10

Filipino

PY
Patnubay ng Guro

O
C
E D
EP

Ang aklat na ito ay magkatuwang na inihanda at sinuri ng mga

edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan at pamantasan.
Hinihikayat namin ang mga guro at ibang nasa larangan ng edukasyon
na mag-email ng kanilang puna at mungkahi sa Kagawaran ng
Edukasyon sa action@deped.gov.ph.
D

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

ng kagamitan sa pagtuturongngitoEdukasyon
Kagawaran ay magkatuwang na inihanda at
sinuri ng mga edukador mula sa mga publiko at pribadong paaralan,
Republika ng Pilipinas
kolehiyo, at / o unibersidad. Hinihikayat namin ang mga guro at ibang
nasa larangan ng edukasyon na mag-email ng kanilang puna at
mungkahi sa Kagawaran ng Edukasyon sa action@deped.gov.ph.

Mahalaga sa amin ang inyong mga puna at mungkahi.

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Filipino – Ikasampung Baitang
Patnubay ng Guro
Unang Edisyon 2015
Isinasaad ng Batas Republika 8293, seksiyon 176 na “Hindi maaaring
magkaroon ng karapatang-ari (sipi) sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas.
Gayunman, kailangan muna ang pahintulot ng ahensiya o tanggapan ng
pamahalaan na naghanda ng akda kung ito’y pagkakakitaan. Kabilang sa mga
maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang
bayad.”
Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto
o brand names, tatak o trademarks, palabas sa telebisyon, pelikula, atbp.) na
ginamit sa aklat na ito ay sa nagtataglay ng karapatang-ari ng mga iyon. Pinagtibay
ng isang kasunduan ng Kagawaran ng Edukasyon at Filipinas Copyright Licensing
Society (FILCOLS), Inc. na ang FILCOLS ang kakatawan sa paghiling ng kaukulang

PY
pahintulot sa nagmamay-ari ng mga akdang hiniram at ginamit dito.
Pinagsumikapang matunton upang makuha ang pahintulot sa paggamit ng
materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang
karapatang-aring iyon.
Tanging mga institusyon at kompanyang nakipagkontrata sa FILCOLS at

O
yaong nakasaad lamang sa kasunduan, ang maaaring kumopya mula dito sa
Patnubay ng Guro. Ang hindi nakipagkontrata sa FILCOLS ay dapat, kung ninanais
makakopya, makipag-ugnay nang tuwiran sa mga tagapaglathala at sa mga may-
akda.
C
Maaaring tumawag sa FILCOLS sa telephone blg. (02) 439-2204 o mag-
email sa filcols@gmail.com ang mga may-akda at tagapaglathala.
Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon
D
Kalihim: Br. Armin A. Luistro FSC
Pangalawang Kalihim: Dina S. Ocampo, PhD
E

Mga Bumuo ng Modyul para sa Patnubay ng Guro

Mga Konsultant: Magdalena O. Jocson at Aura Berta A. Abiera
EP

Language Editor: Florentina S. Gorrospe, PhD

Mga Manunulat: Vilma C. Ambat, Ma. Teresa B. Barcelo, Eric O. Cariño,
Mary Jane R. Dasig, Willita A. Enrijo, Shiela C. Molina, Julieta U. Rivera,
Roselyn C. Sayson, Mary Grace A. Tabora, at Roderic P. Urgelles
Mga Taga-rebyu: Joselito C. Gutierrez, Angelita Kuizon, Girlie S. Macapagal,
Marina G. Merida, Ma. Jesusa R. Unciano, at Evelyn Ramos
D

Mga Tagapangasiwa: Jocelyn DR. Andaya, Jose D. Tuguinayo Jr.,

Cristina S. Chioco, at Evangeline C. Calinisan
Mga Tagaguhit: Jason O. Villena
Naglayout: Camelka A. Sandoval

Inilimbag sa Pilipinas ng _________________________

Department of Education-Instructional Materials Council Secretariat (DepEd-IMCS)
Office Address: 5th Floor Mabini Bldg., DepEd Complex,
Meralco Avenue Pasig City
Philippines 1600
Telefax: (02) 634-1054 o 634-1072
E-mail Address: imcsetd@yahoo.com

ii

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 TALAAN NG NILALAMAN

MODYUL 1 Mga Akdang Pampanitikan ng Mediterranean

Deskripsyon ng Modyul/Panimula................................... 1
Yugto ng Pagkatuto........................................................ 3

Aralin 1.1: Mitolohiya mula sa Rome - Italy

Talaan ng mga Gawain.......................................... 5

PY
Aralin 1.2: Sanaysay mula sa Greece
Pamantayang Pangnilalaman................................ 11
Talaan ng mga Gawain.......................................... 12

O
Aralin 1.3: Parabula mula sa Syria
Pamantayang Pangnilalaman................................ 15
C
Talaan ng mga Gawain.......................................... 16

Aralin 1.4: Maikling Kuwento mula sa France

Pamantayang Pangnilalaman................................ 19
D
Talaan ng mga Gawain.......................................... 20
E

Aralin 1.5: Nobela mula sa France

Pamantayang Pangnilalaman................................ 25
EP

Talaan ng mga Gawain.......................................... 26

Aralin 1.6: Tula mula sa Egypt

Pamantayang Pangnilalaman................................ 30
D

Talaan ng mga Gawain.......................................... 31

Aralin 1.7: Epiko mula sa Egypt

Pamantayang Pangnilalaman................................ 35
Talaan ng mga Gawain.......................................... 36

Pangwakas na Pagtataya........................................................ 42

Susi sa Pagwawasto............................................................... 48

iii

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 MODYUL 2 Mga Akdang Pampanitikan ng mga
Bansa sa Kanluran
Deskripsyon ng Modyul/Panimula................................... 49
Yugto ng Pagkatuto........................................................ 51

Aralin 2.1: Talumpati mula sa Brazil

Pamantayang Pangnilalaman................................ 52
Talaan ng mga Gawain.......................................... 53

Aralin 2.2: Dagli mula sa Rehiyon ng Isa sa mga Isla ng Caribbean

PY
Pamantayang Pangnilalaman................................ 58
Talaan ng mga Gawain.......................................... 59

Aralin 2.3: Nobela mula sa Estados Unidos

O
Pamantayang Pangnilalaman................................ 64
Talaan ng mga Gawain..........................................
C 65

Aralin 2.4: Mitolohiya mula sa Iceland

Pamantayang Pangnilalaman................................ 67
Talaan ng mga Gawain.......................................... 68
D
Aralin 2.5: Tula mula sa Inglatera
E

Pamantayang Pangnilalaman................................ 72
Talaan ng mga Gawain.......................................... 73
EP

Aralin 2.6: Dula mula sa England

Pamantayang Pangnilalaman................................ 76
Talaan ng mga Gawain.......................................... 77
D

Aralin 2.7: Maikling Kuwento mula sa Amerika

Pamantayang Pangnilalaman................................ 83
Talaan ng mga Gawain.......................................... 84

Pangwakas na Pagtataya........................................................ 91

iv

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 MODYUL 3 Mga Akdang Pampanitikan ng Africa at Persia

Deskripsyon ng Modyul/Panimula................................... 97
Yugto ng Pagkatuto........................................................ 99

Aralin 3.1: Mitolohiya mula sa Kenya

Pamantayang Pangnilalaman................................ 100
Talaan ng mga Gawain.......................................... 101

Aralin 3.2: Anekdota mula sa Persia

PY
Pamantayang Pangnilalaman................................ 103
Talaan ng mga Gawain.......................................... 104

Aralin 3.3: Sanaysay mula sa South Africa

Pamantayang Pangnilalaman................................ 107

O
Talaan ng mga Gawain..........................................
C 108

Aralin 3.4: Tula mula sa Uganda

Pamantayang Pangnilalaman................................ 110
Talaan ng mga Gawain.......................................... 111
D
Aralin 3.5: Maikling Kuwento mula sa East Africa
Pamantayang Pangnilalaman................................ 114
E

Talaan ng mga Gawain.......................................... 115

EP

Aralin 3.6: Epiko mula sa Mali

Pamantayang Pangnilalaman................................ 118
Talaan ng mga Gawain.......................................... 119
D

Aralin 3.7: Nobela mula sa Nigeria

Pamantayang Pangnilalaman................................ 123
Talaan ng mga Gawain.......................................... 124

Pangwakas na Pagtataya........................................................ 128

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 MODYUL 4 EL FILIBUSTERISMO

Paunang Pagtataya......................................................... 135

Deskripsyon ng Modyul/Panimula................................. 140

Aralin 4.1: Kaligirang Pangkasanayan ng El Filibusterismo

Pamantayang Pangnilalaman................................ 140
Talaan ng mga Gawain.......................................... 142

Aralin 4.2: Basilio: Buhay, Pangarap at Mithiin, Paniniwala at Saloobin

Pamantayang Pangnilalaman................................ 145

PY
Talaan ng mga Gawain.......................................... 146

Aralin 4.3: Si Kabesang Tales

Pamantayang Pangnilalaman................................ 151

O
Talaan ng mga Gawain.......................................... 152

Aralin 4.4: Si Huli: Ang Simbolo ng Babaeng Filipina

Noon, Ngayon, at sa Kasalukuyan
C
Pamantayang Pangnilalaman................................ 156
Talaan ng mga Gawain.......................................... 157
D

Aralin 4.5: Si Isagani

E

Pamantayang Pangnilalaman................................ 162

Talaan ng mga Gawain.......................................... 163
EP

Aralin 4.6: Si Padre Florentino

Pamantayang Pangnilalaman................................ 166
Talaan ng mga Gawain.......................................... 167
D

Aralin 4.7: Si Simoun

Pamantayang Pangnilalaman................................ 171
Talaan ng mga Gawain.......................................... 172

Aralin 4.8: Pangwakas na Gawain

Pamantayang Pangnilalaman................................ 176
Talaan ng mga Gawain.......................................... 177

Pangwakas na Pagtataya....................................................... 178

Susi sa Pagwawasto.............................................................. 182

vi

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

vii

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

viii

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

ix

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xi

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xii

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xiii

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xiv

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xv

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xvi

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xvii

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xviii

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xix

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xx

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xxi

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xxii

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xxiii

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xxiv

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xxv

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xxvi

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xxvii

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PY
O
C
E D
EP
D

xxviii

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 MODYUL 3
DESKRIPSYON NG MODYUL/PANIMULA

Ang panitikan ay nagsisiwalat ng pagbabago: pagbabagong mistikal, pagbabagong

bunsod ng magiting na pagkilos, pagbabago ng paniniwala, ng nakagawian, ng
pagkatao, at ng takbo ng pamumuhay. Ang mga pagbabagong ito ay maningning na
masisilayan ng mga mag-aaral sa mga panitikan ng Africa at Persia (Iran) na malilinang
sa paggamit ng kawikaan at pambihirang katawagan, matatalinghaga at makatawag-
pansing pananalita, at ang pagpapaangat ng kamalayang kultural sa pamamagitan
paglalahad, pagsasalaysay, paglalarawan at pangangatuwiran.

PY
Dito sa Modyul 3, ganap na mauunawaan at mapapahalagahan ng mga mag-
aaral ang mga akdang pampanitikang buhat sa iba’t ibang panig ng Africa at Persia
(Iran). Kabilang dito ang mitolohiya ng Kenya, anekdota ng Persia (Iran), sanaysay ng
South Africa, tula ng Uganda, maikling kuwento ng East Africa, epiko ng Mali, at nobela
ng Nigeria. Matututuhan din nila ang mga kasanayang pangkomunikatibong hango
sa pag-aaral ng mga pamantayan sa pagsasaling-wika, diskursong pagsasalaysay,

O
paggamit ng tuwiran at di-tuwirang pahayag sa paghahatid ng mensahe, wastong gamit
ng simbolismo, at matatalinghagang pananalita, mga pangungusap na nagpapahayag
ng implikasiyon, mga ekspresiyon sa pagpapahayag ng layon o damdamin, at pang-
C
ugnay na gamit sa pagpapaliwanag na magsisilbing sandata sa pagsasakatuparan ng
mga gawain sa modyul.
D
Sa pagtatapos ng aralin, masasagot nila ang mga pokus na tanong: paano
naiiba ang mga akdang pampanitikan buhat sa Africa at Persia (Iran) sa iba pang
akda mula sa ibang panig ng mundo, at paano nakatutulong ang mga kaalaman
E

sa gramatika at retorika sa pagpapalawak ng kaalaman sa kultura ng iba’t ibang

bansa. Gayundin, inaasahang makalilikha sila ng komposisyong popular sa anyo ng
patalastas pantelebisiyon. Mamarkahan ito batay ang sa sumusunod na pamantayan
EP

a.) kasiningan, b.) kaangkupan, c.) kawastuhan, at d.) kawilihan.

D

97

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.


Naipapamalas ng mag-aaral ang pag-unawa at

Pamantayang
pagpapahalaga sa mga akdang pampanitikan ng
Pangnilalaman
Africa at Persia (Iran)

Nakapanghihikayat ang mga mag-aaral tungkol sa

Pamantayan sa Pagganap kagandahan ng alinmang bansa batay sa binasang
akdang pampanitikan

Paano naiiba ang mga akdang pampanitikan buhat

sa Africa at Persia (Iran) sa iba pang akda mula sa
ibang panig ng mundo?
Pokus na Tanong

PY
Paano nakatutulong ang mga kaalaman sa
gramatika at retorika sa pagpapalawak ng
kaalaman sa kultura ng iba’t ibang bayan?

Mitolohiya, Anekdota, Sanaysay, Tula, Maikling

Panitikan

O
Kuwento, Epiko, at Nobela

Pamantayan sa Pagsasaling-Wika
C
Diskursong Pagsasalaysay
Pahayag na Nanghihikayat
Wastong Gamit ng Simbolismo
Gramatika at Retorika at Matatalinghalagang Pananalita
Mga Salitang Nagbibigay Hinuha
D
Mga Ekspresiyon sa Pagpapahayg ng Layon
o Damdamin
Pang-ugnay na Gamit sa Pagpapaliwanag
E

Bilang ng sesyon 40 sesyon/ 4 na Araw sa loob ng isang Linggo

EP
D

98

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Panimulang Pagtataya Ipasagot ang panimulang pagtataya sa mga
(Para sa Modyul 3) mag-aaral upang mabatid ang kanilang
iskema sa mga araling tatalakayin. Narito ang
mga sagot:

1. d 11. d 21. d 31. d

2. d 12. d 22. d 32. a
3. c 13. d 23. d 33. b
4. d 14. d 24. b 34. b
5. b 15. d 25. b 35. d
6. b 16. a 26. c 36-50. Nasa
7. a 17. c 27. d pamamatnubay
8. b 18. d 28. d ng guro ang
9. d 19. c 29. d pagwawasto.

PY
10. d 20. d 30. d

YUGTO NG PAGKATUTO (PARA SA BUONG MODYUL 3)

Ipagawa ang Gawain sa bahaging Tuklasin

O
para sa buong Modyul 3. Maglahad ng
pahapyaw na pagtalakay sa panitikan,
TUKLASIN
at kultura ng Africa at Persia (Iran), ang
C dalawang lupalop na liligiran ng buong
modyul.

Talakayin ang mga kasunod na aralin upang

LINANGIN matamo ang pamantayang pangnilalaman at
D
pagganap para sa modyul.
E
EP
D

99

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PANITIKAN: Liongo (Mitolohiya mula sa Africa)
(Isinalin sa Filipino ni Roderic P. Urgelles)
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN GRAMATIKA at RETORIKA: Mga Pamantayan
Aralin Blg. 3.1 sa Pagsasaling-Wika

URI NG TEKSTO: Naglalahad

Nakapagsasalin ng alinmang akdang pampanitikan mula
PAGGANAP
sa Africa, o Persia
PANITIKAN: Paano susuriin ang mga kaisipang
nakapaloob sa mitolohiya na may iba’t ibang batayan?
MGA POKUS NA
TANONG
GRAMATIKA at RETORIKA: Paano magagamit nang
angkop ang mga pamantayan sa pagsasaling – wika?

PY
DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO (LC)
Panonood Naibibigay ang sariling opinyon tungkol sa mitolohiyang
(Tuklasin) napapanood (maaring saYouTube at iba pa)
Paglinang ng Naibibigay ang etimolohiya o pinagmulan ng salitang

O
Talasalitaan (Linangin) ginamit sa mitolohiya
Pag-unawa sa Binasa Naipaliliwanag ang mga suliranin ng tauhan,
(Linangin) makatuwirang desisyon, kilos, at gawi ng tauhan
C
Naiuugnay ang mga pangyayari sa akda sa mga
nangyayari sa lipunan
D
(Pagnilayan at Natutukoy ang mga pagkakasunod-sunod ng pangyayari
unawain)
Naihahanay ang mga kaisipang nakapaloob sa
E

mitolohiya batay sa suliranin ng akda, at kilos, gawi,

at desisyon ng tauhan
Gramatika at Retorika Nagagamit nang angkop ang mga pamantayan sa
EP

(Linangin) pagsasaling-wika

Nasusuri ang mga bahagi ng isang anekdota

(Pagnilayan at at naisasalin ito sa Filipino
unawain)
Nasusuri ang mga bahagi ng akdang naisalin sa Filipino
D

gamit ang mga tamang pamantayan sa pagsasalin

Pag-unawa sa Naipaliliwanag ang katangian ng mitolohiya na ikinaiiba
Napakinggan (Linangin) nito sa ibang uri ng panitikan batay sa napakinggang
halimbawa rito
Pagpapahalaga Napahahalagahan ang mga akdang pampanitikan ng
(Linangin) ibang bansa at impluwensiya nito sa sarili
Pagsulat (Linangin) Naisusulat ang sariling mitolohiya kung saan ang
kahinaan ng tauhan ay ginawang kalakasan

Pagsasalita (Ilipat) Napangangatuwiranan ang sariling reaksiyon tungkol sa

binasang akda sa pamamagitan ng debate o pagtatalo

100

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 TALAAN NG MGA GAWAIN SA ARALIN 3.1 (MITOLOHIYA)

Mga Gawain sa
Pagproseso ng Mga Gawain sa
Mga Gawain sa Paglinang
Kaalaman at Kakayahan Paglilipat ng
ng Kaalaman
sa Pagkaunawa Pagkaunawa
(Knowledge)
(Process and (Transfer)
Understanding)
TUKLASIN
• Pagbibigay ng T.A.2) Magsagawa ng T.A.4) Gumawa ng
Panimulang Pagtataya talakayan upang maiwasto paglalahad sa mga
ang sagot sa Gawain 1 at salitang ginamit sa
T.A.1) Ipagawa ang Gawain Gawain 2. (I o K) Gawain 2. Talakayin ito

PY
1 at Gawain 2 sa sagutang sa klase. (I o K)
papel. (I) T.A.3) Pagpapasagot sa
pokus na tanong:

a. Paano susuriin ang mga

kaisipang nakapaloob

O
sa mitolohiya na may
iba’t ibang batayan?
b. Paano magagamit
C nang angkop ang
mga pamantayan sa
pagsasaling-wika?
LINANGIN
D
L.A.1) Ipabasa ang L.A.2) Ipasagot ang L.A.4) Ipasulat sa
mitolohiya sa mga mag- Gawain 3: Paglinang mga mag-aaral ang
aaral sa masining na ng Talasalitaan tungkol mga pangyayaring
E

pagbasa. Ipaalaala sa sa pinagmulan ng salita kaugnay ng mga

mga mag-aaral ang mga o etimolohiya. Matapos kaisipang nakapaloob
pamantayan sa pagbasa. ang gawain ay tiyaking sa mitolohiya batay sa
EP

(I o K) naitama at natalakay ang akda, kilos, at gawi ng

mga sagot ng mag-aaral. tauhan gamit ang story
(K) board. (I o K)

L.A.3) Sagutin ang mga

gabay na tanong tungkol
D

sa suliranin ng tauhan,
desisyon, kilos, gawi, at
ang mahalagang mensahe
na nais ipahatid ng teksto.
(I o K)

101

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 L.B.1) Ipabasa/Ipatanghal
ang “Maaaring Lumipad ang
Tao” at ipagawa ang Gawain
5. (K)
Pagsasanib ng Gramatika
at Retorika
L.B.2) Ipasuri sa mga L.B.3) Pasagutan ang
mag-aaral ang ginawang Gawain 6 upang matiyak
pagtatanghal. Magkaroon ang kaisipang nais
ng pagtalakay hinggil sa iparating ng binasang
nasabing gawain. mitolohiya.
Balikan ang naging
Talakayin ang mga naging sagot sa pokus na
sagot ng mag-aaral sa tanong: Paano susuriin
Gawain 5. (I at K) ang mga kaisipang
nakapaloob sa
mitolohiya na may iba’t
ibang batayan?

PY
L.C.1) Talakayin o ipabasa L.C.2) Sagutin ang L.C.3) Suriin ang
ang ang Pagsasanib ng Pagsasanay 1. Bago ginawang salin at
Gramatika at Retorika LM. (I) dumako sa Pagsasalin sa tiyakin kung ginamit ng
Pagsasanay 2 at pagsagot tagapagsalin ang mga

O
sa mga tanong. (I o K)
C wika. (I o K)
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.1) Ipasagot sa mga PU.A.2) Tiyaking nasagot
mag-aaral ang mga tanong ng mag-aaral ang pokus
na nasa loob ng kahon.(I) na tanong kung hindi pa
D
lubusang nasagot ang
tanong. Muli itong bigyan
ng pansin. (I)
E
katangian ng isang
mahusay sa pagsasaling-
PU.A.3) Sa tulong
ng mga gawain at
pagsasanay, ipasagot
na muli sa mga mag-aral
ang pokus na tanong.
Tiyaking nakintal sa

mga mag-aaral ang

mahahalagang konsepto
ng aralin. (I at K)
EP

Pagbibigay ng
Pangwakas na Pagtataya
sa Aralin
ILIPAT
D

I.A.1) Balikan ang mga
impormasyon o natutuhan
tungkol sa katangian ng
isang tagapagsalin at gabay
sa pagsasaling-wika.
I.A.2) Ipalahad sa klase ang
ginawang pagsasalin gamit
ang binuong pamantayan
upang ipakilala ang kultura
ng Africa.
I.A.3) Pipili ang guro
ng magbibigay ng puna
gamit ang pamantayan
at ipasasalaysay ito sa
buong klase. (I at K)

Ilahad ang pamantayan sa

pagganap – ang magsalin
ng isang mitolohiya mula sa
bansang Africa at Persia,
(Iran) at pamantayan ng
pagmamarka sa gagawing
pagsasalin.

102

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PANITIKAN: Mullah Nassreddin (Anekdota mula sa
Persia) Isinalin sa Filipino ni Roderic P. Urgelles
PAMANTAYANG
GRAMATIKA at RETORIKA: Diskursong
PANGNILALAMAN
Pagsasalaysay
Aralin Blg. 3.2
URI NG TEKSTO: Nagsasalaysay

Makapagmumungkahi at makapaglalapat ng isang

PAGGANAP matalinong desisyon batay sa pangyayari na makapag-
iiwan ng kakintalan o mensahe sa bumabasa
PANITIKAN: Paano naiba ang anekdota sa iba pang

PY
mga kauri nito?
MGA POKUS NA
TANONG GRAMATIKA at RETORIKA: Paano nakatutulong ang
diskursong pasalaysay sa pagsulat at pagbasa ng mga
orihinal na akda?
DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO (LC)

O
Nasusuri ang binasang anekdota batay sa paksa,
Pag-unawa sa Binasa
tauhan, tagpuan at motibo, at paraan ng pagkasulat,
(Linangin)
at iba pa
C
Naibibigay ang sariling opinyon tungkol sa napanood
Panonood (Linangin)
na anekdota
Paglinang ng Nabibigyang kahulugan ang salita batay sa etimolohiya
D
Talasalitaan (Linangin) o pinagmulan nito
Pag-unawa sa Nahihinuha ang damdamin ng sumulat ng batay sa
Napakinggan (Linangin) napakinggang anekdota
E

Naisasalaysay ang nabuong anekdota gamit ang mga

Pagsasalita (Linangin)
paraan ng diskursong pagsasalaysay
EP

Pagsulat (Ilipat) Nakasusulat ng sariling nakakatuwang karanasan

Gramatika at Retorika Nagagamit ang dikursong nagsasalaysay sa pagsulat

(Linangin) ng anekdota
D

Pagpapahalaga Napahahalagahan ang ibang akdang pampanitikan ng

(Linangin) ibang bansa

103

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 TALAAN NG MGA GAWAIN SA ARALIN 3.2 (ANEKDOTA)

Mga Gawain sa
Mga Gawain sa Pagproseso ng
Mga Gawain sa Paglilipat
Paglinang ng Kaalaman at Kakayahan
ng Pagkaunawa
Kaalaman sa Pagkaunawa
(Transfer)
(Knowledge) (Process and
Understanding)
TUKLASIN
• Pagbibigay ng
Panimulang
Pagtataya

T.A.1) Magbigay ng
panimulang pananalita
o pagtalakay sa
isasagawang gawain.
Tandaan: Dapat ay
PY
T.A.2) Suriin ang T.A.3) Pasulatin ang
mga pangyayari sa mga mag-aaral ng isang
binasang anekdota sa karanasan na maaaring sarili
pamamagitan ng pagpuno o sa ibang tao. Talakayin/
sa talahanayan na nasa Ipabasa ito sa buong klase.
LM, at pagpapasagot sa (I at K)

O
maging malinaw ang Gawain 2 Ating Suriin. (K)
mga gawain sa mga
mag-aaral bago lumipat Magsagawa ng talakayan
ng ibang gawain.
C
sa naging sagot ng mga
mag-aaral sa talahanayan
Ipabasa ang isang at tanong, at Gawain 2.
anekdota na
D
pinamagatang “Akasya
o Kalabasa.”
LINANGIN
E

L.A.1) Magbigay ng L.A.4) Upang lubusang L.A.5) Suriin ang

mga impormasyon maunawaan ng mga mahalagang bahagi
EP

tungkol sa Persia o mag-aaral ang binasang ng anekdota gamit ang

Iran, at sa kanilang mga anekdota, iproseso grapikong presentasiyon sa
akdang pampanitikan sa pamamagitan ng LM.
bilang paghahanda sa pagtalakay. Hikayatin ang
pagbasa ng teksto. mag-aaral. (I at K)
(I o K)
D

L.A.2) Ipabasa sa
mga mag-aaral nang
pangkatan ang Alam mo
ba… Pasagutan ang
Gawain 4: Paglinang ng
Talasalitaan at Gawain
5: Ating Suriin -A. (K)

104

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 L.B.1) Ipabasa ang
anekdota ni Saadi.
Talakayin ang panimula
bago ipabasa sa mga
mag-aaral. Pasagutan
sa mga mag-aaral
ang Gawain 6: Ating
Kilalanin upang higit na
makilala si Saadi. (I o K)
L.B.2) Pag-usapan ang L.B.4) Ipagawa ang
naging sagot ng mga Gawain 8 upang masukat
mag-aaral. ang kasanayan sa
pagdedesisyon batay
L.B.3) Ipagawa ang sa isang pangyayaring
Gawain 7: Paghahambing makapag-iiwan ng
ng anekdota sa iba pang kakintalan o aral.
akdang pampanitikan Gayundin ang karanasang
batay sa paksa, tagpuan, nangingibabaw sa
paraan ng pagkakasulat, napakinggang anekdota.
mensahe, at nilalaman.
(I at K) L.B.5) Ipasagot ang pokus
na tanong: Paano naiiba ang
anekdota sa iba pang kauri

PY
nito?
Pagsasanib ng
Gramatika at Retorika

L.C.1) Talakayin L.C.3) Magbigay ng L.C.4) Pasulatin ang mag-

O
ang Pagsasanib ng reaksiyon tungkol sa aaral ng anekdota ayon sa
Gramatika at Retorika. mga dapat isaalang- Pagsasanay 4. (I)
Hayaang magbigay ng alang sa pagsusuri Pumili ng mahusay na
mga halimbawa ang
mag-aaral. (K)
C
ng isang anekdota
sa pamamagitan ng
awtput ng mag-aaral at
basahin ito sa klase.
pagpapagawa ng
Pagsasanay 2. Maaari
itong gawing pangkatan,
D
at iproseso ang sagot.

L.C.2) Ipasagot ang L.C.4) Ipasagot ang L.C.5) Ipasagot ang

E

Pagsasanay, 1 at pag- Pagsasanay 3. Pag- pokus na tanong: Paano

usapan ang naging usapan ang naging sagot nakatulong ang diskursong
EP

sagot ng mga mag- ng mga mag-aaral. pasalaysay sa pagsulat at

aaral. pagbasa ng mga orihinal na
akda?

PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.1) Ipasagot ang PU.A.2) Pag-usapan PU.A.3) Sa tulong ng mga
D

dalawang pokus na ang sagot ng mag- gawain at pagsasanay,

tanong. (I o K) aaral sa mga tanong sa ipasagot na muli sa
bahaging ito. Kung hindi mga bata ang pokus na
pa lubusang nasagot ang tanong. Tiyaking nakintal
tanong. Muli itong bigyan sa mga mag-aaral ang
ng pansin. (I) mahahalagang konsepto ng
aralin. (I at K)
Pagbibigay ng Pangwakas
na Pagsusulit ng Aralin

105

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 ILIPAT
I.A.1) Magbalik- I.A.2) Pagtatanghal I.A.3) Bibigyang-puna ang
aral sa talumpati sa klase ng ginawang pagtatanghal na ginawa ng
at mahahalagang pangwakas na gawain. mag-aaral gamit ang mga
impormasyon tungkol sa (K) pamantayan. (I at K)
pagbibigay ng desisyon
upang magtagumpay.
(I o K)

Ilahad ang pamantayan

sa pagganap at
pamantayang
magagamit upang
maisakatuparan ito.

PY
PANITIKAN: Nelson Mandela: Bayani ng Africa
(Sanaysay mula sa South Africa) Isinalin sa Filipino
ni Roselyn T. Salum
PAMANTAYANG

O
PANGNILALAMAN
GRAMATIKA at RETORIKA: Paggamit ng Tuwiran at
Aralin 3.3
Di-tuwirang Pahayag sa Paghahatid ng Mensahe
C
URI NG TEKSTO: Nangangatuwiran
PRODUKTO Paggawa ng isang balangkas
PANITIKAN: Mabisa bang paraan ang sanaysay sa
D
paglalahad ng mahahalagang impormasyon sa kultura
ng Africa?
MGA POKUS NA
E

TANONG
GRAMATIKA at RETORIKA: Paano nakatutulong
ang angkop na mga tuwiran at di-tuwirang pahayag sa
paglalahad ng impormasyon?
EP

DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO (LC)

Paglinang ng Naibibigay ang katumbas ng ilang salita sa akda
Talasalitaan (Linangin) (analohiya)
D

Naipaliliwanag ang mga likhang sanaysay batay sa

Pag-unawa sa
Napakinggan (Linangin)
Panonood (Linangin)
Pagsasalita (Linangin)
Pag-unawa sa Binasa
(Linangin)
napakinggan
Nailalahad ang damdaming namayani sa awiting
napakinggan
Naibibigay ang sariling reaksiyon sa pinanood na video
na hinango sa YouTube
Nakapagsasagawa ng monologo kung paano
maipakikita ang pagpapahalaga sa sariling wika bilang
kabataan
Naihahambing ang pagkakatulad at pagkakaiba ng
dalawang uri ng sanaysay

106

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Gramatika at Retorika Nagagamit ang angkop na mga tuwiran at di-tuwirang
(Linangin) pahayag sa pagsulat ng sanaysay

Estratehiya sa Pag- Nakapagsasagawa ng pananaliksik tungkol sa

aaral (Ilipat) balangkas
Nakasusulat ng balangkas tungkol sa napakinggang
Pagsulat (Ilipat)
talumpati

TALAAN NG MGA GAWAIN PARA SA ARALIN 3.3 (SANAYSAY)

Mga Gawain sa
Mga Gawain sa Pagproseso ng
Mga Gawain sa Paglilipat
Paglinang ng Kaalaman at Kakayahan
ng Pagkaunawa

PY
Kaalaman sa Pagkaunawa
(Transfer)
(Knowledge) (Process and
Understanding)
TUKLASIN
• Pagbibigay ng T.A.2) Pumili ng mag- T.A.5) Tapusin ang gawain

O
Panimulang aaral na maglalahad ng sa pagsasabing “Ngayong
Pagsusulit ng Aralin kaniyang nabuong talata alam na ninyo na ang
sa Gawain 1. talumpati, opinyon, balita,
isyu, ideya, kuro-kuro,
T.A.1) Ipagawa ang
Gawain 1. (I)
C
T.A.3) Suriin kung ang saloobin, at pananaw
mga salitang lumabas ay may kaugnayan sa
na pare-pareho ay may sanaysay. Alamin natin sa
kaugnayan sa sanaysay. araling ito kung mabisa
D
bang paraan ang sanaysay
T.A.4) Itanong: “Bakit sa panghihikayat.”
ang mga salitang ito ang
iniugnay ninyo sa salitang
E

sanaysay?”
T.B.1) Ipagawa ang T.B.2) Pumili ng T.B.3) Sabihin: Magkatulong
EP

Gawain 2. Maaari itong lider na mag-uulat o nating tutuklasin ang mga

gawing paligsahan nang
pangkatan. Pabilisan
ang magkakalabang
pangkat sa pagbuo ng
impormasyong nais
D
magbabasa sa ginawa
ng pangkat. Pumili ng
ilang magkapareha na
magbabahagi sa klase ng
kanilang napag-usapan.
sagot sa mga nais ninyong
malaman sa pagpapatuloy
ng ating talakayan.
Magbigay ng input sa mag-
aaral tungkol sa sanaysay

nitong ipahayag na bago dumako sa paglinang

isusulat nila sa kartolina sa aralin.
o manila paper. (K)

107

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 T.C.1) Isulat sa kartolina
o manila paper ang
Gawain 3. Ibigay ang
panuto na dapat gawin
ng mag-aaral.
L.A.1) Magbigay ng
ilang impormasyon
tungkol kay Nelson
Mandela.
L.A.2) Magbigay ng
input sa mag-aaral
tungkol sa talumpati
bilang uri ng sanaysay.
Pag-usapan din ang
hindi nauunawaan ng
mga mag-aaral.
L.A.3) Ipabasa ang
“Nelson Mandela:
Bayani ng Africa.”
Pumili ng mag-aaral na
mahusay bumasa sa
E
paraang patalumpati
rin. (I) Maaari rin
namang itong ipanood
EP
sa http://www.youtube.
com/watch?v=grh03-
NjHzc&spfreload=10
(I at K)
D
All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
T.C.2) Maaaring hikayatin T.C.3) Pagbasa ng pahayag
ang mga mag-aaral na higit na pinaniwalaan ng
na magbahaginan ng nakararaming mga mag-
kanilang mga naging aaral. Bigyang reaksiyon sa
sagot sa Gawain 3 sa pamamagitan ng pagsagot
pamamagitan ng pair sa pokus na tanong:
share. Bigyan ang • Mabisa bang paraan ang
bawat magkapareha sanaysay sa paglalahad
ng limang (5) minuto ng mahahalagang
upang magtalakayan at impormasyon sa kultura
magpalitan ng kaalaman. ng Africa?
LINANGIN
L.A.4) Ipagawa ang L.A.6) Ipaulat ang mga
PY
Gawain 4. Ito ay maaaring
gawain. Hingan ng
nakasulat sa pisara, sa feedback ang mag-aaral
kartolina o manila paper.
sa ginawa ng bawat
(I) pangkat. Magbibigay rin
ang guro ng karagdagang
L.A.5) Ipagawa ang puna at mungkahi kung
O
Gawain 5. Ang mga gabay kinakailangan. (I at K)
na tanong bilang 1-6 ay
maaaring talakayin sa
C
pamamagitan ng masining
na mga paraan. (K)
Bigyan ng pagkakataon
ang mga mag-aaral
D
na pag-usapan kung
paano nila itatanghal
sa klase. Bigyang-laya
pa rin ang mag-aaral
sa estratehiyang nais
nila. Hikayatin lamang
na maging masining sa
kanilang isasagawa.
108
 L.B.1) Ipabasa ang
isa pang halimbawa
ng sanaysay, ang “Ako
ay Ikaw.” Maaari itong
gawing dugtungang
pagbasa.
L.B.2) Magbigay ng
input tungkol sa layunin
ng balangkas.
L.B.3) Ipagawa ang
Gawain 6, ang pagsulat
balangkas. (I)
Magkaroon ng
talakayan tungkol sa
ipinabasang sanaysay
gamit ang mga gabay na
tanong. Maaaring isulat sa
pisara, kartolina o manila
paper ang mga gabay na
tanong at talakayin ito sa
paraang UTS o Ugnayang
Tanong-Sagot.
L.B.4) Ipagawa ang
L.B.5) Ipagawa ang Gawain
8. (I) Pumili ng ilang mag-
aaral na maglalahad
ng kanilang ginawang
paghahambing. Bigyang-
puna at mungkahi nakitang
pagkakamali.
L.B.6) Pagpapasagot muli
ng pokus ng tanong:
• Mabisang paraan ba ang
sanaysay sa paglalahad
ng mahahalagang
impormasyon sa kultura

PY
Gawain 7. ng Africa?
Pagsasanib ng L.C.2) Ipasagot ang L.C.4) Ipasagot ang
Gramatika at Retorika Pagsasanay 1 at Pagsasanay 3. Ibigay ang
L.C.1) Ibigay bilang Pagsasanay 2. (I) sumusunod na
input tungkol sa pamantayan sa pagsulat ng

O
gramatika. Maaaring L.C.3) Pumili ng ilang sanaysay. (I)
isulat sa pisara, mag-aaral na maglalahad a. Kalinawan
kartolina o manila paper ng kanilang ginawa. b. Gramatika
ang mahahalagang
impormasyon.
C c. Bantas
d. Panghihikayat
e. Mga tuwiran at
di-tuwirang pahayag
D
f. Kaangkupan sa
paksa
L.C.5) Pagpapapasagot muli
E

ng pokus na tanong:

• Paano nakatutulong
EP

ang angkop na mga

tuwiran at di-tuwirang
pahayag sa paglalahad
ng impormasyon?
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
D

PU.A.1) Magbalik-aral PU.A.2) Alamin PU.A.3) Ipaulat sa bawat

sa mga tinalakay na ang mahahalagang pangkat ang pinagkaisa-
aralin. konseptong natutuhan hang sagot nila. Hikayatin
ng mag-aaral sa aralin ang bawat pangkat na gawin
sa pamamagitan ng ito sa masining na paraan.
pagpapasagot sa mga Hingan ng feedback ang
tanong sa Pagnilayan at bawat pangkat sa naging
Unawain. Gamitin ang sagot ng iba pang pangkat.
grapikong presentasiyon. Magbigay rin ng feedback
(K) ang guro.
Pagbibigay ng Pangwakas
na Pagtataya ng Aralin

109

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 ILIPAT
I.A.1) Magbalik-aral I.A.3) Hatiin sa 6-8 I.A.4) Pipili ang guro na
sa mahahalagang pangkat ang klase. Bigyan magbabahagi sa klase
konsepto mula sa aralin. ng 20 minuto ang bawat ng kanilang ginawang
(K) pangkat na gawin ang balangkas. Bibigyang-
balangkas. reaksiyon o puna gamit ang
I.A.2) Magbigay ng mga pamantayan.
input tungkol sa anyo
ng balangkas. Ilahad
ang produkto at ibigay
ang pamantayan sa
paggawa ng balangkas.
(K)

PY
PANITIKAN: Hele ng Ina sa Kaniyang Panganay
(Tula mula sa Uganda) Mula sa “A Song of a Mother to
Her Firstborn” salin sa Ingles ni Jack H. Driberg
PAMANTAYANG Isinalin sa Filipino ni Mary Grace A. Tabora
PANGNILALAMAN

O
Aralin Blg. 3.4 GRAMATIKA at RETORIKA: Wastong Gamit ng
Simbolismo at Matatalinghagang Pananalita
C
URI NG TEKSTO: Nagsasalaysay
PAGGANAP Paglalapat ng himig sa nilikhang tula
PANITIKAN: Paano naiiba ang tulang malaya sa tulang
D
tradisyonal? Paano nasasalamin sa tulang malaya o
tradisyonal ang kultura ng bansang pinagmulan nito?
MGA POKUS NA
TANONG
E

GRAMATIKA at RETORIKA: Paano nakatutulong ang

paggamit ng simbolismo at matatalinghagang pananalita
sa pagiging masining ng pagbuo ng isang tula?
EP

DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO (LC)

Estratehiya sa Pag- Nakapagsasagawa ng pananaliksik tungkol sa lugar at

aaral (Tuklasin) kultura ng lugar ng lugar na pinanggalingan ng tula
D

Paglinang ng Naiaantas ang mga salita ayon sa sidhi ng damdaming

Talasalitaan (Linangin)
Pagsasalita (Linangin)
Pag-unawa sa
Napakinggan (Linangin)
Pag-unawa sa Binasa
(Linangin)
Gramatika at Retorika
(Linangin)
ipinahahayag ng bawat isa
Naaawit nang may angkop na himig ang isinulat na tula
Nasusuri ang kasiningan at bisa ng dalawang uri ng tula
batay sa napakinggang halimbawa ng mga ito
Naibabahagi ang sariling karanasan at saloobin tungkol
sa kadalikilaan ng isang ina
Nasusuri ang wastong gamit ng simbolismo at
matatalinghagang pananalita sa isang tula

110

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Nasusuri ang napanood na sabayang pagbigkas o kauri
nito batay sa:
- kasiningan ng akdang binasa
Panonood (Linangin)
- kahusayan sa pagbigkas
- iba pa

Nakabubuo ng kaisipan tungkol sa tulang malaya at

tulang tradisyonal maging sa kulturang nakapaloob rito
(Pagnilayan at
at ang kahalagahan ng simbolismo at matatalinghagang
Unawain)
pananalita sa pagiging masining ng tula

Pagsulat (Ilipat) Nalalapatan ng himig ang isinulat na sariling tula

PY
TALAAN NG MGA GAWAIN SA ARALIN 3.4 (TULA)

Mga Gawain sa
Mga Gawain sa Pagproseso ng Kaalaman Mga Gawain sa
Paglinang ng at Kakayahan sa Paglilipat ng

O
Kaalaman Pagkaunawa Pagkaunawa
(Knowledge) (Process and (Transfer)
Understanding)
C TUKLASIN
• Pagbibigay ng T.A.3) Papiliin ang mag- T.A.4) Tumawag ng ilan
Panimulang aaral ng kapareha at na handang magbahagi ng
Pagtatata hikayating magbahaginan saloobin at karanasan sa
D
sila ng saloobin at piling ng ina.
T.A.1) Tanungin ang karanasan sa kadakilaan ng
mga mag-aaral kung ina. (K)
E

batid nila ang awitin

ni Gary Granada na
“Magagandang Anak.”
EP

Iparinig at ipaawit ito sa

kanila. (K)

T.A.2) Alamin ang

nauunawan ng mga
mag-aaral tungkol sa
ipinahihiwatig ng koro
D

ng awitin. Pagkatapos
ay magbigay ang guro
ng kaunting input. (K)

111

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 T.B.1) Ipasagot ang
Gawain 2. Tanggapin
lahat ng sagot at
hikayatin ang ilan na
ipaliwanag ang kanilang
naging sagot. (I at K)
T.B.1) Ipasagot ang Gawain T.B.3) Pagpapasagot sa
2. Tanggapin lahat ng sagot pokus na tanong:
at hikayatin ang ilan na a. Paano naiiba ang
ipaliwanag ang kanilang tulang malaya sa tulang
naging sagot. (I at K) tradisyonal? Paano
nasasalamin sa tulang
malaya o tradisyonal
ang kultura ng bansang
pinagmulan nito?
b. Paano nakatutulong
ang paggamit ng
simbolismo at
matatalinghagang
pananalita sa pagiging
masining ng pagbuo ng

PY
isang tula?
T.C.1) Basahin T.C.2) Ipasuri at T.C.3) Pumili ng
ang dalawang tula. paghambingin ang ilang mag-aaral na
Pagkatapos ay dalawang tula na nakalahad magbabahagi ng kanilang
pangkatin ang mga sa Gawain 3. Bigyan ng sagot.

O
mag-aaral upang sapat na oras ang mga
mabisang maisagawa mag-aaral sa pagsasagawa
ang Gawain 3. (K) nito. (K)
LINANGIN
L.A.1) Magbigay L.A.3) Ilahad ang wastong
C
L.A.5) Matapos ang
ang guro ng maikling sagot at katuwiran sa sapat na oras na inilaan
input tungkol sa tula pagpapangkat ng mga sa pagsusuri, ipabahagi
D
at sa nilalaman nito. salita. (K) sa klase sa napiling
Ipabasa ang tulang tagapag-ulat ang naging
pag-aaralan. Mainam L.A.4) Alamin kung sagot ng pangkat sa
na maging aktibo ang nauunawaan ng mga mag- Gawain 6. Patunayan
E

pagpapabasa ng tula. aaral ang binasang tula sa Mo! Makabubuting

(I at K) pamamagitan ng pagsagot purihin ang nagbahagi ng
sa Gawain 5. Isa-isahing
EP

mahusay na kongklusyon
L.A.2) Unahin ang pag- itanong ang 7 tanong at gamit ang grapikong
aaral sa talasalitaan timbangin ang sagot ng representasiyon.
bago ang pagtalakay mga mag-aaral. Susugan
sa tula. Ipasagot ang ng guro ang wastong sagot
Gawain 4. (I) ng mga mag-aaral at iwasto
D

ang mga maling sagot.

L.B.1) Iugnay ang L.B.2) Upang mapatunayan L.B.3) Pangkatin ang
tinalakay na tula na nauunawaan ng mga klase. Ipasagot ang mga
na Hele ng Ina sa mag-aaral ang kanilang tanong na nasa loob ng
Kaniyang Panganay binasa, ipasagot ang speech balloon sa Gawain
sa ikalawang tulang grapikong representasiyon 7. Bigyan sila ng sapat
susuriin- Ang Matanda sa Gawain 7. Linawin sa na oras sa pagsagot at
at Batang Paruparo. mga mag-aaral ang panuto pagkatapos ay ipaulat sa
Matapos nito ay ipabasa sa isasagawang gawain. klase ang naging sagot ng
ito nang tahimik sa mga Ipawasto ang sagot ng bawat pangkat. Mainam
mag-aaral. (I) mga mag-aaral. Iugnay ang na gantimpalaan ang
gawaing ito sa susunod na pangkat na nagbahagi ng
gawain. (I at K) mahusay na sagot.

112

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Pagsasanib ng L.C.4) Matapos ang L.C.6) Iugnay ang mga
Gramatika at Retorika pagpapaliwanag, naunang gawain sa
ipasagot at ipawasto susunod na ipagagawa sa
L.C.1) Ipahanap ang Pagsasanay 1. mga mag-aaral. Ipagawa
sa mga mag-aaral (I) Ipapaliwanag ang ang Pagsasanay 4. (Ito
ang simbolismo at kahulugan ng mga ay nangangailangan ng
matatalinghagang naitalang simbolismo mahaba-habang oras.)
pahayag sa dalawang at matatalinghagang Linawin sa mga mag-aaral
tulang tinalakay pananalita. (I at K) ang wastong pagsulat ng
bilang gawain sa tula. Sa pagtatapos ng
Pagsasanib ng Retorika L.C.5) Tumungo sa pagsasanay, bigyan ng
at Gramatika na nasa susunod na gawain. pagkilala ang mahuhusay
Gawain 8. Itala ang mga Ipaliwanag sa mga mag- na tulang naisulat na
ito sa pisara. (I at K) aaral ang kahalagahan mayaman sa simbolismo

PY
ng pagsasagawa at matatalinghagang
L.C.2) Ipaliwanag sa ng Pagsasanay 2 at pananalita. (I)
mga mag-aaral ang Pagsasanay 3. Pagkatapos
katuturan at pagkakaiba ay ilahad ang wastong
ng simbolismo at sagot sa pagsasanay.
matatalinghagang

O
pananalita.
Makatutulong ang
impormasyong nasa
loob ng kahon na Alam
mo ba na.
C
L.C.3) Upang higit
na malinang ang
D
kanilang kaalaman
sa simbolismo at
matatalinghagang
E

pananalita, ipapanood
sa mga mag-aaral
ang tulang liriko/
EP

sabayang pagbigkas:
naririto ang link https://
www.youtube.com/
watch?v=H8WhM0GF
Mic
D

PU.A.1) Balikan ang
mga sagot ng mag-
aaral sa mga pokus
na tanong sa yugto ng
tuklasin.
PU.A.2) Ipasagot ang
gawaing nasa yugtong
Pagnilayan at Unawain.
(I)
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.3) Tumawag ng ilang PU.A.4) Ihambing ang
mag-aaral at ipabahagi sa sagot sa mga pokus na
klase ang kanilang sagot. (I) tanong na isinagawa sa
yugtong Tuklasin sa mga
naging sagot sa yugtong
Pagnilayin at Unawain.
Ipabahagi sa mga mag-
aaral ang kanilang
saloobin. (K)

113

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.

I.A.1) Pumili at ipabasa
sa klase ang tulang
sinulat ng mga mag-
aaral sa Pagsasanay
4. (I)
ILIPAT
I.A.2) Ipasuri sa mga mag-
aaral ang kasiningan ng
mga tulang binasa.
I.A.3) Magbigay
ng pahapyaw na
pagtalakay tungkol sa
mabisang pag-awit at
pagtatanghal. Ipaliwanag
din ang pamantayan sa
isasagawang pagganap. (K)
I.A.4) Pangkatin ang
klase na may 6-8 kasapi
bawat pangkat. Papiliin
ang bawat pangkat ng
pinakamahusay na tula
batay sa pamantayan.
Palapatan ang tula ng
himig at ipatanghal. Gawin
itong isang paligsahan. (K)

PY
PANITIKAN: Ang Alaga (Maikling Kuwento mula sa East
Africa) Isinalin sa Filipino ni Magdalena M. Jocson
PAMANTAYANG
PANGNILALAMAN GRAMATIKA at RETORIKA: Mga Salitang Nagsasaad
Aralin Bilang 3.5 ng Opinyon
URI NG TEKSTO: Naglalahad

O
PAGGANAP Paggawa ng Patalastas na Pasulat
PANITIKAN: Paano nakatutulong ang maikling kuwento
C
sa pagkakaroon ng kamalayan sa pandaigdigang
pangyayari sa lipunan?
MGA POKUS NA
TANONG GRAMATIKA at RETORIKA: Bakit mahalagang
maunawaan ang salita o pahayag na naglalahad ng
D
opinyon?
DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO (LC)
E

Paglinang ng Nagagamit sa sariling pangungusap ang mga salitang

Talasalitaan (Linangin) binigyang-kahulugan
EP

Pag-unawa sa Naibabahagi ang sariling opinyon tungkol sa katangian

Napakinggan (Linangin) ng maikling kuwento batay sa napakinggang bahagi nito
Naisasahimpapawid ang nabuong patalastas tungkol sa
Pagsasalita (Linangin)
isang produkto
Naipapaliwanag kung paano nakatutulong ang maikling
Pag-unawa sa Binasa
D

kuwento sa pagkakaroon ng kamalayan ng mambabasa

(Linangin)
sa mga nangyayari sa alinmang bansa sa daigdig
Nailalarawan ang kasiningan at pagka-malikhain ng
Panonood (Linangin)
isang napanood na patalastas
Pasulat na nasusuri ang damdaming nakapaloob sa
Pagsulat (Ilipat) nakasulat na akdang binasa at sa akdang mula sa
alinmang social media
Wika at Gramatika Nagagamit ang wastong mga pahayag sa pagsulat ng
(Linangin) talata o tekstong naglalarawan
Nakapagsasagawa ng pananaliksik tungkol sa lugar at
Estratehiya sa
kondisyon ng panahong naisulat ang binasang maikling
Pag-aaral
kuwento

114

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Ang pagmamahal sa isang alaga ay hindi basta
Pagpapahalaga
nawawala

TALAAN NG MGA GAWAIN PARA SA ARALIN 3.5 (MAIKLING KUWENTO)

Mga Gawain sa Mga Gawain sa Pagproseso Mga Gawain sa

Paglinang ng ng Kaalaman at Kakayahan Paglilipat ng
Kaalaman sa Pagkaunawa Pagkaunawa
(Knowledge) (Process and Understanding) (Transfer)
TUKLASIN
• Pagbibigay ng T.A.2) Pag-usapan ang naging
Panimulang mga sagot ng mag-aaral
Pagtataya ng hanggang sa makuha ang

PY
Aralin wastong sagot.
T.A.1) Ipagawa ang
Gawain 1. Ipasulat
sa kuwaderno ang
kanilang sagot.

O
Bigyan sila ng tatlong
minuto upang sagutin
ang gawain. (I)
T.B.1) Ipagawa
C
T.B.2) Maaaring hikayatin T.B.3) Pumili ng ilang
ang Gawain 2 ang mga mag-aaral na magkapareha na
(Anticipation Guide). magbahaginan sa kanilang magbabahagi sa klase ng
Tanggapin ang lahat mga naging sagot sa Gawain kanilang napag-usapan.
D
ng sagot ng mag- 2 sa pamamagitan ng pair
aaral. (I) share. Bigyan ang bawat
magkapareha ng limang (5)
E

minuto upang magtalakayan at

magpalitan ng kaalaman.
T.C.1) Ipagawa ang T.C.2) Maaaring hikayatin ang T.C.3) Sabihin:
EP

Gawain 3 (Bilang 1 mag-aaral na magbahaginan Magkatulong nating

at 2). sa kanilang mga naging sagot tutuklasin ang mga sagot
sa Gawain 3 sa pamamagitan sa mga nais ninyong
ng malayang talakayan. malaman sa pagpapatuloy
ng ating talakayan.
Ipapasagot ang pokus na
D

tanong:
a. Paano nakatutulong
ang maikling kuwento
sa pagkakaroon
ng kamalayan sa
pandaigdigang
pangyayari sa lipunan?
b. Bakit mahalagang
maunawaan ang
salita o naglalahad ng
opinyon?

115

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 LINANGIN
L.A.1) Magbigay ng L.A.3) Ipagawa ang Gawain 4. L.A.5) Ipaulat ang naging
ilang impormasyon Ito ay maaaring nakasulat sa sagot sa Gawain 5.
tungkol sa may- pisara, sa kartolina, o manila Hingan ng feedback ang
akda. Magbigay paper. Tumawag ng mag- mag-aaral sa ginawa
ng input tungkol sa aaral na sasagot sa gawaing ng bawat pangkat.
maikling kuwento. ito. Iminumungkahing huwag Magbibigay ang guro
Maaaring nakasulat limitahan sa isang mag-aaral ng karagdagang puna
ito sa kartolina, lamang ang sasagot sa bawat at mungkahi kung
manila paper o salita. Tawagin ang lahat ng kinakailangan.
sa pamamagitan mag-aaral na nagnanais na
ng power point ito ay sagutin. Pagkatapos
presentation. ng lahat na sagutin ay suriin
Tapusin ang gawain na kung wasto ba ang naging

PY
sa pagsasabing: sagot ng mga mag- aaral.
“Alamin natin sa Hayaan munang ang kapwa
araling ito kung paano kamag-aral ang magsuri sa
nakatutulong ang naging sagot ng kanilang
maikling kuwento kamag-aral. (I).
sa pagkakaroon

O
ng kamalayan sa L.A.4) Ipagawa ang Gawain
mga pangyayari sa 5. Ang mga gabay na tanong
ating lipunan at sa bilang 1-10 ay maaaring
daigdig.” talakayin sa
C
pamamagitan ng masining
L.A.2) Ipabasa na mga paraan (K). Bigyan
nang dugtungan ng pagkakataon ang mag-
D
o maaaring may aaral na pag-usapan kung
itinalagang isasadula paano nila itatanghal sa klase.
ang akdang Bigyang laya pa rin ang mga
E

tatalakayin. (K) mag-aaral sa estratehiyang

nais nila. Hikayatin lamang na
masining ang pamamaraan na
EP

kanilang isasagawa.
L.B.1) Ipabasa ang L.B.2) Ipasagot ang mga L.B.3) Ipabahagi sa bawat
isang halimbawang tanong tungkol sa teksto. pangkat ang kanilang
teksto, ang Rosalia Maaaring pangkatan ang napag-usapan. Magbigay
Villanueva Teodoro, pagsagot sa bahaging ito. ng feedback sa kanilang
Dakilang Ina. naging sagot.
D

Ipasagot muli ang pokus

na tanong sa panitikan:

a. Paano nakatutulong
ang maikling kuwento
sa pagkakaroon
ng kamalayan sa
pandaigdigang
pangyayari sa lipunan?

116

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Pagsasanib ng
Gramatika at
Retorika

L.C.1) Magbigay L.C.3) Talakayin ang naging L.C.5) Ipasagot ang

ng impormasyon mga sagot ng mag-aaral sa Pagsasanay 3. Ibigay
o input tungkol sa pagsasanay. ang sumusunod
salita o pahayag na pamantayan sa
na naglalahad ng paglalahad ng opinyon/
opinyon. pananaw sa produktong
tinatangkilik ng lipunan. (I)
L.C.2) Ipasagot ang L.C.4) Ipasagot ang
Pagsasanay 1. (I) Pagsasanay 2. Ibigay ang a. Kalinawan
sumusunod na pamantayan b. Gramatika

PY
sa pagsulat ng tekstong c. Bantas
naglalarawan mula sa larawan. d. Naglalahad/
(I) Naglalarawan
a. Kalinawan e. Kaangkupan sa
b. Gramatika paksa
c. Bantas

O
d. May mga salitang L.C.6) Ipasagot ang
nagsasaad ng pokus na tanong na:
opinyon b. Bakit mahalagang
C
e. Kaangkupan sa
paksa
maunawaan ang
salita o pahayag
na naglalahad ng
opinyon?
D
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.1) Magbalik-aral PU.A.2) Alamin ang PU.A.3) Hatiin sa 6-8
E

sa mga tinalakay na mahalagang konseptong pangkat ang klase.

aralin. natutuhan ng mag-aaral sa Ipasagot ang mga
aralin sa pamamagitan ng tanong na nakapaloob
EP

pagpapasagot sa mga tanong sa bahaging ito. Bigyan

sa Pagnilayan at Unawain. (K) ng 10 minuto ang bawat
pangkat upang pag-
usapan ang kanilang
opinyon sa mga tanong.
Ipasulat sa kartolina
D

o manila paper sa
loob ng limang minuto
ang kanilang napag-
usapan.Papiliin sila ng
magbabahagi sa klase ng
kanilang napag-usapan.

Pagbibigay ng
Pangwakas na Pagtataya

117

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 ILIPAT
I.A.1) Magbalik-aral I.A.2) Ipagawa ang gawain I.A.3) Ipatanghal (kung
sa mahahalagang sa loob ng kahon. Ibigay ang pasalita) o ipagawa (kung
konsepto mula sa pamantayan sa pagbuo nito. pasulat) ang gawain sa
aralin. (K) (I) klase. Maaari rin namang
ipauna nang ipagawa ito
Magbibigay ng input na naka-video at naka-cd
ang guro tungkol sa na ipapasa sa guro.
patalastas.

PANITIKAN: Sundiata: Epiko ng Sinaunang Mali

(Epiko mula sa Mali, Kanlurang Africa)

PY
Mula sa Sundiata: An Epic of Old Mali ni D.T. Niane salin ni
G.D. Pickett
PAMANTAYANG
(Isinalin sa Filipino ni Mary Grace A. Tabora)
PANGNILALAMAN
Aralin Blg. 3.6
GRAMATIKA at RETORIKA: Mga Ekspresiyon sa
Pagpapahayag ng Layon o Damdamin

O
URI NG TEKSTO: Nagsasalaysay
Pagtatalo tungkol sa katangian ng mga pangunahing-
PAGGANAP
C
tauhan ng dalawang epiko
PANITIKAN: Bakit hinalaw ang pangunahing-tauhan ng
epiko sa Africa sa bayani ng kanilang kasaysayan?
MGA POKUS NA
D
TANONG GRAMATIKA at RETORIKA: Nakatutulong ba ang mga
ekspresiyon sa pagpapahayag ng damdamin o layon sa
pakikipagtalastasan?
E

DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO (LC)

EP

Estratehiya sa Pag- Nakapagsasagawa ng panaliksik tungkol sa bansang

aaral (Tuklasin) pinag-mulan ng epiko

Paglinang ng
Naihahanay ang mga salita batay sa kaugnayan ng mga
Talasalitaan
ito sa isa’t isa
(Linangin)
D

Pag-unawa sa
Naiuugnay ang suliraning nangingibabaw sa napakinggang
Napakinggan
bahagi ng akda sa mga pangyayari sa lipunan at daigdig
(Linangin)
Nailalahad ang sariling panig at pangangatuwiran sa isang
Pagsasalita (Linangin)
pagtatalo
Pag-unawa sa Binasa Naiuugnay ang mga pahayag sa lugar, kondisyon ng
(Linangin) panahon, at kasaysayan ng akda
Gramatika at Retorika Nagagamit nang wasto ang mga ekspresiyon sa
(Linangin) pagpapahayag ng layon at damdamin sa isang pagtatalo

118

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Nabibigyang-puna ang napanood na teaser o trailer ng
Panonood (Linangin) pelikula na may paksang katulad ng sa binasang akda

(Tuklasin) Nilalahad ang mahalagang konseptong natutuhan sa

pagtalakay sa panitikan at gramatika at retorika
Nasusuri ang damdaming nakapaloob sa binasang epiko
Pagsulat (Ilipat)
mula sa alinmang social media

TALAAN NG MGA GAWAIN SA ARALIN 3.6 (EPIKO)

Mga Gawain sa
Pagproseso ng
Mga Gawain sa
Mga Gawain sa Paglinang Kaalaman at

PY
Paglilipat ng
ng Kaalaman Kakayahan sa
Pagkaunawa
(Knowledge) Pagkaunawa
(Transfer)
(Process and
Understanding)
TUKLASIN

O
• Pagbibigay ng T.A.3) Pumili ng T.A.4) Bumuo ng
Panimulang Pagtataya sa ilang mag-aaral na pangkalahatang
Aralin maglalahad na kanilang posisyon o paninindigan
C
posisyon o paninindigan ang buong klase batay
T.A.1) Ipapanood ang isang batay sa isyu sa Gawain sa isyu sa Gawain 1.
debate o pagtatalo, naririto 1. (I)
ang link http://www.youtube.
D
com/watch?v=BowsqjitYV4.
Tanungin ang mga mag-
aaral sa kanilang namasid
E

o naobserbahan. Ilahad
ang inaasahang pagganap/
performance at ang
EP

pamantayan sa pagmamarka
nito. (K)

T.A.2) Ipabatid sa mga mag-

aaral na ang posisyon o
paninindigan ay mahalaga
D

sa isang debate o pagtatalo.

Pagkatapos ay ipagawa ang
Gawain 1. (I)

119

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 T.B.1) Mula sa unang gawain T.B.2) Tumawag ng ilan T.B.3) Ipasagot ang
maglahad nang maayos na at ipapaliwanag sa mga pokus na tanong:
transisyon tungo sa Gawain mag-aaral ang naging a) Bakit hinalaw ang
2. Ipasagot ito sa mga mag- sagot. (K) pangunahing tauhan ng
aaral at ipawasto. (I at K) epiko sa Africa sa bayani
ng kanilang kasaysayan?
b) Nakatutulong ba
ang mga ekspresiyon
sa pagpapahayag ng
damdamin o layon sa
pakikipagtalastasan?
T.C.1) Magbigay ng maikling T.C.2) Magbahaginan T.C.3) Ipaulat sa klase
input tungkol sa epiko na at magkasundo ang ang naging sagot ng
magsisilbing transisyon mula magkakapangkat sa bawat pangkat. (K)

PY
sa Gawain 2. Pangkatin magiging sagot. (K)
ang klase. Linawin sa mga
mag-aaral ang Gawain 3.
(Maaaring ipasagot ito sa
manila paper.) (K)

O
LINANGIN
L.A.1) Maglahad ng L.A.4) Upang masukat
pahapyaw na pagtalakay sa ang pag-unawa ng mga
kaligirang pangkasaysayan
C
mag-aaral sa binasa,
ng epikong pag-aaralan. itanong ang mga gabay
na tanong sa Gawain 5.
L.A.2) Bago ipabasa ang (I at K)
D
akda, magbibigay ng input
ang guro tungkol sa salitang
paninindigan. Ipaliwanag
E

sa mga mag-aaral ang

kahalagahan ng gawaing ito.
(I)
EP

L.A.3) Ipabasa sa mga mag-

aaral ang epiko. Gumamit
ng malikhaing estratehiya sa
pagbasa dahil may kahabaan
D

ang epiko. (I at K)

120

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 L.B.1) Upang masukat ang L.B.3) Timbangin at L.B.5) Ipapost sa grupo
pag-unawa ng mga mag- iproseso ang sagot ng klase sa Facebook
aaral sa binasa, itanong ang ng mga mag-aaral sa (Gumawa ng grupo sa
mga gabay na tanong sa Gawain 5 at 6. Facebook.) ang kanilang
Gawain 5. (I at K) komentaryo o puna
tungkol sa kaugnayan
L.B.2) Ipagawa sa mga L.B.4) Upang nito sa epikong tinalakay.
mag-aaral ang Gawain 6 makatulong sa (I)
A, at isa-isahin sa klase pagpapatibay ng pokus
ang mga lumitaw na sagot. na tanong sa panitikan,
(Nasa perspektiba ng guro papiliin ng kapareha
kung ang pahayag ay ang mga mag-aaral.
may kaugnayan sa lugar, Ipasagot ang Gawain
kondisiyon ng panahon, at 6. Maglaan ng sapat

PY
kasaysayan ng akda.) (I at K) na oras sa pagsagot sa
gawain. Ipabahagi sa
klase ang sagot ng ilang
magkakapareha. (K)

O
L.C.1) Ipapanood sa klase L.C.3) Upang L.C.4) Iwasto/Talakayin
ang teaser o trailer ng mapatunayan na ang naging sagot ng
pelikulang Thor. Narito ang naunawaan ang mag-aaral sa Gawain sa
link https://www.youtube. binasang pagtatalo, pamamagitan ng pag-
com/watch?v=j41qNcjDoc8.
C
sagutin ang Gawain uulat nito sa klase. (K)
(Maaaring ibigay na takdang- 8. Pinagdugtong na
aralin sa mga mag-aaral ang Kaalaman. (K)
panonood o ang gawaing
D
ito. At kung mahihirapan ang
guro sa bahaging ito, nasa
kaniya ang pagpapasya nang
E

mainam na gawin bilang

alternatibo.) (I)
EP

L.C.2) Tumawag ng
dalawang mag-aaral at
ipabasa ang diyalogo sa
tekstong Dakilang Bayani:
Rizal o Bonifacio? (K)
D

121

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Pagsasanib ng Gramatika
at Retorika

L.D.1) Magbigay ng input L.D.2) Balikan ang L.D.4) Papiliin ang

tungkol sa mga ekspresiyong tekstong binasa. Alamin
nagpapahayag ng damdamin kung natutuhan ng
o layon. Makatutulong sa mga mag-aaral ang
pagtalakay ang kaalamang paksa sa gramatika at
nakatala sa kahon ng Alam retorika sa pamamagitan
mo ba na. ng pagpapahanap
sa mga mag-aaral
ng mga ekspresiyon
na nagpapahayag ng
iba’t ibang damdamin
mga mag-aaral ng
kapareha at ipagawa
ang Pagsasanay 3 Sa
bahaging ito ay bigyan
sila ng kalayaan sa
paksa ng diyalogo.
Tiyakin lamang na
malinaw ang panuto.
Pagkatapos makabuo
ng komik istrip, tumawag

PY
o layon. Pagkatapos ng ilang pangkat na
nito, isa-isang itala ang handang magbahagi ng
mga pahayag. Gamitin binuong diyalogo. (K)
ang pormat na nasa
Kagamitan ng Mag-aaral
sa Pagsasanay 1 at 2.

O
(I at K)

L.D.3) Iwasto ang sagot

C
ng mga mag-aaral sa
Pagsasanay 1 at 2 at
ipapaliwanag sa ilan ang
naging sagot.
D
PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.1) Balikan ang mga PU.A.3) Tumawag PU.A.4) Ihambing ang
E

sagot ng mga mag-aaral sa ng ilang mag-aaral at sagot sa mga pokus na

mga pokus na tanong sa ipabahagi sa klase ang tanong na isinagawa sa
yugto ng Tuklasin. kanilang sagot. (I) yugtong Tuklasin sa mga
EP

naging sagot sa yugtong

PU.A.2) Ipasagot ang Pagnilayin at Unawain.
gawaing nasa yugtong Gawing maliwanag ang
Pagnilayin at Unawain na dalawang konsepto. (K)
E-Chart. Tiyaking tatlong
konsepto ang mabubuo Pagbibigay ng
D

nila, dalawa para sa pokus Pangwakas na

na tanong sa panitikan at Pagtataya sa Aralin
isa sa pokus na tanong sa
gramatika at retorika. (I)

122

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 ILIPAT
I.A.1) Bilang bahagi ng I.A.3) Magbigay ng I.A.4) Pangkatin
transisyon mula sa yugtong pahapyaw na pagtalakay ang klase batay sa
Pagnilayan at Unawain tungo sa mabisang pagtatalo. hinahangaan nilang
sa Ilipat, lagumin ang mga pangunahing tauhan sa
kaalaman at kasanayang epiko, sa pagitan nina
nilinang sa mga mag- Sundiata at Gilgamesh.
aaral sa pamamagitan ng Bigyan ng sapat na oras
makabuluhang pahayag. sa paghahanda ang mga
mag-aaral. Isagawa ang
I.A.2) Balikan ang pagganap pagtatalo. (K)
na inaasahan sa mga mag-
aaral na inilahad sa yugtong
Tuklasin at maging ang

PY
pamantayan. Linawin ang
panuto tungkol dito.

PANITIKAN: Paglisan (Buod)

(Nobela mula sa Nigeria)

O
PAMANTAYANG Isinalin sa Filipino ni Donabel Calindas-Lajarca
PANGNILALAMAN
Aralin 3.7 Isinaayos ni Julieta U. Rivera
C
GRAMATIKA: Pang-ugnay na Gamit sa Pagpapaliwanag
Pagtatanghal ng Kultura at Tradisyon sa Pamamagitan ng
PAGGANAP
Puppet Show
D
PANITIKAN: Paano nakatutulong ang nobela sa pag-
unawa at pagpapahalaga sa mga akdang pampanitikan
ng Africa?
E

MGA POKUS NA
TANONG
GRAMATIKA at RETORIKA: Paano nakatutulong ang
mga pang-ugnay sa mabisang pagpapaliwanag ng isang
EP

nobela?
DOMAIN KASANAYANG PAMPAGKATUTO (LC)
Paglinangng
Naiuugnay ang mga salitang nag-aagawan ng kahulugan
Talasalitaan (Linangin)
D

Pag-unawa sa
Nailalahad ang tradisyong kinamulatan ng Africa o Persia
Napakinggan
batay sa napakinggang diyaloyo
(Linangin)
Pagsasalita (Linangin) Nailalahad ang iskrip ng nabuong puppet show
Pag-unawa sa Binasa Nasusuri ang binasang buod ng nobela batay sa teoryang
(Linangin) pampanitikang angkop dito
Nasusuri ang napanood na excerpt ng isang
Panonood (Linangin)
isinapelikulang nobela
Naisusulat ang iskrip ng isang puppet show na
Pagsulat (Ilipat)
naglalarawan sa tradisyong kinamulatan

123

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 Nagagamit ang angkop na mga pang-ugnay sa
Gramatika at Retorika
pagpapaliwanag sa panunuring pampelikula nang may
(Linangin)
kaisahan at pagkakaugnay ng talata
Estratehiya sa Nakapagsasagawa ng pananaliksik tungkol sa mga
Pag-aaral (Linangin) tradisyon ng Africa at Persia
Pagpapahalaga Pagpapakita ng maayos na paraan ng pagtanggap o
(Linangin) pagtanggi

TALAAN NG MGA GAWAIN PARA SA ARALIN 3.7 (BUOD NG NOBELA)

Mga Gawain sa Mga Gawain sa Pagproseso Mga Gawain sa
Paglinang ng ng Kaalaman at Kakayahan Paglilipat ng
Kaalaman sa Pagkaunawa Pagkaunawa

PY
(Knowledge) (Process and Understanding) (Transfer)
TUKLASIN
• Pagbibigay ng
Panimulang
Pagsusulit sa

O
Aralin

T.A.1) Ipagawa ang T.A.2) Ipagawa ang Gawain 2. T.A.3) Ipagawa ang
Gawain 1. (I) (K)
C Gawain 3 at 4. (K)
Ipaayos ang letra
sa bawat bilang
upang makilala ang
D
sinisimbolo ng mga
bagay na tanyag sa
Africa.
E
EP
D

124

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 LINANGIN
L.A.1) Pagpapabasa L.A.3) Ipagawa ang Gawain L.A.4) Itanong: Kung
ng nobela mula sa 6. Fan Fact Analyzer, at ang isasapelikula ang
Nigeria (Pagbagsak sa Gawain 7: Komprehensiyon at nasabing nobela, ano-
Magkabilang Landas) Reaksiyon sa Leksiyon. anong bahagi ang iyong
(I) bibigyang kulay? Bakit?

Talakayin ang ilang

salitang tutulong
upang lubos na
maunawaan ang akda.

Talakayin ang tungkol

sa nobela bilang isang

PY
akdang pampanitikan.
(Alam mo ba na)

L.A.2) Ipagawa ang

Gawain 4: Paglinang
ng Talasalitaan. (I)

O
Pipiliin sa pares ng
salita ang angkop
na kahulugan ng
dalawang salitang
C
nag-aagawan ng
kahulugan. Isunod
ang Gawain 5.
D
Pagtukoy sa mga
Tradisyon ng Africa.
Tutukuyin ng mag-
E

aaral ang kahulugan

ng tradisyon mula sa
Africa.
EP

Pagsasanib ng
Gramatika at
Retorika

L.C.1) Itatanong L.C.3) Ipagawa ang L.C.4) Ipagawa

D

ng guro ang dating Pagsasanay 1. Gamit ang 3R’s ang Pagsasanay 3.

kaalaman ng mga ipa Read, React, at Reenact Magpasulat ng isang
mag-aaral tungkol sa ang sitwasyong nakatala sa LM. talata na naglalarawan
mga Pang-ugnay. (K) (I) ng isa sa mga bansang
Africa at Persia.
L.C.2) Talakayin L.C.4) Ipagawa ang Isaalang-alang ang
ang mahahalagang Pagsasanay 2. Palagyan sa paggamit ng mga pang-
konseptong nasa Alam mag-aaral ng angkop na pang- angkop. (I)
mo ba na. ugnay ang mga patlang sa
talata. (I)

125

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PAGNILAYAN AT UNAWAIN
PU.A.1) Itanong PU.A.2) Ipagawa ang bilang 1 PU.A.3) Pasagutan ang
sa mga mag-aaral gamit ang Venn Diagram upang bilang 2. Sa paanong
kung alam nila ang mapaghambing ang kultura at paraan makatutulong
paggamit ng Venn tradisyon ng Africa at Pilipinas. ang kaalaman sa
Diagram upang ipakita (K) paggawa ng iskrip at
ang paghahambing kaalaman sa paggamit
(pagkakatulad at Tumawag ng ilang mag-aaral ng pang-ugnay sa
pagkakaiba) ng na sasagot sa gawaing ito at pagpapaliwanag
dalawang magkaibang tanggapin lamang ang lahat ng ng panunuring
lugar. (K) sagot at saka iproseso kung pampelikula? (K)
may hindi kabilang sa kanilang
sagot. Pagbibigay ng
Pangwakas na

I.A.1) Itanong sa mga
mag-aaral kung ano
ang nalalaman nila sa
PY
Pagtataya sa Aralin
ILIPAT
I.A.2) Mula sa sagot ng mga I.A.3) Pagtatanghal
mag-aaral sa nalalaman nila ng isang puppet show
sa puppet show. Ipoproseso na nagpapakita ng

puppet show. (K)
Hayaang magbigay ng
ideya ang mga mag-
aaral at tanggapin
lahat ng kanilang
sagot.
O
ng guro ang kahulugan nito at kultura at tradisyong
magbigay ng halimbawa. (K) namamayani pa
hanggang sa
C
Ihanda ang mga mag- kasalukuyan. (K)
aaral sa napagkasunduang
pamantayan kung paano
itatanghal ang puppet show.
D

PANGWAKAS NA GAWAIN SA MODYUL 3

E

PAGNILAYAN AT UNAWAIN
EP

Mga Gawain sa
Mga Gawain sa Mga Gawain sa
Pagproseso ng Kaalaman
Paglinang ng Paglilipat ng
at Kakayahan sa
Kaalaman Pagkaunawa
Pagkaunawa
(Knowledge) (Transfer)
(Process and Understanding)
D

PU.A.1) Magsagawa PU.A.2) Ipagawa ang Gawain PU.A.3) Pagkatapos ay

ng isang maikling 1 sa mga mag-aaral. pumili ng ilan na nais
pagbabalik-aral sa mga magbahagi ng kanilang
natalakay na aralin. (K) sagot. Magbigay din ng
feedback ang guro.
(I at K)
PU.B.1) Ilahad nang PU.B.2) Iproseso ang naging
malinaw ang panuto sa sagot ng mag-aaral at
pagsasagawa ng Gawain maglahad ng feedback. (K)
2. Ipasagot at ipawasto
ito sa mga mag-aaral.
(I at K)

126

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PU.C.1) Ipagawa ang
Gawain 3 mula unang
tanong hanggang tatlo
bilang spring board sa
pagsagot sa ikaapat na
tanong. (I)
PU.C.2) Pag-usapan ang PU.C.3) Ipasagot ang
sagot ng mga mag-aaral sa tanong 4 sa Gawain
mga tanong 1 hanggang 3 at 3; bigyang diin na ito
magbigay ng feedback. (K) ang pinakabatayan ng
kanilang natutuhan sa
Modyul 3. Pumili ng
mga mag-aaral na nais
ibahagi ang kanilang
nabuong mahahalagang
konsepto. Matapos
nito, pagtibayin ng guro
ang mahahalagang
konsepto sa panitikan at
gramatika ng modyul.

PY
ILIPAT
I.A.1) Magpapanood I.A.3) Talakayin ang I.A.5) Ipalabas ang
ng isang patalastas mabisang proseso ng produktong nilikha
na nagpapakita ng paglikha ng isang patalastas ng mga mag-aaral.
kagandahan ng Pilipinas. pantelebisyon at ilahad ang Mainam na purihin

O
Pagkatapos ay alamin mga dapat isaalang-alang ng sila sa pagsisikap
ang kaalaman ng mga mga mag-aaral sa pagbuo na ipinamalas at
mag-aaral tungkol sa nito. Gayundin, bigyang-diin ipagkaloob ang

(K) patalastas. (K)

C
patalastas pantelebisyon. ang kahalagahan ng mga karampatang marka sa
bawat pangkat. (K)

I.A.2) Ilahad ang I.A.4) Muling pag-usapan

produktong bubuuin ang pamantayan sa
D
ng mga mag-aaral at pagmamarka ng gagawing
pamantayang magiging patalastas pantelebisyon.
batayan sa pagmamarka. Pagkasunduan ang
E

(I) pagbabago rito kung

mayroon. (K)
EP

Pangwakas na Pagtataya Ipasagot ang kasunod na pangwakas

na pagtataya para sa Modyul 3. Naririto
(Para sa Modyul 3) ang sagot:
1. c 11. d 21. b 31. d
D

2. d 12. d 22. c 32. c

3. b 13. d 23. d 33. d
4. d 14. d 24. d 34. d
4. d 15. c 25. b 35. d
5. c 16. d 26. d 36-50. Ang pag-
6. c 17. d 27. d mamarka’y
7. d 18. d 28. a batay sa
8. b 19. a 29. b rubric
9. d 20. b 30. d

127

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 PANGWAKAS NA PAGTATAYA

1. Ano ang ibig sabihin ng salitang nakasalungguhit na mula sa taludtod ng tulang

Hele ng Ina sa Kaniyang Panganay?

Ang poo’y di marapat pagnakawan,

Sa iyo’y wala silang masamang pinapagimpan.

a. nais c. hangad
b. mithi d. pangarap
Para sa Bilang 2 at 3
Bata pa lamang si Sundiata ay naging mahusay nang mangangaso. Naging

PY
matalik niyang kaibigan si Manding Bory, ang anak ng kaniyang ama sa ikatlong
asawa. Nang mabigo ang balak na pang-utas kay Djata nina Sassouma at Dankaran,
ipinatapon nila ang mag-anak. Ang bayani sampu ng kadugo ay nakahanap ng
kanlungan sa kaharian ng Mema.

2. Batay sa pangyayari, sino ang binalak ngunit nabigong patayin?

O
a. Dankaran c. Sassouma
b. Manding Bory d. Sundiata
C
3. Saan namalagi ang pamilya ni Djata matapos silang itaboy sa Niani?
a. Dayala c. Niger
b. Mema d. Sosso
4. Ito ay ang paglilipat sa pinagsalinang wika ay pinakamalapit na katumbas na
D
diwa at estilong nasa wikang isasalin.
a. Panlapi c. Pagpapakahulugan
b. Gramatika d. Pagsasaling-wika
E

5. Ito ay nagsasaad ng mga pangyayaring magkakaugnay.

a. Tunggalian c. Pagkukuwento
EP

b. Paglalarawan d. Pagsasalaysay
6. Gamit ang ekwe, napabalita ang pagkamatay ni Ogbuefi Ezeudu. Nakaramdam
ng kaunting sundot ng budhi si Okonkwo sapagkat nang huling makausap niya
si Ogbuefi Ezeudu ay noong bigyan siya nito ng babala tungkol sa pagkonsulta
sa orakulo na papatayin si Ikemefuna. Ano ang ibig sabihin ng salitang na may
D

salungguhit?
a. malaking metal bell na ginawa ng mga igbo sa Nigeria
b. yari sa shell na ginagamit bilang palamuti ng mga Afrikano.
c. isang tradisyunal na kagamitang pangmusika na yari sa sanga ng
kahoy
d. espiritu ng mga ninuno
7. Ito ay pagpapahayag ng sariling opinyon, kaisipan, at ideyang binibigkas sa
harap ng maraming tao.
a. tula c. talumpati
b. sanaysay d. balagtasan

128

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 8. Ito ay matagal nang ipinaglaban ni Manuel Luis M. Quezon upang mas
magkaunawaan ang bawat Pilipino.
a. lahi c. katarungan
b. watawat d. Wikang Pambansa
9. Alin sa pahayag ang naglalahad ng damdaming nagmumungkahi o nagpapayo?
a. Tingnan mo ang iyong sarili.
b. Huminahon ka ina, kalimutan mo na iyon.
c. Walang makapaparam ng pang-iinsultong aking tinamo.
d. Tandaan, walang silid para sa dalawang hari sa isang reyno.
Para sa Bilang 10 at 11
Ayaw ni Okonkwo sa mahihina. Sa ganoong paraan niya pilit na iwinawaksi
ang tumatak na pagkatao ng kaniyang amang si Unoka sa kanilang pamayanan.
Tamad, baon sa utang, mahina at walang kuwenta sapagkat ni isang laban ay walang

PY
naipanalo ang kaniyang ama. Mag-isang hinubog ni Okonkwo ang kaniyang kapalaran.
Nagsumikap maiangat ang buhay, nagkaroon ng maraming ari-ariang sapat upang
magkaroon ng tatlong asawa, titulo sa mga laban at higit sa lahat, pagkilala mula sa
mga katribo.

10. Ano ang mahihinuha sa pagkatao ni Okonkwo batay sa kaniyang mga desisyon

O
sa buhay?
a. mapaghiganti
b. may iisang salita
c. may sama ng loob
C
d. malakas ang loob at may determinasyon sa buhay
11. Sa iyong palagay, bakit gusto ni Okonkwo na makilala siya ng mga katribo?
D
a. mahina ang kaniyang ama
b. gusto niyang maghiganti sa kaniyang ama
c. dahil walang kuwenta ang kaniyang ama
E

d. gusto niya ng karangalan, pangalan, at katanyagan

12. Batay sa pagsasalin sa kahon, alin ang unang-unang pamantayan dapat
EP

isaalang-alang sa pagsasalin?
“Love excuses everything “Mapagpatawad ang pag-ibig,
believe all things, hopes pinaniniwalaan ang lahat ng bagay,
all things, endures all puno ng pag-asa sa mga bagay,
things”. nakakaya ang lahat ng bagay.”
D

a. Basahin nang paulit-ulit.

b. Ikumpara ang ginawang salin.
c. Tingnan ang bawat salita sa isinasalin.
d. May sapat na kaalaman sa dalawang wikang kasangkot.
13. Piliin ang pinakamalapit na salin sa kasabihang:
“A negative mind will never give you a positive life”.

a. Ang isip na negatibo ay di magbibigay ng buhay na positibo.

b. Ang kaisipang negatibo ay hindi ka mabibigyan ng positibong buhay.
c. Ang negatibong pag-iisip ay di magdadala sayo sa magandang buhay.
d. Ang negatibong pag-iisip ay hindi magbibigay sayo ng positibong
buhay.

129

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Para sa Bilang 14 at 15
“Naalala ko pa noon, kasalukuyan kaming nakasakay sa bangka nang
humulagpos ang isa kong tsinelas. Ang tsinelas ay ang gamit naming sa
pagpasok at pagpunta sa mga lakaran. Kung saan ang bakya na gawa sa kahoy
ay hindi nararapat. Mabilis itong inanod sa tubig bago ko nahabol para kunin.
Malungkot ako dahil iniisip ko ang aking ina na magagalit dahil sa pagkawala
ng aking tsinelas. Tiningnan ako ng nagsasagwan nang kinuha ko ang aking isa
pang tsinelas at dali dali kong itinapon sa dagat, kasama ang dasal na mahabol
nito ang kapares na tsinelas.

14. Kung susuriin ang ating binasa, anong katangian ng isang mahusay na
pagsasalaysay ang taglay nito?
a. Ito ay napapanahon.
b. Mahusay ang sumulat.

PY
c. Kawili wili ang paraan ng pagkakasulat
d. Ito ay pangyayari ng mga karanasang magkakaugnay sa pinakamasining
na paraan ng pagpapahayag
15. Sa salaysay na nabanggit, anong aral ang nais iparating nito?
a. Katapatan sa bayan

O
b. Pagpapahalaga sa kanyang kapwa
c. Pagpaparaya para sa kapakanan ng iba
d. Mahusay na pakikitungo sa kaniyang kapwa kabataan
Para sa Bilang 16 at 17
C
Ang espiritwal at pisikal na kaisahan na ating ibinabahagi sa lupaing ito
ay nagpapaliwanag sa lalim ng sakit na dala-dala ng ating mga puso sa tuwing
makikita natin ang ating bansa na nalulugmok sa di pagkakasundo. At sa tuwing
D
makikita natin ang pagtanggi, ang paglaban sa batas at paghihiwalay ng mga
tao sa mundo. Ito ay dahil sa naging pambansang batayan ang nakamamatay
na ideolohiya at pagkakaroon ng rasismo.
E

Mula sa Talumpati ni Nelson Mandela

EP

16. Ang rasismo na binanggit sa bahagi ng talumpati ay nangangahulugang

____________.
a. pagtanggi at paglaban sa batas
b. pakikipag-unahan ng bawat bansa sa pag-unlad
c. malalim na sakit na dala-dala ng ating mga puso
D

d. hindi pagkakapantay-pantay na pagtingin sa magkaibang lahi

17. Ito ang epekto ng pagkakaroon ng nakamamatay na ideolohiya at rasismo.
a. pagtanggi sa rasismo
b. pagkalugmok ng sarili
c. espiritwal at pisikal na kaisahan
d. paghihiwalay ng mga tao sa mundo
18. Ano ang maaaring maging dahilan ng pagkalugmok ng isang bansa?
a. pakikipag-ugnayan sa ibang bansa
b. pagkakaroon ng matatalinong pinuno
c. pagkakaroon ng maraming empleyado
d. di-pantay na pagtingin sa mga mamamayang iba-iba ang estado sa
buhay

130

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 19. Inaakala ko na manghihina ang kaniyang katawang pisikal at espiritwal
subalit nanatili siyang matatag at nakakapit sa Diyos. Ang mga salitang may
salungguhit ay nagpapahiwatig ng ____________.
a. paghihinuha c. panghihikayat
b. paglalarawan d. pangangatuwiran

Para sa Bilang 20-22

Ang ilaw na iyang maganda sa mata

Na may liwanag nang kahali-halina
Dapat mong layuan, iyo’y palamara
Pinapatay bawat malapit sa kaniya.

PY
Hango sa “Ang Matanda at Batang Paruparo”
ni Rafael Palma

20. Ano ang sinisimbolo ng ilaw sa saknong ng tulang binasa?

a. bisyo c. panghihikayat

O
b. tukso d. kayamanan
21. Anong damdamin o saloobin ng persona sa tula?
a. nag-aanyaya
b. nagbababala
C
c. nangangako
d. nagpapayo
22. Ano ang angkop na matalinghagang pananalita sa imahe ng saknong ng
tulang binasa?
D
a. bukas ang kaisipan c. ikurus sa noo
b. ibaon sa hukay d. isang kisap-mata
E

23. Paano mo sinusuri ang akdang pampanitikan bilang isang salin?

a. maayos ang pagkakasalin
b. malaya at madaling maunawaan
EP

c. nauunawaan ang nais ipabatid ng isinalin

d. Ang lahat ng wika ay may sariling bisa at kakayahan sa pagpapahayag
ng kulturang Filipino at ng ibang bansa.

24. Sa pagsasalin, anong mga hakbang ang dapat na isaalang-alang?

D

a. Muling isalin.
b. Magdagdag at magbawas ng salita.
c. Ihambing sa iba ang ginawang salin.
d. Rebisahin ang salin upang ito’y maging totoo sa diwa ng orihinal.

131

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Para sa Bilang 25 at 26
Hindi naglaon, may mga dumating na misyonero sa Mbanta. Sa tulong ng isang
interpreter na si G. Kiaga, kinausap ni G. Brown, lider ng mga misyonero ang mga
taga Mbanta. Ipinaliwanag niya sa mga ito na ang kanilang sinasambang diyos-
diyosan ay isang malaking kasalanan. Hindi naman maunawaan noon ng mga
taga-Mbanta kung paanong ang Tatlong Persona ay naging iisang Diyos katulad
ng ipinaliliwanag ng mga misyonero tungkol sa dapat na pagsamba sa iisa lamang
na panginoon. Layunin naman ng mga misyonero na dalhin ang Kristiyanismo sa
Mbanta at hindi ang tuligsain sila. Nagkasakit si G. Brown at pinalitan ni Rev. James
Smith, isang malupit at bugnuting misyonero. Nagkaroon ng relihiyon ang mga
taga-Mbanta. Habang isinasagawa ang taunang seremonya para sa pagsamba
sa Bathala ng Lupa, hinablot ni Enoch ang takip sa mukha ng isang Egwugwu,
katumbas ng pagkitil sa espiritu ng mga ninuno. Kinabukasan, sinunog ng Egwugwu
ang tahanan ni Enoch at ang simbahang itinayo nina Rev. Smith.

PY
25. Ano ang paniniwala ng mga misyonero tungkol sa pananampalataya?
a. Dalhin ang kristiyanismo.
b. May tatlong persona sa iisang Diyos.
c. Mainam ang pagsamba sa mga diyos-diyosan.
d. Dapat magkaroon ng seremonya tungkol sa pagsamba sa Bathala.

O
26. Ano ang nangyari habang isinasagawa ang taunang seremonya para sa
pagsamba sa bathala ng lupa?
a. Nagkasakit si G. Brown
b. Sinunog ang tahanan ni Enoch
C
c. Sumanib ang isang masamang espiritu
d. Hinablot ni Enoch ang takip sa mukha ng isang Egwugwu
D
Para sa mga Bilang 27 at 28
Unang Tula Ikalawang Tula
E

Samakatuwid, ako’y minahal. At kung ako’y iyong nahambing sa iba

Samakatuwid, ako’y lumigaya. na di nagkaisip na layuan siya,
Samakatuwid, ako’y kapilas ng buhay. disin ako ngayo’y katulad nila
EP

Samakatuwid, ako’y nagtamasa ng nawalan ng buhay at isang patay na.

dangal.
“Hele ng Ina sa Kaniyang Panganay” “Ang Matanda at ang Batang Paruparo”
Salin sa Filipino ni Mary Grace A. Tabora ni Rafael Palma
D

27. Batay sa dalawang tula, paano naiba ang tulang may malayang taludturan sa
tulang may tradisyunal na taludturan?
a. Ang tulang malaya ay walang sukat samantalang ang tulang tradisyonal
ay may sukat.
b. Ang tulang malaya ay walang sukat at tugma samantalang ang tulang
tradisyonal ay may sukat at tugma.
c. Ang tulang malaya ay walang sukat at tugma samantalang ang
tulang tradisyonal ay may sukat at tugma at parehong nagtataglay ng
matatalinghagang pananalita upang lumitaw ang kariktan nito.

132

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
 d. Ang tulang malaya ay walang sukat at tugma samantalang ang
tulang tradisyonal ay may sukat at tugma at parehong nagtataglay
ng matatalinghagang pananalita at simbolismo upang lumitaw ang
kariktan at talinhaga nito.
28. Anong simbolismo ang akmang ilapat sa dalawang tulang binasa batay sa
talinghaga ng mga ito?
a. araw at gabi c. halakhak at luha
b. diyamante at bato d. puti at itim
Para sa Bilang na 29
“Ika’y magtino, munting bata, baka pagliyabin ko ang iyong mga paa, dahil
ako ang pula’t mainit na baga.”
“Datapuwat ako, ako ang ulan na papawi sa baga: Ako ang malakas na agos
na tatangay sa iyo.”

PY
“Ako ang makapangyarihang sutlang-puno ng bulak na matayog sa ibang
puno.”
“At ako, ako ang nanakal na baging na gagapang sa tuktok ng higanteng
kagubatan.”
“Husto na ang pangangatuwirang ito. Hindi mo mapapasakamay ang Mali.”

O
“Tandaan, walang silid para sa dalawang hari sa isang reyno Soumaoro;
pahintulutan mo akong agawin ang iyong puwesto.”
“Magaling, sapagkat digmaan ang iyong ninasa ika’y hindi ko uurungan
subalit itimo mong siyam na hari ang aking pinugutan ng ulo at inadorno sa aking
C
silid. Tunay na kaawa-awa, ang iyong ulo’y matatabi sa kapwa mo pangahas.”
“Ihanda mo ang iyong sarili Soumaoro, ang delubyo’y mananalasa, sasalpok
at bubura sa iyo sa lupa.”
D
Hango sa Sundiata: Epiko ng Sinaunang Mali
Salin sa Filipino ni Mary Grace A. Tabora
E

29. Batay sa tunggalian ng dalawang tauhan sa epiko at kung ihahambing,

kaninong kilalang personalidad ng kasaysayan sila maitutulad?
EP

a. Benigno Aquino II at Ferdinand Marcos

b. Ferdinand Magellan at Lapu-Lapu
c. George W. Bush at Saddam Hussein
d. Nelson Mandela at Oliver Tambo
30. Sa iyong palagay, ano ang pinakamalapit na ipinahihiwatig ng anekdota ni
D

Rizal na “Gamugamo at Lampara?”

a. Kasayahan, kulitan ng kabataan noon
b. Ang kabataan ay dapat mag-aral nang mabuti.
c. Ang liwanag na nilikha ni Rizal at ang kaayusan ng bansa.
d. Ito ay sumisimbolo sa edukasyon at kabataan na pag-asa ng bayan.
31. Sa kasabihang, “Nasa Diyos ang awa, nasa tao ang gawa,” ano ang nais
nitong ipabatid.
a. Marapat na ang tao ay manalangin nang manalangin.
b. Kahit gawa ka nang gawa ang Diyos pa rin ang bahala.
c. Marapat na kumilos ang tao para sa kanyang buhay.
d. Dapat na ang tao ay gumawa ayon sa kalooban ng Diyos.

133

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.
Para sa Bilang 32-35
Sa tingin ko nga, mas mahal pa niya kami kaysa sa kaniyang sarili. Nang
mawala ang aming ama, ganoon na lamang ang pag-aalala namin sa kaniya, inaakala
ko na manghihina ang kaniyang katawang pisikal at ispiritwal subalit nanatili siyang
matatag at nakakapit sa Diyos.
32. Anong damdamin ang namamayani sa nagsasalaysay sa talata?
a. kalungkutan c. paghihinanakit
b. pagmamalaki d. panghihinayang
33. Ano ang ipinahihiwatig ng pangungusap na Sa tingin ko nga, mas mahal pa
niya kami kaysa sa kaniyang sarili.
a. Gagawin lahat ng magulang para sa kaniyang anak.
b. Alam ng magulang kung ano ang makabubuti para sa mga anak.

PY
c. Binibili ng magulang ang mga luho ng anak para sa sarili nitong
kapakanan.
d. Ibibigay ng magulang ang pangangailangang pisikal at espiritwal para
sa pangangailangan ng mga anak.
34. Anong uri ng ina ang masasalamin sa talata?

O
a. Malulungkutin subalit matatag.
b. Nangungunsinti sa kakulangan ng mga anak.
c. Mapagbigay para sa pangangailangang pisikal ng mga anak.
C
d. Inang mapagmahal sa mga anak at nagpapahalaga sa Diyos.
35. Ano ang maaaring maging bunga ng pagkakaroon ng pananampalataya sa
Diyos ng isang ina?
a. katatagan ng buong pamilya
D
b. panghihina ng espiritwal na aspeto
c. pamumuhay ng masaganang materyal
E

d. maraming pagsubok sa bawat miyembro ng pamilya

36-50. Bumuo ng isang patalastas pantelebisyon na nanghihikayat at nagpapakita
ng kagandahan ng alinmang bansa sa Africa at Persia.
EP
D

134

All rights reserved. No part of this material may be reproduced or transmitted in any form or by any means -
electronic or mechanical including photocopying – without written permission from the DepEd Central Office. First Edition, 2015.