Professional Documents
Culture Documents
Editan
Editan
Editan
A. Data Teknis
1
B. Mencari Panjang Batang Secara Analitis
a3 a4
D F
a2 v a5
C d4
d3 G
d2
a1 d5 a6
d6
d1
34°
A B
b1 H b2 I b3 J b4
1000
v
Tg α =
b1 b 2
v
Tg 34° = 2,5 2,5
v = Tg 33° . 5 E
= 3,2470 m
AE = (b1 b 2) 2 v 2
v
= 52 3,247 2
= 35,543 34°
A
= 5,961 m I
b1 + b2
AE 5,961
a1 = a2 = a3 = a4 = a5 = a6 = = = 1,1923 m
5 5
d6 = d1 = 1,6345 m
= 1,3917 m
34°
A
b1 H
d5 = d2 =1,3917 m
Batang Panjang
d4 = d3 = b4 2,5 m 3.2691 m
d1 1,6345m
d2 1,3917 m
d5 1,3917 m
d6 1,6345m 3
v 3,2470 m
C. Mencari Sudut Secara Analitis
E
12
a3 a4
D F
3 1
a2 1 2 v 2 3
a5
C d4
d3 G
1 2
d2 1
2
a1 d5 a6
d6
d1 2 3
34° 2 1 4
2
A 1 3 1 3 B
b1 H b2 I b3 J b4
1000
d1 a1
=
sin sin H 1
a1 sin
C
Sin H1 =
d1 1
a1 d1
2,010 sin 34
Sin H1 = 1,349
34° 1
H1 = arc sin 0,803 A H
b1
= 53,457°
C1 = 180° - (α + H1)
4
C2 = 180° - C1
= 180° - 92,543°
= 87,457°
d2
=
a2 D
sin C 2 sin H 2
a2 1
a 2 sin C 2
Sin H2 =
d2
C 2
2,010 sin 87,457 d2
Sin H2 = 2,397
H2 = arc sin 0,8377 d1
2
= 56,900°
H
d3 b2 d2 d3
=
sin H 3 sin D 2
b2 sin H 3
Sin D2 = 3 1
d3
H b2 I
2,50 sin 69,643
Sin D2 = 2,799
D2 = 56,866°
5
= 180° - (69,643° + 56,866°)
= 53,491° E
I2 = 90° - I1 a3 2
= 90° - 53,491°
= 36,509° D
3
v
D3 = 180° - (D1 + D2)
= 180° - (35,643° + 56,866°)
d3
= 87,491°
2
E1 = 180° - (D3 + I2)
= 180° - (87,491°+ 36,509°)
I
= 56°
6
D. Mendimensi Reng
7
Berat penutup atap genteng dengan reng dan usuk per m2
bidang atap adalah sebesar 50 kg/m2 (PMI 1970 tabel 1)
Berat genteng + reng ditaksir = 45 kg/m2
Jarak reng = 0,20 m
Jarak usuk = 0,50 m
1) Beban Mati ( q )
Berat reng ( q ) = 45 . 0,2 m = 9 kg/m = 0,09 kg/cm
qx = q . cos α = 0,09 . cos 34° = 0,075 kg/cm
qy = q . sin α = 0,09 . sin 34° = 0,05 kg/cm
1
Mx1 = . qx . l2
8
1
= . 0,075 . 502
8
= 23,438 kgcm
1
My1 = . qy . l2
8
1
= . 0,05 . 502
8
= 15,625 kgcm
2
Ambil b : h = 2 : 3 b = h
3
lt kayu kelas II = 125 kg/cm2
1 1 2
Wx = . b . h2 = . h . h2
6 6 3
8
1 3
= h
9
1 1 2 2
Wy = . b2 . h = . h . h
6 6 3
2 3
= h
27
Mx My
lt = + Wy
Wx
23,438 15,625
125 = 1 3 + 2 3
h h
9 27
23,438 9 15,625 27
= +
h3 2h 3
(210,942) 2 421,875
=
2h 3
843,759
=
2h 3
125 . 2 h3 = 843,759
843,759
h3 =
125 2
h =
3
3,375
3
h = 1,5 cm ~ 3 cm
2
b = .3
3
= 2 cm
dipakai reng dengan ukuran 2/3
1
f =
300
9
1
= . 50 = 0,167 cm
300
1 1
Ix = . b . h3 = . 2 . 33 = 4,5 cm4
12 12
1 1
Iy = . b3 . h = . 23 . 3 = 2 cm4
12 12
E = 105 kg/cm2
5 qx.L4
fx =
384 E Ix
5 0,075.50 4
=
384 10 5 4,5
= 0,013 Cm
5 qy.L4
fy =
384 E Ix
5 0,05.50 4
=
384 10 5 2
= 0,02 Cm
Maka f yang timbul = fx 2 fy 2
= 0,013 2 0,02 2
= 0,000169 0,0004
= 0,000569
= 0,024 f ijin
= 0,024 0,167 cm oK !
E. Mendimensi Usuk
1) Beban Mati (q)
Jarak gording = 2,010 m
10
Jarak usuk = 0,50 cm
Berat atap + reng + usuk = 50 kg/m2
= 25 kg/m
= 20,725 kg/m
1
Mx1 = . qx . l2
8
1
= . 25. cos 34° . 2,0102
8
= 10,467 kgm…………………………….(a)
Px = P . cos α = 50 . cos34°
= 41,452 kg
1
Mx2 = . Px . l
4
1
= . 41,452 . 2,010 .
4
= 20,830 kgm………………………...…….(b)
11
= 4,9 kg/m
1
Mx3 = . qx3 . l2
8
1
= . 4,9 . 2,0102
8
= 2,474 kgm…………………………….(c)
Px Total = Px = 41,452 kg
5) Mendimensi Usuk
2
misal b = h
3
lt kayu kelas II = 125 kg/cm2
1
Wx = . b . h2
6
1 2 2
= . h . h
6 3
1 3
= h
9
Mx
lt =
Wx
3129,7
125 = 1 3
h
9
12
5
125 . h3 = 3129,7 . 9
28167,3
h3 =
125
h =
3
225,338
h = 6,08 cm ~ 7 cm
2
b = .7
3
= 4,7 cm ~ 5 cm
Kontrol kembali
Mx
lt = lt
Wx
3129,7
= 1 b h2
6
3129,7
= 1 5 7 2 = 40, 83 kg/cm2 125 kg/cm2
6
1
f = . L (jarak antar gording)
300
1
= . 2,010 = 0,67 cm
300
1 1
Ix = . b . h3 = . 5 . 73 = 142,92 cm4
12 12
5 qx.L4
fx = f
384 E Ix
13
5 0,25 cos 34 2014
=
384 10 5 142,92
= 0,308 cm f = 0,67 cm oK !
F. Mendimensi Gording
Jarak Gording = 2,01 m
Jarak kuda – kuda = 3,5 m
1) Berat Atap (usuk+genteng+reng) = 50 kg/m2
1
Mx = .qx.L3
8
1
= . 107,535 . Cos 34° . 3,52 = 136,512 kgm………..(a)
8
P = 100 kg
1 1
Mx = . Px . L = . 100. Cos 34° . 3,5 = 72,54 kgm……(b)
4 4
14
1
Mx = . 19,698 . 3,52
8
= 30,16 kgm……………………………………….(c)
4) Kombinasi Pembebanan
Px Total = Px = 82,9 kg
5) Dimensi Gording
2
misal b = h
3
lt kayu kelas II = 125 kg/cm2
1
Wx = . b . h2
6
1 2 2
= . h . h
6 3
1 3
= h
9
Mx
lt =
Wx
20905,2
125 = 1 3
h
9
125 . h3 = 20905,2 . 9
15
188146,8
h3 =
125
h =
3
1505,1744
h = 11,46 cm ~ 14 cm
14
2
b = . 11,46
3
= 7,64 cm ~ 8 cm 8
Kontrol kembali
Mx
lt = lt
Wx
20905,2
= 1 8 14 2 = 79,99 kg/cm2 125 kg/cm2 oK !
6
1
f = . L (jarak antar kuda – kuda )
300
1
= . 350 = 1,167 cm
300
1 1
Ix = . b . h3 = . 8 . 143 = 1829,33 cm4
12 12
5 qx.L4
fx = f
384 E Ix
= 0,308 cm f = 0,67 cm oK !
16
Jadi Gording dengan ukuran 8/14 cm dapat dipakai
G. Pembebanan Kuda-Kuda
Pembebanan yang terjadi pada setiap titik buhul
1. Berat reng + usuk + genteng = 50 kg/m2. a . jrk kuda – kuda
= 50 . 2,010 . 3,5 = 351,75 kg
2. Berat gording = b . h . 7 kg/m3 . jrk kuda – kuda
= 0,08 . 0,14 . 7 . 3,5 = 0,27 kg
Pembebanan angin
Angin tekan ( W )
= 68,943 kg ~ 70 kg
W pada tumpuan = ½ . 70 = 35 kg
17
Angin hisap (W’)
= 35 . 0,4 = 14 kg/m2
= 14 . 3,5 . 2,010
= 98,49 kg ~ 100 kg
18
19
20
21
22
23
24
PERHITUNGAN RENCANA RANGKA KUDA-KUDA
1. Batang a ( Tekan )
P maks = 2787 Kg
= 2,787 ton
ℓs = ℓk = 2,010 m
Perlemahan alat sambung gigi 25 %
Imin = 50 . P . ℓk²
25
= 50 . 2,787 . 2,010²
= 562,98 cm4
2 3
Misal b = h h= b
3 2
1
Imin = . h . b3
12
1 3
= . b . b3
12 2
1
= . b4
8
1
562,98 = . b4
8
b4 = 562,98 . 8
b4 = 4503,84
15
b = 4
4503,84
= 8,2 ~ 9 cm
3 3
h= b= . 9 = 13,5 ~ 14 cm 10
2 2
untuk mempermudah pelaksanaan dipilih kayu ukuran 10/15 cm
Fbruto = b . h = 10 . 15 = 150 cm²
1 3
Imin = b .h
12
1
= .103 . 15 = 1250 cm4
12
I 1250
i min = = = 2,88 cm4
Fbr 150
k 2010
= = 2,88 = 69,70 ~ 70 ( lihat tabel )
i min
Diperoleh tk = 45 kg/cm2
tk reduksi = . . tk
5
=1. . 45
4
= 56,25 Kg/cm²
Kontrol
26
P 2787 1,87
tk = = = 34,74 tk reduksi = 56,25 kg/cm2 oK !
Fn 10 15
2. Batang b ( Tarik )
P maks = 2567 Kg
ℓ = 2,5 m
Perlemahan alat sambung gigi 25 %
tr = 85 kg/cm2 ( kayu kelas kuat II )
P
tr =
Fn
P 2567
Fn = = = 30,2 cm2
85
100
Fbr = . Fn
75
100
= . 30,2 = 40,27 cm2
75
2 3
Misal b = h h= b
3 2
Fbr =b.h
2
40,27 = h.h
3
2 2
40,27 = h
3
40,27 3
h2 =
2
h = 60,405 cm
= 60,405
= 7,7 cm ~ 8 cm 15
2
b = .h
3
2
= . 8 = 5,3 cm ~ 6 cm 10
3
untuk mempermudah pelaksanaan dipilih kayu ukuran 10/15 cm
27
Kontrol terhadap tegangan yang timbul
Fn = 75 % . 10 . 15 = 112,5 cm2
P 2567
= = 112,5 = 22,82 kg/cm2 tr = 85 kg/cm2 oK !
Fn
Kontrol terhadap lendutan
1
f ijin =
300
1
= . 250 = 0,833 cm
300
1
Ix = . b . h3
12
1
= . 10 . 153
12
= 2812,5 cm4
Lendutan yang timbul
28
tr = 85 kg/cm2 ( kayu kelas kuat II )
P
tr =
Fn
P 514
Fn = = = 6,05 cm2
85
100
Fbr = . Fn
80
100
= . 6,05 = 7,56 cm2
80
1
Fbr = . Fbr
2
1
= . 7,56 = 3,78 cm2
2
1
Misal b = h h=3b
3
Fbr =b.h
1
3,78 = h.h
3
1 2
3,78 = h
3
h2 = 3,78 . 3
h2 = 11,34 cm
h = 11,34
= 3,37 cm ~ 4 cm
12
1
b = .h
3
1 4 4
= . 4 = 1,33 cm ~ 2 cm
3
untuk mempermudah pelaksanaan dipilih kayu ukuran 2 x 4/12 cm dengan
Fbr = 96 cm2
29
Kontrol terhadap tegangan yang timbul
Fn = 80 % . 96 = 76,8 cm2
P 514
= = 76,8 = 6,69 kg/cm2 tr = 85 kg/cm2 oK !
Fn
10 30
b = 4
469,76
= 4,65 cm ~ 5 cm
3 3
h= b= . 5 = 7,5 cm ~ 8 cm
2 2
untuk mempermudah pelaksanaan dipilih kayu ukuran 10/15 cm
Fbruto = b . h = 10 . 15 = 150 cm²
1 3
Imin = b .h
12
1
= .103 . 15 = 1250 cm4
12
I 1250
i min = = = 2,88 cm4
Fbr 150
k 139,9
= = 2,88 = 48,5 ~ 49 ( lihat tabel )
i min
Diperoleh tk = 57 kg/cm2
tk reduksi = . . tk
5
=1. . 57
4
= 71,25 Kg/cm²
Kontrol
P 600 1,49
tk = = = 5,69 tk reduksi = 71,25 kg/cm2 oK !
Fn 10 15
5. Batang d3 dan d4 ( tekan )
P maks = 900 Kg = 0,9 ton
ℓs = ℓk = 2,799 m
Perlemahan alat sambung gigi 25 %
Imin = 50 . P . ℓk²
= 50 . 0,9 . 2,799²
= 352,55 cm4
2 3
Misal b = h h= b
3 2
1
Imin = . h . b3
12
31
1 3
= . b . b3
12 2
1
= . b4
8
1
352,55 = . b4
8
b4 = 352,55 . 8
b4 = 2820,4 15
b = 4
2820,4
= 7,3 ~ 8 cm
10
3 3
h= b= . 8 = 13,5 ~ 12 cm
2 2
untuk mempermudah pelaksanaan dipilih kayu ukuran 10/15 cm
Fbruto = b . h = 10 . 15 = 150 cm²
1 3
Imin = b .h
12
1
= .103 . 15 = 1250 cm4
12
I 1250
i min = = = 2,88 cm4
Fbr 150
k 279,9
= = 2,88 = 97,20 ~ 98 ( lihat tabel )
i min
Diperoleh tk = 30 kg/cm2
tk reduksi = . . tk
5
=1. . 30
4
= 37,5 Kg/cm²
Kontrol
P 900 2,88
tk = = = 17,28 tk reduksi = 37,5 kg/cm2 oK !
Fn 10 15
6. Batang v ( tarik )
P maks = 1240 kg
32
ℓ = 3,373 m
Perlemahan alat sambung gigi 25 %
tr = 85 kg/cm2 ( kayu kelas kuat II )
P
tr =
Fn
P 1240
Fn = = = 14,59 cm2
85
100
Fbr = . Fn
75
100
= . 14,59 = 19,45 cm2
75
2 3
Misal b = h h= b
3 2
Fbr =b.h
2
19,45 = h.h
3
2 2
19,45 = h
3
19,45 3
h2 =
2
h2 = 29,175 cm
h = 29,175
15
= 5,4 cm ~ 6 cm
2
b = .h
3
10
2
= . 6 = 4 cm
3
untuk mempermudah pelaksanaan dipilih kayu ukuran 10/15 cm
Dengan Fbr = 10 . 15 = 150 cm2
33
P 1240
= = 112,5 = 11,02 kg/cm2 tr = 85 kg/cm2 oK !
Fn
MERENCANAKAN SAMBUNGAN
Konstruksi terlindung = 1
5
Sifat pembebanan permanen & diperhitungkan terhadap beban angin γ =
4
tk // = 85 kg/cm2
tk = 25 kg/cm2
// = 12 kg/cm2
1. Titik simpul A
S a1
S a1 = - 2787 kg
S b1 = + 2567 kg
α = 34º A 34°
Ukuran kayu = 10/15 cm S b1
Dipakai sambungan gigi tunggal
Sa1
tv =
73 b
2787 1
= = 3,82 > h = 3,75 cm tidak memenuhi syarat
73 10 4
34
= ( 85 – ( 85 – 25 ) sin 34º )
= 85 – 33,55
= 51,45 Kg/cm²
S2 = S1 = ½ S
S 2 cos
tv2 =
b ds
t v2 3
ts2 = = = 3,62 cm
cos cos 34
S2 = ts2 . b . ds α
= 3,62 . 10 . 51,45
= 1862,49 kg
S1 924,51
tv1 = = = 1,26 cm ~ 2cm
73 b 73 10
syarat
tv2 - tv1 1 cm
3 – 2 = 1 cm oK !
35
Perhitungan panjang kayu muka
10
Baut 21 ''
34°
tv1 tv2
15
Lm1 10
Lm2
2. Titik simpul C
Sambungan batang a1 & a2 dengan d1
S a1 = - 2787 kg
S a2 S a2 = - 2424 kg
C
S a1 87,457° S d1 = - 600 kg
S d1 = 87,457º
Ukuran kayu 10/15 cm
36
karena α 60 º, tidak dapat menggunakan rumus pendekatan, maka
= ( 85 – ( 85 – 25 ) sin 43,73º )
= 85 – 33,55
= 43,52 Kg/cm²
1
S d 1 cos 2
2
tv =
1
b ds
2
tv
2
ts = 1 = cos 43,73 = 2,7 cm
cos
2
S cos = ts . b . ds ½
1
ts b ds
S= 2
1
cos
2 15
2,7 10 43,52
= 10
cos 43,73
Atau
S cos
1 87,457°
ds ½ 2
ts b
10
15 37
43,52 16,06 kg/cm oK !
3. Titik simpul D
Sambungan batang a2 & a3 dengan d3
S a3 S a2 = - 2424 kg
D S a3 = - 1629 kg
87,491°
S a2
S d2 = + 514 kg
S d3
35,643° S d3 = - 900 kg
S d2 = 87,491º
Ukuran kayu 10/15 cm
= ( 85 – ( 85 – 25 ) sin 43,75º )
= 43,51 Kg/cm²
1
S d 3 cos 2
2
tv =
1
b ds
2
syarat)
38
Menggunakan baut Ø 5/8 ’’ = 16 mm ( d )
= 1040,57 Kg
= 1280 Kg
= 876,28 kg
Sd 2 514
Jumlah baut yang dibutuhkan = = 876,28 = 0,6 ~ 1 buah
S min
15
10
Baut 58 ''
87,491°
°
35,643
10
15
4 39
10
12 4
4. Titik simpul H
Sambungan batang a2 & a3 dengan d2
S b1 = + 2567 kg
S d1 S d2
S b2 = + 2032 kg
S b1 H S b2 S d2 = + 514 kg
Sd1
tv =
73 b
600 1
= = 0,82 ~ 2 cm > h = 3,75 cm memenuhi syarat
73 10 4
= 699,95 Kg
40
= 200 . 1,6 . 4 ( 1 – 0,6 sin 0º )
= 1280 Kg
= 739,58 kg
Sd 2 514
Jumlah baut yang dibutuhkan = = 699,95 = 0,7 ~ 1 buah
S min
4
10 10
12 4
15
69,643°
15
10
Baut 58 ''
5. Titik simpul I
Sambungan batang d3 & d4 dengan v
S b2 = + 2032 kg
36, S b3 = + 1880 kg
50 Sv
9°
S d3 = - 900 kg
S d3 S d4
41
S b2 S b3
S d4 = - 750 kg
Sv = + 1240 kg
Sd 3
tv =
73 b
900 1
= = 1,23 ~ 2 cm > h = 3,75 cm memenuhi syarat
73 10 4
diambil m = 15 cm ( minimum )
Sv = + 1240 kg
α = 90 º
Sv 1240
Fn = = = 14,59 cm2
tr // 85
100 100
Fbr = . Fn = . 14,5 = 18,24 cm2
80 80
b = 4,3
42
b 10
d= = 4,3 = 2,325 cm Ø 1’’ = 2,54 cm
b
= 2540 Kg
= 203,2 Kg
= 2774,188 kg
Sd 2 1240
Jumlah baut yang dibutuhkan = = = 4,8 ~ 5 buah
S min 254
10
15
10 10
15 15
36
,50
9°
Baut 1 ''
15
15
10
plat ( 0,4 x 6 mm ) 43
6. Titik simpul E
E S a3 = - 1629 kg
S a3 S a3 = - 1686 kg
S a3 56°
S v = + 1240 kg
Sv
Sa 4
tv =
73 b
1686 1
= = 2,31 ~ 2 cm < h = 2,5 cm memenuhi syarat
73 10 6
diambil m = 15 cm ( minimum )
S a4 = + 1686 kg
44
Kita beri plat baja 0,4 x 6 mm pada batang vertikal (v)
tk = 25 kg/cm
Sa 4 1686
= = = 11,24 kg/cm2 2
tk 6 25
b = 5,4
b 10
d= = 5,4 = 1,85 cm ~ Ø ¾ ’’ 1,91
b
S 1 40 d b3 (1 0,6 sin ) → α = 0º
= 384 Kg
= 784,34 kg
Sd 2 1240
Jumlah baut yang dibutuhkan = = = 2,5 ~ 3 buah
S min 480
15
Baut 58 ''
15
56° 15
10 10
45
10
15
7. Sambungan kayu lurus
t=¼b
= ¼ . 10 =2,5 cm
Sehingga v = 0,5 . 38 = 19 cm
b (h t ) 10 (15 2,5)
. 85 = = 5312,5 kg
2 2
Gaya tarik yang diijinkan maksimal sebesar 2280 kg, menurut teori didapat hasil
terbaik jika diambil t = ¼ b = ¼ . 10 = 2,5 cm, penampang balok tarik netto yaitu
h . 0,5 . b = 15 . 0,5 . 10 = 75 cm
setempat lebih tinggi, oleh karena itu dalamnya gigi tidak dibuat lebih dari 1/5 . b,
1 1
2h. b . 85 = 2 . 15 . . 10 . 85 = 5100 S b2 = 2032 kg
5 5
46
Tetapi v sekurang –kurangnya = b . 1,6 = 10 . 16 cm
Tebal bagian – bagian hubungan diambil 3/5 sampai 2/6 h dengan baut – baut
sekrup, bagian – bagian tersebut saling dijepitkan, untuk pemindahan gaya – gaya
2/3 b
t
47