erickarldgarvida
ap/3rdqtr/reviewer
ALEXANDER THE GREAT – maraming historyador ang
nagsasabing siya ang pinakamagaling na heneral sa
kasaysayan
PHILIP OF MACEDONIA – panglabingwalong hari ng
Macedonia, kahariang matatagpuan sa hilaga ng Gresya
=> Bago siya maging hari, lumagpas siya sa isang
pagsubok
=> Siya ay naging bilanggo sa Thebes, ang isa sa
pinakamakapangyarihang polis ng Gresya
=> Habang nakabilanggo, nakita at hinangaan niya ang
kagandahan ng kulturang Griyego—mula sa sining,
kaalaman, hanggang sa lakas ng mga sundalo
=> Naging hari ng Macedonia noong 359 BCE, nang
siya’y makalaya
*Nagmana siya ng mahinang kaharian: ang hukbong-
sandatahan ay mahina, ang mga opisyal ay kurap
kaya;
*Isinagawa niya kung ano ang nakita niya sa Gresya
*Pinalakas at sinanay niya ang kanyang hukbo
*Sinakop niya ang Gresya
OLYMPIAS – unang asawa ni Philip
- anak nila si Alexander the Great
- taga-labas, hindi taga-Macedonia
- hindi natanggap ng mga taga-Macedonia
- nag-asawa muli
CLEOPATRA – may royal-blood; ang pangalawang
inasawa ni Philip
PAUSANIAS – pumatay kay Philip
- lalaking taga-ibig ni Philip
- galit kay Cleopatra at sa mga kapatid nito
DEMOSTHENES – mahusay na orador ng Athens na
nagbigay ng babala ukol sa maaaring pananalakay ni
Philip sa bansa
- isang maimpluwensiyang orador sa panahong
iyon
BATTLE OF CHAEORONEA – ang pangambang ito ay
naganap noong 338 BCE
- natalo ang Athens at Thebes at sumuko ang
Greece sa Macedonia
- hinayaan ni Philip ang bawat estado na
mamahala sa sarili
- bago niya malupig ang Persia, pataksil siyang
pinatay noong 336 BCE
ALEXANDER THE GREAT – anak ni Philip; mahusay na
mandirigma at heneral sa gulang na 21
- naging guro si Aristotle upang mahubog ang
kanyang isip
- humanga sa kulturang Griyego
- isinakatuparan ang pangarap ng kanyang ama
na sakupin ang Persia nang mamatay ito
- sinakop ang Gresya, Indya, at Ehipto
=> mahusay ang kanyang pamumuno tulad ng kanyang
ama
=> nagsanay sa pagiging sundalo sa hukbo ng
Macedonia
=> ginusto niyang sakupin ang kabuuan ng Asya para;
a. sa paghihiganti mula sa pananakop ng Persia sa
Gresya noon
- mahal na mahal ni ATG ang Gresya
b. magtatag ng imperyo (personal glory)
- upang isagawa ang personal glory na ito, kinailangan
niyang lumikha ng mas malaking imperyo at mas malakas
na hukbo
c. magpalaganap ng kulturang Griyego sa silanganan
- upang magawa ito, nag-anyaya siya ng mga dugong-
bughaw para malaman ang kulturang Griyego
- nang bumalik ang mga ito sa kanilang pinanggalingan,
tinuro rin nila ito sa ibang tao
*lumupig sa 600,000 na mandirigmang Persiano sa
gulang na 21 (minana niya ang kagalingan ng kanyang
ama)
*sinakop ang Ehipto at Syria
*ibinuhos ang pansin sa pamumuno ng isang imperyo
*namatay sa gulang na 32 (may dalawang account ang
naglalahad ng pagkamatay niya: namatay sa mataas na
lagnat o lason)
*ang kanyang ama naman ay namatay sa halos 40 taong
gulang
*nangasawa ng tatlong babae at may lalakeng taga-ibig
rin
*may anak ngunit namatay ito, walang napamanahan
Mga account: Sinabi ni ATG, “To thy strongest” ang
magmamana ng kanyang kaharian
*ngunit walang pinakamalakas gaya ni ATG kaya ito ang
pagbagsak ng kanyang imperyo
*nahati-hati ang kanyang imperyo sa tatlo niyang mga
heneral: PTOLEMY—Ehipto; ANTIGONUS—Macedonia;
SELEUCUS—Asya
Kulturang Hellenistiko
Kabihasnang Hellenic
HELLEN – isang mitolohiyang nilalang na pinagmulan ng
mga Griyego
HELLENES – tawag sa mga sinauna o katutubong
Griyego
HELLAS – ang kanilang bansa
HELLENIC – ang kanilang kabihasnan
HELLENIC CIVILIZATION – panahong mula sa
sinaunang Gresya hanggang sa kamatayan ni ATG
HELLENISTIC CIVILIZATION – panahong mula sa
kamatayan ni ATG hanggang sa pananakop ng Roma
*Nakilala lang ang kultura ng Gresya nang mamatay si
ATG
KULTURANG HELLENISTIKO – paghahalo ng kulturang
Griyego, Ehipto, at Persiano (Graeco-Oriental civilization)
=> pinayabong ang pilosopiya ng Kanluran at Silangan
=> ipinanganak ang 2 pilosopiya (schools of philosophy):
Stoicism at Epicureanism
=> lumaganap ang geography, geometry, at astronomy
GEOGRAPHY – pag-aaral sa pisikal na katangian ng
mundo
GEOMETRY – sangay ng matematika na pumapatungkol
sa mga katangian at relasyon ng mga hugis
ASTRONOMY – siyentipikong pag-aaral sa kalawakan
=> salitang Griyego—naging lingua franca
STOICISM – binibigyang-diin ang paniniwala na “For a
man to live peacefully and happily, it needs to follow a
religion to motivate thyself to be good and do good”.
EPICUREANISM – binibigyang-diin ang paniniwala na
“Let us be happy today, for tomorrow, we may die”.
Ang Sinaunang Roma
“The grandeur that was Rome”.
Heograpiya
ITALYA – isang tangway na napalilibutan ng
Mediterranean, Tyrrhenian, Ionian, at Adriatic Sea
- mula sa salitang italus na nangangahulugang
bota
- ipinangalan sa sariling hugis
SICILY – pinakamalaking pulo; termino sa Ingles
- Sicilia naman ang termino sa Italiano
ALPS MOUNTAIN – hilaga ng Italy; naghihiwalay sa Italy
at iba pang bansa ng Europa
- ngayon, ginagamit ito para sa exploration at
adventure
- napakamakasaysayan dahil naging daan ito ng
mga mananakop noon
APPENINE MOUNTAIN RANGE – sumasakop sa
kahabaan ng tangway ng Italya
- humahati sa Kanluran at Silangang Italya (mala-
longitude)
- ngayon, ginagamit ito bilang kabahayan ngunit
karaniwan, para sa exploration at mountain checking
KAPATAGAN – taniman at pinagkukunan ng kabuhayan
ng mga tao
=> kabaligtaran ng Gresya—mas malawak na kapatagan
=> pangunahing pinagtatamnan ng ubas
=> ang pinakamasarap na alak ay nasa Italya
=> pinagtatamnan rin ng olive trees at pinagmumulan
naman ito ng mantika
ROMA – naging sentro ng Italya
- itinatag sa pitong burol na nagsisilbing
pananggalang sa baha at paglusob ng mga kalaban
Unang Pamayanan sa Roma
LATIUM sa timog ng Ilog Tiber – unang naging tirahan ng
mga Indo-European noong 2000 BCE
- ang Ilog Tiber ay naging kapaki-pakinabang;
ito’y naging sentro ng ekonomiya, kalakalan, at
pangingisda
CUMEA at TARENTUM – nasa timog ng Italya na tinirhan
ng mga Griyego
- dahil sa paninirahan ng mga Griyego, natutunan
ng mga Italyano (karamihan, mga Romano) ang pagsulat,
pagbasa, arkitektura, at paniniwala/relihiyon
ETRURIA – nasa hilagang bahagi ng Italya na naging
tahanan ng mga Etruscan
- isang kabihasnan
ETRUSCAN – tinawid ang Ilog Tiber at sinalakay, sinakop
ang Roma sa pagitan ng taong 650-600 BCE sa panghuli,
pangpitong burol, ang Palatine Hill
- nagtatag ng mas malaking kabihasnan
The Founding of Rome
=> pinaniniwalaang naitatag ito noong Abril 21, 753 BCE
=> napatunayan ito sa pamamagitan ng isang excavation
Mythological Background
KING NUMITOR of Alba Longa – direct descendant of
Aeneas
- ejected by his younger brother Amulius by
controlling the kingdom’s treasury
- nagwalay-walay
AMULIUS – killed Numitor’s sons so that no one from
them will inherit the kingdom
- forced Rhea Silvia, Numitor’s daughter to
become a Vestal Virgin
VESTAL VIRGINS – virgins who worship Vesta (Hestia in
Greek), goddess of hearth
- all labor is for Vesta; take vows of chastity
CHASTITY – state of being virgin for lifetime; if broken,
the vestal virgin will be buried living
MARS – Ares in Greek, god of war, raped Rhea Silvia
while she was sleeping
Other accounts: Rhea Silvia was raped by an unknown
man
RHEA – bore twins, Remus and Romulus
- Amulius had her thrown into the river; and there
she met a river god and thus, they had relationship
*The twins were set adrift on the river
*The servants who were commanded by Amulius were
pitied to the twins
*So they got a basket, put the twins therein, and set them
adrift on the river hoping that someone may get them
SHE-WOLF – found the twins and suckled them
*The twins were adopted by shepherds then
*The twins were told of their origin when they became
men
*They marched to Alba Longa, slayed Amulius, and
restored Numitor to his throne
*The twins decided to found a new city close to where they
had been washed ashore, caught by the fig tree
*The twins disputed which hill their city should be built on
AVANTINE HILL – Remus’ choice
PALATINE HILL – Romulus’ choice
*They didn’t keep up with each other; they would agree to
get signs from the gods—to who will see the greatest
number of birds in their desired hill, its decision will be
followed
ROMULUS – saw 6 birds
REMUS – saw 12 birds
*They had a dispute again; Romulus didn’t abide to their
agreement
*Romulus’ choice was the right one and built his city in
Palatine Hill
*Remus bullied Romulus
*He would leap over Romulus’ city’s fence
*Romulus was irritated by his action
LEAPING OVER THE CITY’S FENCE
=> Romulus thought this action of Remus as a sign that
his city will be easily conquered
*Because of this, he slayed Remus
*Romulus conquered other cities
*In order for them to multiply, he forced women to marry
*Time lasted, and his city was completely established
*Then, it developed
The Founding of Rome (Greek myth)
AENEAS from Troy – son of Venus (Aphrodite in Greek)
and a mortal father, escaped as the city of Troy was
sacked
- landed in Latium through which the river Tiber
flows
- married the daughter of King Latinus, Lavinia
*Aeneas didn’t know that there is also a king who admires
Lavinia
*This ensued war between Aeneas and Turnus
*Aeneas, as a demigod, won
*As a son of Venus, he was triumphant
Other account:
AENEAS – has a company, Roma, a survivor in Trojan
War
ROMA – was delighted by the view of Latium
*Aeneas disagreed because he thought that they might
be followed by their rivals
*Tuso si Roma
*She burned their ship
*Aeneas didn’t have the chance to do anything
*With that, Roma was called to be the “Original Founder
of Rome”
Roma sa Ilalim ng Republika
=> itinatag ng mga Romano nang itinaboy nila ang mga
Etruscan
REPUBLIKA – isang gobyerno kung saan ang mga
mamamayan ay may karapatang bumoto at maghalal ng
mga opisyal
- isang pamahalaan na walang hari
PATRICIAN – nagmula ang konsul
- pangkat nila ang naging pinuno ng republika
- mga mayayamang pamilya o tao ng Roma
- nagmamay-ari ng mga lupain
DICTATOR – pinakamataas sa pangkat ng patrician;
complete authority
KONSUL – nangangasiwa sa pang-araw-araw na gawain
ng pamahalaan at sa pagpapatakbo sa hukbo
- isang taon lamang ang kanilang panunungkulan
upang maiwasan ang pagmamalabis sa kapangyarihan
=> nasa loob lang ng pamahalaan
=> nangunguna sa mga pagpupulong
=> nagpapatupad ng batas at siyang gumagawa rin
=> nagpapatakbo ng hukbo
SENADO/SENATE – binubuo ng 300 kagawad ng
konseho na mula sa pangkat ng patrician
- higit na makapangyarihan sa pamahalaaan
- nangangasiwa sa ugnayang panlabas at
nagsasagawa ng desisyon tungkol sa mga isyu na
nakaaapekto sa kalagayan ng estado
*Nasa ibaba na lang ng diktador ang dalawa
Ang Asamblea
=> isa pang sangay ng pamahalaang Romano
=> sa unang taon ng republika, ang mga sundalong
mamamayan ang gumagawa ng mga batas at
nagpapatibay ng halalan para sa mga opisyal ng
pamahalaan
=> pagdaan ng panahon, naging kasapi ang mga
plebeian (mga karaniwang tao)
PLEBEIAN – kakaunti lamang ang kanilang
kapangyarihan sa pamahalaan
- walang karapatang humawak ng mataas na
posisyon sa pamahalaan kahit sila’y mga mamamayan ng
Roma
- hindi rin pinapayagang mag-asawa ng patrician
- ipinaglaban nila ang kanilang karapatan sa loob
ng 200 taon
*Ang batas noon ay pabor lang sa mayayaman
*Noong 494 BCE, humingi sila ng pantay na karapatan
*Nagbanta na magtatayo ng sariling lungsod, at ititigil ang
pagbabayad ng buwis at paglilingkod sa hukbo
*Hindi pabor ang mga patrician dahil alam nila na
mawawalan sila ng kapangyarihan
*Upang maiwasan ito, pinahintulutan ang mga plebeian
na bumuo ng kanilang asamblea
*Naitatag ang sariling asamblea at tinawag na tribune
TRIBUNE – nangangalaga sa karapatan ng mga plebeian
- sumusuri ng mga batas na ginagawa ng
patricians
*Naisulat ang “Twelve Tables of Law” (kauna-unahang
nakasulat na batas sa Roma)
*Nakahawak ng mataas na katungkulan sa senado at
nakapag-asawa ng patrician
VETO - nagmula sa Republikang Romano
- nangangahulugang “I disagree”
- ang kapangyarihang ito ay sa presidente
lamang
Ang Labanan ng Rome at Carthage (Digmaang Punic)
=> tinatawag ring Punic Wars
=> nagkaroon ng tatlong digmaang Punic
=> Punic—Latin punicus—Phoenician
Dahilan sa pakikidigma: mga takot sa isa’t isa
ROMA – isang lumalaking imperyo noon
- sinakop ang Timog Italy
CARTHAGE – binubuo ng mga mahuhusay na
mandirigmang-pandagat
- natakot na maagaw ng Rome ang Sicily, ang
kanilang kolonya
KOLONYA – may kontrol ang Carthage sa Sicily
*Natakot naman ang Roma na isara ng Carthage ang
mga daanan sa Adriatic Sea at sa Kipot ng Messina
*Tumulak ang mga pangambang ito sa Rome na
makipaglaban sa Carthage
Unang Digmaang Punic
=> isinagawa sa dagat
=> dehado ang mga Romano dahil wala silang mga
barkong-pandigma hindi gaya ng mga Carthaginian
=> nang may masirang isang barko ng Carthage, kinuha
ito ng mga Romano at ginawang modelo sa paggawa ng
kanilang barkong-pandigma
=> pinalakas rin nila ang kanilang hukbong-sandatahan
=> nagbigay sila ng mas maraming mga sandata sa
kanilang mga sundalo
=> kaya sa huli, nanalo ang Roma
Ikalawang Digmaang Punic
=> naganap nang tangkain ni Hannibal, isang mahusay
na heneral Carthaginian, na tawirin ang bundok ng Alps
patungong Italy
=> nahirapan ang kanyang hukbo dahil nababalutan ito
ng yelo at nagkakaroon ng madalas na pagguho
=> namatay ang halos kalahati ng hukbo ngunit narrating
ng mga natitirang sundalo ang Po Valley sa Italy
=> Namalagi sa Roma si Hannibal sa labinlimang taon
=> Pinagwagian niya ang lahat ng labanan ngunit kulang
pa rin ang lakas ng kanyang hukbo upang makuha ang
lungsod-estado ng Roma
=> upang mabawasan ang tensyon sa Roma at mapigilan
ang pagdadala ng tulong kay Heneral Hannibal, isang
hukbong Romano sa pamumuno ni Heneral Scipio
Africanus ang umatake sa Carthage
=> napilitang bumalik si Hannibal sa kanyang bansa
upang ipagtanggol ito
=> natalo ni Scipio si Hannibal sa Digmaan ng Zama sa
Numidia (ngayo’y Algeria)
Ikatlong Digmaang Punic
=> nagkaroon uli ng suliranin buhat ng mga patrician
=> hinimok ni Cato, isang tagapagsalita ng Senado, na
kunin ang lahat ng teritoryo ng Carthage
=> sinang-ayunan ng Senado na wasakin ang Carthage
(Delanda est Carthago)
=> Lubusang sinira ang Carthage
*Kahit panalo, nasusugatan pa rin
*Napabayaan ang agrikultura, ekonomiya, at hanapbuhay
*Ibinuhos lang nila ang lahat ng kanilang atensyon sa
digmaan
*Maging mga plebeian ay sumalo sa digmaan kung kaya’t
wala nang nagsaka
*Hindi uli nagkasundo ang mga patrician at plebeian
Pag-angat ni Julius Caesar
=> buong pangalan—Gaius Julius Caesar
=> pinanganak sa isang pamilyang pumapabor sa
demokratikong pamahalaan at mga karaniwang tao
(Populare Ideology)
=> naging ‘High Priest (Pontifex Maximus) of Jupiter’ at
napangasawa si Cornelia
=> called to be the greatest and most powerful leader of
Rome
=> nagmula sa isang pamilyang patrician ngunit hindi ito
matapobre
OPTIMATE IDEOLOGY – Populare Ideology’s reverse
- kailangang mas paboran ang mga mayayaman
*Pressured when he was about to marry a patrician also
HIGH PRIEST – priest; almost in the level of a pope
- worships Jupiter (Zeus in Greek)
*Hiniwalayan ang kanyang plebeian girlfriend for the sake
of political marriage
*Naging sundalo nang maalis bilang High Priest
*Nagbalik sa Rome at naging orator (abugado sa
kasalukuyang panahon)
*Dinakip ng mga pirata at naging bihag
*Muling nagbalik sa Roma
Unang Triumbirata (First Triumvirate)
=> pinakasalan si Pompeia
=> binuo ang triumbirata kasama sina Gnaeus Pompeius
(Pompey the Great) at Marcus Licinius Crassus
*Pinakasalan ang pangatlong asawa, si Calpurnia
*Naghain ng reporma sa pamahalaan at ipinamahagi ang
mga lupain sa mga karaniwang tao

Pagsakop sa Gaul
=> sinakop ang Gaul at pinigilan ang paglusob ng mga
tribong Alemania
=> naging sakop ng imperyong Romano
=> samantalang sa Roma, nabuwag ang unang
Triumbirata
=> pinabalik ni Pompey si Caesar sa Roma

Pagtawid sa Rubicon at si Cleopatra

=> tinawid ang Ilog Rubicon at sinakop ang Roma
=> “Alea iacta est.”
=> tumakas si Pompey papuntang Spain, Greece, at saka
sa Egypt
=> napatay si Pompey sa Egypt
=> sinakop ang Egypt at nagkaroon ng ugnayan kay
Cleopatra VII

*Isinilang ni Cleopatra si Ptolemy Caesar (Caesarion) at

idineklarang tagapagmana ng kanyang trono
*iniwan ni Caesar si Cleopatra bilang mamumuno ng
Ehipto at nagbalik sa Roma
*”Veni, vedi, veci.”

Ehipto at ang Repormang Romano

=> idineklara si Gaius Octavius Thurinus (Octavian),
pamangkin ni Caesar, bilang tagapagmana
=> dinala sina Cleopatra at Caesarion sa Roma kahit
kasal pa kay Calpurnia
=> ginawad ang titulong “Dictator Perpetuus” (dictator for
life)

Mga nagawa ni Caesar:

1. binago ang sistema ng pamahalaan at pagbubuwis
2. pinamahagian ng lupa ang mahihirap
3. nagbigay ng trabaho (public works)
4. pinahintulutang maging mamamayan ng Roma ang
mga hindi taga-Roma

Pagkamatay ni Caesar
=> pinaslang nina Marcus Junius Brutus at Gaius Cassius
Longinus (Ides of March)
=> nabuo ang Pangalawang Triumbirata (Second
Triumvirate), Marcus Antonius (Mark Antony), Lepidus, at
Octavian

*Nagkaroon ng ugnayan sina Mark Antony at Cleopatra

*Digmaan sa pagitan nina Antony at Cleopatra at
Octavian (Digmaang Actium)
*Tinawag si Octavian bilang Augustus Caesar
*Pagtatapos ng Republika ng Roma at pagsisimula ng
Imperyong Romano