Verbied
deze hond!
Zes personen aangehouden
Ritselaars
leiden
FIOD naar
crimineel
Met het ontmaskeren van twee
belangrijke criminele dienst-
verleners heeft de FIOD een
groot netwerk van drugs-,
wapen- en anabolenhandela-
ren blootgelegd. De harde aan-
pak van mensen die hand- en
spandiensten verlenen aan de
onderwereld loont, stelt de fis-
cale opsporingsdienst.
Koen Voskuil
Hillegom
Zes personen uit Noord- en Zuid
Holland, Utrecht en Flevoland
zijn de afgelopen maanden aange-
houden. Meer arrestaties worden
niet uitgesloten. De FIOD legde
beslag op 450.000 euro aan con-
tant geld en banktegoeden. Ook
werd voor meer dan een miljoen
euro aan xtc, anabolen en genees-
middelen geconfisqueerd.
Deze aanpak leidt ons
naar criminelen die
we anders niet
hadden gepakt
—Projectleider FIOD
Hoofdverdachten zijn een 66-
jarige man uit Hillegom en een 61-
jarige man uit Hoek van Holland.
Ze zijn de bestuurders van een be-
drijf dat volgens de FIOD financi-
ële diensten verleende aan zeker
tien criminelen die handelden in
onder andere drugs, wapens en
anabole steroïden.
Oosterhout
donderdag 22 augustus 2019
Dat wil de PvdA na
zoveelste bijtincident
P3
14-0
Oranje schminkt Rusland af op
EK en gaat naar halve finale
Sport 23
Hoe kon dit gebeuren?
Dat vragen ze zich ook af bij betonbedrijf Bruil in
Geertruidenberg. Daar stortte gisterochtend
een van de nieuwe silo’s in. Niemand raakte
gewond. ,,We hebben geluk gehad.”
Stad en Streek 2-3
De twee zestigers regelden tal
van zaken voor onderwereldfigu-
ren. Zo boden ze constructies
waardoor de criminelen in lease-
auto’s reden die niet op hun naam
stond. Ook leverden ze spookwo-
ningen waar criminelen konden
onderduiken en vervalsten ze
werkgeversverklaringen, bankaf-
schriften en loonstroken.
Spookwoningen
In enkele jaren tijd wasten de
mannen 1,4 miljoen euro wit, ver-
moedt de FIOD. Via een woud van
bv’s werd jarenlang contant geld
op bankrekeningen gestort, dat via
verhullende constructies werd
uitbetaald. Zo zorgden de mannen
er zelfs voor dat criminelen die in
de cel zaten geld op hun gevange-
nisrekening gestort kregen. Eén
van de spookwoningen, in Am-
sterdam, werd bewoond door een
crimineel die tot 42 maanden cel-
straf was veroordeeld wegens
drugssmokkel. Hij mocht het ho-
ger beroep in vrijheid afwachten.
In de woning vonden recher-
cheurs een partij xtc en anabolen.
De man zit weer vast.
De FIOD, onderdeel van de Be-
lastingdienst, zet zich al jaren in
om criminele dienstverleners, of-
tewel facilitators, op te sporen. Dat
loont, zegt de projectleider opspo-
ring, die niet met naam in de krant
vermeld wil worden. ,,Het
aanpakken van deze figuren en
het volgen van hun financiële
stromen leidt ons naar criminelen
die we anders niet hadden ge-
pakt.”
P13
FOTO ARIE KIEVIT
di/wo/do
Zonnig bndestem.nl Jaargang 158 Prijs € 2,60
Ook voor het laatste BN DeStem is onderdeel van:
regionale nieuws Geen krant ontvangen?
24°C Bel 088-0561520
2 NIEUWS donderdag 22 augustus 2019

GO
BREDA
!
Column Schietincident:
politie pakt man op Drama Megan:
JEF RADEMAKERS De politie heeft gisteren
een 31-jarige Bredanaar
verdachte nog vast
Democratieie in onze verlichte tijden heeft zich in Nederland voortdu-
aangehouden als ver-
dachte van het schietinci-
dent in de Leuvenaar-
straat in Breda. Daarbij
raakte op 9 augustus een
De rechter-commissaris bepaalt
vandaag of de 16-jarige ver-
dachte van het doodsteken van
keken naar aanwijzingen in de be-
zittingen van Megan.
Het onderzoek op het plaats de-

W een kanttekening durft te

maken bij het fenomeen
democratie, speelt met vuur. Nog
voor men je argumenten gehoord
heeft, word je weggezet als fascist.
Einde discussie. Toch een voor-
zichtige poging: is democratie niet
het systeem waarin we met zijn
allen bepalen hoe onze samenle-
ving georganiseerd wordt?
Dat doen we door middel van
gekozen volksvertegenwoordigers.
Iedereen mag kiezen, elke stem is
evenveel waard, de meeste stem-
men gelden. Misschien is dat wel
de makke van het systeem. Alle
mensen zijn gelijkwaardig, maar
niet alle mensen zijn gelijk. Er zijn
domme mensen en verstandige. Er
zijn idealisten en profiteurs. Er
zijn eerlijke mensen en er zijn op-
lichters. Ze mogen allemaal stem-
men en ieders stem telt even
zwaar. Iemand die elk jaar via zijn
of haar loonstrookje een halve ton
afdraagt aan de samenleving, heeft
evenveel te zeggen als iemand die
elk jaar de uitkeringsinstantie voor
een halve ton tilt. In het stem-
hokje is de me-
ning van een
hoogleraar
evenveel waard
als die van
een rand-
debiel.
Het
kiesrecht
rend uitgebreid. Tot 1887 was het
voorbehouden aan mannen die fi-
nancieel méér bijdroegen dan pro-
fiteerden. Wie niks in de pot
stopte, mocht ook niet beslissen
hoe de pot werd verdeeld. Dat
heette het censuskiesrecht. Sinds
1919 mogen ook de vrouwen stem-
men. Niemand zal nu nog volhou-
den dat vrouwen minder intellec-
tuele capaciteit hebben dan man-
nen.
Wel is het vreemd om aan het
oordeel van een dombo evenveel
gewicht te geven als aan het oor-
deel van een verstandig persoon.
Als het gaat om uw gezondheid,
weet u het wel. Dan onderwerpt u
zich aan het oordeel van de beste
specialist. U zou het eng vinden
als rond uw operatietafel demo-
cratisch overleg plaats vond tussen
verplegers, dokters en schoon-
maakpersoneel. Maar als het gaat
om de gezondheid van de samen-
leving, maakt niemand zich zor-
gen.
Zou een minimale vorm van op-
leiding geen voorwaarde mogen
zijn om je stem uit te brengen?
Zestienjarigen mogen geen alco-
hol. Hun hersenen zijn nog onvol-
groeid. Toch pleitte een commissie
onlangs voor stemrecht vanaf zes-
tien. Ik ben voor democratie, maar
ik ben tegen een dictatuur van de
dommen.
Ik ben tegen
een dictatuur
van de dommen
39-jarige man gewond.
De recherche heeft het
huis van de verdachte,
die in Princenhage
woont, doorzocht. Er
werd geen vuurwapen
aangetroffen. Eerder
werd er ook al een 25-ja-
rige Bredanaar opgepakt.
Later bleek dat hij er
niets mee te maken had.
Hij werd vrijgelaten.
ZUNDERT
Corso straks ook
te zien in Seoel?
Het Zundertse corso is
straks in diverse delen
van de wereld te zien.
De Zuid-Koreaanse elek-
tronicagigant Samsung
gaat het corso filmen en
wil de beelden gebruiken
als testmateriaal voor te-
levisies die te koop zijn.
De ploeg komt al een
week eerder en staat op
zondag 1 september op
diverse plekken langs het
parcours van de dahlia-
stoet.
TILBURG/OISTERWIJK
Megan (15) uit Breda langer in
voorarrest moet blijven zitten.
Momenteel zit de jongen in be-
perking en mag hij alleen con-
tact hebben met zijn advocaat.
Tom Hayes
Breda
Megan werd maandagmiddag neer-
gestoken in een woning aan de Bil-
derdijkstraat in Breda, waar ze sa-
men met haar moeder woonde. Het
meisje overleed ter plaatse. Elders
in de stad werd niet lang daarna een
16-jarige jongen aangehouden na-
dat hij zichzelf telefonisch had aan-
gegeven. Hij blijkt afgelopen
schooljaar bij Megan in de klas te
hebben gezeten op het Onze Lieve
Vrouwelyceum in Breda.
Sporen
De politie zegt geen andere ver-
dachten op het oog te hebben. Het
blijft vooralsnog onduidelijk wat
zich precies heeft afgespeeld, voor-
afgaand aan de steekpartij.
De afgelopen dagen heeft de po-
litie in en rond het ouderlijk huis
onderzoek gedaan. Daarbij is niet
alleen gezocht naar sporen van het
mogelijke misdrijf, maar is ook ge-
lict is dinsdagavond afgerond. De
woning is gisteren schoongemaakt.
Daarmee is het complete onder-
zoek nog niet afgerond. De politie is
nog bezig met buurtonderzoek,
spreekt naasten van Megan en ver-
hoort de verdachte. Over het wapen
waarmee de tiener is neergestoken,
wil een woordvoerder niets zeggen.
Haar stoffelijk overschot is nog niet
vrijgegeven in verband met nog uit
te voeren onderzoeken.
Vergelijkbare zaken, waarbij een
tiener een tiener doodt, zijn
schaars, zei criminoloog en foren-
sisch psycholoog Marieke Liem eer-
der al tegen deze krant. Het jaar 2017
was wat dat betreft een uitzonde-
ring. Toen kwamen de 16-jarige
Nick Brood, de 14-jarige Romy
Nieuwburg en de eveneens 14-ja-
rige Savannah Dekker om het leven
na een misdrijf door een minderja-
rige.
De daders van die drie tiener-
moorden kregen de maximale straf
die ze op hun leeftijd opgelegd kon-
den kregen: één of twee jaar cel.
Plus jeugd-tbs, waardoor ze maxi-
maal zeven jaar vastzitten. Ouders
van slachtoffers zijn dit jaar een pe-
titie gestart om die strafmaat te ver-
hogen.

Verdachte van
DE STELLING dubbele steekpartij
is jongen van 15
Vandaag: Er moet een fokverbod komen voor honden als Een 15-jarige jongen uit
staffords en pitbulls. Tilburg wordt ervan ver-
■ Reageer op bndestem.nl dacht dat hij dinsdagmid-
dag twee jongens in Ois-
Een van de vriendinnen van Megan maakt een tekening. Ze zit bij
Gisteren: terwijk heeft neergesto- de herdenkingsplek voor de woning waar de 15-jarige Bredase om

60% 40%
Overstappen op ken. De slachtoffers van het leven kwam. FOTO CASPER VAN AGGELEN/PIX4PROFS
elektrisch 17 en 18 jaar komen uit
koken? Geen Oisterwijk. Beide slacht-
sprake van, ik offers raakten gewond
kook liever op
gas.
en moesten naar het zie-
kenhuis worden ge-
Dongen even omgedoopt in
1341 reacties Eens Oneens
bracht. De dader
vluchtte, waarna de poli- Longen. En dit is waarom
tie een grote zoekactie
startte. De minderjarige Berry van der Heijden goed doel ging. Deze week werd
jongen meldde zich uit- Dongen duidelijk dat het een stunt was van
Toos & Henk Paul Kusters eindelijk zelf op het poli- het tv-programma Make Holland
tiebureau. Begin juni waren de plaatsnaam- Great Again van BNNVARA.
borden van Dongen veranderd in Onderdeel van het programma is
Longen. Met een sticker was de D dat meer mensen zich als donor re-
weggeplakt. De gemeente re- gistreren. Ook Nieren en Harten-
ageerde na de ontvangst van een berg ondergingen een ‘orgaan-
brief laconiek omdat het om een transplantatie’.
Botsing A58
Zeventig kinderen
met de schrik vrij
Een bus met 70 Belgi-
sche kinderen was gis-
teren betrokken bij een
botsing op A58 bij Oir-
schot. Ze kwamen terug
van een dagje Efteling.
Hun verwondingen ble-
ken mee te vallen.
P4

Voor meer Paul Kusters, zie bndestem.nl/paulkusters
donderdag 22 augustus 2019 NIEUWS 3
GO

Nieuwe roep om actie nadat een vrouw gewond raakte door bijtende honden

‘Bepaalde honden moeten

we weren uit de samenleving’
Na de aanval
van honden in
Rotterdam, waarbij
een vrouw zwaar-
gewond raakte, laait
de discussie over het
houden en fokken
van ‘hoogrisico-
honden’ weer op.
CDA, PvdA en D66
vinden dat er nu
echt maatregelen
moeten komen.
Nadia Berkelder
Sebastiaan Quekel
Rotterdam
Een 44-jarige vrouw in Rotterdam
raakte dinsdagnacht zwaargewond
bij een aanval door drie honden. De
politie heeft de honden doodge-
schoten. Haar buren zeggen dat ze
haar gewaarschuwd hebben beter
voor de dieren te zorgen.
Buurman José Antonio Palma
Baiao hoorde de vrouw die nacht
gillen, vertelt hij als hij woensdag-
morgen de deur van zijn huis aan
de Hilledijk in Rotterdam-Zuid uit-
stapt om zijn twee cavalier king
charles-spaniëls uit te laten. ,,Ze
schreeuwde van de pijn, ook toen
ze al op de brancard lag. De politie
kwam en bonkte de deur in. Ik heb
vijf schoten gehoord.’’
Nadat buren de politie hadden
gebeld over de krijsende vrouw in
de woning, probeerden agenten de
honden weg te krijgen bij het
slachtoffer. De vrouw lag in de gang
van het huis. ,,De agenten zagen
door de brievenbus dat de vrouw
flink gewond was”, zegt een poli-
tiewoordvoerster. ,,De drie honden
stonden om haar heen met bloed
op de bek.’’
Via de woning van de buurvrouw
konden de agenten in de gang ko-
men waar de vrouw lag. Hondenge-
leiders van de politie hebben ge-
probeerd de agressieve dieren tot
rust te brengen, maar dat lukte niet.
Uiteindelijk besloten ze de drie
honden dood te schieten. Twee
overleden ter plekke. De derde
heeft een spuitje gekregen van de
dierenarts. Volgens de politie ging
het om American staffordshire ter-
riërs.  hebben goed met hun hond om te
Beetwonden
Het slachtoffer had beetwonden
over heel haar lichaam, maar was
buiten levensgevaar toen ze naar
het ziekenhuis werd gebracht.
Vooral haar arm was er slecht aan
toe. Het slachtoffer is officieel niet
de eigenaar van de honden, maar
woonde wel samen met de eige-
naar. Het baasje van de drie honden
was op het moment van de aanval
niet thuis. ,,Hij vond het verschrik-
kelijk wat er is gebeurd, maar had
wel begrip voor de manier waarop
de agenten hebben gehandeld’’,
zegt de politiewoordvoerder.
De Koninklijke Hondenbescher-
ming vindt het hoog tijd worden
voor een hondendiploma, dat eige-
naren pas krijgen als ze bewezen
kunnen gaan. ,,Je stapt ook niet zo-
maar in een auto. Ook voor het
houden van honden moet een ‘rij-
bewijs’, een vaardigheidsbewijs,
vereist zijn’’, stelt Ineke van Her-
wijnen, directeur van de Konink-
lijke Hondenbescherming.
䊱 Agenten en ambulanceper-
soneel bij de woning aan de
Rotterdamse Hilledijk, waar
een vrouw werd aangevallen
door honden. De dieren zijn
afgemaakt. FOTO MEDIA TV
Voor het houden
van honden zou
er een ‘rijbewijs’
moeten zijn
—Ineke van Herwijnen,
Hondenbescherming
In de Tweede Kamer wordt aan ver-
dergaande maatregelen gedacht.
Voor PvdA-Kamerlid William
Moorlag is de maat  vol. Hij vindt
dat de overheid nu echt moet in-
grijpen om de veiligheid van de sa-
menleving te garanderen. ,,Elk bij-
tincident is er één te veel, het is af-
schuwelijk wat deze mevrouw is
overkomen’’, zegt hij. ,,Iedere bur-
ger moet zich in zijn eigen buurt of
huis veilig kunnen voelen. Deze af-
schuwelijke gebeurtenis onder-
streept dat we nu echt moeten kie-
zen voor onze veiligheid en be-
paalde honden moeten weren uit
onze samenleving.’’
Volgens VVD’er Arne Weverling
worden ‘dit soort honden eigenlijk
alleen maar gefokt om te vechten’.
,,Er wordt al langer gesproken over
een houdverbod of een fokverbod,
maar dan vraag ik me wel af hoe een
politieagent vervolgens alle ver-
schillende rassen en kruisingen uit
elkaar moet gaan houden. Ik pak
liever mensen aan die hun hond
misbruiken als wapen. Die mensen
zouden desnoods de gevangenis in
moeten.’’
Ook het CDA pleit voor strengere
maatregelen tegen de eigenaar, ter-
wijl D66 aan een landelijke exper-
tisecentrum denkt.  Sinds eind 2017
beschikt Nederland over een lijst
met 22 rassen van hoogrisicohon-
den. Zodra fokkers erin slagen een
ras minder agressief te maken, kan
zo’n ras weer van de lijst. Zo wor-
den de ooit beruchte boxers bij-
voorbeeld niet langer als een gevaar
gezien. 
Het ministerie van Landbouw voelt
niets voor een verbod op bepaalde
hondenrassen. ,,Agressief gedrag bij
honden wordt door verschillende
factoren veroorzaakt’’, stelt een
woordvoerder. ,,Het is niet effectief
om het fokken van een ras te ver-
bieden, omdat de eigenaar en om-
standigheden ook een rol spelen.’’
Kijk op de site bij /video
voor uitleg van een expert
in hondengedrag.

GEDRAGSTHERAPEUT
‘Drie keer per dag een blokje omgaan is niet voldoende’
Volgens hondengedrags-
therapeut Iné van den
Ende kunnen honden
veel soorten agressie
vertonen.
Kim Visbeen
Ze somt enkele voorbeel-
den op: aangeboren
agressie, territoriale
agressie, bezitsagressie,
prooi-agressie. ,,En als
bij dit incident ertoe heeft
geleid dat de honden de
vrouw aanvielen, is moeilijk
te zeggen.’’
Groepsgedrag
Honden kunnen elkaars
gedrag versterken, vertelt
de gedragstherapeut, die
onder andere bij dieren-
asielen in Dordrecht en de
regio Rijnmond het gedrag
van honden beoordeelt.
‘helpen’. Dat is vooral bij
honden die bekend zijn
met elkaar.’’
American staffordshire
terriërs staan op een lijst
van hoogrisicohonden.
,,Dat zijn honden met ex-
treme kracht en snelheid
en met enorme kaken. Als
zij schade toebrengen aan
een mens, is die gelijk veel
groter.’’ Daarnaast hebben
staffordshire terriërs
dag een blokje omgaan is
niet voldoende.’’ Vooral
een goede opvoeding en
de juiste begeleiding zijn
belangrijk. ,,En de honden
moeten van een goede
fokker komen, die kijkt
naar het karakter van de
honden die hij kruist.’’
Wat te doen bij een
aanval?
,,Vooral niet gillen, slaan of
schouderhoogte
36 - 41 cm
dat minder gevoelig is voor
pijn. Ook bij het spuiten
van pepperspray zullen
staffordshire terriërs ge- 13 - 18 kg
woon doorgaan. En weg-
rennen, leidt tot achtervol- American
ging.’’ Wat wel te doen? staffordshire terriër
,,Indien mogelijk: zoek Ontwikkeld in de 19de eeuw
hulp. En als de hond bijt en voor hondengevechten
aan je vast blijft hangen,
• bulldogachtige
probeer hem dan te ver-
stikken met zijn halsband • korte, gladde vacht
of riem, zodat hij even bui- • sterk, gespierd
© 220819 / TU

honden hun energie niet ,,Als de een begint met meerdere uren per dag schoppen. Dat triggert de ten bewustzijn raakt. Dan • klein, vlug en behendig
kwijt kunnen, want dan agressief gedrag, kunnen beweging nodig, aldus Van hond tot nog meer agres- kan je jezelf en de hond in • zeer sterke kaak
raken ze gefrustreerd. Wat de andere honden gaan den Ende. ,,Drie keer per sie. Zeker dit type hond, veiligheid brengen.’’
4 NIEUWS donderdag 22 augustus 2019

GO

Multimiljonair had alle nummers wereldelite

De Heinekens
staan ook in
boekje Epstein
In het inmiddels beruchte boekje van Jeffrey
Epstein komen twee Nederlanders voor: de in 2002
overleden Freddy Heineken en zijn dochter Charlene.
Kenden zij de van pedofilie beschuldigde Amerikaan?
Sander van Mersbergen een telefoonnummer, waarvan al- en met Gawker deelde, vorige
Rotterdam / New York leen de landcode (0033) zichtbaar maand aan Vanity Fair. De FBI
is. Heineken, die in 2002 overleed, heeft het boek al sinds 2009 in
ij, de dochter, had een huis in Antibes in Zuid- haar bezit.

Z
staat in het tele-
foonboekje niet
ver onder model
Naomi Campbell
en een stukje bo-
ven zanger Phil
Collins. Hij, de vader, staat op de-
zelfde pagina als acteur Dustin
Hoffman. Verderop staan de num-
mers van nog veel machtigere
mensen: Donald Trump, de Britse
prins Andrew, Tony Blair. Prinsen,
ceo’s, ex-sporters. De lijst is einde-
loos.
Jeffrey Epstein had in zijn hoog-
tijdagen de telefoonnummers van
de complete wereldelite tot zijn
beschikking, en de Heinekens
hoorden daar bij, blijkt nu. Het
boekje van Epstein is in Amerika
inmiddels omgedoopt tot Epstein’s
black book.
Heineken, Mr. Fredie komt in de
lijst voor met een fout gespelde
naam. Onder zijn naam is door
Gawker, de website die het adres-
boek heeft gepubliceerd, één regel
zwart gemaakt. Daaronder staat de
locatie waarop Epstein hem denkt
te kunnen bereiken (France) en
Frankrijk.
Carvalho, Michel & Charlene, we-
ten hun naam ook niet helemaal
goed gespeld door de puissant
rijke Amerikaan. Ze heten De Car-
valho. Bij hen staat hun woon-
plaats Londen genoemd als locatie,
met daarbij een onherkenbaar ge-
Een aantal individuen
zal kennis hebben van
ongemakkelijke
waarheden
—Nick Bryant, journalist
maakt nummer dat voorzien is
van de toevoeging (h), net als bij
vader Freddy. Waarschijnlijk
wordt daarmee bedoeld dat het
een thuisnummer betreft.
Het document is in 2015 online
gezet, maar de aandacht ervoor
bleef toen beperkt tot een hoop in-
ternethits. Dat vertelde Nick Bry-
ant, de journalist die een kopie van
het boek in 2012 in handen kreeg
Jeffrey Epstein pleegde eerder
deze maand zelfmoord in zijn cel.
Hij zat wederom vast op verden-
king van grootschalig misbruik
van minderjarige meisjes. Eerder,
in 2008 was hij al berecht, maar
dat leidde ondanks de zware aan-
tijgingen tot een extreem lichte
gevangenisstraf. Begin dit jaar oor-
deelde justitie in Amerika dat de
schikking die hieraan ten grond-
slag lag onwettig was. Begin juli
werd Epstein gearresteerd.
Nu is zijn adresboekje wél vol in
de schijnwerpers komen te staan.
Want Epstein had machtige vrien-
den. Wisten zij van zijn wanda-
den? Speelden ze een rol in de zeer
omstreden schikking die hij in
2008 met justitie trof? Waarom
vloog ex-president Bill Clinton
liefst 26 keer mee in de ‘Lolita Ex-
press’, de privéjet waarmee Ep- bijvoorbeeld, die met meerdere beroemdheid in het boekje van
stein ook minderjarige modellen nummers in het boekje staat, zei Epstein staat? Nick Bryant zegt het
naar zijn privé-eiland vloog? ‘geen fan van Jeffrey Epstein’ te zo: ,,De meerderheid van de indi-
Iedereen die in de uit meer dan zijn. Volgens New York Magazine viduen in het boek is geen dader,
duizend namen bestaande contac- laat het adresboek zien dat Epstein maar een aantal van hen zal zeker
tenlijst staat, haast zich nu te zeg- diep geworteld was in de hoogste kennis hebben van ongemakke-
gen dat ze Epstein helemaal niet of sociale kringen. Maar wat betekent lijke waarheden over Epstein.’’
niet goed kenden. Donald Trump het nou eigenlijk precies, als je als The New York Times wijst er op dat

Ongeluk met bus schoolkinderen

Een bus vol schoolkinderen uit
België was gisteren betrokken
bij een ongeluk op de A58 bij
Oirschot. De 54 kinderen van
tussen de 6 en 12 jaar en hun
vijftien begeleiders bleven alle-
maal ongedeerd.  bieden, bij mij thuis’’, zegt De Vaan.
Tom van der Meer
Lukas van der Storm
Oirschot
De kinderen werden opgevangen
in de boerderij van Chris de Vaan,
die ze in kleine groepjes met zijn
auto ophaalde. Met de kinderen
gaat het, op een traantje na, goed,
zegt een van hun begeleiders.
,,Ik zat in de tuin en hoorde een
harde klap’’, beschrijft De Vaan.
,,Toen ik opkeek zag ik een bus en al
snel zag ik dat er allemaal kinderen
rondliepen. Toen ben ik meteen in
de auto gesprongen.’’  vakantieweek. Ze hadden net een
De boerderij ligt op zo’n honderd
meter van de plaats van het onge-
luk. ,,Ik wilde ze een veilige plek
Die hulp namen de begeleiders van
de kinderen maar al te graag aan. In
kleine groepjes heeft De Vaan ze
naar zijn boerderij gebracht. Toen
ze er allemaal waren heeft hij tot
slot ook alle schooltassen naar ze
toe gereden.
Op die veilige plaats hebben de
kinderen gewacht op vervangend
vervoer. Die kwam er ongeveer an-
derhalf uur na het ongeluk, en
bracht de kinderen alsnog naar huis
in Borgloon, België.
De kinderen deden mee met de
speelpleinwerking van de gemeente,
wat te vergelijken is met de kinder-
gezellig dagje Efteling achter de rug
toen hun bus op de A58 bij Oirschot
op andere auto’s botste. Bij de ket-
tingbotsing raakten meerdere in-
zittenden van personenauto’s ge-
wond. Eén van hen moest naar het
ziekenhuis.
Met de kinderen gaat het geluk-
kig wel goed, al zijn ze erg ge-
schrokken, zegt begeleider Sven Gi-
lissen. ,,Voor ons botsten twee
auto’s op elkaar, waarna de bus
slipte en er ook tegenaan reed.’’
Dat alle kinderen ongedeerd zijn
mag volgens hem een wonder he-
ten. ,,Hier en daar een traantje,
maar zelfs geen schrammen, zoals
in de eerste berichten stond.”
䊱 Een bus met kinderen was betrokken bij de botsing. Foto toby dE Kort
Gilissen is vol lof over de hulpdien-
sten. ,,Ze waren heel snel ter
plaatse, en hebben met de kinderen
even kort persoonlijk gesproken
om te kijken of alles in orde was.’’
In België had ondertussen een
club van vier organisatoren van de
speelpleinwerking alle ouders van de
betrokken kinderen gebeld. ,,We
hebben hen uitgelegd dat de bus
een ongeluk had gehad en dat de
voorruit stuk is. We konden er ge-
lukkig direct bij zeggen dat alle kin-
deren ongedeerd waren’’, zegt Eddy
Stevens.
Omdat dat direct duidelijk was,
reageerden alle ouders volgens hem
rustig. ,,De meesten zijn niet ge-
schrokken.’’ Rond 20.30 uur konden
zij hun kroost in Borgloon weer in
de armen sluiten. Vandaag gaan de
activiteiten gewoon door.
donderdag 22 augustus 2019
GO
de contactenlijst van Epstein werd
bijgehouden door medewerkers,
en niet door Epstein zelf. Daardoor
kunnen er ook nummers in staan
van mensen die Epstein nooit ont-
moet hebben, stelt de krant. Een
aantal mensen claimt bijvoorbeeld
wél contact gehad te hebben met
roTTErDam
Zedenzaken
blijven liggen
Door drukte en onderbezetting
bij de zedenpolitie blijven zeden-
zaken te lang op de plank liggen.
Bij zeker 350 zaken per jaar duurt
het maanden tot soms een jaar
voordat de zedenpolitie tijd heeft
om het onderzoek te starten en
de vermoedelijke dader te verho-
ren, bevestigt de zedenpolitie na
onderzoek van Nieuwsuur.
Het gaat niet alleen om lichte ze-
denmisdrijven, maar ook om ver-
krachting. Zelfs als de vermoede-
lijke dader bekend is en er sprake
is van geweld, zijn er andere za-
ken die meer prioriteit krijgen bij
Ghislaine Maxwell, de partner van
Epstein, maar nooit met hem zelf.
Over banden tussen de Heine-
kens en de voormalig zakenban-
kier was tot op heden nooit iets
bekend. Gevraagd naar een reactie
op de aanwezigheid van Freddy,
Charlene en Michel in het boekje
FOTO ANP
de zedenpolitie. Dat zijn zaken
waarbij de directe veiligheid in
het geding is, of zaken waarbij
het gaat om minderjarige slacht-
offers. Eén strafrechtadvocaat
heeft drie zedenzaken waarbij
het tot een jaar duurde voordat de
verdachte werd verhoord.
NIEUWS 5
neken had vliegangst. Na 1985
heeft hij nooit meer gevlogen.
Daarna is hij dus nooit meer in
Wie kende New York geweest.’’ Charlene
Epstein heeft in een ver verleden fotogra-
fie gestudeerd in New York, maar
eigenlijk nergens blijkt dat dit gepaard ging
met ontmoetingen met Epstein.
niet? Als de Heinekens en Epstein el-
kaar ooit tegengekomen zijn, dan
䊴 Een kleine greep is de kans groter dat dat in Europa
uit het aantal be- is gebeurd. Een aanwijzing voor
roemdheden dat een mogelijke ontmoetingsplaats
met naam en tele- is terug te vinden in het adresboek
foonnummer in het van Epstein. Onder het kopje
boekje met contac- ‘Switzerland’ staan daar twee loca-
ten van Jeffrey Ep- ties in het Zwitserse skigebied St.
stein staat. Freddy Moritz, waaronder de wereldbe-
Heineken en zijn roemde Corviglia Club. Dat is een
dochter Charlene skiclub voor de adel en de puissant
worden daarin ge- rijken, waar Freddy Heineken in
noemd, net als de jaren 90 vicevoorzitter van was.
Naomi Campbell,
Donald en Ivanka Boekhouding
Trump, de Britse Heineken, niet echt een fervent
oud-premier Tony skiër, voelde zich er thuis. In 1993
Blair, acteur Kevin nam NRC Handelsblad er een
Spacey en tennis- kijkje. De biermagnaat deed er de
ser Ilie Nastase. boekhouding. ,,Geen van de leden
FOTO’S ANP, AP, AFP, REUTERS, heeft verstand van geld’’, zei hij
SHUTTERSTOCK met een knipoog. Aan de muur
hingen foto’s van de winnaressen
van de Golden Girl skiwedstrijd.
Onder hen Charlene Heineken,
prinses Caroline van Monaco en
Tina en Cristina Onassis. Of Ep-
stein daadwerkelijk in de Corviglia
Club is geweest, is niet bekend. De
club was gisteren niet telefonisch
bereikbaar. Hotel Steffani, de an-
dere locatie in Sankt Moritz die in
Waarom het boekje wordt genoemd, wil uit
vloog ex- privacy-overwegingen niet zeggen
of Epstein er overnacht heeft.
president Feit is dat gegevens van veel
Bill Clinton vaste klanten uit de Corviglia Club
in Epsteins adresboek staan. Ook
26 keer mee familieleden van de Rothschilds,
in de ‘Lolita van brouwersfamilie Furstenberg
Express’? en van de Griekse reders Niarchos
en Livanis stonden zowel op de le-
denlijst van Corviglia als in het
boekje. De Amerikaan had in Eu-
ropa een appartement in Parijs,
waar hij vaak langere periodes ver-
van Epstein wil een woordvoerder dofilienetwerk, stelt hij. Stefan bleef.
van de familie niet meer zeggen Vermeulen, die zich voor het Biograaf Vermeulen weet niet of
dan dat persoonlijke relaties van schrijven van het boek Heineken na Epstein en Heineken elkaar ooit
de Heinekens ‘privé-aangelegen- Freddy verdiepte in het leven van hebben ontmoet. ,,Een ding is wel
heden’ zijn. Dat geldt ook voor een de familie, zegt dat de kans dat zeker. Allebei hadden ze toegang
eventuele relatie met de Ameri- Freddy Heineken en Jeffrey Ep- tot de allerhoogste jetsetkringen.
kaan die verdacht wordt van het stein elkaar in New York hebben De kans dat je paden elkaar dan
runnen van een grootschalig pe- ontmoet in elk geval klein is. ,,Hei- een keer kruisen, is groot.’’
DEN Haag vENlo vugHT
Listeria-bacterie Afval illegaal Celschreeuwer
in leverworst AH geëxporteerd 4 mei krijgt geld
In alle vestigingen van Een man wordt ervan Eén van de terreurge-
Albert Heijn zijn plas- verdacht illegaal vangenen die in mei
tic bakjes met lever- twaalf miljoen kilo de dodenherdenking
worst uit de schappen afval te hebben geëx- in Vught verstoorde
gehaald. Het gaat om porteerd naar landen door te schreeuwen
verpakkingen met een DuITSlaND in Afrika en Azië. In vanuit de gevangenis,
maximale houdbaar- Jongen (8) rijdt Venlo werden daarom heeft een vergoeding
heidsdatum van 2
140 op snelweg dinsdag twee huizen gekregen. Na het
september 2019. In de doorzocht en is er be- schreeuwen werd hij
leverworst zit de bac- De Duitse politie heeft drijfsadministratie in een isoleercel
terie listeria, die voed- een joyrider van 8 jaar meegenomen. Ook is gezet, waar een hand-
selinfecties kan ver- opgepakt. Die was beslag gelegd op tien- tekening voor nodig
oorzaken. Daarvoor met de auto van zijn duizenden euro’s en is. Volgens het minis-
waarschuwt de moeder een stukje luxegoederen zoals terie van Justitie en
NVWA. Wie het pro- gaan rijden. Hij dure horloges, meldt Veiligheid is deze toen
duct terugbrengt naar scheurde met 140 ki- de Inspectie Leefom- niet gezet. De man
de winkel, krijgt zijn lometer per uur over geving en Transport diende een klacht in
geld terug. de snelweg. (ILT) gisteren. en krijgt 27,50 euro.
6 NIEUWS
Column
ÖZCAN AKYOL
Schoenen p de basisschool wilde ik
O altijd van die schoenen die
licht gaven. Bij elke stap,
ongeacht snelheid of afstand, ging
er een soort stroboscooplamp
rondom de zolen aan, iets wat
vooral in de donkere maanden
voor een fantastisch spektakel
zorgde.
Mijn ouders konden zich derge-
lijk schoeisel echter niet veroorlo-
ven: vaak wandelde ik in vierde-
handskleding, die via de kring-
loopwinkel en mijn broers uitein-
delijk bij mij terechtkwam, de
stumper aan het einde van de rij.
We moesten gisteren nieuwe
schoenen voor ons kroost kopen.
In de Scapino, op de kinderafde-
ling, was er voldoende keuze.
,,Mag ik deze, papa?’’ vroeg Mia (3).
Ze had knalroze gympies gevon-
den. Ik ben niet van het gender-
neutrale gezanik, maar deze trap-
pers waren wel héél heftig. ,,Trek
maar aan’’, zei ik, om haar niet
meteen teleur te stellen. ,,Vrese-
lijk’’, fluisterde mijn vriendin.
,,Die gaan we echt niet halen.’’
Toen Mia zich in de schoenen
had gewurmd, sprongen er plot-
seling allerlei lichtjes aan, volgens
mij waren het wel zes of zeven
kleuren. Ze kirde van geluk.
,,Waarom wil je die niet kopen?’’
vroeg ik mijn vriendin. ,,Ze zijn
veel te ordinair. Ze is een wande-
lende kermisattractie.’’
,,Heerlijk, toch. Ik droomde
vroeger van die dingen.’’
Ondertussen zat Baran aan een
schoenendoos te likken. Hij is
een eigenaardige jongen. ,,Papa,
mag ik alsjeblieft deze schoenen?’’
Onze dochter was op haar beurt,
voor de zekerheid, in een schap
geklommen, zodat we ze
niet van haar zouden
kunnen afnemen. ,,Je
krijgt ze van mij.’’
Mijn vriendin ging
mokkend akkoord.
Eenmaal thuis,
toen mijn
moeder er
ook was,
huppelde
en danste
Op het scherm van de
babyfoon zagen we
de lampjes flakkeren
@OzcanAkyol
Mia met haar nieuwe schoenen
door de woonkamer. ,,Ja, ik weet
nog’’, vertelde mijn moeder
schuldbewust, ,,dat jij ze vroeger
ook altijd wilde, maar je vader ver-
spilde het geld liever aan drank, si-
garetten en kippenlever.’’
Mia was bang dat we in de avond
haar schoenen zouden wegmoffe-
len, daarom wilde ze haar nieuwe
aanwinst absoluut niet uittrekken.
Met geen mogelijkheid konden
we haar op andere gedachten
brengen. Op het scherm van de
babyfoon zagen we de lampjes
flakkeren, totdat ze langzaam in
slaap viel.
,,Wat hebben wij een bijzondere
dochter, hè?’’ zei mijn vriendin.
,,Ja, dat zeker, maar ik snap haar
wel.’’ Het liefst zou ik ook zulke
schoenen dragen, maar dat kon
niet meer. Een jeugd beleef je
maar één keer. Gelukkig kan je een
aantal dingen later nog rechtzet-
ten.
Werkstraf voor man
die Rutte bedreigde
op Facebookpagina
De politierechter in Groningen
heeft gisteren een werkstraf
van veertig uur opgelegd aan
een man (45) uit Musselkanaal
die premier Rutte bedreigde
op Facebook. De premier deed
aangifte, omdat hij zich door
de tekst daadwerkelijk be-
dreigd voelde.
Caspar Naber
Groningen
De Groninger schreef op 3 januari
op de Facebookpagina van Rutte:
,,Val dood klootzak, je maakt Ne-
derland aan gort, en ik heb wel
wat voor jou lul, 9mm.’’ Na de
aangifte werd hij door de politie
aangehouden en geconfronteerd
met de tekst.
De veertiger noemde het ‘een
domme actie’. Persoonlijke en fi-
nanciële problemen brachten
hem naar eigen zeggen tot zijn
daad. ,,Ook liet ik mij meeslepen
door anti-Ruttesites. Maar ik
meende het niet.’’
Realistisch
De man zei dat hij al twintig jaar
in de schuldhulpverlening zit (‘ik
moet nog achttien maanden’) en
in zijn omgeving zag dat asielzoe-
kers het beter hebben dan hij.
donderdag 22 augustus 2019
GO
De politierechter hield hem voor
dat mensen die een publieke taak
uitoefenen, zoals de minister-
president, niet lastiggevallen
moeten worden met dit soort tek-
sten. De man begreep dat. ,,Ik ben
nu weer realistisch.’’
Het Openbaar Ministerie had
naast de werkstraf een week
voorwaardelijke celstraf geëist.
Dat laatste vond de rechter niet
nodig.
Een 47-jarige vrouw uit Leiden
kreeg twee jaar geleden naast haar
taakstraf van veertig uur wél een
voorwaardelijke celstraf opgelegd
De rechter vond
een voorwaardelijke
celstraf niet nodig
voor het op Facebook bedreigen
van de premier. Die werd in een
openbaar bericht afgebeeld met
een strop om zijn nek. Daarbij
had de vrouw dreigende woorden
geplaatst.
,,Een dergelijke doodsbedrei-
ging is niet acceptabel’’, oordeelde
de rechtbank in Den Haag des-
tijds. ,,Hoe oneens iemand het
ook is met een politicus, dit is een
verwerpelijke manier om daaraan
uitdrukking te geven.’’
donderdag 22 augustus 2019
GO
PRINSES CHRISTINA UITVAART
Rouw,
maar wel
op afstand
Als eerste Oranje ooit wordt prinses
Christina vandaag gecremeerd.
De buitenwereld krijgt er niet veel van
mee, ze verkoos een leven buiten de
schijnwerpers.
Jan Hoedeman
Den Haag
e koninklijke fa-
D
milie zal vandaag
achter de kist aan-
lopen met het
stoffelijk over-
schot van prinses
Christina. De kist,
die de hele week was bezaaid met
zonnebloemen, komt uit de prach-
tige Koepel van Fagel, een apart ge-
bouwtje op het terrein van paleis
Noordeinde dat dient als rouwkapel.
De kist wordt naar de Koninklijke
Stallen gebracht. Alleen dat symboli-
sche moment wordt vastgelegd door
camera’s.
De beelden zijn beperkt, omdat
prinses Christina verkoos buiten de
schijnwerpers te leven.
Maar ook al leid je je ei-
gen leven en wil je geen
poespas voor de scher-
men, de Oranjes ontfer-
men zich over alle fami-
lieleden. De glimp die
vandaag van de kist
wordt gegund is een fa-
miliecompromis met de
buitenwereld.
Een kleine schare foto-
grafen en filmploegen
staat in de laan tussen de
Koepel van Fagel en de Koninklijke
Stallen opgesteld. Vanaf die plek zul-
len ze enkele minuten de koninklijke
processie kunnen registreren. Er
worden geen mededelingen gedaan
over het vervolg, maar het ligt voor
de hand dat de familie niet heel veel
later met auto’s vanuit de Konink-
lijke Stallen naar een plek rijdt voor
de crematie.
Een rouwende familie, dat was het
beeld dat de Oranjes ook wilden uit-
stralen na het overlijden van prins
Johan Friso, de tweede zoon van
Beatrix. Samen liepen de familiele-
den zes jaar geleden in Lage Vuur-
sche achter de kist naar de kerk waar
een dienst in kleine kring werd ge-
houden. Daarna werd prins Friso ter
aarde besteld op de begraafplaats
naast kasteel Drakensteyn, waar zijn
moeder woont.
Prinses Christina is nu de eerste
NIEUWS 7
Prins Friso, 2013
䊱 De familie onderweg naar de kerk in Lage
Vuursche, waar de uitvaartdienst van prins
Prins Bernhard, 2004 Friso werd gehouden in kleine kring. FOTO ANP
䊲 Voor de uitvaart van prinses Juliana ston-
den tienduizenden mensen langs de route
van de rouwstoet. FOTO THEO BOHMERS
van een generatie Oranjeprinsessen
die is overleden. Ze had een apparte- Prinses Juliana, 2004
ment boven de Koninklijke Stallen
op het complex van paleis Noord-
einde. Ze wisselde het wonen in Lon-
den af met regelmatig verblijf in Den
Haag. Daar kreeg ze haar laatste peri-
ode gepaste medische verzorging om
de pijn van haar kanker te verzach-
ten. Ze stierf ook op die plek.
Vandaag gaat er geen lijkkoets
langs de openbare weg, ook is er geen
militaire ere-escorte met paarden en
koetsen en publiek langs de route,
zoals bij haar ouders prinses Juliana
en prins Bernhard. Evenmin is er
sprake van balseming van het li-
chaam of een langere tijd tussen het
overlijden en de uitvaart, zoals bij ko-
ninklijke families vaker het geval is.
Prinses Christina was dan wel lid
van de koninklijke fami-
lie, maar niet van het
Koninklijk Huis. Beatrix
en Margriet zijn dat wel,
daarom zullen hun uit-
vaarten met meer open-
heid en ceremonieel ge-
paard gaan. Omdat ook 䊱 De kist met daarin het lichaam van prins
prinses Irene geen lid is Bernhard werd in 2004 naar de grafkelder
van het Koninklijk Huis, van de Nieuwe Kerk in Delft gebracht. FOTO AFP
zal ooit ook haar uitvaart
meer een privé-aangele-
genheid zijn. 䊲 Ook prins Claus is bijgezet in de grafkelder
Christina is de eerste in Delft. In de kerk waren 1950 genodigden
Oranje die zich laat cremeren. Geen aanwezig. FOTO ANP
bijzetting in de koninklijke graf-
tombe in Delft, geen normale begra-
fenis, maar een heuse crematie. In die Prins Claus, 2002
zin worden de Oranjes ook een
steeds gewonere familie. Naast in-
trouwende burgers, die zich verbin-
den met adel, wordt er ook op een
moderne manier omgesprongen met
het lichaam na de dood.
Over de plek waar Christina’s as
wordt bewaard of uitgestrooid is
niets bekend. Haar oudere zus prin-
ses Irene was vooruitkijkend op haar
levenseinde duidelijker. In een inter-
view met deze krant liet Irene weten
dat zij haar as laat verstrooien in het
Zuid-Afrikaanse Bergplaas, een soort
halfwoestijn. Over haar beweegreden
zei ze toen: ,,Het is een unieke plek,
het is zo bijzonder. Het is een he-
lende plek, het heeft mij en anderen
zoveel gegeven.’’
8 NIEUWS donderdag 22 augustus 2019

GO

HETISHIERFANTASTISCHDRUK!
TOERISTISCHE TIP

Oase van rust

Op een steenworp afstand van de Blauwe
Moskee is het mogelijk om even uit te puffen
en te ontsnappen aan de drukte en chaos van
de stad.
Achter de Ayasofya Hürrem Sultan Ha-
mam, op de binnenplaats van de Mehmet
Efendi medresesi, een voormalig Ottomaans
koranschooltje uit 1705. Het onopvallende ge-
bouwtje ligt naast het houten boetiek hotel
Ye il Ev (Groene Huis), dat een Turkse minis-
ter aan het eind van de negentiende eeuw liet
bouwen.
Het is een verborgen en heerlijke oase van
rust. Koffie, thee en frisdrank zijn er goed-
koop.
In elk van de twaalf cellen woonden stu-
denten. Meubels hadden ze niet. Studeren en
slapen deden ze op tapijten op de grond. Nu
werken er traditionele ambachtslieden, zoals
Lütfiye Batukan (76), die al heel haar leven
Turkse miniatuurpoppen in traditionele kle-
derdracht maakt van katoen.
Genieten van de rust kan ook in de scha-
duwrijke tuin (foto) van hotel Ye il Ev, even-
eens toegankelijk voor toeristen die er niet lo-
geren.

‘Dit is mijn Istanboel

DE FIETSVERHUURDER

‘Arabieren kunnen het niet’

Fietsen in Istanboel? Dat kan met een gids of
zelfstandig op de sprookjesachtige, bloem-
rijke, en autovrije Prinseneilanden, zo’n an-
derhalf uur varen vanuit de veerhaven van de
stad.
,,Tegenwoordig zijn het vooral Arabieren
die bij ons fietsen huren’’, zegt Turgay (39),
die al 21 jaar fietsen verhuurt aan toeristen.
Je ziet hem bezorgd kijken wanneer een
Arabisch stelletje onwennig probeert de
tweewielers in evenwicht te houden.
,,Ze zijn niet beleefd, weten niet hoe ze
moeten fietsen, en brengen ze vaak bescha-
digd terug. Tegen schade kan ik ze niet verze-
keren, dan wordt de huurprijs onaantrekke-
lijk hoog”, zucht Turgay. ,,Ik geef ze liever mee
aan toeristen uit Europa, die zijn gewend om
te fietsen”.
Veel meer geld verdient hij niet aan het
steeds drukker wordende massatoerisme. ,,De
toegenomen concurrentie drukt de prijzen.
We zitten hier met 22 fietsverhuurwinkels.
Vroeger kwamen er minder toeristen, maar
van meer klasse en ze gaven meer geld uit.”
niet meer’
Na de aanslagen en de mislukte coup in 2016 zakte het
toerisme in Istanboel in. Inmiddels zijn de bezoekers weer terug.
Veel ook uit Arabische landen. Niet tot ieders vreugde.
Marc Guillet
Istanboel
e zon staat hoog aan de
D hemel. Het is circa 30
graden en door de hoge
luchtvochtigheid be-
nauwd warm, maar fa-
milies, vrienden, en verliefde stelle-
tjes uit landen als China, Irak, Rus-
land en Iran laten zich niet ontmoe-
digen. Geduldig wachtend staan ze,
met of zonder parasol, en selfies ne-
mend, in de lange rij voor het kroon-
juweel van de toeristische attracties:
de voormalige kathedraal Hagia So-
phia uit 537.
Wat er zo leuk is aan Istanboel?
,,De vrijheid”, zegt de 36-jarige Yalda
uit Teheran in een reflex, en lachend
neemt ze nog een slok uit haar blikje
Efes bier. ,,Mijn sluier ligt in het hotel
en een visum hebben we voor Turkije
niet nodig.”
Rolien Walinga uit Culemborg
heeft geen zin om achteraan in de rij
bij de Hagia Sophia aan te sluiten. Ze
maakt gebruik van een privégids die
haar en dochter Fenne in de ‘fast
track’ langs de wachtenden loodst
voor een rondleiding in het schilder-
achtige godshuis, dat per jaar zeker
3,5 miljoen toeristen over de vloer
krijgt. ,,Fenne kreeg deze stedentrip
cadeau, omdat ze geslaagd is voor
haar vwo-diploma”, zegt Rolien, be-
leidsmedewerker aan de VU in Am-
sterdam. Logeren doen ze in de wijk
Beyoglu, weg van het massatoerisme.
Ook Hamdan Masud al-Habsi uit
Oman geniet van de sprookjesachtige
stad aan de Bosporus. Samen met 27
familieleden kijkt hij rond in de foto-
Het leukste is de
vrijheid. Mijn sluier
ligt in het hotel, een
visum is niet nodig
—Yalda, toeriste uit Iran
genieke paleizen van de voormalige
sultans, en shoppen ze in mondaine
winkels. Een bezoek aan Trabzon aan
de Zwarte Zee staat ook op hun lijstje
‘omdat het daar zo groen en rustig is’,
zegt de ingenieur die in de woestijn
werkt in de oliewinning.
Lang in de rij wachten geldt ook
voor andere populaire bezienswaar-
digheden als de Galatatoren, heeft
Klaartje Oosterbaan (19) gemerkt. De
studente aan de Haagse Hogeschool
is hier samen met drie vrienden op
vakantie.
,,Voor ik de Blauwe Moskee binnen
mocht, moest ik wel een hoofddoek
op en lange rok aan”, zegt Klaartje la-
chend. ,,Niet erg hoor, we komen hier
op bezoek, dus passen we ons aan.”
Voor andere jongeren met Istan-
boel op hun bucketlist hebben ze wel
een tip: neem de veerboot naar Kadi-
köy, aan de Aziatische kant van de
stad. Een trendy wijk met hipster
bars, koffietentjes, en mega muur-
schilderingen van graffitiartiesten.
,,Die buurt vonden we het leukst”,
alus Klaartje.
Istanboel is terug van weggeweest.
In 2016 kelderde het aantal vakantie-
gangers in de culturele hoofdstad van
Turkije dramatisch met 70 procent
door terroristische aanslagen, de
mislukte militaire coup, en de boycot
door Rusland. De populairste toeris-
tische trekpleister van Turkije kent
nu een nieuwe, explosieve groei.
Gouverneur Ali Yerlikaya van
Istanboel zegt dit jaar vijftien mil-
joen toeristen te verwachten. Een
nieuw record. Daarmee stijgt de stad
met stip op de derde plaats van be-
donderdag 22 augustus 2019
GO
Vakantie is lekker! Toch? Niet altijd. De mooiste stukjes van Europa worden tegenwoordig
onder de voet gelopen door drommen toeristen. Vandaag: Istanboel
ILLUSTRATIE TRICI VENOLA
stemmingen met de meeste buiten-
landse bezoekers in Europa, net ach-
ter Parijs.
Souvenirwinkeltjes in de Grote Ba-
zaar, restauranthouders, hoteliers, en
de autoriteiten laten zich opgetogen
uit over de stijgende omzetten en de
aanwas van buitenlandse valuta. Die
zijn hard nodig om de huidige econo-
mische crisis te boven te komen.
Lokale bewoners staan niet te jui-
chen. Zij betreuren het dat de toeris-
tische wijken onder de voet worden
gelopen door drommen vakantiegan-
gers.
Trici Venola (70) uit Los Angeles
bijvoorbeeld. Al twintig jaar is Istan-
boel haar thuis. In 1999 stopte ze met
haar werk als digitale artiest bij onder
meer Disney en video games als Su-
per Mario. In Istanboel begon ze op
straat met pen op papier te tekenen.
Duizenden tekeningen maakte ze al
van mensen, Ottomaanse gebouwen,
en resten van oudere beschavingen.
Vandaag ook van de lange rij wach-
tenden voor de Hagia Sophia.
,,Het doet me pijn dat het authen-
tieke karakter en de sfeer van de oude
stad langzaam maar zeker afbrokke-
len”, zegt ze. ,,Door de groeiende
massaliteit van het toerisme lijkt het
hier steeds meer op een openlucht-
museum.”
Ontwerpster Eva, die sinds 2007
vlak achter de Blauwe Moskee woont,
ergert zich ook. Vooral aan Arabieren
die ze ‘lawaaierig en onbeschoft’
noemt. ,,Met geblindeerde shuttle-
busjes gaan ze naar luxe shopping
malls. Rond 11.00 uur ’s avonds zie je
ze terug met ontelbare tassen, een
batterij gillende kinderen en een
aantal vrouwen.”
Ze ziet er tegenwoordig zelfs te-
genop om ’s avonds of in het week-
end nog de deur uit te gaan. ,,Ik heb
FOTO MARC GUILLET
een godsgruwelijke hekel aan al die
drukte. Dat gedrang bij de tramhal-
tes, de straten die vol liggen met siga-
rettenpeuken, plastic flesjes en ander
zwerfvuil. Zelfs mijn kruidenier
heeft nu ook Arabische opschriften.
Dit is mijn Istanboel niet meer!”
NIEUWS 9
HET POPULAIRE TERRAS
‘Uitzicht beter dan ’t eten’
,,We houden van Istanboel, zo mooi, maar zo
druk”, zegt Ruby (30), lerares Engels uit
Shanghai zuchtend. Samen met haar harts-
vriendin Doris rust ze nu, aan het eind van de
dag, uit op het drukste terras in het toeristi-
sche hart van Istanboel. Vanaf het dakterras
van het Seven Hills hotel genieten deze vrou-
wen en de talloze andere buitenlanders van
het panoramische uitzicht over de stad. Voor
selfies is dit een ideale plek.
Ruby en Doris bezochten de Blauwe Mos-
kee, en de Hagia Sophia ‘van buiten wel mooi,
maar van binnen vreselijk met al die hoge
steigers voor de bouwvakkers’.
Over het Turkse eten zijn ze niet enthou-
siast. Op hun borden ligt nog de helft van de
witte rijst en gesmoorde kipfilet.
,,China is beroemd om zijn veelzijdige keu-
ken en culinaire tradities. Het Turkse eten dat
ze ons hier voorschotelden, is niet best”, zegt
Ruby met gedempte stem om te voorkomen
dat een ober haar kritiek hoort.
DE BEWONER
‘Ik ben de laatste inwoner’
Claudia Vosman (56) uit Amsterdam woont al
16 jaar in Istanboel, in het buurtje Cankurta-
ran op de heuvel tussen de Blauwe Moskee en
de Zee van Marmara.
Als enige vaste bewoner van een pand
waarvan de overige drie appartementen wor-
den verhuurd via Airbnb.
,,Ook mijn buurman verhuurt een deel van
zijn woning aan toeristen via Airbnb”, zegt
Claudia, die reisleider is bij SRC Reizen. ,,Ik
zeg wel eens
voor de grap ‘er
woont nog één
inwoner in
deze wijk en
dat ben ik’.”
De bedrijfjes
die overal in de
stad plastic
containers van
twintig liter
water aan huis
bezorgen, wei-
geren haar nog
langer als klant.
,,We leveren in
deze wijk alleen nog aan hotels, zei de water-
bezorger.”
Alles wat authentiek was aan haar buurtje –
de slager, bakker, doe-het-zelfzaak, het volkse
theehuis – zijn verdwenen. Het massatoe-
risme veroorzaakt een culturele kaalslag en
creëert een karakterloze eenvormigheid.
,,Oude panden worden afgebroken of ver-
bouwd om er hotels, restaurants en souvenir-
winkels van te maken’’, verzucht Claudia.
10 NIEUWS
Nederland en Duitsland bespreken hoe ze gezamenlijk uitstoot van schadelijke
Sneller over op
schone energie,
maar mét Merkel
Het kabinet wil verder gaan dan
het Klimaatakkoord van Parijs
en sneller overstappen op alter-
natieve energie. Maar alleen als
de Duitsers meedoen, anders
zijn we ‘gekke Henkie’.
Hans van Soest
Den Haag  lei maatschappelijke organisaties
De Duitse bondskanselier Angela
Merkel bezoekt vandaag premier
Mark Rutte om te overleggen over
de aanpak van klimaatverandering.
Samen met een aantal vakministers
uit beide landen bekijken ze tijdens
een lunch op het Catshuis of Berlijn
en Den Haag elkaar kunnen helpen
bij de overstap naar andere vormen
van energie.
Rutte zei vorige week hoge ver-
wachtingen te hebben van het be-
zoek. Zo hoopt hij afspraken te
kunnen maken met Merkel over
een CO2 -belasting voor bedrijven.
䊱 Premier Rutte hoopt met
Merkel afspraken te maken over
terugdringen van uitstoot. FOTO ANP
In het klimaatakkoord is afgespro-
ken dat die er komt voor vervui-
lende bedrijven. Maar hoe hoog die
precies per bedrijf uitpakt, moet
nog worden vastgesteld.
,,Misschien kunnen we met de
Duitsers optrekken’’, aldus Rutte.
donderdag 22 augustus 2019
GO
䊳 Moderne
zonnepanelen
in het Duitse
Treuenbrietzen
draaien met
de zon mee.
FOTO GETTY IMAGES
,,We moeten voorkomen dat indu-
strieën wegtrekken naar andere
landen.’’ Als een fabriek in ons
buurland veel goedkoper uit is, is de
55%
kans groot dat die zal verhuizen.
Volgens Rutte zijn de Duitsers
geïnteresseerd in ons klimaatak-
koord, waarbij afspraken met aller-
zijn gemaakt. Onder andere over
hoe we de komende dertig jaar
onze huizen op een andere manier ■ Volgens het
dan op gas verwarmen. Klimaatakkoord
,,Maar wij kunnen ook het nodige van Parijs moe-
leren van de Duitsers’’, zegt André ten landen in
Faaij, wetenschappelijk directeur 2030 de uitstoot
van ECN/TNO en hoogleraar ener- van broeikas-
giesystemen aan de Rijksuniversi- gassen met 49
teit Groningen. ,,Duitsland is een procent hebben
koploper in het opwekken van verminderd ten
duurzame stroom. Zij hebben opzichte van
enorme investeringen gedaan in de 1990. Nederland
bouw van windmolenparken en wil uitkomen
zonnepanelen. Daardoor is bijvoor- op 55 procent.
beeld de techniek om windturbines
donderdag 22 augustus 2019
GO
broeikasgassen kunnen terugdringen
Overleg in Thailand over straf
Nederlander ‘goed besproken’
Doet minister Ferd Grapper-
haus (Justitie en Veiligheid) er
verstandig aan om morgen met
zijn Thaise ambtsgenoot de si-
tuatie van de Brabantse cof-
feeshophouder Johan van
Laarhoven te bespreken, of
juist niet? Niet iedereen is daar-
van overtuigd.
Yelle Tieleman
Edwin van der Aa
Den Haag
Grapperhaus (CDA) hoopt in
Bangkok de Thaise regering ervan
te overtuigen Van Laarhoven (58)
over te dragen aan de Nederlandse
autoriteiten. Van Laarhoven zit in
Thailand een celstraf van twintig
jaar uit voor het witwassen van
drugsgeld. NRC meldde dat het
Openbaar Ministerie (OM) in Bra-
bant niet staat te springen om de
reis van de minister. Het OM zelf
ontkent in een gisteravond uitge-
geven verklaring ontstemd te zijn
over de voorgenomen reis: ‘Grap-
perhaus heeft de Tweede Kamer
dinsdag laten weten naar Thailand
af te reizen in de zaak van Johan
van Laarhoven. Het OM wist vanaf
april dat de minister zich zou in-
spannen om hem naar Nederland
over te laten brengen.’
Het OM vroeg Thailand in 2014
al om hulp bij een strafrechtelijk
onderzoek naar de coffeeshophou-
der. Van Laarhoven had zich daar
met zijn vrouw gevestigd, nadat
hij met The Grass Company vier
te bouwen veel goedkoper gewor-
den. Daar profiteren wij nu van.’’
Al sinds 1990 investeren onze
oosterburen enorme bedragen in
alternatieve energiebronnen. Te-
gelijk worden kerncentrales stuk
voor stuk gesloten. Maar door het
Klimaatakkoord van Parijs, waar-
bij ook Duitsland afsprak de CO2 -
uitstoot fors te verminderen, moet
er meer gebeuren. Door het slui-
ten van de kerncentrales, is het
land afhankelijker geworden van
kolencentrales. Maar die moeten
dicht om te voldoen aan de kli-
maatafspraken van Parijs.
Als we kennis delen,
maken we meer
vaart en houden we
de kosten in de hand
—André Faaij, hoogleraar
Faaij: ,,Zij lopen voorop met het
opwekken van duurzame stroom.
Wij hebben meer kennis en erva-
ring met alternatieve warmte-
bronnen voor onze huizen, zoals
warmwaterpompen. Iets waar de
Duitsers in geïnteresseerd zijn.
Rutte zou het liefst nog een
schepje bovenop de Parijse afspra-
ken doen. Daarin staat dat landen
in 2030 de uitstoot van broeikas-

Johan van Laarhoven zit
in Thailand een straf uit van
twintig jaar. FOTO BD
coffeeshops had grootgemaakt.
Het OM verdenkt Van Laarho-
ven van witwassen, belastingont-
duiking en lidmaatschap van een
criminele organisatie. Hij zou in
Thailand een bedrag van 20 mil-
joen euro hebben geïnvesteerd.
Het Thaise OM ging vervolgens
zelf aan de slag en vervolgde Van
Laarhoven en zijn echtgenote
Mingkwan Kaenin.
Onverstandig
Het vragen om informatie aan de
Thai was een zeer onverstandige
stap, oordeelde de Nationale Om-
budsman in maart van dit jaar. Het
OM had kunnen weten dat Thai-
land zou besluiten Van Laarhoven
aan te houden en te vervolgen, al-
dus het rapport.
Na het presenteren van de on-
NIEUWS 11
gassen met 49 procent moeten
hebben verminderd ten opzichte
van 1990. Nederland en Frankrijk
zouden het liefst verder gaan en
uitkomen op 55 procent.
Rutte vorige week: ,,Als Duits-
land en Nederland samen kunnen
optrekken hebben we naast de
Fransen nog een andere bondge-
noot erbij om ervoor te zorgen dat
ook de rest van Europa ambitieus
blijft en dat is aantrekkelijk.’’
Want zonder de steun van de
Duitsers wordt het een lastig ver-
haal. ,,Als Nederland ambitieuzer
is dan de rest van Europa, dan ben
je de gekke Henkie.’’
Volgens Faaij heeft samenwer-
king alleen maar voordelen. Als ie-
dereen zelf het wiel gaat uitvin-
den, is dat alleen maar duurder,
betoogt hij. Zo kunnen we samen
met onze grote buurman infra-
structuur aanleggen, zoals wind-
molenparken en leidingen voor
CO2 en waterstof.
Bovendien vullen Duitsland en
Nederland elkaar goed aan. ,,Wij
zijn bijvoorbeeld goed in duur-
zame chemie. Bedrijven in Delfzijl
en in de Rotterdamse haven expe-
rimenteren met nieuwe technie-
ken. Zij zijn weer goed in het groe-
ner maken van de staalindustrie
en verdere ontwikkelingen van
elektrische voertuigen. Als we met
elkaar delen wat wel werkt en wat
niet, maken we veel meer vaart
met de energietransitie en houden
we de kosten in de hand.’’
derzoeksresultaten drong een
meerderheid van de Tweede Ka-
mer er bij Grapperhaus op aan
werk te maken van de zaak. In een
debat in april van dit jaar heeft
Grapperhaus aangegeven dat te
zullen doen. Kamerlid Michiel van
Nispen (SP) is blij met de reis van
de minister. ,,Nederland heeft op
moreel gebied iets goed te maken
bij meneer Van Laarhoven. Het is
niet te hopen dat zijn reis de kan-
sen van Van Laarhoven verpest,
maar het kan ook juist goed zijn
om dit soort zaken op het hoogste
niveau te bespreken.’’
Verbaasd
Toch zou niet iedereen binnen het
OM gelukkig zijn met de stap die
de minister nu zet, omdat de mi-
nister zich op die manier mengt in
een lopende strafzaak. Grapper-
haus zegt ‘verbaasd’ te zijn over de
onvrede. ,,Het kan altijd zijn dat er
kritiek is, maar ik heb deze reis
goed besproken met het OM. Ik
heb nog eens navraag gedaan,
maar die geluiden worden niet
herkend. En natuurlijk zal ik als
minister niet in enigerlei rechts-
gang treden.’’
Het doel van de reis is duidelijk.
,,Om toch nog eens kijken of het
mogelijk zou zijn om de detentie
van de heer Van Laarhoven moge-
lijk hier voort te zetten of zijn be-
rechting hier te laten uitvoeren.’’
Met de stappen die het OM daarin
tot nu toe heeft gezet is dat nog
niet mogelijk gebleken.
donderdag 22 augustus 2019 NIEUWS 13
GO

President Trump zegt staatsbezoek af, omdat Denen eiland willen houden

Echt niet te koop: Groenland

Donald Trump wil,
namens de VS, het
eiland Groenland
kopen. De wereld kon
het niet geloven, maar
het is niet de eerste
keer dat de Amerikanen
zo’n bod doen.
Bob van Huët
Rotterdam/Nuuk

In Kopenhagen wijdde premier Mette

Frederiksen van Denemarken gisteren
een persconferentie aan de volgens ve-
len kinderachtige reactie van Donald
Trump. Die schoffeerde de Deense ko-
ningin Margrethe II door een lang
voorbereid staatsbezoek in september
af te zeggen in wat leek op een driftbui
op Twitter. Frederiksen had Trump
namelijk laten weten dat ze zijn plan
om Groenland te kopen afwees en ook
dat ze geen zin had in ‘een absurde
discussie’. Trump gepikeerd, staatsbe-
zoek geannuleerd.
Op haar korte persconferentie leek
de Deense premier een schooljuf die
zich richtte tot de ouders van een ver-
wend kind. Ze was ‘teleurgesteld en
verrast’ door het gedrag van Trump,
maar ze herhaalde dat de uitnodiging
aan de Amerikanen voor ‘sterke stra-
tegische samenwerking in het poolge-
bied’ bleef staan.  tourage.
Gedoe dus, om een semiautonoom
ijseiland tussen de Noordelijke IJszee
en de Atlantische Oceaan. Meer dan
2 miljoen vierkante kilometer land,
waarvan (nog) 80 procent wordt be-
dekt door ijs. Als ervaren project-
ontwikkelaar op een ander, wat klei-
ner, eiland (Manhattan) had Donald
Trump wel ideeën voor dat smeltende
Groenland. Denemarken laat jaarlijks
700 miljoen dollar onbenut aan pro-
jecten, vertelde hij zelfs tegen verslag-
gevers.
Trumps interesse voor Groenland
zou zijn gewekt, volgens de The Wall
Street Journal (WSJ) die er als eerste
over berichtte, tijdens een geopoli-
tieke discussie in het Witte Huis. De
president, die bekendstaat om zijn af-
keer van dergelijke briefings, ging hier
toch even rechtop zitten. Het ging
over het strategische belang van de
ontdooiende ijsvlakte en de grond-
stoffen die eronder liggen, wist de
WSJ. Trump zag vast meer mogelijk-
heden, want hij bracht het onderwerp
opvallend vaak ter sprake in zijn en-
Koude Oorlog
Het is niet voor het eerst dat de Ver-
enigde Staten Groenland op het oog
hebben. Aan het begin van de Koude
Oorlog met Rusland, in 1946, had
䊱 De Deense premier Frederiksen
(links) is niet te spreken over het
gedrag van Trump. FOTO’S REUTERS, AP
Amerika al eens 100 miljoen dollar ge-
boden om het gebied – dat geografisch
bij Amerika hoort maar politiek bij
Europa – te kopen van Denemarken.
Zo’n tachtig jaar eerder, in 1867, was
dat ook al eens voorgesteld. Destijds
wilden de Amerikanen zowel Groen-
land als IJsland overnemen. Ooit was
er sprake van Alaska te ruilen tegen
Groenland. Maar Denemarken
weigerde steeds, net als nu.
Groenland is belangrijk voor (A (
de Amerikanen, die decennia
geleden een verregaand mili-
tair verdrag over Groenland
hebben getekend met Dene-
marken. De Amerikanen kun-
nen sinds 1951 doen en laten wat
ze willen op hun meest noorde-
lijke uitvalsbasis, Thule Air Base.
Die basis was van strategisch belang
tijdens de Koude Oorlog, omdat het de
eerste verdedigingslijn was voor een
eventuele Russische raketaanval.
Thule Air Base staat nog steeds vol ra-
darapparatuur en is onderdeel van het
‘early warning system’ voor inkomende
raketten. Ruim vijftig jaar geleden
䊱 Groenland heeft (1968) crashte een Amerikaanse B-52
veel grondstoffen en bommenwerper met kernwapens aan
ligt strategisch. boord nabij Thule, wat een grote mi-
FOTO REUTERS lieuramp tot gevolg had.
Dat Trump nu zo’n nummer van
het dunstbevolkte land ter wereld
maakt, heeft ook andere redenen. Mo-
gelijk ziet hij er kansen voor zijn ho-
tels (Groenland draait behalve op
subsidies uit Denemarken op
groeiende inkomsten uit toe-
risme), maar er is inmiddels
ook een nieuwe concurrent op
het toneel: China. Dat land
M KEN
MA heeft meermaals belangstel-
ling getoond voor het gebied.
Groenlandse bestuurders wa-
ren in China en Chinese bedrij-
ven proberen al een tijdje een vin-
ger in de Groenlandse pap te krij-
Groenland gen, of het nu gaat om de financiering
2,2 miljoen km2 van vliegvelden of om modernisering
57.000 inwoners van havens. Tot nu toe werden Chi-
nese investeringen geblokkeerd door
de Verenigde Staten. Maar waar China
wil investeren, daar valt wat te halen
aan grondstoffen, zo weten ook de
Amerikanen. 

Geldstroom leidt naar verdachten Reizigers dagen vast in

Een 66-jarige man uit Hillegom
en een 61-jarige man uit Hoek
van Holland worden ervan ver-
dacht zaken te regelen voor on-
derwereldfiguren.
Koen voskuil
Hillegom
Het onderzoek naar de zestigers be-
gon via een witwasonderzoek in de
regio Haarlemmermeer, waarbij de
speurders uitkwamen bij drugs- en
anabolenhandelaren. Eén van hen
reed via een schimmige leasecon-
structie in een nieuwe Volkswagen
Passat, die was voorzien van een in-
genieus ingebouwde ruimte om
drugs en anabolen in te vervoeren.
Door de geldstromen te volgen,
kwamen de Fiod en het Openbaar
Ministerie in Noord-Holland uit bij
het bedrijf van de twee hoofdver-
dachten. De zestigers bleken een
scala aan bv’s te hebben opgezet om
geldstromen te verdoezelen. Ook
regelden ze niet bestaande dienst-
verbanden om criminelen van
‘witte’ inkomsten te voorzien.
Via de criminele dienstverleners
kwam de Fiod uit op een tiental cri-
minelen. Zij worden verdacht van
de handel in heroïne, cocaïne, xtc,
softdrugs en wapens. Verschillende
vuurwapens en munitie zijn in be-
slag genomen. Ook stuitte de on-
derzoekers op loodsen met anabole
steroïden.
De Fiod richt zich steeds meer op
de aanpak van criminele dienstver-
leners. Volgens onderzoeken gaan
er bij witwassen en corruptie in
Nederland per jaar minstens 20 tot
30 miljard euro om. Vaak lopen de
financiële constructies van zogehe-
ten facilitators via het buitenland.
De Fiod werkt daarom samen met
zusterdiensten in Groot-Brittan-
nië, de Verenigde Staten, Canada en
Australië.
Het afgelopen jaar boekte de Fiod
meerdere successen in de aanpak
van criminele dienstverleners. Zo
legde een onderzoek leaseconstruc-
ties via Duitse bedrijven bloot. Een
onderzoek naar twee facilitators uit
Amsterdam leidde tot de vondst
van een drietal hennepplantages.
En via uit Luxemburg verkregen in-
formatie kreeg de inlichtingen-
dienst een vinger achter buiten-
landse constructies om grote som-
men geld wit te wassen.
Montenegro door storing
TivaT 189 Nederlanders zitten
sinds dinsdagochtend vast in
het Montenegrijnse Tivat. Hun
vlucht naar Eindhoven is ver-
traagd. Een technische storing
in het vliegtuig is de boosdoe-
ner. Hun vlucht vertrok dins-
dagochtend vanuit het Mace-
donische Ohrid.
Het toestel maakte een tus-
senlanding in Tivat en strandde
daar. De passagiers werden on-
dergebracht in een hotel op
ruim een uur rijden van Tivat.
Zij zijn ontevreden en klagen
over erbarmelijke omstandig-
heden. Volgens TUI was er
niets anders beschikbaar voor
een grote groep reizigers.
TUI liet gisteren een onder-
deel invliegen om de storing te
verhelpen. Maar het probleem
bleek nog steeds niet opgelost.
Passagiers kregen de keuze op
kosten van TUI zelf een andere
slaapplaats te zoeken of toch in
hetzelfde hotel te blijven.
Vandaag kunnen de reizigers
eindelijk naar huis, volgens
TUI. ,,Er wordt een ander
vliegtuig ingevlogen om de
passagiers naar Eindhoven te
vervoeren’’, zegt een woord-
voerder.
donderdag 22 augustus 2019
GO
DIEREN KNUFFELEN
Boerderij
van de vrijheid Je zal maar een kip zijn en
leven op de Freedom Farm in
Moshav Olesh in Israël. Dan
krijg je een prik tegen een of
andere ziekte. Maar voordat
het zover is, lig je in de armen
van een vrijwilligster die je
troost, nog voordat de injectie
wordt gegeven.
Wilko Voordouw
Rotterdam/Moshav Olesh
De naamloze kip is een van de
ongeveer 250 dieren die onder-
dak hebben gevonden bij het
project, dat opvang biedt aan
dieren die eigenlijk voor de
slacht bedoeld waren, en hun
lot hebben ontlopen. Of het gaat
om dieren die in hun eerdere le-
ven mishandeld zijn, zwaar ver-
waarloosd waren. De slacht-
bank hebben ze ontlopen, nu
verblijven ze de rest van hun le-
ven op de boerderij die 2 hectare
groot is, en is opgericht door
dierenrechtenactivisten Adit
Romano (52) en Meital Ben Ari
NIEUWS 15
(38). Op de Freedom Farm wor-
den de dieren in de watten ge-
legd, een kreupel schaap heeft
een prachtig looprekje, het ver-
lamde geitje kan ook met een
karretje rond het achterlijf uit
de voeten. Een ezel die beide
voorbenen mist, heeft een
spalkbeen, en kan daardoor toch
overeind blijven. En zelfs het
varken, dat in Israël de status
heeft van een dier dat eigenlijk
niet kan, mag in Moshav Olesh
van een modderbad genieten:
een heuse vip-behandeling.
Romano en Ben Ari weten dat
ze met hun boerderij een drup-
pel op de gloeiende plaat zijn.
Dat ze met hun spreekwoorde-
lijke Ark van Noach niets kun-
nen doen voor alle verwaar-
loosde dieren of ander vee dat
wel wordt geslacht, maar ze ho-
pen dat de bezoekers en begun-
stigers (de boerderij kost onge-
veer 1 miljoen dollar per jaar)
zich in ieder geval bewust wor-
den van het lot van de meeste
dieren. FOTO’S ABIR SULTAN/EPA
16 ECONOMIE
Kort
VERTROUWEN
Consument is minder
optimistisch over economie
De stemming van consumenten over de eco-
nomie is in augustus duidelijk verslechterd,
aldus het CBS. De graadmeter voor het con-
sumentenvertrouwen daalde van 2 in juli
naar 0 deze maand. Met name over de finan-
ciële situatie voor het komend jaar zijn ze wat
minder positief dan in juli. Ook zijn consu-
menten negatiever over de werkloosheid.
Gek genoeg vinden mensen de tijd voor een
grote aankoop juist weer wat gunstiger mo-
menteel. Het CBS kwam ook met gegevens
over de consumptie in juni naar buiten. In
die maand bleken consumenten 1,7 procent
meer te hebben besteed dan een jaar eerder.
BEWIJS AANKLAGERS
‘Philips wist al lang van
omkoping Brazilië’
Philips wist al jaren van dubieuze verkopen
aan de Braziliaanse regering, voordat vorig
jaar een omkopingsschandaal bij zijn Brazili-
aanse tak aan het licht kwam. Dat schrijft
persbureau Reuters dat interne e-mails inzag
die Braziliaanse aanklagers als bewijs indien-
den. Een bij Philips-dochter Dixtal werk-
zame klokkenluider merkte in 2010 onregel-
matigheden op bij diverse overheidsopdrach-
ten voor producten van Philips en Dixtal. Hij
vermoedde dat een tussenpersoon steekpen-
ningen betaalde om overheidscontracten in
de wacht te slepen. De klokkenluider, die la-
ter werd ontslagen, mailde onder anderen
met Steve Rusckowski, destijds baas van Phi-
lips Healthcare. Ondanks de waarschuwin-
gen zette Philips de deals gewoon door. Mid-
den vorig jaar deed de Braziliaanse justitie
een inval bij Philips.
MEERKOSTEN
Heijmans houdt vertrouwen
in project Zuidasdok
Heijmans houdt ver-
trouwen in het pro-
blematische infrapro-
ject Zuidasdok. Dat zei
topman Ton Hillen
(foto) woensdag ter
gelegenheid van de
halfjaarcijfers van de
bouwer. Heijmans, dat
een belang van 15 pro-
cent heeft in het pro-
ject, wil echter niet
voor de snel stijgende
meerkosten opdraaien. Op de Zuidas ver-
dwijnt een deel van ringweg A10 onder de
grond en wordt station Amsterdam Zuid uit-
gebreid. Nadat Minister Cora van Nieuwen-
huizen (Infrastructuur) recent had gemeld
dat het project tientallen miljoenen euro’s
duurder uitvalt, is het werk stilgelegd. Mo-
menteel kijken het rijk, de Provincie Noord-
Holland en de gemeente Amsterdam hoe de
uitvoering van het project soberder kan.
IRENE VAN DEN BERG is met vakantie
donderdag 22 augustus 2019
GO
DE BUITENLANDSE middEnSTAnd
De meeste Nederlanders waaieren deze dagen
Shell uit naar het buitenland. Op zoek naar zon, zee,
cultuur, ontspanning en avontuur. Lokale winkels laten
+1,1%
we vaak links liggen. Een gemiste kans.
Energiegigant
profiteert van
de hogere
olieprijzen.
Adyen De Griekse
+1,1%
buurtsuper
Beleggers
verwachten van-
daag goede half-
jaarcijfers van de
betaalverwerker.
Heijmans
-4,8% van Thodoris
Stampoulos
De bouwer
boekte welis-
waar meer winst,
maar zag zijn
omzet dalen.
Sif
Een winkel openen in een wijk van Athene waar de
-2,8%
afgelopen jaren juist de ene na de andere zaak wegens de crisis
zijn deuren sloot: je moet het maar durven. Thodoris
Windmolenpark
waar de funde- Stampoulos (37) waagde de gok afgelopen mei. Hij begon een
ringsspecialist
aan meewerkt, bijzondere kruidenierszaak in de Atheense volkswijk Kypseli,
loopt vertraging
op. net buiten het centrum. 
e middenstand weet ik waar ik moet zijn voor
D
BULGARIJE
werd er tijdens goede producten.’’ 
de economi- Stampoulos schept linzen, kik-
sche crisis hard kererwten, witte bonen en rijst uit
getroffen. Maar Athene zakken. Dan gaat hij in sneltrein-
GRIEKEN-
G N-
Stampoulos vaart langs zijn schappen. ,,Kijk,
L D
LAND
mag niet kla- TUR
RKIJE deze eieren komen elke dag vers
gen. ,,Ik kan ervan leven. Ik kan van een boerderij net buiten
niet zeggen dat ik binnenloop, Athene. En dit is mijn paximadi,
maar dat hoeft ook niet. Dit is goed die loopt heel goed.’’ Paximadi is
zo.’’ het voorverpakte geroosterde
Reguliere, kleine levensmidde- brood naar Kretenzisch recept dat
lenzaken hebben het lastig in razend populair is in heel Grieken-
Griekenland. Bij de pantopoleio land. Stampoulos houdt verschil-
(wat zoiets betekent als ‘allesver- lende soorten omhoog: een met
koop’) kun je terecht voor levens- oregano erin, een ander met olijf-
middelen, maar ook voor wasmid- olie en de derde met een tomaten-
del, toiletartikelen en soms brood smaak. 
of verswaren. Maar ze kunnen, net
als in andere landen, moeilijk op- Onderzeeër
boksen tegen de supermarkten Maar het leukste product in zijn
met hun enorme oppervlaktes en schappen is het traditionele
inkoopkracht. En dus verdwijnt de Griekse dessert ypovrichio, ofwel
pantopoleio langzaam uit het ‘onderzeeër’. Een soort witte pasta
straatbeeld in Athene. in een potje. Je neemt er een lepel
Stampoulos pakt het daarom an- van, en die dompel je in een glas
ders aan in zijn kleine winkel. Hij koud water. Het goedje wordt
verkoopt uitsluitend Griekse le- daardoor zachter en dus eetbaar.
vensmiddelen. ,,De kwaliteit is De variant die Stampoulos ver-
top, en de prijs is lager dan in de koopt, heeft de smaak van mastiek,
supermarkt. Dat kan doordat ik di- de hars van een boom die op het
rect contact heb met de producen- eiland Chios wordt gekweekt. ,,En
ten’’, legt hij uit. ,,Velen van hen vanaf volgende week heb ik ket-
ken ik uit mijn verleden als chef- chup met suiker uit de cactus-
kok. Ik heb jarenlang gewerkt in plant.’’
restaurants op de eilanden, zoals Thijs Kettenis Buiten op de stoep, met de rug
Athene
Kreta en Mykonos. Uit die tijd tegen de pui van zijn winkel, zit-
donderdag 22 augustus 2019
GO
ten Liza en Efi een sigaretje te ro-
ken. Tot enkele jaren terug hadden
de vrouwen een schoenwinkel.
Maar ze konden het hoofd niet
meer boven water houden toen de
belastingen omhoog gingen, de lo-
nen omlaag en de Grieken de hand
op de knip hielden. En zo ver-
dween er veel middenstand uit
Kypseli.
De Griekse economie krabbelt
voorzichtig op uit het dal, maar tot
veel nieuwe bedrijvigheid leidt dat
vooralsnog niet. Toch is Stampou-
los ervan overtuigd dat hij het gaat
redden, ondanks het feit dat er
drie supermarkten in de buurt
zijn. ,,Steeds meer Grieken willen
producten van betere kwaliteit
dan wat ze in de grote winkels
kunnen krijgen. In andere landen
begon die trend al eerder, en nu
zie je dat die ook hierheen komt.’’
Is zijn waar ook biologisch verant-
woord? ,,Nee, dat moet ik eerlijk
zeggen. Biologische producten lig-
gen in Griekenland nog heel moei-
lijk. Boeren gaan hier bijvoorbeeld
niet zo makkelijk van de bestrij-
Om de een of
andere reden
hebben Grieken
altijd het idee dat
ze toeristen
moeten afzetten
—Thodoris Stampoulos
dingsmiddelen af. De kwaliteit is
vooral beter doordat de producent
kleinschalig te werk gaat en pre-
cies weet wat hij maakt of ver-
bouwt.’’
Prijzen
Trend of niet, de paar soortgelijke
zaakjes die Athene heeft, liggen
vooral in het toeristische hart van
de stad. ,,En daar liggen de prijzen
dan ook meteen 40 procent hoger
dan bij mij. Om de een of andere
reden hebben Grieken altijd het
idee dat ze toeristen moeten afzet-
ten’’, zegt Stampoulos hard la-
chend.
Dan onderbreekt hij zijn verhaal
en staat hij op van achter de kassa.
Er is zojuist een vrouw binnenge-
ECONOMIE 17
䡲 Thodoris Stampoulos in zijn
prima draaiende buurtsuper,
waar hij de klanten graag tekst
en uitleg geeft over zijn assorti-
ment. FOTO’S THIJS KETTENIS
komen die nu nieuwsgierig naar
de schappen tuurt. Stampoulos
doet geroutineerd zijn ronde langs
alle producten. De vrouw wil
vooral meer weten over de pasta-
sauzen, maar verlaat dan de win-
kel zonder iets te kopen. ,,Zo gaat
het vaak. Dat geeft niet, ze willen
even de kat uit de boom kijken.
Maar veel komen er later terug. Of
ze vertellen over de winkel aan be-
kenden. Van die mond-tot-mond-
reclame moet ik het hebben. Zo
bouw je langzaam iets op.’’
Tevreden
Stou Doumi heeft Stampoulos zijn
winkel genoemd - oftewel ‘Bij
Doumis’, een verwijzing naar de
naam bij de deurbel van een ap-
partement in de wijk, waar hij al
zijn hele leven woont. De opper-
vlakte van zijn zaak is nu slechts 25
vierkante meter. Ideeën om uit te
breiden nu de eerste maanden
goed lopen, heeft hij voorlopig
niet. Daarvoor zou sowieso finan-
ciering nodig zijn, en het krijgen
van een lening is nog steeds erg
lastig in Griekenland. ,,Ik ben
voorlopig tevreden met wat ik heb.
Ik hoef geen tonnen op mijn bank-
rekening. Als ik kan rondkomen
en per jaar twee keer een weekje
met vakantie kan, is dat vol-
doende.’’
Om de vraag of dat betekent dat
hij niet veel ambitie heeft met zijn
zaak, moet Stampoulos lachen.
,,Natuurlijk wel. Ik wil dat de
Griek straks alleen nog maar naar
de supermarkt gaat om wc-papier
en toiletartikelen te kopen. Net zo-
als ik nu al doe.’’
18
WERK
Je brein op het werk
Waarom we zo bang
zijn voor neerstorten
Neuropsycholoog Chantal
van der Leest bekijkt onze
gedragingen op de werkvloer:
wie of wat bepaalt onze
dagelijkse beslissingen?
lleen als het echt
A niet anders kan, ga
ik met het vliegtuig.
Omdat ik vind dat
er dicht bij huis ge-
noeg te bewonderen is. Maar
ook omdat ik vliegen eng vind.
Vliegangst is echter totaal
irrationeel, weet ik. Uit de cij-
fers van de Bosatlas van de
Veiligheid uit 2017 blijkt dat
vliegen een van de meest vei-
lige manieren van reizen is. De
kans dat je vliegtuig neerstort
is 1 op 1,4 miljoen. Even ter
vergelijking: de kans dat je
doodgaat in een auto is 1 op
88.100 en de kans dat je over-
lijdt door een val is 1 op 4900.
(Wat dat betreft ben ik conse-
quent. Ik heb óók een hekel
aan autorijden en heb hoogte-
vrees op een keukentrapje.)
Maar waarom ben ik en vele
anderen met mij dan bang om
te vliegen? Echt rationeel is
het niet. Het heeft te maken
met een denkfout die de be-
schikbaarheidsheuristiek heet.
We vinden dingen aanneme-
lijker wanneer we ze goed
kunnen voorstellen. En juist
de heftigste herinneringen
blijven het best hangen in ons
brein.
Wanneer ik in een vliegtuig
WAT DOET EEN....
UX/UI Designer
ANNEMIEK SCHEELE (29) UX/UI Designer
bij applicatieontwikkelaar Moxio.
Wat vind je het leukst aan je werk?
,,Iets moois maken van complexe data waar-
van je zelf eerst dacht: Wat is dit, hoe ga ik dit
begrijpelijk maken? Uiteindelijk weet je er dan
toch iets van te maken wat mensen begrijpen.”
Lijkt dit je wat?
Kijk voor vaca- Hoe is de sfeer in het team?
tures op de ,,Gemoedelijk. We werken niet vaak met hele
site van deze strakke deadlines, dus je bent niet altijd aan
krant bij /werkt het stressen en hollen.”
ga zitten, denk ik onwillekeu-
rig aan al die Hollywoodfilms
waar de eettrolleys door de ca-
bine vliegen, mondkapjes om-
laag vallen en vliegtuigen ver-
vaarlijk naar voren hellen. In
2018 overleden er 678 Neder-
landers in het verkeer, maar
daar heb ik niet zo veel beeld
bij. Er zijn geen films over.
We vrezen dus de verkeerde
dingen. Zo liggen we te pieke-
ren en zijn bang om ontslagen
te worden, wanneer er veel
nieuws is over massa-ontslag.
In het afgelopen jaar waren er
volgens de Inspectie SZW
4368 arbeidsongevallen en
kwamen er 71 mensen op het
werk om. Door vallen van
grote hoogte, bewegende de-
len van machines en aanrij-
dingen. Toch is het voor men-
sen lastig om voor te stellen
dat ze op een dag niet thuis
zouden komen van hun werk.
En lijken veiligheidsmaatrege-
len vaak wat overdreven.
In een ideale wereld zou de
krant volstaan met verhalen
over de échte risico’s in het le-
ven, zoals te veel fijnstof ina-
demen of van een steiger val-
len. Tot die tijd zullen we ons
best moeten doen om wat be-
treft risico’s meer te vertrou-
wen op cijfers dan ons gevoel.
donderdag 22 augustus 2019
GO
Tips voor die nare terugkeer op de
Je eerste dag
De gevreesde en onvermijdelijke dag komt er weer aan:
De maandag na de vakantie. Hoe houd je dat relaxte
gevoel vast? Wat doe je met de uitpuilende mailbox?
En hoe vermijd je het ‘post holiday syndrome’?
ALEX VAN DER HULST
Je hoeft niet tie te boeken, want dan ben je echt
van vakantie naar vakantie aan het
ls het lijkt alsof heel Ne- al je passie leven zonder iets aan je normale da-
A derland op vakantie is be-
gin augustus dan kan dat
kloppen. In het midden
van het hoogseizoen, rond
week vijf van de zomervakantie, zijn
de meeste Nederlanders op vakantie:
ongeveer 4 miljoen Nederlanders
in je werk te
vinden, daar
kun je ook
hobby’s voor
gen te doen.
Goede voornemens
Grote kans dat je tijdens de vakantie
tot nieuwe inzichten bent gekomen.
Je wil de dingen anders gaan doen.
En misschien wil je juist stoppen
zijn dan weg. In totaal zijn ongeveer gebruiken met bepaalde dingen. Schrijf deze
12 miljoen Nederlanders ergens in de voornemens op. ,,En maak er een
zomer op vakantie. Op 2 september
eindigt het hoogseizoen en keert de
drukte op de weg terug.
Somber gevoel
Dat sombere gevoel na je vakantie,
daar zijn de termen post-holiday
—LOOPBAAN-
COACH ESTER
DE BRUINE
project van op je werk”, zegt produc-
tiviteitsdeskundige Arjan Broere, die
als Getting Things Done-trainer
werkt voor het bedrijf Meereffect.
,,Als het een project is, kun je er
mensen bij betrekken en er al snel
een klein begin mee maken. Laat je
syndrome, post-vacation blues en het eerst een week liggen, dan kom
post-travel depression voor bedacht. je terug in je oude gewoon-
Het is een bekend fenomeen, zeker tes en ver-
na lange en verre reizen. Je voelde je
zo goed en ontspannen, had mooie
voornemens en eenmaal thuis blijkt
alles hetzelfde te zijn. Als je echt
buikpijn krijgt van het idee dat je
weer moet beginnen en aftelt naar de
volgende vakantie is er iets structu-
reel mis. ,,Geef je dagen of weken
cijfers”, adviseert loopbaancoach
Ester de Bruine. ,,Probeer te
snappen waarom je onvol-
doendes geeft. In de vakantie
wordt soms bedacht het roer
helemaal om te gooien.
Maar het is niet gezegd dat
je gelukkig wordt van ont-
slag nemen en een bed &
breakfast beginnen. De
kunst is om voorzichtiger
bij te sturen. Probeer te
bedenken wat je wel leuk
vindt en wat niet.”
Gun jezelf in ieder ge-
val een paar dagen om te
wennen aan je thuisomge-
ving. Coaches geven ook de
tip om snel je spullen op te
ruimen, een nieuwe plant te
kopen, wat overbodige
spullen weg te gooien
en vooral NIET alvast
een nieuwe vakan-
donderdag 22 augustus 2019
GO
werkvloer
na de vakantie
dwijnt het naar de achtergrond. Het
moet prioriteit krijgen als je op-
nieuw begint op je werk.”
Hopelijk heb je al in je vakantie
bedacht wat de grootste stressfacto-
ren van je werk zijn en kun je die zo
snel mogelijk aankaarten bij je lei-
dinggevende. Wacht niet tot het
eerstvolgende functioneringsge-
sprek, want dat ligt traditioneel wat
later in het jaar. Arjan Broere advi-
seert leidinggevenden om medewer-
kers de kans te geven hun inzichten
met elkaar te delen. ,,Iedereen doet
ideeën op in de vakantie. Geef men-
sen de ruimte die inzichten te be-
spreken. Daar wordt iedereen beter
van dan op dezelfde voet door te
gaan.”
En ook de goede gewoontes van je
vakantie wil je graag vasthouden.
Meer bewegen en gezonder eten bij-
voorbeeld. Betrek daar ook collega’s
bij, adviseert Arjan Broere. ,,Door
weer achter je bureau te lunchen
krijg je een klein beetje bevrediging
dat je wat extra werk kunt doen. Dat
moet je vermijden. Maak de afspraak
met een collega om samen te wande-
len tijdens de lunch. Zo vermijd je de
De kunst is om je werk
voorzichtig bij te
sturen. Probeer te
bedenken wat je wel
en niet leuk vindt
—EstEr dE bruinE
triggers om in je oude patroon terug
te vallen.”
Uitpuilende mailbox
De grootste vrees van veel kennis-
werkers is een uitpuilende mailbox
op maandagochtend. De rigoureuze
oplossing is alles wissen en afwach-
ten wat belangrijk genoeg was om
een reminder te krijgen. ,,Als je voor
je vakantie niks hebt afgesproken of
ingesteld, zal 80 procent van je mail
misschien wel naar de prullenbak
kunnen”, zegt Arjan Broere. ,,Maar
heel vriendelijk is het niet om al je
mail te wissen. Dat zul jij ook niet
fijn vinden als je collega’s dat doen.
Het is vooral iets wat je voor je va-
kantie goed moet regelen. Afspreken
in het team wie aanspreekpunt
is, wat je doet
met interne mails, zorgen dat ieder-
een in het bedrijf duidelijke onder-
werpregels schrijft en de juiste fil-
ters in je mailprogramma instellen
zodat nieuwsbrieven en dergelijke
gelijk naar de goede map gaan. Als je
dat goed doet, wordt de kwaliteit
van de mails die je wel krijgt groter.”
Volg je deze maatregelen dan kun
je in hoog tempo je mailbox door-
ploegen. Zeker als je begint met de
meest recente mails, want die pro-
blemen van je eerste vakantiedag
zijn hoogstwaarschijnlijk allang op-
gelost. En zie je een rijtje mails van
dezelfde persoon, dan kun je beter
één keer met diegene bellen, dan al-
les te bekijken, adviseert Broere.
Ander werk
,,Het is goed dat mensen hun werk
gaan evalueren in de vakantie, dat
doen we veel te weinig”, zegt loop-
baancoach Ester de Bruine. ,,Als je
echt weg wilt dan moet je niet één
keer solliciteren en na een afwijzing
mopperend blijven zitten. Voorzich-
tiger je werk bijsturen kan ook. An-
dere projecten, een andere vestiging
of iets leuks zoeken buiten je werk.
Je hoeft niet al je passie in je werk te
vinden, daar kun je ook hobby’s of
vrijwilligerswerk voor gebruiken.
Pas op dat je niet vanwege een paar
negatieve aspecten in je werk alles
overboord gooit. Zoek uit wat je
leuk vindt en probeer dat in
je voordeel aan te pas-
sen.”
19
Hoeveel verdien je?
‘Ik hoef al 4 jaar
geen belasting
af te dragen’
Vandaag: Zzp’er rowan
THIJMEN GELUK
(34) werkt als intuïtief
ILLUSTRATIE
consultant voor een spiri-
tuele advieslijn, doet
scriptiebegeleiding en
geeft bijles Engels. Daar-
naast zorgt ze voor haar
chronisch zieke partner.
Wat verdien je? 
,,In een goede maand verdien ik rond de 1500-
1600 euro. Maar vaak is het 500-600 euro per
maand. Als ik op een dag drie betaalde uren heb,
is het een goeie dag. Ik zit onder het minimum-
loon met mijn verdiensten. En omdat ik zo laag
zit, val ik binnen een regeling dat ik geen belas-
ting hoef af te dragen. Al vier jaar niet.”
blij mee? 
,,Ik ben blij met mijn leven. Dat is iets anders. Ik
ben ontzettend flexibel, bijna altijd thuis. Ik hoef
geen huishoudhulp, kan vrijwilligerswerk doen
en ik hoef niemand in te huren om voor mijn
chronisch zieke partner te zorgen. Maar ik zou
graag wat meer verdienen. Ik pak alles aan wat ik
kan, maar als het een krappe maand is dan moet
het mes in de boodschappen. En dan eet je slech-
ter en voel je je ook minder.”
Waarom ben je zzp’er? 
,,Ik had niet veel opties. Ik heb een achtergrond
in de wetenschap met een PhD in biologie. Maar
dat heeft ervoor gezorgd dat ik te hoog ben opge-
leid en ik heb te weinig werkervaring buiten de
universiteit. Ik heb hard gesolliciteerd, maar het
is niet gelukt. Via de spirituele advieslijn help ik
mensen met beslissingen in het bedrijfsleven.
Per minuut verdien ik hier 30 tot 33 cent mee.
Standaard draai ik zo’n 1000 minuten per maand,
gemiddeld verdien ik er 300-400 euro mee. Voor
de bijlessen krijg ik 20 euro per uur.”
Wat als je zelf ziek wordt?
,,Ik heb genoeg om een jaar van rond te komen
als ik matige inkomsten heb. En ik mag gebruik-
maken van huursubsidie en zorgsubsidie. Het
moeten rondkomen van een laag inkomen is
soms een struggle, maar het levert ook veel posi-
tiefs op. Is het mooi weer, dan kan ik naar het
strand toe en dat kost me niks. Ik denk dat als ik
moest kiezen tussen een vaste baan van negen
tot vijf of wat ik nu doe, dat ik de vaste baan mooi
zou laten voor wat die is. De vrijheid om te fo-
cussen op het werk dat ik echt wil doen is me
veel meer waard dan geld.”
babEttE rijkhoff
Verdient Rowan genoeg?
Leeftijd: 34 jaar
Opleidingsniveau: WO
Werkervaring: 5 jaar
Regio: Groningen
Volgens het Salariskompas is het gemiddelde
salaris voor haar functie 2920 euro voor 40 uur.
,,Grappig. Ik ben blij als ik dat in drie maanden
haal.”
hoe zit het met jouw salaris?
intermediair.nl/salariskompas
Meedoen met deze rubriek?
Stuur een mailtje!
werk@persgroep.nl
20 SPORT
Kort
PAARDENSPORT
Teleurstellende start op EK
De Nederlandse springruiters zijn teleur-
stellend begonnen aan de EK in Rotterdam.
Na het eerste onderdeel staat de thuisploeg
op de negende plaats, met een score van
238,58. Duitsland leidt na de eerste dag met
een totaal van 219,21, gevolgd door Frankrijk
(221,54) en Zweden (224,37). ,,Het liep van-
daag eigenlijk een beetje zoals het al het
hele seizoen loopt. We moeten nu gaan in-
halen’’, aldus bondscoach Rob Ehrens (foto).
,,Ik hoop dat dat ene foutje dat ons steeds
achtervolgt een keer wegblijft.’’
TENNIS
Hogenkamp is er bijna
Richèl Hogenkamp heeft zich weten te
plaatsen voor de finales van het kwalificatie-
toernooi voor de US Open. De Nederlandse
versloeg de Russin Valeria Savinytsj in twee
sets: 6-4 6-3. Bibiane Schoofs ging met 6-7
6-2 6-3 onderuit tegen Kriatina Kucova uit
Slowakije. Ook Quirine Lemoine redde het
niet. Ze verloor met 6-7 6-4 6-2 van de
Spaanse Paula Badosa Gibert.
VOETBAL
Zeperd voor Vilhena
Tonny Vilhena (foto) is met Krasnodar te-
gen een zeperd opgelopen. In de play-offs
voor de Champions League verloor de Rus-
sische ploeg met liefst 4-0 bij Olympiakos
Piraeus. Ook Dinamo Zagreb goede zaken
op weg naar de poulefase. De Kroaten won-
nen thuis met 2-0 van Rosenborg. Bij Young
Boys-Rode Ster Belgrado zijn de kaarten
nog niet geschud: 2-2.
BADMINTON
Maas uitgeschakeld op WK
Jelle Maas uit Dongen is met zijn dubbel-
partner Robin Tabeling uitgeschakeld op
het WK badminton in Bazel. In de tweede
ronde ging het duo onderuit tegen de Indo-
nesiërs Mohammad Ahsan en Hendra Setia-
wan: 21-13 en 21-12. In de eerste ronde had-
den de Nederlanders afgerekend met de Ie-
ren Sam Magee en Paul Reynolds.
Quote van de dag
‘Hij is er. Welkom broer!’
—Kevin-Prince
Boateng verwelkomt
Franck Ribéry
bij de club
Fiorentina.
De Fransman
(36) tekende
voor twee
jaar in Italië.
Zeilers
VOETBAL play-offS Europa lEaguE
2
Finn-zeiler
Nicholas
Heiner en Marit
Bouwmeester
(Laser) gaan
Bouwen aan
Feyenoord is defensief kwetsbaar,
beiden met een
tweede plaats
de medalrace
maar moet tegen Hapoel Beer Sheva
van het olym- tegentreffers zien te voorkomen. Edgar
pisch testevent
in Japan in. Ié zal er moeten staan. De club hoopt
Surfer Dorian
Van Rijssel- ook op de komst van Marcos Senesi.
berghe sloot in
Japan af op de
tiende plaats. Mikos Gouka
Rotterdam
Een overwinning. En achterin niks
weggeven. Jaap Stam was duidelijk
over de plannen vanavond (aan-
vang 19.30 uur) tegen Hapoel Beer
Sheva. Op weg naar de groepsfase
in de Europa League moet Feyen-
oord in eigen huis achterin de nul
Kämna houden. Iets dat de trainer sinds
zijn start als eindverantwoordelijke
22
bij Feyenoord slechts tweemaal
lukte in twaalf duels. Alleen ama-
teurclub SDC Putten en Dinamo
Tbilisi scoorden dit seizoen niet te-
Wielertalent gen de Rotterdammers.
Lennard ,,We zijn tot op heden kwetsbaar
Kämna verruilt in de omschakeling gebleken’’, gaf
Team Sunweb Stam gisteren in de Kuip toe. Het
voor Bora- was de reden dat de trainer snel af-
hansgrohe. stapte van zijn oorspronkelijke plan
De Duitser om met de Ier Liam Kelly vlak voor
(22) heeft bij de defensie te werken aan een zorg-
de ploeg van vuldige opbouw. Stam consta-
Peter Sagan teerde dat de eerste maanden in het
een contract teken zouden staan van overleven.
getekend voor
twee jaar. Plannen
En dus posteerde hij Renato Tapia
en Leroy Fer voor de defensie. Twee
Fed Cup fysiek sterke spelers die aanvanke-
lijk helemaal niet in de plannen
voorkwamen in Rotterdam. Tapia
7/2
Het Fed Cup-
kon vertrekken, technisch directeur
Sjaak Troost verwoordde het zelfs
nog steviger. En Fer moest bijna
smeken om een verbintenis bij de
club waar hij ooit opgroeide, omdat
team neemt hij volgens de Feyenoord-leiding
het op 7 en 8 verre van fit zou zijn.
februari 2020 Stam zal ze nodig hebben van-
thuis op tegen avond tegen de Israëliërs, de laatste
Wit-Rusland. horde op weg naar het gedroomde
De KNLTB mag ticket voor de groepsfase van de Eu-
de ondergrond ropa League. Zeker ook omdat de
kiezen waarop
de tweekamp
zal worden
getennist.
Ongekend wrang toeval: juist nu
treft AZ ‘demoon’ Bolat weer
AZ komt vanavond een demoon
tegen uit het verleden. Bij Royal
Antwerp staat Sinan Bolat op
doel, de doelman die de club
ooit op het dieptepunt van het
bestaan nog verder de vernie-
ling in kopte.
Nik Kok
Alkmaar
Toen Martin Haar (67) vernam dat
AZ in de volgende voorronde van
de Europa League tegen Royal Ant-
werp moest spelen ging bij hem
niet direct een belletje rinkelen.
Maar toen hij vernam dat Sinan Bo-
lat bij de Belgische club op doel
donderdag 22 augustus 2019
GO
achterste linie nog te vaak haperde.
Rick Karsdorp en Ridgeciano Haps
zijn prima backs als ze fysiek in
orde zijn. Maar het centrale duo
Eric Botteghin en Jan-Arie van der
Heijden vertoonde teveel kwets-
bare momenten dit seizoen.
Van der Heijden lijkt spoedig vol-
ledig van het Rotterdamse toneel te
verdwijnen, zijn wissel afgelopen
zondag tegen FC Utrecht lijkt de
genadeklap. ,,Iedereen kent de ver-
trekwens van Jan-Arie’’, zei Stam
gisteren.
,,De club werkt daar ook aan mee.
Maar hij is nog lid van de selectie en
laten we ook niet vergeten dat hij
veel prijzen met deze club heeft ge-
wonnen.’’
Recordtempo
Edgar Ié is hem in recordtempo
voorbij in de pikorde. De 25-jarige
verdediger speelde de laatste jaren
ook weinig, maar lijkt fit. ,,Edgar
heeft in de voorbereiding bij Lille
veel meegedaan. Hij heeft aspecten
in zijn spel die wij nodig hebben.
Onder meer snelheid,’’ zegt Stam.
Snelheid om nog iets te kunnen
repareren als er één of twee linies
voor de defensie weer eens iets mis
is gegaan. Toch staart Feyenoord
zich niet blind op huurling Ié. Ster-
ker nog, binnen de Kuip geloven ze
steeds meer in de komst van Marcos
Senesi, de 22-jarige centrumverde-
diger van San Lorenzo.
Senesi wordt in Argentinië in één
adem genoemd met Lisandro Mar-
Jaap Stam werkte gisteren
tinez, die bij Ajax moeiteloos is aan- met Feyenoord de laatste
gesloten. Beide spelers komen uit training in aanloop naar het duel
voor Jong Argentinië. Feyenoord en met Hapoel Beer Sheva af. De
San Lorenzo naderen elkaar wat be- vraag is hoe zijn ploeg de boel
treft de vraagprijs, die rond de ze- achterin dicht moet houden.
ven miljoen euro zou liggen.
foto anp
stond dacht hij: ‘Krijg de klere, dat En toen kwam die laatste mi-
is die keeper.’ nuut. ,,Ik weet nog dat ik Graziano
Tot haast in elk detail weet Haar Pellè inbracht”, zegt Haar. ,,Want ik
nog wat gebeurde op en rond die had een balvaste spits nodig voorin.
woensdag 9 december 2009 in sta- Hector Moreno maakt op de mid-
dion Sclessin van Standard Luik. AZ denlijn een overtreding die hij niet
verkeerde op dat moment tussen had moeten maken. Goed ja en toen
hoop en vrees. De DSB-bank was dus vrije trap, keeper mee en hij
omgevallen en niemand bij de club kopt hem zo in de kruising die Bo-
wist hoe het precies verder zou lat. Ik weet nog dat ik dacht: ‘ook
gaan. De club was in handen van niet de grootste keeper van Europa
een curator en knokte voor het hè. Ja dan zakt de grond wel onder
voorbestaan. De club kon de in- je voeten weg. Ik voelde de druk die
komsten van een winstpartij in de dag. Er stond heel veel spanning op
Champions League goed kon ge- de wedstrijd. En dan dat.”
bruiken. Die dan ook weer voor Het is aan AZ om vanavond af te
overwintering in de Europa League rekenen met een demoon uit het
en het nodige geld zou zorgen. verleden.
donderdag 22 augustus 2019
GO
muur in Kuip
De Rotterdammers incasseerden
deze maand negen miljoen voor Je-
remiah St. Juste, die naar Mainz ver-
kaste. ,,Maar we kunnen maar een
deel herinvesteren’’, zegt Stam. ,,De
markt is nog twee weken open, ik
hoop dat er nog iets bij zal komen.’’
De Ajax-puzzel vraagt om een nieuwe vondst
Met een gevaarlijke 0-0
vertrok Ajax uit Cyprus. Het
spel is nog uiterst stroef, de
puzzel is lang niet opgelost.
Nik Kok
Nicosia
Het zal nog wel even duren voor-
dat Ajax-trainer Erik ten Hag zijn
puzzel voor het nieuwe seizoen
heeft opgelost. Logisch ook, het
bejubelde team van vorig seizoen
werd ook niet van de één op an-
dere dag een soepel lopend elftal.
Zo kende het Ajax van Peter
Bosz een kantelpunt in een beker-
wedstrijd tegen Willem II toen hij
Lasse Schöne als verdedigende
Dat de Rotterdammers zelf in elf
van de twaalf duels scoorden, alleen
Olympiakos Piraeus was defensief
te sterk, wil Stam niet onbesproken
laten. Hij wil het broze zelfvertrou-
wen in de Kuip opvijzelen. ,,Sam
Larsson is bijvoorbeeld zelf zelden
middenvelder opstelde. Ten Hag
zelf kwam met een fraaie vondst
tegen Bayern München door Du-
san Tadic in de spits te posteren.
Het Ajax van nu is naarstig op zoek
naar zo’n moment. Tot die tijd is
het overleven. De groepsfase van
de Champions League moet en zal
worden gehaald. Gelukkig voor de
fans heeft Ajax daar een aantal
specialisten voor in huis.
Nicolás Tagliafico is er zo eentje.
Een Argentijn die geen tackle
schuwt. ,,Als je ziet dat het niet
lukt op de manier waarop we het
willen dan hebben we het nodig
om te vechten. Een beetje agressie
is goed. Dan heb je soms harde du-
els nodig. Misschien zijn dat wel
Argentijnse duels, maar Nederlan-
tevreden over zijn spel’’, zegt Stam,
die hem tegen FC Utrecht al halver-
wege wisselde.
,,Met die houding moet hij ook
oppassen. Dat heb ik ook tegen hem
gezegd: dat omlaag halen, dat doen
anderen wel voor je.’’
ders kunnen dat ook hoor.”
Bij Ajax is de allesoverheersende
gedachte dat de 0-0 in Amsterdam
gevolgd wordt door een thuiszege
en dat de club de Champions
PSV vreest voor
ervaren Apollon
Na Ajax moet ook PSV met een
club uit Cyprus afrekenen.
Tegen Apollon Limassol (aan-
vang 20.30 uur) is de nummer
twee van Nederland favoriet,
maar in Eindhoven klinkt ook:
‘als dit maar geen gevalletje
Loedogorets wordt.’
Maarten Wijffels
Eindhoven
,,Kijk de opstelling van onze te-
genstander’’, zei de trainer van
PSV. ,,Wat viel op: niet één speler
jonger dan 20 jaar. Een elftal van
alleen maar volwassen mannen.
Fysiek uitontwikkelde spelers,
stug in de duels. Zo’n ploeg die je
niet ziet in onze eredivisie.’’
Waren dit zinnen van Mark van
Bommel, gisteren uitgesproken in
aanloop naar het Europacupduel
met Apollon Limassol? Nee, dit
zijn quotes van Phillip Cocu van
zes zomers geleden rond het duel
van zijn PSV tegen Loedogorets.
Loedogorets, wie herinnert het
zich nog? Een club uit Bulgarije
met lelijke groen-witte shirts die
in Nederland vrijwel niemand
kende, maar die PSV twee keer te
grazen nam in de Europa League.
0-2 in Eindhoven, 2-0 in Sofia. Een
verzameling broodvoetballers, al-
lemaal dik in de twintig, wist wel
Loedogorets liet
jeugdig talent van
PSV in 2013 belang
van routine inzien
raad met een jeugdig, talentvol,
enthousiast, maar o zo argeloos
PSV. Virgil Misidjan (ex-Willem
II) scoorde koeltjes in Eindhoven,
terwijl de 19-jarige Memphis De-
pay verzoop in zijn drang om te
excelleren en Zakaria Bakkali (17)
dacht dat voetbal alleen uit oever-
loos dribbelen bestond.
Zes zomers later zijn er parallel-
len tussen Loedogorets en Limas-
sol. Ook de club uit Cyprus zegt
geen hond wat in Nederland,
maar in de vorige ronde werd
League alsnog haalt.
Meer dan ooit lijkt Ajax een ver-
bindingsspeler op het middenveld
te missen nu Frenkie de Jong de
club heeft verlaten. Hij was twee in

Nicolás
Tagliafico
(links) had
dinsdag in
Nicosia zijn
handen vol
aan Musa
Suleiman
en de andere
spelers van
APOEL.
FOTO BSR AGENCY
SPORT 21
 Memphis Depay in actie
tegen Loedogorets. FOTO ANP
Austria Wien uitgeschakeld. De
basis was gemiddeld 29 jaar oud.
De enige twee ‘jonkies’: een cen-
trale verdediger van 21 en een cen-
trale middenvelder van 24.
Zoals het PSV van nu houvast
zoekt zonder Luuk de Jong, zo
worstelde het PSV van 2013 met de
opvolging van Kevin Strootman
en Jeremain Lens en het stoppen
van Mark van Bommel. Dries
Mertens verruilde PSV die zomer
voor Napoli, net als Hirving Lo-
zano nu. Stijn Schaars en Ji-Sung
Park probeerden destijds nog voor
enige sturing te zorgen. Maar
Schaars bleef al snel in zijn eentje
over omdat Park sukkelde met een
rotte knie.
Ook nu is PSV favoriet. Het
heeft meer voetballend vermogen
en de Memphis van het huidige
team is Donyell Malen. Even am-
bitieus en talentvol. Het kan dat
Malen vanavond in positieve zin
ontploft en het verschil maakt.
Toch klinkt in Eindhoven ook: als
dit maar geen gevalletje Loedogo-
rets wordt.
Van de huidige selectie maak-
ten alleen Jeroen Zoet en Jorrit
Hendrix de Bulgaarse strafexpedi-
tie mee. Zoet speelt. Hendrix staat
niet in de basis, net als de gebles-
seerde Armindo Bruma en de ge-
schorste Michal Sadilek. Mo Ihat-
taren en Olivier Boscagli zullen
hun plaatsen overnemen.
één, een creatieve middenvelder die
ook kan verdedigen. De huidige op-
volgers zijn al blij als ze één aspect
daarvan beheersen. Over Razvan
Marin was Ten Hag ook dinsdag
niet tevreden. Het alternatief Nous-
sair Mazraoui deed het op het mid-
denveld nauwelijks beter. Opeens
voelt de verkoop van Lasse Schöne
daardoor aan als zonde.
Eureka
De rode kaart van Mazraoui noopt
Ten Hag om volgende week een an-
dere optie te kiezen. Eerder al zin-
speelde Ten Hag erop Donny van de
Beek als verdedigende middenvel-
der uit te proberen. Misschien komt
er dan wel een Eureka-moment, zo-
als in München.
22 SPORT
‘Assist op Dessers belangrijkste NAC-moment’
Het onthaal zal warm
zijn voor Giovanni
Korte, de 26-jarige
vleugelaanvaller wiens
aflopende contract na drie
seizoenen niet werd
verlengd door NAC. ,,Ik heb
veel reacties gehad van
supporters: Jammer dat je
weggaat en zonde dat zo
gelopen is. Ik zou het gaaf
vinden als ze me goed
ontvangen.”
Yadran Blanco
Leeuwarden
Met Cambuur is Korte morgen te
gast in Breda. ,,Als je er zelf speelt,
heb je niet in de gaten hoe groot
een club is. NAC is dat voor mij.
Toch ben ik ook wel gebrand ja.
NAC wilde niet met mij door, ze
hebben niet eens met mij gespro-
ken, terwijl ik het voor mijn gevoel
niet slecht gedaan heb.”
Geen afscheid, geen bloemetje
en geen bedankje na 95 wedstrij-
den (13 goals en 12 assists) voor
NAC. ,,Dat is moeilijk, tegelijker-
tijd hoort het erbij. Op een gege-
ven moment houdt het op, dat is
mijn baan.”
Huldiging
,,Door supporters word ik vaak
aangesproken op mijn goal in De
Kuip omdat het de eerste keer was
dat NAC bij Feyenoord won. De
TeamNL is hét sportteam van Nederland. Wij vertegenwoordigen
Nederland 365 dagen per jaar, op het hoogste internationale niveau.
Onze reis op weg naar de Olympische en Paralympische Spelen
voert ons langs vele toernooien over de hele wereld.
Kijk hier waar we deze week onder andere actief zijn en volg ons
via teamnltweets,    teamnlinsta of EchtTeamNL.
VANAF 23 AUGUSTUS
EK volleybal
De volleybalsters gaan op jacht
naar de Europese titel. De vrou-
wen van bondscoach Jamie
Morrison spelen hun groepsdu-
els in Boedapest.
assist op Dessers tegen NEC (1-0-
zege in de heenwedstrijd van de
play-offs finale, red.) vind ik ech-
ter het belangrijkste moment uit
mijn carrière. NEC was stukken
beter, wij hadden niks te vertellen.
Het seizoen erop heeft Vreven dat
beeld steeds weer laten zien, het
was precies zoals hij het wilde
hebben. Druk zetten op de cen-
trale verdedigers en weten dat de
rechtsback de bal blind op de cen-
trale man speelt. Het hele jaar
heeft Vreven daarop staan coa-
chen, dat ik op die plek moest
staan. Niemand, ik ook niet, had
verwacht dat we zouden promo-
veren omdat we als vijfde waren
geëindigd in de competitie. Alles
VANAF 25 AUGUSTUS
WK judo
Nederland is met vijftien ju-
doka’s op de WK in Tokio. Vorig
jaar was er zilver voor Guusje
Steenhuis (r) en brons voor Mar-
hinde Verkerk (l) en Juul Frans-
sen.
viel goed in de play-offs. De laatste
dertig minuten bij NEC (1-4-zege,
red.) wisten we op het veld dat we
gepromoveerd waren. Vervolgens
was het tijdens de huldiging op de
parkeerplaats bij het stadion een
groot feest met duizenden men-
sen. Dat was niet normaal.”
Manu García
,,Met Dessers had ik een klik, een
goeie gast. We zaten samen aan ta-
fel en gingen met elkaar op vakan-
tie. Angeliño was fantastisch, zo’n
speler heb ik niet vaak gezien.
Maar Manu García vond ik per-
soonlijk verreweg de beste. Uit het
niets draaide hij zo makkelijk
weg… Hij was super technisch en
VANAF 25 AUGUSTUS
WK roeien
In Linz zijn naast wereldtitels
ook tickets voor de Spelen van
Tokio 2020 te verdienen. Neder-
land gaat met dertien olympi-
sche en twee paralympische
boten het water op.

Na drie jaar
bij NAC werd
het contract
van Giovanni
Korte niet ver-
lengd. Morgen
is hij voor even
terug in Breda.
FOTO BSR/SOCCRATES
stak er met kop en schouders bo-
venuit. Het was ook gewoon een
lief mannetje. Nuchter en nor-
maal, ik had echt een zwak voor
hem.”
Stijn Vreven
,,Een top vent, wilde koste wat het
kost winnen, al ging de bal het sta-
dion uit met tegenstander erbij.
Hij was heel uitgesproken, dat
maakte hem geliefd in Breda. Hij is
authentiek, je krijgt wat je ziet.
Vreven is een trainer die het aller-
beste voor je wil, ik mag hem
graag. Iedereen kan zeggen en vin-
den wat hij wil, dat ik kwalitatief
niet goed genoeg was, maar ik
speelde onder elke trainer eigen-
VANAF 26 AUGUSTUS
US Open
Tennissers Kiki Bertens en
Robin Haase zijn direct ge-
plaatst voor het enkelspel in
New York. Zes andere Nederlan-
ders proberen zich via het kwali-
ficatietoernooi te plaatsen.
donderdag 22 augustus 2019
GO
lijk altijd. Onder Dijkhuizen, Van
der Gaag en vooral Brood was het
wel heel tactisch. Bij Vreven was
dat iets minder, onder hem heb ik
mijn beste periode gehad.”
Cambuur
,,Ik had de keuze tussen onderin
de eredivisie of bovenkant eerste
divisie. Omdat ik niet meer wilde
verliezen werd het de eerste eerste
divisie. Foeke Booy (technisch di-
recteur) en Henk de Jong (trainer)
wilden mij super graag hebben. In
de afgelopen vijf, zes weken heb ik
meer plezier gehad dan in het laat-
ste jaar NAC. Nieuwe vrienden,
nieuwe omgeving; dat is ook niet
Stijn Vreven is een
top vent, wilde koste
wat het kost winnen,
al ging de bal het
stadion uit
—Giovanni Korte (26)
verkeerd. Bij Cambuur kom ik an-
ders binnen dan bij NAC destijds.
Ik ben razend enthousiast over ons
team. We spelen super aanvallend
voetbal, zetten vol druk en geven
continu gas. Niet om gek te doen,
maar we hebben een leuk ploegje.
Het is niet meer de hele tijd ach-
teruit lopen, maar lekker vooruit.
Ik heb weer plezier in het voetbal-
len.”
In de
hotseat
Tennisster Demi
Schuurs en haar
dubbelpartner
Anna-Lena
Grönefeld
speelden deze
maand al twee
finales. Op de US
Open haalde de
Limburgse vorig
jaar de
kwartfinales.
donderdag 22 augustus 2019
GO

Donyell Malen, in de voor-
selectie van Oranje. FOTO BSR
Malen kan
dromen
van debuut
in Oranje
PSV-coach Mark van Bommel
vindt het terecht dat zijn spits
Donyell Malen is opgenomen
in de voorselectie van het
Nederlands elftal. ,,Hij heeft
deze selectie verdiend.’’
Maarten Wijffels
Eindhoven
,,Donyell is met zijn spel heel be-
langrijk binnen onze ploeg’’, zei
Van Bommel, die de aanvaller dit
seizoen voor het eerst elk duel in
zijn basisopstelling heeft.
Malen (20) is door bondscoach
Ronald Koeman opgenomen in
een 29-koppige selectie voor de
EK-kwalificatieinterlands tegen
Duitsland (6 september) en Est-
land (9 september).
Malen is de enige nieuwkomer
in de vaste groep die Koeman in-
middels heeft geformeerd. De
enige naam die verder opvalt is
die van Joël Veltman. De verde-
diger van Ajax neemt de plek in
van Kenny Tete, die naar de zin
van Koeman te weinig speelt bij
Lyon.
Inhaalrace
Volgende week vrijdag hoort
Malen of hij ook tot de defini-
tieve selectie behoort. Oranje
staat de komende maanden voor
een inhaalrace in zijn EK-kwali-
ficatiepoule. Door deelname aan
de finaleronde van de Nations
League heeft Oranje pas twee
duels gespeeld, tegenover onder
meer Noord-Ierland al vier. De
Noord-Ieren leiden met 12 pun-
ten, Oranje heeft er pas drie.
De voorlopige selectie
Doel: Marco Bizot (AZ), Jasper Cillessen
(Valencia), Kenneth Vermeer (Feyen-
oord) en Jeroen Zoet (PSV).
Defensie: Patrick van Aanholt (Crystal
Palace), Nathan Aké (Bournemouth),
Daley Blind (Ajax), Virgil van Dijk (Liver-
pool), Denzel Dumfries (PSV), Hans Ha-
teboer (Atalanta Bergamo), Terence
Kongolo (Huddersfield Town), Matthijs
de Ligt (Juventus), Joël Veltman (Ajax)
en Stefan de Vrij (Internazionale).
Middenveld: Donny van de Beek (Ajax),
Frenkie de Jong (FC Barcelona), Davy
Pröpper (Brighton & Hove Albion), Mar-
ten de Roon (Atalanta Bergamo), Kevin
Strootman (Olympique Marseille), Tonny
Vilhena (Krasnodar) en Georginio Wijnal-
dum (Liverpool).
Aanval: Ryan Babel (Galatasaray),
Steven Berghuis (Feyenoord), Steven
Bergwijn (PSV), Memphis Depay (Olym-
pique Lyon), Luuk de Jong (Sevilla), Do-
nyell Malen (PSV), Quincy Promes (Ajax)
en Wout Weghorst (VfL Wolfsburg).
HOCKEY EK MANNEN EN VROUWEN
Hockeysters schieten
eindelijk met scherp
Rusland was voor
de Nederlandse
hockeysters ideaal
kanonnenvoer. Met
veertien goals krikte
de ploeg het
zelfvertrouwen op en
werd de halve finale
van het EK bereikt.
Rik Spekenbrink
Antwerpen
Elke vier minuten een doelpunt, de
dj in het stadion wist het ook even
niet meer. Hij drukte zelfs op de
knop voor het speciale deuntje bij
een bal die meters naast ging. Bij
het laatste doelpunt van Frederique
Matla liet de speaker van dienst
even een stilte vallen. Was het nu
13-0 of 14-0? Oranje wisselde kort
voor tijd de keeper voor een extra
veldspeler. Normaal een tactiek om
een goal te forceren, nu gebruikt als
test. Bondscoach Alyson Annan had
overigens ook zonder keepster kun-
nen beginnen.
Het had met serieus tophockey
gisteravond in Antwerpen allemaal
weinig van doen. Een uitslag van
14-0 hoort niet thuis op een Euro-
pees kampioenschap, zeker niet als
er maar acht landen meedoen. Het
probleem in het vrouwenhockey
duurt al decennia, niemand heeft
een oplossing.
De speelsters van Oranje hebben
er logischerwijs geen boodschap
aan. Zij voelen dat ze het nooit goed
doen. Spelen ze gelijk tegen be-
scheiden hockeynaties België en
Spanje, krijgen ze kritiek. Maken ze
er tegen Rusland veertien, was het
omdat de tegenstander er niets van
kan.
Zij denken en hopen dat al die
goals van gisteravond werken als
medicijn. Juist het benutten van
kansen was in de eerste twee
groepsduels, en eigenlijk al het hele
jaar, een probleem geweest. Dus
was Rusland, de nummer 23 van de
wereld, het ideale slachtoffer.
HALVE FINALE
Mannen favoriet tegen Spanje
ANTWERPEN De Nederlandse
mannen treffen vanavond
(18.00 uur) in de halve finale
van het EK een hockeynatie die
langzaam op de weg terug is.
Spanje werd Europees kampi-
oen in 1974 en 2005 en won drie
keer olympisch zilver, voor het
laatst in Peking (2008). Daarna
ging het onder meer door finan-
ciële problemen hard achteruit.
We hebben
vastgehouden
aan de dingen die
we altijd doen
—Lauren Stam
,,Vaak genoeg sta je in zo’n wed-
strijd op 5-0, heb je de punten bin-
nen en valt het bewust of onbe-
wust stil”, zei middenvelder Mar-
loes Keetels, één van de negen doel-
puntenmakers. ,,Dit moet ons zelf-
vertrouwen geven. Niet dat dat weg
was, maar een aantal mensen komt
er nu wel lekker in.”
Het was niet bepaald crisis ge-
weest, dinsdag na de tweede 1-1 van
het toernooi. Geen lange praatses-
sies of straftraining, geen eindeloze
videoanalyses. ,,We hebben vastge-
Tien jaar geleden bereikte het
land voor het laatst de halve
eindstrijd op het EK.
Spanje haalde in de groepsfase
vier punten. Van België werd
ruim verloren, van Wales gewon-
nen en tegen Groot-Brittannië
gelijk gespeeld. Nederland, nog
ongeslagen in Antwerpen, is dan
ook favoriet tegen de mondiale
nummer 9.
houden aan de dingen die we altijd
doen en hadden vooral zin om snel
de volgende wedstrijd te spelen”,
vertelde verdediger Lauren Stam, ja,
nu ook op de topscorerslijst van het
EK. ,,Zoals altijd stonden er laptops
klaar voor wie wat beelden terug
wilde kijken. Verder kletsten we
wat in kleine groepjes. Er werd
vooral veel onderling vertrouwen
uitgesproken. Het was niet anders
dan anders.”
Energie
Dinsdagmiddag werd een bezoek
gebracht aan de paralympische
hockeyploeg, die in Antwerpen ook
een EK afwerkt. Het zien van de
pure passie in dat team werkte rela-
tiverend en gaf energie, vertelden
de speelsters. ,,Verder was het goed
om even te voelen dat het niet van-
zelf gaat”, ervoer Keetels.
,,Dat denkt iedereen altijd, omdat
het er vaak zo simpel uit ziet. Maar
altijd winnen is moeilijker dan het
lijkt. Al was dit de afgelopen dagen
niet het niveau dat je van het Ne-
derlands vrouwenteam mag ver-
wachten.”
Twee doelpunten zouden tegen
Rusland al voldoende zijn geweest
voor het bereiken van de halve fi-
nale. In een kwartier tijd had Ne-
derland die gemaakt. Daarna kon
het telraam erbij worden gehaald.
Morgenavond strijden Neder-
land en Engeland om een finale-
plaats, die nodig is om zondag te
kunnen spelen om een olympisch
ticket. Stam: ,,Ik hoop dat we door
deze uitslag alsnog in een flow ko-
men.”
SPORT 23

De doelman van Rusland is
al geklopt, Kelly Jonker is op
weg naar een van de veertien
goals. FOTO ANP
UITSLAGEN
Mannen
Groep A
Eindstand: 1. België 3-9 (13-0),
2. Spanje 3-4 (7-8), 3. Engeland
3-2 (4-6), 4. Wales 3-1 (3-13).
Groep B
Eindstand: 1. Nederland 3-9 (14-3),
2. Duitsland 3-6 (16-3), 3. Ierland 3-1
(4-13), 4. Schotland 3-1(3-18).
Programma
Halve finales, vandaag
18.00 uur: Nederland - Spanje
20.30 uur: België - Duitsland
Vrouwen
Groep A
Nederland - Rusland 14-0 (De Goede
2x, Van Maasakker 2x, Welten 2x,
Jonker 2x, Van Geffen, Matla, Veen
2x, Keetels, Stam).
België - Spanje 0-1.
Stand: 1. Spanje 3-7 (3-1), 2.
Nederland 3-5 (16-2), 3. België 3-4
(5-3), 4. Rusland 3-0 (1-19).
Groep B
Engeland - Wit-Rusland 4-3, Ierland -
Duitsland 1-1.
Eindstand: 1. Engeland 3-7 (7-5),
2. Duitsland 3-5 (15-2), 3. Ierland 3-4
(13-3), 4. Wit-Rusland 3-0 (3-28).
Programma
Halve finales, morgen
18.00 uur: Spanje - Duitsland
20.00 uur: Engeland - Nederland
24 MEDIA & CULTUUR donderdag 22 augustus 2019

GO

VERBORGEN JUWEELTJES INTERVIEW REALITYSTER

Martien Meiland (57)

SOAP
is overrompeld door
GTST stopt
compilaties het succes van zijn
RTL gooit de
laatste drie
realityserie Château
compilatieafle- Meiland. Die faam zal
We worden overstelpt met nieuw aanbod van veringen van
series en films, maar kunnen lang niet alles Goede Tijden, zijn leven in Frankrijk niet
bekijken. Deze week duiken we naar de Slechte Tijden
bodem van de ondemandplatforms, op zoek in de prullen- snel overhoop gooien.
naar vergeten pareltjes. Vandaag: The War mand na teleur-
(2007, 7 delen, Netflix). stellende kijkcij-
Hoewel, als zich een
fers van de af-
‘leuke, vrijgezelle man’
The War grijpt je gelopen dagen.
RTL start de
nieuwe reeks
aandient...
elke aflevering nu al komende
maandag.

weer bij de strot

Arno Gelder

Wat stelt het voor?

‘Bij ons
is het altijd
The War is een zevendelige documentairereeks
van de Amerikaanse documentairemaker Ken DANCE
Burns uit 2007 over de Amerikaanse deelname
aan de Tweede Wereldoorlog.
The Prodigy
Burns concentreert zich op vier gewone Ameri- de studio in
kaanse steden en hun inwoners, in het bijzonder Na het overlij-
de mannen en vrouwen die een rol gaan spelen in den van front-

gezellig’
de naderende oorlog, die voor de VS begint met man Keith Flint
de Japanse aanval op Pearl Harbour in 1941. (foto) in maart
Aan de hand van brieven, dagboekfragmenten, dit jaar zijn de
krantenartikelen en oral history schetst Burns een overige bandle-
chronologisch beeld van de stormachtige en dik- den van The
wijls dramatische ontwikkelingen aan zowel het Prodigy weer de
thuisfront als het oorlogsfront. studio ingedo-
ken. Ze kondi-
Is het niet verjaard? gen nieuw ma-
Integendeel: 75 jaar na de bevrijding is het een ab- teriaal aan. ‘Het Gudo Tienhooven het SBS 6-programma, de verras-
solute aanrader. De wereld zoals wij die nu ken- rocken stopt sende tv-hit van afgelopen zomer.
nen, werd nadrukkelijk gevormd door de Tweede indelijk, Martien Spontane babbeltjes, handtekenin-

E
niet’, meldt de
Wereldoorlog en niet in de laatste plaats Amerika band op Face- Meiland kan heel gen, selfies; Meiland is er klaar voor
dat na een 1945 een supermacht werd. book. even zijn goedlo- en vindt het allemaal best.
pende Franse châ- ,,Het kon alle kanten opgaan’’, al-
Waarom deze? teau – ook compleet Ik kijk elke dus Meiland vanaf een Franse lucht-
Ken Burns weet in zijn serie op indrukwekkende 2020 is al zo goed als ochtend bij haven over het realitysucces. ,,Wij
en aangrijpende wijze het drama van oorlog te volgeboekt – verla- waren ooit in Ik Vertrek een kijkcijfer-
vangen. Hij heeft geen Hollywoodscenario en ten. De komende dagen is de kasteel- het ontbijt kanon met 1,7 miljoen mensen, maar
-acteurs nodig om een machtig epos te construe- heer in Nederland om er onder meer naar de dat is alweer twaalf jaar geleden. En
ren – wel de stemmen van Tom Hanks, Samuel L. zijn verjaardag (komende maandag) we zitten op SBS 6, een zender waar
Jackson en Eli Wallach, die citeren uit brieven, te vieren. ,,Of ik moeite heb met naar kijkcijfers, nog niet alles scoort. Maar de cijfers
dagboeken, telegrammen en krantenberichten. de 60 kruipen? Nee joh. Ik ben allang erg hè? blijken prachtig. Ik kijk sowieso elke
De kijker raakt vertrouwt met de hoofdperso- blij dat ik weer een jaar kan bijteke- ochtend bij het ontbijt naar de
nen en leeft in- nen. Dan leven we namelijk nog. Ja, kijkcijfers. Zo interessant! Is echt
tens met hen dat ís toch gewoon zo?’’ een tic, erg hè?!’’
mee. Tot op heden ging hij hooguit met
Tegelijk geeft zijn kasteelgasten op de foto. Terug in Hoe verklaart u zelf het succes van
Burns een ont- eigen land is het afwachten hoe vaak Château Meiland?
hutsend beeld hij wordt aangeklampt door fans van ,,Er zijn op dit moment geen andere
van de sociale
omstandighe-
FOTO N ETFLIX

den in Amerika SUPERTEAM MEILAND

gedurende de
jaren 30 en 40,
met zijn rassen- Martien Meiland en Erica Ren-
segregatie en, bijvoorbeeld, de schandelijke inter- kema waren twaalf jaar gele-
nering van Japanse Amerikanen aan de Westkust. den te zien in Ik Vertrek, toen
ze met dochters Montana en
Alleen jammer dat... Maxime naar een Frans ge-
Niks jammer dat – gewoon een prachtserie! hucht trokken om een vervallen
kasteel op te knappen. Hun
Kortom chambre d’hôtes werd een
Je hoeft geen non-fictiefan te zijn om The War te groot succes, maar na twee
waarderen. Sterker: de realiteit van ‘gewone men- jaar kreeg Erica heimwee en
sen’ die een ongewone tijd werden binnenge- was Martien het continu klaar-
voerd, overstijgt elke fantasie. De documentaire staan voor de gasten zat. Ze
grijpt je elke aflevering weer bij de strot, vooral verhuisden daarom terug naar
dankzij de fijnzinnige wijze waarop Ken Burns Noordwijk.
het onderwerp benadert. Ontdaan van wapenge- Paul de Leeuw, groot fan van
kletter, maar met een surplus aan empathie voor het programma, verwoordde in
zijn hoofdpersonen. een terugblik ter gelegenheid
van tien jaar Ik Vertrek waarom
dit zo’n legendarische afleve-
ring was – het duo wist on-
danks hun beperkte voorberei-
ANGELA DE JONG is met vakantie

Martien met zijn familie in
de tuin van het château.
FOTO TALPA
ding en krukkige beheersing
van de Franse taal in een paar
maanden een bouwval om te
toveren tot prachtig vakantie-
verblijf. ,,Ze waren een super-
team. Maar je wilt toch ook de
liefde hebben’’, zei De Leeuw,
doelend op de toen al ietwat
zichtbare homoseksuele ge-
aardheid van de kasteelheer.
,,Er is toch wel veel in het hoofd
van Martien waarvan ik dacht:
dat heb ik gemeen.’’
Martien kwam inderdaad een
paar jaar later uit de kast, maar
het gezin bleef bij elkaar. Ook
ook al delen ze het bed niet
meer, ze horen nou eenmaal bij
elkaar, aldus Erica. Nadat ze
vorig jaar opnieuw een Frans
château onder handen wilden
nemen, stuurde Erica de produ-
cent een mailtje: zou het niet
leuk zijn om hun atypische
gezin te volgen, bij wijze van
realityserie? Dat bleek een
schot in de roos: het pro-
gramma is de kijkcijferhit van
SBS6 geworden.
donderdag 22 augustus 2019
GO

De kasteelheer heeft de handen
vol aan zijn chateau. FOTO’S TALPA
realityseries. En ik denk dat we alle-
maal verschillende personages zijn.
Ik ben zelf heel druk en chaotisch,
onze Erica is rustiger en houdt alles
in het gareel, onze Maxime en haar
Clairtje zijn aandoenlijke schatten…
Ook denk ik dat mensen het leuk
vinden om te zien hoe je een droom
najaagt. Voor een tweede keer zelfs.
Velen die het willen, maar het niet
doen. En veel reality laat een hoop
narigheid zien. Bij ons is het altijd
gezellig. Jeetje, ik zag dat we bij de 25
kanshebbers zitten voor de Gouden
Televizier Ring. Dat zou wat zijn hè?!
Dan gaan we aan de champagne
hoor, in plaats van de wijn!’’
Wellicht ook een succesfactor is
uw gezinssituatie. U kwam uit de
kast, maar bleef bij uw vrouw…
,,Er zijn mensen die 25 jaar getrouwd
zijn, gaan scheiden en elkaar dan de
hersens inslaan. Waarom? Het was
toch heel lang gezellig saampjes? Bij
ons is dat wel anders. Wij houden
nog steeds ontzettend veel van el-
kaar.’’
Maar met het succes van de serie
is er misschien ook interesse op
amoreus vlak.
,,Nou, ik heb geen verzoekjes gehad
hoor. Vergeet niet, wij zitten alleen
maar op het château. Wij gaan alleen
maar naar de groothandel om eten en
drinken te halen en Erica komt nog
wel eens in een bouwmarkt. Zeker
nu we bezig zijn met het opfluffen
van de tweede etage. Dus ik ben daar
helemaal niet mee bezig. Mocht het
zijn dat er iemand langskomt, een
MEDIA & CULTUUR 25
leuke, vrijgezelle man die interesse
heeft in mij, of Erica, of Caroline…
dat zou kunnen. Daar staan we voor
open, daar hebben we het vooraf ook
met elkaar over gehad. Maar dan
moet ik iemand helemaal leren ken-
nen, dan moet het nog klikken met
de rest. Nee joh, nu even niet hoor.’’
In hoeverre bent u zich nog bewust
van de camera?
,,Vraag het aan onze gasten die ’s och-
tends na het ontbijt de auto instap-
pen. Die zullen allemaal zeggen dat
we identiek zijn aan wat je ziet op tv.
Alsof je zo de serie binnenstapt. Ik
wilde zelf ook zo authentiek moge-
lijk zijn. Niet allemaal verzonnen
toestanden, daar had ik helemáál
geen zin in.’’
Heeft het succes van de serie ook
een schaduwzijde?
,,Ik zou het echt niet weten. Op Twit-
ter zitten altijd een paar vervelende
mensen, maar daar kijk ik toch niet
naar. We kijken trouwens met de
gasten naar de aflevering. Onze
Maxime zet dan een heel grote televi-
sie in de eetkamer en we maken er
een wereldavond van.
Tijdens de reclame gaan mensen
even buiten een peukje roken en
schenken we nog een wijntje in.
Heerlijk, alsof je elke avond visite
over de vloer hebt.’’
Is dat nooit vermoeiend dan?
,,Nou, daar heb je wel een punt.
Daarom hebben we voor volgend jaar
een nieuw plan: steeds drie weken
open en één week dicht. Anders hou-
den we dit niet vol. Soms vergeten
we gewoon op welke dag we leven.’’
U gaat op SBS 6 een nieuw pro-
gramma, Cash or Trash, presente-
ren. Ambieert u een tv-carrière?
,,Spannend, hè? Ik ben helemaal geen
presentator, maar ach ik doe het ge-
woon. We zien wel. Maar ik hoef me
verder niet op tv te richten hoor. Ik
Je droom werd ook gevraagd voor een soort
najagen. Er dansprogramma. Nee joh, vreselijk.
Breek ik weer wat, schiet niet op.
zijn velen die Achter de desk staan bij Ik Hou van
het willlen, Holland, dát lijkt me nog wel leuk.”
maar het niet Een derde chateau misschien?
doen ,,We zijn heel impulsief, dat zou kun-
nen. Kunnen we nog meer mensen
blij maken. Ik vind het zo akelig om
telkens te moeten zeggen: sorry, geen
plek meer. We zijn complet.’’
Château Meiland, wekelijks vanaf
maandag, 20.30 uur, SBS 6
26 ZOMERPUZZEL donderdag 22 augustus 2019

GO

Zomerprijspuzzel 1 2 3 4 5 6 7 8 WIN
HORIZONTTAAL: 1 godin v.d.. dageraad 4 afval van
metaal 9 sprint 11 water in
n Friesland 12 vader 9 10 11 12
deze
13 gehakte biefstuk 15 hoeender 16 etagewoning week!
13 14 15
17 computerfanaat 18 smaartphonesoftware
20 uitroep van aarzeling 22
2  muziekgenre 23 deel 16 17

v.e. wiel 24 krijgsgod 26 bedekking 27 Aziatische 18 19 20 21 22

taal 29 senior (afk.) 30 op
pbergplaats 31 ondien-
23 24 25
stig 32 aromatisch aftreksel
s 33 bevel.
26 27 28
VERTICAAL: 1 Eur. vrouw 2 grootvader 3 sport-
kleding 4 gesteldheid 5 tweede examen 6 noot 29 30 31

7 zangstuk 8 toiletartikel 10 commerciële tv-zen- 32 33

der 14 Indonesisch tafelzu
uur 15 schedelinhoud
19 kleur 21 gebrek 25 lidwoor
o d 27 niet uit 28 profijt
24 19 12 1 30 33 14 19
30 Frans lidwoord.

Zo doet u mee! Los de puzzel op. Breng voor de oplossing de d letters over naar de gelijkgenummerde vakjes.
U kunt uw oplossing op de d volgende manieren doorgeven: Bel 0909-5010196 (€ 0,45 per gesprek) en spreek uw
oplossing in of sms: ZP[sp patie]oplossing[spatie]de code waar je kans op wil maken plus je naam en adresgegevens on Flores Parasol 300cm
Code 15: Een Madison
Tarieven zijn excl. de gebruikelijke telefoonkosten. De sluitingsdatum is a.s. zondag.
naar 3553 (€ 0,45 per ontvanggen bericht). Tarie

VISITEKAARTJES DOORLOPER
Nu
3 nummers
De naam en plaatsnaamm vormen voor HORIZONTTAAL: 1 pl. in Utrecht; hier en nu 2 Spaanse uitroep; verhardee huid;
een anagram van het beeroep van € 9,95 grroet; netto (afk.) 3 Duitse keizer; hoeveelheid; gek; drager van erfelijk ijke stof
deze personen 4 lusje
 l j van garen; d de mensen; erwttensoep 5 veell voorkkomend; d redelij
d lijk
jk 6 tekken
k.); punt v.e. lijst; verenwissel 7 in het alge-
v.d. dierenriem; sportopleiding (afk.);
m
meen afk.); onbep. vnw.; één keer 8 octrrooibrief;
(afk.); managementfunctie (afk.);
Aar
U. Rep, Ter vrriend.
VERTICAAL: 1 tochtje op het water 2 uiterst (voorvoeg.); uitroep 3 plant;
nt; glans-
looos 4 scheikundig element; wedloop op 5 wat; dazen bij hoge koorts 6 vochtig
aaanvoelend; deel v.e. vinger 7 sport 8 tropisch plantengeslacht; onderz
erzoeks-
beroep: innstituut 9 uitroep van aarzeling; vett
e e substantie 10 tijdseenheid; gebruiken
11 godsbode; hond 12 feestmaaltje; eenkleurig 13 brandbaar koord; vliegma-
egma-
c1hine.
chh
hine 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Id
da Cool, Goo
o r
annttiiee via
nti
nt oopp vvaaakkkaan
nt Faceebbb
aFa
viiaaF k 2

l je ul
l
D
D ult ieem
ie
lttie
ult 
me ppuuu
me moom
ellm
eel meeen
m ent
ld #v
ld
meeel
eld vrrjejeb
v
ieev
#vvaaakkannttiev
ieev ebbrrreei n
in
i
eein
berooep: nsttaaaggr
ooff IIns am en
grraam erm
en vveerm 3

4
@ppuzzelen.nl
@
@puzz elen n | www
www
ww.puzz
.puzzelen
elen.nl
nn

5
rt
Ron Tiic, Hape 6
KRUISWOORDFILIPPINE
O
7

beroep:
Gelijke cijfers zijn gelijke letters. Na invullen ontstaat inn de blauwe balk een woord.
8
1 vrucht 5 deel van Nederland 10 waterzucht
2 nabootsing 6 versuikerde tablet 11 vleesproduct
3 dezelfde tijd 7 gelaatsuitdrukking 12 bewaker
4
REBUS aanwijzen 8 armzalig 13 zonnescherm TACTIC
4 samenspanning 4 5 1
9 vorstelijk 14 kledingstuk
Welke 3 woorden wordeen hier Dit diagram is verdeeld in seg-
D 5 1
uitgebeeld? 17 16 9 10 m en met verschillende
ment
1 vormen
o en afmetingen. Het is
8 3 18 17 18 8
de bedoeling om in elke vorm 2 5
-
-L 2
de cijfers 1 tot en met het aantal
7 16 14 5 16 19 4 1 4
3 vakjes
a in het segment in te
2 20 19 20
0
vuullen. Vakjes met hetzelfde 2
N=D 4 ciijfer mogen elkaar horizontaal, 5 5 3 4
ver
e ticaal of diagonaal niet raken.
N=
=T 5
11 16 17 12
2
12 6 17 9
6
7 6 3 10 OPLOSSINGEN
7
9 15 17 3 16 14 5
-K 8 g, nachtportierr, reparateur
cardioloog
ARTJES
VISITEKAAR
biologieleraar
5 4 8 5 14

P
PD
paradijs
9
T I P A T E N T K O R N U
B R O E K 14 T U R N
tapenade H A C E O E N E E E N S I
P A R A S O L 13 T U I N
I T E M R U I R A M A L O
20 12 9 3 W A C H T E R 12
10 O R S T 11 H A M W
padvindergroett
REBUS
T A L R IJ K T A M E L IJ K
T R E N S M E N S N E R T
E E M 10 O E D
11 17 13 20 10 18 9 K O N I
O T T O T A L N A R G E N

11
N K L IJ K
O L E E E L T A J U N T O
R M E L IJ K 8 E R B A 2 1 2 1 2 1 3 2 4

R
K A C T U E E L I B U N N
I M A S G R 7 4 5 3 4 3 5 4 1 5
13 2 11 18 9
L=D 12
R A G E E
5 H O L L A N D
6 D 2
3
5
1
4
2
2
3
5
1
4
1
2
5
2
1
4
1
3
5
2
2
4
3
3
1
2
DOORLOPER
ER
4 C O M P L O T
1 8 4 19 6 10 20 1 3 4 3 4 3 4 5 1

13
22-08-19

3 G E L IJ K L O P E N 2 5 1 5 2 5 1 3 2
2 I M I T A T I E 1 3 2 3 1 4 2 5 4
1 6 4 15 20
0 9
1 A A L B E S 4 5 1 4 5 3 1 3 1

14 KRUISFILIPPINE TACTIC
donderdag 22 augustus 2019 PUZZELS 27
GO

WEEKPRIJSPUZZEL 34 SAMSUNG
S UNG GALAXY
GAL A XY TAB
TAB
BESTEK POPIDOOL
L I G E G L O V N I Z
BEWERKEN SELEEN Met de Samsung Galaxy Tab Tab A 10,1
10,1 322 GB
E V E R Z W IJ N I E G tablet bij de hand
Wifi Wit heb je altijd een tablet
BEZORGEN SPIJBELEN e digitale be
voor al je zigheden. Z
bezigheden. oek e
Zoek ven
even
snel een rrecept
ecept op voor
voor in de keuken
keuken n of
of zak
G P S P IJ B E L E N E
DUIVENEI SPRONG
E O K E T S E B N B V
P UZ Z E L nderuit op de bank en kijk een
lekker onderuit
et 10,1
pje op het 10,1 inch scherm.
s cherm. Dankzij
en film-
Dankzij de 16:10
16:10
ETSPLAAT TOENAME
R P N W S M O E E V O
& W I N! rhouding genie
beeldverhouding
balken van
geniett je z
an je ffavoriete
onder zwarte
zonder
avoriete Netflix
zwarte
Netflix series.
s eries.
EVERZWIJN VERHAAL
msung.nl
www.samsung.nl
FOCUSSEN ZEEBODEM P I G U A D G W V E L
GEGIL ZINVOL O D C N E R E M I R G
GEVOLG K O E M O R T O U H S
GRIMEREN Zo doet u mee! Los de e woordzoeker op en de overgebleven letters vormen achterr elkaar gelezen
F O T Z K R A A D A L de oplossing. Spreek u uw oplossing in door het volgende nummer mer te bellen: 0909-5 5010151
KOPREGEL (€ 0,45 per gesprek) of door
d middel van een sms-bericht: WD D[spatie]oplossing na aar 3553
T L E E T S P L A A T (€ 0,45 p.o.b.). Tarieven ijn excl. de gebruikelijke kosten. De sluitingsdatum is a.s. woensdag.
n zzijn
KWARTAAL
Geen retour-sms ontvangen ngen?
G B N E E L E S I L E
Waarschijnlijk bent u nie et gemachtigd om mee te spelen. Neem eem contact op met uw providerr.

1 2 3
CRYPTOGRAM
4 5 6 7 8 9
HORIZONT
TA AL motor. (7). weinig inhoud. (4) 10
0 Textiel-
bedrijf waarin de kat zich laat 10
4 Gebed in familieverband. (9)
8 Dat is het werk dat uitge-
VERTICA AL horen. (8) 12 Twee schijven ter 11 12 13
1 Drug die bij een ritueel ge- beveiliging. (3) 13 En
ngels toilet
sproken bij een crimineel
bruik hoort. (4) 2 Opstapje in een Nederlands paleis. (3) 14 15
hoort. (6) 11 Ook veel pijn heb-
voor 't verstand. (5) 3 Stuk weg 15 Familie van het da
amhert. (3)
bend. (10) 14 Meer dan uniek 16 17 18 19
voor 't wedstrijdevenement. (5) gin. (6)
17 Een passend beg
gesteente. (9) 16 Kerkhoofden
5 Water met armen en be- 18 Zo helder is het werk van 20 2
21 22
zijn niet slim. (9) 20 Vet en ma-
nen. (3) 6 Zo onbevangen is een inbreker. (5) 19 Hoo
 H fd-
ger vanwege de neerslag. (9) 23
iemand in de vakantie. (3) 7 Een deksels in Noord-Ho
olland. (6)
23 Gedenk een verdrag dat
goal is tenslotte waarnaar 20 Rijm op slot. (5) 21
2  Lid dat in 24 25
effect had. (6) 24 Knopje op
wordt gestreefd. (9) 8 In dit ge- de gordijnen hangt. (5) 22 Dat
een stopwatch. (13) 26 Met
bouw wordt gespeeld om aan 26
geleend geld betaald meubel- groeit over uitgestelde plan-
brood te komen. (6) 9 Aan de nen. (4) 25 Is in Zuid
d-Holland in
tje. (6) 27 Vertrekken met de 27
andere kant is het een dier met volle bloei. (3).

15 8 23 25 11 4 23 10 8 22 1 23 23 24 7 24 20 5 7 17 23
CODEKRAKER
2 23 10 20 21 5 11 20 5 2 20
Elk getal staat voor een letter. en gelijke cijfers zijn
E ijn gelijke letters.
ers.
8 21 7 24 20 20 8 10 11 4 3 20 20 24 23 4 7 25 8 10 16 D gegeven letters komen minimaal
De maal een keer in het diagram voor. oor.
O u op weg te helpen, hebben wij alvast enkele letters ingevuld.
Om uld.
1 8 13 20 23 18 2 8 23 23 10 1 2 3

2 3 24 11 5 23 14 23 23 7 4 19 10 4 7 11 5 4 8 23 16

7 8 8 14 23 14 4 4 23 2

26 20 20 18 4 21 23 11 5 25 7 15 20 8 23 4 13 6 10 11 22

8 3 3 2 5 25 11 2 20 8 25 23 10 23
Streep hier de
e gevonden letters
s weg
13 2 5 20 10 25 7 20 13 23 8 25 2 18 2 8 12 11 4 23 8 A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X IJ Z
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
2 12 23 18 20 24 23 18 19 3 5
L B
1
14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
2 26
12 3 20 23 7 23 19 3 23 23 7 4 23 9 24 23 8 4 11 7 23
M O

1 2 3 4 5 6 7 8 9
SUDOKU MEDIUM KRUISWOORD
10 11 12 13 14 15
HORIZONT
TA AL VERTICA AL
9 1 5 7 1 militair 5 kamerverhuurder 1 dap ppere man 2 lekker warm 16 17 18 19 2
20 21

10 neon 11 Japanse gordel 3 sta andaardtaal 4 ad interim

5 2 8 4 13 okido 14 ten laatste 16 bui- 6 on nderofficier (afk.) 7 sportar-
2
22 23 24 25

3 6 9 tenaards wezen 18 autogas

20 binnen (Lat.) 22 internet-
tikel 8 koeienmaag 9 gedorste
halmmen 10 las 12 opbeurend
26 2
27

8 1 verbinding 23 kracht 25 winkel 15 Noor

 N d-Europese taal 17 Azi- 28 29
26 ribstuk 28 smaak- aat 181  gokbewijs 19 gelatine
8 1 3 orgaan 29 dier 31 drukke tijd 21 keuk
e engerei 23 verzeke- 3
30 31 32 33 34

35 graanpakhuis 38 huiselijke rings sakte 24 show 26 hen

9 2 twist 39 gezang 41 het ster- 27 kever 30 zoon van Isaak
3
35 36 37 38 39 40

renbeeld Ram 43 windrichting 32 milieuvriendelijk

 m 33 Vere-
3 6 2 1 8 44 romp van voertuigen nigd de Naties 34 dom 36 bloem
4
41 42 43 4
44

45 groente 46 buis 48 ar- 37 uitroep van schrik 39 pijltje 4

45 46 47 48 49
6 5 rondisssement 49 lengtemaat van een spel 40 nagalm 42 vo-
50 51
2 1 8 50 scherp
c klinken 51 vogel. gel 44 ruw 47 par exemple
(afk.) 48 argon (afk.).

OPLOSSINGEN VORIGE DAGPUZZEL

Z S
Nu
cryptogram kruiswoordpuzzel sudoku mix binaire sud
s doku medium 3 nummers
mers
voor
S K Z M B I B IJ V A L R A C E N H A L M A 7 5 3 6 8 2 4 9 1 1 0 1 1 0 1 0 0 1 0 1 4 5 7 8 6 3 9 2 € 9,95
95
C O L L I E R E C O R D T IJ D I E D E L E O O B E R O I 0 1 0 0 1 1 0 1 1 0
9 6 1 4 3 7 5 8 2 3 2 9 4 1 5 8 7 6
.nl

H A E S C R Y V E R M I C E L L I L I K E U R a
en
G

4 2 8 1 5 9 6 3 7 1 1 0 0 1 0 1 0 0 1 8 7 6 3 2 9 5 1 4 na l
K I E S L O G I S C H A H O L D A R T D D A A N W A S X T C ar w zze
0 0 1 1 0 0 1 1 0 1 w w. p u
E S E T O N L K O R P S V M B A S A L T O 8 1 4 2 9 3 7 6 5 6 5 7 1 3 2 4 8 9
0 1 1 0 0 1 0 1 1 0
OZ-22|08|2019

T H E M A F E E S T K A M E R P A O R E S E R V E E E G 6 7 5 8 1 4 9 2 3 2 9 8 5 7 4 6 3 1
B N N T K N A L A F V O E R A E P A N E L
1 0 0 1 1 0 1 0 1 0
2 3 9 7 6 5 8 1 4 0 1 0 1 1 0 0 1 0 1 4 3 1 6 9 8 7 2 5
F A I R D O S E R E N E R N S T E R G L O G I C A K I T N O
A A E T I O U O R G E D R A M B A K K E L E I E N
1 9 7 3 4 8 2 5 6 1 0 1 0 0 1 1 0 1 0 9 1 4 8 5 7 2 6 3
N A D E R B IJ K A R L S R U H E E I O A S E S P I A N O E 3 8 2 5 7 6 1 4 9 0 1 1 0 0 1 1 0 0 1 5 8 3 2 6 1 9 4 7
S L T F S N O E I S C H IJ N V E N IJ N 5 4 6 9 2 1 3 7 8 1 0 0 1 1 0 0 1 0 1 7 6 2 9 4 3 1 5 8 @pppuuuzzz
@
@puzz zzelen.nl
ele
el
leenn.n
n nnll | w
www
wwww.puzz
ww.ppuzz
zze
zzzel
zeele
elen.nl
len.
le
len
 donderdag 22 augustus 2019
Oosterhout
Vrijwilligers nemen na zeven jaar onzekerheid het heft in eigen handen
▲ Bij de Pannehoef zijn ook de binnenruimten aangepakt. De entree heeft een kleurrijke verandering ondergaan. FOTO’S JOHAN WOUTERS/PIX4PROFS
De Pannehoef ziet er weer piekfijn uit.
Vrijwilligers hebben het cultuurhuis de
afgelopen tijd intensief opgeknapt.
,,Mensen kijken hun ogen uit.’’
Rob Musters
Oosterhout
‘Jeetje wat is het opgeknapt.’ Die
woorden horen de vrijwilligers van
Productiehuis de Pannehoef de
laatste tijd geregeld. Terwijl de po-
litiek telkens andere plannen maakt
voor het gebouw, hebben de vrij-
willigers de handen uit de mouwen
gestoken. ,,We zijn klaar voor het
nieuwe seizoen.”
,,Mensen die lang niet geweest
zijn, kijken hun ogen uit’’, zegt
Liesbeth Vermeulen. Dat gebeurt
meteen bij binnenkomst. De entree
van de culturele broedplaats aan de
Wilhelminalaan oogt fris en gezel-
lig met een groot oranje-geel vloer-
kleed, makkelijke stoelen, sfeer-
lampen en een fotocollage aan de
muur. De ernaast gelegen foyer is
voorzien van nieuw meubilair,
nieuwe lampen en twee verrijdbare
bars. De grote zaal heeft een nieuwe
bar, leuke gele tafeltjes, gele stoel-
Nieuw elan bij
de Pannehoef
tjes en lange, rode gordijnen aan de
muur. Alles straalt nieuw elan uit
en dat is te merken aan de vrijwilli-
gers.
,,We zijn bijna klaar voor de ope-
ning van het nieuwe seizoen’’, zegt
Vermeulen die sinds 2014 coördi-
nator van de vrijwilligers is. ,,Alles
is geverfd, de nieuwe meubels zijn
geplaatst. We zijn nu alleen nog aan
het schoonmaken. Zorgen dat alles
er piekfijn uitziet.”
De buitengevel is met een hoge-
drukspuit gereinigd, binnen wordt
er schoongemaakt en worden er
houten blokjes geschaafd voor een
van de culturele projecten. De sfeer
is opgewekt. ,,Wat we met de blok-
jes gaan doen, is geheim hahaha.
Lees dat straks maar in BN DeStem’’,
grapt een van de vrijwilligers.
Je zou niet zeggen dat de vrijwil-
ligers al zeven jaar in onzekerheid
leven over de toekomst van het ge-
bouw. De plannen van de ge-
meente veranderen nogal eens van
bndestem.nl e-mail: redactie.oosterhout@bndestem.nl
▲ De voorgevel wordt grondig gereinigd.
kleur. Eerst moet het een broed-
plaats voor nieuw talent worden,
een Huis voor Amateurs. Er wordt
geld uitgetrokken, een miljoen
euro, voor een grootscheepse ver-
bouwing. En als het gebouw leeg is
en alle verenigingen elders onder-
dak hebben gevonden dan blijken
de kosten te hoog geworden en
wordt de verbouwing afgeblazen.
Vervolgens komen er plannen om
de Pannehoef in zwembad Arken-
donk of bij Galvanitas onder te
brengen.
De vrijwilligers geloven het in-
middels wel en hebben hun eigen
plan getrokken. Het nieuwe be-
stuur besloot begin 2018 om niet bij
de pakken neer te zitten. Met geld
uit het eigen spaarpotje, geld dat
met de horeca verdiend is, pakken
de vrijwilligers alles aan wat bin-
nen het budget ligt. En het resultaat
mag er zijn.
Vermeulen: ,,We willen dat de
mensen en de verenigingen zich
hier thuis voelen. Het is een plek
waar je kunt repeteren en optreden
met je band, dans- of theatergezel-
schap. We organiseren concerten
en bieden ruimte aan line-dancing,
latin-dansen en laatst een sushi-
workshop. Er is van alles te doen.
Het is echt een gebouw waar cultu-
reel Oosterhout zich kan ontwikke-
len.”
Bestuurslid Els Hoyng heeft niet
zoveel last van de voorgeschiedenis
van de Pannehoef. ,,Ik woon pas een
half jaar in Oosterhout. Ik ken de
verhalen, maar wat mij aanspreekt,
is dat er veel gebeurt op cultureel
gebied. Ik heb zelf een achtergrond
als dramadocente en vind het leuk
om mijn kennis hier in te zetten. De
vrijwilligers hebben zich voorge-
nomen om de komende vijf jaar iets
moois op te bouwen. Dat motiveert
mij enorm.”
Op 21 september wordt het
nieuwe seizoen van de Pannehoef
geopend met een culturele mani-
festatie.
■ phkwadraat.com
2 STAD EN STREEK
▲ De brandweer nam het zekere voor het onzekere en was met veel
materieel ter plaatse. FOTO MARCEL VAN DORST/MARIC MEDIA
Geen Chemiepack 2.0
maar de brandweer
neemt geen risico
Een grote brand op industrieter-
rein Moerdijk. Bij die melding
krijg je al snel beelden van de
enorme vuurzee bij Chemiepack
op het netvlies. Daar was giste-
ren aan de Vlasweg geen sprake
van, maar de brandweer rukte
toch met groot materieel uit. ,,Je
wilt een grote slagkracht heb-
ben’’, zegt een woordvoerder
van de Veiligheidsregio Midden-
en West-Brabant.
Iris van den Berg
Ad Goddrie
Moerdijk
De brand woedde gisteren in een
loods voor metaalbewerking aan de
Vlasweg 19. Eén persoon raakte
lichtgewond door het inademen
van rook. Het slachtoffer kon ter
plaatse worden behandeld.
De brand brak rond 13.00 uur uit
en ging gepaard met een flinke
rookontwikkeling. Even na 14.00
uur kwam het sein brand meester.
We kijken niet alleen
naar de brand zelf,
maar ook naar de
omstandigheden
– Veiligheidsregio
De brandweer sloeg groot alarm
en rukte uit met drie autospuiten,
een schuimblusser en een hoog-
werker. Het bleek echter mee te val-
len, zegt een woordvoerder van de
Veiligheidsregio. ,,We hebben dat
uit voorzorg gedaan, om te voorko-
Schreeuwer krijgt geld
VUGHT Eén van de terreurgevan-
genen die op 4 mei de Dodenher-
denking in Vught verstoorde door
‘Allahu akbar’ te schreeuwen van-
uit de gevangenis, heeft een vergoe-
ding gekregen. Daarna werd hij in
een isoleercel gezet, waar een hand-
tekening voor nodig is.
Volgens een woordvoerder van
men dat het vuur overslaat naar an-
dere loodsen. We hebben het hier
over een industrieterrein waar ook
chemische stoffen worden opgesla-
gen. We kijken dus niet alleen naar
de omvang van de brand zelf, maar
ook naar de omstandigheden.”
De kwalificatie ‘grote brand’ is
volgens haar de op een na zwaarste.
Bij een ‘zeer grote’ brand rukken
automatisch vier autotankspuiten
uit.
Op het terrein staan verschil-
lende loodsen, onder meer van
Zeehavenbedrijf Dordrecht (ZHD),
Euro-Rijn International, LKAB Mi-
nerals en Alcoa. De woordvoerder
van de Veiligheidsregio kan nog
niet met zekerheid zeggen welk be-
drijf eigenaar is van de loods waarin
de brand uitbrak. Ook over de oor-
zaak kan ze nog niks kwijt.
Vooraan op het terrein aan de
Vlasweg staat een kantoor waarin
volgens bordjes ZHD en Euro-Rijn
zitten. Een medewerker daar wilde
gisteren geen vragen beantwoor-
den. ,,We hebben iets anders aan
ons hoofd. We willen zo snel moge-
lijk weer operationeel zijn. U moet
bij de directeur zijn, maar hij is niet
op de site en u kunt hem ook niet
bellen.”
Een vrachtwagenchauffeur uit
Wit-Rusland stond voor de poort
van het terrein te wachten toen de
brand uitbrak. Hij zag om 13.00 uur
een zwarte rookpluim boven een
loods uitkomen. Een uur later was
daar volgens hem niets meer van te
zien. ,,Omdat de rook zo zwart was,
dacht ik dat het om brandend rub-
ber ging.” De chauffeur was niet erg
onder de indruk. ,,Ik zag geen vuur.
En de rook was snel weg.”
het ministerie van Justitie en Vei-
ligheid is die niet gezet. De man
diende een klacht en krijgt nu een
bedrag van 27,50 euro uitgekeerd
voor de administratiefout.
Nog drie andere gedetineerden
verstoorden de herdenking. Ook zij
belandden in de isoleercel, maar bij
hen is wel getekend.
EFTELING
Baron 1898 stond
uur lang stil op
30 meter hoogte
De Eftelingattractie
Baron 1898 is gistermid-
dag op een hoogte van
‘om en nabij dertig meter’
vastgelopen. De duik-
achtbaan die op 1 juli
2015 in het Kaatsheu-
velse park werd geopend,
stond een uur lang stil als
gevolg van een techni-
sche storing. De achttien
passagiers in het karretje
zijn met succes geëvacu-
eerd, meldt een woord-
voerder van De Efteling.
Hij kon niet aangeven wat
de reden van de storing
precies is geweest. ,,Op
de lift naar boven kwam
de attractie stil te staan.’’
Persoonlijke ongelukken
deden zich niet voor. In
de loop van de middag is
de attractie weer opge-
start. Vorig jaar zaten Ef-
telingbezoekers al eens
twintig minuten vast in de
achtbaan.
THOLEN
Motorrijder jakkert
met 178 km per uur
over 80 km-weg
Een 23-jarige motorrijder
uit Poortvliet moest dins-
dagavond zijn rijbewijs in-
leveren nadat hij met 178
kilometer per uur over de
Postweg in Tholen reed.
De maximumsnelheid
daar is tachtig kilometer
per uur. Daarnaast bleek
dat de motor van de man
niet verzekerd was. De
officier van justitie be-
paalt óf en wanneer hij
zijn rijbewijs terugkrijgt.
Pech
De oprit van de A59 bij
Oosterhout in de richting
naar Den Bosch, was
gisteren aan het begin
van de middag enkele
uren dicht. Er stond een
vrachtwagen met pech.
Het verkeer moest om-
rijden via de A16, A27 en
A58.
donderdag 22 augustus 2019
GO
BETONSILO INGESTORT
‘Hoeveel
De schade loopt in de miljoenen,
toch overheerst opluchting.
Niemand raakte gewond door
het instorten van een zware
betonsilo in Geertruidenberg.
Sjoerd Marcelissen de centrale. Medewerkers staan bij
Geertruidenberg de poort, wachten op instructies.
Op de dijken en bruggen rond de
pluchting, grote op- vestiging komen door de dag heen
O luchting. Dat gevoel
overheerst na een
hectische dag . ,,Hoe-
veel geluk we hebben
gehad... Dat is het allerbelangrijk-
plukjes mensen kijken. Over het
water aanschouwen ze de schade.
Een schipper pruttelt met zijn
boot richting Oosterhout en steekt
even zijn hoofd uit de stuurhut.
ste: er is niemand gewond.’’ Direc-
teur Oscar Dekkers van betonbe-
drijf Bruil benadrukt dat meerdere
Een verlaten hoogwerker staat
naast de enorme silo’s, als stille
getuige. Ook de brandweer en po-
malen. ,,Dit had heel anders kun- litie komen poolshoogte nemen.
nen aflopen, dan hadden we een ,,Het is veilig, mits je uit de buurt
heel andere dag gehad.” van de betoncentrale blijft’’, con-
Gisterochtend krijgt hij een te- cludeert Dekkers. ,,Er is geen ver-
lefoontje van Remco Akkermans, der instortingsgevaar bij de silo.”
manager van de fabriek in Geer- De dag is er verder een van veel
truidenberg. ,,En die belt niet zo- overleggen en onderzoeken. ,,Het
maar.” Het bericht: een van de is nog niet duidelijk wat de instor-
gloednieuwe, grote silotorens is ting heeft veroorzaakt”, plaatst het
ingestort en verbogen. ,,Er waren bedrijf ‘s middags een verklaring
mensen bij de silo aan het werk.” op de website. ,,Deze verbouwing
Zeven medewerkers om precies te was uitbesteed aan een aannemer.
zijn, zij komen met de schrik vrij. Het is wachten op een expert, zo-
Na het telefoontje spoedt Dek- dat we kunnen bepalen hoe we de
kers zich naar de centrale, gelegen betoncentrale kunnen ontmante-
aan de kabbelende Donge, en len voordat wij met de wederop-
neemt de ingestorte silo in ogen- bouw kunnen starten. Dat zal een
schouw. ,,Het is een verschrikke- proces van maanden zijn.”
lijk beeld als je aan komt rijden.” Duidelijk is in elk geval dat de
De immens zware silo is neerge- schade in de miljoenen euro's
komen op een deel van de cen- loopt. ,,Exacte bedragen weet ik
trale. ,,De afmontage was nog be- niet’’, zegt Dekkers. ,,De aanpas-
zig, het gebeurde uit het niets.” Uit sing van de locatie was een project
de ingestorte silo blijft vanwege de dat in de miljoenen euro’s loopt,
losgekomen ‘worm’ nog lange tijd
cementpoeder lopen. Dankzij de
wind zorgt dit voor stofwolken
aan de Donge-oevers in Geertrui- Het is een
denberg en Raamsdonksveer. ,,De
stof zelf is niet gevaarlijk voor de verschrikkelijk
omgeving en zorgt niet voor beeld als je aan komt
brandgevaar”, benadrukt directeur
rijden
Dekkers.
Na de dreun ligt het werk stil in —Oscar Dekkers, directeur
Minister Wiebes stelt besluit
over tracé 380kV uit
DEN HAAG Het lukt en wat de minister ter bekend te maken
minister Eric Wiebes doet met de wensen in de week van 19 au-
van Economische die in West-Brabant gustus, zoals oor-
Zaken en Klimaat leven. spronkelijk de bedoe-
niet om deze week Eén van die wensen ling was.”
een besluit te heeft te maken met Het ministerie en
nemen over het defi- hoe de hoogspan- netbeheerder TenneT
nitieve tracé van de
hoogspanningslijn
ningsleiding er in de
praktijk uit gaat zien.
praten al ruim tien
jaar over een nieuwe
380kV. ,,In het belang van hoogspanningsver-
een zorgvuldige af- binding van Borssele,
De afspraak met de Sa- weging door de mi- via Bergen op Zoom,
menwerkende Ge- nister wordt dit punt Roosendaal en Moer-
meenten in West-Bra- nog nader onder- dijk naar Tilburg. De
bant was dat deze zocht’’, legt een woordvoerder van de
week duidelijk wordt woordvoerder van de minister belooft wel
hoe de 380kV-lijn tus- minister uit. ,,Het lukt dat er snel meer dui-
sen Bergen op Zoom daarom niet om de delijkheid zal zijn
en Tilburg gaat lopen keuzes van de minis- over het tracé.
donderdag 22 augustus 2019
GO
geluk we hebben gehad...’
▲ Een verlaten hoogwerker staat als stille getuige naast de ingestorte silo. FOTO ARIE KIEVIT/ANP
dus de schade bedraagt nu ook
miljoenen euro’s. Bovendien ligt
de betoncentrale er voor onbe-
paalde tijd uit. Wel was er al ma-
teriaal geproduceerd dat klaar lag
voor transport. De buitenploeg
kan dit gewoon naar klanten
brengen.”
De afgelopen weken is een
groot deel van de betoncentrale
Dodelijk politieschot was noodweer
De agent die in maart dit jaar in
Etten-Leur een verwarde aan-
valler (57) dodelijk raakte,
schoot uit noodweer. Dat oor-
deelt het Openbaar Ministerie.
,,De situatie was zo dreigend en
confronterend, die agent kon
niet anders meer handelen.”
John Bas
Etten-Leur
Tijd of gelegenheid om zijn met
een hakmes gewapende belager
met gerichte schoten uit te schake-
len, was er niet meer.
,,Er waren al twee waarschu-
wingsschoten gelost omdat het
slachtoffer niet luisterde, niet stil
wilde staan. Hij naderde snel, daar-
vernieuwd. De torens stonden er
pas net en waren sinds maandag,
net na het einde van de bouwvak,
in gebruik. In die torens wordt be-
tonmortel gemaakt voor heipalen
en casco’s voor woningen.
Bruil bekijkt de komende dagen
of medewerkers hulp nodig heb-
ben. ,,Mogelijk is een gesprek bij
een bak koffie voldoende.” Over
door ontstond acuut een levensbe-
dreigende situatie’’, aldus een
woordvoerder van het OM over het
oordeel na onderzoek door de
Rijksrecherche. Een rechtmatige
handeling, heet dat dan.
Die vroege dinsdagochtend van
de 12de maart sloeg personeel van
supermarkt Jumbo in Etten-Leur
Noord rond acht uur alarm nadat
de agressieve man met zijn hak-
mes omstanders bedreigde en uit-
schold. Drie politie-eenheden ar-
riveerden bij de Geerkade en trof-
fen de amokmaker na enig zoeken
aan op de nabijgelegen Mulder-
weg. De 57-jarige liet zich echter
niet staande houden en kwam
dreigend met zijn hakmes op de
politiemensen af. Twee agenten
STAD EN STREEK 3
Ruim een eeuw in de beton
Bruil is een familie- De vestiging in aan grote projecten
bedrijf dat ruim 110 Geertruidenberg in Nederland. Het
jaar in het beton zit. werd in 2005 over- gaat bijvoorbeeld
de herbouw kan Dekkers niet De hoofdvestiging genomen van het om het gebouw At-
concreet zijn. ,,Morgen bekijken zit in Ede, maar de failliete Oudenallen. las van de universi-
we hoe we verder moeten gaan. betoncentrales zijn Aan de Donge pro- teit in Wageningen,
We zullen stap voor stap bepalen over heel Nederland duceert het bedrijf het hoofdkantoor
wat we gaan doen en hoe we van verspreid: in onder onder meer beton- van waterschap Bra-
deze plek weer een productiebe- meer Zutphen, De- mortel voor heipa- bantse Delta in
drijf kunnen maken. We zullen venter, Wagenin- len en casco’s van Breda en het woon-
met de expert en verzekeraar de gen, Weert en Apel- woningen. complex Hogekwar-
juiste beslissingen moeten nemen doorn. Bruil levert beton tier in Amersfoort.
om alles weer te herstellen.”
gebruikten hun dienstwapen ter viescommissie politieel vuurwa-
waarschuwing. Toen de verdachte pengebruik die ook is geraad-
begon te rennen en op minder dan pleegd.
tien meter was genaderd, wist een Over de privésituatie van het
derde zich het vege lijf te redden slachtoffer zijn nooit mededelin-
met een gericht schot op de romp. gen gedaan. Burgemeester Mi-
De verdachte overleed diezelfde randa de Vries meldde diezelfde
ochtend in het ziekenhuis aan zijn middag wel dat nabestaanden wa-
verwondingen. ren ingelicht en dat zij als verant-
Op verzoek van het Openbaar woordelijke voor de openbare orde
Ministerie onderzocht de Rijksre- wilde weten of het verwarde
cherche het incident. Die bekeek slachtoffer bij leven al bekend was
de situatie ter plekke, sprak met tal bij zorg- en welzijnspartners.
van getuigen en betrokkenen en Als nabestaanden het niet eens
bracht rapport uit. De OM-conclu- zijn met de conclusies van het OM,
sie dat de agent onder deze om- meldt de woordvoerder, dan kun-
standigheden rechtmatig heeft ge- nen zij een klacht indienen via een
handeld en geen ander middel ter zogeheten artikel 12-procedure die
beschikking stond dan zijn vuur- door het Hof in Den Bosch wordt
wapen, wordt gedeeld door de Ad- bekeken.
4 STAD EN STREEK
Zunderts corso
wereldwijd dag en
nacht op televisie
Wie straks ergens in de wereld
een televisiezaak binnenwan-
delt, moet niet gek opkijken als
in plaatsen als Sydney, Tokyo en
New York hele muren gevuld zijn
met beelden van het Zundertse
corso. De Zuid-Koreaanse elek-
tronicagigant Samsung gaat het
corso namelijk filmen om het te
gebruiken als testmateriaal voor
televisies die te koop zijn.
Edine Wijnands
Zundert
Ad Boemaars van het corso: ,,Een
tijdje geleden werden we benaderd
door een Australische productie-
maatschappij. Zij hadden van
Samsung de opdracht gekregen om
een film te maken. Het gaat dan om
van die filmbeelden die je altijd in
de winkel ziet. Waarmee aange-
toond wordt hoe helder de kleuren
zijn en zo.”
Afijn: ,,Die productiemaatschap-
pij was aan de slag gegaan, had via
google gezocht naar ‘bloemen’ en
‘Nederland’ en waren zo bij ons
corso terecht gekomen.” Ze waren
enthousiast, zochten contact en van
het één kwam het ander. ,,Vorige
Amper meldingen over
illegaal kappen van bomen
BREDA In Breda zijn amper mel-
dingen over illegale bomenkap.
Sinds 2017 zijn er acht meldingen
geweest, die de helft van de keren
tot een herplantingsplicht hebben
geleid. In slechts één geval is de da-
der van de kap bekend.
Dat schrijft wethouder Greetje
Bos aan de gemeenteraad, naar aan-
leiding van een motie van D66 en
GroenLinks die vorig jaar unaniem
door de raad is aangenomen. De
partijen bepleitten in de motie een
fermere aanpak van illegale bo-
menkap door het sanctiebeleid
eventueel uit te breiden.
Het beleid in Breda is nu zo dat
als illegale kap wordt geconstateerd
donderdag 22 augustus 2019
OH
week zijn ze op bezoek geweest. Be-
slist is dat ze met een crew van
twintig man komen filmen.”
De ploeg komt al op de woensdag
voor het corso. ,,Ze willen graag
bloeiende dahliavelden filmen.
Maar die zijn donderdag helemaal
kaalgeplukt voor het corso. Daarom
komen ze al woensdag.” Ze blijven:
,,Een weekje.” Waarbij het hoogte-
punt natuurlijk het corso zelf is op
zondag 1 september. De filmploeg
staat dan op verschillende plekken
langs het parcours. Heeft zelfs langs
de route een balkonnetje van een
Zundertenaar geritseld. ,,Op maan-
dag worden bovendien op het ten-
toonstellingsterrein close-ups ge-
maakt.”
Overigens zijn het niet louter
Zundertse beelden die straks we-
reldwijd als soort bewegend test- ▲ Duizenden mensen gaan uit hun dak bij een eerdere editie van festival Duikboot. ARCHIEFFOTO BN DESTEM
beeld op de Samsung-televisies zijn
te zien. ,,Nee, helaas, er wordt ook
gefilmd in Spanje.”
Daar is 30 augustus in Laredo de
‘Batalla de Flores’ (de bloemen-
strijd). Maar: het is een corso met
Festival Duikboot gaat
nauwe banden met Zundert. Een
deel van de in Spanje gebruikte
dahlia’s is bovendien op Zundertse
door, beslist de rechter
velden gekweekt.
De Asterdplas in Breda is zater- wij onze zaken goed geregeld heb- ver met hen in gesprek dan dat we
dag gewoon het toneel van fes- ben.’’ Als voorbeeld wijst Coenen elkaar treffen bij de voorzienin-
tival Duikboot. De rechter heeft naar het ecologisch bureau dat is genrechter.’’
gisteren bepaald dat het ge-
woon door mag gaan. Er wor-
ingehuurd en het akoestisch plan.
Wel vindt hij het vervelend dat
Bestuurslid Monique Kleyn van
Willigen van stichting Breda
den zo’n 7000 bezoekers ver-
wacht.
‘altijd net wordt gedaan alsof we
enorm schadelijk zijn voor de om-
380kV Nee noemt de uitspraak ‘te-
leurstellend’, maar wel ‘te ver-
geving, terwijl onze evenementen wachten’. Op een gesprek met de
een herplantingsplicht kan worden Freek de Swart al jaren zonder schade bij de As- organisatie zit de stichting niet te
opgelegd aan de dader of - als die Breda wachten. Volgens haar ligt het pro-
niet bekend is - aan de grondeige- bleem voornamelijk bij de ge-
naar. Een aantal omwonenden en stich- meente. Die zou de vergunning zo
Als herplanting om de een of an- ting Breda 380kV Nee hadden een We zijn liever met laat hebben afgegeven dat bezwaar
dere reden niet mogelijk is, moet kort geding aangespannen in de maken haast niet meer mogelijk
een financiële bijdrage worden be- hoop dat de rechter het evenement omwonenden in was. ,,Ook is er een geluidsplan
taald aan het bomenfonds. zou verbieden. Ze vinden dat de gesprek dan dat we waarvan de rechter constateerde
Daarnaast zou de gemeente nog gemeente Breda bij het afgeven dat de organisatie daarvan wil af-
een bestuurlijke boete kunnen op- van de vergunning te weinig reke- hen bij de rechter zien wijken. Als je dan naar het geluids-
leggen. Invoeren van zo’n boete ning hield met het naastgelegen – Joris Coenen, organisatie plan kijkt zie je dat de grootste ge-
leidt tot tijdrovende procedures en natuurgebied. Ook zou er nauwe- luidsbron op het natuurgebied ge-
levert verdere geen extra bijdrage lijks tijd zijn geweest om bezwaar terdplas zijn. Die stichting wil he- richt is." Verder weegt de rechter
aan de herplant, aldus de wethou- te maken. lemaal geen festival daar.’’ volgens Van Willigen de schade op
der. Gezien de geringe omvang van Organisator Joris Coenen van Hij staat wel open voor een ge- het recreatieterrein zelf te licht.
het probleem acht ze het daarom Elevation Events is content met de sprek met omwonenden die wel Of stichting Breda 380kV Nee
niet nodig een extra sanctiemoge- uitspraak. ,,Voor ons is het vooral degelijk overlast ervaren. ,,Onze vervolgstappen onderneemt, is
lijkheid in te stellen. fijn dat ook de rechter vindt dat deur staat altijd open. We zijn lie- nog niet bekend.
donderdag 22 augustus 2019 STAD EN STREEK 5
OH

CULTUURVISIE BREDA

‘Breda maakt al vijftig jaar

zelfde fouten in cultuurbeleid’
Oude wijn in
nieuwe zakken, zo
duiden enkele
kritische Bredanaars
de nieuwe
cultuurvisie. Dat kan
anders, denken ze.
En ze komen met een
alternatief.
Edine Wijnands
Breda

reda wil met cultuur

B mensen uit heel het land

en zelfs uit heel de we-
reld lokken. Maar met de
nieuwe cultuurvisie die
de Bredase politiek vanavond be-
spreekt, gaat dat niet lukken. Dat
denken enkele kritische Bredanaars.
De kern wordt gevormd door Mi-
chel Gorrissen (oud-directeur Ge-
bouw F) en Elly Rozinga (MuziekSa-
lon Spronk). Zij dragen de cultuur van
Breda, zoals ze het zelf zeggen, een
warm hart toe. ,,We willen dat Breda
er cultureel toe doet. Maar dat krijg je
met die nieuwe visie niet voor elkaar.” volgens de twee al vijftig jaar wordt En dat terwijl er vele jaren ongelofe- ▲ In 1972 voerden tussen grote en kleine initiatieven ver-
Aanleiding voor de twee om zich in de gemaakt. Gorrissen: ,,In de nieuwe vi- lijk veel geld is uitgegeven aan cultuur. kunstenaars bij het dwijnt. ,,Geef het niet, zoals nu, aan
cultuur te verdiepen en de alterna- sie staan ideeën zonder uitvoerings- ,,Maar dat is vooral opgegaan aan on- toenmalige museum een paar instellingen als Chassé Thea-
tieve visie ‘Breda kan zoveel meer’, te plannen. Er ontbreekt een evaluatie derzoeken, rapporten en beleidsno- De Beyerd actie tegen ter en Nieuwe Veste.”
maken. Die wordt als burgerinitiatief van het beleid van de laatste decennia. ta’s, niet aan de cultuur zelf.” het cultuurbeleid. FOTO Stel een deskundige culturele raad
begin september in de raad behan- Dat is jammer.” Denk vanaf nu beter na, luidt het JOHAN VAN GURP in die goed weet wat er speelt en met
deld. Voor hun alternatieve cultuurbe- advies in het burgerinitiatief. Maar dat welke parels Breda publiek binnen
Grootste kritiekpunt op de gemeen- leid, maakten Gorrissen en Rozinga niet alleen: ,,Wij komen met concrete kan halen. ,,En hou op met investeren
telijke visie is dat die oude wijn in een duik in het verleden. ,,Wat je dan voorstellen.” Op financieel gebied is in rapporten, leer liever van het succes
nieuwe zakken is. ,,Er staan prachtige ziet, is ontluisterend. Al in de jaren ze- doorgerekend dat als de gemeente 2,5 Leer van het van concurrerende steden als Til-
uitgangspunten in. Ook de gemeente ventig voerden kunstenaars met miljoen euro extra vrijmaakt voor cul- succes van burg”, stelt Gorrissen.
wil Breda nationaal en internationaal ‘Breda, schaam je!’ actie tegen het cul- tuur, een professionaliteitsslag kan Of de raad wat in het burgerinitia-
op de kaart zetten, wil dat kunst uit tuurbeleid. Maar vanaf dat moment worden gemaakt die de hele sector steden als tief ziet blijkt bij de presentatie op 5
Breda bekend wordt. Alleen: hoe dan? verbeterde niks. Sterker: Breda zakte af naar een hoger plan tilt. Tilburg september. Op 15 september wordt het
Dat staat er niet.” naar een niveau van een stad die cul- Zaak is wel dat het geld efficiënt alternatief in Podium Bloos aan Bre-
Daarmee maakt Breda een fout die tureel totaal niet belangrijk is.” wordt ingezet, dat het onderscheid – Michel Gorissen danaars gepresenteerd.

Ook theater en tattoos in Meer parkeerplaatsen bij Lage

programma Breda Barst
BREDA Behalve optredens van
bands als Navarone, Indian Askin
en Warhola zijn er op het gratis
popfestival Breda Barst in het
weekend van 14 en 15 september
ook diverse kunstzinnige acts te
zien. In het Valkenberg in Breda
kunnen bezoekers bijvoorbeeld
letterlijk in een lift stappen bij de
voorstelling Buiten Dienst van
Schippers&VanGucht. Bezoekers
gaan omhoog en omlaag, maar ook
horizontaal en scheef. Net zoals in
het echte leven waar ook niet alles
verloopt volgens een vooropgezet
schema, aldus de makers.
Jelle van Dun komt naar het fes-
tival met het project The Dedicated
Thousand. Van duizend tattoos
maakt hij een animatiefilm waar-
mee hij mensen wil inspireren om
duurzamer te leven. Bezoekers van
Breda Barst kunnen een van Dedi-
cated 1000 worden door een tattoo
te laten zetten. Verder zijn de Bier-
zegsters aanwezig om de toekomst
van festivalgangers te voorspellen.
En bezoekers die moeite hebben
om zelf complimenten te geven,
kunnen terecht bij de Complimen-
ten Vissers van Gonz’ Complimen-
ten Verspreiders. In opdracht geven
zij de boodschap door.
Kinderen kunnen op een speel-
veld van tien bij tien meter Reu-
zentwister spelen of kunnen mee-
doen aan een skateworkshop van
Pier15 uit Breda.
Mosten in Haagse Beemden
Bij de Lage Mosten in Breda
komen beduidend meer par-
keerplekken voor mensen die
werken bij de bedrijven die daar
gevestigd zijn. Dit moet de druk
wegnemen van het openbaar
parkeren in het gebied, dat is
gesitueerd langs de A16 in de
Haagse Beemden.
Paul Verlinden
Breda
Er lopen al twee jaar gesprekken
tussen de gemeente en de vast-
goedeigenaren over de parkeer-
problematiek. In het gebied is het
aantal openbare plekken beperkt.
Mede door de aanwezigheid van
het NS-station Prinsenbeek en het
internationale busstation wordt er
parkeerdruk ervaren.
Inmiddels zijn de terreinen
rondom de kantoorpanden op de
Lage Mosten heringericht door de
eigenaren waardoor extra ruimte
is ontstaan om op eigen terrein te
parkeren.
Verder zal het afgesloten par-
keerterrein tussen het Bastion Ho-
tel en de noordelijke rondweg ligt
wordt uitgebreid van 75 naar 225
parkeerplaatsen. Dit terrein is van
de gemeente. De plaatsen worden
verhuurd aan de eigenaren van de
kantoorpanden voor gebruik door
de huurders. Dit vermindert de
druk op de openbare parkeerplek-
ken.
De kosten om het gemeentelijk
parkeerterrein uit te breiden zijn
330.000 euro. Die investering
wordt gedekt door de inkomsten
uit de verhuur van de parkeerplek-
ken. Er zijn al contracten voor alle
225 plaatsen, met een looptijd van
10 jaar. De huurprijs van een par-
keerplaats is 350 euro per jaar.
Bij uitbreiding van het terrein is
rekening gehouden met de aanwe-
zige ecologische verbindingszones
en zijn er keuzes gemaakt om tot
een zo efficiënt mogelijke inrich-
ting te komen.
6 STAD EN STREEK
Voedselbanken krijgen het steeds drukker
De klandizie neemt toe bij de
voedselbanken. Dat geldt ook
voor de vestiging aan de Pas-
toor Gillisstraat in Rijen. ,,Tussen
oktober 2016 en nu zijn we ge-
groeid van ongeveer 25 naar 120
klanten”, zegt voorzitter Ted van
der Lee. Nieuwste groepen zijn
alleenstaande 60-plussers en
Polen, Somaliërs en Irakezen.
Waarom dat zo is weten ze niet.
Berry van der Heijden
Rijen
De voedselbank in Rijen is aange-
sloten bij de landelijke organisatie
en voldoet aan strenge regels. In het
net uitgebreide pand met voorraad-
kamer en kantoren is alles keurig
gerangschikt. De voorraad is inge-
schreven van rijst tot bevroren
vlees. De verse groente komt op de
dag dat de klanten hun voedselpak-
ket ophalen op zaterdagochtend of
dinsdagavond. Ook spullen die over
zijn bij de voedselbank Breda en
Tilburg komen naar Rijen.
Een dertigtal vrijwilligers staat
altijd klaar. ,,We zijn erg blij met
hen. Maar ook met ondernemers
van de supermarkt tot de bakker,
van de eierboer tot de akkerbouwer.
En met sponsorgelden via bank of
bedrijven.” De Groeituin uit Gilze,
waar mensen met een rugzakje
zich verdienstelijk maken, levert
ook verse waar.
Enkel maanden geleden ont-
▲ Ted van der Lee van de voedselbank in Rijen neemt producten in ontvangst. FOTO JOYCE VAN BELKOM/PIX4PROFS
stond reuring omdat een passant
zag dat een klant haar pakket niet
kreeg en daarna vrijwilligers met
volle tassen naar huis liepen. Vol-
gens Ted van der Lee omdat de
spullen over de datum zijn en an-
ders in de kliko gaan. ,,Het IMW be-
paalt wie een pakket krijgt en hoe
lang. Dat moet je tijdig verlengen.
Die mevrouw is dat zeker drie keer
gezegd.” Een scheldpartij was het
We zijn erg blij met gevolg. Vrijwilligster Miranda Erd-
mann kreeg de volle laag. Ook nog
de vrijwilligers, door een reactiecircus op internet.
maar ook met de ,,Ik ben er zes weken uitgeweest”,
ondernemers zegt de Rijense.
De vraag bij voedselbanken is of
– Ted van der Lee, voorzitter klanten niet te veel gepamperd
‘Alle lof voor de
nostalgische
kermis op de Markt’
De Oosterhoutse kermis zoekt
sinds enkele jaren naar een
nieuwe succesformule. Extra
activiteiten door onder meer
horeca en winkeliers, buiten-
bars en muziek geven het eve-
nement dit jaar meer sfeer.
Toch zijn de meningen nog al-
tijd verdeeld over de kermis.
Rijan van Leest
Oosterhout
,,Alle lof voor de nostalgische ker-
mis”, zegt Ria van Gurp (68) over
de attracties op de Markt. ,,Hier
staat alles bij elkaar voor jonge
kinderen. We hoeven nu niet de
hele kermis af te lopen voor ge-
schikte attracties.”
Haar kleinzoon bewondert on-
dertussen het autootje dat hij zo-
juist gewonnen heeft. ,,Straks gaat
hij nog met opa in de luchtschom-
mel en met mij in de zweefmo-
len.”
Ook Hans van de Berg (62) start
zijn kermisbezoek deze dag op de
Markt. ,,Ik ben niet zo’n kermis-
mens, maar ik heb wel speciaal
vrij genomen om met mijn klein-
dochter naar de kermis te kun-
nen”, vertelt hij. Veel verder dan
de draaimolen is hij nog niet ge-
komen. ,,Vroeger was de kermis
vooral op de Markt en de Heuvel”,
herinnert hij zich. ,,Nu ligt het te
ver uit elkaar. Misschien zouden
donderdag 22 augustus 2019
OH
worden. Van der Lee zegt dat de
voedselbank er is voor het voedsel,
de gemeente om te helpen bij an-
dere problemen. Miranda Erdmann
denkt dat 90 procent een tijdelijke
klant is. Gemiddeld is er een uit-
stroom van een derde per jaar.
Voedselbank Rijen krijgt nu te ma-
ken met mensen die drie jaar klant
zijn. ,,We hebben afgesproken dat
we drie gevallen bij de gemeente
inbrengen om te kijken hoe ze ver-
der kunnen komen. Soms gaan din-
gen fout.”
Een voorbeeld is een man met zes
kinderen met schulden van wie de
wasmachine stuk gaat. Het IMW
zegt dat hij een nieuwe mag kopen.
Hij krijgt hem niet vergoed omdat
hij niet vooraf een formulier heeft
ingevuld. Dus nemen zijn schulden
fors toe. ,,Zoiets moet op te lossen
zijn.” In een ander geval hebben ze
een man uit Syrië tijdelijk een pak-
ket verstrekt. Hij had geen geld om
anders zijn rijbewijs te halen om
een baan te krijgen. ,,Na drie maan-
den slaagt hij en hij werkt nu in
Breda.”
En de zorg gaat verder. Dit jaar
konden vijftig kinderen meedoen
in Breda aan de stichting Zomer-
kampen. Voor kinderen van klan-
ten is er een Jarig Jobje, een doos
waardoor het kind op school kan
trakteren. ,,Wij hoorden dat kinde-
ren zich ziek melden op hun ver-
jaardag omdat de ouders er geen
geld voor hebben.”
ze voortaan het Basiliekplein erbij
kunnen betrekken.”
Lara Cornelisse (7) neemt straf-
schoppen bij de attractie Penalty
Shot. ,,Ik vind de kermis heel
leuk”, vertelt ze. ,,De Muziek Ex-
press is mijn favoriete attractie.
Het gaat heel snel en er zijn rook
en lichtjes. Meestal ga ik daar met
mijn oma in.”
Ze is enthousiast over de ker-
mis, maar ze is het met haar oma
eens dat er wat meer attracties
voor kinderen van haar leeftijd
De extra
activiteiten zijn
vooral in de
Klappeijstraat
– Delania Soeters (14)
mogen komen. ,,Er is veel te doen
voor kleine en grote kinderen,
maar wat minder voor de groep
die daar net tussenin zit”, zegt
haar oma.
Delania Soeters (14) en Sanne
Wouters (13) laten geen kermis-
dag aan zich voorbijgaan. ,,Het is
jammer dat veel hetzelfde is als
vorig jaar”, zegt Soeters. ,,De extra
activiteiten zijn vooral in de Klap-
peijstraat en daar merk je op het
Slotveld niets van.”
donderdag 22 augustus 2019 STAD EN STREEK 7
OH

Bergsebaan
op de schop
tot half
oktober
De werkzaamheden aan de
Bergsebaan in Den Hout zijn be-
gonnen. De weg in het buitenge-
bied tussen Oosterhout en
Breda krijgt een opknapbeurt.
Zo komen er fietssuggestiestro-
ken en drempels. Daarnaast
komt er nieuw asfalt.

Sjoerd Marcelissen
Den Hout

De Bergsebaan bleek de afgelopen

jaren een heet hangijzer. Het eerste
plan van de gemeente Oosterhout
ving bot bij de rechter; er zouden te
veel bomen sneuvelen. Daarna ging
de gemeente terug naar de tekenta-
fel met belangengroepen. Uiteinde-
lijk rolde er een plan uit met een
nieuw wegdek, drempels en fiets-
suggestiestroken. Doel is vooral om
de veiligheid te verbeteren. Op de
▲ De politie meert aan bij de boot waar een dode man is aangetroffen. FOTO COBINE VAN DER LOUW Bergsebaan is het druk met recrea-
tief fietsverkeer en auto’s.
Voor het merendeel van de ge-

En niemand die iets merkte meenteraad ging een renovatie niet

De politie heeft gistermiddag op
een boot een overleden man ge-
vonden in het gebied De Dood in
de Biesbosch bij Drimmelen. Van
een misdrijf is geen sprake, zegt
de politie.
Cobine van der Louw
Drimmelen
De boot ligt verscholen in het groen.
Voor de punt staat een tuinstoel op de
oever, ernaast een blikje drinken. Op
een enkel bootje in de verte na, is het
doodstil.
Niets wijst erop dat eerder op de dag
in de kajuit een lichaam is gevonden
van een man van rond de 60 jaar. ,,Aan
boord waren nog een man en een
hond”, zegt politiewoordvoerder Wil-
lem van Hooijdonk. De hond, een bor-
der collie, is overgedragen aan de die-
renambulance.
Op het politiebureau is met de an-
dere man gesproken. Van Hooijdonk:
,,Want we willen graag weten wan-
neer en wat er is gebeurd. ‘’ Later zal de
politie melden dat er geen sprake is
van een misdrijf.
Brenner Verhagen, eigenaar van
Biesbosch Sloepenverhuur in Drim-
melen, zag om 13.00 uur meerdere
politieauto’s, brandweerwagens en
ambulances richting jachthaven rij-
den. ,,Zowel de politie- als de brand-
weerboot voer uit. Ik kijk dan eerst
wat voor melding er binnenkwam. Je
weet nooit of het van belang kan zijn
voor de mensen die een bootje heb-
ben gehuurd.”
Zelfs nu, met de aanwezigheid van
een brandweer- en politieboot, valt
de boot waarop de man is gevonden,
niet op. Het recreatieleven in de Bies-
bosch gaat gewoon door. Even ver-
derop zwemmen en varen mensen,
niets vermoedend. De dienders kij-
ken verbaasd als ze ons zien. De fo-
rensisch arts is bezig met sporenon-
derzoek en dus is de oever verboden
terrein.
Op slechts vijftig meter afstand,
ligt een andere motorboot. Het echt-
paar uit Werkendam, dat liever ano-
niem wil blijven, heeft niets gezien
of gehoord. ,,We waren de hele dag
met onze kleine boot in de kreekjes
van de Biesbosch. Pas toen we terug-
kwamen zagen we de politie.’’
Ze komen hier al 25 jaar. ,,We varen
door heel Nederland, maar komen
het liefst in de Biesbosch. De Dood is
We komen hier wel echt ons plekje waar we elk jaar
al 25 jaar. Het even een poosje liggen. Dit is de eer-
ste keer dat we zoiets meemaken.”
is de eerste De man die honderd meter ver-
keer dat we derop woont, heeft evenmin iets ge-
merkt. ,,Ik weet dat daar een hond
zoiets zat, want die hoorde ik blaffen. Zelf
meemaken heb ik er twee en die reageren daar
dan weer op. Maar verder niks.”
- Echtpaar uit
Op de achtergrond wordt het li-
Werkendam chaam uit de kajuit gehaald en met
de brandweerboot naar de wal ver-
voerd. De politie blijft achter voor
verder onderzoek.
In de Biesbosch wordt het lang-
zaam rustiger. De dagjesmensen va-
ren naar de haven, en toeristen die
blijven overnachten op hun boot,
maken zich op voor het avondeten.
ver genoeg. Vóór afgelopen zomer
besloot de politiek, met een krappe
meerderheid van Gemeentebelan-
gen en VVD, om toch te onderzoe-
ken of een vrijliggend fietspad mo-
gelijk is langs de Bergsebaan. Dat
besluit werd fel betwist door flink
wat Oosterhoutse partijen, omdat
de kans bestaat dat er bomen moe-
ten sneuvelen en de gemeente dus
opnieuw een gang naar de rechter
wacht. B en W voeren dit onder-
zoek uit, maar waarschuwden eer-
der voor een duur en langdurig tra-
ject. Mogelijk begint de aanleg van
het fietspad pas over enkele jaren.
Dit vanwege de vele onderzoeken
naar fauna, natuurcompensatie en
de aankoop van gronden.
Het onderzoek naar het fietspad
gooit geen roet in het eten voor de
geplande opknapbeurt van de
Bergsebaan. Afgelopen week is be-
gonnen nabij de brug over het
Markkanaal. De weg wordt aange-
past in fases, van noord naar zuid.
Het stuk ter hoogte van de Meer-
berg is als laatste aan de beurt. De
werkzaamheden duren tot half ok-
tober. In Den Hout worden omlei-
dingsroutes aangegeven.

Geertruidenberg kampt met grote Meepraten over nieuwe

tegenvaller: tekort naar 2 miljoen
Nadat het tekort op de pen naar 2 miljoen, is de
begroting van Geer- verwachting van wet-
truidenberg al was op- houder Adriaan de Jongh
gelopen van 1,2 naar na een snelle rekensom
1,5 miljoen euro dient De Jongh: ,,Of de
zich een nieuwe finan- alarmbel afgaat? Ja, die
ciële tegenvaller aan: klinkt nu nog nadrukke-
de uitgaven voor de lijker.”
jeugdzorg voor 2019 De gemeenteraad is
zijn 720.000 euro per brief ingelicht.
hoger dan begroot. De cijfers van de uit-
voering van de Jeugdzorg
Marja Klein Obbink tot en met het tweede
Geertruidenberg kwartaal van 2019 zijn af-
gelopen donderdag ont-
,,Een enorme tegenval- vangen. Dat was de dag
ler”, aldus het college. dat het college bekend
Het tekort kan nu oplo- maakte dat het begro-
tingstekort was opgelo-
pen naar 1,5 miljoen euro
en dat er pijnlijke bezui-
nigingen aankomen.
Jeugdzorg
De Jongh: ,,We hadden al
650.000 euro aan extra
middelen voor de jeugd-
zorg geraamd maar dit
bedrag van 720.000 euro
komt er nog eens bo-
venop.’’
Het college heeft per
direct opdracht geven te
onderzoeken wat de oor-
zaken en gevolgen zijn.
De Jongh: ,,Je kunt die
720.000 euro niet zomaar
optellen bij het al be-
staande tekort van 1,5
miljoen. Welk deel is in-
cidenteel en welk deel is
structureel?’’
Gevraagd naar een
schatting denkt De
Jongh aan een stijging
van het begrotingstekort
van 1,5 naar 2 miljoen.
,,Het is een snelle reken-
som. Ik zeg dit met veel
mitsen en maren.’’
Het ambtenarenkorps
heeft de opdracht gekre-
gen de vinger op de knip
te houden.
plek supermarkt PLUS
Voor de inwoners die mee wil-
len praten over de verhuizing
van Supermarkt PLUS op het
Schonckplein naar een nieuwe
locatie in Geertruidenberg,
wordt dinsdag 3 september
een bijeenkomst gehouden in
cultureel centrum De Schatte-
lijn.
Marja Klein Obbink
Geertruidenberg
Organisatoren PLUS, Rialto Vast-
goed en de gemeente gaan dan
het gesprek aan met mensen die
ideeën hebben voor een nieuwe
locatie.
Op de huidige plek op het
Schonckplein is te weinig ruimte
voor uitbreiding. De gemeente
Geertruidenberg steunt de plan-
nen van de supermarkt.
Voor een volwaardige super-
markt is minstens 1700 vierkante
meter aan oppervlakte nodig. Ook
moet de super een centrale ligging
hebben om zoveel mogelijk inwo-
ners van het vestingstadje te be-
reiken voor hun dagelijkse bood-
schappen. Een goede toegang voor
het leveren van goederen is ook
een voorwaarde.
De bijeenkomst in De Schatte-
lijn op 3 september duurt van
19.30 tot 21.00 uur. Aanmelden
voor 29 augustus via
e.dekkers@geertruidenberg.nl.
8 STAD EN STREEK donderdag 22 augustus 2019

GO

EEN DAG MET ECOLOOG LEO LINNARTZ

Een diepe afdruk in het

Hoe is dat nou, huisarts zijn, of brandweerman, directeur van een betaaldvoetbalclub?
Onze verslaggevers spelen een dagje voor schaduw, kijken een (lange) dienst lang
over schouders mee, helpen hier en daar een handje. Om de ziel van het beroep in
woorden te vangen. Vandaag: met ecoloog Leo Linnartz op educatieve safari, op
zoek naar de Brabantse Big Five. Of Four ...?

09 05
Pim Dikkers waar de wisent leeft is volgens recent
Den Bosch onderzoek ‘het rijkste stukje’ van het
natuurgebied. Hij wijst op de vele
broedvogels, insecten, boom-, plan-
ten- en kruidensoorten. Al is dat ook
een positief (!) effect van de droogte.
„Gras heeft het moeilijk, daardoor
ontstaat meer ruimte voor bloemen.”
Het is niet de eerste les van vandaag
en zal zeker niet de laatste zijn. Even
verderop wijst hij op een afgekloven
berkenbosje: werk van de wisent.
ij gaat nog eens Door zijn gegraas is er volop ruimte
2021 – in een afgesloten deel te laten
leven. Daarna zijn er drie opties:
einde verhaal (‘dat lijkt me niet waar-
schijnlijk’), het gebied kan in stapjes
worden vergroot, of de dieren mogen
zich vrij over de Maashorst bewegen.
Als de hekken verdwijnen, kan de po-
pulatie groeien tot circa vijftig. „Er
zijn weinig natuurgebieden in de we-
reld met meer wisenten.” In de hui-
dige, beperkte omstandigheden is ‘het
maximum’ bereikt. „Dus in 2020 of
2021 zullen dieren moeten verhuizen
ters, dassen, vossen én edelherten in
het verkeer. Dat is 25 procent meer
dan een jaar eerder. Linnartz noemt
de situatie hier ‘oplosbaar’. „De we-
gen anders inrichten en doorgaand
verkeer dwingen andere routes te vol-
gen.” Hij stopt bij een weiland. „Dít is
problematischer.” Het grote aantal
landeigenaren maakt Het Groene
Woud tot een complexe puzzel. „De
weerstand van sommige boeren is
groot.” Dat valt best te begrijpen.
Want, zo legt de ecoloog uit, het in

H
door de knieën.
Tuurt door de on-
vermijdelijke ver-
rekijker om zijn
nek. En dan: een
gedempte kreet.
Gevolgd door een gebaar om ook zijn
gevolg te wijzen op het imposante
dier dat even verderop door het bos op
de Maashorst struint. We zien de wi-
sent, een uit de kluiten gewassen bi-
zon. Het dier is lid van de Brabantse
Big Five. Dat treft. En is natuurlijk
geen toeval. Leo Linnartz, ecoloog en
allesweter van beroep, leidt deze edu-
catieve safari door het Brabantse land.
Met als doel op zoek te gaan naar de
leden van deze bende van vijf: wisent,
edelhert, otter, bever en lynx.
11.18 uur. Het hek op het afgesloten
deel van de Maashorst vlak bij het
dorp Zeeland zwaait open. Linnartz
gaat voor. Hij zorgde er mede voor dat
hier nu een kudde van 23 wisenten
rondloopt. De populatie groeit ge-
staag sinds er in maart 2016 elf zijn
uitgezet. En dat is niet het enige, aldus
de ecoloog van ARK Natuurontwik-
keling. Het deel van de Maashorst
voor heide en open vlaktes. Naast het
bosje ligt een hoop bizonpoep. Vers,
want de fikse regenbui van zojuist
heeft de flats niet aangetast.
Iets dieper het bos in: een indruk-
wekkende afdruk in de zanderige
grond – nóg een aanwijzing. De wi-
senten kunnen niet ver weg zijn. Lin-
nartz kijkt op zijn telefoon. Om de
vier uur krijgt hij, via een halsband
met gps en zender, een signaal over
waar de kudde de uren daarvoor was.
Het laatste bericht dateert van ruim
twee uur geleden. Het is dus gissen
welke kant ze op zijn gegaan. En dan
is 150 hectare een groot gebied. Spo-
ren te over, maar de kudde houdt zich
schuil. „Dat doen ze graag als ze kalf-
jes hebben.”
Eigenlijk hadden de wisenten het
ons nóg moeilijker kunnen maken.
De Europese bizon zou in etappes
steeds meer ruimte krijgen op de
Maashorst. Om deze zomer de vrije
loop te krijgen, tot aan Oss. Maar na
een ongelukje met een Maashorst-
ranger en een schijnaanval van een
stier kwam er kritiek. En werd beslo-
ten ze langer – vooralsnog tot januari
naar een ander natuurgebied.”
Datzelfde doen wij.
Keiharde cijfers
13.47 uur. Hemelsbreed ligt het hart
van Het Groene Woud, bij Oirschot
en Best, nog geen dertig kilometer
verderop. Maar het is een wereld van
verschil met de Maashorst. „De
droogte krijgt geen vat op de natuur
hier, zó nat is het”, zegt Linnartz, wij-
zend op al dat groen om ons heen.
Wat wél vergelijkbaar is, is dat het
edelhert hier in beslotenheid leeft.
Een kilometerslange omheining moet
de dertien in maart 2017 uitgezette
dieren op hun plaats (van driehon-
derd hectare) houden.
Op termijn moet ook het edelhert
ruim baan krijgen. Een groot obstakel:
„Verkeer. Tot zestig kilometer per uur
gaat het nog wel – dan heeft zowel
dier als mens een kans – maar in het
buitengebied rijden ze vaak veel har-
der.” Eerder deze week kwam de
Stichting Wildaanrijdingen Neder-
land met keiharde cijfers: gemiddeld
sneuvelen maandelijks bijna vijfhon-
derd reeën, wilde zwijnen, boommar-
vrijheid levende edelhert zal áltijd
schade veroorzaken. „Dus dat moet
goed geregeld zijn, met een schade-
fonds.”
In de hoop een glimp op te vangen
van de uitdijende populatie (26 vol-
wassen edelherten, naar schatting vijf
tot tien kalveren) zoekt Linnartz naar
sporen. Bij een toegetakelde jonge
wilg houdt hij halt. Het sein om de
verrekijker opnieuw tevoorschijn te
halen. Helaas: geen edelhert te zien.
15.48 uur. We zien wel een grote
bierbrouwerij. Daarvoor een handvol
fabrieken. Het spoor is niet ver weg,
evenals het duidelijk hoorbare ver-
keer op snelwegen A2 en A59. Ver-
spreid over de strook waterrijk groen
vlak buiten Den Bosch staan ook nog
hoogspanningsmasten. Je verwacht
het niet op zo’n plek, maar dit is een
enorm rijk stukje natuur. „Dit is een
otterparadijs”, zegt de ecoloog op een
dijkje in de Ertveldpolder. „Het zit
hier bomvol met vis. Met al dat riet en
die waterlelies een explosie van le-
ven.” De visetende zwemmer is de
laatste jaren gesignaleerd rond Den
Bosch, Eindhoven en in de Maas bij

11:48 uur 15:52 uur

▲ Sporen te over in de Maashorst, zoals deze voetafdruk, maar waar is ▲ Je verwacht het niet op zo’n plek, maar de Ertveldpolder is een enorm
die kudde wisenten in hemelsnaam? FOTO PIM DIKKERS/BD rijk stukje natuur. „Een otterparadijs”, zegt de ecoloog. FOTO PIM DIKKERS/BD
donderdag 22 augustus 2019
GO
zand: ze móéten hier zijn
11:23 uur
Lithoijen. Dat vrijwel zonder mense-
lijke bemoeienis. „De natuur heeft
vaak maar één vinger nodig, dan doet
ze de rest vanzelf”, zegt Linnartz, ter-
wijl we bij een punt uitkomen waar
wij de otter wél de helpende hand
kunnen toesteken. „Als we hier een
faunapassage aanleggen, hoeven ze de
weg niet over te steken.”
Al die eilandjes
Op de terugweg legt Linnartz uit wat
deze plek zo otterproof maakt. „Den
Bosch is een knooppunt van riviertjes
en beekjes. Dan heb je nog de moeras-
grond. Natte natuur is overal. Als de
otter de Dommel eenmaal heeft be-
reikt, ligt heel Brabant aan zijn voe-
ten. In deze polder heb je met al die
kleine eilandjes heel veel meters oe-
ver. Perfect voor de otter – één zo’n
beestje heeft al kilometers nodig. Het
zal me niet verbazen als hier over een
paar jaar otters én bevers zitten.”
17.32 uur. Zijn naam is gevallen: de
bever. De Biesbosch, waar ze ruim
dertig jaar geleden na een afwezig-
heid van circa 160 jaar opnieuw wer-
den uitgezet, is een logische volgende
halte – van otterparadijs naar bever-
walhalla. „Alles is verbonden met wa-
ter. Het stikt er van de wilgen en de
vis. Het zou me verwonderen als er
plekken zijn in de Biesbosch waar
géén bevers zitten.” Dat klinkt alvast
bemoedigend.
We slaan een dijkje af, naar een
moerasachtig gebied. Een loopplank
wijst de weg. Overal wilgen. Linnartz
is in zijn element, komt armen, han-
Kijk! Die
potloodpunten,
dat is het werk
van de bever
—Leo Linnartz, allesweter
den en vingers tekort om te wijzen op
al het leven om hem heen. Kikkers
springen over onze voeten. De be-
groeiing is dicht; dat maakt een vrije
doorkijk op bijvoorbeeld een bever-
burcht moeizaam. Ver weg kunnen ze
niet zijn. „Kijk!”, zegt de ecoloog, doe-
lend op een wilgentak in het water.
„Die potloodpunten, dat is het werk
van de bever.”
Hij begint aan een betoog over deze
knager, die in Limburg nogal eens
problemen geeft; daar zijn al exem-
plaren afgeschoten. „Voor de natuur is
de bever een zegen. Maar wij mensen
vinden het niet altijd leuk als-ie aan
waterbeheer gaat doen – en dat doet
een bever nou eenmaal veel en vaak.
Betere landschapsarchitecten zijn er
niet. Ze kunnen door het bouwen van
dammen complete natuurgebieden
veranderen. De bever is de kleinste
van de Big Five, maar wel het dier met
verreweg de grootste daden.” Hij ver-
wacht hier geen Limburgse toestan-
den. Ook niet als de Nederlandse po-
pulatie – naar schatting tweeduizend
– verder toeneemt. „Waar landbouw
STAD EN STREEK 9
en bever elkaar ontmoeten, gaat het ▲ Leo Linnartz zorgde er mede voor dat op de
mis. In Brabant is dat niet op zo heel Maashorst nu een kudde van 23 wisenten rond-
veel plekken het geval.” Toch komt loopt. FOTO VAN ASSENDELFT
het moment dat we de beverpopulatie
moeten gaan managen dichterbij.
„Maar geen paniek alsjeblieft.”
18.30 uur. De oogst van een dag Big
Five (of Four ...?) jagen: één wisent,
wat wel ietwat tegenvalt. Pure winst:
de berg aan informatie én het prima
inkijkje in de verscheidenheid van de
Brabantse natuur. „Een mooie reeks”,
memoreert Linnartz aan het eind van
een lange dag. „We zijn van droog
naar laag gegaan. De hoge zandgrond
van de Maashorst, de natte bossen op
leemgrond in Het Groene Woud, de
kleinschalige moeras- en beeknatuur
bij Den Bosch en de grootschalige ri-
viernatuur van de Biesbosch.” BIG FIVE VAN BRABANT
Blijft nog over: het vijfde Big Five-
lid, de lynx. Het roofdier beweegt zich Het was SP-gedepu- pleter. Het voorstel
vlak bij de Nederlands-Duitse grens. teerde Johan van den werd afgeschoten: de
Linnartz verwacht op korte termijn Hout die in 2012 met Brabantse politiek wilde
geen spontaan bezoekje. Is zijn komst het idee op de proppen geen geld uittrekken om
dan uitgesloten? „Nee. Als de ontwik- kwam om tot een Bra- de soorten te herintro-
keling om van de Brabantse natuur bantse Big Five te ko- duceren. Maar ook zon-
steeds meer één geheel te maken men: edelhert, wisent, der provinciaal geld is
19 30
doorzet, is het kansrijk voor de toe- wildzwijn, otter en lynx. de Big Five er goed-
komst. Wolf en goudjakhals zullen Geleend van de be- deels gekomen. Andere
hem echter voor zijn.” roemde Afrikaanse partijen zetten hun
reeks olifant, neus- schouders eronder; de
hoorn, leeuw, luipaard zelfredzaamheid van de
en buffel. Het doel was natuur deed de rest. En
drieledig: de oerdieren er was nog de wissel
moesten publiekstrek- van wildzwijn – wroe-
kers worden, het beheer tend door de Brabantse
van de natuurgebieden bodem het schrikbeeld
moest goedkoper en van menig boer – naar
het ecosysteem com- bever.
10 donderdag 22 augustus 2019

GO

 
 

 
 


Bel 088 - 013 9999
of ga naar
www.persgroep.nl/rubrieken

TWEAKERS
.NET/NIEUWS GEPLAATST ZODAT JE WEER
GOED OP DE HOOGTE BENT
donderdag 22 augustus 2019
GO
WAT ZIT HIER ACHTER?
De veldwachter had zijn
bedstee naast de gevangenen
Die ene muur, dat
gekke poortje, die
lange heg: je komt
er voorbij, maar
wat speelt zich
daarachter af?
Deze zomer
elke week een
blik op een
verborgen plek.
Vandaag: de
veldwachters-
woning.
Wim van den Broek
Oudenbosch
ezoekers van het Zouaven-
B museum in Oudenbosch
komen via het bordes de
centrale gang in met links
en rechts de museumza-
len. Achteraan de gang bevindt zich
het trappenhuis, maar alle expositie-
ruimtes zijn gelijkvloers. Dat maakt
wel nieuwsgierig naar het souterrain
en de zolder. Stichtingsvoorzitter
Gabriel van der Heijde neemt ons
voor de verandering mee naar de
ruimtes achter het bordes, kenmer-
kend voor menig oud raadhuis. Het
voetstuk waar de burgemeester op
zijn onderdanen neerkeek.
Ook het Zouavenmuseum was
oorspronkelijk gemeentehuis, de
plek waar de vroede vaderen van het
Koepelstadje bijeen kwamen. Maar
ook de plek waar misdadigers en an-
der gespuis achter slot en grendel
werden gezet. Van het cellencomplex
is niet veel meer te zien. volgens Van
der Heijde zat het onder het bordes.
,,Vanaf de straat konden voorbijgan-
gers door de tralies het geboefte zien
brommen.’’
Maar Oudenbosch-kenner Mark
Buijs zegt dat het cachot juist aan de
achterkant van het in 1776 gebouwde
pand zat. ,,De veldwachter woonde
met zijn gezin aan de voorzijde van
het souterrain. Dat was al dicht ge-
noeg op de gevangenen.’’
Die voorkamer, vanaf de straatkant
gezien, rechts van het bordes, is als
museumruimte nooit gebruikt. ,,We
hebben er wel wat oud meubilair in
gezet en de kleine bedstee waar ze
zittend in sliepen, is nog intact, maar
een functie heeft het voor ons niet.
Ooit is voorgesteld er een stijlkamer-
tje voor de heemkundekring van te
maken, maar dat is niet doorgegaan.’’
Met het oog op de verhuizing van
het Zouavenmuseum naar het
nieuwe cultuurcluster naast de kapel
䊱 Het interieur van de
voormalige veldwach-
terswoning.
FOTO’S MARCEL OTTERSPEER/
PIX4PROFS
䊱 Het Zouavenmuseum aan de Oudenbossche Markt.
van Saint Louis liggen verdere plan-
nen in de ijskast. ,,De gemeente zal
het gebouw wel in de verkoop doen.
Een kantoor ligt het meest voor de
hand.’’
Mark Buijs vertelt dat stadsarchi-
Vanaf de tect Augustijn Canters in 1776 de op-
straat konden dracht kreeg het nieuwe raadhuis te
ontwerpen. ,,Links en rechts is het
passanten opgetrokken uit ijsselsteentjes, de
door de tralies voorgevel bestaat uit duurdere rode
bakstenen. Honderd jaar later mocht
het geboefte Van Genk het bordes vervangen. Zo
zien brommen staat het er nu nog bij. Het is een
klassiek gemeentehuis met op de be-
– Gabriel van der gane grond woonruimte, op de eerste
Heijde bouwlaag de raadzaal en achter de
dubbele schuifdeuren de burgemees-
terskamer. Links van de gang zat de
STAD EN STREEK 11
gemeentesecretaris met nog wat per-
soneel.’’
Het was in elk geval een huis met
veel kasten en deuren. Van der
Heijde toont een kast met wel veertig
sleutels erin. Op de labeltjes staat ‘ar-
chief’, ‘sociale zaken’ en ‘tijdschrift-
kastje’. ,,De laatste bewoner van het
souterrain was de gemeentebode.
Veldwachters waren toen al opge-
gaan in de rijkspolitie en woonden
niet meer bij de gemeente in.’’
Bij oudere Oudenbosschenaren is
gemeenteveldwachter Egidius Lam-
bregts nog wel bekend of berucht.
Buijs: ,,Iedereen kende hem als Diel-
tje. Ergens in het museum is nog een
afbeelding van de man.’’
Hoewel het gemeentepersoneel
stilaan groeide, is de enorme zolder
nooit als kantoor ingericht. ,,Aanvan-
kelijk werd het pand ernaast betrok-
ken, maar toen ook dat te klein werd
is op het plein naast de basiliek een
nieuw gemeentehuis gebouwd. Dat
deed veel korter dienst dan de twee
eeuwen van Markt 31. Een zoon van
een oud-ambtenaar vertelde ooit dat
zijn vader staande aan een lessenaar
werkte. Zittend bureauwerk was be-
gin vorige eeuw niet in zwang. En nu
zie je dat kantoorpersoneel soms
weer staand aan verhoogde bureaus
werkt.’’
Voor de Zouavencollectie kwam de
museumruimte in 1975 beschikbaar.
Zo kreeg ook deze verzameling van
de broeders van Saint Louis een pu-
blieke functie. De zolder is als verga-
derruimte inmiddels wel ingericht.
En wie de basiliek eens vanuit een
andere hoek wil bekijken, kan langs
twee smalle ladders omhoog tot het
vieringtorentje. Daar hangt sinds een
paar jaar weer de klok, die de Rotter-
damse klokkenmaker Bakker in 1776
maakte in opdracht van toenmalig
drossaard Gerlof Johannes Banier.
Van der Heijde: ,,De klok waar-
schuwde het volk bij brand of ander
onheil.’’
Dat duurde tot de Duitse bezetter
zo’n beetje alle klokken in het land
weghaalde. Jaren later dook de klok
weer op en keerde terug naar Ouden-
bosch. Het zal een van de weinige
objecten zijn, die straks niet mee ver-
huizen naar de nieuwe museum-
ruimte achter het Saint Louis-com-
plex aan de overkant. Via een smal
luikje komen we op de klokkenstoel,
waar we worden beloond met een
mooi uitzicht over het Klein Rome.
12 STAD EN STREEK donderdag 22 augustus 2019

GO

VAN HET
LAND

BLOEM
WOUW
Waar kunnen kinderen in West-Brabant naartoe om
Wieler
xxxx
xxxxx
Weekend
Jaxxx week-
Komend
end staat Wouw

Schuldgevoel in het teken van

fietsen. Zater-
dag met toer-
tochten, een ge-
k denk erover om op vakantie te gaan. Mét zinstocht, het

I het vliegtuig! Een aantal jaar geleden zou ik

daar geen twee keer over hebben nage-
dacht. Maar omdat vliegen zo ongelofelijk
wielerplein met
Watt-bike races,
Tackx trainers,
slecht is voor het milieu, heb ik daar tegen- entertainment
woordig toch een schuldgevoel bij. En dat en demonstra-
schuldgevoel heb ik steeds vaker. Als ik een ties. Op zondag
plastic tasje nodig heb voor mijn aankopen bij is de Ronde van
de supermarkt bijvoorbeeld. Of als ik een pot Wouw met een
chocopasta met palmolie uit Maleisië koop (al dikke banden-
is het van ‘duurzame plantages’). Zelfs bij een race, een da-
stuk watermeloen. En dan heb ik het nog niet meskoers, ama-
over de aanschaf van nieuwe kleren die ergens teurs en het
door overwerkte mensen in Bangladesh ge- kampioenschap
maakt worden. van Wouw.
Maar ik probeer mijn steentje bij te dragen Info: wouwswie-
door meer de trein te nemen, plastic tasjes te lerweekend.nl
vermijden en verantwoordelijk boodschappen
te doen. Laatst wilde ik zelfs - als experiment -
tweedehandskleding kopen, maar dat staat me
helaas echt voor geen meter. Hoe goed je ook
probeert te leven, er komt altijd wel iemand
met een ‘ja, maar…’. Bijvoorbeeld: ,,Leuk dat je
geen plastic zakjes meer gebruikt, Paul, maar
papieren zakjes zijn net zo slecht” of ,,Fijn dat
je niet met het vliegtuig gaat, Paul, maar ook
treinreizen zijn niet goed voor het milieu”. TUINTIP
GILZE EN RIJEN
Wat moet ik dan doen? Zal ik maar gewoon
alles opgeven, en ergens in een grot als kluize-
xxx
Vlo-markt
naar gaan wonen? Maar ook dan kan ik me bij
xxxxvliegveld
voorstellen dat iemand zegt: ,,Fijn dat je nu als Pexxxxx.
Bij het vliegveld
kluizenaar in een grot woont, Paul, maar waar van Gilze en
moeten die arme vleer- Rijen staan ko-
muizen nu heen?” mende zondag
Ook op het bedrijf is dat zeker 250 kra-
zo. We doen ons best om men opgesteld.
Plastic energie te besparen, maar De spectacu-
tasjes landbouw kost nou een-
maal energie. We zorgen
laire vlooien-
markt is groots
hebben goed voor onze bijen. We opgezet zodat
redden slachtkippen door iedereen volop
we al ze een tweede leven te ge- gelegenheid
ven. En plastic tasjes heb- heeft om lekker
vervangen ben we al vervangen door te snuffelen tus-
papieren zakken en biolo- sen het grote en
door gisch afbreekbare tasjes. diverse aanbod.
papieren En de enige mensen die
bij ons overwerkt worden
Open: 10.00 uur
tot 17.00 uur.
zakken zijn we zelf. Toegangsprijs:
Dus voelt u zich soms 2,50 euro.
ook schuldig? Daar kunnen we u graag mee
helpen. Want als u op de fiets langskomt en
wat lokale groenten plukt, of uw eigen prui-
men, is dat misschien niet de perfecte oplos- GESPOT
sing, het is toch al heel wat beter dan geïmpor-
teerde groenten uit Spanje!
Paul Franken Wat kom je zoal tegen in wel overlevingskansen.
tuin, bos of polder? Onze Regenwormen hebben ‘ge-
verslaggever Martijn woon’ een kop met mond en een
Buiten

Schraven spot elke week staart met anus. Ogen, hersenen

een wonder der natuur.
Regenworm
Naar de zin van menig kampeer-
der konden we dit wonder der
natuur de afgelopen weken iets
te vaak spotten. Het dier dat zijn
naam dankt aan de weersom-
standigheden waarbij hij zich
het meest laat zien. Droogte zou
hem uitdrogen.
In humusarme grond kunnen
62 wormen per vierkante meter
voorkomen en in humusrijke
䊱 De familie Franken uit Bergen op Zoom grond zelfs meer dan 432. Dat
schrijft om beurten over het wel en wee op een regenworm in tweeën ge-
hun fruitteeltbedrijf. ARCHIEFFOTO BN DESTEM
hakt kan worden waarna beide
delen afzonderlijk verderleven is
een fabeltje. Het diertje sterft in
de meeste gevallen wanneer een
deel van het lijf wordt wegge-
rukt door een vogel of land-
bouwvoertuig. Bij een stukje
scherp afgesneden staart zijn er
en longen ontbreken daarente-
gen. Zuurstof haalt hij via zijn
huid uit de lucht. Veel gedachten
heeft een regenworm niet, in
plaats van hersenen zijn er een
knooppunten (ganglion) waar
zenuwen samenkomen. En de
ogen, tja, wat valt er zoal te zien
onder de grond? De verdikking
noem je zadel.
De (inwendige) geslachtsorga-
nen van dit hermafrodiete dier-
tje bevinden zich hier ergens.
Voor de paring, in een ‘69’-hou-
ding, nemen ze graag de tijd.
Drie tot vier uur zijn ze bezig, de
viespeuken op het fietspad.
 donderdag 22 augustus 2019
GO
vrijuit te bewegen, te ontdekken en te leren hun grenzen te verleggen?
Pippihuisjes en een doolhof op
het landgoed in Achtmaal
Ooit betaalde de landgoedeigenaar hier
zijn arbeiders. Nu is ’t Pannehûske in
Achtmaal een plek voor speelplezier en
mooie boswandelingen.
Martijn Schraven
Achtmaal
l sinds 1891 is ’t Pannehûske
A een bekende rustplek voor
vermoeide mensen. Dat
waren eerst de arbeiders op Land-
goed Wallsteijn die hier hun loon
kregen uitbetaald. Pas na de
Tweede Wereldoorlog kwam lang-
zamerhand de horecafunctie in
beeld. Sindsdien kunnen bosbe-
zoekers en andere natuurliefheb-
bers even halt houden om hun
dorst te laven of honger te stillen.
Sinds zes jaar mogen Wil en
Marja Nouws zich de trotse eige-
naren noemen van deze bijzon-
dere ‘herberg aan het zandpad’. De
speeltuin werd als eerste onder
handen genomen en voldoet weer
aan alle eisen voor veilig spelen.
Het meest in het oog springend
zijn de twee speels vormgegeven,
kleurrijke, houten speelhuizen.
Volgens Lela van der Schraaf
doen ze denken aan smurfenhuis-
䊴 Zwieren en
zwaaien op de
schommel, die
mama een zetje
geeft. FOTO’S JAN
STADS/PIX4PROFS
Een halve eeuw later terug op dezelfde plek
In hun jeugd kwamen ze er voor
het strand. Nu zitten ze op de-
zelfde plek in de stadsspeeltuin
aan de Binnenschelde. Voor Ber-
genaren Hans (71) en Louise
(68) Hoeks is het oppasdag. Ze
zijn met de kleindochters Ma-
rieke (5) en Julia (4) op pad.
,,Ideaal dit. Hier kunnen ze lek-
ker ravotten en wij uitrusten”,
zegt Louise.
Timo van de Kasteele
Bergen op Zoom
et is rustig in de buiten-
H speeltuin. Drie groepjes
ouders met kinderen.
Louise vindt het opmerkelijk. ,,In
de speeltuin in Roosendaal was
jes. Maar Pippi Langkous zou ook
kunnen. Lela (5) zou wel willen le-
ven als Pippi, zegt ze desgevraagd.
,,Want dan hoef je niet altijd zelf je
rommel op te ruimen.” Dat blijkt
thuis namelijk wél te moeten.
,,Mamma doet het niet altijd voor
mij.” Hier doen de huisjes dienst
als speelhuisje en mag er met zand
zoveel mogelijk rommel worden
gemaakt. Eentje heeft zelfs een
glijbaan naar buiten. Lela mocht
vandaag mee met haar vriendje
Sebastiaan (6), zijn ouders en oma.
Sebastiaan komt hier ‘heel vaak’,
naar eigen zeggen. ,,Ik mag bijna
altijd iemand meenemen.”
▲ Het springkussen is populair bij de kleintjes.
Mijn
buitenstek
het drukker. We zijn dit jaar voor
het eerst hier. Jammer dat de ho-
reca dicht is. Het ontbreken van
een kopje koffie of thee is een ge-
mis.” Ze wisten het wel, dat je in
de speeltuin niets meer kunt krij-
gen. Op tafel staan pakjes Fristie
en liggen wat snoeppapiertjes. De
meeste ouders of grootouders die
hier komen, doen het op die ma-
nier. ,,Toch is het voor de sfeer be-
ter als je ook wat kunt eten en
drinken”, zegt Louise.
Twee uur zijn ze inmiddels in de
䊱 Lena van der Schraaf.
’t Pannehûske is geliefd bij be-
zoekers en toeristen. Het is moge-
lijk om, bij voorkeur op afspraak,
van hieruit fietstochten te maken,
per ouderwetse solex de regio in te
speeltuin. En nog zijn Marieke en
Julia het niet beu. Ze spelen in het
zand. Of gaan met opa Hans van
de kabelbaan. ,,Ideaal voor kinde-
ren in deze leeftijd”, zegt hij.
Het echtpaar heeft de kleinkin-
deren wekelijks, op donderdag, in
huis. Spelen ze in de ochtend thuis
een spelletje, in de middag nemen
ze de kinderen mee op pad. ,,Een
wandeling maken in het bos, een
dagje naar het strand of naar een
speeltuin”, zegt Hans. Louise
merkt op dat er voor kleine kinde-
ren in Bergen op Zoom eigenlijk
niet zoveel te doen is. ,,Wij gingen
vroeger naar Rozenoord. Daar was
je een hele dag zoet. Zoiets heb je
nu niet meer. Daarvoor moet je
naar Roosendaal of verder weg.”
STAD EN STREEK 13
䊱 Antoine Peeters.
tuffen of met stoere bossteps op
pad te gaan. Kruisboogschieten
kan ook, maar dat gebeurt in het
naastgelegen clubgebouw van de
kruisboogvereniging.
De speeltuin ligt, vanaf de voor-
kant van de zaak bezien, áchter het
terras. Kinderen kunnen niet zo-
maar van het terrein af en het
zandpad op of het bos in. Lela en
Sebastiaan spelen even bij de huis-
jes, maar stiekem vinden ze de ka-
belbaan het allerleukste. ,,Daar
gaan we dadelijk weer vanaf”, zegt
Sebastiaan.
Uiteraard heeft de speeltuin ook
een klim- en klautertoestel en is er
een airtrampoline. Er staat een
wip, er hangt een vogelnest-
schommel en koppeltjeduikelen
kan ook.
Helemaal achterin de speeltuin
bevindt zich een doolhof. En in te-
genstelling tot menig doolhof el-
ders, is het nu eens géén half door-
zichtige verzameling verweerde
䊱 Bergenaren Hans (71) en Louise (68) Hoeks komen regelmatig
met hun kleindochters in de stadsspeeltuin. FOTO TIMO VAN DE KASTEELE
buxusplanten. De beukenhaag is
recentelijk helemaal terugge-
snoeid en staat mooi vol in het
blad. Met een beetje fantasie waan
je jezelf in het doolhof uit Harry
Potter en de Vuurbeker. Of, voor de
iets oudere filmkijker; in de tuin
van het hotel uit The Shining. Maar
dan dus zónder een psychopathi-
sche Jack Nicholson of Lord Vol-
dermort.
Er heeft altijd een toren in het
midden van het doolhof gestaan.
Alleen was die dermate versleten
dat ie al verwijderd is. Een nieuwe
toren staat gepland, zo vertelt de
eigenaar, ergens aan het einde van
dit seizoen of anders aan het begin
van volgend jaar.
Antoine Peeters (5) zegt ‘keisnel
door het doolhof te kunnen’.
,,Toen ik er inging wist ik meteen
welke kant ik op moest en ik
kwam er ook heel snel weer uit”,
meldt hij trots. Antoines vader,
Dennis, vertelde eerder dat het
ook een keertje niet zo snel ging.
,,Toen waren wij hem en hijzelf de
weg even kwijt.” Antoine kan zich
dit incident nog wel herinneren,
maar doet het snel af als niet ter
zaken doende. ,,Laatst was ik echt
heel snel uit het doolhof.”
Ook hij amuseert zich met de
speelhuizen. Het huisje met de
koeienbel naast de deur heeft zijn
voorkeur. ,,Die vind ik het mooi-
ste.” Francis, Antoines moeder,
zegt dat ze regelmatig te vinden
zijn bij ’t Pannehûske. ,,Lekker
even een frisse neus halen”, zegt
ze. ,,Je kunt hier in de omgeving
heerlijk wandelen en dit is daarbij
een ideaal start- of eindpunt.”
■ Meer info: pannehuske.nl
14 STAD EN STREEK
BUITEN EN ROUTE
Wandelen
langs het
blauwe goud
䊱 De Capelse Veer vaart dagelijks heen en weer tussen Dussen en Sprang-
Capelle. Het pontje brengt wandelaars, fietsers en gemotoriseerd verkeer
gratis over. FOTO’S JAMAICA VINK
Vijf gemeenten, twee plassen en verschillende rivieren en
stroompjes passeren de revue. Deze ‘water-wandeling’
voert over dijken, kronkelende paadjes en langs fraaie
boerderijen. Tussendoor kiezen we ook even het ruime
sop.
Jamaica Vink
West-Brabant
e wandeling begint bij de
D
Put van Caron aan de Beel-
aertsweg in Raamsdonks-
veer. We lopen links om de plas
heen en passeren twee vissers, die
in hun tenten geduldig wachten
tot ze beet hebben. We volgen het
pad, het bruggetje over, en komen
bij de Nionplas. Kijk niet vreemd
op als je mensen in wetsuits en
met zuurstofflessen tegenkomt.
Deze plas is populair bij duikers.
Volgens de website Duikersgids
vind je er ‘prachtig begroeide oe-
vers en mooie onderwaterbioto-
pen’.
Wij houden het vandaag liever
droog en blijven op het pad. Via
een parkeerplaats leidt dat naar de
drukke Oosterhoutseweg. Daar
linksaf en op de rotonde naar
rechts richting Raamsdonk. Na het
eerste stuk wandelen, is deze weg
met oude boerderijen een wel-
kome afwisseling. Op de Kerklaan
gaan we meteen na de bocht twee
keer naar links: de polder in. Hier
kunnen we mooi het wandel-
tempo omhoog gooien.
Keizersveersebrug
Na zo’n 2,5 kilometer - waarbij de
ene na de andere wielrenploeg
voorbij raast - slaan we linksaf.
Net voor het viaduct nemen we
het fietspad op rechts. De Keizers-
veersebrug is nu goed te zien.
Deze brug heeft er 83 dienstjaren
opzitten en nadert het einde. Met
de verbreding van de A27
komt er straks een com-
pleet nieuwe overspan-
ning te liggen. Leuk
detail: tijdens een
eerdere restauratie
zijn delen van de
Moerdijkbrug
gebruikt.
Na de brug lo-
pen we alsmaar
rechtdoor naar
de Peerenboom.
De buurtschap -
met zo’n veertig
inwoners - ligt op
een dijk vlak langs de
Bergsche Maas en is
volgens de Archief*Kring
Hank het oudste stukje Hank.
We passeren fraaie woningen en
velden met schapen, geiten en
paarden. Eenmaal uit de buurt-
schap, komen we in een soort nie-
mandsland terecht. Toegegeven:
dit stuk is wat saai. Maar hou vol,
het is het waard.
Na een half uurtje zijn we weer
in de bewoonde wereld. We slaan
op de kruising rechtsaf en later
naar links het wandelpad op. Daar
komt de beloning: een schilder-
achtig uitzicht. In het gras ligt een
kudde koeien te rusten, ondertus-
sen tuffen op het water boten
voorbij. Na een tijdje komen we bij
de Capelse Veer, die wandelaars,
fietsers en gemotoriseerd verkeer
van Dussen naar Sprang-Capelle
en vice versa brengt. Het pontje is
Perenboom
Keizersveerbrug
Bergsche Maas
A27
Raamsdonksveer
Nionplas Raamsdonk
Donge
Put van Caron
Oosterhout
33 km
iinfographic Richard Gesell -
in
maps4news.com
zorgde in de Tweede Wereldoor-
log voor zo’n 1200 doden. Twee
jaar geleden is het monument her-
bouwd, nadat koperdieven ge-
denkplaten hadden gestolen.
Bij de dijk gaan we naar rechts,
waar we snel het asfalt verruilen
voor het gras. Nattig wandelen is
het wel tussen de hoge sprieten.
Ze noemen dit stuk van de Over-
gra- diepse Polder niet voor niets het
tis en Laarzenpad. We lopen tot aan de
vaart elke brug, om vervolgens het stroom-
dag. Als het niet pje Oude Maasje over te gaan. Nog
te druk is, kun je de schipper vra- zo’n anderhalve kilometer in de
gen om een kijkje te mogen ne- uitgestrekte polders, voor we bij
men in de stuurhut. een bedrijvig verkeersknooppunt
uitkomen. Daar links het fietspad
Weer aan wal in Sprang-Capelle op en het viaduct van de A59 over.
wijken we even van onze route af. De drukke weg - goed oppassen -
Daar, aan een doodlopende weg, leidt naar de dorpskern van Was-
staat een monument voor de slag pik.
om Kapelsche Veer. Die strijd
Kronkelpad
We volgen de borden ’s Graven-
moer’. Passeren de Sint-Bartholo-
meus- en Barbarakerk en Sociaal
De Donge werd Cultureel Centrum Den Bolder.
vroeger gebruikt Na een poosje nemen we de paral-
lelweg, en dan voor het watertje
voor de schoen- rechtsaf het Kronkelpad op. Terug
in het groen. Het halfverharde pad
en leerindustrie doet zijn naam eer aan en kronkelt
donderdag 22 augustus 2019
BM
Dussen
Capelse Veer
A59
Waspik
‘s Gravenmoer
langs een watertje. Even verderop
steken we de weg over om te be-
ginnen aan de Donge-route. Dit ri-
viertje werd vroeger vooral ge-
bruikt voor de schoen- en leerin-
dustrie. Langs het paadje staan di-
verse bankjes voor wie wil uitrus-
ten.
Bij een brug met stuw steken we
de Donge over richting Raams-
donk. Een plaatje: een dicht be-
groeid gebied waar alleen maar vo-
gels te horen zijn. Aan het eind
van de weg verschijnt achter al het
groen plots een wit huisje. Het
blijkt een oud elektrisch polderge-
maal te zijn. Nadat de Bergsche
Maas is gegraven, waren deze ge-
malen nodig voor het reguleren
van de waterstanden. Dit is één
van de weinige overgebleven
exemplaren.
We blijven langs het riviertje
wandelen. Wat een rust. En dát is
precies de bedoeling, ontdekken
we door het bord ‘stiltegebied’.
Het pad loopt tot net na het via-
duct met de A27, waar het geraas
van auto’s de stilte verstoort. De
Oosterhoutseweg brengt ons te-
rug bij het startpunt, waar de twee
vissers nog eens hun hengels uit-
gooien.
donderdag 22 augustus 2019 FAMILIEBERICHTEN 15
BM

- Familieberichten -

FAMILIEBERICHTEN-
PAGINA, DE
MOGELIJKHEDEN
ZIJN DIVERS.

Met familieberichten.nl
kunt u op een eenvoudige,
snelle en zekere manier uw
blijde of droevige bericht
samenstellen en plaatsen in uw
dag en of weekblad naar keuze.
 Uit Thuis
Over uitgaan, lezen, luisteren en kijken
BEELD: VPRO/JEROEN DE LEIJER

‘Bergeijk’ terug in ether

Comedy De absurdistische VPRO-serie ‘Radio Bergeijk’ begint aan een nieuwe reeks op
NPO Radio 1. We zochten verslaggever Toon Spoorenberg op in het Brabantse dorp. 2-3

donderdag
22 augustus 2019
OPNIEUW BEKEKEN Glazen OVER DE TONG In Breda
boerderij zijn de
op de porties
Cultuurzomer 2 markt wat groter
Thuistips 3 Deze zomer bezoeken
we even opvallende als
Broodjesbar Boca’s
biedt kleine hapjes,
spraakmakende staal- zodat je een avond
Uittips 4 tjes architectuur in de
regio. Vandaag deel 7:
lang kunt peuzelen.
De porties in Breda
Film 6 de Glazen Boerderij
in Schijndel.
zijn een stukje groter
dan bij gelijksoortige
Televisie 10 P4-5 zaken in de Rand-
stad. P9

Weer 12
2 UIT & THUIS donderdag 22 augustus 2019

GO

DE CULTUURZOMER VAN... 50 JAAR 5 REDENEN OM THUIS TE BLIJVEN

WOOD- Boek
Hoe brengen Brabantse cultuurmakers de STOCK
zomer door? Deel 6: Sophie Soons van Studio
Ruig, een kledingmerk dat nu 10 jaar bestaat.
OP VINYL Taylor Swift en Tabaksplanter op Java
Eminem Afscheid van Java is het ver-

‘Wij gaan niet mee Sandra Moerland kijkt

deze week naar de eerste
haal van Arjan Hoks’ groot-
vader, die tabaksplanter was
op Java. Hij liet een manu-

in de mallemolen’ filmproductie van de Oba-

ma’s en luistert naar het
nieuwe album van Snoop
script na waarin hij zijn leven
beschreef. Aan de hand van
dit manuscript reconstrueert
Dogg. Hoks het leven van zijn grootvader. Het comfor-
René van Peer tabele leven van de Nederlandse tabaksplanter
Jimi Hendrix Johannes wordt ruw verstoord wanneer hij in
,,We zijn niet zo bezig met ons tienjarig bestaan. ‘Are you expe- 1942 moet opkomen in het KNIL vanwege de
Voor ons is een aantal veranderingen van groter rienced’ vroeg dreiging van een Japanse inval.
belang. We hebben het hele systeem van het pre- de toen 26-jarige Uitgegeven bij Karakter Uitgevers.
senteren van collec- Jimi Hendrix zich
ties omgegooid. In op het festival af.
de modewereld is Een jaar later
het gebruikelijk om overleed de gita-

Terug in de
met twee seizoenen rist. Zijn muziek
paar jaar te werken. leeft nog voort.
Dan wordt er van je
verwacht dat je in
de winter een zo-
mercollectie klaar
hebt om te presen-
teren en vice versa.

speeltuin
We hebben het over
een andere boeg ge-
gooid. We werken
met een doorlo-
pende collectie die Janis Joplin
niet aan tijd of sei- ‘Woodstock’ is de
zoen gebonden is. 䊱 Sophie Soons. titel van de geli-
Zes keer per jaar FOTO RENÉ VAN PEER miteerde elpee
voegen we daar die speciaal ten
nieuwe kleding aan behoeve van
toe. We gaan dus
niet meer mee in die
Record Store
Day 2019 is
Comedy Het absurdistische ‘Radio Bergeijk’ is na bijna
mallemolen van kleuren en patronen die het beeld uitgebracht. 12 jaar terug met een nieuwe reeks. Pieter Bouwman, alias
zouden moeten bepalen. We doen ook niet aan
uitverkoop. Daardoor hebben we meer tijd om de ‘ankerman’ Toon Spoorenberg, toog naar het Brabantse
pasvorm van onze ontwerpen optimaal te krijgen.
En kunnen we veel uitgebreider onderzoek doen dorp Bergeijk om de broodnodige uitleg te geven.
naar de kwaliteit van de materialen. Met een hoog-
waardig, tijdloos product als gevolg. Het doorlo-
pend karakter van onze collectie maakt het ons
ook veel gemakkelijker om onze vakanties op el- Dieter van den Bergh werd een cultsucces, met een trouw
kaar af te stemmen.” en Patrick Wiercx publiek van zo’n 180.000 luisteraars.

Theaterparade adat de fotograaf een Waarom weer terug?

,,Ik ga dit jaar weer naar de Brabantsedag in Heeze,
zoals ik eigenlijk al dertig jaar doe. Mijn familie
komt er vandaan. Ik ben er opgegroeid. Voor mij is
het ook een reünie. Het is altijd op de laatste zon-
dag van augustus, en ik pas daar mijn vakantie op
aan. Ik moet zorgen dat ik de dag erna ook vrij heb.
De Brabantsedag is meer dan een optocht. Ze noe-
men het een ‘theaterparade’. Ze werken elk jaar
met een thema. Dit jaar is het ‘Wat beweegt Bra-
banders’. Ze houden het bewust ruim, zodat deel-
nemers er hun creativiteit op los kunnen laten.
Het is een allround cultuurevenement met ver-
schillende disciplines. Theater, techniek, tekenen,
ontwerpen, grime. Alles wordt door de mensen
zelf gedaan. Je ziet het niveau elk jaar stijgen. Het
creëert saamhorigheid. Ik heb er zelf jaren aan
meegedaan, maar daar heb ik nu de tijd niet meer
voor. Meedoen is gezellig, maar je ziet dan nooit
het geheel. Kijken is al fantastisch. Voor mij is het
vanzelfsprekend, maar mensen die er voor het
eerst bij zijn, weten niet wat ze meemaken. Die
zijn compleet overrompeld door wat ze zien.”
䊱 Brabantsedag in Heeze. FOTO TON VAN DE MEULENHOF
N
Ten Years After foto van Pieter Bouw-
Vijftig jaar na hun man heeft gemaakt in
debuutalbum de kiosk van Bergeijk,
brengt de band komt een ouder stel
‘A Sting in the op Bouwman af. ,,Me-
Tale’ uit, de eer- neer, mogen wij met u op de foto? U
ste duizend stuks bent toch Toon Spoorenberg?” Het
op goudkleurig tweetal blijkt fan van Radio Bergeijk,
vinyl. en is al voor de tweede keer ‘op pel-
grimage’ in het dorp.
,,Misschien moet ik toch vaker naar
Bergeijk komen”, grijnst Bouwman
als hij weer is aangeschoven op het
terras van café-zaal De Gouden
Leeuw. Meer dan 600 afleveringen
maakte hij van Radio Bergeijk, maar
hij is maar een paar keer in het Kem-
pendorp geweest. ,,Wilbert Hiet-
brink, de technicus van Hans Teeu-
wen, komt hier vandaan en heeft ons
een keer rondgeleid. Vanaf de kiosk
honderd meter iedere kant op; De
Ploeg de ene kant, het Eichmannmu-
seum, of hoe heet dat, aan de andere
kant, toen waren we klaar. Zeg nou
zelf, veel is het hier niet, kraak noch
smaak, Emmeloord in Brabant.”
Radio Bergeijk van de VPRO is een
soort mix van hoorspel, een dorps ra-
diostation, Monty Python, Ronflon-
flon en De Dik Voormekaar Show –
André van Duin en Ferry de Groot
waren fan. Pieter Bouwman speelt de
alcoholistische Toon Spoorenberg,
George van Houts zijn al even smoe-
zelige en xenofobe collega Peer van
Eersel. Technicus Tedje van Lieshout
– radiokunstenaar Mat Wijn – doet
de geluidsmix. Bouwman: ,,De on-
misbare derde poot.” Het programma
,,Simpel. Het begon te jeuken. We
hebben het zelf aangekaart, dat was
Dommigheid nog een hele toestand: er waren ei-
genlijk geen geldpotjes meer, en
werkt nog waar moest het landen? We hebben
beter met nu tien afleveringen gemaakt van een
half uur en dertig voor de podcast
een zachte g van ieder een kwartier.”
— Pieter Bouwman, aka
Toon Spoorenberg Hoe ontstond ‘Radio Bergeijk’ en
waarom Bergeijk?
,,Bergeijk sloot naadloos aan bij De
Mannen van de Radio met Hans
Teeuwen. Dat werkte enorm goed: Ik
dronk er een wijntje bij, Hans rookte
een jointje, dat hielp wel. Toen Theo
Maassen inviel voor Hans, hadden we
BIO een item dat Radio Boekel heette,
over een fictieve radiozender. Toen
kwam die publieke cultuurzender
Regisseur en Radio 747AM, daar was een hoorspel-
acteur gat. Wim Noordhoek van de VPRO
zei ‘misschien een leuk idee voor een
Bouwman (Eindhoven hele serie’, en zo geschiedde.
1958) groeide op in het Waarom Bergeijk Boekel is gewor-
Witte Dorp, acteerde in den? Geen idee! Maar het moest wel
o.a. Plan C, Bro’s Before een Brabants dorp zijn: dommigheid
Ho’s, Ron Goossens en werkt nog beter met een zachte g.”
Rundfunk, regisseerde
o.a. Hard en Zielig van George van Houts vertelde dat zijn
Hans Teeuwen, en vaders familie uit Bergeijk komt.
shows van Wim Helsen, ,,Zei hij dat? Onzin. Zijn familie komt
Van Houts en De Ket, uit Zaandam. Hij beweert ook dat hij
Jeroen van Merwijk, in Bergeijk is verwekt. Op camping
Micha Wertheim, Thijs De Paal of in zo’n bungalowpark. Dat
van de Meeberg en Pa- houdt hij hardnekkig vol.”
trick Nederkoorn. Is de
broer van regisseur In Bergeijk zelf kon niet iedereen
Martijn Bouwman (o.a de serie waarderen.
Theo Maassen). ,,Veel mensen hier hadden een hekel
donderdag 22 augustus 2019
GO
Cd
Romantisch album
Lover is het zevende stu-
dioalbum van Taylor Swift
en bevat 18 liedjes met
romantiek als hoofd-
thema. In You Need To
Calm Down spreekt Taylor zich duidelijk
uit tegen homofobie, een boodschap
die ook in de video goed naar voren
komt. De video is een parade van
cameo's met onder anderen Ellen
DeGeneres, RuPaul, Ryan Reynolds
en vele anderen.
Uitgegeven bij Republic Records.
aan ons. Ik kan me nog herinneren
dat er in de carnavalsstoet een wagen
meereed van wel zestien meter hoog
met de tekst: ‘Radio Bergeijk neemt
ons in de zeik.’ Maar de oude burge-
meester was fan!”
Jullie gebruiken allemaal echte na-

Peer van Eersel en Toon Spoorenberg. FOTO MARCEL HEMELRIJK
Cd Film
Rapveteraan Eminem
Snoop Dogg zorgde Rapper Eminem
voor commotie toen hij maakte in 2002 zijn
zichzelf bedankte bij de filmdebuut in 8 Mile,
onthulling van zijn Walk waarin hij de hoofdrol
of Fame-tegel. Hij be- vertolkte. Jimmy 'B-
sloot de openingszin I Rabbit' Smith, een
Wanna Thank Me te pro- jonge blanke rapper uit
moveren tot albumtitel. De veteraan een arme, hoofdzakelijk door zwarte
bracht zijn zeventiende studioalbum uit, mensen bevolkte wijk in Detroit, wil deel-
die 22 nummers telt met bijdrages van nemen aan een wedstrijd voor rappers
onder anderen Chris Brown, Wiz Khalifa, waar hij het zal moeten opnemen tegen
Ozuna, Trey Songz & Nate Dogg. de beruchte Papa Doc.
Uitgegeven bij Doggy Style Records. Nu te zien op Netflix.
men, zelfs telefoonnummers uit ken uw stem, u bent van de radio, wij
Bergeijk. Nooit gezeik gehad? zijn de concurrenten van Anku Lin-
,,Nee. Er wordt alleen wel eens ge- gerie! Laatst kwamen we er trouwens
klaagd over bepaalde onderwerpen, achter dat er een zangeres is die echt
zoals de grafruimwedstrijden of het Lilian van Heeswijk heet en uit Berg-
kralen rijgen voor mensen met Par- eijk komt. Van de bakker waarschijn-
kinson. Ooit kwam er in Italië ie- lijk. Ze lijkt nog op onze Lilian (ac-
mand op een terras naar me toe: ‘Ik trice Lies Visschedijk, red.)] ook!
Overigens heb ik een aantal typetjes
genoemd naar oude vriendjes uit
mijn jeugd; Spoorenberg, Theo van
Deursen en Sjef van Buul. Geen idee
of die nog leven, behalve Maarten
Spoorenberg, die woont nog in Eind-
hoven, die heb ik via Facebook opge-
spoord. Mag ik hier ‘hallo Maarten’
zeggen?”
Hoe komen jullie aan die Berg-
eijkse namen?
,,Uit huis-aan-huisblad de Eyckel-
bergh. Daar hadden we een abonne-
ment op. We krijgen hem nu weer
toegestuurd, in tien jaar niets veran-
derd! De Eyckelbergh ligt bij ons op
tafel in de studio als we opnemen. En
een plattegrond van Bergeijk. Verder
bereiden we niks voor, improviseren
UIT & THUIS 3
Documentaire
Oscarnominatie
Oud-president Barack
Obama en zijn vrouw Mi-
chelle hebben hun eerste
documentaire voor Netflix
geproduceerd: American
Factory. Het gaat over een
autofabriek in Ohio, die tien jaar geleden
werd gesloten. De fabriek krijgt een
tweede leven van het Chinese autoruiten-
bedrijf Fuyao. De film won een prijs op het
Sundance Festival en is genomineerd
voor een Oscar.
Nu te zien op Netflix.
alles. We doen ook nooit wat over, zo,
Pieter Bouwman in
hup in één take. Nou ja, we improvi- Bergeijk. Vanaf 27 au-
seren drie uur per sessie, en daar zet gustus elke dinsdag,
Mat dan later de geluiden onder en woensdag en donder-
destilleert er dan een uitzending uit.” dag te horen in ‘Nooit
Meer Slapen’ op NPO
Bouwman zit weer beter in zijn vel, Radio 1. Ook zijn er
nadat hij er een tijdje uitlag vanwege podcasts. FOTO JEAN PIERRE
privéomstandigheden. REIJNEN / FOTO MEULENHOF
,,Een moeilijke tijd, waardoor ik
meer ging drinken dan de dokter mij
had aanbevolen. Ik dronk op een be-
paald moment zelfs meer dan Toon
Spoorenberg. Mijn vader is 91 gewor-
den, mijn moeder uit Geldrop is 90.
Ik ben inmiddels gestopt, maar heb
er alles aan gedaan om hun goede ge-
nen teniet te doen.”
Bouwman heeft zin in nóg meer
Bergeijk. ,,Het feit dat we carte blan-
che krijgen van de VPRO, en het im-
proviseren, het mooiste dat er is. Het
voelt alsof we terug zijn in onze oude
speeltuin, op een taboeloos feestje.
We zijn alleen wel benieuwd hoe
lang de tenen zijn in dit online tijd-
perk. We gaan namelijk nóg verder
dan voorheen.”
4 UIT & THUIS
OPNIEUW BEKEKEN ...
Deze zomer bezoeken we even opvallende als spraakmakende staaltjes architectuur in Brabant.
Vandaag deel 7: De Haverleij in Den Bosch.
Haverleij,
tuin voor bewoners
park voor Bosschenaren
Een steen in de vijver van de
moderne architectuur.
Kastelen in Den Bosch, met
wallen, grachten en torens.
‘Valse romantiek, nep, kitsch’
hoonden tegenstanders.
Architect Sjoerd Soeters wilde
geen onverteerbare dingen
bouwen, maar ontwerpen wat
bewoners leuk vinden.
Mieske van Eck
an ver rijst Huyze Leliën-
V huyze op uit het water.
Hoge bakstenen muren,
speelse torentjes op de
hoeken en vlaggetjes in
top. Alleen wapperen lukt niet. Ze
zijn van ijzer.
Nog even de kloeke brug over en
dan kun je op de fiets net langs de
slagboom die ongewenste auto’s te-
gen moet houden. Voor angstiger
momenten is er nog een solide hek.
De binnenplaats ziet er met zijn
bankjes, stoeltjes en bomen gezellig
genoeg uit, maar is op een doorde-
weekse dag verlaten. Wie er als voor-
bijganger gaat zitten, voelt zich al
snel ongemakkelijk.
5 REDENEN OM UIT TE GAAN
Aliens,
Famke en
Iron Maiden
Famke Louise trekt tieners naar
Bergen op Zoom, Brandweerman
Sam gaat kamperen, BUT Film-
festival verwelkomt aliens in
Breda en in Etten-Leur is er
natuurlijk weer Popelucht.

Huyze Leliënhuyze met hoge bakstenen muren en speelse torentjes.
FOTO MARIANNE SCHOONE
metselwerk lijkt het of je de lagen
van de geschiedenis af kun lezen. Al-
leen oogt het net iets te keurig, te ge-
rieflijk, te bedacht. Leliënhuyze is pas
gebouwd in 2006. Daar heeft de tand
des tijds nog nauwelijks aan ge-
knaagd. Het herinnert in niets aan de
bedrijvigheid die ooit op de binnen-
plaatsen van oude kastelen geheerst
moet hebben. De nieuwe kasteelbe-
woners koesteren zich in een nim-
mer bestaand, verzonnen verleden.
Historisch imago
Sjoerd Soeters is de schepper van Le-
liënhuyze en de stedenbouwkundige
die samen met landschapsarchitect
ZOMERSERIE Paul van Beek Haverleij ontwierp:
een vestingstadje Slot Haverleij en
negen kasteelachtige bouwblokken
met plaats voor in totaal bijna 1100
De bewoners trekken zich er wei- woningen voor 2500 tot 3000 bewo-
nig van aan. De kastelen lokken wel ners. Twee kastelen zijn nog in voor-
vaker kijkers. Het zijn eigenlijk bereiding.
In Nederland
heerste de
eredienst van
burchten om in te wonen. Werken
doen de meeste bewoners elders.
Hier vinden ze ver van de stad vooral
rust en kunnen ze zich beschut en
veilig wanen tussen de muren. Af en
toe verlaat een auto de ondergrondse
parkeergarage. Op weg naar werk, de
De huizen en appartementen in
het eerste, kasteel Heesterburgh, kos-
ten tussen 325.000 en 750.000 euro.
Kastelen lijken goed te passen bij het
historische imago dat Den Bosch
zichzelf graag aanmeet. Maar dat is
niet de belangrijkste reden om te kie-
enige supermarkt in Engelen of win- zen voor die burchtachtige bouw-
het abstract kelcentrum De Helftheuvel op tien blokken die soms stoer, dan weer
minimalisme minuten rijden. Behoudens de speels oprijzen uit het landschap.
school en kinderopvang in Slot Ha- Hier geen sociale huurwoningen. De
— Sjoerd Soeters verleij zijn er geen voorzieningen. De stad wilde in de jaren negentig graag
bus komt een keer per uur, in de spits bouwen voor rijkere stadsgenoten
twee keer. Leliënhuyze is zo’n beetje om te voorkomen dat die de wijk
het kasteligste van de kastelen tussen zouden nemen naar omringende
Engelen, Bokhoven en Den Bosch. dorpen. In het gebied tussen Engelen
Met zijn muren van verschillend Bokhoven en Den Bosch had de ge-
Wandelen
Op zoek naar de zandloopkever in de Brabantse Sahara
De grootste stuifzandgebie-
den van West-Europa liggen
sprinter ter wereld: 125 keer
zijn eigen lichaamslengte per
tussen Tilburg, Waalwijk en seconde.
Den Bosch. En daar is het
prachtig wandelen in een
In het Nationale Park wonen
ook roofdieren in hun burchten
zomers weekend. met meerdere ingangen: de
Je waant je in de ‘Brabantse dassen. Ze zijn bijzonder
Sahara’. In een woeste, stoere, schuw, dus je ziet ze zelden.
droge wereld. In De Loonse en In het gebied zijn diverse wan-
Drunense Duinen mag je uit- deltochten mogelijk:
zonderlijk genoeg (bijna) overal stiltewandelingen, op pad
struinen op de enorme vlakte met de boswachter, natuurbe-
met stuifzand, ook buiten de levingstochten en speurtoch-
wandelpaden. Wie naar bene- ten voor kinderen.
den kijkt, ziet misschien wel de Nationaal Park De Loonse
groene zandloopkever. Dit en Drunense Duinen. Bezoe-
beestje is met zijn 8,5 km/uur kerscentrum: Van Tienhoven-
de (relatief gezien) snelste laan 4, Oisterwijk.
donderdag 22 augustus 2019
GO
meente nog 225 hectare grond in
handen, oorspronkelijk bestemd voor
zware industrie. Door wijziging van
het rijksbeleid ging een streep door
het bedrijventerrein en bleef Den
Bosch zitten met saaie weilanden en
maisvelden.
Voordeel
Dat nadeel werd een voordeel toen de
gemeente hier woningen kon bou-
wen en tegelijkertijd het landschap
restaureren. Soeters en Van Beek stel-
den voor niet het volledige gebied vol
te plempen met villa’s en tweekap-
pers, maar minder dan 20 hectare te
bebouwen. De rest van de ruimte
was voor de natuur: wandelbos, park-
tuin, houtwallen, weiland en een
golfbaan omgeven door fiets- en
wandelpaden. Zo ontstond een ge-
meenschappelijke tuin voor de slot-
bewoners en een park voor naar
groen snakkende stadsbewoners.
Soeters kijkt met plezier terug op
de jaren negentig toen de plannen
voor Haverleij gemaakt werden. Een
steen in de vijver van de toen nog
overwegend moderne vaderlandse
architectuur?
,,Ja, dat wel. Onze plannen werden
heel erg verworpen. Veel vakgenoten
vonden het kitsch. In Nederland
heerste toen nog de eredienst van het
abstract minimalisme. Alles wat niet
modern en vernieuwend was, werd
verworpen. Dat riekt naar calvi-
nisme. Ik wilde geen onverteerbare
dingen bouwen maar tegengas geven.
Uiteindelijk gaat het om wat de be-
woners willen. Daarom was het zo
Muziek
Op vrijdag Famke,
op zaterdag Tino
Je tiener op de bank houden wordt
een uitdaging deze vrijdagavond.
Carrousel Festival haalt onder ande-
ren Maan, Famke Louise en Biggi &
Elton Jonathan naar Bergen op
Zoom. Een dag later is er op de-
zelfde plek een Hollands feestje met
onder anderen
Tino Martin,
Gerard Joling en
Roxeanne Hazes.
Carrousel Festi-
val: 23 en 24 au-
gustus op de
Boulevard in Ber-
gen op Zoom.
donderdag 22 augustus 2019 UIT & THUIS 5
GO

De kastelen van de Haverleij en Engelen vanuit de lucht gezien. FOTO SANDRA PEERENBOOM

leuk dat de gemeente instemde.”
Terug naar Leliënhuyze. Soeters:
,,Iedereen heeft wel een oerbeeld van
een kasteel in zijn hoofd. Ik pro-
beerde dat ook vorm te geven als een
kasteel. Bijvoorbeeld door verschil-
lende soorten en kleuren stenen te
gebruiken, zodat het leek alsof het
kasteel veelvuldig verbouwd was.
Daar komt ook humor bij. Knettergek
moest het worden.”
Soeters en Van Beek hadden alles
mee. Hun plan en de nieuwe bewo-
ners kregen royaal de ruimte. Soeters:
,,Dik duizend woningen in een ge-
bied van 220 hectare. In de gemid-
delde Nederlandse Vinex wijk is dat
al gauw zeven keer zoveel. We kozen
ervoor de ruimte zo goed mogelijk te
benutten en het landschap te herstel-
len. Dat was voor die tijd heel bijzon-
der.”
De kritiek richtte zich ook op de
door hekken en poorten van de bui-
tenwereld afgeschermde woonge-
bouwen voor rijke Bosschenaren.
Soeters noemt dat een beetje onzin.
,,Die slagboom van Leliënhuyze
houdt alleen auto’s tegen. Maar in de
besloten kastelen leven mensen die
zich geen zorgen hoeven te maken
over inbraken.”
De kastelen zijn ontworpen door
verschillende architecten uit binnen-
en buitenland. Daardoor is er veel af-
wisseling. Velderwoude, het eerste
kasteel, landde in 2001 in de Haver-
leij. Dit ontwerp van de Belgische ar-
chitect Jo Crépain is het strakst
vormgegeven, maar torens, binnen-
plaats en ophaalbrug ontbreken niet.
De grijze keur maakt het geheel min-
der uitbundig. Het laatste voltooide
kasteel is Beeckendaal (2010). Archi-
tect Kees Kaan liet zich hier inspire-
ren door Inca-tempels. Soeters: ,,We
hebben al onze doelen gehaald. We
streefden naar een Engelse land-
schapsstijl en dat is goed gelukt.” Wat
je ook voor bezwaren kunt hebben
tegen nepkastelen voor rijke Bos-
schenaren, feit blijft dat de Haverleij
niet alleen traditioneel is, maar voor
die tijd ook uiterst vernieuwend.
Door het indikken van de bouw op
tien plaatsen kon het landschap
rondom tot bloei komen. Leuk voor
de kasteelbewoners om naar te kijken
en voor de overige Bosschenaren om
er te fietsen en te wandelen.
Kasteel Zwaenestede. FOTO MARC BOLSIUS

Kinderen Muziek Film

Brandweerman Sam Coverbands met een flinke bagage in Etten-Leur Zombies en aliens in Breda
Brandweerman Popelucht doet niet aan onder de noemer ‘20 We konden deze
Sam is terug in het klinkende namen en Wasted Years’. Cover- zomer al BUT-films
theater met Het blijft bescheiden, maar band Frontaal, gewoon zien op Belcrum
Grote Kampeeravon- stiekem is het een van uit West-Brabant, gaat al Beach, maar er gaat
tuur. In het bos leeft de langslopende mu- bijna even lang mee en niets boven BUT
een heel zeldzaam ziekfestivals in de regio. wil laten horen dat het Filmfestival. Vier
diertje. Wanneer Met al 34 edities onge- nog lang niet versleten is. dagen lang b-films,
twee biologen op veer dezelfde opzet: een Minder oud, maar ook al trashmuziek en un-
zoek gaan naar het podium, een biertent en aardig door de wol ge- dergroundcultuur in
beestje, besluit coverbands of lokaal verfd: het Bergse Crazy Breda. Met veelbelo-
Brandweerman Sam Brandweerman talent op het podium. Little Things. Deze band vende titels als Fuck kers voorzien van
te helpen. Als ook Sam to the rescue! Dit jaar boven aan de staat zondag op het po- you all: The Uwe Boll een tweede, buiten-
de ondeugende Brandweerman poster: Up The Irons dium met covers van het Story en An Acciden- aardse huid.
Norbert Puk mee- Sam Live! 2+ (try- (foto), een Iron Maiden- immer populaire Queen. tal Zombie (foto). BUT Filmfestival:
gaat en verdwaalt in out): 24 augustus coverband uit Tilburg en Popelucht 2019: 24 Nieuw dit jaar is de 28 augustus t/m 1
het bos, dreigt er (11.00 en 14.30 uur), omstreken die in Etten- en 25 augustus in het zogenoemde Body- september op ver-
groot gevaar voor Nieuwe Nobelaer, Leur zijn twintigste ver- Oderkerkpark, Etten- PaintJam, waarin schillende locatie
de hele groep. Dus: Etten-Leur. jaardag komt vieren Leur. Gratis toegang. bodypainters bezoe- in Breda.
6 UIT & THUIS donderdag 22 augustus 2019

GO

Komisch
FILMNIEUWS

kind
Top 5 in de bioscoop
DOCU
Hoogste opbrengst afgelopen week Film over
1 (1) The Lion King €1.077.000
Jasperina
de Jong
2 (-) Once upon a Time...in Holly- Op 7 november
wood €749.000 verschijnt Jas-
3 (2) Fast and Furious €323.000 perina: Op een-
zame hoogte in
4 (3) Huisdierengeheimen
de bioscopen.
€139.000
De documen-
5 (4) Toy Story 4 €82.000 taire van Si-
mone de Vries
is een portret
Ondanks zijn leeftijd geldt de Canadese acteur Jacob
Nu in de bios de cabaretiè- Tremblay (12) als een groot talent in Hollywood. Hij bewees dat al
reop basis van
archiefbeelden,
foto’s en ge-
in de bekroonde dramatische films Room en Wonder. In Good
sprekken met
De Jong, die
Boys speelt hij zijn eerste komische rol.
voor velen een
mysterie is. Ab Zagt Good Boys te bekijken. De R-rating
Voor deze film betekent dat alleen 17-plussers bij de
et kindacteurs vooral verbaal expliciete komedie,

Once Upon a Time in ...
Hollywood
★★★★✩
DRAMA
Quentin Tarantino brengt het jaar
1969 tot leven in zijn brute sprookje
over Hollywood. Dat gebeurt aan de
hand van een B-acteur (Leonardo
DiCaprio) en diens stuntman (Brad
Pitt). De bende van Charles Manson
speelt ook een rol in dit verhaal.
Diego Maradona
★★★★✩
DOCUMENTAIRE
Misschien wel de meest omstreden
voetballer aller tijden, maar Maradona
was wel geniaal, zo blijkt uit deze do-
cumentaire waarin zijn gloriejaren bij
Napoli worden gevolgd. Op basis van
archiefbeelden is te zien hoe Mara-
dona de club kampioen van Italië
maakte. Maar de maffia kijkt wel mee.
M
trad zij uit haar
isolement. loopt het waarin drank en drugs veelvuldig
meestal niet worden geconsumeerd, naar binnen
goed af in Holly- mogen. Jongere kijkers mogen alleen
wood. Te veel Mijn film is een met hun ouders de zaal in.
aandacht op een
kwetsbare leef- komedie, daar had hij Seksspeeltjes
tijd, ouders die de verdiensten van Met zijn leeftijd valt Tremblay onder
hun kind in hun zak steken, de ver-
geen ervaring mee. de laatste categorie. ,,Maar omdat ik
leidingen van drank en drugs en de Maar zijn timing is zelf in de film zit wordt er voor mij
harde werkelijkheid dat zij op latere een uitzondering gemaakt’’, zegt de
DRAMA leeftijd niet meer gewild zijn en
verbluffend Canadese jongeling in Los Angeles
wegkwijnen in anonimiteit. —Gene Stupnitsky, regisseur onder toeziend oog van zijn moeder,
Hauer op Bekendste voorbeeld van deze te- die goedkeurend knikt. Zij was ook
Nederlands loorgang: Macaulay Culkin die furore degene die toestemming gaf aan haar
Festival maakte in de Home Alone-films, op zoontje om mee te spelen in deze
Het Nederlands zijn 14de al een burn-out kreeg, en film over 12-jarigen die hopen op hun
Film Festival daarna als volwassen acteur weinig eerste echte kus.
vertoont op 2 meer klaarspeelde. Er zijn ook posi- Het zijn nog onschuldige kinderen
oktober de film tieve voorbeelden, zoals Jodie Foster die niet goed weten om te gaan met
Oogverblindend die wel de overstap naar een glori- drank- en drugsgebruik en de seks-
van Cyrus euze filmcarrière maakte en zelfs Os- speeltjes van hun ouders. ,,Mijn ou-
Frisch, waarin cars won. ders moesten mij eerst uitleggen
de Amster- Het is nog te vroeg om te voorspel- waar die attributen voor bedoeld
damse alleen- len hoe het met Jacob Tremblay af- zijn’’, licht Jacob toe.
staande Kyra loopt. De acteur barst van het talent, Met meer dan tien rollen op zijn
(Georgina Ver- is tijdens interviews welbespraakt, conto is Tremblay al een zeer ervaren
FOTO’ AFP

baan) een lang praat nu al als een jongvolwassene en
telefoongesprek lijkt uit een stabiel gezin te komen,
voert met een wat meestal de beste garantie is voor
chirurg in Bue- een zo normaal mogelijk leven.
nos Aires. De Toch levert zijn prille leeftijd wel
stem van de merkwaardige situaties op. Zo is hij
chirurg is van de volgens de Amerikaanse filmkeuring
onlangs overle- veel te jong om zijn nieuwe film
den Rutger
Hauer.
Richard Says Goodbye
Blinded By The Light
★★★✩✩
DRAMA
Johnny Depp speelt na een aantal
flops eindelijk weer eens een behoor-
Het evangelie volgens working
lijke rol. In dit bittere drama speelt hij
een literatuurprofessor die hoort dat
class hero Springsteen
hij kanker heeft en ongeneeslijk ziek ★★★★✩
is. Daarna zet hij zijn leven helemaal KOMEDIE
op zijn kop, tot ongenoegen van zijn Regie: Gurinder Chadha. Hoofdrol-
omgeving. len: Viveik Kalra en Nell Williams.
De tiener Javed heeft, net als het Azi-
atiasche meisje uit Gurinder
Chadha’s doorbraakfilm Bend it like
Beckham, een droom. Hij wil schrijver
worden, terwijl zijn vader hem liever
in de advocatuur carrière ziet maken.
,,Ik vraag je niet eens om dokter te
worden’’, bijt hij hem toe.
Aangezien het gezin zwaar te lij-
Kijk op de site bij /video den heeft onder racisme en de barre
Bekijk de trailers voor de films sociale omstandigheden in het Enge-
van volgende week land van Thatcher, lijkt de droom van
filmacteur. Vorig jaar maakte hij
naast Julia Roberts – die zijn moeder
speelde – indruk als het jongetje met
een zware gezichtsafwijking in Won-
der. De gebruikte gelaatsprothese le-
verde de Nederlandse grimeur Arjen
Tuiten een Oscarnominatie op.
Daarvoor brak de ster in wording
Javed op een utopie. Totdat hij de
muziek van Bruce Springsteen ont-
dekt en vooral diens teksten over op-
groeien in een arbeidersmilieu. ,,Wat
moet je toch met die joodse Ameri-
kaan’’, vraagt zijn inmiddels werk-
loze vader zich af.
Ondanks de bittere omstandighe-
den weet Chadha genoeg humor in
haar film te verwerken, die niet al-
leen een fascinerend tijdsbeeld geeft
van Engeland in de jaren 80, maar
ook een monument opricht voor het
werk van Springsteen. Blinded by the
Light zet aan om weer eens naar het
Viveik Kalra speelt Javed, een
vroege werk van Springsteen te luis- Britse tiener van Pakistaanse
teren. − A.Z. komaf. FOTO WARNER BROS PICTURES
donderdag 22 augustus 2019 UIT & THUIS 7
GO

GOOD BOYS

Cursus kussen voor beginners

★★★✩✩ reid naar hun eerste fronteerd. De tamelijke
KOMEDIE ‘kissing party’ te gaan. onschuld van het drie-
Regie: G. Stupnitsky. Met een drone van tal is de grootste troef
Met: Jacob Tremblay, een van hun vaders van de makers en de
Keith L. Williams en bespioneren zij een voornaamste drijfveer
Molly Gordon. zoenend stelletje dat van deze hilarisch be-
Wie weet zich nog zijn niet gediend is van doelde film.
eerste, echte kus te deze spionageactivi- De humor is soms grof
herinneren? Waar, met teiten. De drone over- en doet denken aan
wie, wanneer en hoe? leeft het niet. komedies als Super-
Vooral met de laatste De drie jongens bele- bad, Sausage Party en
vraag worstelen drie ven wilde avonturen Neighbors. De humor
12-jarige vrienden die waarin ze met allerlei varieert van leuk naar
zeer drastische stap- volwassen uitingen flauw en doet soms
pen nemen om zo van drank, drugs en een aanslag op de
goed mogelijk voorbe- seks worden gecon- tere kinderziel. – A.Z.

Lucas (Keith Williams) en Thor

(Brady Noon) zien hoe Max (Jacob
Tremblay) een drone bestuurt.
FOTO UNIVERSAL PICTURES

was in de tweede Smurfenspeelfilm

uit 2013. Geen veeleisende rol, maar
met zijn debuut bewees hij al met-
een totaal geen last van camera-angst
te hebben.

door met het drama Room (2015),
waarin hij het kind speelde van een
ontvoerde vrouw die jarenlang ge-
vangen werd gehouden door een kid-
napper. Ook dat is een bekroonde
film. Brie Larson, die de moeder ver-
FOTO GETTY
Kracht
Wat is de kracht van deze prille tie-
ner? Regisseur Gene Stupnitsky
komt bijna woorden tekort: ,,Jacob is
een uitzonderlijk talent. Ik kende na-
tuurlijk zijn eerdere films, maar mijn
film is een komedie en daar had hij
nog geen ervaring mee. Maar zijn ti-

tolkte, kreeg een Oscar, terwijl ming is verbluffend.’’

Tremblay drie keer tot beste aanstor-
mend talent werd uitgeroepen.
Het acteerwonder, zoon van een
politierechercheur, maakte op
6-jarige leeftijd al zijn
filmdebuut. Het
,,Hij is heel snel van begrip en
voert alles vrijwel meteen goed uit.
Bovendien is hij heel sociaal. Hij
sloot meteen vriendschap met de
twee leeftijdsgenoten die ook in de
film meespelen. Het was een idee
van Jacob om met hen een logeer-
partijtje te doen, om elkaar beter te
leren kennen. Dat vond ik heel pro-
fessioneel.”
Jacob zelf beschouwt zijn mede-
spelers – Keith Williams en Brady
Noon – inmiddels als zijn beste
vrienden. ,,Wij wonen wel heel ver
uit elkaar, maar sinds de opnamen
zijn we voortdurend met elkaar in
contact. Wie weet komt er ooit een
vervolg op Good Boys.’’
Op de vraag wie zijn grootste ac-
teervoorbeeld is, antwoordt Trem-
blay zonder aarzelen: Leonardo Di
Caprio. ,,Hij is ook op jonge leeftijd
met acteren begonnen en maakte
daarna een hele hoop mooie films.
Als het even kan, hoop ik ook zoiets
voor elkaar te krijgen.’’

Angel Has Fallen Angry Birds 2

Hysterische complotten in Boze vogels blijken weer

aardig kat-en-muisspel
★★★✩✩
ACTIETHRILLER
Regie: Ric Roman Waugh. Hoofd-
rollen: Gerard Butler, Morgan
Freeman.
Geheim agent Mike Banning
(Butler) redde de Amerikaanse
president in 2013 (Olympus Has
Fallen) en 2016 (London Has Fallen)
op het nippertje. Goed, er sneu-
velden halve steden en vele zielen,
maar de bombastische reddings-
avonturen keken best aardig weg,
ondanks hysterische complotten,
shoot offs en ontploffingen.
In Angel Has Fallen wordt de presi-
dent opnieuw aangevallen. Alle
geheim agenten komen om, op
Mike Banning en de president na.
Banning wordt aangemerkt als
kwade genius en wordt subiet in
de boeien geslagen. Als hij daarna
op miraculeuze weet te ontsnap-
pen, probeert hij uit handen van
de opsporingsdiensten en de wér-
kelijke vijand te blijven.
Ondertussen moet hij zijn on-
schuld ook nog bewijzen. De ver-
gelijking met The Fugitive (1993)
borrelt natuurlijk op, maar dit
kat-en-muisspel legt het er qua
 Gerard Butler als Secret Ser-
vice Agent Mike Banning. FOTO
DUTCH FILMWORKS
spanning en ziel bij af. Gerard
Butler is geen karakteracteur,
doch geloofwaardig genoeg als
held onder bizarre omstandighe-
den, zoals die natuurlijk alleen
maar in filmland kunnen bestaan.
− M.N.
geen hoogvliegers te zijn
★★✩✩✩
ANIMATIE
Regie: Thurop Van Orman. Met:
Eddy Zoëy, Enzo Knol.
In 2016 konden fans van de gelijk-
namige computergame ontdek-
ken waarom die rare vogels nou
zo boos waren. De biggen op het
buureiland bleken de boosdoe-
ners. Het scenario was vederlicht,
maar de populariteit groot. Anno
2019 ontmoeten de strijdende
volkjes een nieuwe vijand die hen
vanaf een derde eiland bedreigt.
De vogels en biggen moeten wel
samenspannen, maar nu er
meerdere kapiteins zijn, vraagt
Chuck zich af of hij zijn helden-
status nog kan behouden. Ook
deze sequal is geen hoogvlieger.
Niet qua scenario en humor, maar
ook niet wat betreft animatie. Die
is visueel weinig interessant. Een
groot deel van de stemmencast is
ingevuld door BN-ers, vloggers
en influencers die bij de jonge
doelgroep enorm in de smaak val-
len. Dat levert niet altijd de beste
stemmen op, hoewel Soundos El
Ahmadi en Ruben Nicolai posi-
tief opvallen. − M.N.
8 STRIPS & SERVICE donderdag 22 augustus 2019

GO

GEHOORD… OVER DE HEMEL FCKNUDDE door Toon van Driel www.knudde.nl

gen krijgt haar moeder

er een beetje genoeg
van en daarom zegt ze:
,,Weet je wat, zondag
gaan we naar oma en
opa. Dan kun je dat alle-
maal aan opa vragen.”
■ Bij veel gezinnen zijn
de ouders gelovig en de Vera zet heel grote S1NGLE door Hanco Kolk & Peter de Wit www. ComicHouse.nl
kinderen niet meer. Zo ogen op en vraagt:
ook bij ons. Wel gaat ,,Is opa daar al een
onze kleindochter naar keer geweest dan?’’
een christelijke school.
En dan komen natuurlijk Marian de Heer
ook al gauw de vragen.
,,Mama, hoe kom je in
de hemel?’’ Of: ,,Als je
dan in de hemel bent,
val je er dan niet uit?’’ Ook iets leuks gehoord
of gezien? Mail naar:
Na nog een reeks vra- alledag@persgroep.nl

Lezers helpen lezers

lezershelpen@bndestem.nl DIRKJAN door Mark Retera www.ComicHouse.nl

Wie maak ik blij met

twee volle kratten hbo
studieboeken, bedrijfs-
economie/accoun-
tancy? Over te nemen
voor een kleinigheidje.
Kitty Snijders Henkens,
Geertruidenberg
kitty.snijders@outlook.
com

In mijn voetbalarchief Over te nemen: multi-

van de periode als media speakersystem
jeugdtrainer bij NAC met een vermogen van
Breda heb ik nog twee 120 watt. Als nieuw.
jaarverslagen niet kun- Tegen elk aannemelijk
PUKKELS door Jerry Scott & Jim Borgman © 2009 Zits Partnership
nen verstrekken van bod.
het seizoen Tineke van Melick, Prin-
2003/2004 aan Marco senbeek, 06-28847629 IS ER SOMS NEE,
JEROEN, JIJ STAAT IETS? DE COMBINATIE KINDERBOERDERIJ
Luijten en van het sei- mjvanmelick@live.nl VANDAAG IN DE HET GAAT EN BROEKZAKKEN VOL GRANOLA-REPEN,
zoen 2005/2006 van KINDERBOERDERIJ. VAST WEL, IS NIET ECHT TOP.
IK?? DENK IK.
NAC D2 jeugdselectie Wie heeft er een flinke
aan Kelshon Franciska. oogst bramen maar
Wie kan mij helpen om kan ze zelf niet alle-
de jaarverslagen als- maal op? Ik kom ze
nog aan hen te over- graag plukken en maak
handigen of mogelijk er vervolgens iets lek-
per post naar hen op te kers van en dan mag je
sturen? daar iets van terug. Ik
AF van Ierssel, Etten- zoek ook nog pruimen
Leur, 076-5037741 om te wecken. Graag in
toon.ierssel@kpnmail.nl de omgeving van Don-
gen.
DE RECHTER door Jesse van Muylwijck www.jessecartoons.com
In de week van 30-09 Ineke Heemskerk, Don-
tot en met 05-10-2019 gen
is de jaarlijkse collecte ineheemskerk@
van de Dierenbescher- hotmail.com
ming. In Prinsenbeek
zijn we dringend op Wie kan mij helpen aan
zoek naar collectanten een behandelplan om
die het dierenwelzijn de helse pijnen ten ge-
een warm hart toedra- volge van gordelroos
gen en die een paar te verminderen of te
uurtjes vrij hebben om stoppen?
te collecteren in hun Simon van Noort,
wijk. Roosendaal,
P. van den Broek en A. vanovasa@kpnmail.nl
Dircken. Prinsenbeek,
0612472268 amjdirc- Gevraagd: koppel
ken1959@kpnmail.nl blauwe kalkoenen. De klantenservice is bereikbaar Alle auteursrechten en data- Bergen op Zoom
Wim Koevoets, Ouden- op 088–0139920 van maandag bankrechten ten aanzien van redactie.bergen@bndestem.nl
Verloren: trouwring die bosch, 0165-313504, t/m vrijdag van 8.00–17.00 uur deze uitgave worden uitdrukkelijk Deze krant behoort tot ADR Roosendaal
voor vakantie, verhuizing, abon- voorbehouden. Deze rechten be- Nieuwsmedia, onderdeel van de Laan van Brabant 50
ik al 51 jaar draag. Op wimkoevoets@outlook. Persgroep Nederland BV.
nementen en al uw vragen. Of rusten bij de Persgroep Neder- 4701 BL Roosendaal
de Antwerpsestraat- com GEEN KRANT
online: bndestem.nl/service. land BV, c.q. bij de desbetref- BN DeStem redactie.roosendaal@bndestem.nl
weg in Bergen op ONTVANGEN? fende makers. Markendaalseweg 48A Etten-Leur&Moerdijk
Zoom op het fietspad Aangeboden ter over- 088-056 15 20 De bezorgservice is bereikbaar 4811 KC Breda redactie.etten-leur@bndestem.nl
op 088-0561520 van maandag Onze abonnementsvoorwaarden 076-5312311 redactie.moerdijk@bndestem.nl
tegenover de Netto- name wegens over-
t/m vrijdag tussen 8.00–17.00 uur zijn van toepassing op alle abon- Postbus 3229 Oosterhout
markt. Inscriptie: is to compleet: wasdroogto- VERHUIZING
en zaterdag van 8.00–13.00 uur. nementen, zie bndestem.nl/abon- 4800 MB Breda redactie.oosterhout@
serve. 23-12-1967. De ren van het merk To- OF VAKANTIE? BN DeStem wordt maandag t/m nementsvoorwaarden en op te Redactie Bergen op Zoom, bndestem.nl
ring is mij heel dier- mado met een hoogte 088-013 99 20 vrijdag bezorgd voor 7.00 uur, za- vragen via 088–0139920. Roosendaal, Etten-Leur & Zeeuws-Vlaanderen
baar. van 1.40 meter. terdag voor 8.00 uur. Moerdijk: 0165-526800 redactie.terneuzen@bndestem.nl
ABONNEMENT? Redactie Breda, Oosterhout: Hoofdredacteur
H. Beijen, Bergen op E. Koevoets, Roosen- 076-5312311 Hille van der Kaa
Adverteren in BN DeStem? Bel
Zoom, daal, e.koevoets2 bndestem.nl/
088-0137150, 088-0137234 of Breda Commercieel directeur
henktawon@ziggo.nl @kpnplanet.nl abonneren ga naar bndestem.nl/adverteren. redactie.stad@bndestem.nl Tessa van Waarde-van Schaik
donderdag 22 augustus 2019
Lekker lang
peuzelen bij Boca’s
Boca’s. Dat is de
naam van een nieuwe
(broodjes)bar in de
Karnemelkstraat in
Breda. Aan tafel, aan
de bar of in de knusse
loungehoek kun je
je met een groepje
smakelijk vermaken.
Hélène Schenk
oca’s opende medio
B maart. Aan het roer staat
Amsterdammer Joris
Dijkstra, die met vrien-
den ook drie zaken in de
Randstad runt. Dijkstra heeft het
rustig deze miezerige middag. Het zit
ook niet mee dat een lokale onderne-
mer voortdurend wil laten weten dat
hij een nieuwe Lamborghini heeft.
Die héél hard kan, ook qua geluid.
Dijkstra ergert zich er kapot aan, wat
geldt voor meer centrumbewoners.
Dus Dijkstra heeft alle tijd voor
ons. Hij legt het concept uit. Je kunt
kiezen uit salades, borrelhappen,
soep en broodjes, alles ‘klein’, zodat
je lekker lang kunt ‘peuzelen’.
Dat spreekt ons aan. Bij wijze van
voorafje bestellen we een salade en
een soepje. Dat blijken heel behoor-
lijke porties. En deugen doen ze. Dat
geldt zowel voor mijn garnalenbis-
que met vier hele garnalen, die zo
heerlijk smaakt als hij geurt, als voor
de caesarsalade van mijn gaste.
Volgens de overlevering werd deze
salade niet bedacht, maar ontstond
die op een druk moment, uit nood.
Meer ingrediënten waren op dat mo-
ment niet voorradig. In onze variant
vindt mijn gaste behalve little gem,
croutons en ei onder meer kip en an-
sjovis. We proeven over en weer en
zijn beiden dik tevreden.
Na twee glaasjes fris zijn we toe
aan iets sterkers. Mijn gaste bestelt
een Chardonnay (behoorlijk geprijsd,
vinden wij de wijnen) en ik neem
vanwege de naam een ‘Bloesem
blond’, een biertje. ‘Gebrouwen door
vrouwen’. Aanbeveling van Dijkstra.
Het etiket is roze, de lucht en de
smaak (bloesem, inderdaad) geven
wat mij betreft blijk van een brouwer
met een hekel aan bier. Nee, ik bele-
dig Dijkstra daar niet mee, zegt deze.
Nou toch, een beetje misschien, want
,,hier verkoop ik er in Amsterdam
zesduizend per dag van”. Tja, Am-
sterdam is misschien geen Breda.
Dijkstra geeft het met enige aarze-
ling toe: echt klein zijn de porties
niet, zo zal de twee volgende gange-
tjes blijken. ,,We serveerden aanvan-
kelijk kleinere porties, maar in Breda
wil men wat meer waar voor z’n geld
hebben.”
Breda, leerde Dijkstra ook, zegt ook
wat vaker: ,,Heb je niet gewoon een
biefstuk (groot) met friet (veel)? Of
OVER DE
TONG

Salades, borrelhap-
jes en broodjes bij
Boca’s in Breda.
FOTO CASPER VAN AGGELEN /
PIX4PROFS
DE KAART
■ Bij Boca’s kun je
zowel in de middag
als ‘s avonds kleine
hapjes (broodjes,
salades, borrelhap-
pen en dergelijke)
bestellen. Ook ont-
bijten is er mogelijk.
Vanaf 16.30 uur zijn
er ook ‘peuzel’-pla-
teaus te bestellen.
■ Vanaf vandaag
wijzigt de kaart iets.
De vegetarische
broodjes vervallen,
want daar werd vol-
gens de eigenaar
nauwelijks naar ge-
vraagd. Nieuwko-
mers zijn biefstuk,
saté, slibtongen en
mosselen met friet
of brood, want daar
is wél vraag naar.
■ Ook vermindert
de eigenaar het
aantal borrelhappen
en broodjes, maar
er valt nog vol-
doende te kiezen.
slibtongetjes? Saté? Mosselen (tot je
klapt)? Dus past hij daar vandaag zijn
nieuwe kaart al op aan. In de Rand-
stad blijft die gewoon zoals ie is. Lek-
ker lang peuzelen.
Prima broodje
Dijkstra dringt zich niet op, dus
vragen we zelf om ronde twee, kleine
broodjes met in mijn geval gamba-
kroketjes met limoen-wasabi-mayo-
naise. Mijn gaste smult van een
broodje tonijnsalade. Dat neemt ze
overal, dus ze kan vergelijken.
Deze van Boca’s, met in de oven
gesmolten oude kaas, is een heel lek-
kere, zegt ze. Mijn gambakroketjes
(drie) zijn wat aan de vette kant en de
mayonaise maakt dat er niet veel be-
ter op. Maar in deze ambiance, met
deze presentatie, voor deze prijs,

De caesarsalade van Boca's. FOTO HÉLÈNE SCHENK
UIT & THUIS
zul je mij daar niet over horen pie-
pen.
Omdat we conform óns concept
drie gerechtenrondes willen beoor-
delen, kiezen we als dessert beiden
een vleesgerechtje. Gaste gaat voor
het broodje steak tartaar met sjalot-
tenmayo en ik neem een mini-club-
sandwich. Waar zoals we al ver-
moedden hélemaal niks mini aan is.
De harde knapperkap is van het
broodje gehaald, zodat je er net wat
zachter in bijt. Alle ingrediënten die
je verwacht zijn aanwezig. Prima
broodje. Het vlees van mijn gaste had
wat beter door de molen gehaald mo-
gen worden. Ik ben het met haar eens
dat dít broodje geen topper is.
Afgezien van dit missertje: we za-
ten lekker, aten lekker en komen vast
nog eens terug.
9
Score
7,8
Beoordeling
Voorgerecht........................8,2
Hoofdgerecht......................7,7
Nagerecht............................6,5
Bediening.............................8,5
Dranken ................................8,0
Ambiance.............................8,5
Prijs/kwaliteit ......................7,5
De rekening
(2 personen)
Caesarsalade ..............€9,25
Garnalenbisque ..........€6,50
Tonijnsalade..................€3,95
Gambakroketjes .........€4,65
Steak tartaar................€5,20
Mini-clubsandwich.....€5,65
Chardonnay..................€6,00
Leffe blond....................€4,50
Bloesem blond ............€4,80
2 x verse jus..................€7,00
Totaal........................€57,50
Bar Boca’s Breda
Karnemelkstraat 20A
bar-bocas.nl
10 TELEVISIE donderdag 22 augustus 2019

GO

Kijkcijfers dinsdag 20 augustus

1. UEFA CL Play-offs: Apoel - Ajax Veronica 1.763.000 Finale
2. Journaal 20.00 uur NPO1 1.637.000
3. De slimste mens NPO1 1.588.000 Na 10 weken bakken de bakkers voor de
4. Jinek NPO1 891.000 laatste keer in de ultieme strijd om de titel
5. Journaal 18.00 uur NPO1 889.000 van ‘Beste Bakker van Groot-Brittannië’. In
6. Half Acht Nieuws RTL4 760.000 deze finale delen Paul Hollywood en Prue Leith
DONDERDAG 7.
8.
Apoel - Ajax Voorbeschouwing
EenVandaag
Veronica
NPO1
695.000
689.000
drie opdrachten uit waarbij de bakkers al hun
vaardigheden uit de kast moeten halen. Er

22 AUGUSTUS 9.
10.
Endeavour
RTL Boulevard
NPO1
RTL4
670.000
639.000
staan onder meer donuts op het programma.
■ The Great British Bake Off, 20.35, NPO1

NPO1 NPO2 NPO3 RTL4

05.55 Ochtendprogramma’s 09.30 NOS Jour-
naal 09.40 MAX Geheugentrainer 10.01 NOS
Sport: Paardensport EK Jumping en Dressuur
14.00 NOS Journaal 14.15 Kook mee met MAX
14.30 NOS Journaal 15.55 Jinek 17.00 NOS
Journaal 17.15 Denkend aan Holland
18.00 NOS JOURNAAL
18.15 EENVANDAAG
18.45 NOS SPORTJOURNAAL
19.00 UIT MIJN KEUKEN
Realityreeks waarin vijf koppels met
een grote passie voor koken in el-
kaars huiskamerrestaurant eten.
20.00 NOS JOURNAAL
20.35 THE GREAT BRITISH BAKE OFF
Culinaire wedstrijd voor amateur-
bakkers. ‘De finaleweek.’
21.40 DROOMHUIS GEZOCHT
Realityreeks over mensen die op
zoek zijn naar hun droomhuis in het
buitenland. ‘Duitsland.’ Rob en Sa-
bine dromen van een huis
in de Duitse Eifel. Dit ge-
bied kenmerkt zich door
veel groen, glooiende heu-
vels en wandelpaden.
22.30 KANNIEWAARZIJN
Satirisch magazine waarin een team
van cabaretiers absurde situaties
aan de kaak stelt. Aandacht voor
een moeilijk plaatsbare vaatwasser,
slechte service bij de reparatie van
elektrische fietsen en voor de pro-
blemen die je ondervindt als je Ne-
derlander wilt worden.
23.05 JINEK
Talkshow.
00.05 NOS JOURNAAL
00.15 SPORT NOS SPORT:
PAARDENSPORT EK JUMPING
EN DRESSUUR
00.25 NACHTPROGRAMMA’S
07.00 Ochtendprogramma’s 14.20 De Rijdende
Rechter 14.55 2Doc: Moederliefde 16.00 NOS
Journaal 16.10 Met hart en ziel 16.20 Jacobine
16.45 De Verwondering Levensvragen 17.00
NOS Journaal 17.10 De slimste mens
17.50 SPORT NOS SPORT: EK HOCKEY
Liveverslag van het EK Hockey in
Antwerpen, België.
19.50 RAIL AWAY
Documentairereeks over markante
spoorlijnen. ‘Ierland: Dublin-Wexford.’
20.25 DE SLIMSTE MENS
Quiz. Nieuwe uitdager: Anuar Aoulad
Abdelkrim.
21.10 HOLLANDSE ZAKEN
Talkshow met Cees Grimbergen die
maatschappelijke kwes-
ties en dilemma’s illu-
streert en lastige onder-
werpen bespreekbaar
maakt.
22.00 NIEUWSUUR
Actualiteitenmagazine.
22.35 NU TE ZIEN!
Kunstmagazine. ‘Sprezzatura; Drents
Museum.’ Directeur van Het Scheep-
vaartmuseum, Michael Huijser, reist
in de tentoonstelling Sprezzatura af
naar het Italië van de 19e eeuw.
22.50 AMERICA TO ME
Documentairereeks over twaalf leer-
lingen van de Oak Park and River Fo-
rest High School, een school in een
buitenwijk van Chicago.
00.00 2DOC: LIBERATION DAY
Documentaire over het optreden van
de Sloveense cultband Laibach, die
als eerste rockgroep ooit de uit-
nodiging kreeg om te spelen bij de
festiviteiten rond Onafhankelijkheids-
dag in Noord-Korea.
00.55 NACHTPROGRAMMA’S
06.30 Kinderprogramma’s 14.40 Bommetje!
15.35 Betreden Op Eigen Risico 16.25 Check-
point 16.30 #forever 16.40 #forever 16.55 Brug-
klas 17.05 Brugklas 17.20 SpangaS Marathon
18.15 SPANGAS OP ZOMERVAKANTIE
18.35 HET KLOKHUIS
19.00 NOS JEUGDJOURNAAL
19.25 FIRST DATES IRELAND
Datingshow waarin singles aan el-
kaar worden voorgesteld in een res-
taurant.
20.25 KEURINGSDIENST VAN WAARDE:
TERUG NAAR DE BASIS
Consumentenmagazine. ‘Slavink.’
De slavink: waar komt
die Nederlandse klassie-
ker vandaan en wie gaf
hem zijn merkwaardige
naam?
20.55 TYGO IN DE GHB
Reportagereeks over de GHB-pro-
blematiek in Nederland. Tygo Ger-
nandt volgt Junita naar de gevange-
nis.
21.45 GRENZELOOS TALENT
Reportagereeks over twaalf vluchte-
lingen die in Nederland een carrière
proberen op te bouwen. ‘Rashad en
Nabil.’ Natuurkundeleraar Nabil wilde
een ander leven voor zijn kinderen en
vluchtte naar Nederland. Nu wil hij
weer les gaan geven.
22.45 DIRTY VEGAN
Culinaire reportagereeks rond
veganistische gerechten. ‘The Great
Welsh Bake Off.’ Matt bakt zuivelvrije
cakejes voor de Glamorgan-afdeling
van de Vrouwenvereniging.
23.25 MAG IK U KUSSEN?
Komische panelshow.
00.10 THE GRAHAM NORTON SHOW
01.05 NACHTPROGRAMMA’S
06.20 Teleshop 4 06.30 RTL Nieuws (Doorl.
herh.) 09.10 RTL Boulevard 10.00 Zomer Met
Art 11.05 Goede Tijden, Slechte Tijden 11.40
The Bold and the Beautiful 12.10 McLeod’s
Daughters 13.10 Teleshop 4 13.45 De bloemen-
stal 14.05 SynDROOM 15.05 Dr. Phil 16.00 Top-
dokters 17.00 Het Spaanse Dorp: Polopos
18.00 RTL NIEUWS
18.15 EDITIE NL
18.30 RTL WEER
18.35 RTL BOULEVARD
19.30 RTL NIEUWS
19.55 RTL WEER
20.00 GOEDE TIJDEN, SLECHTE TIJDEN
Soap. Compilatieaflevering waarin
wordt teruggeblikt op de hoogte-
punten van afgelopen seizoen.
20.30 HELP, MIJN MAN IS KLUSSER!
Realityreeks waarin John Williams
hulp biedt aan wanhopige vrouwen
van doe-het-zelvers. Al negen jaar
lang wacht Renate op een fatsoen-
lijke badkamer. De ruzies hierover
met haar man Huub lopen zo hoog
op dat Huub er genoeg van heeft.
Een paar dagen voor de
komst van John en het
klusteam verlaat hij het
huis. Valt hier nog wat te
redden?
21.30 HET SPAANSE DORP: POLOPOS
Realityshow over vijf Nederlandse
koppels die gaan wonen en werken
in het Zuid-Spaanse dorpje Polopos.
22.30 ZOMER MET ART
Talkshow over actuele, zomerse
onderwerpen.
23.35 RTL NIEUWS
23.50 RTL WEER
23.55 RTL BOULEVARD
00.50 ZOMER MET ART
01.55 TELESHOP 4

RTL7 RTL8 SBS9 Ziggo Sport Comedy Central

06.00 Ochtend- en dagprogramma’s
18.00 FLODDER
18.30 ‘ALLO ‘ALLO!
19.00 IDIOTEN OP DE WEG
Realityreeks over de
meest bizarre en gevaar-
lijke situaties op de weg.
19.30 POLITIE IN ACTIE
Realityreeks waarin Ameri-
kaanse politieagenten ge-
volgd worden.
20.00 POLITIE IN ACTIE
Realityreeks waarin Ameri-
kaanse politieagenten ge-
volgd worden.
20.30 FILM I, FRANKENSTEIN
Fantasyfilm van Stuart
Beattie (Australië/USA
2014) met Aaron Eckhart
(Adam) en Bill Nighy (Na-
berius).
22.10 FILM SPIDERS 3D
Thriller van Tibor Takács
(VS 2013) met Patrick Mul-
doon (Jason).
23.55 COBRA 11
Duitse misdaadserie.
00.55 TELESHOP 7
06.30 Ochtend- en dagprogramma’s
18.05 THE BOLD AND
THE BEAUTIFUL
Soap.
18.35 DR. QUINN,
MEDICINE WOMAN
Dramaserie.
19.35 MCLEOD’S DAUGHTERS
Dramaserie.
20.30 SILENT WITNESS
Misdaadserie. ‘Cargo (Part
1).’ In de Theems worden
vier lichamen gevonden na
het kapseizen van een
boot.
21.35 SILENT WITNESS
Misdaadserie. ‘Cargo (Part
2).’ Harry, Nikki en Leo pro-
beren uit te pluizen of er
nog meer mensen aan
boord waren.
22.40 HOUSE
Ziekenhuisserie. ‘Igno-
rance Is Bliss.’
23.35 DR. QUINN,
MEDICINE WOMAN
Dramaserie.
00.35 TELESHOP 8
06.00 Ochtend- en dagprogramma’s
18.20 THE A-TEAM
Actieserie.
19.15 UEFA EUROPA LEAGUE
KWALIFICATIES:
FEYENOORD -
HAPOEL BEER-SHEVA
Liveverslag van de UEFA
Europa League-kwalifica-
tiewedstrijd Feyenoord -
Hapoel Beer-Sheva.
21.20 FILM THE BOXTROLLS
Avontuurlijke animatiefilm
van Graham Annable en
Anthony Stacchi (VS 2014)
met Ben Kingsley (Archi-
bald Snatcher), Jared Har-
ris (Lord Portley-Rind) en
Nick Frost (Mr. Trout).
23.05 FILM PERCY JACKSON
& THE OLYMPIANS:
THE LIGHTNING THIEF
Fantasyfilm van Chris Co-
lumbus (Canada/USA
2010) met Logan Lerman
(Percy Jackson) en Uma
Thurman (Medusa).
01.25 ASTROTV
11.00 SCANDINAVIAN
INVITATION: DAG 1
Liveverslag van het golf-
toernooi.
22.00 CHASING TYSON
Mike Tyson wierp een in-
drukwekkende schaduw
over het boksen. Zelfs
toen hij in de gevangenis
zat, was hij heer en mees-
ter van de categorie
zwaargewicht. Evander
Holyfield pakte uiteindelijk
wel de wereldtitel, maar
wist dat zijn carrière be-
paald zou worden door het
gevecht aan te gaan tegen
Tyson. Tegen de tijd van
hun gehypte strijd in 1996,
was Holyfield 34. De vier
jaar jongere Tyson was fa-
voriet. Het werd het meest
gedenkwaardige gevecht
in de sport.
(advertentie)
06.00 Ochtendprogramma’s 09.35
South Park 10.25 Bob’s Burgers 11.15
South Park 12.00 Modern Family
12.50 Last Man Standing 13.40
Friends 14.25 South Park 15.25 Bob’s
Burgers 16.15 South Park 17.05 Mo-
dern Family 18.00 Last Man Standing
18.50 Friends 19.40 The Daily Show
20.05 American Dad! 20.30 Super-
Mansion 21.30 Modern Family 22.30
Last Man Standing 23.25 Friends
00.10 Bob’s Burgers
Eurosport
08.00 Olympische Spelen: Home of
the Olympics 08.30 Tennis: US Open
in New York 10.30 Olympische Spe-
len: Home of the Olympics 11.00 Golf:
PGA Tour 12.00 Rally: ERC 12.30
Wielrennen: Giro d’Italia 13.30 Wiel-
rennen: Tour de France 14.30 Wiel-
rennen: Vuelta a España 15.30 Ten-
nis: US Open in New York 16.50
Nieuws 16.55 Tennis: US Open in
New York (Verenigde Staten) 03.00
Wielrennen: Giro d’Italia 04.00 Wiel-
rennen: Tour de France
donderdag 22 augustus 2019 TELEVISIE 11
BS

Carrière opbouwen Hockey Musical

Nieuw programma waarin Filemon Wesselink Na monsterzeges tegen Schotland en Romantische musical met Meryl Streep en
twaalf vluchtelingen volgt die in Nederland Ierland en een felbevochten overwin- Amanda Seyfried over een meisje dat vlak
een carrière proberen op te bouwen. Zo is er ning op Duitsland treft onze nationale voor haar huwelijk ontdekt dat ze drie moge-
natuurkundeleraar Nabil die een ander leven mannenploeg vandaag Spanje in de lijke vaders heeft (Colin Firth, Pierce Brosnan
voor zijn kinderen wilde en naar Nederland halve finale op het EK hockey. Als en Stellan Skarsgård). De productie is een
vluchtte. Nu wil hij weer les geven. Rashad Oranje wint, wacht wereldkampioen filmversie van de gelijknamige West End-
had een eigen ontwerpstudio in Damascus. België of Duitsland in de finale. musical, gebaseerd op de liedjes van ABBA.
■ Grenzeloos talent, 21.45, NPO3 ■ NOS Sport: EK Hockey, 17.50, NPO2 ■ Mamma Mia, 20.30, NET5

RTL5 SBS6 NET5 Veronica

06.00 Teleshop 5 16.40 Makelaars met een
missie 17.40 Dr. Phil
18.30 DEURWAARDERS UK
Britse realityreeks waarin gerechts-
deurwaarders uit Engeland en Wales
worden gevolgd.
19.30 24 UUR IN DE POLITIECEL UK
Realityreeks waarin de Bedfordshire
Police wordt gevolgd bij haar mis-
daadonderzoeken. De rechercheurs
hebben 24 uur om genoeg bewijs-
materiaal te verzamelen, anders
moet een verdachte weer worden
vrijgelaten.
20.30 TEMPTATION ISLAND USA
Realityreeks waarin vier stellen de
ultieme relatietest aangaan. Op het
zonovergoten Hawaïaanse eiland
Maui testen de koppels of hun relatie
sterk genoeg is om elke verleiding te
weerstaan.
21.30 ADAM ZKT. EVA VIPS
Datingshow waarin alleenstaande
BN’ers op een tropisch eiland naakt
op zoek gaan naar een partner. ‘Je-
roen Post.’ Dj en presentator Jeroen
Post geeft zich bloot in zijn zoektocht
naar de ware Eva. Jeroen heeft niet
te klagen als het om vrouwelijk
schoon gaat: er zwemmen
genoeg mooie vissen in de
zee. Maar hij is toe aan
een nieuwe fase in zijn
leven.
22.30 24 UUR IN DE E.R.
Realityreeks over de eerstehulp-
afdeling van St. George’s Hospital in
Zuid-Londen.
23.30 24 UUR IN DE POLITIECEL UK
Realityreeks waarin de Bedfordshire
Police wordt gevolgd.
00.30 TELESHOP 5
06.00 Loop Hart van Nederland 08.00 Show-
nieuws - Late editie 08.40 Klinkt Smakelijk
09.30 Huizenjacht 10.30 Huizen onder de
Hamer 11.35 Marktplaats: Heel Holland Handelt
12.05 Utopia 13.05 Huizenjacht 14.00 Huizen
onder de Hamer 15.00 De lijf show: van kop tot
teen 16.00 De lijf show: van kop tot teen 17.00
Marktplaats: Heel Holland Handelt 17.30 Markt-
plaats: Heel Holland Handelt
18.00 KLINKT SMAKELIJK
Culinaire spelshow.
19.00 HART VAN NEDERLAND - VROEG
19.30 UTOPIA
Realityshow.
20.30 OPERATIE BEVEILIGING
Realityreeks waarin beveiligers
worden gevolgd tijdens hun werk. In
deze aflevering gaan de beveiligers
aan het werk tijdens Koningsdag in
Breda. Dronken tieners en meer dan
40.000 bezoekers zorgen voor on-
rust en openbare dronkenschap.
21.30 MR. FRANK VISSER:
HOE IS HET NU MET?
Consumentenprogramma waarin Vik-
tor Brand teruggaat naar de meest
spraakmakende zaken uit ‘Meester
Frank Visser Doet Uit-
spraak’. De families Van
Rie en Onderdonck had-
den al jarenlang ruzie
over een sloot.
22.35 HART VAN NEDERLAND -
LATE EDITIE
Toegankelijk nieuwsprogramma.
22.55 SHOWNIEUWS - LATE EDITIE
Showbizzmagazine.
23.25 PIETS WEERBERICHT
23.30 KLINKT SMAKELIJK
Culinaire spelshow.
00.30 UTOPIA
01.20 ASTRO TV
06.00 Loop Hart van Nederland 07.35 TV Win-
kel 08.05 Tommy Teleshopping 11.30 Astro TV
13.30 Tommy Teleshopping 14.00 Clipped
14.30 House Rules Australia 15.35 Het Blok
Australië 16.35 House Rules Australia 17.35 Het
Blok Australië
18.35 HAWAII FIVE-0
Amerikaanse misdaadserie. ‘Mohala I
Ka Wai Ka Maka O Ka Pua (Unfolded
By the Water Are the Faces of the
Flo.’ De moord op twee toeristen
leidt het team naar een man met een
persoonlijkheidsstoornis. Het team
maakt zich ondertussen zorgen over
de gezondheid van McGarrett.
19.35 NCIS
Amerikaanse misdaadserie. ‘Déjà vu.’
Wanneer een marinier vermoord
wordt aangetroffen komt het NCIS-
team een circuit van internationale
mensenhandel op het spoor.
20.30 FILM MAMMA MIA
(Mamma Mia!). Musical van Phyllida
Lloyd (Duitsl./GB/USA 2008) met
Meryl Streep (Donna Sheridan),
Pierce Brosnan (Sam Carmichael) en
Colin Firth (Harry Bright).
22.40 FILM MY LIFE IN RUINS
Romantische komedie van Donald
Petrie (Spanje/USA 2009) met Maria
Adanez (Lena), Nia Vardalos (Geor-
gia) en Rachel Dratch (Kim).
Nadat Georgia, een Amerikaanse
vrouw met Griekse roots, haar baan
verliest, vertrekt ze
van Amerika naar
Griekenland om er aan
de slag te gaan als reis-
leidster.
00.30 MAJOR CRIMES
Amerikaanse politieserie.
01.25 ASTRO TV
18.00 VERONICA’S FUNNIEST
18.10 KEVIN CAN WAIT
18.35 TWO AND A HALF MEN
Amerikaanse komische serie.
19.05 TWO AND A HALF MEN
Amerikaanse komische serie. ‘The
Price of Healthy Gums is Eternal
Vigilance.’ Tijdens een familiefeestje
onthult Evelyn een geheim over Alan:
toen hij klein was stal hij geregeld
speelgoed. Alan kan zich hier niets
meer van herinneren en vreest dat hij
diep vanbinnen een dief is.
19.30 THE BIG BANG THEORY
Amerikaanse komische serie. ‘Whea-
ton Recurrence.’ Leonard vertelt
Penny dat hij van haar houdt, maar
zij beantwoordt zijn liefdesverklaring
niet en zegt in plaats daarvan ‘dank-
jewel’. Dat is niet het antwoord waar
hij op hoopte. Leonard voelt zich ge-
kwetst en hij vreest dat hun relatie
nog maar weinig toekomst heeft.
20.00 UEFA EUROPA LEAGUE
KWALIFICATIES: PSV - APOLLON
Liveverslag van de UEFA Europa
League-kwalificatiewedstrijd PSV -
Apollon.
22.30 NABESCHOUWING UEFA EUROPA
LEAGUE KWALIFICATIES:
PSV - APOLLON
23.00 MACGYVER
Amerikaanse actieserie. ‘Can Ope-
ner.’ MacGyver gaat un-
dercover in een zwaar-
bewaakte gevangenis
om een drugsbaron te
helpen ontsnappen.
23.55 UTOPIA
Realityshow waarin een groep van
vijftien mensen een compleet nieuw
bestaan opbouwt.
00.55 ASTRO TV

OVERIGE TV

■ OMROEP ZEELAND
09.00 Dagprogramma’s
19.30 Zeeland Nu 19.43 Op
Jacht 20.00 Zeeland Nu
20.13 Op Jacht 20.30 Zee-
land Nu 20.43 Op Jacht
21.00 Zeeland Nu 21.13 Op
Jacht 21.30 Zeeland Nu 21.43
Op Jacht 22.00 Zeeland Nu
22.13 Op Jacht 22.30 Zee-
land Nu 22.43 Op Jacht
23.00 Zeeland Nu 23.13 Op
Jacht 23.30 Zeeland Nu
23.43 Op Jacht 00.00 Nacht-
programma’s
■ OMROEP BRABANT
06.02 Dagprogramma’s 19.30
Brabant Nieuws 20.19 Goud
van Brabant Passie voor erf-
goed 20.30 Brabant Nieuws
21.19 Goud van Brabant Pas-
sie voor erfgoed 21.30 Bra-
bant Nieuws 22.19 Goud van
Brabant Passie voor erfgoed
22.30 Brabant Nieuws 23.19
Goud van Brabant Passie
voor erfgoed 23.30 Brabant
Nieuws 00.00 Nachtpro-
gramma’s
■ ÉÉN
09.00 Ochtendprogramma’s
13.30 Thuis 14.00 Dieren in
nesten 14.35 Poirot 16.05
Londen Zoo 16.50 Buren
17.10 Witse 18.04 Het Jour-
naal update 18.15 Animal Ba-
bies: First Year on Earth
19.00 Het Journaal 19.40 F.C.
De Kampioenen 20.15 Switch
20.45 Eigen kweek 21.35
First Dates 22.20 Het Jour-
naal 22.40 The Medicis 23.35
Journaallus
■ CANVAS
09.00 Dagprogramma’s 18.55
Empire of the Tsars: Roma-
nov Russia with Lucy Worsley
20.00 Terzake 20.20 Sporza:
Hockey 22.10 Cinema Can-
vas: Midnight in Paris 23.40
Classic Albums: Don McLean
- American Pie 00.40 Nacht-
programma’s
■ DISCOVERY
06.00 Dagprogramma’s 16.15
Garage Rehab 17.00 Fast N’
Loud 18.00 West End Sal-
vage 18.30 Salvage Hunters
19.30 Auction Hunters 20.30
Salvage Hunters: The Resto-
rers 21.30 Inside West Coast
Customs 22.30 Diesel Bro-
thers 00.00 Nachtprogram-
ma’s
■ NATIONAL GEOGRAPHIC
06.00 Dagprogramma’s
16.00 Hot Roads 17.00 Air
Crash Investigation 18.00
Cesar to the Rescue 19.00
The Incredible Dr. Pol 20.00
Air Crash Investigation 21.00
Megafactories 22.00 Inside
Incredible Machines 23.00
The Putin Interviews 00.00
Nachtprogramma’s
■ BBC 1
07.00 Dagprogramma’s 14.45
Impossible 15.30 Escape to
the Country 16.15 Money for
Nothing 16.45 Murder, Mys-
tery and My Family 17.30 Flog
It! 18.15 Pointless 19.00 BBC
News at Six; Weather 19.30
BBC Regional News and We-
ather 20.00 The One Show
20.30 EastEnders 21.00 The
Sheriffs Are Coming 22.00
Fake or Fortune? 23.00 BBC
News at Ten 23.35 Heart-
break Holiday 00.20 Nacht-
programma’s
■ BBC 2
07.30 Ochtendprogramma’s
14.00 Curious Creatures
14.30 Home Away from
Home 15.15 Heir Hunters
16.00 Lorraine Pascale: How
to Be a Better Cook 16.30
Hairy Bikers’ Best of British
17.15 Animals Behaving Badly
18.15 Antiques Road Trip
19.00 Celebrity Eggheads
19.30 Great British Railway
Journeys 20.00 The Repair
Shop 21.00 This Farming Life
22.00 The Octopus In My
House 23.00 Live at the
Apollo 23.30 Newsnight
00.10 Nachtprogramma’s
■ ARD
09.00 Dagprogramma’s 16.10
Verrückt nach Meer 17.00 Ta-
gesschau 17.15 Brisant 18.00
Gefragt - Gejagt 18.50 In aller
Freundschaft - Die jungen
Ärzte 20.00 Tagesschau
20.15 DonnerstagsKrimi im
Ersten: Der Lissabon-Krimi
21.45 Panorama 22.15 Ta-
gesthemen 22.45 Extra 3
23.30 Wilfried Schmickler
feiert Jürgen Becker 00.15
Nachtprogramma’s
■ ZDF
09.00 Dagprogramma’s 16.10
Die Rosenheim-Cops 17.00
Heute 17.10 Hallo Deutsch-
land 17.45 Leute heute 18.00
SOKO Stuttgart 19.00 Heute
19.25 Notruf Hafenkante
20.15 Mein ziemlich kleiner
Freund 21.45 Heute journal
22.15 Maybrit Illner 23.15 Mar-
kus Lanz 00.30 Nachtpro-
gramma’s
■ WDR
06.20 Dagprogramma’s 18.45
Aktuelle Stunde 20.00 Ta-
gesschau 20.15 Schimanski
21.45 WDR aktuell 22.10
FrauTV Sommerspecial
22.40 Menschen hautnah
23.25 Mo meistert sein Leben
- Wie ein junger Syrer sein
Schicksal überlistet 23.40
Anni am Limit! - Zwischen
Leben und Sterben 00.10
Nachtprogramma’s
■ TV5
06.00 Dagprogramma’s
18.30 L’invité 18.41 Devoir
d’enquête 20.15 Paysans du
monde, la révolution agricul-
turelle 20.30 Journal (France
2) 21.01 Irréprochable 22.42
Journal (RTS) 23.15 Le grand
échiquier 01.43 Nachtpro-
gramma’s
12 RECEPT & WEER donderdag 22 augustus 2019

GO

WAT ETEN WE VANDAAG?

Ingrediënten Bereidingswijze
voor 2 personen
Gegrilde gamba’s – Warm de barbecue op. en roer tot de saus is gebonden.
Bereiding: 45 minuten
met romescosaus – Leg de puntpaprika’s op de grill boven
directe hitte. Blaker de paprika’s rond-
– Doe de gamba’s in een kom samen
met de olijfolie en een snuf zout. Leg
500 g gamba’s (rauw en om, haal ze van de barbecue, leg ze in ze op de barbecue en grill ze circa 3
ongepeld), 2 el olijfolie, zout een kom en bedek met een bord of minuten per kant boven directe hitte.
deksel om ze verder te laten stomen. – Doe de olijfolie voor de bimi in een
Romescosaus Zet apart. stalen steelpan en verwarm op de
4 puntpaprika’s, 1 teen knof- – Maak de garnalen schoon door de rug barbecue. Snijd de knoflook in dunne
look, ¼ tl zout, 40 g geroos- in te snijden en het darmkanaal te plakjes en de chilipeper in dunne
De chefs van terde amandelen, 1 el rode- verwijderen. ringetjes. Snijd 3 reepjes zest van de
24Kitchen geven wijnazijn, 1 el olijfolie, ¼ tl – Wrijf de bimi in met 1 el olijfolie en citroen. Doe alles bij de olijfolie.
antwoord op een van chilivlokken bestrooi met een snuf zout. Leg op de Verplaats de pan naar de koude kant
de meestgestelde barbecue en grill tot beetgaar. van de barbecue zodra de knoflook
vragen in Nederland: Bimi – Pel ondertussen de geblakerde punt- iets begint te verkleuren.
wat eten we van- 400 g bimi, 4 el olijfolie, 2 paprika’s, verwijder de zaadlijsten en – Haal de bimi van de barbecue en giet
daag? Elke dag bren- tenen knoflook, 1 rode chili, hak ze fijn. de knoflookchili-olie erover. Serveer
gen ze een lekker én ½ citroen, zout – Voor de romescosaus: maal één voor met de gegrilde gamba’s en saus.
eenvoudig gerecht. één de ingrediënten fijn in de vijzel.
Extra nodig Eerst de knoflook en zout, dan de Kijk voor een video bij dit
Vandaag: chefs Vijzel, stalen steelpan amandelen erbij en dan de gepelde recept en meer inspiratie op
Job & Perry. paprika’s. Voeg de rodewijnazijn toe onze website in de sectie
samen met de olijfolie en chilivlokken Koken & Eten

WEER in de regio

Vandaag Morgen Zaterdag Zondag Maandag Waterstanden

Laagwater uur cm uur cm
24° 26° 28° 29° 29° Vlissingen
Terneuzen
00:55
----
-183
----
12:56
13:28
-154
-166
Hansweert 01:20 -212 13:52 -181

12° 11° 13° 15° 15° Roompot buiten

Yerseke
Krammersluizen West
00:40
01:40
01:46
-142
-163
-150
12:55
02:06
02:10
-111
-160
-148
Hoogwater
Vlissingen 06:47 204 19:05 202
3 Neerslagkans 10% 2 Neerslagkans 10% 3 Neerslagkans 10% 2 Neerslagkans 10% 3 Neerslagkans 10% Terneuzen 07:07 226 19:25 225
Hansweert 07:41 241 19:56 239
Roompot buiten 06:49 155 19:04 152
Yerseke 08:26 177 20:40 176
Vandaag Morgen Zon/maan Krammersluizen West 08:36 159 20:24 160

Rotterdam
24° 24°
Rotterdam
26° 26°
Zon:
Maan:
06:32
23:42
20:51
13:41
Weeradvies
3 12° 10° 2 11° 10° Volgende maanfase:
VANDAAG MORGEN ZATERDAG ZONDAG
Laatste kwartier - 23 augustus
mm

Zierikzee Zierikzee
Breda
Tilburg
Breda
Tilburg
9 9 10 10
Middelburg Bergen Op Zoom Middelburg Bergen Op Zoom

Terneuzen Antwerpen Terneuzen Antwerpen

Neerslag 10 10 10 10
24° 24° 25° 26° 26° 27°
12° 11°
9 9 7 7
11° 11° 11° 12° 0 mm 0 mm
Vandaag Morgen GUNSTIG NIET ZO GUNSTIG ONGUNSTIG

VLOERVERWARMING?

kan veel effectiever met

TONZON.NL/VLOERISOLATIE