Inojales, Rosemarie G.

Takda #1
1-1D BSED SS

1, Kahulugan ng Wika at Komunikasyon

WIKA
Ayon kay Dogro Gregorio Rodillo, ang wika ay isang payak na pagpapakahulugan, ay paraan ng
pagpapahayag ng iniisip at dinarama upang magkaunawaan.
 Ang wika ay isang kasangkapan na maipahayag ng tao ang kaniyang iniisip, damdamin at
pagkukuro, mapa berbal man o di berbal upang magkaunawaan ang mga tao. Dagdag pa rito,
ang isang mahalagang gampanin ng wika ay magkaunawaan at makipag-ugnayan sa kapwa.

Ayon kay Jose Villa Panganiban, ang wika ay kasangkapang binubuo ng tao upang magamit sa pakikipag-
unawaan sa loob ng isang pamayanan o bansa sa palitan ng pagkukuro, balitaan, pahayagan ng
damdamin, pag-aaral, pagtitipon at pagtuturo ng karunungan, pagsusuri at pagsisiyasat sa hiwaga ng
kalikasan at talinghaga ng buhay.
 Ginagamit natin ang wika sa pang araw-araw na pakikipagsalamuha sa ating kapwa tungo sa
pag-unlad ng ating pamumuhay. Bukod doon, ginagamit natin ang wika upang makasaliksik ng
mga bagong kaalaman at mahusay itong maibahagi o maisalaysay sa madla. Ang wika ay tunay
ngang kaakbay ng tao sa paglipas ng panahon dahil ito ay parte na ng buhay ng tao.

Sa paliwanag ni Salazar (1996), ang wika ang ekspresyon, ang imabakan-hanguan at agusan ng kultura sa
isang grupo ng tao, maliit man o malaki na may sarili o likas na katangian.
 Ang wika ay nagsisilbing pangunahing pagkakakilanlan ng bawat lahi at tagabuklod sa bawat
mamayanan sapagkat ito ay parte na ng ating buhay at kultura. Ito rin ay maaring tumukoy sa
pinagmulan ng isang tao.

Sa pananaw ni Rene Descartes, ang wika ay nagpapatunay na ang tao ay iba-iba. Ang mga hayop ay
maaring nakaiintindi, katulad ng kalawakan ng isip at pag-unawa ng tao.
 Sa katunayan, ang wika ay may sariling katangian at ang bawat wika ay pantay-pantay. Walang
wika ang nakatataas at may sari-sarili itong kalakasan.

Ayon kay Sapir, tanging tao lamang ang nakagagawa at sa paarang hindi katutubo o likas sa kanya ay
naipapahayag nito ang kanyang naiiisip at nararamdaman at mga kagustuhan sa pamamagitan ng mga
sadyang isinasagawa simbolo.
 Ang wika ay pang tao dahil tanging tao lamang ang gumagamit ng wika at tunog naman ang
gamit o naririnig sa hayop.

Ayon kay Chomsky, ang wika ay nagtataglay ng kalikasang pagkamalikhain.

 Ang wika ay malikhain dahil maari itong ipahayag sa iba’t ibang paraan at walang limitasyon ang
maaring mabuong mga salita upang makipagkomunikasyon sa kapwa. Ang wika ay dapat
pahalagahan at pagyamanin dahil sa likas nitong taglay na makakatulong sa nakakarami at sa
pag-unlad ng bansa.

Ayon kay Henry Allan Gleason, ang wika ay masistemang balangkas ng mga sinasalitang tunog na
isinaayos sa paraang arbitraryo na ginagamit sa pakikipagkomunikasyon ng mga taong kabilang sa isang
kultura.
 Lumikha ang mga tao ng mga sagisag, simbolo at tunog na ginagamit para mailabas ang kanilang
mga kuro-kuro , opinyon upang makipag-ugnayan sa kapwa.

Pinagkunan: academia.edu/26333272/Depinisyon_ng_Wikang_Ayon_sa_Ibat-Ibang_Manunulat
Inojales, Rosemarie G. Takda #1
1-1D BSED SS

KOMUNIKASYON
Ayon kay Ayon kay Semorlan (1997:32) ang komunikasyon ay ang proseso ng pagbibigay at pagtanggap.
Mensahe ang ibinibigay at mensahe rin ang tinatanggap. Sa pamamagitan nito nabubuo ang
pagkakaunawaan ng mga tao sa lipunan dahil naipahahayag ng bawat isa ang kani-kanilang ideya at
saloobin.
 Ang komunikasyon ay isang proseso ng pagpapahayag, paghatid at pagtanggap ng mensahe sa
kapwa para mailathala ang dahilan o nais tunguhin upang magkaunawaan ang isa’t isa.

Ayon kina Lorenzo et al. (sa Pagkalinawan, 2004:3), ang komunikasyon ay ang pagbibigyan ng mga ideya
na kinapapalooban ng tagapagsalita, tagapakinig at ang pag-unawa.
 Ang komunikasyon o talamitam ay may prosesong sinusunod, ito ay magsisimula sa nagpadala
ng mensahe, ang mensahe, ang daluyan at tumatanggap ng mensahe.

Ipinahayag ni Webster, ang komunikasyon ay ang pagpapahayag ng mga saloobin na siyang ginagawa sa
pasulat man o pasalita. Naging tulay ang komunikasyon sa mga taong nagkalayo at nagagawang bigkisin
ang mga damdaming nagkahiwalay.
 Ang komunikasyon ay daan upang maipahayag ang ating ideya at kaisipan sa isang konsepto,
pasulat man o pasalita. Sakasalukuyan, ang komunikasyon ay makapangyarihan at damang-
dama na sapagkat gaano man kalayo ang distansya ng taong iyong nais bigyan ng mensahe,
matatanggap at maiaabot mo ito sa kanya sa tulong ng makabagong teknolohiya o internet na
nagagawang pagisahin ang diwa ng tao at magkaroon ng maayos at magandang ugnayan sa
kapwa.

Ayon sa American College Dictionary ni Barnhart, ang komunikasyon ay ang pagpapahayag at

pagpapalitan ng ideya, opinyon sa pamamagitan ng pagsusulat, pagsasalita o pagsenyas.
 Sa tulong ng komunikasyon, mas maiintindihan mo ang mga taong nakapaligid sa iyo,
magkakaroon ka ng panibagong kaalaman, maiiwasan ang gulo dulot sa hindi pagkakaintindihan
at masaktan ang damdamin ng ibang tao. Sa paglipas ng panahon, dumami ang mga paraan ng
pakikipagkomunikasyon at napabilis o napadali nito ang palitan ng mensahe sa isa’t isa.

Ayon din kina Espina at Borja (1999:6) ang komunikasyon ay isa ring makabuluhang kasangkapan upang
maangkin ng bawat nilikha ang kakayahang maipaliwanag nang buong linaw ang kanyang iniisip at
nadarama. Dito kusang umuusbong ang isang matatag na pagkakaunawaan at relasyon ng mga tao sa
isang lipunan. Dahil dito may pagkakaisa rin sa kanilang mga mithiin sa buhay.
 Ang komunikasyon ay isang mabisang paraan sa pakakaunawaan at pagkakaisa ng
sangkatauhan. Napakahalaga nito dahil nailalabas natin ang ating saloobin at kaisipan at higit
dito, mas naiintindihan natin kung ano ang gustong ipaabot o ipahiwatig ng ating kapwa na
nakakaimpluwensya sa ating ideolohiya.

Pinagkunan: https://brainly.ph/question/1582638
Inojales, Rosemarie G. Takda #1
1-1D BSED SS

2. Iba’t ibang wikain sa Pilipinas at bigyang kahulugan sa tagalog

Tagalog - Bicolano Bao – Pagong tagalog-translation/

Minatamis na gata ng niyog - Bitin – Ahas
Biro Hikayat – Sex Tagalog – Ilokano
Sabon - Balita Kain – Kaon Bayag – Mabagal
Sira - Isda Malaki – Dako Isa - Maysa
Bakal - Bili Maliit – Gamay Dalawa – Dua
Panira – Ulam Tahimik – Hilom Tatlo – Tallo
Daga - Lupa Jowa – Uyab Ano – Ania
Bastos - Malabo Tamad – Tapulan Salamat – Agyamanak
Prepusyo ng ari ng lalaki - Mataba – Tambok Kamusta – Kumusta
Lasing Saan – Asa Bakit - Ampay
Masarap – Masiram Shorts – Purol ano nagan mo- ano ang
Maganda – Magayon Ano – Unsa pangalan mo
Oo – Iyo Sino – Kinsa Nanay – Ina
Hindi – Dai Paano – Unsaon Tatay - Tatang
Paalam – Paaram Bakit – Ngano bakit ako - ampay siak nay
Mabagal – Maluway Ipis – Ok Ok uuwi kana - agawid kan-
Namomotan taka – Mahal Pintuan – Purtahan Malayo - Adayo
Kita Utos – Sugo maglalakad ka - magmagna
Saan – Hain Akala – Abi ka
Isa – Saro Pwet – Sambot/Lubot Ikaw- Sika
Matibay - Uragon Di ko alam – Ambot Ako – Siak
Pinagkunan: Inis – Pungot Oo nga - isupay
https://8list.ph/bikolano- Paa – Tiil magandang umaga-naimbag
words-tagalog-translation/ Tainga – Dalunggan nga aldaw
Utak – Utok san ka pupunta? -papanam?
Tagalog - Bisaya Maganda – Gwapa asan ka na? - ayan mon?
Langgam - Ibon Alam – Kabalo sandali - aguray
Nalito - Libog Gusto – Ganahan ang init- nag pudot
Bangaw - Bahaghari Mahirap – Lisod tanghali na - aldawen
Hita - Paa Bobo – Bugok gabi na - rabien
Hubog – Lasing Hindi – Dili san ka matutulog? -
Kadyot – Bilisan Mahal Kita – Gihigugma taka pagturugam?
Buto – Ari ng babae Isa – Usa aalis na ko- mapanakun
Palit – Bili Dalawa – Duha/Duwa tara na- intayon
Lahi – Magkaiba Pilikmata – Pilok sandali lang - aguray
Bati – Pangit Tatlo - Tulo magandang umaga- naimbag
Sili – Ari ng lalaki Sampu – Pulo nga aldaw
Libang – Tae Tara – Kaw maganda-napintas
Bukid – Bundok Sayo – Imo ano pa? - inya pay?
Kahoy – Puno Kalbo – Opaw madamot- naimot
Dula - Laro Payat – Niwang hindi pa-madi pay
Aso – Usok Masarap – Lami marami - nagadu
Kamot – Kamay Pinagkunan: Pinagkunan :
Pako – Pakpak https://8list.ph/bisayan- https://brainly.ph/question/
Bitaw – Sa katunayan words- 190876#readmore
Inojales, Rosemarie G. Takda #1
1-1D BSED SS

Tagalog – Hiligaynon Malaki – Mala Sasakyan - Luganan

Magtanong - Mamangkot Maliit - Maito
Bili - Bakal Today – Imanto
Mayroon - Mayra Ngayon - Samanaya
Piraso - Bilog Bukas - Mapita
Ilan - Pila Kahapon - Kaga’i
Wala - Waay Oo – Owai
Almusal - Pamahaw Gutom – Kaor
Mananghalian - Manyaga Uhaw - Kawaw
Maghapunan - Manihapon Ito - Giya’i
Maglinis – Mantinlo Iyon - Giyoto
Sampu - Napulo Dito - Sii
Pinagkunan : Ayun - Ro-o
https://chantaleco.wordpres Ako -Saken
s.com/2010/10/25/tagalog- Ikaw - Seka
waray-hiligaynon-translation- Tingnan mo -Ilayangka!
101/ Bilisan mo - enggaga-an ka
Ano ? - Antona-a?
Tagalog – Kapampangan Saan? - Anda?
Isa – Metung Pinagkunan :
Dalawa – Adwa https://alibashersaidmangay
Tatlo – Atlu ao.wordpress.com/2016/05/
Ano – Nanu 22/learn-maranao-language/
Ako – Aku
Ikaw- Ika Tagalog – Pangasinense
Bahay – Bale Pangalan – Ngaran
Tubig – Danum Ano - Antoy
Lupa – Gabun Saan - Iner
Gwapo – Mapogi Meron - Wala/Walay
Maganda – Maladu Wala - Anggapo/Anggapoy
Panget – Matsura Ulam - Sira
Paano – Makananu Pangit - Aliddiwa
Madilim – Madalumdum Maganda -
Maliwanag – Masala Magana/Masanting/Masanto
Mainit – Mapali s Hira - Sila
Malamig – Marimia Maputi - Amputi
Kasama – Kayabe Maitim - Andeket
Sarap – Manyaman Yung - May
Itlog – Ebun Niya - To
Maayos – Masalese Naman - Met
Pinagkunan : Babae - Bii
https://www.tagaloglang.co Lalaki - Lake
m/kapampangan-words/ Mabaho - Ambanget
Mukha - Lupa/Lupay/Singa
Tagalog – Maranao Multo - Anyane
Mabuti - Mapiya Kang - Kay
Masama - Marata Mabagal/ Matagal - Mabayag
Mabilis - Maples
Nasagasaan - Atalapos
Bata - Ugaw
Kinabukasan - Kabwasan
Gabi - Labi
Hapon Ngarem
Sa inyong lahat - Ed
sikayo/Ed sikayon amin
Marami -
Amayamay/Datdakel
Kaunti - Daiset
Lang - Labat
Malayo - Arawi
Malapit - Asingger
Bahay - Abong
Tawa ng tawa - Elek ya elek
Mataas - Atagey
Mababa - Abeba
Maaga - Masakbay
Ano ba yan! - Agay la tan
met!
Huwag! - Aleg!
Ahas - Uleg
Kambing - Kanding
Pakainin - Pakanen
Mainit - Ampetang
Malamig – Ambetel
Pinagkunan:
http://pangasinanwordstrans
lation.blogspot.com/
Waray – Tagalog
Agi! - Aray!
Ayaw gad - Wag naman
Kita -Tayo
Kamo - Kayo
Palihog/palihoga –please
Mano- Sir
Mana- Ma'am
Utoy – nakakabatang lalaki
Uday/Iday – nakakabatang
babae
Idaps/ Padi - Pare
Sangkay – Kaibigan
Pot-pot - pedicab
Honda - tricycle
Baluto – maliit na bangka
Inojales, Rosemarie G. Takda #1
1-1D BSED SS

Karaunan- kainan Paa – kahig

Kagugub-an - gubat
Lungib – cave
Diri – hindi
Waray - wala
Bangin - baka
Puydi - pwede
Sigi - sige/okay
Maraksot- pangit
Mahusay - maganda
Maupay - good/nice
Maraot – masama/pangit
tiksas – bubblegum
Sabal – Panggulo
Paghapyod – Paghawak
Mutato – Bato
Pinagkunan :
http://travelguiuan.blogspot.
com/2011/03/useful-waray-
waray-words-and-
phrases.html
Pinagkunan : wiki
Kaliwa – wala
Ibon – Pispis
Saranggola – Burador
Bulaklak – Bulak
Sibuyas- Bumbay
Maikli – Bugo
Mabait – Buot
Balahibo – Bulbol
Guro – Maestro
Malupit – Mapintas
Pinagkunan :
http://iknewsomething.blogs
pot.com/2014/09/kinaray-
filipino-english-words.html

Tagalog - Maguindanao
Bata – Uata
Bato – Uatu
Bahay – Ualay
Sulat – Surat
Dugo – Rugu
Kilay – Kiray
Higa – Miga
Buno – Mbunu
Dalawa – Dua
Siyam – Siau
Sampu – Sapulu
Hulog – Ulug
Lakad – Lacao
Kahoy – Kayo
Pinagkunan:
https://lingophilia.wordpress
.com/2010/01/22/tagalog-
maguindanao-vocabulary/

Tagalog – Kinaray a
manok / aso - ayam, ido
babae - bayi, bahi
Puson – bosong
Kuting – kutî
Demonyo – yawâ