JABATAN PERTANIAN PERSEKUTUAN

INSTITUT PERTANIAN KUALA LIPIS

27209 KUALA LIPIS
PAHANG DARUL MAKMUR
KERTAS PENERANGAN
KOD DAN NAMA
PROGRAM / PROGRAM AF-010-1 PEKERJA AM TANAMAN
CODE AND NAME
TAHAP / LEVEL T1

NO DAN TAJUK
MODUL/ MODULE NO M07 PENANAMAN BENIH TANAMAN SECARA TERUS
AND TITLE

NO DAN PERNYATAAN 01.04 BUAT LUBANG TANAMAN

TUGASAN TASK NO 03.01 LAKUKAN TANAMAN TERUS
AND STATEMENT 03.05 TANAM RUMPUT HIASAN

TANAM BENIH TANAMAN SECARA TERUS MENGGUNAKAN

BENIH TANAMAN , PERALATAN MENGUKUR DAN MENANDA,
PERALATAN MENGGALI LUBANG, PERALATAN MENANAM DAN
PERALATAN MENYIRAM SUPAYA TAPAK LUBANG TANAMAN
OBJEKTIF MODUL /
DITANDA , LUBANG DIGALI SECARA MANUAL ATAU
OBJECTIVE MODULE
MENGGUNAKAN AUGER BERMOTOR, TANAH CAMPURAN
DAN BAHAN TANAMAN DISEDIA, BAHAN TANAMAN DITANAM,
LUBANG TANAMAN DITIMBUS DAN ANAK POKOK DISIRAM
MENGIKUT SOP

NO KOD / CODE NO AF-010-1/M07/P(3/4) Muka : 1 Drp : 16

TAJUK : TEKNIK MENANAM TERUS BENIH TANAMAN

TUJUAN :
Kertas penerangan ini bertujuan untuk memberi kefahaman kepada pelatih mengenai teknik
menanam terus benih tanaman berpandukan manual tanaman, menggunakan alatan serta
bahan yang sesuai dan mengikut langkah yang disyorkan.
NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 2 Dpd : 16

PENERANGAN ;

1.0 Pengertian benih dan teknik menanam terus benih tanaman

1.1 Benih tanaman

 ialah bahan biak tanaman seperti biji benih, keratan batang, ubi, umbisi, anak
pokok dan sebagainya.
1.2 Menanam terus benih tanaman
 Ia bermaksud menanam bahan biak tanaman secara terus ke tapak tanaman
tanpa melalui semaian.
1.3 Teknik menanam terus benih tanaman
 Teknik menanam terus benih tanaman ialah cara atau langkah-langkah yang
disyorkan untuk menanam bahan biak tanaman ke ladang.

2.0 Tujuan / sebab benih tanaman ditanam terus

2.1 Antara kebaikan menanam terus benih tanaman ialah ;

a) Mengelakkan dari mengadakan tempat semaian
b) Mengelakkan kerja penyemaian
c) Benih mudah cambah / tumbuh
d) Benih murah dan mudah diperolehi
e) Baikbiak dibuat kemudian setelah tanaman membesar
f) Anak benih tanaman lebih lasak
2.2 Antara faktor lain benih tanaman ditanam terus ialah menjimatkan tempat, tenaga,
masa dan kos

3.0 Jenis tanaman yang ditanam terus

3.1 Kebanyakan tanaman boleh ditanam terus benihnya.

3.2 Antara tanaman yang ditanam terus benihnya ialah ;
a) Sayur-sayuran – bendi, bayam, kangkong
b) Buah-buahan – pisang, nenas, durian
c) Tanaman hiasan – Rheo, keembong, altenanthera
d) Rumput turf – rumput karpet, zoysia

3.3 Tanaman lain yang ditanam terus benihnya ialah jagung, keladi, kelapa dan lain-lain.

4.0 Jenis benih tanaman yang ditanam terus

4.1 Jenis-jenis benih tanaman yang ditanam terus ialah ;

a) Bijibenih
 Halus – bayam, jambu batu, balung ayam, biji rumput

Gambarajah 01 : Biji Bayam Gambar 02 : Biji Jambu Batu Gambarajah 03 : Biji Rumput
NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 3 Dpd : 16

 Sederhana – bendi, rambutan, semarak api, jagung

Gambarajah 04 : Biji Bendi Gambarajah 05 : Biji Rambutan Gambarajah 06 : Biji Semarak

 Besar / kasar – kacang parang, durian, pong-pong, kelapa

Gambarajah 07 : Biji Kacang Gambarajah 08 Durian Gambarajah 09 : Pong-pong

b) Keratan – Cekur manis, pitaya, rumput

Gambarajah 10 : Cekur Manis Gambarajah 11 : Pitaya Gambarajah 12 : Rumput

c) Bebawang – bawang merah, bakong

Gambarajah 13 : Bawang Merah Gambarajah 14 : Bakong

d) Ubi – keledek

Gambarajah 15 : Keledek Gambar 16 : Keledek Hiasan

NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 4 Dpd : 16

e) Umbisi – Kentang, keladi,

Gambarajah 17 : Kentang Gambarajah 18 : Keladi Hiasan

f) Rizom – halia, helikonia

Gambarajah 19 : Halia Gambarajah 20 : heliconia

g) Stolon – pegaga, teratai, rumput

Gambarajah 21 : Pegaga Gambarajah 22 : Teratai Gambarajah 23 : Rumput

h) Anak bilah – pandan, nenas, pisang

Gambarajah 24 : Pandan Gambarajah 25 : Nenas Gambarajah 26 : Pisang

i) Belahan rumpun – serai, clorophytum,

Gambarajah 27 : Serai Gambarajah 28 : Clorophytum

NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 5 Dpd : 16

4.2 Lain-lain jenis benih yang boleh ditanam terus ialah keratan daun dan keratan akar

Gambarajah 29 : Terung Pipit Gambarajah 30 : Setawar Gambarajah 31 : Sukun

4.3 Selain boleh ditanam terus, jenis benih / bahan biak di atas boleh disemai disemai dahulu
sebelum dipindahkan ke ladang

5.0 Kaedah menanam terus benih tanaman

5.1 Kaedah menanam terus benih tanaman bergantung kepada jenis bahan pembiakan
5.2 Antara kaedah menanam terus benih tanaman ialah
a) Tabur rata
b) Tabur jalur
c) Lubang tanaman
5.3 Oleh itu kena fahami jenis tanaman, jenis benih dan kaedah menanamnya sebelum
penanaman dapat dibuat.

6.0 Jadual / Manual / Panduan Bahan Biak Tanaman Sebagai Benih Tanaman

6.1 Jadual 1 : Pembiakan Tanaman Sayur-sayuran

6.2 Jadual 2 : Pembiakan Tanaman Buah-buahan
6.3 Jadual 3 : Pembiakan Tanaman Hiasan Dan Rumput Turf

7.0 Langkah-langkah Keselamatan kerja menggali lubang tanaman

7.1 Antara langkah keselamatan semasa menggali lubang tanaman ialah ;

a) Pakai pakaian seragam ladang yang disediakan atau
b) Pakai pakaian yang sesuai serta selesa
i) Baju lengan panjang panjang

ii) Seluar panjang

c) Pakai kasut ladang

NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 6 Dpd : 16

e) Digalakkan memakai sarung

tangan dan topi

e) Pastikan alatan yang hendak digunakan berfungsi dengan baik

f) Gunakan alatan dan bahan dengan cermat
g) Kendalikan benih dengan cermat supaya tidak rosak
h) Jangan bergurau dan bergaduh semasa membuat kerja
i) Bersih serta kemaskan alatan, bahan, tempat kerja dan diri selepas kerja

8.0 Peralatan dan bahan menanam benih tanaman secara terus

8.1. Keperluan kerja menanam benih tanaman secara terus mustahak ada, cukup dan berfungsi
dengan baik kerana bahan pembiakan perlu dibuat dengan cepat supaya tidak rosak
8.2. Untuk menanam benih tanaman secara terus, keperluan kerja yang patut disediakan ialah ;

a) Cangkul – untuk menggali tanah / membuat lubang tanaman

Gambarajah 36 : Cangkul

b) Penyodok tangan – untuk mencungkil tanah / membuat lubang

Gambarajah 37 : Penyodok Tanganl

c) Pita ukur – untuk mengukur jarak tanaman

Gambarajah 38 : Pita Ukur

d) Kayu penanda V – untuk menentukan lubang tanaman

Gambarajah 39 : Penanda V
NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 7 Dpd : 16

e) Kayu Tugal - untuk membuat lubang tanaman

Gambarajah 40 : Kayu Tugal

f) Kayu pancang – untuk menentukan lubang tanaman

Gambarajah 41 : Kayu Pancang

g) Kayu cucuk – untuk dicacak dihujung kayu V

Gambarajah 42 : Kayu Cucuk

h) Penyiram tangan – untuk diisi air dan menyiram tanaman

Gambarajah 43 : Alat Penyiram

i) Air – untuk tanaman

Gambarajah 44 : Air

j) Gunting – untuk menebuk plastik sungkupan

Gambarajah 45 : Gunting
NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 8 Dpd : 16

k) Gunting pangkas – untuk memotong lebihan daun, ranting dan akar

Gambarajah 46 : Gunting pangkas

l) Kereta sorong - untuk membawa alatan, bahan dan benih tanaman

Gambarajah 47 : Kereta sorong

m) Parang – untuk menajamkan kayu, membelah rumpun tanaman

Gambarajah 48 Parang

8.3. Lain-lain alatan dan bahan yang juga digunakan untuk menanam benih tanaman secara
terus ialah ;

a) Jadual / Panduan / Manual Menanam Terus Benih Tanaman

 Seperti di Jadual 1 - 3
b) Borang 1 – Senarai Keperluan Kerja Menanam Terus Benih Tanaman
c) Borang 2 – Keluar Masuk / Pinjaman Barangan
d) Rekod Kerja – Catitan Kerja Harian

Gambarajah 49 : Buku Catatan

NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 9 Dpd : 16

9.0 Teknik menanam terus benih tanaman secara tabur rata atas batas

9.1 Pastikan batas tanaman dalam keadaan siap sedia untuk ditanam seperti telah dibubuh baja
asas, gembur dan rata

Gambarajah 50 : Batas Tanaman Gambarajah 51 : Batas Tanaman

9.2 Dapatkan ukuran dan bilangan batas yang telah dibuat

a) Saiz batas
 Lebar =
 Panjang =
 Antara batas / lorong =
b) Bilangan batas =
9.3 Berdasarkan saiz dan bilangan batas, kira keperluan benih tanaman
a) 1 hektar = 10 000 meter persegi
b) Luas batas termasuk antara batas = ( panjang + lorong ) X ( lebar + lorong )
c) Oleh itu bilangan batas dalam 1 hektar = 10 000
Luas batas
d) Keperluan benih tanaman 1 hektar =
e) Oleh itu keperluan benih 1 batas =
9.4 Berpandukan Jadual 1, dapat dan sukat benih tanaman sebanyak yang dikehendaki

Gambarajah 52 : Sukat Benih Tanaman

9.5 Berdasarkan nisbah berat 100 : 1 ( bijibenih : racun ) kira racun kulat / serangga sebanyak
yang disyorkan
a) Berat benih tanaman =
b) 100 gram benih = 1 gram racun
c) Oleh itu Y gram benih = 1 X Y gram
100
NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 10 Dpd : 16

9.6 Sukat racun kulat / serangga sebanyak yang disyorkan

Gambarajah 53 : Sukat Racun Kulat

9.7 Campurkan racun kulat / serangga dengan benih tanaman dan kacau hingga gaul rata

Gambarajah 54 : Racun + Benih

9.8 Berdasarkan nisbah isipadu 1 : 10 ( bijibenih : pasir ) sukat pasir sebanyak yang disyorkan
Isipadu benih tanaman =
Oleh itu isipadu pasir =
9.9 Campurkan pasir dengan benih tanaman dan kacau sehingga bergaul rata

Gambar 55 : Benih + Pasir

9.10 Bahagi samarata campuran benih tanaman mengikut bilangan batas

9.11 Tabur rata campuran benih tanaman ke seluruh permukaan batas hingga habis

Gambarajah 56 : Tabur Benih

NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 11 Dpd : 16

10.0 Teknik menanam terus secara alur

10.1 Lakukan kerja sebagaimana 9.1 hingga 9.10 ;

10.2 Buat 3-4 alur jarak 10 -20 cm sedalam 1-3 sm sepanjang batas

Gambarajah 57 : Membuat Alur

10.3 Tabur rata campuran benih tanaman ke dalam alur

Gambarajah 58 : Tabur Benih Dalam Alur

10.4 Kambuskan benih tanaman dengan selapisan tanah

Gambarajah 59 : Kambus benih tanaman

NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 12 Dpd : 16

11.0 Menanam terus benih tanaman secara lubang atas batas

11.1 Lakukan kerja sebagaimana 9.1 hingga 9.7

11.2 Sekiranya batas ditutup, tebuk sungkupan pada jarak tanaman saiz 10-20 sm

Gambarajah 60 : Menebuk Sungkupan

11.3 Pada jarak tanaman, buat lubang 3 sm

garispusat sedalam 3 sm
Gambarajah 61 : Membuat Lubang Tanaman

11.4 Setiap lubang, masukkan 2-3 benih tanaman secara baring

Gambarajah 62 : Menanam Benih

11.5 Kambuskan benih tanaman dengan tanah

sehingga samarata paras batas
Gambarajah 63 : Mengambus Benih

11.6 Jika batas terbuka, tanda disisi benih yang telah ditanam dengan kayu cucuk

Gambarajah 64 : Menanda Benih

NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 13 Dpd : 16

12.0 Teknik menanam terus benih tanaman pada lubang tanaman

12.1 Pastikan lubang tanaman siap sedia untuk ditanam seperti telah dicampur baja asas,
dikambus dan gembur.

Gambarajah 65 : Lubang Tanaman Utama

12.2 Tentukan luas kawasan tanaman dan kira bilangan lubang tanaman

a) Luas kawasan tanaman =

b) Bilangan lubang tanaman =

12.3 Dapatkan benih tanaman sebanyak lebih 10% daripada bilangan lubang tanaman

a) Bilangan benih tanaman =

b) Berat benih tanaman =

Gambarajah 67 : Benih Tanaman

Gambarajah 66 : Benih Tanaman

12.4 Sekirannya benih tanaman kotor, basuh dengan air hingga bersih

Gambarajah 68 : Membasuh Benih Tanaman

Gambarajah 69 : Mengerig Benih Tanaman

NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 14 Dpd : 16

12.5 Tos benih tanaman di tempat teduh

hingga kering

12.6 Berdasarkan nisbah berat 100 : 1 ( benih : racun ) kira racun kulat / serangga

a) 100 gram benih = 1 gram racun

b) Oleh itu Y gram benih = 1 X Y
100
= gram racun kulat

12.7 Sukat racun kulat sebanyak kiraan yang dibuat

Gambarajah 70 : Menyukat Racun

12.8 Bubuh racun ke atas benih dan gaulkan

hingga bercampur rata

Gambarajah 71 : Benih + Racun

12.9 Jika benih sukar cambah, rendam benih tanaman dalam air sama paras kedua-duanya 10
– 12 jam / semalaman

Gambarajah 72 : Merendam Benih

12.10 Lain-lain rawatan benih tanaman ialah

a) Memotong sabut

Gambarajah 73 : Memotong sabut

NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 15 Dpd : 16

12.11 Cabut dan alih kayu pancang ke tepi lubang tanaman utama

Gambarajah 74 : Mengalih Kayu Pancang

12.12 Pada tanda kayu pancang, buat lubang

sebesar 3 kali saiz benih dan tanahnya
letakkan di tepi lubang tanaman.

Gambarajah 75 : Membuat Lubang Tanaman

12.13 Setiap lubang, masukkan 1-2 benih tanaman secara baring

Gambarajah 76 : Tanam Benih tanaman

12.14 Kambuskan benih tanaman dengan tanah

sehingga penoh sama paras dengan tanah

Gambarajah 77 : Mengambus Benih Tanaman

12.15 Cacakkan kayu pancang disisi benih tanaman

Gambarajah 78 : Memancang
NO KOD / CODE NO AF-010-2/M07/P( 3/4 ) Muka : 16 Dpd : 16

Jawab semua soalan dibawah:-

1. Senaraikan 3 kebaikan menanam terus benih tanaman.

i. ______________________________________________________________________
ii. ______________________________________________________________________
iii. ______________________________________________________________________

2. Senaraikan 3 alatan untuk kerja menanam terus benih tanaman.

_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________
_________________________________________________________________________

3. Senaraikan 3 teknik menanam terus benih tanaman.

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
________________________________________________________________________

RUJUKAN:

1. Bahagian Sayur-sayuran, (1997), Pakej Teknologi Tanaman Sayur-sayuran ( Bayam, Kangkong,

Sawi, Cili, Bendi, Timun, Petola, Peria, Kacang Panjang, Kacang Buncis dan lain-lain ) Terbitan
Jabatan Pertanian. ISBN 983-047-035-0
2. Lee Chew Kang, Menanam Sayur Untuk Keperluan Sendiri Terbitan Dewan Bahasa dan Pustaka.
ISBN KK.763-2776-0101
3. Redaksi Agromedia Group, (2006), Synergy Media Books Penanaman Buah-buahan ( Durian,
Mangga, Jambu Batu) oleh, Terbitan ISBN 983197472-7
4. Mustafa Kamal Mohd Shariff, (2002), Hortikultur Hiasan terbitan Dewan Bahasa dan
Pustaka. ISBN 983-62-1075-X