Dag-im: (dahg-im) Kahulugan: Pangngalan; Madilim, Kulimlim, Maitim na ulap na

nagdudulot ng ulan. Halimbawa ng pangungusap: Madag-im ang ang langit,

pihadong bubugso ang ulan. Magdala ka ng payong at madag-im ang langit. Berting:
Sanay ka siguro sa bagyuhan? Wasang: Bakit mo nasabi yan tol? Berting: Madag-im
lagi yang kili-kili mo eh.

Bahite : (ba-hi-teh) Kahulugan Panghalip; (1) Walang Pera. (2) Isang paraan ng
pagsasabing wala na o kulang na sa perang panggastos. Halimbawa ng pag gamit
sa pangungusap: Setyembre na! Siguradong bahite nanaman sa mga susunod na
buwan. Bahite ang mga taga rine sa amin at katatapos laang ng fiesta.

Agwanta: (ahg-wahn-tah) Kahulugan: Pandiwa; Magtiis sa kung anong meron, tiis.

Halimbawa ng pangungusap: Matutong mag agwanta para bukas may nadudukot pa
sa bulsa. Agwanta na muna tayo sa gulay at isda. (Habang nanananghalian si Juan,
nakagat sya ng guyam sa maselang parte ng katawan) Juan: Aray ko po!

Gitatâ: (ahg-wahn-tah) Kahulugan: Pang-abay; Nanlalagkit, Narurumi. Halimbawa

ng pangungusap: Dahil sa init ng panaho’y nanggigitatâ na ako sa pawis.
Nakakapanggitatâ talaga kapagka ika’y babad sa initan.

Busilig: (boo-sih-lig) Kahulugan: Pangngalan;Mata Halimbawa ng pangungusap: Ano

ga namang labo ng iyong busilig? Nasa harap mo na ang hinahanap mo’y nakatingin
ka pa sa malayo. Nangangati ang aking mga busilig, pihadong nahawaan na ako ng
sore eyes.

Umis : (oo-mis) Kahulugan: Pangngalan;Ngiti, Ngisi Pandiwa; Ngumiti, Ngumisi

Halimbawa ng pangungusap: Bigla na lamang siyang napaumis ng nabanggit ang
pangalan ng kanyang iniibig. Ikaw ga? Anong nagpapaumis sa iyo?

Hurindat : (hoo-rihn-daht) Kahulugan: Pang Uri; Hilo, Lito Halimbawa ng

pangungusap: Hurindat na ang karamihan sa mga punong abala kaya naman
maraming naiwang gamit sa kanilang opisina.

Ligalig : (lee-gah-lig) Kahulugan: Pandiwa: Magulo, Makulit, Umiiyak Halimbawa ng

pangungusap: Nagliligalig ang mga bata dahil sa init ng panahon.

Banas : (bah-nas) Kahulugan: Pandiwa: Banasin. Pangabay: Binanas, Binabanas,

Babanasin, Nainitan, Naiinitan, Maiinitan Pang Uri:Mainit na araw, Mabanas
Halimbawa ng pangungusap: Binabanas ang mga tao kaya madalas silang
magpuntahan sa dagat o ilog para magbabad. Hubad baro ang tambay sa labas
dahil sobrang banas.

Ampiyas : (ahm-pee-yas) Kahulugan: Pangngalan: butil ng ulan o tubig na nadadala

ng hangin, ambon Halimbawa ng pangungusap: Patuloy ang pag ampiyas ng ulan
dahil sa lakas ng ulan. Sa bilis ng pagsasalita ng bata ay umaampiyas ang kanyang
laway sa katabi.

Damusak : (dah-moo-sak) Kahulugan: Pandiwa: magkalat, magdumi Pang-Uri:

makalat, marumi, magulo Halimbawa ng pangungusap: Damusak ang kusina dahil
sa tumagas na tubig mula sa lababo. Nagdamusak na ang daan dahil sa walang tigil
na pag ulan simula kagabi.

Erehiya : (eh-reh-hee-yah) Kahulugan: Pangngalan: Pamahiin Halimbawa ng

pangungusap: Erehiya ng mga matatanda’y wag ka nang tutuloy sa iyong lakad
kapag nakasalubong ng pusang itim sapagkat kamalasan lamang ang aabutin mo.
Ano ga’t ayaw maniwala ng batang ari sa sa erehiya eh wala namang mawawala.

Pagat : (pah-gaht) Kahulugan: Pandiwa: Habol, hinabol, habulin Halimbawa ng

pangungusap: Pagatin ng babae ang anak ng apo ng mamay dahil sa taglay nitong
karisma. Pagat pagat ng kanyang nanay ang anak na patikar na sa pagtakbo dahil
ayaw pumasok sa eskwelahan.

Tagaktak : (tah-gahk-tahk) Kahulugan: Pandiwa: Daloy, Tulo Halimbawa ng

pangungusap: Tagaktak ang pawis ng mga estudyanteng nagtatakbuhan sa labas
tuwing oras ng tanghalian. Ang mga kabataan ngayo’y madalas nagpipipindot na
lamang sa kanilang mga gadget at kaya di man lamang nakaranas ng tagaktak ang
pawis sa pakikipaglaro sa mga kaibigan sa labas.

Tabig : (tah-big) Kahulugan: Pandiwa: Dali, Danggil, Sagi, Tama Halimbawa ng

pangungusap: Natabig ng bata ang kanyang kalaro kaya ito’y umiyak. Tinabig ng
bida ang kalaban kaya ito nalaglag sa bangin.

Gayak : (gah-yak) Kahulugan: Pandiwa: Bihis, Handa Halimbawa ng pangungusap:

“Are ga naman batang are’y ayaw pang gumayak eh tanghali na!” “Kasama sa
gayak, iwan naman lagi sa lakad”

Pangkal : (Pang-kahl) Kahulugan: Pang-Uri : Tamad Halimbawa ng pangungusap:

“Napakapangkal naman ng batang are, maghuhugas lamang ng plato eh.” “Dine sa
probinsya ng Batangas ay bawal ang pangkal.”

Ngalngal : (ngahl-ngahl) Kahulugan: Pangngalan: Sobrang pag-iyak. Hinagpis.

Halimbawa ng pangungusap: “Ngangal ang bata nung makita ang panturok na dala
ng doktor.” “Napalo ng inay ang aking bunsong kapatid, ngalngal eh!”

Iwarang : (ee-wah-rahng) Kahulugan: Pang Uri: Tabinge, Hindi pantay Halimbawa

ng pangungusap: “Iwarang ang mga upuan pagkatapos ng laro ng mga estudyante.”
“Ano gang likot ng batang are? Di pa nakakaalis ng bahay eh iwarang na agad ang
damit eh!”
Utay : (u-tahy) Kahulugan: Pang Abay: Unti Halimbawa ng pangungusap: “Utay-
utay naman sa pulutan, nasa barikan ka ha? Wala sa pinik!” “Inutay-utay na nare
ang pagkain sa ref eh, di na marunong magtira sa iba.”

Miha : (mee-hâ) Kahulugan: Pang Uri: Malambot, Mahina, Mabagal, Kulang sa

enerhiya Halimbawa ng pangungusap: “Mimiha-miha nanaman ang mamay,
nakapangain ng ginisang balatong.” “Ano ga namang batang are? Mimiha miha eh,
kala mo’y hindi nagmamadali”

Buyon : (boo-yon) Kahulugan: Pangngalan: Tiyan Halimbawa ng pangungusap:

“Makatapos ng pasko’t bagong tao’y pahirapan nanaman magpaliit ng buyon” “Ano
gang mga batang are’t kaikli ng suot, ay kita na ang mga buyon eh. ”

Babaysot: (bah-bai-soht) Kahulugan: Pangngalan: Babae | Dalaga Halimbawa ng

pangungusap: ““Anong gaganda ga ng mga babaysot na nagsisirampa dine sa Miss
Universe!”” “Are gang babaysot na are’y di na natale sa bahay eh! ”

Tanghod: (tang-hohd) Kahulugan: Pandiwa: Tumingin | Titigan | Bantayan

Halimbawa ng pangungusap: ““Malapit nanamang magbakasyon, maghapon na
naman nakatanghod ang mga bata sa telebisyon” “Kung saan saan nakatanghod si
manong driver kaya nakasagi ito ng ibang sasakyan. ”

Utas: (oo-tahs) Kahulugan: Pandiwa: Namatay Pang-Abay: ginagamit sa bilang

eksaherasyon, gulat, surpresa, sobrang pagtawa. Minsan nang naintriga ang
Artistang si Anne Curtis sa salitang ito: Halimbawa ng pangungusap: “Utas sa
pagtawa ang batang are ih!” “Mauutas ka sa kalokohan mo eh!”

Wire-Wire: (wih-reh-wih-reh) Kahulugan: Pang-Uri: Malabo, Magulo Halimbawa ng

pangungusap: “Wire-wire ngay’on ang aming telebisyon dahil sa malakas na ulang
iyon” “Kainaman ang sulat dine sa aking resita, ay wire-wire eh!”

Yakag: (yah-kahg) Kahulugan: Pandiwa: imbitahan, isama Halimbawa ng

pangungusap: “Di na alam kung saan dadalhin ang paa dahil sa kaliwa’t kanang
yakag ng barkada.” “Yakage dine ang mga kahanggan at dine na kamo
mananghalian.”

Umay: (oo-mai) Kahulugan: Pandiwa: sawa, nanawa Halimbawa ng pangungusap:

“Wariko’y umay sa karne ang mga tao makatapos ng bagong taon.”
“Nakakaumay na ang paulit-ulit mong pagbalewala sa akin.”

Sakol: (sah-kol) Kahulugan: Pandiwa: kumain gamit ang kamay, Halimbawa ng

pangungusap: ““Ay dine sa Batangas ay sanay ang taong kumain ng nakasakol.”
“Napilitang magsakol ang mga bisita dahil naiwan ang mga kubyestos sa bahay.”