151-1

Ερώτηση 1
Περιοχή Ενδιαφέροντος (ΠΕΝ).
Είναι η περιοχή, για την οποία ένας Δκτής ζητά πληροφορίες σχετικά με τους παράγοντες
και τις εξελίξεις που ενδεχομένως να επηρεάσουν την έκβαση των τρεχουσών ή μελλοντικών του
επιχειρήσεων. (ΣΤΥΠ 2363/2).
Η περιοχή ενδιαφέροντος καθορίζεται από τις δυνατότητες και τη θέση του εχθρού που
είναι δυνατό να επηρεάσει την αποστολή μας (που είναι και πότε μπορεί να μας επηρεάσει).

2) Περιοχή Επιρροής.
Είναι μια γεωγραφική περιοχή μέσα στην οποία ένας Δκτής είναι αμέσως ικανός να
επηρεάσει τις επιχειρήσεις με ελιγμό ή πυρά Μονάδων που βρίσκονται κανονικά υπό την διοίκηση ή
τον έλεγχό του.
Η ΠΕΠ καθορίζεται με βάση το βεληνεκές/εμβέλεια των
οπλικών συστημάτων που η φιλία διοίκηση διαθέτει για την προσβολή του εχθρού

3)Περιοχή Πληροφοριακής Ευθύνης (ΠΠΕ).

Είναι η περιοχή που διατίθεται σε ένα Δκτή, για την οποία έχει ευθύνη να παρέχει
επεξεργασμένες πληροφορίες με τα μέσα που διαθέτει. (ΣΤΥΠ 2363/2)
Η περιοχή πληροφοριακής ευθύνης καθορίζεται από τις δυνατότητες των μέσων
συλλογής πληροφοριών που έχει η φίλια διοίκηση στη διάθεσή της (πόσο μακριά ακούει και πόσο
μακριά βλέπει).

4)Εχθρικές Δυνατότητες.
Είναι οι ενέργειες, τις οποίες ο εχθρός έχει τη δυνατότητα (είναι ικανός) να υλοποιήσει και
που αν εκτελεστούν, θα επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά την εκτέλεση της αποστολής μας. Ο όρος
«δυνατότητες» εκτός από τους γενικές ενέργειες, όπως άμυνα, επίθεση κλπ. περιλαμβάνει και τις
λεπτομέρειες αυτών. Σε στρατηγικό επίπεδο οι δυνατότητες κάθε έθνους αντανακλούν τις δυνατές
ενέργειές του για επίτευξη των εθνικών ΑΝΣΚ κατά την ειρήνη και τον πόλεμο.

5)Στοχοποίηση.
Στοχοποίηση είναι η διαδικασία επιλογής στόχων στο πεδίο μάχης και κατά επέκταση στο
Θέατρο Επιχειρήσεων και η εν συνεχεία επιλογή του κατάλληλου μέσου για την αποτελεσματική
προσβολή τους, λαμβάνοντας υπόψη επιχειρησιακούς παράγοντες και δυνατότητες των αντιπάλων

6)Απλές Πληροφορίες.
Είναι οποιοδήποτε στοιχείο που προέρχεται από παρατήρηση, αναφορά, φήμη,
εικόνα και άλλες πηγές και χρησιμοποιείται για την παραγωγή επεξεργασμένων πληροφοριών.
Η διατύπωση Πληροφορίας θεωρείται πλήρης εφόσον απαντά στα ερωτήματα
ΠΟΙΟΣ; - ΤΙ; - ΠΟΤΕ; - ΠΟΥ; - ΠΩΣ; Δηλαδή:
ΠΟΙΟΣ: Πηγή και Όργανο .
ΤΙ: Περιγραφή του γεγονότος.
ΠΟΤΕ: Χρόνος κατά το οποίο συνέβη το γεγονός.
ΠΟΥ: Θέση του συμβάντος.
ΠΩΣ: Τρόπος και συνθήκες κάτω από τις οποίες επιτεύχθηκε η συλλογή της
πληροφορίας υπό του οργάνου.
Επιπροσθέτως πολύ μεγάλη αξία έχουν και οι αρνητικές πληροφορίες πχ έλλεψη
Εχθρικής δραστηριότητος σε κάποιο τομέα, δύναται να αποτελέσει ουσιώδες στοιχείο κατά την
εξέταση των δυνατών ΤΕ του Εχθρού.

7)Επεξεργασμένες Πληροφορίες.
Είναι το εκμεταλλεύσιμο προιόν που θα προκύψει από την αξιολόγηση, ανάλυση,
συσχέτιση και ερμηνεία των απλών πληροφοριών, οι οποίες αναφέρονται στον εχθρό ή την περιοχή
επιχειρήσεων (έδαφος - καιρικές συνθήκες). Οι τύποι των επεξεργασμένων πληροφοριών
διακρίνονται, ανάλογα με τον σκοπό τους, σε:
(1) Στρατηγικές πληροφορίες.
Είναι οι επεξεργασμένες πληροφορίες που απαιτούνται για τη διαμόρφωση
στρατηγικής, πολιτικής και τον καταρτισμό στρατιωτικών σχεδίων και επιχειρήσεων σε εθνικό και
διεθνές επίπεδο.(ΣΤΥΠ 2363/2)
(2) Επιχειρησιακές Πληροφορίες.
Είναι οι επεξεργασμένες πληροφορίες που απαιτούνται για τη σχεδίαση και
διεξαγωγή εκστρατείας και επιχειρήσεων εντός Θεάτρου ή Περιοχής Επιχειρήσεων.
(3) Τακτικές Πληροφορίες.
Είναι οι επεξεργασμένες πληροφορίες οι οποίες απαιτούνται για τη σχεδίαση και
τη διεξαγωγή τακτικών επιχειρήσεων. Κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων αποτελούν τον κύριο
όγκο των πληροφοριών μάχης. (ΣΤΥΠ 2363/2)

8)Ουσιώδη Στοιχεία Πληροφοριών (ΟΥΣΠ).

Είναι ουσιαστικές πληροφορίες για τον εχθρό, τις καιρικές συνθήκες και το έδαφος, που
είναι απαραίτητες στον Δκτή για να λάβει αποφάσεις προς εκπλήρωση συγκεκριμένης αποστολής.

9)Όργανο Πληροφοριών.
Είναι κάθε πρόσωπο, Μονάδα ή τμήμα το οποίο αποκτά πληροφορίες με παρατήρηση,
αναγνώριση, έρευνα, εξέταση ή άλλου είδους εκμετάλλευση μιας πηγής από την οποία είναι δυνατό
να συγκεντρωθούν πληροφορίες.

Πηγή.
Είναι πρόσωπα, αντικείμενα ή δραστηριότητες από τις οποίες είναι δυνατό να ληφθούν
στοιχεία πληροφοριών. Η εχθρική δραστηριότητα είναι πηγή, από την οποία προέρχονται οι
περισσότερες από τις πληροφορίες μάχης. (ΣΤΥΠ 2363/2)

10)
1. Κεντρικός Έλεγχος: Οι πληροφορίες πρέπει να ελέγχονται από κεντρικό όργανο για
αποφυγή επαναλήψεων και εξασφάλιση αμοιβαίας υποστήριξης και οικονομικότερης
χρησιμοποίησης των πηγών και οργάνων.

Συστηματική Εκμετάλλευση: Είναι η άντληση πληροφοριών από πηγές και όργανα

πληροφοριών με βάση συστηματική και μεθοδική σχεδίαση, βασισμένη σε πλήρη γνώση των
δυνατοτήτων και αδυναμιών τους.

4. Αντικειμενικότητα: Είναι η υπερνίκηση της τάσης προσαρμογής των πληροφοριών στις

προσωπικές επιθυμίες ή προκαταλήψεις.

Προστασία Πηγών και Οργάνων: Μη επαρκής προστασία έχει ως αποτέλεσμα την

εξουδετέρωσή τους.

7. Ανταπόκριση / Ικανοποίηση Αναγκών Δκτή. Το προσωπικό πληροφοριών πρέπει

πάντα να ανταποκρίνεται στις ανάγκες πληροφοριών όπως καθορίζονται εκάστοτε από τον Δκτή.

11)Η διαδικασία σύμφωνα με την οποία σχεδιάζεται η αναζήτηση και συλλέγονται απλές
πληροφορίες, οι οποίες στη συνέχεια μετατρέπονται σε επεξεργασμένες και διανέμονται στους
ενδιαφερόμενους, είναι γνωστή ως «Κύκλος Πληροφοριών».
Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει τις παρακάτω φάσεις:
α. Διεύθυνση του έργου αναζήτησης πληροφοριών.
β. Συλλογή Πληροφοριών.
γ. Επεξεργασία Πληροφοριών.
δ. Εκμετάλλευση Πληροφοριών.

12) Η διεύθυνση του έργου αναζήτησης πληροφοριών, σύμφωνα με τα παραπάνω,

περιλαμβάνει:
(1) Τον καθορισμό των ΟΥΣΠ.
(2) Τον καταρτισμό του Σχεδίου Αναζήτησης Πληροφοριών (ΣΑΠ).
(3) Το συνεχή έλεγχο των οργάνων για την πιστή εφαρμογή των διαταγών και την
ικανοποίηση των αιτήσεων που τους έχουν αποσταλεί

13) Τα ΟΥΣΠ ενδείκνυται να διατυπώνονται με μορφή ερωτημάτων. Έτσι προσελκύουν την

προσοχή όλων των ενδιαφερομένων και δείχνουν το βαθμό απαίτησης του Δκτή. Πρέπει να είναι
σαφή, περιληπτικά και διατυπωμένα σε απλή γλώσσα.
Γενικά, τα ΟΥΣΠ αναφέρονται στα παρακάτω:
α. Δυνατότητες του εχθρού, οι οποίες περιλαμβάνουν χρόνο, τόπο, δύναμη ή άλλες
λεπτομέρειες.
β. Τρωτά σημεία του εχθρού (αδυναμίες), τα οποία περιλαμβάνουν φύση, έκταση,
βαθμό μονιμότητας και άλλες λεπτομέρειες.
γ. Στοιχεία εχθρικής διάταξης μάχης.
δ. Έδαφος, το οποίο περιλαμβάνει φυσικά ή τεχνητά κωλύματα.
ε. Καιρικές συνθήκες.
στ. Πληροφορίες επιθυμητές από προϊστάμενες, υφιστάμενες ή γειτονικές Μονάδες.
Βασική επιδίωξη είναι να καθοριστούν τα ΟΥΣΠ που θα προσδιορίσουν το Κέντρο
Βαρύτητας του αντιπάλου π.χ. αν είναι γνωστό ότι ο εχθρός εξαρτά, κατά μεγάλο μέρος τον ελιγμό
του, από τη χρήση συγκεκριμένης Τεθωρακισμένης Ταξιαρχίας με άρματα τελευταίας γενεάς (π.χ.
τύπου Μ1Α2), ένα από τα ΟΥΣΠ είναι «θα χρησιμοποιήσει ο εχθρός τη συγκεκριμένη ΤΘΤ (Μ1Α2),
εάν ναι, σε ποια κατεύθυνση, πότε, που βρίσκεται τώρα;».

14) Κοινοποίηση των ΟΥΣΠ.

Τα ΟΥΣΠ κοινοποιούνται με έναν ή όλους τους παρακάτω τρόπους:
α. Με την παράγραφο 2 του Παραρτήματος «ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ» της Δγής
Επιχειρήσεων.
β. Με την παράγραφο «Συντονιστικές Οδηγίες» της Δγής Επιχειρήσεων, στην οποία
είναι δυνατό να επαναληφθούν.
γ. Με τμηματικές γραπτές ή προφορικές Δγές προς τις υφιστάμενες Μονάδες.
δ. Προφορικά από το Δκτή στους επιτελείς του.

Ακύρωση των ΟΥΣΠ

Ένα ΟΥΣΠ είναι δυνατό να ακυρωθεί ή να τροποποιηθεί με γραπτές ή προφορικές τμη-
ματικές διαταγές ή με κοινοποιήσεις διαταγών με νέο κατάλογο ΟΥΣΠ. ΟΥΣΠ τα οποία αφορούν
στην υιοθέτηση από τον εχθρό ενός ΤΕ προ μίας καθορισθείσας ώρας, διαγράφονται άνευ άλλης
δγής, με την παρέλευση της καθορισθείσας ώρας π.χ. ένα ΟΥΣΠ το οποίο ερωτά "Θα επιτεθεί ο
εχθρός προ της επιθέσεως μας;" διαγράφεται αμέσως μετά την έναρξη της φίλιας επίθεσης.

15) Ενδείξεις.
α. Ορισμός.
(1) Ενδείξεις είναι οποιεσδήποτε πληροφορίες σχετικά με την εχθρική
δραστηριότητα, είτε θετική είτε αρνητική ή οποιοδήποτε χαρακτηριστικό της περιοχής
επιχειρήσεων ή οποιαδήποτε κατάσταση, που συνηγορούν υπέρ της παραδοχής ή
απόρριψης συγκεκριμένου ΤΕ του εχθρού ή δύναται να επηρεάσουν την εκλογή από το Δκτή
ενός ΤΕ για εκπλήρωση της αποστολής του.

16)Τρόποι Συλλογής Πληροφοριών.

Διακρίνονται στις τρεις παρακάτω κύριες κατηγορίες:
α. Επιτήρηση: Περιλαμβάνει όλα τα μέσα επιτήρησης, από την ανθρώπινη όραση και
ακοή, μέχρι και τα πλέον σύγχρονα μέσα συλλογής και ερμηνείας των εχθρικών ηλεκτρονικών
εκπομπών.
β. Φυσική Επαφή: Ανάκριση προσώπων ή εξέταση αντικειμένων, τα οποία ανήκουν ή
σχετίζονται άμεσα με τον εχθρό, όπως:
(1) Αιχμάλωτοι.
(2) Αυτόμολοι.
(3) Πρόσφυγες – Φυγάδες.
(4) Κυριευθέντα έγγραφα και υλικά.
γ. Κατασκοπεία: Αυτή εξυπηρετεί κυρίως τη συλλογή στρατηγικών πληροφοριών και
διεξάγεται στις ακόλουθες τρεις μορφές:
(1) Με διείσδυση εκπαιδευμένων πρακτόρων.
(2) Με χρησιμοποίηση κατάλληλα προετοιμασμένου προσωπικού του εχθρού.
(3) Με χρησιμοποίηση ιδιωτών με καλυμμένη ιδιότητα (έμποροι, περιηγητές,
πιλότοι, τουρίστες κλπ.).

17) Κατηγορίες Πηγών.

Διαιρούνται στις παρακάτω τρεις κατηγορίες:
(1) Πληροφορίες Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών, που προέρχονται από την
υποκλοπή εχθρικών επικοινωνιών ή άλλων ηλεκτρονικών εκπομπών.
(2) Πληροφορίες από Απεικονίσεις που Προέρχονται από Ηλεκτρο - οπτικά
Μέσα, αποκτώνται από ραντάρ, φωτογραφικούς, ηλεκτρο-οπτικούς, υπέρυθρους και θερμικούς
αισθητήρες οι οποίοι δύναται να είναι τοποθετημένοι σε χερσαίες, θαλάσσιες ή εναέριες βάσεις.
-36-
(3) Πληροφορίες Ανθρώπινης Προέλευσης, που προέρχονται από πληροφορίες
οι οποίες συλλέγονται και δίδονται από ανθρώπινες πηγές. Παραδείγματα πληροφοριών
ανθρώπινης προέλευσης είναι:
(α) Περίπολοι αναγνώρισης.
(β) Φυλάκια παρατήρησης και ακρόασης.
(γ) Αναφορές επαφής από προκεχωρημένες Μονάδες.
(δ) Εκμετάλλευση προσωπικού του εχθρού που αιχμαλωτίστηκε, εγγράφων
και εξοπλισμού.
(ε) Δραστηριότητες αντικατασκοπείας.
(στ) Σύνδεσμοι με άλλες Μονάδες και Σχηματισμούς.
(ζ) Κατασκοπεία.
(η) Οπτική αεροπορική αναγνώριση.
(θ) Ενημέρωση από πληρώματα αεροσκαφών.

18) Επεξεργασία είναι η διαδικασία με την οποία οι απλές πληροφορίες που συλλέγονται
στα γραφεία πληροφοριών μετατρέπονται σε επεξεργασμένες πληροφορίες.
Περιλαμβάνει τα εξής στάδια:
(1) Καταχώρηση.
(2) Αξιολόγηση.
(3) Ανάλυση.
(4) Συσχέτιση.
(5) Ερμηνεία.

19) Κατά την καταχώρηση των πληροφοριών χρησιμοποιούνται τέσσερα βασικά

βοηθήματα σε έντυπη και εφόσον υπάρχει δυνατότητα και σε ηλεκτρονική μορφή:
(1) Ημερολόγιο πληροφοριών.
(2) Χάρτης καταστάσεως εχθρού.
(3) Φυλλάδιο εργασίας Αξκού Πληροφοριών.
(4) Φάκελοι πληροφοριών.
Τα βοηθήματα αυτά είναι απαραίτητα, αφενός για τη σύνταξη των αναφορών,
εγγράφων και των σημάτων πληροφοριών και αφετέρου για την υποβοήθηση του έργου του Δκτή ή
του επιτελείου.
Φάκελοι Πληροφοριών.
α. Φάκελος Ημερολογίου.
Συμπληρώνει το Ημερολόγιο Πληροφοριών και περιέχει τα πρωτότυπα αντίγραφα
όλων των σημάτων ή εγγράφων τα οποία έχουν καταχωρηθεί στο ημερολόγιο πληροφοριών.
β. Φάκελος Πληροφοριών Μελλοντικής Αξίας.
Είναι φάκελος ο οποίος περιέχει πληροφορίες, οι οποίες δύναται να έχουν
μελλοντική αξία, ο οποίος φέρει κατάλληλους δείκτες κατά κατηγορίες πληροφοριών για την ευχερή
παραπομπή. Κατά την διάρκεια μιας περιόδου στασιμότητας ή αδράνειας συγκεντρώνονται και
πληροφορίες οι οποίες δεν είναι άμεσου ενδιαφέροντος, ενώ είναι δυνατό να καταστούν πολύτιμες
σε περίπτωση μελλοντικής ενέργειας. Αν οι παραπάνω πληροφορίες κοινοποιούνται μόνο με τα
ΔΕΠΛΗ ή ΣΥΝΟΠΛΗ, είναι πιθανόν να διαφύγουν της προσοχής των ενδιαφερομένων και να μην
είναι διαθέσιμες όταν απαιτηθούν. Για το λόγο αυτό καταχωρούνται κατάλληλα σε φακέλους για να
είναι διαθέσιμες για συσχέτιση με μεταγενέστερες πληροφορίες. Τέτοιες πληροφορίες είναι κυρίως
αυτές που αναφέρονται στην αμυντική οργάνωση, την κατάσταση των οδών, σιδηροδρομικών
γραμμών και γεφυρών, τις εγκαταστάσεις εφοδιασμού, τη θέση των εχθρικών εφεδρειών και άλλες
παρόμοιες. Είναι ευνόητο ότι αν ο φάκελος πληροφοριών μελλοντικής αξίας καταστεί ογκώδης
(σύνηθες σε Σχηματισμούς), τότε συντάσσεται συνοπτικός πίνακας με παραπομπές σε άλλους
φακέλους ή υποφακέλους, στους οποίους καταχωρούνται οι πληροφορίες μελλοντικής αξίας κατά
κατηγορίες.
γ. Φάκελος Διάταξης Μάχης.
Είναι φάκελος ο οποίος περιέχει πληροφορίες για τη Διάταξη Μάχης του εχθρού η
οποία αναλύεται στο κεφάλαιο "Γ".

20) Αξιολόγηση.
Αξιολόγηση είναι ο έλεγχος μίας πληροφορίας για να καθοριστεί η αξία της, η
αξιοπιστία της πηγής ή του οργάνου και η ακρίβεια της πληροφορίας

21)Ανάλυση.
Είναι η λεπτομερής εξέταση της συγκεκριμένης πληροφορίας, προκειμένου να
εντοπισθούν τα ενδιαφέροντα σημεία τα οποία θα χρησιμοποιηθούν στη συνέχεια για συσχέτιση με
άλλα στοιχεία και πληροφορίες και την εξαγωγή λογικών συμπερασμάτων.
22) Ερμηνεία.
α. Ερμηνεία είναι η διαδικασία καθορισμού της σημασίας της πληροφορίας που έχει
ήδη αξιολογηθεί, αναλυθεί και συσχετιστεί υπό το φως των ήδη γνωστών δεδομένων και η εξαγωγή
συμπερασμάτων από τη σημασία της, προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία της μετατροπής
των μη επεξεργασμένων στοιχείων σε επεξεργασμένη πληροφορία.
β. Η ερμηνεία είναι μια αντικειμενική διανοητική διαδικασία που βασίζεται στην κοινή
λογική, στην εμπειρία, στη στρατιωτική γνώση, σε προηγούμενες επεξεργασμένες πληροφορίες και
συγκρίσεις, προκειμένου να εξακριβωθεί:
- Τι συμβαίνει, γιατί, από ποιον και
- Τι δυνατό να συμβεί, πότε και πού.
γ. Το τελικό προϊόν της ερμηνείας είναι τα συμπεράσματα που αποτελούν το λογικό
εξαγόμενο της ερμηνείας. Τα συμπεράσματα που διατυπώνονται, αποτελούν τις επεξεργασμένες
πληροφορίες, οι οποίες θα αποτελέσουν και το αντικείμενο εκμετάλλευσης.
δ. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα συμπεράσματα πιθανόν να μην είναι συγκεκριμένα.
Επίσης από την ερμηνεία των πληροφοριών είναι πιθανόν να εξαχθούν πολλά συμπεράσματα, τα
οποία ίσως να μη βρίσκονται σε αρμονία μεταξύ τους.
Σε παρόμοιες περιπτώσεις είναι αναγκαίες νέες πληροφορίες για περαιτέρω
διερεύνηση των παλαιότερων μέσω νέας ερμηνείας τους.
Εφόσον δε διατίθεται επαρκής χρόνος για αναζήτηση νέων πληροφοριών, τα
συμπεράσματα θα διατυπωθούν όλα, με σειρά πιθανότητας.
ε. Το στάδιο της ερμηνείας είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο, επειδή υπεισέρχεται ο
υποκειμενικός παράγοντας του ερμηνευτή. Εφόσον μάλιστα μία πληροφορία επιδέχεται πολλές
ερμηνείες, είναι ανθρώπινο να υιοθετηθούν οι πιο επιθυμητές από αυτές ή να μην είναι αντικειμενική
η σειρά πιθανότητάς τους.
Ο Αξκός Πληροφοριών οφείλει να επανεξετάζει συχνά τις διαθέσιμες πληροφορίες σε
συνδυασμό με τα συμπεράσματα, στα οποία κατέληξε και να βεβαιώνεται ότι τα γεγονότα δεν
διαστρεβλώθηκαν, για να προσαρμοσθούν στις επιθυμίες ή τις προβλέψεις του. Αυτή είναι η κυκλική
δραστηριότητα, η οποία βασίζεται στη συνεχή ανάγκη ελέγχου για επιβεβαίωση ή ανασκευή ή
αναθεώρηση των συμπερασμάτων που έχουν εξαχθεί.
στ. Υπόδειγμα φυλλαδίου επεξεργασίας πληροφοριών παρέχεται στο Παράρτημα "ΙΑ".

23)-24) Καθορισμός Αξιοπιστίας και Ακρίβειας.

α. Η αξιοπιστία της πηγής καθορίζεται με ένα από τα γράμματα από Α έως ΣΤ που
χαρακτηρίζει τους διάφορους βαθμούς αξιοπιστίας όπως φαίνεται στον παρακάτω Πίνακα Ι.
ΠΙΝΑΚΑΣ Ι - ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ ΠΗΓΗΣ
Α. Απολύτως αξιόπιστη.
Β. Συνήθως αξιόπιστη.
Γ. Πιθανόν αξιόπιστη.
Δ. Συνήθως μη αξιόπιστη.
Ε. Αναξιόπιστη.
ΣΤ. Η αξιοπιστία δε δύναται να ελεγχθεί.
(1) «Α» Απολύτως αξιόπιστη: Αναφέρεται στη δοκιμασμένη και έμπιστη πηγή, στην
οποία είναι δυνατό ο Αξκός Πληροφοριών να βασίζεται με εμπιστοσύνη.
(2) «Β» Συνήθως αξιόπιστη: Αναφέρεται στην πηγή που υπήρξε επιτυχής στο
παρελθόν, για την οποία όμως διατηρείται ορισμένη επιφύλαξη στην αξιοπιστία για ορισμένες
περιπτώσεις.
(3) «Γ» Πιθανόν αξιόπιστη: Αναφέρεται στην πηγή που χρησιμοποιήθηκε
περιστασιακά στο παρελθόν και στην οποία είναι δυνατό να δοθεί κάποιος βαθμός αξιοπιστίας.
(4) «Δ» Συνήθως μη αξιόπιστη: Αναφέρεται στην πηγή που χρησιμοποιήθηκε στο
παρελθόν και αποδείχθηκε μη αξιόπιστη τις περισσότερες φορές.
-52-
(5) «Ε» Αναξιόπιστη: Αναφέρεται στην πηγή που χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν
και αποδείχθηκε ανάξια οποιασδήποτε εμπιστοσύνης.
(6) «ΣΤ» Η αξιοπιστία δε δύναται να ελεγχθεί: Αναφέρεται σε πηγή που δεν έχει
χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν.
β. Η ακρίβεια της πληροφορίας καθορίζεται με ένα από τους αριθμούς από 1 έως 6, οι
οποίοι δηλώνουν τους διάφορους βαθμούς ακριβείας, όπως φαίνονται στο παρακάτω Πίνακα ΙΙ.
ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ - ΑΚΡΙΒΕΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ
1. Έχει επιβεβαιωθεί και από άλλες πηγές.
2. Πιθανόν αληθής.
3. Δυνατόν αληθής.
4. Αμφίβολη.
5. Απίθανη.
6. Η αλήθεια δε δύναται να ελεγχθεί.
(1) «1» Έχει επιβεβαιωθεί και από άλλες πηγές: Πληροφορία η οποία έχει συλλεγεί
από διαφορετικές πηγές ανεξάρτητες μεταξύ τους, χαρακτηρίζεται ως «επιβεβαιωμένη από άλλες
πηγές» και βαθμολογείται με «1»
(2) «2» Πιθανόν αληθής: Εάν η αξιοπιστία της πηγής μιας απλής ή
επεξεργασμένης πληροφορίας δεν είναι δυνατό να βεβαιωθεί, υπάρχουν όμως προηγούμενα
στοιχεία που εκτιμούν την πληροφορία ως πιθανή, τότε η πληροφορία πρέπει να χαρακτηρίζεται ως
«πιθανόν αληθής» και να βαθμολογείται με «2».
(3) «3» Δυνατόν αληθής: Εάν παρά την υφιστάμενη ανεπαρκή επιβεβαίωση για τον
καθορισμό υψηλότερου βαθμού πιθανότητας τα πρόσφατα αναφερθέντα στοιχεία πληροφοριών δεν
έρχονται σε αντίθετη με τα στοιχεία της υπό εξέταση πληροφορίας ή εκτιμηθείσας συμπεριφοράς
στόχου πληροφοριών, η πληροφορία είναι δυνατό να χαρακτηρισθεί ως «δυνατόν αληθής» και να
βαθμολογηθεί με «3».
(4) «4» Αμφίβολη: Στοιχείο πληροφορίας το οποίο τείνει να έλθει σε αντίθεση με
προηγούμενα στοιχεία ή εκτιμηθείσα συμπεριφορά στόχου πληροφοριών, είναι δυνατό να
χαρακτηρισθεί ως «αμφίβολη» και να βαθμολογηθεί με «4».
(5) «5» Απίθανη: Στοιχείο πληροφορίας το οποίο σαφώς αντιβαίνει σε ήδη
υπάρχουσες επεξεργασμένες πληροφορίες ή έρχεται σε αντίθεση με την εκιμηθείσα συμπεριφορά
στόχου πληροφοριών σε αξιόλογο βαθμό, πρέπει να χαρακτηρίζεται ως «απίθανη» και να
βαθμολογείται με «5».
(6) «6» Η αλήθεια δε δύναται να ελεγχθεί: Οποιοδήποτε πρόσφατα στοιχείο το
οποίο δεν παρέχει μέτρο σύγκρισης με γνωστή συμπεριφορά στόχου πρέπει να χαρακτηρίζεται ως
«η αλήθεια δε δύναται να ελεγχθεί» και να βαθμολογείται με «6». Παρόμοια βαθμολογία θα δίδεται
μόνο όταν είναι αδύνατη η χρήση υψηλότερου βαθμού ακρίβειας.
γ. Βαθμολογία της Αξιολόγησης.
Οι δύο παράγοντες της αξιολόγησης της πληροφορίας αξιοπιστία και η ακρίβεια,
πρέπει να εξετάζονται χωριστά. Η συνισταμένη της αξιολόγησης θα εκφράζεται με τον κατάλληλο
συνδυασμό γράμματος και αριθμού. Κατά συνέπεια, η πληροφορία που λαμβάνεται από «συνήθως
αξιόπιστη» πηγή η οποία κρίνεται ως «πιθανώς αληθής» θα χαρακτηρίζεται ως «Β2». Πληροφορία
από την ίδια πηγή της οποίας «η αλήθεια δε δύναται να ελεγχθεί» θα χαρακτηρίζεται ως «Β6».
δ. Κατά τη διανομή πληροφοριών προς προϊστάμενα, υφιστάμενα ή γειτονικά κλιμάκια,
κάθε πληροφορία πρέπει να ακολουθείται από το χαρακτηρισμό από άποψη αξιοπιστίας της πηγής
και ακρίβειας. Π.χ. Η ΧΙ εχθρική Μεραρχία θα αρχίσει να συμπτύσσεται μετά την 26 ΤΦ Απρ 98 (Γ2).

25)Κανόνες Διανομής.
α. Σαφήνεια.
Αυτή έχει δύο σκέλη:
(1) Σαφήνεια στη διατύπωση των εννοιών, ώστε να αποφεύγονται παρερμηνείες
και ερωτήματα.
-59-
(2) Διαχωρισμός μεταξύ γεγονότων και σχεδιασμού αυτών. Στα έγγραφα διανομής
των πληροφοριών η λέξη «Σχόλιο» θα προηγείται πάντοτε από την οποία εκτίμηση. Στις προφορικές
ενημερώσεις θα προηγείται η φράση «Το συμπέρασμα από αυτό το γεγονός είναι ......» ή
«Εκτιμούμε ότι αυτό σημαίνει .....».
β. Ακρίβεια, Πληρότητα και Βραχύτητα.
Η ακρίβεια αφορά στη διατύπωση των εννοιών και όχι στο βαθμό ακρίβειας των
πληροφοριών. Να αποφεύγονται μακροσκελείς και δυσνόητες φράσεις. Να χρησιμοποιείται
στρατιωτική γλώσσα και ορολογία. Επειδή πληρότητα και βραχύτητα είναι δύο αντίθετες έννοιες η
επιδίωξη είναι να μεταδοθούν όλες οι ενδιαφέρουσες πληροφορίες με το μικρότερο δυνατό αριθμό
λέξεων.
γ. Τυποποίηση.
Οι αναφορές γίνονται κατανοητές ευκολότερα και γρηγορότερα, αν συντάσσονται
κατά τυποποιημένο τρόπο. Ο τύπος των αναφορών πρέπει να προβλέπει μία λογική αλληλουχία
αναγραφής των πληροφοριών κάτω από συγκεκριμένες επικεφαλίδες. Με την ευρεία κοινοποίηση
των τυποποιημένων εγγράφων (ΒΟΕ), οι ενδιαφερόμενοι θα γνωρίζουν σε ποιο σημείο της
αναφοράς θα ανατρέξουν για να αντλήσουν τις απαιτούμενες πληροφορίες που χρειάζονται.
δ. Ταχύτητα.
Οι πληροφορίες πρέπει να διανέμονται στους ενδιαφερόμενους το ταχύτερο δυνατό.
Πρέπει να διανέμονται επεξεργασμένες και όχι απλές πληροφορίες, επειδή συνήθως η ερμηνεία των
γεγονότων έχει μεγαλύτερη αξία από τα ίδια τα γεγονότα.
Εντούτοις θα υπάρξουν περιπτώσεις, κυρίως σε επιχειρήσεις κινήσεων, όπου οι
πληροφορίες θα μεταδοθούν αμέσως, χωρίς ερμηνεία, επειδή ο χρόνος είναι πολύτιμος.
ε. Κατάλληλη Κοινοποίηση.
Εφόσον ο χρόνος το επιτρέπει, η διανομή πρέπει να είναι ευρεία, τόσο από πλευράς
παραληπτών, όσο και αριθμού πληροφοριών, επειδή δεν είναι ευχερής η λεπτομερής επιλογή των
πληροφοριών που ενδιαφέρουν τα επιμέρους κλιμάκια.
Σε περίπτωση στενότητας χρόνου θα απαιτείται επιλογή μεταξύ των πληροφοριών,
οι οποίες θα κοινοποιηθούν στα διάφορα κλιμάκια. Η επιλογή αυτή αφορά σε πληροφορίες οι οποίες
πρέπει να κοινοποιηθούν αμέσως στα υφιστάμενα κλιμάκια. Στα προϊστάμενα, η επιλογή είναι
δυσχερεστέρα και συνιστάται η κοινοποίηση όλων των πληροφοριών.
στ. Περιοδικότητα.
Ο κύριος όγκος των πληροφοριών πρέπει να διανέμεται περιοδικά, κατά κανονικά
χρονικά διαστήματα, όπως αυτό θα καθορίζεται από τις ΒΟΕ και το ΕΘΣΥΣΑΝ. Αυτό εξοικονομεί
χρόνο και διευκολύνει τα γραφεία πληροφοριών σε όλη την κλίμακα της ιεραρχίας. Η ΣΥΝΟΠΛΗ
αποτελεί τη συνηθισμένη μέθοδο περιοδικής διανομής πληροφοριών.
ζ. Ασφάλεια.
Η ασφάλεια των προς διανομή πληροφοριών, αντιβαίνει συνήθως στην ταχύτητα
διανομής τους. Ο Αξκός Πληροφοριών οφείλει να βρει τη «χρυσή τομή» μεταξύ αυτών, ώστε οι
πληροφορίες να περιέρχονται εγκαίρως στα ενδιαφερόμενα κλιμάκια με το μικρότερο δυνατό
κίνδυνο διαρροής ή αποκάλυψης των πηγών τους.
Κατά γενικό κανόνα, οι πληροφορίες για τον εχθρό είναι δυνατό να διαβιβάζονται σε
ανοιχτή γλώσσα, εφόσον ο εχθρός δεν έχει το χρόνο αντίδρασης έστω και αν τις υποκλέψει. Το θέμα
απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή, επειδή ο εχθρός πιθανό να μην είναι δυνατό να αντιδράσει, αλλά να
δύναται να αποκαλύψει τις πηγές από τις οποίες προέρχονται οι πληροφορίες μας.
-60-
6. Τρόποι Διανομής.
Η διανομή πληροφοριών είναι δυνατό να γίνει γραπτά, προφορικά ή με ηλεκτρονικά μέσα.
7. Προφορική Διανομή.
Αυτή διεξάγεται συνήθως με μορφή ενημέρωσης κατά τη διάρκεια συσκέψεων. Για να είναι
αποτελεσματική και για εξοικονόμηση χρόνου πρέπει:
α. Να περιορίζεται στις πληροφορίες (απλές - επεξεργασμένες) για τον εχθρό.
β. Να ακολουθεί μία λογική αλληλουχία παρουσίασης των επιμέρους αντικειμένων.
γ. Η ενημέρωση που γίνεται ενώ είναι σε εξέλιξη η επιχείρηση στη φάση της Π3Ε και
αφού γίνει η Εκτίμηση Πληροφοριών περιορίζεται στα αναγκαία αντικείμενα που ενδιαφέρουν.
Πρακτικότερος θεωρείται ο τρόπος με την παρακάτω αλληλουχία αντικειμένων:
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΕΡΙΓΡΑΜΜΑ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΙΕΡΑΡΧΙΑΣ ΑΠΟ ΕΠΙΤΕΛΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ
ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
1. Καλυπτόμενη περίοδος.
2. Καιρός – έδαφος και εκτίμηση περί επίδρασης επί των επιχειρήσεων.
3. Εχθρικές δραστηριότητες κατά περιοχή (π.χ. Ήπειρος, Πελοπόννησος).
4. Εντύπωση περί εχθρού (δυνατότητες – αδυναμίες).
ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ
ΣΩΜΑΤΟΣ ΣΤΡΑΤΟΥ ΚΑΙ
ΑΝΩ
5. Εκτίμηση επομ”K±ένου 12ώρου ή 24ώρου.
ΔΙΑΒΑΘΜΙΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
1.
2.
3.
4.
Καλυπτόμενη περίοδος.
Καιρός.
Έδαφος.
Κατάσταση του εχθρού.
α.
β.
γ.
δ.
ε.
στ.
ζ.
η.
θ.
ι.
ια.
Εχθρός εντός της Περιοχής Ενδιαφέροντος (σε γενικές γραμμές).
Διάταξη.
Σύνθεση.
Δύναμη.
Δραστηριότητες.
Κινήσεις.
Γραμμή επαφής – ΠΟΤ.
Όρια.
Κωλύματα.
Μαχητική ισχύς εχθρού.
Εχθρική δραστηριότητα στην περιοχή μετόπισθεν.
ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ
ΜΕΡΑΡΧΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΩ
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
Νέα τακτική.
Νέα οπλικά συστήματα.
Ηγέτες.
Ασφάλεια.
Ιδιομορφίες και αδυναμίες.
Δυνατότητες του εχθρού.
Πιθανότερος ΤΕ εχθρού.
Τρωτά σημεία του εχθρού.
Ερωτήσεις.
-61-
δ. Επισημαίνεται ότι πρέπει να γίνεται σαφής διαχωρισμός μεταξύ γεγονότων και
ερμηνείας τους. Επίσης όσες φορές καθίσταται δυνατό, να εξάγονται αμέσως συμπεράσματα επί
των εχθρικών δυνατοτήτων, αδυναμιών και επιδιώξεων.
ε. Το περιεχόμενο της ενημέρωσης να περιορίζεται:
(1) Στα αντικείμενα που ενδιαφέρουν τους αποδέκτες.
(2) Στο διαθέσιμο χρόνο.
(3) Στα στοιχεία εκείνα μόνο τα οποία παρεμβλήθηκαν μεταξύ της τρέχουσας και
της προηγούμενης ενημέρωσης.

26)Τρόποι Διανομής.
Η διανομή πληροφοριών είναι δυνατό να γίνει γραπτά, προφορικά ή με ηλεκτρονικά μέσα.
7. Προφορική Διανομή.
Αυτή διεξάγεται συνήθως με μορφή ενημέρωσης κατά τη διάρκεια συσκέψεων. Για να είναι
αποτελεσματική και για εξοικονόμηση χρόνου πρέπει:
α. Να περιορίζεται στις πληροφορίες (απλές - επεξεργασμένες) για τον εχθρό.
β. Να ακολουθεί μία λογική αλληλουχία παρουσίασης των επιμέρους αντικειμένων.
γ. Η ενημέρωση που γίνεται ενώ είναι σε εξέλιξη η επιχείρηση στη φάση της Π3Ε και
αφού γίνει η Εκτίμηση Πληροφοριών περιορίζεται στα αναγκαία αντικείμενα που ενδιαφέρουν.
Πρακτικότερος θεωρείται ο τρόπος με την παρακάτω αλληλουχία αντικειμένων
Επισημαίνεται ότι πρέπει να γίνεται σαφής διαχωρισμός μεταξύ γεγονότων και
ερμηνείας τους. Επίσης όσες φορές καθίσταται δυνατό, να εξάγονται αμέσως συμπεράσματα επί
των εχθρικών δυνατοτήτων, αδυναμιών και επιδιώξεων.
ε. Το περιεχόμενο της ενημέρωσης να περιορίζεται:
(1) Στα αντικείμενα που ενδιαφέρουν τους αποδέκτες.
(2) Στο διαθέσιμο χρόνο.
(3) Στα στοιχεία εκείνα μόνο τα οποία παρεμβλήθηκαν μεταξύ της τρέχουσας και
της προηγούμενης ενημέρωσης.

\\
27)Γραπτή Διανομή.
Η γραπτή διανομή γίνεται κανονικά με τρεις τρόπους: Το Δελτίο Πληροφοριών (ΔΕΠΛΗ),
τη Σύνοψη Πληροφοριών (ΣΥΝΟΠΛΗ) και το Συμπληρωματικό Δελτίο Πληροφοριών (ΣΥΜΔΕΠΛΗ).
Πέρα από αυτά οι πληροφορίες είναι δυνατό να διανεμηθούν γραπτά με το Παράρτημα
«ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ» της Δγής Επιχειρήσεων και της γραπτής Εκτίμησης Πληροφοριών. Οι βασικές
πληροφορίες διανέμονται επίσης γραπτά (Εγχειρίδια Στρατηγικών Πληροφοριών Εχθρικής Χώρας,
χάρτες, σχεδιαγράμματα, τεχνικές πληροφορίες, μελέτες καιρικών συνθηκών και εδάφους, βιβλία
διάταξης μάχης κλπ).

28) Δελτίο Πληροφοριών (ΔΕΠΛΗ).

α. Η σύντμηση ΔΕΠΛΗ πρέπει να χρησιμοποιείται πάντοτε στα σήματα. Τα ΔΕΠΛΗ
είναι δυνατό να εκδίδονται από οποιοδήποτε επίπεδο διοικήσεως.
(1) Περιγραφή. ΔΕΠΛΗ είναι αναφορά που αποστέλλεται αμέσως, ανεξάρτητα
από το υφιστάμενο χρονικό πρόγραμμα αναφορών και εφ΄ όσον οι πληροφορίες που περιέχει
χρήζουν της άμεσης προσοχής του παραλήπτη Δκτή ή του επιτελείου του. Το ΔΕΠΛΗ πρέπει να
περιλαμβάνει τα όποια σχετικά συμπεράσματα είναι δυνατό να εξαχθούν στο διατιθέμενο χρόνο.
(2) Διανομή. Η διανομή ενός ΔΕΠΛΗ γίνεται σύμφωνα με συγκεκριμένες οδηγίες
που καθορίζονται από το κάθε επίπεδο διοίκησης. Οι οδηγίες αυτές συνήθως περιορίζουν τη
διανομή στα αμέσως προϊστάμενα, υφιστάμενα και γειτονικά κλιμάκια. Η ευρύτερη ωστόσο διανομή
ενός ΔΕΠΛΗ είναι ορισμένες φορές απαραίτητη, αναλόγως του περιεχομένου του.
(3) Έντυπο. Το έντυπο ενός ΔΕΠΛΗ πρέπει να είναι εναρμονισμένο με το
ΕΘΣΥΣΑΝ. Είναι δυνατό να έχει δομή ελεύθερου κειμένου ή τυποποιημένη.
β. Υπόδειγμα ΔΕΠΛΗ παρέχεται στο Παράρτημα "ΙΒ", ενώ παράδειγμα στην Προσθήκη
"1/ΙΒ".
10. Σύνοψη Πληροφοριών (ΣΥΝΟΠΛΗ).
α. Η σύντμηση ΣΥΝΟΠΛΗ πρέπει να χρησιμοποιείται πάντοτε στα σήματα. Οι
ΣΥΝΟΠΛΗ είναι δυνατό να προέρχονται από οποιοδήποτε επίπεδο διοίκησης.
(1) Περιγραφή. Η ΣΥΝΟΠΛΗ είναι μία περιεκτική περιοδική περίληψη
πληροφοριών για την τρέχουσα κατάσταση του εχθρού εντός της περιοχής πληροφοριακής ευθύνης
ενός Δκτή και έχει σκοπό την ενημέρωση για την τρέχουσα εικόνα πληροφοριών και την επισήμανση
των πλέον σημαντικών εξελίξεων κατά την περίοδο της αναφοράς. Περιλαμβάνει επίσης εκτίμηση με
βάση την επεξεργασία των πληροφοριών.
(2) Διανομή. Η ΣΥΝΟΠΛΗ διανέμεται σε προϊστάμενα, υφιστάμενα και σε
γειτονικά κλιμάκια κατά την κρίση του εκδίδοντος αυτή Δκτή ή σύμφωνα με τις
οδηγίες που λαμβάνονται από τις προϊστάμενες διοικήσεις. Στους αποδέκτες θα
πρέπει να περιλαμβάνονται όσοι έχουν αντικείμενο ευθύνης και ενδιαφέροντα
που το περιεχόμενο της ΣΥΝΟΠΛΗ τους αφορά.
-62-
(3) Έντυπο. Το έντυπο μιας ΣΥΝΟΠΛΗ πρέπει να είναι εναρμονισμένο με το
ΕΘΣΥΣΑΝ. Είναι δυνατό να έχει αφηγηματική δομή ή τυποποιημένη.
β. Υπόδειγμα ΣΥΝΟΠΛΗ παρέχεται στο Παράρτημα "ΙΓ", ενώ παράδειγμα στην
Προσθήκη "1/ΙΓ".

Π3Ε
1)Η Π3Ε είναι μία συστηματική και συνεχής διαδικασία μελέτης του εχθρού και του
περιβάλλοντος του πεδίου της μάχης και διεξάγεται με σκοπό την εξασφάλιση
πληροφοριακής βάσης για την Εκτίμηση Πληροφοριών, τις λοιπές Εκτιμήσεις του επιτελείου
και τη διαδικασία στοχοποίησης. Συνήθως διεξάγεται προ της εμπλοκής.

2) Η διαδικασία Π3Ε συνίσταται από τα παρακάτω τέσσερα ( 4 ) στάδια:

1ο. Προσδιορισμός της περιοχής επιχειρήσεων.
2ο. Ανάλυση των χαρακτηριστικών της περιοχής επιχειρήσεων.
3ο. Εκτίμηση περί εχθρού.
4ο. Προσδιορισμός των πιθανότερων ΤΕ του εχθρού.
3)1ο ΣΤΑΔΙΟ: Προσδιορισμός της Περιοχής Επιχειρήσεων
Τμήμα του κεφ. Γ’
στο οποίο
αναλύεται
α. Προσδιορισμός χαρακτηριστικών της Περιοχής Επιχειρήσεων.
β. Καθορισμός ΠΕΝ.
γ. Ορισμός της έκτασης πληροφοριών που είναι δυνατό να συλλεγούν στο
διαθέσιμο χρόνο.
δ. Ελλείψεις σε πληροφορίες-απαιτούμενα μέσα.
ε. Καθορισμός αρχικών ΟΥΣΠ

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

1. Προσδιορισμός Χαρακτηριστικών της Περιοχής των Επιχειρήσεων.
Ως κυριότερα χαρακτηριστικά της περιοχής των επιχειρήσεων, είναι δυνατό να
θεωρηθούν τα παρακάτω:
α. Γεωγραφία της περιοχής.
β. Καιρικές συνθήκες.
γ. Δημογραφικά στοιχεία του πληθυσμού.
δ. Πολιτικοί ή οικονομικοί παράγοντες.
ε. Έργα υποδομής, όπως συγκοινωνίες, τηλεπικοινωνίες, φράγματα κλπ.
στ. Νομικοί περιορισμοί, όπως διεθνείς συνθήκες ή συμφωνίες που διέπουν την
περιοχή.
ζ. Εχθρικές δυνάμεις και οι δυνατότητές τους.
2. Καθορισμός των Ορίων της Περιοχής Ενδιαφέροντος (ΠΕΝ).
Περιοχή Ενδιαφέροντος είναι μια γεωγραφική περιοχή, για την οποία απαιτούνται
τακτικές πληροφορίες σχετικά με τους παράγοντες και τις εξελίξεις εκείνες, που
ενδεχομένως να επηρεάσουν την έκβαση των τρεχουσών ή μελλοντικών επιχειρήσεων.
Η ΠΕΝ περιλαμβάνει κάθε χαρακτηριστικό της περιοχής των επιχειρήσεων που
θεωρούμε ότι επηρεάζει τους ημέτερους ΤΕ ή τις αποφάσεις του Δκτή και τα όριά της βασίζονται
στη δυνατότητα του εχθρού να μετακινήσει δυνάμεις προς την περιοχή επιχειρήσεων.
Βασικό στοιχείο για τον καθορισμό των ορίων της ΠΕΝ είναι ο χρόνος. Τα χρονικά
δεδομένα αφορούν τόσο στην ευκινησία του εχθρού, επίγεια και εναέρια, όσο και στον απαιτούμενο
χρόνο για την εκπλήρωση της αποστολής μας.
Επειδή συνήθως απαιτείται σημαντικός χρόνος για την επεξεργασία των πληροφοριών,
τη σχεδίαση και τον συντονισμό των επιχειρήσεων, τα όρια της ΠΕΝ είναι γενικά, όπως έχει
προαναφερθεί, ευρύτερα από αυτά της Περιοχής Ασφαλείας και της Περιοχής Επιρροής (ΠΕΠ) ή
της ΖΕΝ του Σχηματισμού.
Κατά τη σχεδίαση της ΠΕΝ θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη κάθε μελλοντική αποστολή
όπως π.χ. "να έχει ετοιμότητα" ή "τη Δγή" που απορρέει από την ανάλυση της αποστολής.
Σε περίπτωση που δεν έχει καθορισθεί ΠΕΝ, ο Αξκός Πληροφοριών συνεργάζεται με τον
Αξκό Επιχειρήσεων και προτείνουν για έγκριση στο Δκτή τα όρια της ΠΕΝ.
3. Ορισμός της Έκτασης των Πληροφοριών κατά την Π3Ε που είναι Δυνατό να
Συλλεγούν στο Διαθέσιμο Χρόνο.
Ο διαθέσιμος χρόνος για την ολοκλήρωση της Π3Ε είναι δυνατό να μην επιτρέπει την
ανάλυση με λεπτομέρεια κάθε σταδίου. Ο καθορισμός των απαραίτητων πληροφοριών που είναι
δυνατό να συλλεγούν εξασφαλίζει κέρδος χρόνου και προσδιορίζει τις απαιτούμενες δυνατότητες
του συστήματος συλλογής πληροφοριών.
4. Εντοπισμός των Ελλείψεων σε Πληροφορίες και των Απαιτουμένων Μέσων
Συλλογής Πληροφοριών.
Είναι δυσχερές να διατίθενται σε κάθε περίπτωση όλες οι πληροφορίες που απαιτούνται
για τα χαρακτηριστικά της περιοχής των επιχειρήσεων και τον εχθρό. Ως εκ τούτου απαιτείται ταχεία
διαπίστωση των ελλείψεων ώστε να εξασφαλιστούν τα αναγκαία μέσα και η έγκαιρη
δραστηριοποίηση αυτών για τη συλλογή των πληροφοριών που ελλείπουν.
Αφού υιοθετηθούν από το Δκτή οι απαιτήσεις σε τακτικές πληροφορίες για τα
χαρακτηριστικά της περιοχής επιχειρήσεων και την κατάσταση του εχθρού, προς κάλυψη των
ελλείψεων που έχουν εντοπισθεί, προκύπτουν τα αρχικά ΟΥΣΠ αυτού.
-69-
5. Καθορισμός Αρχικών ΟΥΣΠ.
Στο τέλος του 1ου σταδίου της Π3Ε μετά την ολοκλήρωση των διαδικασιών που
προαναφέρθηκαν και αφού έχει γίνει η διερεύνηση της αποστολής, ο Δκτής διατυπώνει τα αρχικά
ΟΥΣΠ προκειμένου να αρχίσει το έργο συλλογής πληροφοριών.
2ο ΣΤΑΔΙΟ: Ανάλυση των Χαρακτηριστικών της Περιοχής των Επιχειρήσεων
α. Ανάλυση καιρού.
β. Ανάλυση εδάφους.
γ. Περιγραφή της επίδρασης των χαρακτηριστικών της περιοχής των
επιχειρήσεων σε εχθρό και φίλιους.

ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

1. Γενικά.
Στο 2ο στάδιο εξετάζεται ο καιρός και το έδαφος και εκτιμώνται οι επιδράσεις των
χαρακτηριστικών της περιοχής επιχειρήσεων στους αντιπάλους.
Η ανάλυση του καιρού και του εδάφους δεν μπορούν να διαχωριστούν.
Πλήρης ανάλυση στο στάδιο αυτό έχει ως αποτέλεσμα να επιλεγεί ταχέως το έδαφος που
διευκολύνει καλύτερα την εκπλήρωση της αποστολής. Ελλειπής ανάλυση στο στάδιο αυτό θα έχει
ως συνέπεια την απώλεια της ευκαιρίας εκμετάλλευσης των πλεονεκτημάτων που παρέχει η
περιοχή των επιχειρήσεων και παράλληλα την πιθανή εκμετάλλευση τούτου από τον εχθρό με
τρόπο που ο Δκτής δεν είχε προβλέψει.
2. Ανάλυση του καιρού.
Λαμβάνουμε υπόψη την επίδραση όλων των παραγόντων του καιρού και εστιάζουμε σ'
εκείνους που έχουν άμεση σχέση με την υπό μελέτη κατάσταση.
Η εξέταση κάθε παράγοντα έχει αφετηρία τις υφιστάμενες τοπικές κλιματολογικές
συνθήκες, πλην όμως πρέπει να λαμβάνεται, σε κάθε περίπτωση, υπόψη και η πλέον πρόσφατη
πρόβλεψη.
ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΙΡΟ
ΕΠΙΠΕΔΟ ΔΙΟΙΚΗΣΕΩΣ ΜΗΚΟΣ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ
Τάγμα 12-24 ω
Ταξιαρχία 24 ω
Μεραρχία 24-36 ω
Σχήμα Γ-4
Τα στάδια εξέτασης του καιρού είναι δύο:
α. Ανάλυση των παραγόντων του καιρού και
β. Εκτίμηση των επιπτώσεων του καιρού στις επιχειρήσεις.
α. Ανάλυση των Παραγόντων του Καιρού.
(1) Οι παράγοντες του καιρού είναι:
(α) Ορατότητα.
(β) Άνεμοι.
(γ) Βροχόπτωση – χιονόπτωση.
(δ) Νέφωση.
(ε) Θερμοκρασία και υγρασία.
-70-
(2) Ανάλυση
(α) Ορατότητα.
Η περιορισμένη ορατότητα ευνοεί τις επιθετικές επιχειρήσεις και τη
σύμπτυξη. Στην επίθεση αποκρύπτει τη συγκέντρωση των δυνάμεων ελιγμού αυξάνοντας την
πιθανότητα επίτευξης αιφνιδιασμού. Η περιορισμένη ορατότητα δυσχεραίνει την άμυνα, διότι ο
έλεγχος και η συνοχή καθίσταται δύσκολο να διατηρηθούν, η αναγνώριση και η επιτήρηση είναι
δυσχερείς και ο εντοπισμός στόχων λιγότερο ακριβής.
Η καλή ορατότητα ευνοεί τη χρησιμοποίηση της Αεροπορίας και του ΠΒ.
Η ελάττωση της ορατότητας λόγω ομίχλης, σκόνης ή βροχής εξασφαλίζει ορισμένο βαθμό
απόκρυψης από επίγεια και εναέρια παρατήρηση. Οι καταστάσεις μειωμένης ορατότητας
περιορίζουν τη χρησιμοποίηση των όπλων υποστήριξης του επιτιθέμενου, αλλά είναι δυνατό να τον
καταστήσουν ικανό να προσεγγίσει τον εχθρό απαρατήρητος.
Κατά τη μελέτη της ορατότητας, λαμβάνουμε υπόψη την επίδραση όλων
των παραγόντων του καιρού. Για παράδειγμα, οι συνθήκες της θερμοκρασίας είναι δυνατό να έχουν
είτε ευνοϊκό είτε δυσμενές αποτέλεσμα στη χρήση των σύγχρονων θερμικών διοπτρών. Η νέφωση
αποκρύπτει το φωτισμό που παρέχει η σελήνη. Η βροχή έχει επίσης ποικίλες επιπτώσεις.
Κατά την εξέταση της ορατότητας λαμβάνονται υπόψη οι παρακάτω
φάσεις της σελήνης και του ηλίου:
- Έναρξη ναυτικού λυκαυγούς.
- Ανατολή ηλίου.
- Δύση ηλίου.
- Τέλος ναυτικού λυκόφωτος.
- Ανατολή της σελήνης.
- Δύση της σελήνης.
-71-
1/ Λυκαυγές και Λυκόφως.
α/ Γενικά.
Πριν από την ανατολή και μετά από τη δύση του ήλιου,
ορισμένο χρονικό διάστημα οι ακτίνες του ήλιου φωτίζουν την ατμόσφαιρα και ο φωτισμός αυτός
διαχέεται μέσα από την ατμόσφαιρα στη γη.
Ο υπόψη διάχυτος φωτισμός λέγεται λυκαυγές (πριν από
την ανατολή του ήλιου) και λυκόφως (μετά τη δύση του ηλίου).
Το λυκαυγές και το λυκόφως διακρίνονται σε αστρονομικό,
ναυτικό και πολιτικό
β/ Αστρονομικό Λυκαυγές και Λυκόφως.
Το αστρονομικό λυκαυγές αρχίζει όταν ο ήλιος βρίσκεται 18
μοίρες υπό τον ορίζοντα (τη στιγμή αυτή αρχίζει να φωτίζεται το ανώτερο στρώμα της
ατμόσφαιρας) και λήγει όταν ο ήλιος φτάσει 12 μοίρες υπό τον ορίζοντα (Βλέπε Σχήμα Γ-6).
Το αστρονομικό λυκόφως αρχίζει όταν ο ήλιος, μετά τη δύση
του βρίσκεται 12 μοίρες υπό τον ορίζοντα και λήγει όταν αυτός κατέβει 18 μοίρες υπό τον ορίζοντα.
Κατά την περίοδο του αστρονομικού λυκαυγούς και λυκόφωτος,
ο βαθμός φωτισμού είναι εξαιρετικά μικρός, ώστε η περίοδος αυτή θεωρείται, για στρατιωτικούς
σκοπούς, ως περίοδος σκότους.
γ/ Ναυτικό Λυκαυγές και Λυκόφως.
Το ναυτικό λυκαυγές αρχίζει όταν ο ήλιος βρίσκεται 12 μοίρες
υπό τον ορίζοντα και λήγει όταν υψωθεί στις 6 μοίρες υπό τον ορίζοντα.
Το ναυτικό λυκόφως αρχίζει όταν ο ήλιος, μετά τη δύση του,
βρίσκεται 6 μοίρες υπό τον ορίζοντα και λήγει όταν κατέλθει στις 12 μοίρες υπό τον ορίζοντα.
Κατά την περίοδο του ναυτικού λυκαυγούς και λυκόφωτος ο
βαθμός φωτισμού είναι περιορισμένος, πλην όμως ορισμένες στρατιωτικές ενέργειες είναι δυνατό
να πραγματοποιηθούν υπό συνθήκες που πλησιάζουν αυτές της ημέρας. Η ορατότητα περιορίζεται
μέχρι τα 400 μέτρα. Τα οχήματα μπορούν να αναπτύξουν ταχύτητα όπως την ημέρα. Στις κινήσεις,
γενικά, επιβάλλονται οι περιορισμοί που ισχύουν την ημέρα. Τα άρματα δεν είναι δυνατό να
κινηθούν με κλειστές θυρίδες.
Κατά την έναρξη του ναυτικού λυκαυγούς, ο βαθμός φωτισμού
είναι τέτοιος, που επιτρέπει στο Πεζικό το στενό συντονισμό μεταξύ των ανδρών και την αθέατη,
σχετικά, προσέγγιση εχθρικής θέσης.
Περίπου στο μέσο της περιόδου του ναυτικού λυκαυγούς, ο
βαθμός φωτισμού είναι αρκετός για την προσαρμογή των βολών εγγύς υποστήριξης και ανάσχεσης.
δ/ Πολιτικό Λυκαυγές και Λυκόφως.
Το πολιτικό λυκαυγές αρχίζει, όταν ο ήλιος βρίσκεται 6 μοίρες
υπό τον ορίζοντα και λήγει, όταν αυτός ανατέλλει.
Το πολιτικό λυκόφως αρχίζει, όταν δύει ο ήλιος και λήγει, όταν ο
ήλιος κατέλθει στις 6 μοίρες υπό τον ορίζοντα.
Κατά την περίοδο του πολιτικού λυκαυγούς και λυκόφωτος, ο
βαθμός φωτισμού είναι αρκετός, ώστε όλες οι στρατιωτικές ενέργειες είναι δυνατό να εκτελεσθούν
υπό συνθήκες όμοιες με αυτές της ημέρας.
Η έναρξη (ή η λήξη) του πολιτικού λυκαυγούς και λυκόφωτος
είναι ο νωρίτερος (ή ο αργότερος) χρόνος κατά τον οποίο είναι δυνατό να εκτελεσθούν
παρατηρούμενες βολές ΠΒ ή αεροπορικές προσβολές “ημέρας”.
Ο στρατιωτικός όρος που χρησιμοποιείται για την έναρξη
του πολιτικού λυκαυγούς είναι Πρώτο Φως (ΠΦ), ενώ για τη λήξη του πολιτικού λυκόφωτος
είναι Τελευταίο Φως (ΤΦ).

ε/ Περιοριστικοί Παράγοντες.
Οι παραπάνω βαθμοί φωτισμού ισχύουν υπό ιδανικές
συνθήκες. Διάφοροι παράγοντες περιορίζουν την ένταση του φωτισμού. Αυτοί είναι:
1 Καιρικές συνθήκες, όπως ομίχλη, χαλάζι, νεφοσκεπής
ουρανός, βροχή, χιόνι.
2 Φυσικό περιβάλλον, όπως βουνά, κοιλάδες, πεδιάδες,
βλάστηση, κλπ.
3 Θέση του παρατηρητή σε σχέση με τη κατεύθυνση του
ήλιου.
4 Κίνηση αντικειμένων, χρώμα, αντανακλαστική επιφάνεια.
-73-
στ/ Διάρκεια Λυκαυγούς και Λυκόφωτος.
Η διάρκεια του λυκαυγούς και του λυκόφωτος εξαρτάται από το
γεωγραφικό πλάτος και από την εποχή του έτους. Για το Β ημισφαίριο είναι η μεγαλύτερη δυνατή
κατά τα δύο ηλιοστάσια και μικρότερη κατά τις δύο ισημερίες.
Στον παρακάτω πίνακα δίνεται η διάρκεια του λυκαυγούς και
του λυκόφωτος για την 15η κάθε μήνα στο πλάτος των 40 μοιρών (Β) δηλαδή στο μέσο πλάτος της
Β Ελλάδας.
Από τον πίνακα αυτό φαίνεται ότι η μέση τιμή του πρώτου
φωτός (ΠΦ) ή του τελευταίου φωτός (ΤΦ) είναι 30 λ πριν από την ανατολή ή μετά από τη δύση του ηλιου

ζ/ Παραδείγματα.
1 Παράδειγμα 1ον.
Κατάσταση.
Μ/Κ Μεραρχία Πεζικού, που βρίσκεται σε επαφή με τον
εχθρό, σχεδιάζει να επιτεθεί το πρωί της 15ης Μαίου. Ο καιρός προβλέπεται αίθριος.
Ανατολή ηλίου 0540. Ο Δκτής της Μεραρχίας επιθυμεί την
έναρξη της επίθεσης περίπου κατά το λυκαυγές, σε ώρα που επιτρέπει τα παρατηρούμενα πυρά
ΠΒ. Πριν από την επίθεση επιθυμεί αεροπορικές προσβολές, οι οποίες υπολογίζεται ότι θα
διαρκέσουν 15 λ.
Πρόβλημα.
Ποια ώρα προτείνετε για την έναρξη της επίθεσης;
Απάντηση.
Πρώτο Φως + 15 λ, δηλαδή 0523 (0540 – 32 λ +15 λ)
Όπως φαίνεται από τα παραπάνω, ενδιαφέρον
παρουσιάζει για τις επιχειρήσεις το πολιτικό λυκαυγές και λυκόφως (ΠΦ-ΤΦ) στο σύνολό τους και
πάντα, ενώ το ναυτικό ορισμένες μόνο φορές.
Κατά τις ασκήσεις, οι υπολογισμοί πρέπει να στηρίζονται
στο μέσο όρο της διάρκειας του πολιτικού λυκαυγούς ή λυκόφωτος, δηλαδή 30 λ πριν ή μετά τη
δύση του ηλίου ως το πρώτο και το τελευταίο φως (ΠΦ-ΤΦ).
-74-
2 Παράδειγμα 2ον.
Κατάσταση.
Μ/Κ Μεραρχία Πεζικού σχεδιάζει να επιχειρήσει Βιαία
Διάβαση Ποταμού τις πρωινές ώρες της 31 Ιουλίου. Ο Δκτής της Μεραρχίας καθόρισε η επίθεση να
αρχίσει σε τέτοια ώρα, ώστε τα τμήματα να επιβιβαστούν στις λέμβους εφόδου και να
διαπεραιωθούν στην έναντι όχθη χωρίς να φαίνονται και επιπλέον λίγο μετά την αποβίβαση των
τμημάτων στην έναντι όχθη, οι συνθήκες ορατότητας να επιτρέψουν την εύκολη κίνηση και τη
χρησιμοποίηση των φορητών όπλων. Οι πρώτες εχθρικές αντιστάσεις απέχουν από την όχθη
περίπου 500 μέτρα. Υπολογίζεται ότι 30 λ είναι επαρκή για τη διάβαση του πρώτου επιθετικού
κύματος.
Οι καιρικές συνθήκες είναι όμοιες με του 1ου
παραδείγματος.
Πρόβλημα.
Ποια είναι η προτεινόμενη ώρα Η (από πλευράς των
συνθηκών φωτισμού);
Απάντηση.
Η διάβαση πρέπει να γίνει υπό συνθήκες σκότους, δηλαδή
πριν από την έναρξη του ναυτικού λυκαυγούς, δηλαδή :
- Ανατολή ηλίου 0540
- Έναρξη πολιτικού λυκαυγούς (ΠΦ) 0540-32 λ = 0508
- Έναρξη ναυτικού λυκαυγούς 0508 – 40 λ = 0428.
Όταν τα τμήματα φτάσουν στην απέναντι όχθη πρέπει να αρχίζει το ναυτικό λυκαυγές, δηλαδή,
πρέπει να φτάσουν περίπου στις 0428.
Από το ναυτικό λυκαυγές πρέπει να αφαιρεθεί ο
απαιτούμενος χρόνος για τη διάβαση του ποταμού 30 λ, δηλαδή 0428 – 30 λ = 0358.
Άρα: ώρα Η = 0358.
η/ Γενικό Συμπέρασμα - Στρατιωτικές Εφαρμογές.
Το λυκαυγές και το λυκόφως είναι οι περίοδοι κατά τις οποίες
συνήθως παρατηρείται η μεγαλύτερη δραστηριότητα.
Περίπου κατά το λυκαυγές αρχίζουν συνήθως οι περισσότερες
επιχειρήσεις και κινήσεις. Εξάλλου, οι κινήσεις που έχουν εκτελεσθεί κατά τη διάρκεια της νύχτας
αποκαλύπτονται την ώρα του λυκαυγούς είτε επειδή δεν ολοκληρώθηκαν μέσα στη νύχτα είτε γιατί
λόγω του σκότους δεν ήταν δυνατό να ληφθούν μέτρα απόκρυψης.
Για τον καθορισμό του χρόνου διεξαγωγής μίας επιχείρησης ο
Δκτής οφείλει να καθορίσει την ορατότητα που επιθυμεί για την έναρξη και για τις διάφορες φάσεις
της επιχείρησης. Στη συνέχεια ο Αξκός Πληροφοριών οφείλει:
- Να λάβει υπόψη του τα δεδομένα του λυκαυγούς και του
λυκόφωτος.
- Να μελετήσει τους παράγοντες που αναφέρονται στην
παράγραφο 2α(2)(α)1/ε/ του παρόντος τμήματος.
- Να προτείνει στο Δκτή το χρόνο (Ώρα), ο οποίος θα
παρέχει την επιθυμητή ορατότητα. Αυτό προϋποθέτει πείρα, κρίση και γνώση των τοπικών
συνθηκών.
2/ Συνθήκες Φωτισμού Σελήνης.
α/ Περίοδοι Σελήνης.
1 Αστρική Περίοδος Σελήνης (Αστρικός Μήνας).
Είναι ο χρόνος που απαιτείται για να συμπληρώσει η
σελήνη μια περιφορά γύρω από τη γη. Ο χρόνος αυτός είναι 27 ημ, 7ω και 43 λ.
-75-
2 Συνοδική Περίοδος Σελήνης (Συνοδικός Μήνας).
Ο ακριβής χρόνος περιστροφής της Σελήνης γύρω από τη
γη είναι 29 ημ, 12 ω και 44 λ.
Ο χρόνος αυτός ονομάζεται συνοδικός μήνας και είναι
αυτός ο οποίος μας ενδιαφέρει από πλευράς σεληνόφωτος, η κατάσταση του οποίου
παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα.

Σελήνη 19 ημερών. Να βρεθεί ο χρόνος ΑΝΑΤΟΛΗΣ και ΔΥΣΗΣ της.

Λύση:
Όταν η σελήνη είναι 15 ημερών ανατέλλει 1800 ω.
Στις προσεχείς 4 ημέρες (19 ημερών), η ανατολή της θα επιβραδυνθεί κατά 51 λ Χ 4=204(3ω
και 24λ). Άρα θα έχουμε ανατολή σελήνης στις 2124 ω (1800 +3ω και 24λ) και δύση στις 0924
(2124 + 12ω).

3ο ΣΤΑΔΙΟ: Εκτίμηση περί Εχθρού

α. Απεικόνιση εχθρικού δόγματος.
β. Περιγραφή της τακτικής του εχθρού.
γ. Προσδιορισμός Διάταξης Μάχης.
δ. Προσδιορισμός Στόχων Υψηλής Αξίας (ΣΥΑ).
ε. Ιδιομορφίες-Αδυναμίες
στ.Προσδιορισμός εχθρικών δυνατοτήτων

4ο ΣΤΑΔΙΟ: Προσδιορισμός των Πιθανότερων ΤΕ του Εχθρού

α. Προσδιορισμός εχθρικών επιδιώξεων.
β. Προσδιορισμός του συνόλου των πιθανών ΤΕ του εχθρού.
γ. Αξιολόγηση και ταξινόμηση των πιθανών ΤΕ του εχθρού.
δ. Εξέταση των πιθανότερων ΤΕ.
ε. Τρωτά Σημεία (Μόνο μετά την έναρξη των επιχειρήσεων)
στ. Προσδιορισμός συμπληρωματικών ΟΥΣΠ.

7)Οι παράγοντες του καιρού είναι:

(α) Ορατότητα.
(β) Άνεμοι.
(γ) Βροχόπτωση – χιονόπτωση.
(δ) Νέφωση.
(ε) Θερμοκρασία και υγρασία.
8)Οι παράγοντες του εδάφους που επηρεάζουν τις Επιχειρήσεις:
(α) Παρατήρηση και πεδία βολής.
(β) Κάλυψη και απόκρυψη.
(γ) Κωλύματα.
(δ) Εδάφη τακτικής σημασίας.
(ε) Προσβάσεις.

9)Κωλύματα.
1/ Γενικά.
Κώλυμα είναι το οποιοδήποτε εδαφικό χαρακτηριστικό φυσικό ή
τεχνητό, το οποίο ανακόπτει ή εμποδίζει στρατιωτική κίνηση.
Τα φυσικά κωλύματα περιλαμβάνουν ποταμούς, αδιάβατα ρέματα,
λίμνες, έλη, γκρεμούς ή απότομες πλαγιές, πυκνά δάση, βουνά, ορισμένες επιφάνειες χωρίς
σταθερό έδαφος, πόλεις, διώρυγες και άλλα έργα, τα οποία παρεμποδίζουν στρατιωτικές κινήσεις
χωρίς να έχουν κατασκευαστεί ειδικά για αυτές.
Τα τεχνητά κωλύματα είναι έργα και καταστροφές, τα οποία έχουν
εκτελεσθεί με σκοπό να ανακόπτουν ή να εμποδίζουν τη στρατιωτική κίνηση.
Περιλαμβάνουν ναρκοπέδια, ορύγματα, Α/Τ εμπόδια από τάφρους ή
κρατήρες, φράγματα από δέντρα, οδοφράγματα, περιοχές που έχει προσχεδιαστεί να κατακλυστούν
με ύδατα κλπ.
Εκτός από τα επίγεια κίνησης υπάρχουν και κωλύματα στην εναέρια
ευκινησία.
Κωλύματα κατά της εναέριας ευκινησίας είναι χαρακτηριστικά του
εδάφους που ξεπερνούν την επιχειρησιακή οροφή των αεροσκαφών ή των ελικοπτέρων. Τέτοια
είναι πολύ ψηλά δένδρα (ύψους άνω των 15 μ.), ψηλά κτίρια, πύργοι, χαρακτηριστικά του εδάφους
που παρουσιάζουν απότομη κλίση, βουνά, καπνός και άλλα που περιορίζουν την ορατότητα.

10)Έδαφος τακτικής σημασίας είναι οποιαδήποτε τοποθεσία ή περιοχή,

η κατάληψη και η κατοχή της οποίας θα προσφέρει ένα αξιοσημείωτο τακτικό πλεονέκτημα σε
οποιονδήποτε από τους αντίπαλους. Η μελέτη των εδαφών τακτικής σημασίας γίνεται πάντοτε υπό
το πρίσμα συγκεκριμένης τακτικής κατάστασης και ισχύει μόνο εφόσον υφίσταται ακόμη η τακτική
κατάσταση υπό την οποία μελετήθηκαν. Επιλέγονται περιοχές ή τοποθεσίες, οι οποίες βασικά
παρέχουν πλεονέκτημα για την εκπλήρωση της αποστολής ή οι οποίες αν καταληφθούν και
διατηρηθούν από τον εχθρό, θα εμποδίσουν σημαντικά την εκπλήρωση της αποστολής, π.χ. μία
γέφυρα σε έναν αδιάβατο ποταμό είναι δυνατό να παρέχει τη δυνατότητα διάβασής του, χωρίς να
είναι υποχρεωτική ή βιαία διάβαση. Μία επίπεδη αναπεπταμένη περιοχή μέσα σε ανώμαλο
έδαφος είναι δυνατό να παρέχει το μόνο προσιτό πεδίο προσγείωσης για ενίσχυση μιας
αεραπόβασης. Μία σήραγγα είναι δυνατό να παρέχει τη μόνη οδική ή σιδηροδρομική επικοινωνία
μεταξύ απομονωμένων περιοχών. Μία οχυρωμένη τοποθεσία, όταν καταληφθεί, είναι δυνατό, να
προκαλέσει τη διάσπαση της εχθρικής τοποθεσίας και να επιτρέψει την κατάληψη ΑΝΣΚ στα
μετόπισθεν του εχθρού

11)Προσβάσεις.
1/ Γενικά.
Πρόσβαση είναι μία εδαφική περιοχή, η οποία παρέχει ένα
κατάλληλο δρομολόγιο κίνησης ή έδαφος το οποίο διευκολύνει την τακτική κίνηση προς έναν ΑΝΣΚ
ή προς ένα εδαφικό σημείο τακτικής σημασίας, για μια δύναμη καθορισμένου μεγέθους και τύπου.
Η αξιολόγηση της καταλληλότητας των προσβάσεων γίνεται με βάση
τα παρακάτω:
α/ Δυνατότητα προσέγγισης σε ΕΤΣ και σε παρακείμενες
προσβάσεις.
β/ Δυνατότητα διοχέτευσης δυνάμεων και ευχέρεια κίνησης.
γ/ Εκμετάλλευση κάλυψης και απόκρυψης (προστασία των
δυνάμεων τόσο από τα πυρά, όσο και από τα συστήματα συλλογής πληροφοριών).
δ/ Εκμετάλλευση παρατήρησης και πεδίων βολής.
ε/ Δυνατότητα υποστήριξης.
στ/ Άμεση κατεύθυνση προς τον ΑΝΣΚ.
12) Η τεχνική που συχνά χρησιμοποιείται για να καταδείξει την
αθροιστική επίδραση των κωλυμάτων, είναι ένα γράφημα που απεικονίζει περιοχές του εδάφους
χαρακτηρισμένες ως Έδαφος Ταχείας Κίνησης, Έδαφος Αργής Κίνησης και Έδαφος Μη
Επιτρέπον Κινήσεις.
Στα πλαίσια της Π3Ε, καθορίζονται οι τρεις χαρακτηρισμοί όπως
παρακάτω:
α/ ΕΔΑΦΟΣ ΤΑΧΕΙΑΣ ΚΙΝΗΣΗΣ (ΕΤΚ): χαρακτηρίζεται έδαφος
απαλλαγμένο από κάθε περιορισμό στην κίνηση. Για τεθωρακισμένες και μηχανοκίνητες δυνάμεις,
θεωρείται το επίπεδο έδαφος με μέτριες κλίσεις και περιορισμένα κωλύματα, όπως διάσπαρτα
δέντρα ή βράχοι. Το έδαφος αυτό επιτρέπει ευρείς ελιγμούς των δυνάμεων.
β/ ΕΔΑΦΟΣ ΑΡΓΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ (ΕΑΚ): είναι το έδαφος που
εμποδίζει την κίνηση μέχρι ορισμένο βαθμό. Απαιτείται μικρή προσπάθεια για να βελτιωθεί η
ευκινησία, πλην όμως οι Μονάδες αντιμετωπίζουν δυσκολία στη διατήρηση της επιθυμητής
ταχύτητας, όταν κινούνται με Σχηματισμούς μάχης ή κατά την αλλαγή Σχηματισμών. Το έδαφος
αργής κίνησης καθυστερεί την κίνηση, επειδή απαιτεί συχνές παρακάμψεις. Για τεθωρακισμένες και
μηχανοκίνητες Μονάδες, ως τέτοιο θεωρείται έδαφος με μέτριες έως απότομες κλίσεις και
κωλύματα, όπως δέντρα, βράχοι ή κτίρια με μέτρια πυκνότητα. Έλη ή διακεκομμένο έδαφος
αποτελούν παραδείγματα εδάφους αργής κίνησης για μη Μηχανοκίνητο Πεζικό. Η κίνηση των
Μονάδων υποστήριξης ΔΜ σε έδαφος αργής κίνησης εξυπηρετείται κατά τεκμήριο ακόμη και από
φτωχό οδικό δίκτυο, χωρίς σοβαρό πρόβλημα.
Η απεικόνιση του εδάφους αργής κίνησης στα διαφανή και
τα σκαριφήματα γίνεται συνήθως με διαγώνιες γραμμές.
γ/ ΕΔΑΦΟΣ ΜΗ ΕΠΙΤΡΕΠΟΝ ΚΙΝΗΣΕΙΣ (ΕΜΕΚ): είναι το έδαφος
που εμποδίζει σοβαρά ή παρακωλύει την κίνηση σε Σχηματισμούς μάχης, εκτός εάν έχουν
εκτελεστεί εργασίες βελτίωσης της ευκινησίας. Αυτό προϋποθέτει σχεδιασμό εργασιών Μηχανικού
για τη βελτίωση της ευκινησίας, διαφορετικά απαιτείται αλλαγή της ισχύουσας τακτικής, όπως
κίνηση σε φάλαγγα και όχι σε γραμμικούς Σχηματισμούς ή με ταχύτητες πολύ χαμηλότερες από τις
επιθυμητές.
Για τις τεθωρακισμένες και μηχανοκίνητες δυνάμεις, ως τέτοιο
θεωρείται το έδαφος που χαρακτηρίζεται από απότομες κλίσεις, πυκνά κωλύματα ή κωλύματα που
καταλαμβάνουν ευρύ έδαφος με περιορισμένο ή ανύπαρκτο οδικό δίκτυο.
Η απεικόνιση εδάφους μη επιτρέποντος κινήσεις στα
διαφανή και τα σκαριφήματα γίνεται συνήθως με διασταυρωμένες διαγώνιες γραμμές.
Άλλα παραδείγματα εδάφους μη επιτρέποντος κινήσεις είναι
ναρκοπέδια, αδιάβατοι ποταμοί που το πλάτος τους υπερβαίνει το εύρος των γεφυροφόρων
Αρμάτων και αναχώματα δρόμων ή σιδηροδρομικών γραμμών.
Διευκρινίζεται ότι σε ένα έδαφος που χαρακτηρίζεται ως μη
επιτρέπον κινήσεις, η κίνηση μέσω αυτού δεν είναι οπωσδήποτε αδύνατη, αλλά ότι κατά βάση η
χρήση του είναι ασύμφορη.
Στα διαφανή, τα κωλύματα αναπαρίστανται με τις εν χρήσει
συνθηματικές παραστάσεις.

Διάδρομος είναι μία περιοχή, στην οποία μία δύναμη

διοχετεύεται εξαιτίας στένωσης ή περιορισμών του εδάφους.
Ο διάδρομος είναι σχετικά καθαρός από κωλύματα και
επιτρέπει σε στρατιωτικές δυνάμεις να εφαρμόζουν τις αρχές συγκέντρωση και ταχύτητα.
Εκμεταλλευόμαστε το Διαφανές Συνδυασμού Κωλυμάτων για
να εντοπίσουμε διαδρόμους αρκετά ευρείς, οι οποίοι να επιτρέπουν τον ελιγμό σε τακτικούς
Σχηματισμούς.
-92-
Προσφορότερος είναι ο διάδρομος που εκμεταλλεύεται Έδαφος
Ταχείας Κίνησης, παρέχει αρκετό χώρο σε μία δύναμη να κινηθεί με τους επιθυμητούς
Σχηματισμούς, ενώ παράλληλα δεν παρουσιάζει ιδιαίτερα κωλύματα.
Οι διάδρομοι συνήθως ακολουθούν την κατεύθυνση
δρομολογίων, χωρίς όμως αυτό να είναι απαραίτητο.