1

โรงเรียนวัดทรงธรรม ชื่อ…………………………………………………
วิชา ฟิสิกส์ 2 (ว32201) ชั้น……………………… เลขที่………..………

แบบฝึกหัด เรื่อง ของไหล

ของไหล ( Fluid ) หมายถึง สสารที่สามารถไหลจากที่หนึ่งไปอีกที่หนึ่งได้

มีรูปร่างไม่แน่นอนขึ้นอยู่กับภาชนะที่บรรจุของไหลอยู่ ในที่นี้ก็คือ ของเหลวและแก๊ส
ในบทนี้จะกล่าวถึงสมบัติต่างๆ ของของไหล ซึ่งได้แก่ ความหนาแน่น ความดัน
ความตึงผิว ความหนืด และพลศาสตร์ของของไหล

ความหนาแน่น ( Density ) หมายถึง มวลสารต่อหน่วยปริมาตร

หน่วยความหนาแน่น ในระบบ SI คือ กิโลกรัมต่อ ลูกบาศก์เมตร ในระบบ cgs มีหน่วยเป็น กรัมต่อลูกบาศก์เซนติเมตร
(1 g/cm3 = 1000 kg/m3 ) ความหนาแน่น นิยมเขียนแทนด้วยอักษรกรีก ρ ( อ่านว่า rho ) ความหนาแน่นเป็นปริมาณ
สเกลาร์ หาได้จากสมการ
เมื่อ m คือ มวลของสาร หน่วย กิโลกรัม ( kg )
V คือ ปริมาตรของสาร หน่วย ลูกบาศก์เมตร ( m3 )
 คือ ความหนาแน่นของสาร หน่วย กิโลกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ( kg/m3 )

ความหนาแน่นสัมพัทธ์ ( Relative Density ) ของสารใด หมายถึง อัตราส่วนระหว่างความหนาแน่นของสารนั้นกับ

ความหนาแน่นของสารอ้างอิง โดยทั่วไปนิยมใช้น้าบริสุทธิ์ ที่อุณหภูมิ 4 องศาเซลเซียส เป็นสารอ้างอิง ซึ่งมีค่าความ
หนาแน่น 1000 kg/m3
เมื่อ  คือ ความหนาแน่นของสาร หน่วย กิโลกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ( kg/m3 )
𝑆𝑤 =
𝑤
คือ ความหนาแน่นของน้้า ( 1000 kg/m3 )
𝑤
𝑆𝑤 คือ ความหนาแน่นสัมพัทธ์

หมายเหตุ ในอดีตอัตราส่วนระหว่างความหนาแน่นของสารกับความหนาแน่นของน้้า ถูกเรียกว่า ความถ่วงจาเพาะ

(Specific Gravity) แต่ในปัจจุบันเราเรียกว่า ความหนาแน่นสัมพัทธ์ของสาร ( Relative Density )
 2

จงแสดงวิธีทำ กาหนดให้ g = 10 m/s2 , น้ า = 1000 kg/m3

1. โลหะรูปทรงกลม มวล 11 กิโลกรัม มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 7 เซนติเมตร จะมีความหนาแน่นกี่กิโลกรัมต่อลูกบาศก์เมตร
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
2. ปรอทที่มีปริมาตร 1 ลูกบาศก์เซนติเมตร และมีความหนาแน่นสัมพัทธ์เท่ากับ 13.6 จะมีมวลเท่าใด
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. บรรจุแก๊สออกซิเจนมวล 4 กรัม ในขวดทีม่ ีปริมาตร 500 ลูกบาศก์เซนติเมตร จงหาความหนาแน่นของแก๊สออกซิเจนในขวด
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
4. Calculate the mass of a solid iron sphere that has a diameter of 3.00 cm.
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………

ความดันในของเหลว
ภาชนะที่มีของเหลว จะมีแรงที่ของเหลวกระท้าต่อภาชนะในทิศตั้งฉากกับผนังที่ของเหลวสัมผัสเสมอ ขนาด
ของแรงต่อพื้นที่ เรียกว่า ความดันในของเหลว
แรงที่ของเหลวกระท้าต่อวัตถุที่จมในของเหลว จะมีทิศตั้งฉากกับวัตถุที่จมเสมอ
ถ้าเราลองเจาะรูของภาชนะ จะพบว่า แรงที่ของเหลวจะดันน้้าให้พุ่งออกมาตั้งฉากกับภาชนะที่ต้าแหน่งที่
เจาะรูเสมอ ดังรูป

ความดัน ( Pressure ) คือ อัตราส่วนระหว่างแรงที่กระท้าต่อพื้นที่ที่ถูกแรงกระท้า โดยพื้นที่นั้นต้องตั้งฉากกับแรงที่มา

กระท้า ความดันเป็นปริมาณสเกลาร์ มีหน่วยเป็นนิวตันต่อตารางเมตร ( N/m2 ) หรือพาสคัล ( Pa )
𝐹 เมื่อ F คือ แรงที่ของเหลวกระท้า หน่วย นิวตัน ( N )
𝑃=
𝐴 A คือ พื้นที่ตั้งฉากกับแรงที่มากระท้า หน่วย ตารางเมตร ( m2 )
P คือ ความดัน หน่วย นิวตันต่อตารางเมตร ( N/m2 )
แรงดัน ( Force ) คือ ผลคูณระหว่างความดันกับพื้นที่ที่ถูกแรงกระท้า แรงดันเป็นปริมาณเวกเตอร์ มีหน่วยเป็น นิวตัน
𝐹 = 𝑃𝐴
 3

ความดันในของเหลวขึ้นอยู่กับความลึก
พิจารณาของเหลวที่มีความหนาแน่น  ในภาชนะที่มีพื้นที่หน้าตัด A สูง h
แรงที่กระทาต่อผิวของของเหลวด้านบน
𝐹0 = 𝑃0 𝐴

แรงเนื่องจากน้าหนักของของเหลว
𝑤 = 𝑚𝑔 = 𝑉𝑔 = 𝐴ℎ𝑔
แรงที่กระทาต่อผิวของของเหลวด้านล่าง
จาก 𝐹 = 𝑃𝐴

กฎการเคลื่อนที่ข้อที่ 1 ของนิวตัน
𝐹 = 0
𝐹 = 𝐹0 + 𝑊
𝑃𝐴 = 𝐹0 𝐴 + 𝐴ℎ𝑔 ความดันในของเหลวขึ้นอยูก่ บั ความลึก 𝑃 ∝ ℎ
𝑃 = 𝑃0 + 𝑔ℎ
𝑃 = 𝑃0 + 𝑔ℎ

การจาแนกชนิดของความดัน
1) ความดันบรรยากาศ ( Atmospheric Pressure : Po ) คือ ความดันที่เกิดจากบรรยากาศที่ทับถมอยู่เหนือจุดที่
พิจารณา มีค่าเท่ากับน้าหนักของอากาศในชั้นบรรยากาศที่ทับถมอยู่เหนือพื้นที่ 1 ตารางหน่วยซึ่ง ความดัน
บรรยากาศปกติ ที่ระดับน้้าทะเล คือ 1 บรรยากาศ ( 1 atm )
𝑃𝑜 = 1.01325 × 105 𝑁/𝑚2
2) ความดันเกจ ( Gauge Pressure : 𝑃𝑔 ) คือ ความดันเนื่องจากน้้าหนักของของเหลวเพียงอย่างเดียว
𝑃𝑔 = 𝑔ℎ

3) ความดันสัมบูรณ์ ( Absolute Pressure : P ) คือ ผลรวมของความดันบรรยากาศกับความดันเกจรวม

𝑃 = 𝑃0 + 𝑔ℎ

กราฟแสดงความสัมพันธ์ระหว่างความดันในของเหลวกับความลึก

จากสมการ 𝑃 = 𝑃0 + 𝑔ℎ
จัดรูปสมการใหม่ 𝑃 = 𝑔ℎ + 𝑃𝑜

เทียบกับสมการเส้นตรง 𝑦 = 𝑚 𝑥 + 𝑐
จะได้ว่า slope = m = 𝑔
 4

สรุปหลักการเกี่ยวกับความดันในของเหลวในสภาวะอยู่นิ่งได้ดังนี้
1. ณ จุดใดๆ ในของเหลวจะมีแรงกระท้าของของเหลวไปในทุกทิศทุกทาง
2. แรงที่ของเหลวกระท้าต่อผนังภาชนะหรือผิววัตถุที่อยู่ในของเหลวจะอยู่ในทิศตั้งฉากกับผนัง ภาชนะหรือผิวของวัตถุที่
ของเหลวสัมผัส
3. ความดัน ณ จุดใด ๆ ในของเหลวที่อยู่นิ่งแปรผันตรงกับความลึกและความหนาแน่น ของของเหลวเมื่ออุณหภูมิคงตัว
4. ความดันในของเหลวชนิดหนึ่งๆ ไม่ขึ้นอยู่กับปริมาตรและรูปร่างของภาชนะที่บรรจุของเหลว และที่ความลึกเท่ากัน
ของเหลวชนิดเดียวกันความดันจะเท่ากันเสมอ
5. กราฟระหว่างความดันสัมบูรณ์ (P) กับความลึก (h) เป็นกราฟเส้นตรง ความชันของกราฟ = 𝑔

5. นักท่องเที่ยวคนหนึ่งด้าน้้าทะเลดูปะการัง โดยลงไปในทะเลที่ความลึก 5 เมตร จากผิวน้้าทะเล จงหา ความดันเกจและความ

ดันสัมบูรณ์ที่กระท้ากับตัวนักท่องเที่ยวคนนี้ ( ก้าหนดให้ น้้าทะเล = 1.025 × 103 kg/m3 )
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
6. นักด้าน้้าคนหนึ่งสามารถทนความดันเกจได้มากที่สุดไม่เกิน 1.5 × 105 พาสคัล จงหาขณะด้าลงไปในน้้าแห่งหนึ่ง เขาสามารถด้า
ได้ลึกมากที่สุดกี่เมตร ( ก้าหนดให้ น้้า = 1000 kg/m3 )
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
7. ถ้าน้้าในถังมีความหนาแน่น 103 กิโลกรัมต่อลูกบาศก์เมตร จงหาความดันของน้้าที่กระท้าต่อก้นถัง ซึ่งบรรจุน้าสูง
70 เซนติเมตร

70cm

8. จงหาความดันสัมบูรณ์ที่ระดับความลึกจากผิวน้้าทะเล 20 เมตร ก้าหนดให้ P0 = 1.0325 × 105 N/m2 เเละ

น้้าทะเล = 1.025 × 103 kg/m3
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 5

9. ความดันสัมบูรณ์ที่น้ากระท้าต่อก้นภาชนะเป็น 1.56325 × 105 N/m2 จงหาความสูงของน้้าภาชนะ

………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
10. Calculate the absolute pressure at an ocean depth of 1,000 m. Assume the density of seawater is
1,024 kg/m3 and that the air above exerts a pressure of 101.3 kPa.
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
11. ณ ความลึกต้าแหน่งหนึ่งใต้ทะเลวัดความดันได้ 4 เท่าของความดันที่ผิวน้้าบริเวณนั้น จงหาความลึก ณ ที่แห่งนี้
ก้าหนดให้ P0 = 1 × 105 N/m2 เเละ น้้าทะเล = 1.025 × 103 kg/m3
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
12. ถัง 2 ใบ ใบหนึ่งมีน้าอยู่อย่างเดียว อีกใบหนึ่งมีน้าและน้้ามัน โดยชั้นของน้้ามันสูง 0.05 เมตร ความหนาแน่นของน้้าและ
น้้ามันเป็น 1000 และ 800 กิโลกรัมต่อลูกบาศก์เมตร ตามล้าดับ จงหาความดันที่ก้นถังทั้งสองใบจะต่างกันเท่าใด
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
13. ภาชนะที่มีพ้นื ที่หน้าตัดของก้น 0.50 m2 บรรจุของเหลวสู ง 16 cm มวล 5.6 kg มีปริ มาตร 0.08 m3 ความดันที่ของเหลวกระทา
ต่อก้นภาชนะเป็ นกี่นิวตันต่อตารางเมตร
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 6

แรงดันที่กระทาต่อก้นภาชนะ
ภาชนะที่บรรจุของเหลว จะมีแรงดันเนื่องจากของเหลวกระท้าในทิศตั้งฉากกับพื้นที่ผิวภาชนะที่ของเหลว
สัมผัส โดยขนาดของแรงดันหาได้จากผลคูณของความดันของของเหลวกับพื้นที่ที่ของเหลวสัมผัส ( F = PA ) แต่
เนื่องจากความดันของของเหลวขึ้นอยู่กับความลึก ดังนั้นความดันที่กระท้ากับก้นภาชนะจะเป็นความดันสัมบูรณ์

ความดันที่กน้ ภาชนะ 𝑃 = 𝑃0 + 𝑔ℎ
แรงดันที่กระทาต่อก้นภาชนะ 𝐹 = 𝑃𝐴 = (𝑃𝑜 + 𝑔ℎ)𝐴

แรงดันที่กระทาต่อผนังภาชนะ
เนื่องจากความดันของของเหลวขึ้นอยู่กับความลึก ดังนั้นความดันที่กระท้ากับผนังภาชนะจะเป็นความดัน
เฉลี่ยระหว่างจุดสูงสุดและจุดต่้าสุดของของเหลว

𝑃 +𝑃 𝑃 +𝑃 + 𝑔ℎ 2𝑃0 + 𝑔ℎ
ความดันที่ผนังภาชนะ 𝑃เฉลี่ย = 𝑜2 = 0 02 = 2
2𝑃 + 𝑔ℎ
แรงดันที่กระท้าต่อผนังภาชนะ 𝐹เฉลี่ย = 𝑃เฉลี่ย 𝐴 = ( 𝑜 2 )𝐴

ในกรณีการหาแรงดันน้าที่กระท้าต่อผนังภาชนะ จะหมายถึงแรงดันเนื่องจากความดันเกจ ไม่คิดผลของ

แรงดันบรรยากาศ แต่ถ้าหาแรงดันที่กระท้าต่อผนังภาชนะ จะหมายถึงแรงดันเนื่องจากความดันสัมบูรณ์ ต้องคิดรวม
ความดันบรรยากาศด้วย

14. ภาชนะทรงกระบอก มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 14 เซนติเมตร สูง 70 เซนติเมตร ถ้าบรรจุน้าเต็มภาชนะ จงหา

ก. ความดันน้้าทีก่ ระท้าที่ก้นภาชนะ
ข. ความดันน้้าที่กระท้าที่ผนังภาชนะ
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 7

15. ถังรูปลูกบาศก์มีความยาวด้านละ 1 เมตร บรรจุน้าไว้เต็มถัง ( ก้าหนดให้ P0 = 1× 105 N/m2 ) จงหา

ก. แรงดันที่ก้นถังเนื่องจากความดันสัมบูรณ์
ข. แรงดันเฉลี่ยเนื่องจากความดันสัมบูรณ์ที่ผนังของถังหนึ่งด้าน
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
16. A swimming pool has dimensions 30.0 m x 10.0 m and a flat bottom. When the pool is filled to a depth of
2.00 m with fresh water, what is the force caused by the water on the bottom? On each end? On each side?
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
17. ภาชนะปิ ดรู ปทรงกระบอกสู ง 50 เซนติเมตร พื้นที่หน้าตัด 0.8 ตารางเมตร ทางฝาบนเจาะรู เป็ นวงกลมแล้วต่อปล่องสู ง
50 เซนติเมตร ถ้าใส่ น้ าจนเต็มขึ้นมาเสมอระดับปากท่อที่ต่อขึ้นมาใหม่ จงหาความดันและแรงดันของน้ าที่กน้ ภาชนะ
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 8

แรงดันที่กระทาต่อประตูกันน้าหรือเขื่อนตั้งตรงในแนวดิ่ง
1. ลักษณะแรงดันของน้้าจะตั้งฉากกับผิวสัมผัส คือ ผนังเขื่อนหรือผนังประตูน้าเสมอ
2. การค้านวณหาขนาดของแรงดันเหมือนกับการหาแรงดันของของเหลวที่กระท้าต่อผนังภาชนะ คือ
2𝑃𝑜 + 𝑔ℎ 1
𝐹เฉลี่ย = 𝑃เฉลี่ย 𝐴 = 𝐿ℎ = 𝑃0 𝐿ℎ + 𝑔𝐿ℎ2
2 2

ไม่คิดแรงดันเนื่องมาจากความดันบรรยากาศ จะได้ว่า
1
แรงดันน้้าที่กระท้าต่อประตูกั้นน้้าหรือเขื่อนตั้งตรงในแนวดิ่ง คือ 𝐹 =
2
𝑔𝐿ℎ2

เมื่อ 𝐹 คือ แรงดันที่กระท้าต่อประตูกั้นน้้า หน่วย นิวตัน ( N )

คือ ความหนาแน่นของน้้า หน่วย กิโลกรัม/ลูกบาศก์เมตร ( kg/m3 )
𝐿 คือ ความยาวของประตูกั้นน้้า หน่วย ตารางเมตร ( m )
ℎ คือ ความลึกของระดับน้้า ( m )

18. ประตูกั้นน้้ายาว 20 เมตร สูง 10 เมตร วิศวกรที่ออกแบบสร้างได้ก้าหนดแรงดันของน้้าทั้งหมดที่ตัวประตูกั้นน้้าจะรับไว้ได้

9 × 105 นิวตัน จงค้านวณหาระดับน้้าเหนือประตูกั้นน้้าที่ประตูกั้นน้้าจะรับไว้ได้
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
19. เขื่อนที่มีความสูง 10 เมตร และยาว 100 เมตร มีน้าอยู่สูง 5 เมตร ทางด้านเขื่อนที่ลาดเอียงท้ามุม 370 กับแนวดิ่ง จงหา
แรงดันที่น้ากระท้าต่อเขื่อน
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
20. เขื่อนกั้นน้้าแห่งหนึ่ง มีน้าเค็มสูง 4 เมตร อีกด้านหนึ่งมีน้าจืดสูง 5 เมตร จงหาแรงดันลัพธ์ที่เขื่อนซึ่งยาว 100 เมตร
ก้าหนดให้ ความหนาแน่นของน้้าเค็มเท่ากับ 1.4 × 10 kg/m3
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 9

เครื่องมือวัดความดัน
1. มานอมิเตอร์ ( Manometer ) เป็นเครื่องมือวัดความดันของของไหล ประกอบด้วยหลอดแก้วรูปตัวยู ( U tube )
มีของเหลวบรรจุอยู่ภายใน ปลายข้างหนึ่งปิด ส่วนปลายอีกข้างหนึ่งจะต่อกับภาชนะบรรจุของไหลที่ต้องการวัดความดัน
และการรู้ความแตกต่างของระดับของเหลวในหลดแก้วรูปตัวยูทั้งสองข้างจะท้าให้สามารถหาความดันของของไหลได้
หลักการคานวณ
ให้เปรียบเทียบระดับความสูงของของเหลวในหลอดทั้งสองข้าง
“ที่ระดับความสูงเดียวกันความดันจะมีค่าเท่ากัน”
𝑃𝐴 = 𝑃𝐵
𝑃2 = 𝑃1 + 𝑔ℎ

2. บารอมิเตอร์ปรอท ( Mercury Barometer ) สร้างตามหลักของ เทอร์รีเชลลี (Toricelli) โดยน้าหลอดแก้วปลายเปิด

ข้างหนึ่ง ปลายปิดข้างหนึ่ง ท้าให้เป็นสุญญากาศแล้วคว่้าด้านปลายเปิดของหลอดแก้วลงไปในอ่างปรอท เมื่อหลอดแก้ว
อยู่ในแนวดิ่งอากาศภายนอกจะดันปรอทให้เข้าสู่หลอดแก้ว พบว่าเมื่อความดันปกติ ความสูง h ของปรอทเท่ากับ 760
มิลลิเมตร แสดงว่า 𝑃0 = 760 มิลลิเมตรปรอท ( mmHg ) = 76 เซนติเมตรปรอท ( cmHg ) = 1 atm

𝑃0 = gh
𝑃0 = 13.6 × 103 × 9.8 × 760 × 10−3
𝑃0 = 1.01325 × 105 𝑁/𝑚2

3. บารอมิเตอร์แอนีรอยด์ ( Aneroid Barometer ) ท้าจากโลหะที่บางมากและยืดหยุ่นได้ เมื่อความดันอากาศเพิ่มขึ้น

ตลับลูกฟูกก็จะถูกบีบให้แฟบลง แต่เมื่อความดันอากาศลดลงตลับลูกฟูกก็จะพองขึ้น แล้วจะมีผลต่อแหนบส่งผลไปยัง
เข็มชี้ซึ่งติดสเกลบอกบนหน้าปัดไว้เรียบร้อย ใช้ส้าหรับวัดความดันอากาศในที่สูงๆ เช่น บนภูเขา หรือบนเครื่องบิน
ส้าหรับหน้าปัดบารอมิเตอร์แอนีรอยด์ นั้นสามารถดัดแปลงเป็น
ความสูงจากระดับน้้าทะเลได้ เพราะว่าความดันอากาศจะลดลง
ตามความสูงในอัตราประมาณ 1 มิลลิเมตรของปรอทต่อความสูง
ที่เพิ่มขึ้นทุกๆ 11 เมตร เรียกเครื่องมือที่ดัดแปลงนี้ว่า มาตรวัด
ความสูง หรือ แอลติมิเตอร์ ซึ่งใช้ติดตัวหรือติดในเครื่องบิน เพื่อ
ทราบระดับความสูงของเครื่องบิน

4. เครื่องวัดบูร์ดอน (Bourdon gauge) ประกอบด้วยท่อกลวง มีปลายปิดข้างหนึ่งและม้วนเป็นรูปวงกลม ที่ปลายปิดมี

เข็มติดอยู่สามารถเลื่อนไปมาเพื่อชี้บนสเกลได้ เมื่อต้องการวัด
ความดันก็ให้ของไหล ไหลเข้าไปในท่อทางด้านปลายเปิดจะท้าให้
ท่อนี้ยืดออกเข็มที่ติดกับปลายท่อก็จะชี้สเกลบอกความดันของไหล
นั้นได้ เครื่องวัดแบบนี้นิยมใช้กับของไหลที่มีความดันสูงมาก เช่น
หม้อลมเติมลมยางรถยนต์ ถังแก๊สหุงต้ม เป็นต้น
 10

21. ขาข้างหนึ่งของแมนอมิเตอร์ที่มีน้าบรรจุอยู่ ถูกต่อเข้ากับถังบรรจุแก๊สพบว่าน้้าข้างหนึ่งสูง 5 cm และ 20 cm ดังรูป ถ้าอากาศ

มีความดันบรรยากาศ 1× 105 N/m2 จงหาว่าแก๊สมีความดันเท่าไร ( ก้าหนดให้ g = 10 m/s2, น้้า = 1 × 103 kg/m3 )
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
22. หลอดแก้วรูปตัวยูที่ปลายข้างหนึ่งเปิดสู่อากาศ ปลายอีกข้างปิดอยู่ภายในมีแก๊ส น้้า และน้้ามันซึ่งอยู่ในสภาพสมดุลดังรูป ถ้า
น้้ามันและน้้ามีความหนาแน่น 800 และ 1000 กิโลกรัม/ลูกบาศก์เมตร จงหาความดันของแก๊สในหลอดเป็นกี่นิวตัน/ตารางเมตร
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
23. น้้าและน้้ามันบรรจุอยู่ในหลอดแก้วรูปตัวยู จงหาความหนาแน่นของน้้ามัน
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
24. ของเหลว 3 ชนิด อยู่ในสภาพสมดุลในหลอดแก้วรูปตัวยู ดังรูป ความหนาแน่นของของเหลวชนิดที่หนึ่งและชนิดที่สอง
มีค่า 4 × 103 และ 3 × 103 kg/m3 ตามล้าดับ ความหนาแน่นของของเหลวชนิดที่สามมีค่ากี่ kg/m3
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
25. หลอดรู ปตัวยูมีขาโตเท่ากันมีของเหลวบรรจุอยู่ ถ้าเทน้ ามันลงไปในขาข้างหนึ่งจนกระทัง่ ของเหลวในขาข้างนั้นลดลง
1 เซนติเมตร จงหาว่าเทน้ ามันลงไปสู งกี่เซนติเมตร ก้าหนดให้ น้้ามันและของเหลวมีความหนาแน่น 800 และ 2400
กิโลกรัม/ลูกบาศก์เมตร ตามล้าดับ
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 11

26. A U-tube of uniform cross-sectional area and open to the atmosphere is partially filled with mercury.
Water is then poured into both arms. If the equilibrium configuration of the tube is as shown in Figure,
With h2 = 1.00 cm, determine the value of h1 .
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
27. Mercury is poured into a U-tube, as shown in Figure. The left arm of the tube has a cross-sectional area A1
of 10.0 cm2, and the right arm has a cross-sectional area A2 of 5.00 cm2. One-hundred grams of water are
then poured into the right arm, as shown in Figure. (a) Determine the length of the water column in the
right arm of the U-tube.
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
28. เมื่อน้าหลอดแก้วปลายตันยาว 1 m บรรจุปรอทให้เต็มแล้วคว่้าลงในอ่างปรอท ระดับปรอทอยู่สูงจากระดับปรอทในอ่าง
75.85 cm จงหาความดันบรรยากาศในขณะนั้น ( ก้าหนดให้ ปรอท = 13.6 × 103 kg/m3 , g = 10 m/s2 )
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
29. Blaise Pascal duplicated Torricelli’s barometer, using a red Bordeaux wine, of density 984 kg/m3, as the
Working liquid. What was the height h of the wine column for normal atmospheric pressure? Would you
expect the vacuum above the column to be as good as that for mercury?
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
30. บารอมิเตอร์ อ่าความดันที่ระดับน้ าทะเลได้ 760 mmHg และอ่านความดันบนยอดเขาได้ 600 mmHg ถ้าอากาศมีความ
หนาแน่นเฉลี่ย 1.0 kg/m3 และปรอทมีความหนาแน่นสัมพัทธ์ 13.6 จงหาความสู งของภูเขา ( กาหนดให้ g = 10 m/s2)
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 12

กฎของพาสคัลและเครื่องอัดไฮดรอลิก
ออกแรงกดที่ลูกสูบข้างหนึ่งให้เคลื่อนที่ลง ลูกสูบอีกข้างหนึ่ง
จะเคลื่อนที่ขึ้น การออกแรงเป็นการเพิ่มความดันให้กับลูกสูบ แสดงว่า
ความดันส่งผ่านของไหลได้
กฎของพาสคัล ซึ่งกล่าวว่า “เมื่อเพิ่มความดันในของเหลวที่อยู่นิ่งในภาชนะปิด ความดันที่เพิ่มจะถ่ายทอดไป
ยังทุกๆตาแหน่งในของเหลวรวมทั้งผนังของภาชนะด้วย”
กฎของพาสคัลสามารถอธิบายการท้างานของเครื่องกลผ่อนแรง คือ เครื่องอัดไฮดรอลิก (hydraulic press) ซึง่
ประกอบด้วยกระบอกสูบและลูกสูบสองชุดมีขนาดต่างกัน มีท่อต่อเชื่อมกันและมีของเหลวบรรจุอยู่ภายใน

ถ้าระดับของเหลวในกระบอกสูบทั้งสองเท่ากัน จากกฎของพาสคัลจะได้ว่า
𝑊 𝐹
=
𝐴 𝑎
2
เมื่อ 𝐴 คือ พื้นที่หน้าตัดของลูกสูบใหญ่ หน่วย ตารางเมตร (m )
2
𝑎 คือ พื้นที่หน้าตัดของลูกสูบเล็ก หน่วย ตารางเมตร (m )
𝐹 คือ แรงกดลูกสูบด้ านพื ้นที่หน้ าตัด 𝑎 หน่วย นิวตัน (N)
𝑊 คือ น้ าหนักที่ตอ้ งการจะยก นิวตัน (N)

ถ้าระดับของเหลวในกระบอกสูบทั้งสองไม่เท่ากัน จากกฎของพาสคัลจะได้ว่า

𝑊 𝐹
+ 𝑔ℎ =
𝐴 𝑎

เมื่อ ℎ คือ ความสูงของของเหลวในลูกสูบจากระดับอ้างอิง

คือ ความหนาแน่นของของเหลว หน่วย กิโลกรัม/ลูกบาศก์เมตร(kg/m3)

31. เครื่องอัดไฮดรอลิกเครื่องหนึ่ง ลูกสูบเล็กมีพื้นที่หน้าตัด 2 cm2 ลูกสูบใหญ่มีพื้นที่หน้าตัด 12 cm2 ถ้าออกแรงที่ลูกสูบเล็ก

30 N จะยกวัตถุได้หนักกี่นิวตัน และจะมีการได้เปรียบเชิงกลกี่เท่า
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
32. เครื่องอัดไฮดรอลิกเครื่องหนึ่งมีรัศมีลูกสูบเล็ก 5 เซนติเมตร มีรัศมีของลูกสูบใหญ่ 10 เซนติเมตร ถ้าออกแรงกระท้าที่
ลูกสูบเล็ก 200 N จะสามารถยกน้้าหนักได้กี่นิวตัน
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 13

33. เครื่องอัดไฮดรอลิกเครื่องหนึ่งมีเส้นผ่านศูนย์กลางของลูกสูบเล็ก 4 เซนติเมตร มีผ่านศูนย์กลางของลูกสูบใหญ่ 12 เซนติเมตร

ถ้าออกแรงกระท้าที่ลูกสูบเล็ก 100 N จะเกิดแรงที่ลูกสูบใหญ่กี่นิวตัน
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
34. จากรูปเป็นเครื่องอัดไฮดรอลิก มวล 40 kg วางลงบนลูกสูบ B เมื่อออกแรง 20 นิวตัน กดลงบนลูกสูบ A จงหาแรงลัพธ์ที่
กระท้าต่อลูกสูบ B ให้ถือว่าลูกสูบทั้งสองมีมวลน้อยมาก
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
35. เครื่องอัดไฮดรอลิกใช้ส้าหรับรถยนต์ เครื่องหนึ่งใช้น้ามันมีความหนาแน่น 800 kg/m3 ที่มีพื้นที่ของลูกสูบใหญ่และพื้นที่ของ
ลูกสูบเล็กเท่ากับ 1000 cm2 และ 25 cm2 ถ้าต้องการยกรถยนต์ที่มีมวล 100 kg ขณะที่กดลูกสูบเล็กระดับน้้ามันในลูกสูบเล็ก
อยู่สูงกว่าระดับน้้ามันในลูกสูบใหญ่ 1 เมตร จงหาแรงที่กดลูกสูบเล็ก
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
36. เครื่องอัดไฮดรอลิกเครื่องหนึ่ง ลูกสูบเล็กและใหญ่มีพื้นที่หน้าตัด 10 cm2 และ 1000 cm2 ต้องการยกรถมวล 1000 กิโลกรัม
จะต้องออกแรงกดที่ลูกสูบเล็กอย่างน้อยเท่าไรจึงจะยกขึ้น และถ้าเพิ่มแรง กดเป็น 120 นิวตัน รถจะถูกยกให้สูงขึ้นไปได้อีก
เท่าไรจึงจะหยุดนิ่ง ก้าหนดความหนาแน่นของน้้ามันเท่ากับ 800 kg/m3 และ g = 9.8 m/s2
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
37. เครื่องอัดไฮโดรลิกมีสูบใหญ่มีพื้นที่เท่ากับ 20 cm2 พื้นที่สูบอัดเท่ากับ 2.5 cm2 คานโยกยาว 28 cm ระยะจากจุดหมุนถึงคาน
สูบอัด 2 cm ถ้าออกแรงกระท้าที่ปลายคาน 20 N จะสามารถยกน้้าหนักได้กี่นิวตัน
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 14

38. จากรูป แสดงข้อมูลระบบเบรกของรถยนต์

จงหา
ก. แรงที่กระท้าต่อลูกสูบเล็ก
ข. ความดันที่ลูกสูบเล็ก
ค. ความดันที่ลูกสูบใหญ่
ง. แรงที่ลูกสูบใหญ่ท้าต่อจานเบรก

กาหนดให้ F1 = แรงที่เท้าเหยียบเบรก
F2 = แรงที่กระทาต่อลูกสู บเล็ก
ก a = พื้นที่หน้าตัดของลูกสู บเล็ก
M = 0 A = พื้นที่หน้าตัดของลูกสู บใหญ่
Mตำม = Mทวน W = แรงที่ลูกสู บใหญ่กระทาต่อจานเบรก
............ = …….
……... = …….
F2 = ……. ค
แรงที่กระทาต่อลูกสู บเล็กเท่ากับ.......... Pลูกสูบเล็ก = Pลูกสูบใหญ่ = ………
ความดันที่ลูกสู บเล็กจะเท่ากับความดันที่ลูกสู บใหญ่
เพราะ.........................................................................
...................................................................................
...................................................................................

ข
หาความดันที่ลูกสู บเล็ก F W
สู ตร P = ง สู ตร =
a A
.......................... = ..........................
Pลูกสูบเล็ก = ……….
.......................... = ..........................
Pลูกสูบเล็ก = ……….
.......................... = ..........................
Pลูกสูบเล็ก = ……….
.......................... = ..........................
Pลูกสูบเล็ก = ……….
W = ..........................
Pลูกสูบเล็ก = ……….
 แรงที่ลูกสูบใหญ่กระทาต่อจานเบรกเท่ากับ.................
ความดันที่ลูกสู บเล็กเท่ากับ.................
 15

แรงลอยตัว ( Buoyant Force : FB ) คือ แรงพยุงของของเหลวทุกชนิด

𝐹𝐵 = 𝐹ล่าง − 𝐹บน

ถ้าหากเราชั่งน้้าหนักวัตถุในขณะที่จมอยู่ในของเหลว จะพบว่าน้้าหนักวัตถุขณะนั้นจะน้อยกว่า น้้าหนักวัตถุที่ชั่ง

ในอากาศ ทั้งนี้เพราะของเหลวออกแรงพยุงวัตถุไว้ในทิศขึ้นข้างบน เรียกแรงนี้ว่า แรงพยุง ( buoyant force, FB ) หรือ
แรงลอยตัว 𝐹 = 𝐹 −𝐹
𝐵 2 1
𝐹𝐵 = 𝑃2 𝐴 − 𝑃1 𝐴
𝐹𝐵 = 𝑔ℎ2 𝐴 − 𝑔ℎ1 𝐴
𝐹𝐵 = 𝑔𝐴(ℎ2 − ℎ1 )
𝐹𝐵 = 𝑔𝐴ℎ
𝐹𝐵 = 𝑔𝑉

𝐹𝐵 = 𝑉𝑔
เหลว จม

แรงลอยตัว คือ แรงลัพธ์ของแรงที่ของเหลวกระท้ากับวัตถุส่วนที่จมอยู่ในของเหลว มีขนาดเท่ากับ น้้าหนักของ

ของเหลวที่มีปริมาตรเท่ากับวัตถุส่วนที่จม
หลักอาร์คิมีดีส (Archimedes’ principle) กล่าวว่า วัตถุที่จมในของเหลวหมดทั้งก้อนหรือจมแต่ เพียงบางส่วนจะ
ถูกแรงลอยตัวกระทา และแรงลอยตัวจะเท่ากับน้าหนักของของเหลวที่ถูกวัตถุนั้นแทนที่
สรุปได้ 2 รูปแบบ คือ
กรณีที่วัตถุจม ขนาดแรงลอยตัว = ขนาดน้้าหนักของของเหลวที่มีปริมาตรเท่ากับวัตถุ
กรณีที่วัตถุลอย ขนาดแรงลอยตัว = ขนาดน้้าหนักของของเหลวที่มีปริมาตรเท่ากับวัตถุส่วนที่จมในของเหลว

39. วัตถุชิ้นหนึ่งมีมวล 4 kg เมื่อน้าไปลอยน้้าซึ่งมีความหนาแน่น 1000 kg/m3 จงหาปริมาตรของวัตถุส่วนที่จมใต้น้า

………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
40. วัตถุชิ้นหนึ่งมีปริมาตร 10 ลูกบาศก์เซนติเมตร ความหนาแน่น 900 กิโลกรัม/ลูกบาศก์เมตร เมื่อน้าวัตถุนี้ไปลอยในน้้าซึ่งมี
ความหนาแน่น 1000 กิโลกรัม/ลูกบาศก์เมตร จงหาปริมาตรของวัตถุส่วนที่จมใต้น้า
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 16

41. ทรงกระบอกยาว 5 cm พื้นที่หน้าตัด 2.5 cm2 มีความหนาแน่นเป็น 0.75 เท่าของน้้า เมื่อน้าทรงกระบอกนี้ไปวางบนน้้า

อยากทราบว่าทรงกระบอกนี้จะจมน้้าลึกกี่เซนติเมตร
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
42. น้าท่อนไม้รูปทรงสี่เหลี่ยมด้านเท่าที่มีความยาวด้านละ 5 cm และมีความหนาแน่น 600kg/m3 ไปลอยน้้าจงหา
ก. ความลึกที่ท่อนไม้จมน้้า ข. ปริมาตรของน้้าที่ถูกท่อนไม้แทนที่
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
43. วัตถุชิ้นหนึ่งมีความถ่วงจ้าเพาะ 0.8 ลอยอยู่ในน้้า มีปริมาตรส่วนที่ลอยพ้นน้้าเป็น 2 m3 ให้หาค่าปริมาตรส่วนที่จมอยู่ใต้น้า
เป็นกี่ลูกบาศก์เมตร
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
44. เรือขนาดกว้าง 0.5 เมตร ยาว 1 เมตร สูง 0.5 เมตร จะสามารถบรรทุกคนที่มีน้าหนักเท่ากับ 60 กิโลกรัม ได้อย่างมากที่สุด
กี่คนจึงจะไม่ท้าให้เรือล้านี้จม ก้าหนดให้มวลของเรือเท่ากับ 40 กิโลกรัม
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
45. เมื่อชั่งวัตถุก้อนหนึ่งในอากาศวัดได้ 50 นิวตัน แต่เมื่อน้าวัตถุไปชั่งในน้้าจะได้น้าหนัก 40 นิวตัน วัตถุนี้มีความหนาแน่นกี่
กิโลกรัม/ลูกบาศก์เมตร ก้าหนดให้ น้้ามีความหนาแน่น 1000 กิโลกรัม/ลูกบาศก์เมตร
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 17

46. A piece of aluminum with mass 1.00 kg and density 2700 kg/m3 is suspended from a string and then
completely immersed in a container of water (Fig.). Calculate the tension in the string (a) before
and (b) after the metal is immersed.
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
47. A 10.0 kg block of metal measuring 12.0 cm x 10.0 cm x 10.0 cm is suspended from a scale and immersed
in water, as shown in Figure. The 12.0 cm dimension is vertical, and the top of the block is 5.00 cm from
the surface of the water. (a) What are the forces acting on the top and on the bottom of the block? (Take
(b) What is the reading of the spring scale? (c) Show that the buoyant force equals the difference between
the forces at the top and bottom of the block.
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
48. A cube of wood having a side dimension of 20.0 cm and a density of 650 kg/m3 floats on water. (a) What is
the distance from the horizontal top surface of the cube to the water level? (b) How much lead weight
must be placed on top of the cube so that its top is just level with the water?
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 18

ความตึงผิว (surface tension)

คือ อัตราส่วนระหว่างแรงตึงผิวต่อระยะที่วัตถุสัมผัสของเหลว มีหน่วยเป็น นิวตันต่อตารางเมตร
เมื่อ คือ ความตึงผิว หน่วย นิวตัน/เมตร (N/m)
𝐹
= 𝐹 คือ แรงตึงผิว หน่วย นิวตัน (N)
𝐿
𝐿 คือ ระยะที่วตั ถุสัมผัสของเหลว หน่วย เมตร (m)

แรงตึงผิว (surface tension force) หมายถึง แรงชนิดหนึ่งที่พยายามยึดผิวของเหลวไว้ แรงตึงผิว ของของเหลวจะมี

ทิศขนานกับผิวของของเหลวและตั้งฉากกับเส้นขอบที่ของเหลวสัมผัส

49. แผ่นโลหะบางมากรูปวงกลมมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 7 cm น้าไปลอยอยู่บนผิวน้้า ถ้าให้แผ่นโลหะนี้สามารถลอยน้้าอยู่ได้เป็นผล

มาจากแรงดึงผิวอย่างเดียว จงหาแผ่นนี้มีมวลอย่างมากที่สุดเท่าไร ก้าหนดให้ความตึงผิวของน้้าเท่ากับ 0.072 N/m
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
50. แผ่นโลหะรูปวงกลมมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 7 cm ก้าลังเตะผิวน้้า จงหาแรงที่ดึงแผ่นโลหะนี้หลุดจากผิวน้้าพอดีเมื่อแผ่นโลหะมี
มวล 20 g ก้าหนดให้ ความตึงผิวของน้้าเท่ากับ 0.07 N/m
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
51. ในการทดลองความตึงผิวของเหลวอย่างหนึ่ง ถ้าวงแหวนที่ใช้มีเส้นรอบวง 25 เซนติเมตร จะต้องแขวนมวล 50 กรัม เพื่อท้า
ให้คานสมดุล ขณะที่ห่วงวงแหวนยังสัมผัสผิวของเหลว และเมื่อค่อยๆเพิ่มมวล จนห่วงวงแหวนหลุดจากผิวของเหลวพบว่า
ต้องใช้มวลทั้งหมด 62.5 กรัม ความตึงผิวที่ใช้ทดลองมีค่าเท่าใด
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
52. ลูกกลมเหล็กรัศมี 3 มิลลิเมตร ตกในน้้า ความเร็วสุดท้ายมีค่าเท่าใด ก้าหนดให้ ลูกกลมเหล็กมีความหนาแน่น 5.5 ×103
กิโลกรัมต่อลูกบาศก์เมตร น้้ามีความหนืด 1 มิลลิพาสคัลวินาที
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 19

พลศาสตร์ของของไหล
เราได้ศึกษาสมบัติบางประการของของไหล เช่น ความดัน แรงลอยตัว เป็นต้น ซึ่งเป็นการศึกษาของไหลที่อยู่นิ่ง
ส้าหรับของไหลที่มีการเคลื่อนที่ เช่น ลมพัด การไหลของน้้าในท่อ การไหลของโลหิตในเส้นเลือด ความดันของของไหล
เหล่านั้นจะเปลี่ยนอย่างไรหรือไม่ จะได้ศึกษาดังต่อไปนี้
ของไหลอุดมคติ
การเคลื่อนที่ของของไหลเป็นการเคลื่อนที่ที่ซับซ้อน เพื่อให้การศึกษาการเคลื่อนที่ของของไหลไม่ยุ่งยาก เราจะ
พิจารณา ของไหลอุดมคติ (ideal fluid) ซึ่งมีสมบัติดังนี้
1) มีการไหลอย่างส่าเสมอ (steady flow) หมายถึงความเร็วของทุกอนุภาค ณ ต้าแหน่งต่างๆ ในการไหลมีค่าคงตัว โดย
ความเร็วของอนุภาคของของไหลเมื่อไหลผ่านจุดต่างๆ กันจะเท่ากันหรือต่างกันก็ได้
2) มีการไหลโดยไม่หมุน (irrotational flow) กล่าวคือในบริเวณโดยรอบจุดหนึ่งๆ ในของไหลจะไม่มีอนุภาคของของไหล
เคลื่อนที่ด้วยความเร็วเชิงมุมรอบจุดนั้นๆเลย
3) มีการไหลโดยไม่มีแรงต้านเนื่องจากความหนืด (non-viscous flow) หมายความว่า ไม่มีแรงต้านใดๆ ภายในเนื้อของ
ของไหลมากระท้าต่ออนุภาคของของไหล
4) ไม่สามารถอัดได้ (incompressible flow) หมายความว่า ของไหลมีปริมาตรคงตัว โดยปริมาตรของของไหลแต่ละ
ส่วนไม่ว่าจะไหลผ่านบริเวณใดก็ยังมีความหนาแน่นเท่าเดิม
การไหลของของไหลอุดมคติ
พิจารณาการไหลของของไหลในอุดมคติ

จากรูป แสดงเส้นทางของอนุภาคของของไหลเมื่อมีการเคลื่อนที่ผ่านจุด P, Q, R เส้นทางเดินนี้เรียกว่า

เส้นกระแส อนุภาคของของไหลมีการเคลื่อนที่อย่างเป็นระเบียบ อนุภาคหนึ่งจะเคลื่อนที่ตามเส้นกระแส โดยเส้นกระแส
จะไม่ตัดกัน เส้นกระแสหลายๆเส้นรวมเป็นมัด เรียกว่า หลอดการไหล
สมการความต่อเนื่อง
𝑚1 = 𝑚2
𝑉 = 2 𝑉2
1 1
𝐴 𝑠 = 2 𝐴2 𝑠2
1 1 1
𝐴 𝑣 ∆𝑡 = 2 𝐴2 𝑣2 ∆𝑡
1 1 1

𝐴1 𝑣1 = 𝐴2 𝑣2

𝑄 = 𝐴𝑣

สมการความต่อเนื่อง (equation of continuity) ซึ่งสรุปเป็นใจความได้ว่า “ผลคูณระหว่างพื้นที่หน้าตัดกับอัตราเร็วของ

ของไหลอุดมคติ ไม่ว่าจะอยู่ที่ตาแหน่งใดในหลอดการไหลจะมีค่าคงตัวเสมอ” ผลคูณ Av เรียกว่า อัตราการไหล
(volume flow rate หรือ volume flux) มีหน่วยเป็นลูกบาศก์เมตรต่อวินาที ( m3/s )
 20

สมการแบร์นูลลี
พิจารณาของไหลอุดมคติไหลอย่างสม่้าเสมอผ่านท่อที่มีเส้นผ่านศูนย์กลางไม่เท่ากันจากต้าแหน่งหนึ่งไปยังอีก
ต้าแหน่งหนึ่งที่อยู่ต่างระดับกัน ดังรูป
∆𝑊 = 𝐸2 − 𝐸1
1 1
∆𝑃𝑉 = 𝑚𝑣22 + 𝑚𝑔ℎ2 − 𝑚𝑣12 + 𝑚𝑔ℎ1
2 2
1 1
𝑉∆𝑃 = 𝑚𝑣2 + 𝑚𝑔ℎ2 − 𝑚𝑣12 − 𝑚𝑔ℎ1
2
2 2
1 1
𝑉(𝑃1 − 𝑃2 ) = 𝑚𝑣2 + 𝑚𝑔ℎ2 − 𝑚𝑣12 − 𝑚𝑔ℎ1
2
2 2
1 2 1 2
𝑃1 − 𝑃2 = 𝑣 + 𝑔ℎ2 − 𝑣1 − 𝑔ℎ1
2 2 2
1 2 1 2
𝑃1 + 𝑣1 + 𝑔ℎ1 = 𝑃2 + 𝑣 + 𝑔ℎ2
2 2 2

1 2
𝑃1 + 𝑣 + 𝑔ℎ1 = ค่าคงที่
2 1

สมการนี้เรียกว่า สมการแบร์นูลลี (Bernoulli’s equation) ซึ่งกล่าวว่า “ผลรวมของความดัน พลังงานจลน์

ต่อหนึ่งหน่วยปริมาตร และพลังงานศักย์โน้มถ่วงต่อหนึ่งหน่วยปริมาตร ณ ตาแหน่งใดๆภายในท่อที่ของไหลผ่าน มีค่า
คงตัวเสมอ”
จากสมการแบร์นูลลี จะเห็นว่า ถ้าระดับคงตัว เมื่อของไหลมีอัตราเร็วเพิ่ม ความดันของของไหลจะลด และ
เมื่อของไหลมีอัตราเร็วลดลง ความดันของของไหลจะเพิ่มขึ้น ข้อสรุปนี้เรียกว่า หลักแบร์นูลลี (Bernoulli principle)

53. หลอดเข็มฉีดยาอันหนึ่งบรรจุน้าเต็มหลอด ถ้ากระบอกฉีดยามีรัศมีเป็น 10 เท่าของส่วนปลายเข็ม ถ้ากดก้านสูบให้เลื่อนที่ด้วย

อัตรา 0.1 เซนติเมตรต่อวินาที น้้าจะพุ่งออกที่ปลายเข็มด้วยอัตราเร็วกีเ่ ซนติเมตรต่อวินาที
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
54. ท่อน้้าประปาขนาดไม่สม่้าเสมอ มีเส้นผ่านศูนย์กลาง 2 เซนติเมตร และ 5 เซนติเมตร ถ้าน้้าที่ไหลผ่านท่อที่มีเส้นผ่านศูนย์กลาง
5 เซนติเมตร มีความเร็ว 10 เมตร/วินาที จงหา
ก. อัตราเร็วของน้้าในท่อมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 2 เซนติเมตร
ข. อัตราการไหล
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 21

55. เปิดน้้าจากก๊อกให้ไหลลงในบีกเกอร์ความจุ 1 ลิตร จนเต็มภายในเวลา 10 วินาที ถ้าน้้าไหลออกจากก๊อกเป็นล้าด้วยอัตราเร็ว

0.5 เมตรต่อวินาที จงหารัศมีของปลายก๊อก
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
56. น้้าไหลลงในแนวดิ่งจากก๊อกน้้าที่มีเส้นศูนย์กลาง 2 เซนติเมตร โดยมีความเร็วต้น 40 เซนติเมตรต่อวินาที น้้าจะต้องวิ่งลงมา
เป็นระยะทางกี่เซนติเมตร เส้นผ่านศูนย์กลางของน้้าจึงลดลงเหลือ 1 เซนติเมตร ( ความหนาแน่นของน้้าคงที่ )
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
57. น้้าไหลผ่านท่อน้้าดับเพลิงขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 10 cm ด้วยอัตราเร็ว 1.2 m/s และมีความดัน 350 kPa ไปยังหัวฉีดน้้าที่มี
เส้นผ่านศูนย์กลาง 2.5 cm ( ก้าหนดให้ g = 10 m/s2 ) จลหา
ก. อัตราเร็วน้้าที่หัวฉีดน้้าดับเพลิง
ข. ความดันน้้าที่หัวฉีดดับเพลิง
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
58. น้้าไหลจากท่อ A ไปยังท่อ B และท่อ C ซึ่งมีขนาดเท่ากันดังรูป โดยที่ A และ B อยู่สูงจาก C เป็น 1 และ 2 เมตร ตามล้าดับ
ถ้าความดันในท่อ A เท่ากับ 1.5 × 105 พาสคัล และน้้ามีอัตราเร็ว 5 เมตรต่อวินาที ความดันในท่อ C เป็นกี่พาสคัล
ก้าหนดให้ ความหนาแน่นของน้้า และถือว่าน้้าไม่มีความหนืด
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
 22

59. น้้าไหลในท่อน้้าด้วยอัตราการไหล 4 m3/s ผ่านจุด 2 จุดที่มีความต่างระดับกัน 0.5 m ดังรูป ถ้าจุดที่มีระดับอยู่สูง มี

พื้นที่หน้าตัด 2 m2 และมีความดันน้้า 1 x 105 Pa จุดที่มีระดับอยู่ต่้า มีพื้นที่หน้าตัด 4 m2 จงหาความดันน้้าในท่อที่อยู่
ระดับต่้า ( ก้าหนดให้ g = 10 m/s2 )
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
60. ท่อน้้าที่ไม่สม่้าเสมอท่อหนึ่ง ท่อตอนบนมีพื้นที่หน้าตัด 4 ตารางเซนติเมตร และอยู่สูงจากพื้น 10 เมตร ถ้าน้้าในท่อมี
ความดัน 1.5 x 105 พาสคัล และไหลด้วยอัตราเร็ว 2 เมตร/วินาที ไปยังท่อตอนล่างที่มีพื้นที่หน้าตัด 8 ตารางเซนติเมตร
และอยู่สูงจากพื้น 1 เมตร จงหา
ก. อัตราการไหลของน้้าในท่อเป็นกี่ลูกบาศก์เมตร/วินาที
ข. อัตราเร็วของน้้าในท่อตอนล่าง
ค. ความดันของน้้าในท่อตอนล่าง
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………