%ρετικο
κα διδάσκουν δηµόσια, α%ρετικ
διδάγµατα, κα πρ ν ν Pπάρξη συνοδικi
καταδίκη τους, )κριβ ς, 'πειδi C
•ρθόδοξος του Χριστο" aκκλησία τiν
)ναφορ ν το" Oνόµατος το" )ρχιερέως,
κατ τiν τέλεσιν τNς )ναίµακτου θυσίας,
30
Ρ.G. 90, 73, 76.
τiν θεωρο"σε πάντοτε συγκοινωνίαν
τελείαν µ_ τWν µνηµονευόµενον )ρχιερέα
κα τW φρόνηµά του. ∆ιότι Hχει γραφεK στiν
'ξήγησιν τNς Θείας Λειτουργίας Zτι
)ναφέρει U %ερουργ ν κα τW 4νοµα το"
)ρχιερέως ... κα Zτι εJναι κοινωνWς α5το"
κα τNς πίστεως κα διάδοχος τ ν Θείων
µυστηρίων...(καί) Zτι µολυσµWν Hχει C
κοινωνία µ_ µόνην τiν )ναφορ ν α5το",
Hστω κα ^ν εJναι Oρθόδοξος U
31
)ναφέρων".

31
∆οκίµιον aστορικόν, περk το5 σχίσµατος τ3ς
δυτικ3ς κκλησίας $πj τ3ς •ρθοδόξου \νατολικ3ς -
καk τ0ν ν ΦλωρεντίX συνόδb γενοµένων
δολιοτήτων καk κβιασµ0ν ε ς βάρος τ0ν
•ρθοδόξων - συγγραφ|ν Aπ• το fγιορείτου
Μοναχο Καλλίστου Βλαστο8, ªγιον <ρος 1895,
-πανέκδοσις 1991, σελ. 106-107.

43