?

Headline mo lagay mo dito - Evangelista (p.2)

ANONG MERON

CUTLINE. Iquia doles et quias es est, tem

et et doluptu scipsap icaboreriae. Acias
entenia volorum adicipi ciatemo. Photo by

ANG OPISYAL NA PAHAYAGANG PAMPAARALAN AT PANGKOMUNIDAD NG BENEDICTINE INSTITUTE OF LEARNING

KASAPI: SCHOOL PRESS ADVISERS' MOVEMENT (SPAM), INC.

#AMBITIOUS
Bulanadi, Samson itinanghal na Mr. and Ms. Benedictine 2019
vol. 1
issue 2

orAETLABORA
Jerome Acom Ymas

N agwagi bilang Mr. and Ms. Benedictine sina John Patrick Bulanadi mula sa Grade 9-A Ecclesiastes
at Marielle Samson mula sa Grade 11-A Ruth sa nagdaang pageant na ginanap sa Benedictine
Institute of Learning noong ika-28 ng Pebrero at ika-1 ng Marso, 2019.
Hiyawan at palakpakan ang prayers [ko] dahil pinagdasal ko talaga and Ms. Congeniality; Empol Angeles sumulat. makibahagi
tinanggap ni Bulanadi nang marinig ng ito nung birthday ko, matagal ko at Campbell - Social Media Awards;
lahat ang kaniyang pagsagot sa kung siyang pinaghandaan so nang tinawag at Bulanadi at Jasmin Kniazeff - Top ERrATUM
ano ang kaniyang hashtag sa buhay na ang pangalan ko sabi ko, ‘binigay Model Awards, Ian Aguirre at Samson
– #ambitious; gusto niyang maging ng Diyos yung matagal ko nang - Best in School Uniform; Caranzo Ang lupon ng mga manunulat ng Ora et Labora ay
presidente balang araw. hinihiling sa kanya, nung birthday ko at Kniazeff - Best in Denim Fashion; nais bigyang kalinawan ang balita ukol kay Bb. Princess
“#ambitious; I want to be the pa lang’, iyun nga lang, medyo na- Bulanadi at Kniazeff - Best in Talent; Joy Barcinas noong nakaraang isyu ng pahayagan sa
President of the Philippines in the delay iyung birthday gift ko galing Angeles at Campbell - Best in Festival Filipino (Barcinas: Magbabagong-bihis ang BIL-SSG,
future and there’s no wrong about kay God pero at least nangyari parin Outfit; Angeles - Best in Barong at p. 4).
it. I can dream bigger so why limit siya,” ani Samson matapos masungkit Santarin - Best in Filipiniana. Si Bb. Barcinas ay hindi naging pangulo ng student
yourself,” ang sagot ni Bulanadi na ang korona. Itinanghal bilang Second Prince council sa kanyang pinanggalingang paaralan na Imus
nagdala sa kanya sa pagkapanalo. Naghakot ng mga karangalan at Princess sina Caranzo at Campbell, National High School – Main Campus. Naging bahagi
lamang siya ng isang komite sa ilalim ng pamunuang
Isang karangalan naman para sina: Joshua Laddran at Jielle Santarin First Prince at Princess sina Miranda nabanggit.
kay Marielle Samson ang pag-uwi - Consistent Performer Awards; at Aguirre, Second Runners-Up sina Humihingi ng paumanhin ang lupon ng mga manunulat
ng korona bilang Ms. Benedictine Laddran at Stephanie Campbell - Laddran at Kniazeff, First Runners-Up at makaaasa ang mga mambabasa na pagbubutihan pa
sapagkat hindi niya inaasahan na siya Mr. and Ms. Photogenic; Dayton sina Angeles at Santarin, at itinanghal ang pagkalap ng napapanahon, kalidad at makabuluhang
ang magwawagi sa patimpalak. Caranzo at Campbell - Mr. and Ms. bilang Mr. and Ms. Benedictine sina impormasyon.
“Masaya at answered [ang] Telegenic; Laddran at Samson - Mr. Bulanadi at Samson.

Ora et Labora, nakatuntong ng NSPC

balitang - kinipil

10A-Habakkuk, tinanghal bilang

N
agwagi ng ika-siyam na puwesto ang Seksyong Agham at Teknolohiya ng Ora et Labora, Opisyal na
Pahayagang Pampaaralan at Pangkomunidad ng Benedictine Institute of Learning sa Regional Schools Press Star Class Reader
Conference (RSPC) bilang pinakamahusay na pahina na nagdala upang makaabot ang pahayagan ng National
Schools Press Conference (NSPC)
Nasungkit ng pahayagan ang Top 22 sa Kim Joshua Daño ay nagwagi bilang Top 4 sa Editorial P inarangalan bilang seksiyong may
pinakamaraming librong nabasa ang 10-A
Habakkuk sa ilalim ng programang Scholastic
CALABARZON’s Best School Papers (Filipino Category) Writing English – School Paper Adviser Category.
at nag-iisang Filipino School Paper mula sa Imus City na Isinaad rin ni G. Daño na ang pagtungtong ng Literacy Pro.
nakapasok sa Top 30 ng nasabing kategorya; Top 9 – Best pahayagan sa NSPC ang magpapabago sa imahen ng “Maraming naka-100 na libro sa amin and may
Science Page; at Top 19 – Best Features Page sa ginanap na pahayagan sa susunod na mga laban at ang pagkawagi rin
mga naka-200 pa.” ani Vince Daniel Papa, mag-aaral
ng nasabing seksyon.
RSPC noong Nobyembre 5-7,2018 sa Sta. Cruz, Laguna. nito ang magbibigay inspirasyon sa bawat mamahayag at Dagdag pa nito, may insentibo mang kapalit
Samantala, ang English School Paper naman ay manunulat ng Ora et Labora upang ipamalas ang galing sa ito, ang pinakaimportante pa rin sa kanila ay ang
nasungkit ang Top 20 – Best Editorial Page sa buong paghahatid ng katotohanan sa kapuwa mag-aaral. panibagong kaalaman at pagkakaisa ng buong klase.
CALABARZON at ang tagapayo ng pahayagan na si G. Jerome Ymas
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
02 balita
CUTLINE. Iquia doles et quias es est, tem
et et doluptu scipsap icaboreriae. Acias
entenia volorum adicipi ciatemo. Photo by

IPAKITA ANG NATATAGO

18th Foundation Day ng BIL, nagsilbing pista ng mga talento
Sangpaggunita ng ika-18 na anibersaryo ng Benedictine Institute of Learning (BIL) noong ika-28 ng Enero, binigyang ilaw ang mga nakakubling talento
mga mag-aaral sa pamamagitan ng paglunsad ng Intramurals 2019.
“All week, nakita natin ang mga aaral na may natatanging lawak ng sa pagsayaw noong inilunsad ang Binigyang parangal din, bukod
tinatagong skills – physically and mentally” imahinasiyon at tapang sa pagbigay ng paligsahang Mass Demonstration, kung sa mga nabanggit na paligsahan,
Ani G. Aldren Santos, Junior High School opinyon sa On The Spot Poem Writing saan nangangailangan ito ng napakalaking ang pinakadisiplinado sa parada at
Department Head. Contest at Essay Writing; binigyang bilang ng mag-aaral sa isang grupo. pinakamalinis ng silid upang magsikap
Nakapaloob dito ang iba’t ibang pagkakataon din ang mga estudyante na ‘Di magpapahuli ang mga guro at ang mga estudyante at gawing inspirasyon
paligsahan kung saan sinubok ang may talento sa paggamit ng teknolohiya alumni ng BIL dahil nakibahagi rin sila sa na gawin ito.
katatagan ng katawan; kagalingan sa sa pamamagitan ng Digital Poster Making paggunita sa pamamagitan ng paglalaro Nagmarka ng labis sa utak ng
paggalaw; intelihensiya ng utak; pagiging Contest. ng basketball at volleyball kasama ang mga miyembro ng Blue Jugglers nang
malikhain at pagkakaisa ng mga mag- Nagtagisan naman ng talino ang mga kasalukuyang mag-aaral ng paaralan. makamit nila sa pang-unang pagkakataon
aaral. mga mag-aaral gamit ang kanilang mga Pinangunahan ni G. Paolo Rey Aure, sa kasaysayan ng BIL ang Overall
Pagdating sa patalasan ng utak at nakatagong kaalaman sa iba’t ibang Overall Manager ng Intramurals at guro Championship na may puntos na 1100,
mga mata, nangunguna ang Board Games, asignatura sa Spelling at Quiz Bee. ng Junior High School, ang pagbibigay ng kasunod dito ang Green Acrobats (1010),
kabilang dito ang Chess, Scrabble at Word Sinubok naman ang istamina ng mga parangal sa mga natatanging estudyante Yellow Ringmasters (990) at Red Jesters
Factory. atleta sa basketball, volleyball, badminton at grupo na nagkamit ng karangalan sa (980).
Nakibahagi naman ang mga mag- at table tennis, pati na rin ang pagkakaisa kani-kanilang sinalihang paligsahan. Shaina May B. Dalipe

BIL, naglunsad ng 1st retreat para sa mga magtatapos HS Night, nagsilbing stress reliever sa mga estudyante
U pang maiangat ang pisikal na kagalingan ng mga estudyante at ang
paghubog ng kanilang kahalagahan at pag-uugali, ang Benedictine
M uling isinagawa ang taunang High School (HS) Night pagkatapos ng
Christmas Party sa umaga para sa mga mag-aaral ng Benedictine
Institute of Learning (BIL) upang pansamantalang humiwalay sa mga
Institute of Learning ay nagsagawa ng retreat at recollection para sa akademikong gawain at maibsan ang pagod dahil sa mga school works
mga mag-aaral na Grades 10 at 12. noong ika-14 hanggang ika-15 ng Disyembre, 2018.
Sa panayam kay Raphael gawain at humantong sa retreat Matapos ang kalahating araw puting-tabing.
Prasaya, isa sa mga guro sa high na nakatutok sa pundasyon para sa Christmas Party, nagsimula Matapos ang mga palaro,
school na nanguna sa kaganapan ng pagkakakilanlan, layunin at naman ang HS Night noong ikaanim naghanda na ang mga estudyante
na ang kaganapang ito ay ginanap pagpapatawad. ng gabi sa school gymnasium na para kumain, kani-kaniyang baitang
upang makatulong sa mga isyu Higit pa rito, ayon kay pinangunahan ng mga estudyante mula ang nagdala ng pagkain at inumin, at
tungkol sa pamilya, paaralan at Hans Graishe, isang mag-aaral sa Grades 11 - A Ruth at B - Esther. pagkatapos ay bumalik na sa kanilang
personalidadng bawat estudyante. ng HUMSS na ang recollection Maraming aktibidad ang mga silid para magdiwang at upang
“Kahit na mga isyu sa sarili at retreat ay nagbigay sa kanila naganap katulad ng Hep Hep Hooray, maka-bonding nila ang kanilang
madami din, kaya pinush namin ng pagkakataong magkaroon ng Istorya Mo, Joke Showdown, at isa tagapayo.
yung kaganapan kahit na unangt maraming oras hindi lamang sa pang laro kung saan ang mga kalahok Sa kabuuan ng gabi, ang
oras naming pagbibigay ng kanilang sarili kundi sa kanilang ay sumagot sa tanong na matatagpuan mga estudyante ay nanood, nagsagawa
gagawin,” ani Prasaya. mga kaklase. nila sa loob ng medyas. ng mga aktibidad kasama ang kanilang
Dagdag pa niya na ang Sa karagdagan, ang retreat Ang mga kalahok ay tagapayo upang mas makilala ang
pangyayaring ito ay nakaaambag at recollection ay ginanap sa Villa pinili mula sa mga tagapanood at bawat isa, at sa kina-umagahan ay
sa pagkakaron ng mas mahusay na de San Benedetto da Norcia, San ipinakita rin ng mga host ang kanilang nagligpit ng silid ang mga estudyante,
sosyalisasyon ng bawat isa. Rafael, Bulacan noong Nobyembre kagalingan sa pag-aarte sa Istorya Mo kumain ng umagahan na inihanda ng
Pinangunahan ng Every 27. na may pamagat na “Little Mermaid paaralan, at naghiwa-hiwalay upang
Nation Campus (ENC) ang mga Czarina Martin Meets Little Red Riding Hood” kung bumalik sa kani-kanilang tahanan.
saan ang iskrip ay ipinakita sa malaking Julia Monica Boñgolan
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
 balita 03

BIL, binigyang diin ang

socialization sa Araw ng
mga Puso
U pang tulungan ang mga mag-
aaral na makisalamuha sa kapuwa
mag-aaral, inilunsad ang Valentine
Social sa Benedictine Institute of
Learning (BIL) sa pangunguna ng
United Nations Educational, Scientific
and Cultural Organization (UNESCO)
noong ika-15 ng Pebrero.
Sa isang pahayag, sinabi ni Polyn
Triviño, Pangulo ng UNESCO, na sa
pamamagitan ng nasabing okasyon,
hindi lamang nabigyan ng oportunidad
ang mga mag-aaral na makasama ang
kanilang mga kaibigan, kundi nabigyan
rin sila ng pagkakataon na makakilala CUTLINE. Iquia doles et quias es est, tem
et et doluptu scipsap icaboreriae. Acias
ng mga bagong kaibigan mula sa ibang entenia volorum adicipi ciatemo. Photo by
baitang.
“Nakatulong din ito para malaman

JHS Prom ng Benedictinians, ipinagdiwang

ng mga estudyante na kapag Araw ng
Puso ay ‘di importanteng may kapareha
ka, bagkus ay mas mahalaga ay ang
pagmamahal ng Diyos,” ani Triviño.

Sa karagdagan, ang mga booth
ng mga mag-aaral ang naging bida sa
selebrasyon at ang mga ito ay ang: Jail
Booth (UNESCO), Chain Booth (Grade
10-C), Movie Booth (Grade 8-C), Water
Booth (Grade 10-A), Stamp Booth
(Grade 7-D), Cloud Nine Booth (Grade
7-B), Wine Booth (Grade 7-A), Sketch
Booth (Grade 8-A), Game Board Rental
Booth (SSG), Request Booth (Grade 11-
B), Jail Booth (Grade 9-B), at Photo Booth
(Grade 8-B).
Idinaos din ang patimpalak sa
Spoken Word Poetry na nagpapakita
ng galing ng Benedictinians sa pagsulat
at paglalahad ng kanilang mga tula, at
ang mga nanalo ay sina: Venice Alyssa
Quiñones sa pangkat A, Aeron Bedonia
sa pangkat B, at Bojo Evangelista sa
pangkat C.
Judina Hilario
M
uli na namang naranasan ng mga Benedictinians na grades 9 at 10 ang Junior and Senior Promenade na may
temang “Around the World” na ginanap noong ika-22 ng Pebrero, 2019 sa Diamond Hotel, Manila upang mas
mahubog ang pakikisalamuha ng mga mag-aaral.
Sa isang pahayag, sinabi ni Prom
Queen Francine Julianna Alarcon mula
Grade 10-A Habakkuk na kahit hindi niya
gusto ang tema, hindi niya inaasahang
masaya pa rin ang prom at mag-eenjoy
siya sa huling taon niya sa eskwelahan.
“Super cute ng mga invitations and
‘yong mga souvenir na binigay, ang useful!”
dagdag ni Alarcon.
Isang tiket o boarding pass at
passport-themed ang ginawang invitation
ngayong taon, at isang travel kit naman ang
naging souvenir.
Nagsimula ang prom sa entourage,
Cotillion de Honour, turnover ceremony,
class prophecy at last will, pag-presenta
ng Audio Visual Presentations (AVPs) ng
bawat pangkat, awarding ceremony, at
hindi mawawala ang pag-iwan ng dance
floor sa Benedictinians.
Nag-uwi ng mga awards ang mga
sumusunod: Jericho Echenique mula
10-B Zephaniah (Best of All Nations
Attire); Christen Tajanlangit mula 10-B
Zephaniah (Best of All Nations Attire);
Dylan Tagle mula 9-A Ecclesiastes (Best
in Formal Attire); Lareeze Galvez mula
10-A Habakkuk (Best in Long Gown);
Jasty Dumaraos mula 9-A Ecclesiastes
(Star of All Nations); Benedict Duran mula
10-C Zechariah at Dana Vileta mula 10-C
Zephaniah (Couple of All Nations); John
Patrick P. Bulanadi mula 9A Ecclesiastes
(Prince of All Nations); Jayne Marin mula
9-B Nehemiah (Princess of All Nations);
Mikhail Leynes mula 10-C Zechariah (King
of All Nations); at Francine Alarcon mula
10-A Habakkuk (Queen of All Nations).
Hindi inaakala ni Prom Prince
Bulanadi na mag-uuwi siya ng award dahil
sobrang simple ng suot niya, ngunit para
sa kaniya, napansin ng judges ang overall
appearance niya.
“Feeling ko prince talaga ako that
time,” ani niya.
“Naging successful naman ‘yung
prom. May mga minor problems pero hindi
napansin kasi maganda ang execution ng
program,” giit ni G. Raphael Prasaya, isa sa
mga event organizers.
Ang mga iba pang namuno sa
pagdiriwang ay sina Bb. Arlene Sapida, G.
Kendrick Delgado, at Bb. Joan Gamao.
Gwyneth Jemima Morales

Work Immersion sa Creotec, pinili ng 85% ng mga mag-aaral na Grade 12

M as pinili ng 41 na mag-aaral mula sa kabuuang bilang na 48 na estudyanteng nasa Grade 12 ng Benedictine
Institute of Learning (BIL) ang magsagawa ng kanilang work immersion sa Creotec Inc. na ka-sosyo ng
paaralan, kaysa sa iba pang kumpanya para umano sa mas maginhawang pagsasagawa nito.
Ayon kay Ian Rocky Aguirre, isa sa oras at lakas. pagkakaroon ng karanasan sa mga
mga estudyanteng magtatapos ngayong “Kami mismo ang humanap ng trabahong kahanay ng kursong kinuha
taon na sa Creotec ang piniling pagwo- company na mapagta-trabahuan namin; nila sa Senior High School, kung saan ang
work immersion-an, komportable sa buong kami mismo [nagpa] sign ng memorandum mga opisyal mismo ng mga kumpanyang
kompanya, malamig ang mga pasilidad of agreement. May mga interview pa kanilang pansamantalang pagtatrabahuan
nito, mura ang mga pagkaing itinitinda ‘yun, pero nung natanggap naman kami ang magbibigay sa kanila ng marka batay
sa kantina, mahigpit ang seguridad, at sa work, naging easy na lang kasi may sa kanilang pagganap.
mababait pa ang mga tauhan nito. mga case na mas maluwag ‘yung time Nag-aalok ang paaralan ng work
Dagdag pa niya, “Creotec kasi [at] magagawa mo ‘yung task mo [nang] immersion sa Creotec Inc. sa Laguna
assigns a specific work to a student based hindi nginangarag. Isa pa, [makakapili] sa halagang P7,500; kasama na ang
on his/her desired profession so that they ka pa kung saan mo gusto mag work and transportasyon ng mga mag-aaral at hindi
can use the basic industry skill on their budget-friendly [rin],” ani Johniel Singson, na nila kakailanganin pang mag-ayos ng
future endeavors.” isa sa mga mag-aaral na sa ibang lugar mga papeles, ngunit binibigyan din naman
Sa kabilang dako, mayroon din nagsagawa ng work immersion. ng kalayaan ang mga estudyante na
namang mga estudyante na mas pinili na sa Bahagi ng mga pangangailangang humanap ng mapapasukan na gusto nila
ibang lugar na lamang isagawa ng kanilang pang-akademiko ng mga Grade para sa nabanggit na aktibidad.
work immersion upang makatipid sa pera, 12 students sa buong bansa ang John Vincent Degoma
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
04 balita

Talento at kasanayan, pinagyabong sa Strand Week Shaina May Dalipe

B ago matapos ang S.Y. 2018-2019, muling nagtagumpay ang Benedictinians gamit ang
kanilang pagtutulungan at pagkakaisa sa pagpapatakbo ng ikalawang Strand Week,
kung saan mas sentro sa paggamit ng kaalaman at kasanayan ng mga estudyante.
Nagtayo ang mga estudyante ng kani- tutungo ng Senior High School.
kanilang booths at pakulo sa ilalim ng kanilang “Given the short preparation at hectic
napiling strands: Medicine, Information schedule dahil patapos na ang klase, hindi naging
Technology, Engineering, at Architecture madali ang second wave ng Strand Week. But
Booth sa Science Technology Engineering because of the efforts of the SHS students at
and Mathematics (STEM), Poem and Essay support ng teachers, it went well..” ani Barcinas.
Presentation at Personality Test sa Humanities Pinarangalang Best in Flier at Best in
and Social Sciences (HUMSS), at Café de Bene Team Work ang STEM, Most Productive ang
sa Accountancy, Business and Management ABM, at nagwagi bilang Most Outstanding
(ABM) at General Academic Strand (GAS). Strand ang HUMSS, kasama ang mga parangal
Ayon kay Princess Joy Barcinas, pangulo na Most Organized, Most Innovative, at Best in
ng Supreme Student Government (SSG), hindi Booth.
lamang ito naglalayon na matulungan ang “Makikita mo talaga, from the outcome
mga estudyante na magkaroon ng ideya o of the event, na umangat ‘yung pagkakaisa’t
makapagdesisyon kung anong kurso sa kolehiyo pagtutulungan, and that’s what made it
ang nais nilang kunin, kundi matutulungan nito successful.” giit ni Barcinas, bilang huling
CUTLINE. Iquia doles et quias es est, tem et et doluptu scipsap icaboreriae.
na mas makilala pa ang Benedictine Institute mensahe sa pagtatapos ng ikalawang Strand Acias entenia volorum adicipi ciatemo.
of Learning (BIL) sa ibang mga estudyanteng Week. Photo by

Mataas na kaso ng bulutong, naitala sa BIL

N agtala ng maraming kaso ng Vacirella-zoster virus, mas kilala bilang bulutong o chickenpox,
ang sangay-kalusugan ng Benedictine Institute of Learning (BIL) noong buwan ng
Setyembre, 2018 hanggang Pebrero, 2019, dahilan upang tumaas ang bilang ng pagliban ng mga
mag-aaral sa klase.
Ayon sa school nurse baking soda, uncooked oatmeal, o
ng BIL na si April Joy Pagunsan- colloidal oatmeal na nakakatulong
Velasquez, naitala ang bilang na 38 upang maibsan ang pangangati sa balat.
mula elementarya hanggang senior high Ang paggamit ng aspirin ay
school. mahigpit na ipinagbabawal lalo na sa
Isinaad rin sa datos na ang mga mga bata sapagkat ito ay maaaring
mag-aaral na mas nakapitan ng sakit magdulot ng Reye’s Syndrome na
ay ang mga primary at intermediate na isang malubhang sakit na umaatake sa
mag-aaral sa elementary department at atay at utak na maaaring magdulot ng
may ilan lamang na mula junior high at pagkamatay.
senior high school na estudyante. “Kailangang magpakonsulta agad
Iginiit din ni Velasquez sa isang kung may pangangating nararamdaman
panayam na ang pInakamabisang sa katawan kasi hindi natin masasabi
paraan para maibsan ang sakit na ito kung ano ito, kaya para masigurado
ay ang pagkakaroon ng bakuna para natin, magpa-consult agad bago pa
sa chickenpox, paggamit ng calamine lumala ang mga ito,” ani Velasquez.
lotion, at cool bath na may kasamang Sinuluat ni Krishna Gabriel S. Gulle

“Tagumpay sa aming organisasyon”- Manila

BIL-UNESCO, nagbigay ngiti sa mga nakatatanda
B ilang tradisyon ng United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) ng Benedictine Institute of Learning, taun-taon silang tumutulong sa mga
tao at organisasyon sa labas ng eskwehalan; kamakailan lang ay inilapit nila ang kanilang mga palad sa Helping Hands Foundation, Inc. upang mabigyang ngiti ang mga
nakatatandang nanunuluyan dito.
Layunin ng Helping Hands (SSG), mga mag-aaral ng hindi nakayanang pigilan ng ilan ng UNESCO sa mga naging
na tumanggap at yakapin ang Humanities and Social Sciences sa mga mga nagboluntaryo ang emosyonal nang makasayaw nila
mga nakatatandang wala nang (HUMSS) at ang tagapayo nito na kanilang mga luha nang makita habang umaawit ang mga mag-
matuluyan o may karamdaman si G. Cedric Joces V. Yoro. nila ang ngiti ng mga nakatatanda aaral at mataanda; ang isa sa mga
upang mabigyan ng sapat na “Ang naganap na community dahil sa pagbisita nila dito. nakatatanda na si Gng. Corazon,
alaga, pagkain, at alalay sa mga engagement ay nakatulong upang “Sa ganoong paraan, ay may sakit sa pag-iisip na dulot
aktibidad. magkaroon ng pag-unawa ang nahuhubog ang ating ng masalimuot niyang nakaraan.
Isinagawa ito noong ika-4 ng mga kabataan sa pamumuhay ng malasakit at pagdamay sa mga “Sobrang saya kasi alam kong
Pebrero sa Windsor Estate, San mga elders at sa lipunang ating nangangailangan.” giit ni Bb. makatutulong at makakapag-
Agustin I, Dasmariñas City, Cavite, ginagalawan.” ani Bb. Eizchelle- Janine Fernando, isa sa mga bahagi ng blessing sa ibang tao
kasama ang mga miyembro ng Giovie H. Manila, isa sa mga tagapayo ng UNESCO. ang mga kapwa kong mag-aaral.”
SINAG Performing Arts Club, tagapayo ng UNESCO. Kabilang si Bb. Fernando wika ni Triviño.
Supreme Student Government Pagkatapos ng programa, at Polyn Triviño na pangulo Shaina May Dalipe
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
EDITORYAL opinyon 06

Criminal
liABILITY
I9344sinumite na ni Senate President Vicente “Tito” Sotto III ang Senate
Bill (SB) No. 2026 upang ma-amyendahan ang Republic Act (RA)
na naglalayong mapababa ang minimum age of criminal liability.
Ayon kay Sotto, ang pag-
amyenda sa nasabing batas ay dahil
sa nakababahalang pagtaas ng bilang
ng krimen na kinasasangkutan ng mga
menor de edad; subalit hindi tinitignan
ng mga mambabatas ang bigger picture.
Nakatakda sa RA 9344 o ang
Juvenile Justice and Welfare Act of 2006
na ang mga taong edad labingwalo
pataas ay maaari nang managot sa mga
krimen at illegal na gawaing kanilang
masasangkutan. Sa huling University
of the Philippines (UP) LIKAS forum
na ginanap sa UP Diliman, ibinanggit ni
Jay Yacat, isang propesor at doctor ng
sikolohiya, na labingwalo ang minimum
age ang mahigpit na itinakda dahil ang
mga taong 18 pataas ay kaya nang mag-
isip, magrationalize, at kumilos nang may
malay.
Kaugnay nito, bilang Presidente ng
Dibuho ni: Pambansang Samahan sa Sikolohiyang
Johniel Francis Singson Pilipino (PSSP), iginiit ni Yacat na base
sa kanilang pananaliksik ay mahihinuha
pagHALALANtad na ang mga batang edad kinse pababa
ay “mentally developing pa” at 85%
brain development pa lamang ang
L ahat ay may taglay na talino kaya’t gamitin sana ito sa pagboto. Nalalapit na
naman ang panahon ng eleksyon sa bansa. Dahil dito, kabi-kabila na rin ang
pangangampanya ng mga nagnanais na pumasok sa pulitika, partikular na sa senado.
nangyayari. Samakatuwid, ang pag-iisip
at utak ng mga menor de edad ay hindi
nagfa-function rationally katulad ng sa
sinabi ni Yacat na may mga ulat kung
saan ang mga bata na nahuhuli ay
minomolestiya at sexually harassed ng
mga opisyal sa barangay. Higit pa riyan,
hindi lahat ng kabataang nahuhuli ay
dinadala sa DSWD o sa Youth Care
Office upang matulungan at magabayan.
Bukod dito, ang pagbaba ng
minimum age of criminal liability
ay hindi mapapabago ang krimn at
operasyon ng mga sindikato – ang
mga mapagsamantala at exploiters ay
patuloy na mang-aabuso sa kabataan,
ngunit sa pagkakataong ito, mga batang
edad labindalawa pababa na.
Hindi lingid sa kaalaman ng
karamihan na ang mga street children na
nasasangkot sa snatching at drug running
ay natutulak lamang ng kahirapan at
pinansyal na problema. Maraming ulat
na nagpapakita na ang mga batang
criminal ay galling sa depressed areas at
may poor family background, at walang
edukasyon. Ang pagpapakulong sa mga
kabataang ito ay maaring magdulot ng
emoyonal na distress, sikolohikal na
problema, at pag-aatubili sa pagbabago.
Napakaraming salik
nakakaapekto sa pagkasangkot ng
ang

kabataan sa krimen, at sa pangkalahatan,

Bilang mga ng kanilang kakayahan mga matatanda o mayor de edad. ang SB 2026 ni Sotto ay daan patungo
mamamayan ng sa matinong paraan. Kung patuloy na maipatutupad sa impyerno ng kabataan – ito ay may
Pilipinas, na una ring Hindi maitatangging at malalagdaan ang SB 2026 at domino effect katulad ng mga nabanggit.
maaapektuhan sakaling mayroon din namang mabababaan na ang minimum age of Imbis na maresolba ang isang problema,
maling mga inbidwal ang ikinakasangkapan lang criminal liability, papatawan ng parusa mas maraming suliranin ang malilikha
maihahalal, hindi dapat ang kanilang husay sa ng mga korte at justice system ang nito. Ang mga negatibong epekto ng
tayo magpadala sa mga pananalita upang mas ‘premature’ at irasyonal na kabataan pagpapababa ng minimum na edad ng
mabababaw na palamuti maging tanyag, ngunit ang sa mga aksyong hindi pa nila mawari, criminal liability ay makikita hindi lang
ng mga mapagpanggap intension sa paglilingkod mabatid at maintindihan. sa muka at nangangayayat na katawan
na kandidato. Huwag ay malinis naman talaga. Bukod dito, binaggit ni Sotto na ng mga bata, kundi maging sa kanilang
nating kalilimutan na ang Subalit pagdating ang pagbabago ng batas ay dahil ang sikolohikal at emosyonal na estado.
ASINTADO mga nahuhuling bata ay pinapakawalan, Ang mga opisyales ng gobyerno ay
tunay na pagmamalasakit John Vincent Degoma sa mga ‘senatoriables’
sa bayan ay makikita sa @jvrubberman22 na gumagawa ng mga ngunit bumabalik sa maling gawain. hindi dapat tumiingin nang malapitan sa
kilos at hindi sa salita. @bojo_moto ilegal na bagay, wala nang Sa usapang sikolohikal, ito ay problema, bagkus ay dapat sukatin ang
Ang nararapat hanapin John Vincent Alingig Degoma
kabilang banda pa. Isa dahil walang social intervention at magiging epekto ng kanilang hakbang
sa isang kandidato ay lamang sa mga paglabag psychiatric approach na isinasagawa sa mas malaking imahe at konteksto.
ang dedikasyon at determinasyon nito sa na paulit-ulit na ginagawa ng mga pasaway ang Department of Social Welfare Karamihan ng kabataan ay socially
pagsusulong ng pagbabago. na kandidatong ito ay ang paggastos nang and Development (DSWD) and the disadvantaged na; sa halip na ikulong
Gaya nga ng sinabi ni Ding Generoso sobra-sobra sa itinakda ng batas. Lubos na Philippine National Police (PNP) sa sila sa rehas, ang mga lingkod bayan
(isa sa mga tumatakbong mambabatas nakawawala ng pasensya ang katotohanan tuwing papalayain ang mga nahuhuling ay dapat pakawalan sila sa kadena ng
ngayong halalan) sa kanyang talumpati sa na minsan, kung sino pa ang naghahangad kabataan. malupit na mundo ng karalitaan at
ginanap na Senatorial Townhall Debate, na maging taga-likha ng mga batas ay ang Ang mga nasabing estratehiya o pananamantala.
“ang ating lahi, Pilipino, Pili na, Pino pa.” siyang unang lumalabag dito. interbensyon ay kinakailangan upang Isang paraan ng Benedictine
Maraming Pilipino ang talagang mabusisi Tandaan nating isang pagkakataon lubusang maintindihan at maunawaan Institute of Learning upang maiwasan
sa pagpili ng ihahalal na kandidato, ngunit lamang ang mayroon tayo. Walang dudang nila ang kani-kanilang aksyon at upang ang paglaganap ng kriminalidad at
marami rin ang nabubulag sa iba’t ibang napakaimportante ng desisyong sa loob maresolbahan ang trauma na resulta masamang gawain sa mga estudyante
pakulo ng mga hindi tapat na politikong ng dalawang buwan ay dapat na nating ng kanilang karanasan noong hinuli at ay ang pagkintal ng kanilang pilosopiya
ginagamit lamang ang damdamin ng masa mabuo. Ngayong nailantad na ang mga kinulong. na ang pagtatanim ng ‘proper values’
upang maisakatuparan ang tunay na kabulastugang dapat nating iwasan at Alinsunod dito, isa samga dahil at ‘social responsibility’ ay may
motibo nila — ang mapayaman ang sariling waksian, nakasalalay na sa atin kung tayo kung bakit nagigign ‘repeat offenders’ malaking papel sa pagtiyak na ang
pamilya. pa ba’y magpapaloko. Para sa buong bansa, ang mga kabataan ay buhat ng mga mga mamamayang Pilipino, lalo na ang
Sa kabilang banda, hindi naman lahat ang halala’y isang labis na mahalagang paghihirap na kanilang nararanasan kabataan, ay makakaambag sa pag-
ng mabulaklak manalita ay manloloko. yugto. Sa pagsapit ng panahong ito, sa kamay ng mga opisyales. Habang unlad ng bansa gamit ang kanilang
Sadyang may mga hindi lamang gumagamit maging matalino tayo sa pagboto. isinasagawa ng kanilang pananaliskik, abilidad.
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
06 opinyon

Todas sa Tigdas PULSO NG BENEDICTINIANS

May 13, 2019 National and Local Elections
A ng tigdas ay nakamamatay kaya’t nararapat lamang na pabakunahan ng mga
magulang ang kanilang mga anak. Ayon sa ulat ng Department of Health
(DOH), mayroong mahigit 22,967 bilang ng kaso ng tigdas sa buong Pilipinas ang Benedictine Institute of Learning-Secondary Department
naitala mula Enero hanggang ika-20 ng Marso. Ayon pa sa DOH, ang pagdami
ng kaso ng tigdas ang nagdulot sa pagdami ng bilang ng mga batang namatay. PARAAN NG PAGBOTO
(1.) Sagutan ang Google Doc na inilabas ng Ora et Labora
Hindi dapat at kumalat ang virus, doon (2.) Huwag bumoto ng labis sa nakatalang bilang sa sa mga sumusunod na
kinakatakutan ang nagsisimulang magkaroon position.
pagbabakuna dahil ng komplikasyon na
sa bisang naidudulot maaaring ikamatay. MAYOR/ BUMOTO Ng isa (1)
nito. Ang takot ng mga Ayon sa World Health
magulang sa pagbabakuna Organization (WHO), PINAL NA BILANG NG
TAGATUGON BAHAGDAN KANDIDATO
ang naging dahilan ng ang bakuna lamang ang
paglaganap ng tigdas tanging paraan upang 60 73% 1. MALIKSI, EMMANUEL (LP)
sa iba’t ibang bahagi ng makaiwas sa tigdas.
bansa. Nakaapekto sa Ayon sa nars ng 22 27% 2. SAQUILAYAN HOMER (PMP)
pagtaas ng bilang ng kaso Benedictine Institute
ng tigdas sa bansa ang ASINTADO of Learning (BIL) na si
kawalan ng kumpiyansa ng
Nermeen Alapa
@nermeencali
Nurse April, walang kaso VICE MAYOR/ BUMOTO Ng isa (1)
publiko sa pagbabakuna. @nermeyyyyn_ ng tigdas ang naitala sa PINAL NA BILANG NG
Ayon sa datos Nermeen Cali Alapa BIL. Maaaring naging TAGATUGON BAHAGDAN KANDIDATO

ng DOH, pagkatapos ligtas ang Benedictinians 51 62.2% 1. MALIKSI, EMMANUEL (LP)

mabakunahan, 85% ng mga batang nasa sa sakit na ito dahil mayroong history
siyam na buwan ang edad at 95% ng ng pagbabakuna ang mga mag-aaral 31 37.8% 2. SAQUILAYAN HOMER (PMP)
lampas sa 12 buwan ang edad ay nagiging ng Benedictine. Naipapakita rito ang
immune at hindi tinatablan ng tigdas. kaligtasang dulot ng pagbabakuna.
Ang kontrobersiya sa Dengvaxia Pinipilit ng DOH na baguhin ng mga
ang pangunahing dahilan sa pagtanggi tao ang kanilang pananaw ukol sa bakuna.
ng mga magulang na pabakunahan ang Ito ang susugpo sa paglaganap ng tigdas
Political DIEnasty
kanilang mga anak. Malaking porsyento upang mailigtas ang kanilang mga anak sa
ng pagtitiwala ng mga tao sa bakuna ang posibleng kamatayang dulot ng nito. Sa
bumaba, mula 92% ay 33% na lamang, ganitong sitwasyon, dapat gawing sapilitan
Iconference
pinahayag ni Pangulong Rodrigo Duterte na ayaw niya ng political dynasty,
sila ay ‘napipilitan’ lamang. Ang paksa ay napag-usapan sa isang business
sa Maynila matapos umalingasaw ang isyu na tatlo sa kaniyang
ayon sa DOH. ang pagbabakuna upang maging tiyak mga anak ang tumatakbo para sa 2019 National and Local Elections.
Karaniwang mga bata na may edad na ligtas ang bata sa sakit na ito. Bukod
tatlong buwan hanggang apat na taong doon, dapat ding magkaroon ng batas na Ang isyu ng political at ginulantang niya ang
gulang ang nagiging biktima nito. Madaling nagsisigurong napabakunahan ang mga dynasty, na nagresulta nasyon nang tila lumikha
makahawa ang sakit na ito sapagkat bata hindi lamang sa tigdas kundi pati sa pa mula sa kultura ng siya ng alyansa kasama
sumasama ito sa hangin. Kapag nalanghap iba pang sakit. mga Pilipino na ‘close ang Tsina, maliwanag na
family ties’, ay hinamon pagkaligta at pagpabaya
BENEDICTINE INSTITUTE OF LEARNING - DEPARTAMENTO NG SEKONDARYA ang kredibilidad ng sa kaniyang pangako sa
mga salita ni Duterte; mga Pilipino.

ORAETLABORA
Ang Opisyal na Pahayagang Pampaaralan at Pangkomunidad ng Benedictine Institute of Learning
KASAPI: SCHOOL PRESS ADVISERS MOVEMENT (SPAM), INC. | NATIONAL FEDERATION OF CAMPUS JOURNALISTS
maraming pagkakataon
na ang kaniyang mga
pahayag ukol sa paksa ay
kasalungat ng kaniyang
Bukod sa irony ni
Duterte, ang problema sa
pampulitikang dinastiya
ay mistulang lumalala
mga aksyon. ASINTADO dahil sa kultura ng close
LUPON NG MGA PATNUGOT, MGA MANUNULAT AT KONTRIBYUTOR Nagsimulang Janna Mikaela B. Biazont family ties. Ayon sa Article
Taong Panuruan 2018-2019 pamahalaan ni Duterte @biazon.j II Section 26 ng 1987
@BiazonJanna
ang Davao City mahigi Janna Mikaela Biazon
Philippine Constitution,
JANNA MIKAELA B. BIAZON tatlong (3) dekada na pinagbabawal ng Estado
Punong Patnugot ang nakaraan, at matapos ang dinastiya, ngunit
mahalal na presidente ng Republika ng lumalaganap at hindi pa rin ito mapuksa
BOJO G. EVANGELISTA EMERSON B. ANTIOQUIA Pilipnas noong 2016, ang kaniyang anak na dahil tingin ng mga botante sa dinastiya ay
Katuwang na Punong Patnugot Patnugot ng Pamamahala si Sarah Duterte na ang namahala sa trono family closeness at akto ng pagpapamana.
sa kaharian ng Davao City. Binanggit ng Ang isyu sa pampulitikang dinastiya
Patnugutan ng mga Seksyon
president noong 44th Philippine Business ay hindi maresolbahan hindi lang dahil
JEROME A. YMAS CHUD DAVID E. DULAY Conference and Expo na galit siya sa mga si Duterte mismo ay nagsasagawa nito,
Patnugot ng Balita Patnugot ng Panitikan
dinastiya, ngunit ironically, sinusuportahan kundi dahil din bulag na ang mga Pilipino
SHAINA MAY B. DALIPE JANN MIGUEL B. BIAZON niya ang mga kaanak na nagpapalitan sa – nabulag ng kultura.
Patnugot ng Balita Patnugot ng Isports
posisyong pagka-alkalde sa Davao, at Papalapit na ang susunod na
NERMEEN C. ALAPA JOHNIEL FRANCIS R. SINGSON ngayon, nangangarap nang mamahala sa eleksyon, at ang pagkakamali na ginawa
Patnugot ng Opinyon Punong Dibuhista
senado. ng mga Pinoy noong 2016 – ang pagboto
GWYNETH JEMIMA P. MORALES ROBERT PATRICK A. ALFILER Patuloy nitong pinapatunayan na sa mapagpanggap at traydor na president
Patnugot ng Opinyon Punong Taga-Disenyo ng Pahina
kwestyonable ang kaniyang mga salita; ang – ay nararapat na hindi na maulit. Halos
KRISTINE SHANNE R. REAL REV ALADIN LUZONG asal at kilos ni Duterte ay hindi sumasang- 50% ng mga estudyante sa Benedictine
Patnugot ng Sining at Kultura Punong Tagakuha ng Larawan
ayon sa kaniyang mga pahayag. Institute of Learning (BIL) Senior High
MGA MANUNULAT Higit pa riyan, noong 2016 School ay maaari nang bumoto sa darating
JAIRARD PROVERBS V. PALON | ANA ALTHEA S. VIRATA | JOHN VINCENT A. DEGOMA | JUDINA T. HILARIO | presidential campaign, sumikat ang na Mayo, at kaakibat ng kakayahang ito ay
DAIRENE DANIELLE J. GARCIA kaniyang populist na pangako na ang responsibilidad na bumoto nang tama
KIM JOSHUA G. DAÑO, LPT nagsasabing “sasakay ako ng speed boat at matalino; ang pagtigil sa pampulitikong
Tagapayo ng Publikasyon at ako mismo ang magpapaais sa China. dinastiya ay pagkitil sa korapsyon sa
(I will ride a speedboat myself and I will gobyerno.
TERESA CIELO FE J. VALENZUELA, LPT/Ed.D make China leave.)” Ngunit sa loob ng mga
Punong-guro
unang taon taon niya sa posisyon, ginulat
 opinyon 07

Tagumpay ng Strand Week

M uling nagpugay ang Benedictinians sa matagumpay na proyekto ng Supreme
Student Government (SSG) at Senior High School Council, ang ikalawang
Strand Week ng taong panuruan 2018–2019. Kaiba sa naunang Strand Week,
ito ay nakasentro sa paggamit ng kaalaman ng mga estudyante ng Senior High
School (SHS) sa kanilang mga strand sa pamamagitan ng pagsasabuhay nito.
Labis na ikinatuwa Personality Test naman ang
ng mga Benedictinians, sa Humanities and Social
partikular ng mga Sciences (HUMSS).
mag-aaral ng SHS, ang Naging bahagi nito
pagkakaroon ng second ang lahat ng mag-aaral
wave ng Strand Week ng Benedictine Institute
na naganap noong of Learning (BIL), pati
ikalawang linggo ng Abril. narin ang mga estudyante
Dito naipamalas ng mga mula sa ibang paaralan.
estudyante ang kanilang Layunin ng Strand Week
kasanayan sa napiling na matulungan ang mga
strand sa pamamagitan ng ASINTADO estudyanteng pumili ng
Nermeen Alapa
pagtatayo ng mga booth. @nermcali
kanilang mga strand,
Ang kanilang mga @nermeyyyn_ kasabay nito ay mahikayat
booth ay nagbukas sa Nermeen Cali Alapa ang mga mag-aaral na
publiko noong ika-10 ng tutungtong sa SHS na piliin
Abril. Sa kabila ng kakulangan sa oras at ang BIL.
araw sa paghahanda, naipakita ng mga mag- Hindi lamang ang SHS ang nasiyahan
aaral ang kaayusan sa pagpapatayo ng mga nang malamang may second wave ng Strand
booth sa tulong ng pagkakaisa at suporta ng Week, gayun din ang iba pang antas ng
bawat estudyante sa nasabing proyekto. mag-aaral ng BIL. Malaki ang naitulong
Bawat strand ay may kaniya-kaniyang ng proyektong ito upang mahikayat ang
pakulo sa kanilang mga booth; ang Science, mga estudyante ng BIL na piliin at manatili
Technology, Engineering and Mathematics sa paaralan. Dahil sa partisipasyon,
(STEM) ay mayroong Medicine, Information pagkakaisa, at pagtutulungan ng lahat,
Technology, Engineering, at Architecture naging matagumpay ang Strand Week na
Booth; ang Accountancy, Business and proyekto ng SSG at Senior High School
Puting Paruparo sa Management (ABM) ay mayroong Café de Council.
Bene; at Poem and Essay Presentation at

Pamamahayag palaONE
K itang-kita ang sunud-sunod na pag-atake ng pamahalaan sa
pamamahayag, partikular kay Rappler Chief Executive Officer
N oong ika-5 ng Abril, pinirmahan ni President Rodrigo Duterte ang Republic
Act No. 11259 o ang “Charter of the Provinces of Palawan del Norte, Palawan
Oriental, and Palawan del Sur” na naglalayong hatiin ang Palawan sa tatlong
(CEO) Maria Ressa na nasampahan ng 11 kaso tulad ng Anti Cyber bahagi—ang probinsya ng Palawan del Norte, Palawan Oriental, at ang Palawan
Libel law, Anti-Dummy law, tax cases, at iba pa sa loob ng isang taon. del Sur. Ang mga residente ng Palawan ay tumututol sa batas na ito at gumagawa
Sinampahan ni alegasyong pag-isyu ng ng mga paraan upang mapigilan ang implementasyon ng nasabing batas.
Wilfredo Keng, isang Philippine Depositary Mayroong mga na mayroong malawak
negosyante, si Ressa ng Receipts (PDRs) sa residente sa Palawan, na kaalaman sa
Anti Cyber Libel kaugnay Omidyar Network, ang partikular sa mga usaping pampulitika,
sa lumabas na artikulo dayuhang investor. liblib na lugar, ang magdudulot ng pagtaas
patungkol sa alegasyong Klarong klaro hindi nakakaalam sa ng antas ng korapsyon at
pagpapagamit niya ng na isa itong pag-atake isyung ito kaya’t labis pampulitikang dinastiya
sasakyan kay dating Chief ng administrasyong nilang ikinagulat ang ang pagkakahati sa
Justice Renato Corona Duterte sa medya implementasyon ng probinsiya ng Palawan.
habang sumasailalim upang patahimikin ang batas. Ipinapakita dito na Bilang karagdagan,
sa impeachment mga kritiko sa kanyang walang sapat na pag-aaral magkakaroon ng malawak
proceedings, at ang pamamahala. Kilala ang at konsultasyon upang na kapangyarihan ang mga
paglahok niya sa human ASINTADO Rappler sa pagiging
Nermeen Alapa suportahan ang desisyong ASINTADO pamilyang mamumuno sa
trafficking at drug @gwnmrls masiwalat ng mga kilos ng ito. Hindi napag-aralan Nermeen Alapa tatlong probinsiya.
smuggling. @gwynthmrls pangulo. ang mga magiging @nermcali
Tunay ngang hindi
Kung susuriing Gwyneth Jemima Sa ilalim ng kanyang positibo at negatibong
@nermeyyyyn_
Nermeen Cali Alapa sang-ayon ang karamihan
mabuti, hindi na dapat rehime, 85 na ang epekto nito sa Palawan, sa batas na pinirmahan
tinuloy ang pag-aresto sa CEO dahil hindi naitatalang mga kaso kaugnay sa pag- lalo na sa kalikasan nito ng Presidente. Maraming
pa naisasakatuparan ang nasabing batas atake sa mga mamahayag (death threats, sapagkat ito’y tahanan ng iba’t ibang uri mga opinyon mula sa mga residente ng
noong lumabas ang nasabing artikulo. etc.), at 12 rito ay namatay na. Dagdag pa ng hayop sa bansa kaya’t dapat itong Palawan, pati ng iba pang lugar ng bansa
Ang masama pa, inaresto ang CEO rito, minsan na rin niyang nabanggit sa mga pangalagaan. ang nagsasabing hindi magiging maganda
ng alas-singko ng hapon, kahit na noong press conference na hiling niya na ipatigil Iginiit naman ni Senator Risa ang dulot nito sa bansa.
tanghali pa nakahanda ang kanyang ang pamamahayag sa bansa. Hontiveros na makikinabang ang Tsina Marapat lamang na muling bigyan ng
warrant of arrest. Bunga nito, napilitang Bunga nito, napabilang na ang sa pagkakahati sa Palawan. Sa halip na konsiderasyon ng mga mambabatas ang
manatili hanggang umaga si Ressa dahil Pilipinas sa “deadliest peacetime country iisang malakas na lalawigan ang susugpo pagkakahati sa lugar upang magkaroon
hindi na maiaasikaso ang kanyang piyansa for journalists” at “worst offender in media sa kapangyarihan ng Tsina, mahahati ng masusing pag-aaral sa mga positibo
sa gabi. impunity” sa buong Southeast Asia ng pa sa tatlong maliliit na lokal na yunit ng at negatibong epekto nito. Dapat ding
Panlimang pagpipiyansa na ang International Federation of Journalists pamahalaan ang Palawan na puwedeng bigyang boses ang mga residente ng lugar
nagawa ni Ressa ngayong taon, at marami (IFJ). impluwensiyahan ng Tsina. upang sila’y marinig, at maintindihan ng
pa siyang kinakaharap na kaso tulad ng Ayon naman sa mga Benedictinians mga mambabatas ang kanilang sitwasyon.
08 opinyon

Kapansin-panSENIOR
FilipiNO More L ubos na ipinagmalaki ng mga Humanista (HUMSS students) mula sa ika-
11 na baitang ang kanilang pananaliksik nang mapili ng Research Adviser,
Gng. Gina Pira, na ipakita ito sa Strand Week – Wave 2 noong ika-11 ng Abril
kung saan ang mga tagapakinig at manonood ay ang mga susunod na mag-
aaral ng Senior High School (SHS) sa Benedictine Institute of Learning (BIL).
Isang magandang at naglalaan ng mahabang
hakbangin ang oras sa pag-eensayo,
pananaliksik upang matinding pagpupursigi
magkaroon ng malawak na sa bawat pagtatanghal,
kaunawaan ang mga mag- at pagsasagawa ng mga
aaral sa mga kaganapan gawaing nakaatang sa
sa kanilang kapaligiran. kanila.
Buhat nang pagkaroon ng Nagsilbing mga
Senior High School sa BIL nakatatandang kapatid
ay nagkaroon din ng hindi ang mga SHS, gayundin
inaasahang penomena na ay nagkapagbibigay ito
siyang kapansin-pansing ASINTADO sa mga mag-aaral ng JHS
Dairene Danielle Garcia
nakikita at nararamdaman bojo_moto
ng inspirasyon upang mas
ng mga Benedictinians, @bojo_moto pagsikapan, gandahan at
partikular sa mga mag- Bojo Evangelista talunin ang taas ng lebel
aaral ng Junior High. na ipinapakita ng mga
Kaya naman, ayon kay Bojo Evangelista nakatataas na baitang.
(11-B HUMSS), hindi na pinalagpas pa Marami na ang naganap sa loob
ng kaniyang grupo ang pagkakataon lamang ng isang taon at dito naipakita na
na gawan ng malalim na pag-aaral ang lalong pinasaya, pina-aktibo at pinaingay
nasabing penomena sa pamamagitan ng ng Senior High School ang paaralan ng
pananaliksik sa kanilang asignaturang Benedictine. Ang kanilang pagpupursigi
Practical Research 1. sa kanilang pag-aaral, kaakibat ang
Mula sa pakikipanayam sa mga Junior pagganap sa mga extra-curricular
High, malinaw na naipahayag ang malaking activities na isinasagawa ng paaralan, ay
pagbabago ng BIL nang magpakitang gilas nagbunga ng pagkakaroon ng magandang
Dibuho ni: ang SHS ngayong taon. Umaarangkada, halimbawa sa mga nakababatang mag-
Johniel Francis Singson nagpapasabog at kamangha-mangha aaral. Nais ng paaralan ang patuloy na
ang ilan sa mga paulit-ulit na salitang pagkakaroon ng mataas na kalidad ng
namumutawi sa kanilang mga bibig. edukasyon at sa pamamagitan ng mga

Itanggaling
dineklara na ng Korte Suprema na valid ang Commission on Higher
Education (CHED) Memorandum Order No. 20 – order na naglalayong
na ang asignaturang Filipino at Panitkan sa mga kolehiyo at
Ayon sa ‘A Phenomenological Study mag-aaral na handang matuto at sabik sa
on the Performance of the Senior High mga gawaing makapagpapalago sa kanila
School Students and Its Impact on the katulad ng ipinakita ng SHS na tunay ngang
unibersidad. Ang hatol ng Supreme Court ay patunay na ang institusyon na Persistence of the Junior High School makatutulong upang maisakatuparan ang
dapat pumuprotekta sa batas ay siya ring lumalabag nito at ang komisyon in Benedictine Institute of Learning misyon ng BIL na makahubog ng mga
na dapat nangangalaga sa edukasyon ay siya ring nagpapabulok nito. S.Y. 2018-2019’, mahigit 80% ng mga produktibo at responsableng mamamayan
respondante ang nagsasabi na nagpapakita ng ating bansa at bubuo sa ating
Bilang patunay, itinakda ng 1987 of Melbourne sa Australia, at Osaka ng magaling na performance ang Senior kinabukasan.
Philippine Constitution sa Article 14 University sa Japan, ngunit ang sarili High School, 60% ng SHS ay masisipag
Section 6 na “The national language of the nating bansa, ang bansa na pinanggaligan
Philippines is Filipino.... The Government ng Filipino, ay nagpasyang kalimutan ito.
shall take steps to initiate and sustain the Marami pang negatibong resulta ang
use of Filipino… as language of instruction resulta ng domino effect ng pagtanggal ng
in the educational system.” Ang desisyon mga nasabing asignutura. Kabilang dito
ng korte na suportahan ang CHED ang posibilidad na mawawalan ng trabaho
Memorandum Order No.20 ay harap- ang tinatayang 10,000 guro ng Filipino at
harapang pagpapabaya, pagkaligta, Panitikan sa kolehiyo.
at pambabastos sa Saligang Batas ng Kahit may mga grupo na na
Pilipinas. Napakaironic na ang trabaho nagpoprotesta at naghahain ng petisyon,
ng Supreme Court ay protektahan at kahit libu-libong Pilipino na ang
i-interpret ang batas, ngunit ang ginagawa naglalabas ng hinaing sa social media,
nila ay sirain at baliwalain ito. at kahit nakasaad na sa Konstitusyon,
Ayon sa panayam ni CHED patuloy pa ring binabalewala ang Filipino.
Executive Director Atty. Julito Vitriolo, Ang wika ko, ang wika mo, binabasura ng
ang “Filipino, nandoon na sa senior high gobyerno.
school.” Kung sa tingin nila ay naituturo Kahit na hindi sapat ang mga apela,
na ito sa elementarya at highschool at petisyon, at legal na pamamaraan ng
hindi na ito kailangan pa sa kolehiyo pagtatanggol sa wika, bilang mga mag-
dahil natural na raw ang pagsasalita ng aaral, marami pa rin tayong magagawa
Filipino, sasampalin sila ng datos na 52% upang maisalba ang nasyonal na
lamang ang average score rate ng high lenggwahe. Pag-aralan at ituro. I-angat at
school students sa Filipino sa National ibandera. Iligtas at ipagtanggol. Tandaan,
Achievement Test (NAT), malayong- ito ang kaluluwa ng ating kultura. Ito ang
malayo ito sa passing rate na 75%. kaibuturan ng ating pagkakakilanan. Kung
Bukod dito, nakahihiyang isipin na ang gobyerno, ang mga nakaupo ay kaya
may mahigit walumpung paaralan abroad itong kaligtaan, tayo ay tatayo, gagapang,
ang nagtuturo ng Filipino tulad ng Yale susuong upang ang wikang Filipino
at Harvard University sa USA, University manatili sa pusong Pilipino.
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
 sining at kultura 09

TATAK HUMANISTA: Tanglaw ng Sining at Kultura

Kristine Shanne R. Real

P ara sa mga humanista, ang HUMSS ay hindi lamang isang strand, kundi pati isang ilaw.
Isa ang Humanities and Social Sciences (HUMSS) sa mga strand na kinukuha ng mga
mag-aaral ng Benedictine Institute of Learning (BIL). Sa kabuuan, binubuo ito ng labing-anim na
estudyante mula sa ika-11 isa at ika-12 dalawang baiting. Kilala sila sa tawag na humanista. Para
sa kanila, ang HUMSS ang nagbibigay sa kanila ng ilaw – ilaw na nagbigay ng kaliwanagan sa
iba’t ibang aspekto ng sining at kultura na kadalasan ay hindi alam ng karamihan.
“Hindi ko talaga hilig ang culture and arts pero no’ng naging Humanista ako, I realized na
malaki ‘yung ginagampanan ng culture and arts sa society natin,” pahayag ni Bojo Evangelista,
estudyante ng HUMSS.
Nagsimulang mamulat ang mata ng mga humanista sa totoong ganda ng Pilipinas nang
dumalo sila sa iba’t ibang kaganapang may kinalaman sa kultura at sining kagaya na lamang ng
Pasinaya at Performatura.
Sa Pasinaya - Festival of Philippine Culture and Arts sa Cultural Center of the Philippines
(CCP) nila natutunan at naisabuhay ang makabagong KKK: Karapatan, Kalayaan, at Kultura. Sa
tatlong araw na paglilibot doon, natunghayan ng mga humanista ang magandang kulay ng kultura
sa pamamagitan ng dulaan, poetry shows, exhibits, at iba pang pagtatanghal.
Hinding-hindi malilimutan ng mga humanista ang karanasan nila sa Perfomatura dahil
naipamalas nila ang kanilang galing sa pagtula at pagsasalita sa harap ng maraming tao. Nakilala
rin nila ang iba’t ibang national artists na talagang nagbigay sa kanila ng inspirasyon kagaya nina
Francisco Coching, isang sikat na comic book illustrator.
Hindi nakalimutan ng mga humanista na ibahagi ang kanilang mga natutunan sa mga
estudyanteng hindi kumukuha ng HUMSS at mga mag-aaral na nasa mas mababang baitang.
Sa pamamagitan ng strand week, naipakita nila ang natatagong ganda ng sining at kultura sa
pamamagitan ng poetry show at ang mga tulang ginamit ay mga tulang sila mismo ang nagsulat.
“Isa sa mga sinabi ni Sir Josh, teacher namin sa HUMSS, na pwede naming mabago ‘yung
society through our writings,” dagdag pa ni Bojo.
Mamatay man ang ilaw, mayroon namang kandila. Ngunit hindi kagaya ng isang kandilang
nagbibigay ng liwanag, ang pagmamahal ng mga Humanista sa sariling kultura at sining ay hindi
mauubos. Mamatay man ang liwanag ay ang mga puso nila mismo ang muling magsisindi upang mas
matunghayan pa ang kultura at sining na maihahain ng Pilipinas.
“Ang HUMSS, hindi lang siya puro essays and constitutions, dito rin makikita ‘yung true beauty of Philippine
culture and arts,” pagmamalaki ni Evangelista.
Kung ang karanasan at aralin sa HUMSS ang nagbigay ng ilaw at kaliwanagan sa mga estudyante tungkol sa
kultura at sining ng Pilipinas, sa hinaharap nama’y ang mga humanista na rin ang magsisilbing tanglaw.

Sa Bawat Bigkas: Ang Sining ng Spoken Word Poetry

Bojo G. Evangelista

K
atulad ng naglalagablab na apoy, sumiklab ang sining ng pagtula at inakit ang madla sa gilas at bangis ng
mga mambibigkas. Mga pangalang namukadkad na tila mga bulaklak ang mga kagaya nina Juan Miguel
Severo, Maimai Cantillano, Alfonso Manalastas, Mark Ghosn, Beverly Cumla at iba pa dahil sa kanilang
angking kasanayan sa pagbigkas ng kanilang mga berso. Maraming organisasyon rin ng mga mambibigkas
ang naisamapa katulad ng Words Anonymous, Titik Poetry, Tadhana Writers’ Collective, at iba pang
bagaman matagal nang umiiral ay tila ba tagong yaman na ngayon lamang natagpuan. Ito ang sining
ng spoken word poetry, at sa manunulang bawat binibigkas ay may diwang umiigkas.
Ayon kay Louie Jon A. Sanchez, makata at propesor ng panitikan at malikhaing pagsulat sa Ateneo de
Manila University, ang pagbigkas ng mga likhang tula ay isang resureksyon ng nauna nang tradisyon ng pagtula
bago pa man maging Filipinas ang Pilipinas. Ang tradisyong pabigkas ng ating mga ninuno noong panahong
hindi pa naiimbento ang pagsulat ay isa nang likas na kakayahan.
Sa kasalukuyan, ang spoken word poetry ay umaani ng maraming atensyon at lumilikha na rin ng malawak
na antas ng pagiging popular dahil na rin sa pagpasok nito sa mainstream media. Ang mga palabas sa telebisyon
kagaya ng On The Wings of Love na pinagbidahan nina James Reid at Nadine Lustre ay nagbigay ng importansya
sa sining na ito nang isama sa casting si Juan Miguel Severo at i-perform rito ang ilan sa kaniyang mga likha. Sa
pelikulang ‘100 Tula Para Kay Stella’ na pinagbidahan ni JC Santos at Bela Padilla, naging tampok din ang mga tula at
naging isang matunog na isteryotayp ang paggamit ng eksistensyal na tauhan katulad ng isang makata.
Isa sa mga naging matunog na tagatanghal ng mga tula si Martin Naling ng Titik Poetry, isang aktibong grupo ng mga
manunula sa Cavite. Naging parte siya ng grupo nang personal siyang imbitahan ng tagapagtatag nitong si Verlin Santos
matapos magtanghal sa isang patimpalak sa unibersidad kung saan siya nagtapos.
“Noong una, namamangha lang ako sa mga nagpapalabas ng spoken word; pero nang nabigyan ako ng pagkakataong
maging bahagi ng Titik, minulat nito ang aking mata sa totoong dahilan ng pag-usbong ng sining na ‘to, at iyon ay ang
ma-witness ng mga kabataan ang mayaman nating kultura,” ani Martin na sa kasalukuyan ay nagtatrabaho bilang writer sa
Adober Studios.
Panaka-naka rin siyang makikita sa mga open mic performances, at sa mga pagtatanghal ng Titik Poetry. Naimbitahan na
rin siyang maging kritiko at magtanghal ng mga piyesa sa Benedictine Institute of Learning (BIL) para sa Creative Writing class
ng mga mag-aaral ng Humanities and Social Sciences (HUMSS).
Ang patuloy na pagyabong ng spoken word poetry bilang sining ay isang indikasyon ng pagtanggap ng kasalukuyang
panahon sa kaniyang kultura at pagkakakilanlan. Sa panahong naghahanap tayo ng mga totoong nagmamahal sa bansa, makikita
natin sila sa mga bar, coffee shop, at kahit saang panulukan ng siyudad na may open mic night – sila ang mga spoken word poetry
artist.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
10 sining at kultura

Biyaheng A
Cavite
ng pinakamagandang bahagi ng bawat
paglalakbay ay ang natututunan mula rito.
Kung iyan ang pag-uusapan, maraming
maihahain ang Cavite. Mula sa abalang kalsada ng
Bacoor, Imus, at Cavite City, hanggang sa pagsilip
sa makasaysayan at tahimik na buhay sa General
Trias at Naic, sa preskong hangin ng Indang at
Kristine Shanne R. Real
Paglalakbay x Kaalaman Amadeo, at sa progresibong pamumuhay sa Trece
Martires, Silang, at Tagaytay.

Imus Plaza
Isang kakaibang paraan ng pagrerelaks ang maibibigay sa iyo ng Imus
Plaza. Mahangin, maraming upuan, at kainan; talagang damang dama mo
na ikaw ay nasa parke. Karaniwan itong pinupuntahan ng mga estudyante
pagkatapos ng eskwela o kaya naman ng mga magkasintahang nais
magkaroon ng quality time. Dahil tinaguriang Flag Capital of the Philippines
ang lungsod, damang-dama rin ang pagkamakabayan sa lugar na ito.

Bacoor Eco Park

Sariwang hangin at katahimikan ang yayakap sa iyo
pagtungtong mo ng Bacoor Family Eco-Park. Nagtataasang
puno ang sasalubong sa iyo, at talagang mapakakalma ka ng
tunog ng tubig mula sa lawa. Maaaring dito mahahanap ang
forever – forever alone dahil wala masyadong tao sa lugar na
ito. Kung hanap mo ay alone time, tamang-tama ang Bacoor
Family Eco-Park sa ‘yo.

Aguinaldo Shrine
Ipagpatuloy ang paglalakbay sa lugar kung saan idineklara ang
Kalayaan ng Pilipinas muna sa mga Espanyol. Makikita sa Aguinaldo
Shrine sa Kawit, Cavite ang mga pinaglumaang gamit at bahay ni Emilio
Aguinaldo, maging ang kaniyang puntod. Daldalhin ka ng Aguinaldo
Shrine sa ibang panahon dahil kitang-kita sa lugar na iyon ang paraan
ng pamumuhay noong panahon ng pananakop ng Espanya.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
 sining at kultura 11

San Roque Parish

Isa sa ipinagmamalaki ng Cavite City ang San Roque Parish Church na kilala bilang
dambana ng Nuestra Señora Dela Soledad De Porta Vaga, isa sa pinakalumang Marian
Painting sa buong bansa. Pinaniniwalaan na ang simbahang ito ay mahigit tatlong daang taon
na, kaya’t huwag palampasin ang pagkakataong magpasalamat sa nasa Itaas sa pamamagitan
ng pagdadasal sa simbahan na ito.

Casa Hacienda
de Tejeros
Sa Casa Hacienda de Tejeros sa Rosario ginanap ang Tejeros
Convention noong 1897. Dito idinaos ang assembly ng mga pinuno
ng rebolusyon na sina Emilio Aguinaldo, Mariano Ponce, Artemio
Ricarte, Emiliano Riego de Dios, at Andres Bonifacio. Higit pa rito,
bakas na bakas sa lugar ang kasaysayang naukit rito.

Casa Hacienda
de Naic
Nagkita-kita sina Andres Bonifacio at ng kaniyang mga
kakampi sa Casa Hacienda de Naic upang buuin ang Naic Military
Agreement. Nang mahuli siya at ang kaniyang kapatid dahil sa
pagtataksil, dinala sila rito at kinulong sa isang maliit at madilim
na kwarto sa ilalim ng hagdan. Kung gusto mong makita nang
personal at mapasok ang nakakapanindig-balahibong silid na
pinagkulungan nina Bonifacio, ito ang tamang lugar para sa iyo. Sa
kasalukuyan, ang buong lugar ay ginawa nang Naic Elementary
School.

Marami pang lugar sa Cavite ang may tinataglay na kasaysayan. Kung ang Cavite man ay isang malaking hapag-kainan, iba’t ibang
masasarap na putahe ang malalasahan. Hindi lamang masarap sa mata, kundi pati ito’y malaman sa kaalaman. Maaaring tapos na ang
paglalakbay, ngunit ang pagkatuto’y kailanma’y hindi magwawakas.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
12 sining at kultura
#DalagangPILIPINA
Ana Althea S. Virata
mahinhing galawan
“May nakita akong isang babae, hindi ko
malimutan ang kanyang imahe.”
S
a bago at tanyag na isinulat na kanta ng Allmo$t na “Dalagang
Pilipina”, umusbong ang isang kinagiliwan at kinatuwaan ng
mga mamamayan na nagmistulang katatawanan at patok na
patok sa mga tao ngayon sa social media: ang #DalagangPilipina
challenge, na sinimulan at pinasikat ng YouTuber na si Mimi.
Dahil sa nakakaaliw na alindog sa sinasabing challenge, ang mga
kababaihan, na kalaunan ay sumali na rin ang mga kalalakihan, ay gumawa
rin ng kani-kanilang videos na may #DalagangPilipina. Sa video na ito ay
makikita ang sinasabing “pagkamahinhin” ng mga Pilipina, ngunit tila ang mga
ginagawang ekspresyon sa mukha ay kakutya-kutya dahil ito’y katawa-tawa,
mula sa pag labas ng dila, paghawi ng buhok sa likod ng tainga, pagkindat
at iba pa, talagang masasabi na tunay na dalagang Pilipina ang galawan na
nagpapakita raw umano ng pagkamahinhin at pagkamahiyain ng mga ito.
Kitang-kita sa social media ang mga Pinoy na galak na galak sa bagong
challenge na ito, kaya’t hindi nagtagal ay napakarami na ang gumaya at
sumubok dito. Makikita na hindi lang ang mga estudyante ang gumagawa nito
kung ‘di pati ang mga guro, at kalauna’y pati mga tanyag na artista. Sa sobrang
dami ng sumabak sa challenge na ito ay pati ang mga taga-ibang bansa ay
sinubukan din ito. Makikita rin ang pagka-masayahin ng mga Pilipino pagdating
sa mga ganitong eksena; bigay na bigay sa paggawa sa challenge kahit na
pagtatawanan sila. Nasasaksihan dito ang pagpapalaganap ng kaligayahan ng
mga Pinoy sa kanilang mga kapwa tao.
“Nakakait siya, kaya sa kaniya nalang nag-padala, parang sa agos ng
dagat pag nakahiga.”
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
Ang Hiwaga ng
Puting Van
at iba pang Panakot ng mga Nanay
John Vincent A. Degoma
H
indi ko malilimutan na noong ako ay musmos pa lamang, sa
tuwing nakaaaninag kami ng mga kalaro ko ng isang malaking
sasakyang kulay puti habang naglalaro sa kalye, kakaripas kami
ng takbo papasok sa kani-kaniya naming mga tahanan. Mistula mang
kalokohan para sa iba ang lahat ng iyon, isang seryosong paglayo sa
peligro ng pagkawala ng mga lamang-loob naman ang turing namin
doon.
Hindi ba naman namin seseryosohin ang ganoong bagay kung halos araw-
araw naming naririnig sa balita na may mga batang kinukuha ng mga mandurukot
na sakay ng puting van?
Bilang isang kabataang lumaki sa isang ordinaryong pamilyang Pilipino,
namulat ako sa kultura ng paggamit ng mga kaso ng pandurukot sa bansa bilang
panakot sa mga bata. Negatibo man sa unang dinig, mayroon din naman itong
naidudulot na kabutihan sa marami. Maaari ngang ito pa ang dahilan kung bakit sa
ngayo’y humihinga at kumpleto pa ang mga bahagi ng aking katawan.
“Huwag kayong maglalaro sa kalye kapag tanghaling tapat. ‘Yan ang oras
kung kailan nangunguha ng mga bata ang mga kidnapper.” Iyan ang madalas
noong paalala sa akin ng aking mga magulang. Hindi naman ako nagdalawang-
isip na sundin sila dahil ganito rin ang sinasabi ng mga nanay at tatay ng iba pang
mga bata. Kaya naman, sa tuwing matatapos ang oras ng pananghalian, nagiging
napakatahimik ng mga kalsada dahil ang mga paslit ay nasa kanilang mga kwarto’t
humihilik.
Kung susuriin, sa ganitong sitwasyo’y nakatutulong ang nabanggit na
kultura sa paraang nabibigyang-daan nito ang pagkakaroon ng oras para
matulog sa tanghali ang mga bata, na ayon sa mga eksperto’y nangangailangan ng
karagdagang tulog sa isang araw na dapat umano’y umaabot ng sampu hanggang
labindalawang oras.
Napaiigting din nito ang disiplina ng mga kabataan, pati na ang respeto at
pagsunod nila sa kanilang mga magulang. Dahil sa takot na malagay sa panganib,
lumalalim ang tiwala ng mga bata sa mga nakatatanda sa kanilang pamilya.
“Huwag na huwag kang makipag-usap sa taong hindi mo kakilala. Alukin
ka man niya ng kahit ano, huwag na huwag kang maniwala o sumama sa kanya.”
Ganiyang-gani
yan naman ang laging sambit sa akin ng mga magulang ko lalo na kapag ako
ay papasok sa eskwelahan. Kaya naman kahit gaano pa katagal akong mag-intay sa
pagsundo nila sa akin, hindi ako aalis sa napag-usapang lugar ng aming pagkikita.
Dito naman lumulutang ang tungkulin ng isinaad na kultura sa pag-unlad
ng kaisipan ng mga kabataan. Nang dahil sa takot na ma-kidnap, nagiging mas
maingat ang mga bata at sa paglipas ng panaho’y nalalaman nila kung alin ang
ligtas at alin ang delikado.
Gaya nga ng sinasabi ng mga guro sa araling panlipunan na “ang bawat
bahagi ng ating kultura ay may kaakibat na mahalagang tungkulin,” ang kultura
ng pagkakasangkapan sa kapahamakan ng iba upang mailayo rito ang mga taong
importante sa atin ay may mga positibong epekto. Basta’t huwag lalabis, hindi
naman masama ang ganitong praktis.

Malikhaing Hindi Kathang-isip
Pulubing
Paa
sa Pista ng
Pandacan
Janna Mikaela B. Biazon
B
irthday ko bukas, punta kayo ha” anang aking tiyo.
Isang paanyaya ang nagtulak sa aking bumalik
sa kapitolyo ng Pilipinas, sa siyudad na aking
kinalikhan, sa urbanisadong lungsod – sa maingay na
Maynila.
Ika-6 ng Oktubre, gumising maramdaman at makita sa aming
ang mag-anak nang maaga upang patutunguhan - ang Pandacan, ang
maghanda sa pag-alis sapagkat Maynila.
mabigat na ang trapiko pasado Pagkaraan ng isang oras na
alas siete. Bitbit lamang ang aking biyahe mula sa Kawit, Cavite,
cellphone, make-up kit, at aso, kami’y sa wakas, nasa Maynila na kami.
sumakay na sa kotse at lumiban Sa kabila ng hindi pagluwas at
upang maiwasan ang trapiko, kahit pagdalaw sa aking hometown ng
pa sa Cavite Expressway (CavitEx) ilang taon, kabisado ko pa rin ang
kami dadaan. mga palatandaan at establisyimento.
Nakakapagpabagabab ang Kapansin-pansin ang natatanging
paghihintay na makarating Sto. Niño de Pandacan Parish
sa destinasyon habang at nakamamanghang isipin
nasa biyahe sapagkat na sa simbahang ito ako
lalo kong iniisip ang mga bininyagan, maging ang aking
maaari k o n g mga kapatid, kaibigan, pinsan,
at kaklase. Ang p a r o k y a n g
i t o ay itinayo
pa noong
1762, at
ayon kay Fr.
Lazaro Abaco,
ang rebulto ng Holy
Child ay lulan pa ng isang
kargamento dala ng galyong
pangkalakalan ng Acapulco,
Mexico noong panahon ng
kolonyal ng Espanya. Dito
ko napatunayang mayaman
ang Pandacan sa historia o
kasaysayan.
Sa Maynila ako ipinanganak,
lumaki, at tumira sa loob ng
labintatlong taon bago lisanin ang
lugar noong 2014. Sa mahigit isang
dekada kong pamamalagi rito,
masasabi kong kabisado ko
na ang bawat eskinita, mukha
at selebrasyon sa maliit na
pamayanang ito.
Tuwing ikatlong
linggo ng Enero, ginaganap
ang Pista ng Sto. Niño,
isang pagdiriwang na
punung-puno ng kulay,
musika, at tawanan
para sa pagbibigay-
pasasalamat at
papuri sa santo.
Kabilang sa mga
nagtatanghal ay ang mga
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
Kami’y nakasasakay sa magarang
kotse, nakakakain ng masasarap na
pagkain, nakapag-aaral sa maayos na
eskwelahan, at higit na nakalalamang
sa lahat ng ginhawa at luho ng buhay.
Sa kabilang banda, bagaman nakatira
sa iisang komunidad, ay kapansin-pansin
pa rin ang tahasang pagkakaiba ng
aming mga mundong ginagalawan -
silang hindi nakaririwasa sa buhay at
umaasang kahit paano’y maranasan
ang aming tinatamasa sa ngayon.
sumasayaw sa Buling-buling tuwing
ikatlong Sabado ng Enero; ang
mga Pandaqueños ay nakasuot ng
tradisyunal na pananamit habang
umiindayog sa katutubong sayaw
at musika. Dito ko napatunayan na
mayaman ang Pandacan sa tradisyon.
Sa ikatlong Linggo naman, hindi
pa sumisikat ang araw ay nagtitipon
na ang mga tao upang abangan ang
mga magtatambol at magpaparada
kasama ang kani-kanilang rebulto ng
Santo Niño. Paalala, kung pupunta
sa pistang ito, baunin mo ang iyong
pasensiya at pakikisama sapagkat
kung sinu-sino ang namamahid
ng pinura sa pisngi, simbolo ng
kasiyahan. Dito ko napatunyang
mayaman ang Pandacan sa kultura.
Matapos madaanan ang
makasaysayang simbahan, at maalala
ang masasayang pagdiriwang,
dumiretso kami sa tunay naming
pakay: sa aking childhood home
sa Teodoro San Luiz Street – may
tatlong kalye ang layo mula sa
simbahan – kung saan idaraos ang
kaarawan ng aking tiyo. Nananabik,
nostalhik, natutuwa. Halo-halong
emosyon ang pumapawi sa aking
pangungulila. Lulan ng aming
sasakyan, binuksan ko na ang pinto at
lumabas; nanapok agad ang simoy ng
hangin – amoy ng tae, hindi ng aso o
pusa, kung ‘di ng isang munting bata
na dumudumi sa kanal. Dinire-diretso
ko pa ang pagpasok sa eskinita.
Kitang-kita ko rin ang mga yagit
na nagtatakbuhan, walang tsinelas,
nangangayayat, at tulo-uhog. Nasaan
kaya ang mga ina nila? Pamilyar din
sa akin ang mukha ng naninigarilyo
sa tapat ng tindahan ni Ate Daisy,
‘yon ata ang kababata kong si Joshua.
Matapos matahin ang kapaligiran,
pinaspasan ko na ang lakad patungo
sa aming bahay, nagutom kasi ako
nang maamoy ko ang burger na tinda
ni Ate Nica, dating honor student
ngunit ngayo’y batang ina na. Dito
ko napatunyang mayaman ang
panitikan 13
Pandacan sa kuwentong nakahihimok
at makabagbag-damdamin.
Pagkapasok sa aming dating
tahanan kung saan hinihintay kami
ng aking tiyo, lolo, lola at mga pinsan,
niyaya na kami sa hapag kainan upang
makakain na. Habang nagsasalo-
salo, may kumatok sa aming pinto, si
Ate Rhoda, nanghihingi ng pagkain
sapagkat wala pa raw silang pambili
ng gatas ng kaniyang dalawang anak
na sina Rihanna at Justin. Hindi naman
nag-atubili ang aking lola at binigyan
na siya ng pagkain; napakarami
kasing handa ng aking tiyo, palibhasa,
pitompung libo na ang kinikita
niya buwan-buwan. Sinilip ko kung
kasama ni Ate Rhoda ang mga anak
niya, at nakita kong naglalaro ang
mga ito, walang tsinelas, musmos,
nangangayayat, at tulo-uhog.
Matapos kumain, nagpaalam na
kami sa kanila sapagkat kinailangan
naming umuwi para sa mga proyekto
sa eskwelahan. Paglabas ng eskinita,
kung ano ang napagmasdan ko
papunta, ganoon pa rin noong kami’y
paalis. Si Joshua, naninigarilyo; si Ate
Nica nagbebenta ng burger habang
karga ang anak; sina Rihanna at Justin
naglalaro, walang tsinelas, musmos,
nangangayayat, at tulo-uhog.
Lulan pa rin ng sasakyan, tahimik
akong nag-iisip. Kami’y nakasasakay
sa magarang kotse, nakakakain ng
masasarap na pagkain, nakapag-
aaral sa maayos na eskwelahan, at
higit na nakalalamang sa lahat ng
ginhawa at luho ng buhay. Sa kabilang
banda’y bagaman nakatira sa iisang
komunidad, ay kapansin-pansin pa
rin ang tahasang pagkakaiba ng
aming mga mundong ginagalawan -
silang hindi nakaririwasa sa buhay at
umaasang kahit paano’y maranasan
ang aming tinatamasa sa ngayon.
Tuwing Enero, pinagdiriwang namin
ang Pista ng Sto. Niño, ang santo
ng mga bata, mga batang walang
tsinelas, musmos, nangangayayat, at
tulo-uhog.
14 panitikan
Tula
Almusal ni Ineng
Chud David E. Dulay
17-anyos na dalagita patay matapos pagbabarilin sa Tondo
GMA News
Di pa nagigising itong Haring Araw,
Sikmura ni Ineng, agad nang sumigaw.
Hanap ay mainit na tokwa at lugaw
Na tiyak papawi sa gutom at ginaw.
Sakto namang bukas ‘tong si Aling Bering.
Tanging tindahan n’ya ang kita sa dilim.
Inabot ni Ineng, baryang kumalansing.
Umupo’t hinintay ang nais kainin.
Hanggang isang mama’y dumaan sa harap
Nitong nasasabik sa tokwang masarap.
Tinanong kung s’ya ba, ngalang hinahanap.
Si Ineng, umiling sa isang pagkurap.
Di na nagsalita, ang mama’y bumalik
Ang daliri niya, sa bitbit, pumitik
Kay Ineng bumaon, bakal na tinik
At sa lupa siya ay biglang humalik.
Di na gigising pa itong Haring Araw.
Hininga ni Ineng, agad nang bumitaw.
Nakuha’y mainit na bala at sigaw
Na tiyak pumawi sa gutom at ginaw.
Paningin
Jairard Proverbs V. Palon
Mga mata mong sa aki’y umaakit,
Kung tumitig, tila bigas na malagkit.
Habang minamasdan mata mong kayrikit,
Ako’y hinihigop, hinihilang pilit.
Nahuhulog na’t palalim nang palalim.
Tanaw na ang sa loob ay kinikimkim.
Sa pagkakataong ika’y nanalamin,
Tagos hanggang puso ang iyong paningin.
Ikaw ang tanging laman ng aking diwa,
At imahen ng ‘yong mata’y nakikita
Na dahilan kung bakit ako’y nanghina
At piniling sa mata mo’y magpahila.
Pakiusap, huwag mo nang itigil pa
Imaheng sa aki’y ipinapadala.
Sapagkat bunga nito sa aki’y saya
T’wing nilalamon ng dilim at problema.
Jerome A. Ymas
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
Earphones
John Vincent Degoma
Buti pa ‘yang earphones mo, lagi mong dala-dala
Samantalang ako, pag kailangan mo lang naaalala.
Buti pa ‘yang earphones mo, ‘di mo pinagsasawaan,
Samantalang ako, ‘di mo man lang pinagkatiwalaan.
Buti pa ‘yang earphones mo, lagi mong inaalagaan,
Samantalang sa akin, wala kang pakialam.
Buti pa ‘yang earphones mo, ‘di hinahayaang baluktot,
Samantalang ako, laruan mo lang na pinaiikot.
Buti pa ‘yang earphones mo, lagi mong pinakikinggan,
Samantalang sa akin, sarado lagi ang iyong isipan.
Buti pa ‘yang earphones mo, katabi mo sa pagtulog,
Samantalang ako, hinayaan mo lang na mahulog.
Minsan iniisip ko, wala ba talaga akong halaga?
Na ang isang gamit, sa akin ay mas matimbang pa?
Ganoon ba ako kawalang k’wenta para sa‘yo?
Mahal na mahal kita pero ako, ni minsa’y di mo kinibo.
Ganoon ba ako kapangit?
‘Di ba talaga ako puwede sa’yo, kahit sabit?
Ang earphones ay bagay na ginagamit para makinig
Sa mga kantang kadalasa’y tungkol sa pag-ibig.
Pag-ibig na masaya, masigla, at napakatamis.
‘Di tulad ng pag-ibig ko sa ‘yong puno ng hapis.
Ginagamit ito para makakuha ng motibasyon.
Ako ba, ‘di mo talaga pwedeng maging inspirasyon?
Mula pa noong una’y ikaw na ang mahal,
Ngunit itinuring mo lamang na isang sagabal.
Ang salitang martir ba’y burado na sa diksyunaryo,
Ngunit bakit naririto pa ako?
Ang sumuko, kailan ma’y hindi ko gusto
Hanggang ngayon ika’y mahal – iyan ang totoo.
Patalim sa Langit
Jerome A. Ymas
Isang batang musmos, walang kasaysayan.
Tanging mga habag, nagsilbing kanlungan .
Haliging inanay ang siyang dahilan.
Punding mga ilaw, walang masandigan.
Buhay, may ligalig at walang balakid.
Ang dagta ng rosas, kaniyang ginamit .
Tinahak ang galit na bunga ng pait.
Bumangon man siya nang paulit-ulit.
Putok ng umaga at kagat ng dilim,
Alimuom niya’y galing sa patalim.
Ang hagpis at sakit kaniyang kinikimkim,
Datapuwa’t hindi siya naging sakim.
Nabuhay nga siyang parang nasa langit
Ni walang titinag na kahit anong sakit.
At siya’y namatay na puno ng bait
Na kailanma’y di n’ya ipagkakait.
 panitikan 15

Say Cheese! -anonymous-

Payong
Chud David E. Dulay

Family day, family picture.
“Say cheese”, sabi ng cameraman.
Pagkaabot ng litrato,
Hindi ko makita ang mukha ko.
Tinakpan ng maskara,
Pininturahan ng ngiti.
Ikaw, Pa, bakit ka rin nakangiti?
Akala ko mahal mo si mama.
Akala ko mahal mo kami.
Nakalimot ka na ba?
Mali ka ng pagkakaintindi.
Sa tahanan ikaw ang haligi,
Sa tahanan ikaw ang lakas,
Sa tahanan ikaw ang lahat.
Ikaw dapat.
At sa tahanan mo din sinira
Ang pamilya mo,
Ang pagkatao ko,
Ang ngiti na dapat ay nasa litrato.
Labindalawang taong gulang.
Isang ama,
Isang anak,
Isang gabi.
Pero hindi na ng tahanang ito.
Hindi na ng pamilyang ito,
Kung di ng impyernong kinabibilan-
gan mo.
Ikaw, Ma, bakit ka rin nakangiti?
Akala ko mahal mo ako.
Ako ang anak mo,
Ako na anak mo.
Mali ka rin ata ng pagkakaintindi.
Sa tahanan, ikaw ang ilaw.
Pero bakit noong nasa kadiliman ako,
May kasamang demonyo,
Nagpanggap kang pundido?
At mas pinili mo ang demonyo,
Ang nang maltrato,
Ang nang-abuso,
At ngayon, mag-isa lang ako;
Katulad noong gabing nasira ako.
Sabi nila, nakahihilom ang panahon,
Pero bakit limang taon na,
Nakikipaglaban pa din ako?
Labang makalimot,
Labang magpatawad.
Naganap kasabay ng gabing maulan,
Kasabay ng ingay ng abalang siyudad,
Sitwasyong sumubok sa ‘king kahihiyan.
Malamig na hanging hanggang buto’t laman
Na sa bawat ihip, dugo’y lumulundag.
Naganap kasabay ng gabing maulan.
Pangyayaring saksi itong sanlibutan,
Madla sa loob ng gusaling kay taas,
Sitwasyong sumubok sa ‘king kahihiyan.
Basang mga sahig at basang lakaran.
Paglagpas ng pinto, ako nga’y nadulas,
Naganap kasabay ng gabing maulan.
Akong napahiya, lalo pang gininaw
Nang payong na hawak, sa ginang, humampas.
Sitwasyong sumubok sa ‘king kahihiyan.
Nahiya, bagama’t walang nagtawanan.
Ito’y nangyari na’t nag-iwan ng bakas.
Naganap kasabay ng gabing maulan,
Sitwasyong sumubok sa ‘king kahihiyan.

Para kay Inay

Isang gabing puno ng pagkakamali,
Ng sakit,
Ng kababuyan.
Ang bawat haplos mo,
Ang pagdikit mo sa labi ko,
Ang paghawak mo sa kung anong
meron
Ako.
Uulitin ko, ikaw ang haligi,
Araw-araw ay isang giyera
Laban sa bangungot ng kahapon
-anon-
Ito ako, pira-piraso,
Hindi mabuo, lalo na ang puso ko.
Gabi-gabi na lamang umiiyak,
Ito ako, suot ang dalamhati,
Iniistorbo ang iyong pagtulog.
Suot ang maskara ng pighati,
Hindi nakukuntento sa simpleng haplos,
Habang sinasabi ng cameraman
Kailangan ko ang iyong yapos.
“Say cheese”
Mula sa aking unang pagsasalita,
Bumigkas at ika’y lumuha.
Lumuha sa galak at saya
Nang marinig ang salitang “Mama.”

Ako’y nakararanas ng buhay na inaasam

Latak ng Kahapon
Dahil sa pagmamahal na iyong ipinaparamdam.
Sa sipag at tiyaga mo ako’y gumiginhawa.
Lahat ng ito’y ginagawa dahil ika’y pambihira.
Chud David E. Dulay
Ina, patawarin mo ako,
Problema na naman ang naidulot ko.
Pilit hinahanap, matingkad na tala Magalit man ako ng husto,
Sa pagsapit nitong dilim sa umaga. Ako’y babalik parin sa iyo.
Labis na nagulat, di ko inakala
Ang lubusang sakit, na ‘king nadarama. Salamat, Inay, sa pagmamahal.
Ika’y biyaya sa akin ng Maykapal.
At sa bawat luhang sa mata’y pumatak Salamat sa Diyos at ika’y ibinigay.
Katumbas ay pusong animo’y sinaksak. Mahal na mahal kita, Inay.
Ngayon nga, ang lahat ay tila ba latak
Nitong masasayang kahapong tinahak.

ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
16 panitikan
Malikhaing Hindi Kathang-isip
Naaalala ng Isip, Nadarama ng Puso
T
agaktak ng pawis at alinsangan ng panahon ang nagpatatag ng desisyon kong lumabas ng bahay ng alas-sais ng gabi
upang magpahangin. Nagkataong Biyernes Santo kaya naman napagdesisyunan ko na ring manood ng prusisyon sa
plaza.
Nakasanayan ko nang lumabas
ng Imus para gunitain ang sakripisyo
ni Kristo tuwing Mahal na Araw.
Kadalasa’y umuuwi sa mga probinsyang
inuuwian ng aking mga tiyahin. Kaiba
sa mga parating naghahanap ng
bakasyon, sa halip na resort o dagat na
malalanguyan ay una akong naghanap
ng bukas na coffee shop na maaaring
pagtigilan at pagmuni-munihan. Hindi
sa ayaw kong magtampisaw sa tubig,
sadyang nirereserba ko lang ang mga
ganoong paglilibang sa mismong simula
ng bakasyon, at hindi sa panahon ng
pagtitika’t pananalangin.
Ngayong taon, pinili kong tumigil
sa bahay at tiisin ang mainit na panahon.
Bukod sa nagtitipid ako para sa mas
engrandeng paggala sa Mayo, wala
rin ako sa huwisyo para umalis nang
malayo.
Agad akong bumaba ng hagdan
at naglakad palabas ng compound.
Labas-masok ang mga tao sa looban. Sa
Biyernes Santong okasyon ay di naman
mababakasan ng hapis sa mukha ang
mga tao. Ang ibang nakakasalubong
ay masayang naghahalakhakan habang
hawak ang isang espermang hindi
pa natutunaw. Nagbalak marahil na
sumama sa prusisyon pero hindi na lang
tumuloy.
Nagpatuloy ako sa paglalakad.
Pagdating ko sa plaza’y marami pa
rin ang tao, subalit wala na ang mga
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
(Isang Pagninilay sa Semana Santa)
Kim Joshua G. Daño
carroza na naglululan ng mga rebultong
taon-taong ipinuprusisyon. Kanina
pa pala nagsimula, sambit ko sa sarili.
Iniligid muna ang mga mata kung may
makikitang kakilala. Wala. Pabor sa akin
ang pagkakataon.
Hinanap ko ang ulo ng prusisyon.
Laging si San Pedro ang nauuna sa linya,
kaya siya ang una kong hinanap. Hindi
ako sumasama sa prusisyon, pero ugali
ko – hindi, tradisyon – ang paglalakad
nang taliwas sa usad ng prusisyon.
Binabaybay ang bawat carrozang
naglululan ng mga pangyayari sa buhay
ni Kristo hanggang sa siya’y ipako sa
krus.
Namamangha ako sa
pagkamalikhain ng mga gumagawa ng
mga ito. Mababakas mo sa mga rebulto
ang karangyaan ng mga nagmamay-ari
sa kanila. Tila hindi kayang abutin ng
sinumang ordinaryo. Ang mga bulaklak
na nakapaligid sa rebulto’y hindi basta-
basta. Ang mga batong nakakakabit sa
damit ng mga rebulto ng Birheng Maria’y
maihahalintulad sa mga Swarovsky
crystals sa lava gown ni Catriona Gray.
Kahit ang dapat na nakasuot ng balat
ng hayop at nomadikong si San Juan
Bautista ay napalalamutian rin ng mga
batong kristal, puting-puti ang suot
at maayos ang buhok. Parang dumaan
muna ng barberya bago iprinusisyon.
Ang tanging ipinagtataka ko,
sa mga carrozang naglululan ng
pagpapahirap kay Kristo at ilang beses
niyang pagkakadapa habang buhat ang
krus, ay may suot pa rin Siyang mga
batong kristal. Sa mga gayong panahon
na hinubdan na Siya ng pagkatao at
niyurakan na ang kaniyang pagka-
Diyos, dapat hindi na nagpapakita ng
karangyaan ang kaniyang mga kasuotan.
Pero sige, hayaan ko na nga lang.
Sa lahat ng mga pangyayari sa
buhay ni Kristo na nakaparada sa
prusisyon, lubos akong nagtaka sa
Señor Jesus Transfiguracion. Ipinapakita
rito ang nasaksihan nina Pedro na
pagbabagong-anyo ni Jesus kasama
sina Moses at Abraham sa magkabila
Niyang gilid. Ang pagkakalarawan
sa Bibliya, hindi Siya makita nang
tuwiran dahil sa dulot Niyang liwanag.
Kaya naman nang makita ko ang
rebulto, lubha akong nalungkot dahil
parang hindi nito nabigyang hustisya
ang pagbabagong-anyo ni Kristo.
Dinamitan lang ng puti, andilim ng gamit
na ilaw, at wala si Moses at Abraham sa
magkabilang gilid.
Madaling ipaalaala sa isip ang
mga bagay na nakasanayan na nating
isipin katulad ng mga petsa, mga
pangyayari at mga dapat gawin. Subalit
ang bawat naaalala ng isip ay mahirap
maitanim sa puso. Kagaya ng paggunita
sa Mahal na Araw, madaling ipaalaala
ang mga petsa, mga dapat gawin at
dapat tandaan. Ngunit kung bubuksan
Namatay ang Kristo
para sa mga kasalanan
ko. Natin. At kailan
man, kahit ilang beses
nating gunitain ang
Kaniyang kamatayan,
hindi masusukat ng
ating limitadong utak
ang pagbubuhos ng
Kaniyang pagmamahal
na hindi kayang ibuhos
ng ating mga limitadong
puso.
ang ating mga puso’y tila ba hindi nito
naiintindihan ang nais gawin ng utak.
Para saan ba ang paggunita ng
buhay at kamatayan ni Kristo? Tuwing
Kwaresma lang ba talaga dapat
alalahanin ang ginawang sakripisyo ng
Kristo para sa sanlibutan? Sa taon-
taon nating pagpatay at pagbuhay sa
Kristong kilala natin, ay nakilala ba
natin talaga Siya nang lubusan? Bakit
sa tuwing matatapos ang Kwaresma
ay tila nauumpog tayong lagi sa pader
at muli ay bumabalik sa mga dating
gawain? Maraming naaalaala ang utak
na kailanma’y hindi maiintindihan ng
puso.
Umuwi akong may malalim na
sugat sa dibdib. Sa pagtanaw ko sa
Santo Entierro, iniisip kong kung sa
ating panahon nabuhay ang Kristo,
ano kaya ang sasabihin Niya sa atin?
At magkakaroon kaya tayo ng panahon
para makinig sa Kaniyang mga aral?
At kung litisin man Siya sa harapan ng
maraming tao’y ano kaya ang isisigaw
natin? Ipako sa krus? Silya elektrika?
Lethal injection?
Namatay ang Kristo para sa
mga kasalanan ko. Natin. At kailan
man, kahit ilang beses nating gunitain
ang Kaniyang kamatayan, hindi
masusukat ng ating limitadong utak ang
pagbubuhos ng Kaniyang pagmamahal
na hindi kayang ibuhos ng ating mga
limitadong puso.
 isports 17
ISPORT-EDITORYAL

Green Acrobats, ginapi ang Blue Jugglers sa LoL Tournament,

kampeonato kinubra
Pagtutulungan ang naging pundasyon ng Acrobats para makuha ang kampeonato.
Pinataob ng Green Acrobats ang
Blue Jugglers matapos magtala ng 2-0
na kalamangan sa serye upang maibulsa
ang kampeonato ng League of Legends
(LoL) E-sports Tournament sa nagdaang
Intramurals 2019 ng Benedictine Institute
of Learning (BIL) noong nakaraang Enero
2019.
Tinuldukan ng Acrobats ang laban
matapos maipanalo ang isang clash kung
saan nakapagdagdag sila ng 5 kills sa
pangunguna ni Ronn Angelo Zapanta
(Xenacra), 28-18.
Ginapi ni Kit Felipe (Kimakashi) ang
top laner ng Jugglers na si Paulo Landicho
(Flamingfists) upang ipagpatuloy ang
pagratsada ng kaniyang kopunan, 10-6.
Nagtala ng 2 kill si Rashard
Concepcion (FakerNightmare) sa bottom
lane sa tulong nila Luke Moralina (Onion
Riven) at Jairard Palon (CSP Danielle)
upang makuha ang bentahe ng laro, 4-2.
Nagtarak ng tig-1 kill sina Xenacra
at CSP Danielle matapos paslangin ang
Benedictine
Institute of
Mid-laner at Jungler ng Jugglers na sila
Curt Maracha (Wicrig.XVII) at Erron Supporting
Ramirez (Uduini) upang masira ang outer
turret ng Middle lane.
“Ang gusto lang naman namin ay
Athletes
ang makuha ang kampeonato, maganda
‘yung chemistry nung team namin kaya
maganda din ‘yung naging game namin.”
Ani Jungler CSP Danielle.
Nagtala si Xenacra ng KDA na
7/4/10, habang naka-alalay sa kaniya ay
si FakerNightmare na nagtala ng 6/3/8
upang pangunahan ang Green Acrobats
tungo sa panalo.
Nilupig ni Wicrig.XVII sina
Xenacra at CSP Danielle sa middle lane at
basagin ang inner turret upang subukang
makabalik sa laro, 18-8.
Nagtala si Wicrig.XVII ng KDA na
7/4/3 upang iangat ang kaniyang kopunan
sa tulong ni flamingfists na nagtala ng
KDA na 5-4-2.
Isinulat ni: Jairard Proverbs
Palon

BALITANG KINIPIL
Golden Cubs bigong lumusot sa Finals,
ikaapat na pwesto inuwi
N anatili sa ikaapat na pwesto ang Benedictine Golden Cubs kontra Rosario
Institute makaraan ang 0-2 kalamangan ng Rosario bunsod ng mga
combinations plays dahilan upang mabigo sa Warriors Cup 2019: Men’s Volleyball
na ginanap sa Imus Unida Christian School Gymansium noong nakaraang Marso. H abang tumatagal, pagaling nang pagaling ang mga manlalarong ipinapasok
sa kopunan ng Benedictine Institute of Learning (BIL) Golden Cubs.
Kaakibat nito ay ang masusing pagsuporta ng buong pamunuan ng BIL.
Sa bawat laro, makikita kung gaano kahigpit ang suporta ng paaralan para
Benedictine: para sa eSports sa mga atleta, lalo na sa mga nagdaang kumpetisyon sa taong panuruan.

Naglaan ang paaralan ng humigit IPSAA sa kanilang pagdalo sa final

S a nagdaang Nobyembre, 2018, idineklara bilang isang medal event ang eSports
sa SEA Games 2019. Ngunit bago pa man ito ideklara sa SEA Games ay
ginagawa na ito sa Benedictine Institute of Learning. Iba’t-ibang propesyonal na
kumulang 20,000-30,000 pesos na
pondo para sa mga atletang nagpakitang
gilas sa mga nagdaang kompetisyon
match ng Golden Cubs Volleyball Girls
na ginanap sa Imus Unida Christian
School (IUCS) noong nakaraang Abril.
mga kopunan na naglalaro ng E-games ang natuwa pagkat nagkaroon na sila ng gaya na lamang ng Imus Private Schools “Kami ay naniniwala na sa ganitong
tyansa na irepresinta ang kanilang bansa sa SEA Games sa larangan ng eSports. Sports and Athletics Association paraan ay nakapagbibigay kami ng
(IPSSAA), 2018 City Meet, at Cavite motibasyon sa ating mga manlalalaro at
Dalawang taon na Habang dumadami ang Inter-Secondary Athletic Association. kaugnay nito ang mabigyan natin sila ng
ang nakakaraan matapos populasyon ng mga Kabilang sa nasabing pondo ang sapat na proteksyon sa kanilang laro”,
itong umpisahan at Benedictinian na nag mga kagamitan para sa mga training, ani Ilano
kilalanin sa Benedictine, uumpisang tumangkilik allowance, at iba pang kailangan ng mga Kasabay ng moral na pagsuporta
ang mga Benedictinians sa eSports ay nagkaron varsity. sa mga atleta ay ang pagbibigay ng
ay nagkakaroon ng sila ng magandang “Ginagawa ng buong pamunuan ng konsiderasyon para sa kanila. Sa mga
tsansang ipakita ang opurtunidad na ipamalas paaralan na mabigyan ng karampatang pagkakataong nagkakasabay ang
kanilang kakayanan sa ang kanilang lakas. suporta ang mga atleta ng Benedictine mga iyon, nagiging daan ito upang
paglalaro ng eSports Samakatuwid, ang dahil unang-una sa lahat, ibinabandera mabawasan ang kanilang pressure na
tuwing Foundation week o BIL ay hindi lamang ng mga atleta ang pangalan ng nararamdaman.
Intramurals. kampeon sa larangan ng paaralan sa iba’t-ibang liga”, pahayag Ang patuloy na pagsuporta ng
Nagbigay ang ASINTADO akademiko, kung hindi ni Benedictine Sports Coordinator G. Benedictine ay nagbibigay malaking
paaralan ng opurtunidad Bojo G. Evangelista pati na rin sa larangan Benjie Ilano. Dagdag pa niya, marapat tulong sa mga atleta; dahil na rin sa
na maipakita at bojo_moto
@bojo_moto
ng isports. Ngunit hindi lamang na suklian ng konsiderasyon ganitong uri ng pagsuporta, mas
maparangalan ang mga Bojo Evangelista lamang basta isports ang mga atleta na naghihirap sa pag- nagiging determinado ang mga atleta na
gamer na Benedictinians kundi pati na rin sa eensayo at sa paglaban sa labas ng dalhin ang pangalan ng paaralan. Bilang
tuwing gaganapin ang Intramurals Ilan eSports. Bilang patunay sa ganitong uri paaralan. kapalit ay marapat lamang na ibigay
sa mga laro na binigyan ng mga medalya ng pagsuporta sa eSports, nauna na ang Naipakita rin ng Benedictinians din ng mga atleta ang lahat ng kanilang
kapag nanalo ay ang League of Legends, Benedictine sa pagkilala na ang eSports ay ang kanilang suporta sa nakaraang makakaya para sa Benedictine.
Mobile Legends, Rules of Survival, atbp. isang uri ng sport.
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
18 isports
ISPORT-SARBEY ISPORT-LATHALAIN
Valdez, idolo ng Benedictinians
mula sa pahina 20

Lumabas na 51.4% o 41 na
studyante ang pumili kay Alyssa Valdez
bilang kanilang iniidolong atleta. Habang
14.9% o 11 na studyante ang pumili
naman kay Hidilyn Diaz at 13.5% o 10 na
studyante naman ang pumili kay Scottie
Benepisyong hatid ng Zumba
Walang
Thompson bilang kanilang iniidolong mag-aakalang ang madalas nating makitang sinasayaw ng mga tita tuwing
manlalaro. Sabado ng umaga ay maaari ring gawin ng mga estudyante sa pre-school.
Ito ang kauna-unahang survey
na ginawa ng pahayagan kung saan Madalas pumapasok sa isip ng listening skills, patterning and sequencing breaks are form of activities/break such
ang survey ay tungkol sa kung sino isang tao kapag binanggit ang zumba ay when orders and steps are introduced as: yoga, tai chi, body kinesthetic activity
ang kanilang iniidolong manlalaro. Ang mga titang nagnanais na maibalik ang through music,” ani Bb. Alejandro. etc. or any physical activity that the brain
nasabing sarbey ay isang tanda na ang dating pangangatawan, ngunit binabali ng Bukod dito, nahahasa ang kakayahan needs to rest when tasks are overwhelming,
mga Benedictinians ay mayroon ring hilig Benedictine ang ganitong stereotyping. ng mga batang umunawa ng mga to re-energize, to focus again, and to get
pagdating sa mundo ng pampalakasan. Sa katunayan, ang mga mag-aaral sa pre- three-dimensional na imahen at hugis, their system back to the class routine,”
“Kaya siguro si Alyssa yung pinili school ay ipinakilala dito sa pangunguna kakayahang igalaw ang buong katawan at paliwanag ng pre-school head na si Maria
ng mga Benedictinians kasi isa siya sa ni Bb. Maria Cecilia Alejandro, head ng kakayahang magpahalaga sa kagandahan Cecilia Alejandro.
mga pinakamagaling na manlalaro ng pre-school teachers, nitong nagdaang ng mga bagay. Sa kabuuan, hindi lamang
Volleyball dito sa Pilipinas. Dahil na rin Intramurals 2019 noong Enero. “Spatial intelligence, locomotors pampapayat o pampaingay sa barangay
siguro sa dami ng mga Benedictinian na Isa sa maraming benepisyong skills and aesthetic skills are honed,” ang pagsu-zumba, sapagkat marami rin ang
sumusuporta sa larong Volleyball kaya makukuha ng mga bata sa pagsu-zumba dagdag niya. naitutulong nito sa pundasyon ng pisikal at
siya yung pinakamataas na lumabas.” ay ang paghubog ng kanilang pundasyon Hindi lamang ehersisyo ang zumba mental na kakayahan ng mga bata.
Ani Emerson Antioquia na manlalaro sa listening skills, patterning at sequencing sapagkat nagsisilbi rin ito bilang brain Isinulat ni: Jann Miguel Biazon
ng Volleyball mula sa ika-labing-isang sa pamamagitan ng pagsunod sa breaks—mga gawaing nakatutulong
baitang. mga galaw. sa utak na magpahinga—na siya ring
Sa kabilang banda, kamakailan “Kids kailangan ng mga nakatatanda.
lamang ay nakamit ni Hidilyn ang gintong develop “It is not only a form of exercise but
medalya sa nakaraang 2018 Asian Games. [a form of] brain breaks. Brain
Ito ang nagsilbing dahilan kung bakit
iniidolo siya ng mga Benedictinians. Lalo
na at maiuwi niya ang gintong medalya
at makapagbigay ng karangalan para sa
bansang kaniyang sinilangan.
Samantala, si Scottie Thompson
naman na tinuturing na rising star na
naglalaro sa kopunan ng Barangay
Ginebra San Miguel ay ang nakakuha
ng pangatlong mayroong pinakamataas
na boto sa isinagawang survey. Isa
siyang Basketball player at ang kaniyang
posisyon ay Guard, ngunit kahit na
isa siyang guard ay kaya niyang
makipagsabayan sa mga matatangkad
na naglalaro ng Basketball. Sa ganitong
paraan niya ng paglalaro ay nagbigay
siya ng inspirasiyon sa mga Benedictinian
na naglalaro ng Basketball na hindi
alintana ang laki ng isang tao para
maging isang kampeon.
Yellow Ringmasters ibinida ang agresibong depensa,
Hindi lamang sila
ang mga iniidolo ng
kampeonato kinubra
mga Benedictinian sa
larang ng isports, ngunit
sa pamamagitan ng
Matinding depensa ang ginawang opensa ng Yellow Ringmasters upang manguna sa laban.

paghanga at pag-idolo Nagawang malusutan ng Yellow tapusin ang laban, 25-20. malakas po ‘yong opensa nila kaya siguro
sa kanila ay isang Ringmasters ang Blue Jugglers matapos Maagang nakuha ng Ringmasters po ‘yon po ‘yong naging alas namin sa
bagay kung bakit ang 2-1 panalo bunsod ng isang matibay ang momentum sa ikalawang set ng laban, laban”, pahayag ni Yellow Ringmasters
may mga atletang na service receptions upang ganap na makaraang maiposte ang dalawang apat na Team Captain Jared Paltado.
Benedictinian manalo sa Mix Volleyball Elementary ng excellent digs mula kay Salvador na agad Tampok ang 12 points ni Paltado mula
na ginagawa nag Intramurals 2018 na ginanap sa Benedictine sinundan ng isang service ace mula kay sa limang service aces, tatlong block kills
lahat ng kanilang Institute of Learning (BIL) Gymnasium Alexza Triviño sapat para itabla ang talaan, at tatlong attacks na agad sinuportahan ni
makakaya para noong nakaraang Enero 2019. 1-1. Drexler Salvador na kumana ng 9 puntos
sa paaralan. Mga Pumwersa ang buong koponan ng Umabante ang Yellow Ringmasters kabilang na ang tatlong services upang
idolong hatid ang Ringmaster makaraang makuha ang 7-0 sa unang set ng laban na gumawa ng tuluyang makuha ang panalo.
inspirasyon at kalamangan sa huling set ng laban kabilang dalawang service aces mula kay Triviño Hindi nagpatinag ang Blue Jugglers
patuloy na ang solidong lucky-break points mula sa sapat upang mabigyan ng magandang makaraang maiukit ang 8-0 run at
pagpapagal team libero na si Daniel Reyes, 6-1. laban ang Jugglers, 17-19. maipanalo ang deuce points sa unang set
sa larangan ng Umagwat ang Team Yellow matapos “Isa lang po talaga ‘yong mindset ng laban bunsod ng service aces mula kay
isports. magsumite si open spiker Alan Jared naming, ‘yon po ‘yong manalo po kami Ralph Mauli, 26-24.
Isinulat Paltado ng isang tusok na down-the-line sa laban at mabigyan po namin sila ng Isinulat ni: Emerson B. Antioquia
ni: Jairard hit na agad sinundan ng isang drop shot magandang laban. Talagang dinipensahan
Proverbs Palon mula kay Drexler Salvador upang ganap na po namin sila nang [ma]ayos kasi po
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
 isports 19

Green Acrobats, ginapi ang Blue

Green Acrobats kinurba ang unang puwesto Jugglers sa LoL Tournament,
sa Field Demonstration kampeonato kinubra

P agtutulungan ang naging

T ulad ng isang makulay at masiglang perya, naging kaaliw-aliw at kamangha-mangha ang performance ng Green Acrobats.
Nakamit ng Green Acrobats ang
ginto laban sa tatlong koponan matapos
umiskor ng impresibong 100 mula sa
tatlong hurado, dahilan upang mangibabaw
sa Intramurals 2019 – Field Demonstration
na ginanap sa Benedictine Elementary
Quadrangle noong nakaraang Enero, 2019.
Nagpamalas ang Green Acrobats
ng mala-peryang konsepto na kanilang
ibinida sa madla upang makakuha ng 25
pursyentong talaan sa ‘concept’ upang
manguna sa laban.
Agad na sinundan ng sabay-sabay
at masiglang mga galaw na pinangunahan
ng mga estudyante mula sa ika-11 baitang
na sina Stephanie Campbell at Reinelle
Merino, dahilan upang magkamit ng 35
Blue Jugglers, pinairal ang solidong taktika,
Nakamit ang liderato
puntos sa ‘choreography’ mula sa hurado at
tuluyang bumandera sa kompetisyon.
Samantala, gamit ang
nakamamanghang musika mula kay
Shinnee Almazan ng 11B-Esther, nagawang
maipakita ng buong koponan ng Green
Acrobats ang kanilang maaksyong routines
sapat upang magtala ng 15 pursyento sa
‘musicality’.
“Para sa akin, ‘yong isa sa naging
susi namin para maging successful
‘yung performance naming, I think ‘yung
pagkakaisa naming sa practice kasi do’n
nagsisimula ‘yung good communication
and siguro ‘yung maayos na palitan
ng ideas, siguro dahil do’n mas naging
maganda yung performance namin,”
pahayag ni Emerson Antioquia, isa sa mga
choreographer ng Green Acrobats
Gumamit ng magarbong dekorasyon,
kasuotan at props na binuo ng koponan
sa pangunguna ni team adviser Lara Vijar;
ang Green Acrobats na siyang nagbigay
sakanila ng 15 puntos sa ‘Creative Use of
Props and Costumes’.
Tinuldukan ng Green team ang
kompetisyon matapos magpamalas ng
walang kupas ng sigagsig mula umpisa
hanggang matapos ang kanilang routine
dahilan upang nagkamit ng 10 sa talaan ng
‘Over-all Impact and Energy Level’.
Isinulat ni: Jann Miguel Biazon
pundasyon ng Acrobats
para makuha ang kampeonato.
Pinataob ng Green Acrobats ang
Blue Jugglers matapos magtala ng 2-0
na kalamangan sa serye upang maibulsa
ang kampeonato ng League of Legends
(LoL) E-sports Tournament sa nagdaang
Intramurals 2019 ng Benedictine Institute
of Learning (BIL) noong nakaraang
Enero 2019.
Tinuldukan ng Acrobats ang laban
matapos maipanalo ang isang clash kung
saan nakapagdagdag sila ng 5 kills sa
pangunguna ni Ronn Angelo Zapanta
(Xenacra), 28-18.
Ginapi ni Kit Felipe (Kimakashi)
ang top laner ng Jugglers na si
Paulo Landicho (Flamingfists) upang
ipagpatuloy ang pagratsada ng kaniyang
kopunan, 10-6.
Nagtala ng 2 kill si Rashard
Concepcion (FakerNightmare) sa
bottom lane sa tulong nila Luke Moralina
(Onion Riven) at Jairard Palon (CSP

Matinding pag-atake ang naging susi sa pagiging kampeon ng asul na koponan.

Tinarangkahan ng Blue Jugglers ang
Yellow Ringmasters bungsod ng isang
straight win gamit ang kahanga-hangang
game plan sa nagdaang Intramurals 2019
– Mobile Legends Tournament na ginanap
sa High School Library noong Enero, 2019.
Golden Cubs nanatiling matibay kontra Red Lions,
Ikalawang pwesto inangkin
BILBigongGoldenmadiskarilcubs,ng Benedictine
kinapos
Pinanatili ng Blue Team ang kanilang
estratehiya sa pagpili ng kanilang team
composition na mayroong dalawang tank
at isang mage bilang carry na nagsilbing
susi nila sa matinding opensa.
Agad na umarangkada ang Blue
Gamers sa huling game ng kompetisyon
matapos ang maagang gank sa bottom lane
mula sa jungler at sinundan ng double kill
ng marksman upang mabasag ang outer
turret at makuha ang kalamangan sa ginto.
Nakuha nang maaga ng Jugglers
ang bentahe sa ikapitong minuto ng laban
matapos ang sunud-sunod na solo kill ng
assassin at tuluyang nang pinayuko ang
Ringmasters bunsod ng 13-1 kalamangan
sa unang laro ng kompetisyon.
Dinispatsa ng Blue Jugglers ang
Yellow Ringmasters at hindi na hinayaang
makabawi pa matapos ang isa-isang
pagkabaksak ng mga turret sa ika-12
sa kanilang huling dagundong.
minuto ng pangalawang laro, sapat upang
mapalobo ang kalamangan sa ginto.
“Sa early game, priority lang po
namin is ma-fed agad yung mga carry
naming, so farm lang ng farm sa jungle
then clear waves lang po [hanggang] sa
mid-game; dito na ‘yung time na pwede na
magclash kasi may mga items na rin ang
team namin, especially ‘yung mga carry,”
ani Wilky Bemes.
Muli pang kumana ang assassin ng
Blue Team at pinangunahan ang pag-kill;
agad namang sinundan ng pag-push ng
marksman upang tuluyang tapusin ang
kompetisyon sa pangalawang game.
Sinubukang bumangon sa
pagkalugmok ang koponan ng dilaw
sa pananamantala ng mga kamalian ng
kalaban at nanungkit ng 13 kills upang
maidikit ang laban.
Isinulat ni: Jann Miguel Biazon
Danielle) upang makuha ang bentahe ng
laro, 4-2.
Nagtarak ng tig-1 kill sina Xenacra
at CSP Danielle matapos paslangin ang
Mid-laner at Jungler ng Jugglers na sila
Curt Maracha (Wicrig.XVII) at Erron
Ramirez (Uduini) upang masira ang
outer turret ng Middle lane.
“Ang gusto lang naman namin ay
ang makuha ang kampeonato, maganda
‘yung chemistry nung team namin kaya
maganda din ‘yung naging game namin.”
Ani Jungler CSP Danielle.
Nagtala si Xenacra ng KDA na
7/4/10, habang naka-alalay sa kaniya ay
si FakerNightmare na nagtala ng 6/3/8
upang pangunahan ang Green Acrobats
tungo sa panalo.
Nilupig ni Wicrig.XVII sina
Xenacra at CSP Danielle sa middle
lane at basagin ang inner turret upang
subukang makabalik sa laro, 18-8.
Nagtala si Wicrig.XVII ng KDA
na 7/4/3 upang iangat ang kaniyang
kopunan sa tulong ni flamingfists na
nagtala ng KDA na 5-4-2.

Institute of Learning (BIL) Golden Cubs
ang powerhouse na Josiah Christian Values
High School (JCVHS)Red Lions matapos
ang isang straight set na panalo, sapat
upang manatili sa ikalawang pwesto sa
naganap na Imus Private Schools Sports
and Athletics Association (IPSSAA)
Women’s Volleyball sa Imus Unida
Christian School covered court noong
nakaraang Abril, 2019.
Pinangunahan ni middle blocker
Shea Garcia and opensa ng Golden Cubs
matapos maghatid ng tatlong service aces
at dalawang blocks sa ikatlong set ng laban
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA
upang maungusan ang Josiah, 9-2.
Nagsilbing susi sa pag-atake ng BIL
ang excellent sets ni setter Aira Jacobo na
agad sinundang ng mga kills mula kay open
hitter Jasty Dumaraos upang maidikit ang
agwat ng talaan sa ikalawang set, 13-15,
pabor sa JCVHS.
Tumikada si open hitter Dumaraos
ng tatlong service aces sa huling set upang
tuluyang tarangkahan ang solidong opensa
ng Red Lions, 13-3.
Agad na kumamada ang
Benedictinian Volleybells sa ikatlong set
matapos magpamalas ng 14-3 run sa
ikatlong set ng laro upang mabigyan ng
magandang laban ang JCVHS.
“Nagkulang kami sa mental
toughness, consistency at sa fighting spirit.
Sabi nga ni Sir Benjie, nandoon na ‘yung
skills at experience, ‘yang tatlo na lang ‘yan
‘yung wala,” paliwanag ni captain ball Carla
Valenzuela.
Nagtarak si middle blocker Garcia ng
11 puntos mula sa apat na blocks, tatlong
spikes at service aces at isang drop na agad
na sinundan ng limang puntos ni Dumaraos
ng tatlong service aces at dalawang cross-
court spikes upang hindi kumalas sa laban
kontra Josiah.
Itinanghal na kabilang sa Mythical
6 sina Aira Jacobo at Jasty Dumaraos
pagtapos magpamalas ng kagila-gilalas na
performance sa championship match.
Hindi pinagbigyan ng Red Lions ang
BIL Golden Cubs at agad na tinapos ang
laban sa tatlong straight sets, 25-14, 25-16,
25-22, sa pangunguna ni open hitter Joe
Serrato gamit ang kaniyang naiposte na
17 puntos kabilang ang kaniyang walong
service aces, limang cross-court spikes, at
apat na drop kills.
Isinulat ni: Jann Miguel B. Biazon
 PADYAK NG BUHAY:
Ang pagpedal ni EJ tungo sa kanyang pangarap
P adyak dito, padyak doon. Bawat padyak ay patungo sa destinasyong nais makamtan. Ang ikot ng
gulong ng bisikleta ay nagsisilbing salamin ng buhay at pagpapagal ng isang indibidwal,minsan ay nasa
ilalim, ngunit asahang mapupunta rin sa ibabaw. Ang lahat ng ito ay pinatunayan ni EJ, isang trail cyclist.
Ang pagbibisikleta pagbibisikleta. Sa katunayan, isang larangang kaniyang napili. Sa kaniyang
ay isang isport na taon at mahigit pa lang siyang nahihilig pagsusumikap sa pag-eensayo at
tinatangkilik sa mundo ng sa isport na ito. Ito ang kaniyang unang pagdidisiplina sa sarili, si EJ ay muling
palakasan hindi lamang dahil taon ng pagsali sa isang trail bike sumabak sa katatapos lamang na
sa mga benepisyong hatid nito tulad competition. Sa pagsusumikap niyang Bamboo Trail Bike Festival na ginanap
ng kalakasan ng cardiovascular system, maging malakas sa larangang ito, sumali sa Toclong, Kawit at sa laban na ito
kundi pati na rin sa hatid nitong thrill at siya sa tatlong kumpetisyong tunay na nagawa niyang masungkit ang ikatlong
adrenaline. Isa si Emelito “EJ” Gandia nagpasiklab ng kaniyang pagmamahal pwesto sa solo category at ikaapat na
Jr., mag-aaral ng Benedictine mula sa sa pagbibisikleta. pwesto naman sa team relay.
ikapitong baitang, sa mga nahumaling “Syempre po noong unang sali ko “Sobrang natuwa po talaga ako
sa isport na Trail Biking. medyo nag-aadjust po kasi competition no’n kasi po talagang pinaghirapan ko
“Pinili ko po itong sports na ito na po siya and alam ko pong mahirap po ‘yon at alam ko pong dahil po ‘yon sa
hindi lang dahil sikat ito at maraming talagang kalabanin ‘yung mga mas pagsisikap ko po at pagmamahal ko po
nahihilig, pero dahil mas nai-improve marunong na po sa akin. Pero syempre sa sports na pinili ko.” wika ni EJ.
po yung mental toughness ko and po, dapat hindi po ako mawalan ng Tunay ngang ang pagbibiskleta
aside from that, nagkakaroon po tiwala sa sarili ko”, pahayag ni Gandia. ay perpektong representasyon ng pag-
ako interaction with other people at Sa kanyang unang dalawang abante ng buhay tungo sa pangarap.
syempre mas nakakapag-explore ako taong pagsali sa kumpetisyon, Isa ito sa larangang minahal at patuloy
sa iba’t ibang lugar” ani EJ. naranasan na niyang mabigo, ngunit na mamahalin ni EJ. Sumasalamin ito sa
Labintatlong taong gulang mababakas pa rin sa kanyang mukha kanyang buhay at ang pagpedal niya
si EJ noong una siyang nahilig sa ang determinasyon at dedikasyon sa tungo sa kanyang pangarap.

ORAETLABORA

isports
SUMULAT. MAKIBAHAGI.

Ang Opisyal na Pahayagang Pampaaralan at Pangkomunidad ng

Benedictine Institute of Learning-Departamento ng Sekondarya

ISPORTS-SARBEY
Paderes, Manganaan giniba ang opensa ng DELPA; Unang pwesto sinikwat
Valdez, idolo Solidong diskarte ang naging alas ng BIL Smashers upang tibagin ang twice-two-beat advantage ng Del Pilar
Academy (DPA).
ng Benedictinians YumikoPinaguho ng Benedictine Golden Cubs power duo na sina “Since mabilis yung plays nila naisip naming pabagalin
Paderes at Bianca Manganaan ang matinding opensa naming yung mga plays naman kaya ‘yon ‘yong naging
ng Del Pilar Eagles matapos ang 2-0 panalo matapos maitarak strategy naming para magkagulo ‘yong depensa nila. Good
M atapos ang isang survey na
isinagawa ng Ora et Labora,
Opisyal na Pahayagang
ang four excellent drop shots upang tuluyang mangibabaw sa
Women’s Badminton Doubles ng Imus Private Schools Sports
communication lang para ma-execute ‘yong strategy naming
sa laban”, pahayag ni Paderes matapos ang laban.
and Atheltic Association na ginanap sa Lotus Mall noong Nagtala ang power duo ng 12 excellent placing shots
Pampaaralan at nakaraang Abril. upang tuluyang masira ang depensa ng Eagles.
Pa n g ko m u n i d a d Maagang nagpasiklab ang Golden Cubs matapos Sumagot ang Agila matapos kumalas bunsod ng
ng Benedictine kontrahin ang bilis ng Eagles bunsod ng dalawang sunod na dalawang sunod na smashes mula kay Mhika Capulong sapat
Institute of Learning placing shots mula kay Manganaan upang tuluyang madiskaril upang mabigyan ng magandang laban ang Golden Cubs at
- Departamento ang opensa ng Agila sa unang round ng laban, 20-22. maidikit ang talaan sa huling round ng game, 25-27.
ng Sekondarya, Sa huli tuluyang tinapos ng power duo
si Alyssa “The mula sa Benedictine ang laban makaraang
P h e n o m ” pakawalan ni Paderes ang isang solidong
Valdez ang smash mula sa kanan upang ganap na
pinakainiidolo masungkit ang kampeonato, 31-28.
ng mga Nanalasa ang mga nakadilaw na
Benedictinians. uniporme makaraang maiposte ang dalawang
Halos 74 na sunod na cross-court smashes mula kay
mag-aaral ng Bianca na nagpalobo ng kalamangan, 19-12.
Benedictine Sinelyuhan ng Benedictine ang laban
Institute of matapos isalba ang panalo sa dalawang
Learning ang rallies bunsod ng isang panapos na dropshot
nakilahok ni Paderes upang makuha ang unang panalo
sa nasabing sa twice-to-beat match, 31-29.
survey.

ituloy sa
pahina 18
ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA ORA ET LABORA