BAB 4:

PERLEMBAGAAN PERSEKUTUAN:
TIANG SERI HUBUNGAN ETNIK

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
HASIL PEMBELAJARAN
• Menjelaskan sikap akomodasi yang wujud dalam kalangan pelbagai
etnik semasa penggubalan Perlembagaan Persekutuan.
• Menghuraikan peranan dan kepentingan unsur-unsur tradisi dan
permuafakatan sosial dalam konteks hubungan etnik di Malaysia.
• Menganalisis rasional unsur-unsur tradisi dalam Perlembagaan
Persekutuan.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
ISI KANDUNGAN
1. Pengenalan
2. Definisi dan Konsep Perlembagaan
3. Sejarah Penggubalan Perlembagaan Persekutuan
4. Malayan Union
5. Persekutuan Tanah Melayu 1948
6. Kerjasama Antara Etnik dalam Menuju Kemerdekaan
7. Suruhanjaya Reid
8. Jawatankuasa Kerja dan Perisytiharan Perlembagaan
9. Unsur-Unsur Tradisi dalam Perlembagaan Persekutuan
10. Kesultanan atau Pemerintahan Beraja
11. Isu-Isu Islam dan Orang Melayu dalam Perlembagaan
12. Kesimpulan

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
1. PENGENALAN
• Setiap negara mempunyai perlembagaan dan perlembagaan terhasil
dari perjalanan sejarah sosial setempat
• Setiap etnik dilindungi kepentingan dalam perlembagaan
• Contoh, terdapat perimbangan peruntukan orang Melayu dengan
orang bukan Melayu :
• Islam agama persekutuan tetapi agama lain bebas diamalkan
• Bahasa Melayu adalah bahasa kebangsaan tetapi bahasa lain
dibenarkan
• Kedudukan Istimewa orang Melayu dan bumiputera tetapi hak
etnik lain tidak boleh dinafikan

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
2. DEFINISI DAN KONSEP PERLEMBAGAAN
• Definisi Perlembagaan
Kerangka asas yang Undang-undang
Undang-undang dasar
membentuk dan tertinggi dan asas
yang menjadi teras
memandu sistem kepada semua undang-
panduan pemerintahan
pemerintahan sesebuah undang lain di dalam
negara.
negara. negara.

Rujukan tentang aspirasi
dan pelan induk
pemerintahan negara.
Mengawal pemerintah
dan yang diperintah
dalam mempertahankan
kewujudan dan
kesinambungan negara.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Ciri-ciri Perlembagaan

Menyentuh bidang
Mengandungi 15
kuasa perundangan,
Bertulis Bahagian, 183 Perkara
kehakiman dan
dan 13 Jadual
eksekutif

Menyentuh juga aspek

bahasa, agama,
kewarganegaraan, hak
istimewa dan
sebagainya

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Tujuan Perlembagaan dilaksanakan:

Panduan bagi
Sumber undang-undang
Panduan mengatur dan pembentukan undang-
tertinggi sesebuah negara
menyelaras pemerintahan undang sama ada di pihak
dan setiap individu perlu
sesebuah negara. kerajaan atau rakyat atau
mematuhi keluhurannya.
sesiapa sahaja

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Apakah keunikan perlembagaan Malaysia?

Mengekalkan unsur
Mengekalkan unsur Mengekalkan unsur
tradisi seperti
tradisi seperti tradisi seperti
kedudukan istimewa
agama Islam bahasa Melayu
orang Melayu

Mengekalkan unsur
tradisi seperti
pemerintahan
beraja

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
 • Sekiranya ingin membuat pindaan
Persekutuan, ia boleh dilakukan melalui:
Perkara 159 (4)
• memerlukan sokongan lebih 2/3 setiap
dewan.
• Contoh: sumpah dan ikrar taat setia,
pemilihan dan persaraan ahli-ahli Dewan
Negara dan meliputi perkara-perkara yang
tidak disebut dalam perkara lain.
terhadap
Perkara 161 (E)
• perlu mendapat sokongan 2/3 setiap
dewan dan dipersetujui oleh Yang dipertua
Negeri Sabah dan Sarawak bagi
melibatkan kepentingan Sabah dan
Sarawak
• Contoh; bidang kuasa kerajaan negeri,
kedudukan istimewa bumiputera,
imegresen.
NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
Perlembagaan
Perkara 159 (5)
• Perlu mendapat sokongan 2/3 setiap
dewan dan perkenan Majlis Raja-Raja.
• Contoh: Kedaulatan raja-raja, kedudukan
istimewa orang Melayu, Bumiputera Sabah
dan Sarawak, bahasa kebangsaan dan
agama persekutuan.
• Konsep Ketertinggian Perlembagaan
Ketiga-tiga badan kerajaan iaitu
perundangan, kehakiman dan
eksekutif mahupun Yang Di Pertuan
Agong adalah tertakluk kepada
Perlembagaan
Contoh:
Perkara 4(1) bahawa perlembagaan
• Kuasa kehakiman iaitu mahkamah Malaysia adalah undang-undang
hendaklah juga dijalankan tertakluk utama persekutuan dan apa-apa
kepada sekatan-sekatan yang undang-undang yang diluluskan yang
dikenakan oleh perlembagaan berlawanan dengan perlembagaan
adalah setakat mana yang berlawanan
itu terbatal.
NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
3. SEJARAH PENGGUBALAN PERLEMBAGAAN
PERSEKUTUAN
• Hukum Kanun Melaka, Undang-Undang Laut Melaka, Batu Bersurat Terengganu
membuktikan telah wujud sistem perlembagaan di Tanah Melayu
• Diikuti Perlembagaan Johor dan Terengganu yang memperuntukkan seorang
Menteri mestilah Melayu, rakyat sultan dan beragama Islam
• Menjelaskan sistem perlembagaan itu telah wujud sebelum kedatangan penjajah
British

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
4. MALAYAN UNION
• Kedatangan British ke Tanah Melayu membawa bersama misi untuk menukar
corak pemerintahan sistem beraja pada ketika itu.
• Ia telah diisytiharkan pada 1 April 1946.
• Sebab-sebab Malayan Union diperkenalkan:

1. Menyatukan negeri-negeri dan
meningkatkan kecekapan pengurusan
pentadbiran. Negeri-negeri seperti
Negeri-Negeri Melayu Bersekutu,
Negeri-Negeri Selat dan Negeri-
Negeri Melayu Tidak Bersekutu.
Senarai negeri:
• Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu ialah
sekumpulan lima buah Negeri-Negeri Melayu.
Negeri-negeri itu ialah Perlis, Kedah,
Kelantan,Terengganu dan Johor.
• Negeri-negeri Melayu Bersekutu ialah Negeri
Sembilan, Pahang, Perak dan Selangor.
• Negeri-negeri Selat ialah Pulau Pinang, Melaka
dan Singapura.
2. British menyimpan perasaan anti-
Melayu kerana orang Melayu
bekerjasama dengan Jepun dan
pengenalan Malayan Union dapat
melemahkan kuasa Raja-Raja
Melayu.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Ciri-ciri Malayan Union:
Semua negeri Melayu kecuali
Singapura disatukan di bawah
pemerintahan Gabenor British
yang dibantu oleh Majlis
Mesyuarat Persekutuan dan
Majlis Undangan.
Hak kerakyatan yang sama bagi
semua orang tanpa mengambil
Kedaulatan raja-raja Melayu
kira bangsa dan keturunan.
dihapuskan kecuali dalam hal
Pengenalan Malayan Union telah
agama Islam dan adat istiadat
memberikan hak warganegara
Melayu sahaja.
kepada sesiapa sahaja yang lahir
di Tanah Melayu. (jus soli)
NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Malayan Union tidak dapat bertahan lama dan menjelang Februari
1948 ia telah dibubarkan kerana:

Hak kerakyatan diberikan Penduduk peribumi tidak

Kuasa Raja-Raja Melayu
berdasarkan prinsip jus memiliki apa-apa
dilenyapkan.
soli keistimewaan.

Cara Harold MacMichael

mendapatkan tandatangan
raja-raja Melayu yang
menggunakan cara
paksaan dan ugutan

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
5. PERSEKUTUAN TANAH MELAYU 1948
• British telah membatalkan cadangan menubuhkan Malaya Union lalu
menubuhkan Jawatankuasa Kerja pada Julai 1946 yang terdiri
daripada empat wakil raja-raja Melayu, dua wakil UMNO dan enam
pegawai British
• Jawatankuasa ini bertanggungjawab merangka sebuah perlembagaan
baru yang boleh diterima oleh orang Melayu.
• British menubuhkan Jawatankuasa Perundingan pada Disember 1947
yang terdiri daripada orang Eropah, Cina dan India dengan tujuan
untuk mendapatkan pandangan orang bukan Melayu mengenai
perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Ciri-ciri Persekutuan Tanah Melayu 1948:
Sembilan negeri Melayu terlibat di dalam
persekutuan termasuk Pulau Pinang dan
Melaka. Singapura kekal menjadi tanah
jajahan yang berasingan.
Sultan-sultan diberi hak dan kuasa
memerintah dengan nasihat Majlis
Mesyuarat Kerajaan Negeri dan Majlis
Undangan Negeri.
NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
Kerajaan Persekutuan diketuai oleh
Majlis Mesyuarat Persekutuan akan
Pesuruhjaya Tinggi British dan dibantu oleh
dianggotai oleh 17 ahli iaitu tujuh ahli rasmi,
Majlis Undangan Persekutuan dan Majlis
tujuh ahli tidak rasmi dan tiga ahli ex-officio.
Mesyuarat Kerajaan Persekutuan.
Syarat kewarganegaraan diketatkan,
pemohon mesti lahir di Tanah Melayu dan
telah bermastautin selama 8 hingga 12 Orang Melayu diberi hak istimewa sebagai
tahun. Pemohon asing mestilah kaum bumiputera dan mempunyai
pemastautin selama 15 tahun. Umur perwakilan terbesar dalam Kerajaan
minimum bagi kedua-dua situasi tersebut Persekutuan dan Negeri
adalah 18 tahun dan mempunyai
pengetahuan Bahasa Melayu yang baik.
7. SURUHANJAYA REID
• Perlembagaan Persekutuan Tanah Melayu digubal oleh Suruhanjaya
Reid yang ditubuhkan pada 1956
• Keahlian: Lord Reid (British), Sir Ivor Jennings (British), Sir William
Mckell (Australia), B. Malik (India) dan Hakim Abdul Hamid (Pakistan).
• Tujuannya: Menggubal satu perlembagaan baharu bagi Persekutuan
Tanah Melayu yang merdeka.
• Suruhanjaya mengadakan 118 pertemuan dan menerima 131
memorandum bertulis dari bulan Jun hingga Oktober 1956.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Suruhanjaya Reid telah ditugaskan untuk merangka perlembagaan
baharu bagi Persekutuan Tanah Melayu dengan berpandukan syarat-
syarat seperti berikut:
• Membentuk sebuah negara persekutuan
• Mengekalkan hak dan kedudukan Raja-Raja Melayu
• Memelihara kedudukan istimewa orang Melayu
• Mewujudkan sistem kewarganegaraan yang seragam
• Menubuhkan sebuah negara yang berprinsipkan demokrasi

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Perjanjian London menetapkan perlembagaan perlu mengambil kira:
Pembentukan sebuah
persekutuan dengan
kerajaan pusat yang kuat.
Pemeliharaan
Pengwujudan jawatan
kedudukan,
ketua negara yang
keistimewaan,
bergelar Yang di Pertuan
kehormatan dan hak
Agong.
Raja-raja Melayu.

Pembentukan sebuah
Pemeliharaan hak-hak
sistem kewarganegaraan
istimewa orang Melayu
yang seragam untuk
serta hak-hak yang sah
seluruh Persekutuan
milik kaum-kaum lain.
Tanah Melayu.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Suruhanjaya meminta cadangan dan pandangan daripada parti-parti
politik, orang ramai, individu-individu dan Raja-raja Melayu.
• Ini menjelaskan Perlembagaan merupakan kontrak sosial dan
perjanjian perdamaian.
• Melalui permuafakatan sosial ini;
orang bukan Melayu
Kedudukan istimewa
diberikan hak Kedudukan orang
Kedudukan agama Bahasa Melayu orang Melayu serta
kewarganegaraan yang Melayu dikekalkan
Islam dikekalkan menjadi bahasa rasmi kedudukan Raja-raja
longgar berasaskan dalam Perlembagaan
Melayu dipertahankan
prinsip jus soli.

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
8. JAWATANKUASA KERJA DAN PERISYTIHARAN
PERLEMBAGAAN
• Satu jawatankuasa telah ditubuhkan oleh Perikatan, Raja-raja Melayu dan colonial
British untuk mengkaji semula cadangan Suruhanjaya Reid bagi menyediakan
Kertas Putih.
• Laporan tersebut mengumpulkan hasil semakan dan penelitian Suruhanjaya Reid
dan diserahkan kepada Baginda Ratu dan Raja-raja Melayu 1957.
• Jawatankuasa Kerja dipengerusikan oleh MacGillivar dan Tunku Abdul Rahman
(UMNO), Datuk Abdul Razak (UMNO), Ong Yoke Lin (MCA) and V.T Sambathan
(MIC), Mustapha Albakri (Penyimpan Mohor Besar Raja-raja), Shamsudin Nain,
Tunku Ismail Tunku Yahya dan Neil Lawson. Ahli lain terdiri dari Ketua Setiausaha
Kerajaan, Sir David Watherston, Peguam Negara, T.V.A Brodie dan E.O Laird
bertindak sebagai Setiausaha.
• Perlembagaan Persekutuan telah diterima dan diisytiharkan sebagai
Perlembagaan Tanah Melayu pada 31 Ogos 1957.
NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
9. UNSUR-UNSUR TRADISI DALAM PERLEMBAGAAN
PERSEKUTUAN
• Pada amnya, ‘tradisi’ merujuk kepada pemindahan dan kesinambungan
daripada satu generasi kepada generasi yang lain.
• Ia menggambarkan sejarah, budaya dan fahaman sesuatu bangsa dan
masyarakat.
• Namun, dalam konteks politik, ‘tradisi’ merupakan sistem yang wujud
sebelum kedatangan zaman moden, iaitu sistem yang bergantung kepada
agama dan nilai-nilai asal.
• Unsusr-unsur tradisi ini menyebabkan Suruhanjaya Reid perlu
mengambilkira faktor sejarah, tradisi, ekonomi dan sosial yang wujud
sebelum tahun 1957.
• Unsur-unsur tradisi ini merupakan prasyarat permuafakatan yang diterima
oleh etnik Melayu dan bukan Melayu dan ia dilindungi oleh Akta Hasutan
1948 (melarang isu-isu sensitif).

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
• Antara unsur-unsur tradisi atau kontrak sosial meliputi:

Kedudukan istimewa
orang Melayu dan
Bahasa Agama
bumiputera (Sabah
dan Sarawak)

Pemerintahan beraja

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
 Keturunan darah (Jus sanguinis): Tidak
Tempat lahir (Jus soli): Bergantung kepada lahir di Malaysia, namun bapanya adalah
status warganegara ibu bapanya warganegara Malaysia (tinggal di luar
negara kerana bekerja/belajar)

• Dari segi kewarganegaraan, perlembagaan persekutuan menetapkan

enam cara yang membolehkan seseorang memperoleh kerakyatan
iaitu melalui tempat lahir, undang-undang keturunan
Bermastautin: Warga asing dilahirkan di
Persekutuan perlu menetap selama 5 darah,
tahun dari tarikh permohonan
perkahwinan, bermastautin, percantuman
Perkahwinan: Wanita asing yang menjadi
isteri warga tempatan boleh memohon
berpengathuan wilayah
bahasa Melayu. Atau, dan melalui cara
warga asing bermastautin di Persekutuan
dengan syarat: bermastautin selama 2
masukan. tahun dan berkelakuan baik
(tidak lahir di sini) perlu bermastautin
selama 7-10 tahun dari tarikh
permohonan berpengathuan bahasa
Melayu

Cara masukan: Orang asing bermastautin

Percantuman wilayah: Namun tidak
tempoh kurang 10-12 tahun &
pernah dilaksanakan
berpengathuan bahasa Melayu

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
 Keturunan darah (Jus sanguinis): Tidak lahir Perkahwinan: Wanita asing yang menjadi
Tempat lahir (Jus soli): Bergantung kepada di Malaysia, namun bapanya adalah isteri warga tempatan boleh memohon
status warganegara ibu bapanya warganegara Malaysia (tinggal di luar dengan syarat: bermastautin selama 2
negara kerana bekerja/belajar) tahun dan berkelakuan baik

Bermastautin: Warga asing dilahirkan di

Persekutuan perlu menetap selama 5 tahun
dari tarikh permohonan berpengathuan
Cara masukan: Orang asing bermastautin
bahasa Melayu. Atau, warga asing Percantuman wilayah: Namun tidak pernah
tempoh kurang 10-12 tahun &
bermastautin di Persekutuan (tidak lahir di dilaksanakan
berpengathuan bahasa Melayu
sini) perlu bermastautin selama 7-10 tahun
dari tarikh permohonan berpengathuan
bahasa Melayu

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
11. KESIMPULAN
• Kita perlu mengambil iktibar dari pengorbanan yang telah ditunjukkan oleh
generasi terdahulu dalam menghayati erti sedia berkorban, toleransi dan rela
berkongsi kuasa.
• Permuafakatan sosial atau kontrak sosial ini perlu diterima oleh semua
rakyat Malaysia tanpa perlu mempersoalkannya lagi.

Kontrak sosial merujuk kepada persetujuan bersama rakyat

sesebuah negara berkaitan hak dan tanggungjawab mereka.

• Melalui pembudayaan sikap ini, secara langsung ia dapat menghindarkan

• negara Malaysia daripada berada dalam keadaan tidak stabil yang boleh
merosakkan perpaduan yang sudah sedia terjalin
NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019
LATIHAN
• Mengapakah kewarganegaraan penting bagi setiap orang, khususnya
menjadi warganegara Malaysia?

NurulFarhanahMohdNasir_UCSIUni_May2019