Professional Documents
Culture Documents
Modyul 3 Teksto ANG PAGPAPAYABONG AT INT
Modyul 3 Teksto ANG PAGPAPAYABONG AT INT
1
mga makabagong pangangailangan at gawain sa pagsulong ng isang
bansa tungo sa industriyalisasyon nito.
2
aklat na kaiba kung ginagamit ang wika sa isang aktwal na sitwasyon sa
lipunan na kung saan maraming salik na kontekstwal na nakatutulong sa
pag-unawa sa sinasalita o binabasang wika).
3
kaalaman tungkol sa ating makabagong daigdig sa pamamagitan ng ating
sariling wika (nang hindi na kailangang mag-aral pa ng pangalawang
wika), masasabi nating ang ating wikang Filipino ay intelektwalisado na.
Anupa’t ang intelektwalisasyon ay resulta ng mahabang proseso na ang
isang facet o paraan ay pagbuo ng mga teksto na ang ibig sabihin ay
nasusulat na antas ng karunungan at pagkatapos ay ang pagpaparami o
reproduksyon at pagpapalaganap ng mga ito.
4
kasangkapan o midyum sa pagpapalaganap ng Kristiyanismo, tiyak na
mayroon din tayong mahahabang salaysay, tulad ng mga epiko, gayundin ng
mga kundimang inaawit ng mga tribo na naninirahan sa kapatagan. Hindi
lamang naalagaan at naitago ang mga ito. Ang mga halimbawa naman ng
mga kasulatang di pasalaysay o ang tinatawag na ideational o referential na
gampanin ng wika ay ang mga buhay pa hanggang ngayon na kasabihan
(aphorism), gayundin ang mga bugtong (riddles) na bahagi ng pasalitang
panitikan noon ngunit ngayon ay nakasulat na.
5
maunawaan ang panahong yaon sa kasaysayan ng Pilipinas. Ang tradisyong
ito ay naipagpatuloy sa pamamagitan ng paminsan-minsang paggamit ng
Tagalog sa mga pahayagan na kailan man ay hindi naging regular kundi
bagkus laging nagsisimula hanggang sa matapos ang “Malolos Period”
(Gonzels 1980, Kab. 1).
6
diksyunaryo sa wikang Pilipino, tulad ng kalilimbag pa lamang ng
monolinggwal ng Diksyunaryo ng Wikang Filipino, ay malaki ang nagawa
tungo sa intelektwalisasyon ng wikang Filipino.
7
kursong tulad ng Rizal, Pagbubuwis at Reporma sa Lupa, Kasaysayan at
Pamahalaan ng Pilipinas.
8
Marahil ang pinakamahalaga at nag-iisang sangkap na maaaring
nakapagpapabilis o nakapagpapabagal sa paglinang ng isang wika bilang
wika ng tinatawag na “scholarly discourse” ay ang pagkakaroon sa lipunan ng
isang dominante at intelektwalisao nang wika. Ang wikang ito ay maaaring
makasagabal sa malayang pag-unlad ng isang katutubong wika sapagkat ang
wikang ito (na maaaring pangalawa o dayuhan na tulad ng Ingles) ay
ginagamit na ng bayan.
9
wikang panturo. Habang nagtatagal, makikita nating ito ay higit na
makabubuti sa pagpapaunlad ng masang Pilipino at mangyari pa’y ng
bansang Pilipinas.
10
Sa simula, ang nasyonalismo at ang reaksyon laban sa patuloy na
paninikil ng dayuhang dominanteng wika ay maaaring maging insentibo sa
intelektwalisasyon ng isang katutubong wika. Ang kampanya ay maaaring
ilunsad sa ngalan ng pagpapalaya sa mga mamamayan sa linggwistika at
mangyari pa’y sa kultural na imperyalismo ng nakalipas na panahon.
Gayumpaman, naging karanasan ng maraming bansa na ang negatibong
kampanya upang kamuhian ang isang dayuhang wika ay hindi napananatili o
nasusustine nang mahabang panahon. At ito’y karanasan ng Pilipinas. Kaya
nga’t dapat na tayong humanap ng iba pang motibasyon na may kaugnayan
marahil sa ekonomya. Para sa Pilipinas, tinatangkilik natin ang Filipino
sapagkat napapatunayan natin sa mga pag-aaral na ang wikang Ingles ay
hindi tugmang wika sa intelektwalisasyon ng nakararaming mga Pilipino.
Paulit-ulit nang napatunayan sa mga pag-aaral na mas mataas ang
natatamong karunungan ng mag-aaral na ginagamitan ng Filipino bilang
wikang panturo. Dapat tayong humanap ng alternatibong solusyon para sa
ikabubuti ng masa.
11
na pinag-aaralan ang pag-unlad ng Filipino sa panahong ito ay maaaring sa
mga unang taon ng susunod na siglo, narito ang pagkakataon upang
makapag-ambag siya ng napakahalagang bagay sa daigdig ng riserts sa
pagpaplanong pangwika.
12
mga diksyunaryo ng iba’t ibang katawagan hanggang sa mabuo ang iba’t
ibang register sa iba’t ibang tiyak na disiplina sa Filipino.
13