The Press Briefing: A Regional Training on

Journalism for Campus Journalism Coaches

and Advisers
Audio Visual Room, University of the Assumption
City of San Fernando, Pampanga
July 25 – 27, 2018

PAG-UULO AT
PAGWAWASTO NG SIPI
Reggie O. Cruz, Ed.D.
Pangkat-Ulo, Humanidades at Agham Panlipunan
Angeles City Senior High School, Sangay ng Lungsod Angeles
 Inaasahang matatamo pagkatapos ng
pakikipagtalastasan ng isipan

 Nababatid ang mga pundasyong-kaalaman sa pag-uulo

ng balita, pagbibilang ng yunit at pagwawasto ng sipi sa
oryentasyong Filipino
 Nakapagbibigay nang mungkahi sa pagpili sa mag-aaral
na lalahok sa pag-uulo at pagwawasto ng sipi
 Nakapaglilikha ng personal na sanayang-aklat sa pag-uulo
at pagwawasto ng sipi upang magamit sa indibidwal na
pagsasanay
KATUTURAN AT GAMIT

 Ang ulo ng balita ay ang pamagat ng isang balita

na nagtataglay ng lalong malaking titik kaysa
teksto o katawan nito.

 Ginagamit ang mga Ulo ng Balita upang lagumin

ang balita, pagandahin ang pahina at bigyang
antas ang bawat balita.
Uri ng Ulo ng Balita ayon sa Istilo

 Malaking Titik ( All caps)

 TORCH NANGUNA SA PALIGSAHAN

 Malaki-Maliit na Titik (Cap and Lower Case)

 Torch Nanguna sa Paligsahan

 Pababang Istilo (Down Style)

 Torch nanguna sa paligsahan
Uri ng Ulo ng Balita Ayon sa Anyo

1. Pantay-Kaliwa (flush left )– Binubuo ng dalawa o

higit pang linya na pantay ang pagkahanay sa
kaliwang baybayin.

2. Pantay-Kanan (flush right) - Binubuo ng dalawa o

higit pang linya na pantay ang pagkahanay sa
kanang baybayin
Halimbawa

Proyekto ng paaralan
isasagawa sa bakasyon

Proyekto ng paaralan
isasagawa sa bakasyon
Draplayn
(dropline or step form)

Binubuo ng dalawa o higit pang linya na ang unang

linya ay pantay kaliwa at ang bawat kasunod na linya
ay inuurong pakanan.

Halimbawa:

Seminar sa Kabutihang Asal

Gaganapin sa Paaralang Normal
Bitin-Pantay
(hanging indention)

Binubuo ng maraming linya – ang unang linya ay

pantay kaliwa, at ang dalawa o tatlong
magkakapantay na linya ay inurong pakanan.

Halimbawa:

Punong patnugot
nahalal na pinuno
ng NSPCAA
Baligtad na Piramide o tagilo
(inverted pyramid)

Binubuo ng dalawa o higit pang linya na paikli nang

paikli ang haba, na ang huli at pinakamaikling linya
ay nakasentro.

Nagkamit ng unang gantimpala

sa sabayang pagbigkas
ang paaralan
Kroslayn o Barlayn (crossline or
barline)

Binubuo ng isang linya lamang na maaaring

sumakop ng dalawa o tatlong kolum.

Torchbearer, nanguna sa NSPC

 Plaslayn (flushline or full line)

6.– dalawa o higit pang magkasinghabang linya na umaabot sa kaliwa at kanang

mardyin

Buwan ng Wika, Inilunsad

Pineda, Punong Tagapagsalita
 Mga Tuntunin sa
Pagsulat ng Ulo ng Balita

1. Iwasan ang mgkadikit-dikit na titik o salita

ArawngMagkakaisangBansa,ipinagdiwang

2. Iwasan ang madadalang na titik

Operation Linis
sinimulan
3. Iwasan ang ulong walang pandiwa

Limang guro sa seminar

4. Huwag maglagay ng ulo ng anumang wala sa balita.

5. Iwasan ang pag-uulit ng salita o ideya sa ulong may higit ng isang
kubyerta

Mali – Aklasan sa UST, nalutas

Nagsipag-aklas, bumalik

Tama- Aklasan sa UST, nalutas

guro, kawani nagsibalik
6. Huwag gumamit ng pangalan maliban kung ang tao’y tanyag
o kilalang-kilala.

Mali – Jaime Diaz, nahalal

na pangulo ng samahan

Tama – Mag-aaral ng Mapa, nahalal

na pangulo ng samahan
7. Maging tiyak, iwasan ang masaklaw na pagpapahayag.

Mali – Mag-aaral, nagwagi sa paligsahan

Tama Mag-aaral ng mapa, nagwagi

sa pagsulat ng balita
8. Iwasan ang opinyon sa balita. Ibigay ang tunay na
pangyayari lamang.

Mali – Paaralang Lakandula, lumaro

nang kahanga-hanga

Tama – Paaralang Lakandala, nanalo

ng tatlo sa apat na laban
9. Lagyan ng pandiwa ang bawat ulo, lantad man o tago.

Mali – Limang guro sa seminar

Tama- Limang guro, dadalo sa seminar
10. Iwasan ang paggamit ng negatibong pandiwa.

Mali – Paligsahan sa talumpatian,

hindi matutuloy

Tama – Paligsahan sa talumpatian,

pinagpaliban
11. Gumamit ng mabisa at makakatawag-pansing pandiwa

Mahina – Tinalo ng Torres ang Osmena,

50-36
Malakas – Pinataob ng Torres ang Osmena,
50 – 36
12. Gamitin ang maikli at kilalang salita.
Masalita – Bayang Pilipinas, sasali
sa pandaigdig na palaro

Maikli - RP, sasali sa olimpiyada

13. Iwasan ang paghihiwalay ng pang-ukol at ng layon nito lalo na sa
unang linya.

Mali – Paligsahan sa
pamamahayag,
gaganapin sa
Tagaytay

Tama –Paligsahan sa pamamahayag,

gaganapin sa Tagaytay
14. Gamitin lamang ang kilala at laging ginagamit na daglat.

Mali – CA, panauhing pandangal

sa pagtatapos

Tama – Pangulong Aquino,

panauhing pandangal sa pagtatapos
15. Hangga’t maaari, iwasan ang paggamit ng pantukoy at ng pandiwang
pantulong.

Mali – Si Joey Lina ay ang napiling

punong patnugot ng ‘Horizons’

Tama – Joey Lina, napiling patnugot ng

‘New Horizons’
16. Isulat ang numero (figure) o isulat ang
salita nito (spelled out) ayon sa pinaglalaanan.
Gamitin ang M at B para sa milyon at bilyon.
 Mga Tuntunin sa
Paggamit ng Bantas

1. Huwag gumamit ng tuldok upang wakasan ang ulo

ng balita.

2. Gamitin ang tuldok-kuwit sa pag-uugnay ng

dalawang kaisipan.

San Juan, Cruz napiling tagapagsalita

3. Gumamit ng tuldok-kuwit sa pag-uugnay ng dalawang
kaisipan.

Halalan sa YMCA itinuloy;

Rey Malonzo, napiling pangulo

4. Huwag gamitan ng gatlang (dash) sa malalaking tipo. Maaring

gamitin ito sa maliit na kubyerta lamang.

5. Iwasan ang paggamit ng dobleng panipi (double quotation).

Gamitin ang bugtong na panipi (single quotation).
Pagbilang ng Yunit

 Bawat laki at istilo ng tipo ay may tiyak na bilang para sa espasyong

kalalagyan.

 ½ Yunit- jiltf at lahat ng bantas maliban sa dobleng panipi at

tandang pananong

 1 yunit - ?,espasyo, lahat ng numero (0-9), malaking titik ng JILTF

 1 ½ yunits – gatlang, maliit na w at m at lahat ng malalaking titik
maliban sa M at W
 2 yunits – M at W
I p i n a t u t u r o
1 1 1/2 1 1 ½ 1 ½ 1 1 1 = 9 1/2

pagpap l ano
1 1 1 1 1 1 1/2 1 1 1 = 9 ½

ng pa m i l ya = 8 1/2
11 11 1 ½ ½ ½ 11
PAGWAWASTO NG SIPI
PAGWAWASTO NG
KOPYA O SIPI

Isang paraan kung saan ang isang

tagapagwasto ng kopya (copyreader) ay
inayos mabuti ang kopya, sipi o
manuskripto bago ito ipadala sa
palimbagan.
SIMBOLONG GINAGAMIT
 1. Mga Bantas

“Ang Lagyan ng “ Ang

Tanging panipi Tanging
Sagisag ” Sagisag”
Lagyan ng
tuldok
Dr Arthur Dr. Arthur
Cruz Jr Cruz Jr.
Siya , “ Lagyan ng Siya, “Ang
Ang kuwit Panday.”
Panday.”
sa Nov. Isulat ng buo sa
ang salita Nobyembre

Doctor Daglatin Dr. Arthur

Arthur Cruz Cruz
 benteng Palitan ng 20 lalake
lalake bilang

Palitan ng
salita Dalawang
2 babae babae
Manila, Palitan ng MANILA
malaking titik
Masaya ka Bridge over Masaya ba?
ba?
Pagtatangga Silang lahat
Silang l ahat l ng espasyo
Fe Cruz Paglilipat ng Principal Fe
Principal
magkalapit Cruz
na salita

Paglilipat ng tinanggap
tinnaggap magkalapit
na letra
 p
pamlet Pagsisingit pamplet
ng titik
ka Kuha ka
Kuha nang Pagsisingit nang
larawan ng salita larawan
Manila Palitan ng manila
Paper maliit na titik paper

Pagtatangga
l ng salita
libreng libreng
regalo almusal
almusal
parassa akin Kaltasin ang para sa akin
titik sa loob

makataog Pagtanggal makatao

ng titik sa
simula/dulo)
 4

Si Pangulo Kill Si PDuterte

Matapos na (Pagtatangg
SONA niya al ng mga
PDuterte linya o mga
salita)

AkoatIkaw Paghihiwala Ako at Ikaw

y ng mga
salita
Paco, Wastong Paco,
Manila pasok ng Manila
talataan

Pagpapanati Welfrido
li Kruz
Welfrido Kruz
 stet
Isang boy Pagpapanati Isang boy
ang li ang
naparangala naparangala
n n

Pagpapagitn
Malakas a ng mga Malakas
talaga salita talaga
 Walang Bagong
Bantamweight Parapo
champion in Bagong Parapo
getting a job. He
said Wastong the
pagpapantig un-
finished task
the unf- Pagpapaitim ng
inished task tipo Ang gong

Ang gong
Binabasa Limbagin ng Les
Les pahilis Miserables
Miserables
Pagwawakas
30 or # May
karugtong pa
more or pa
Pagpili ng Mag-aaral na Kalahok
sa Pag-uulo at Pagwawasto ng
Sipi
 May mataas na kaalaman at
oryentasyon sa wika
 May kabatiran sa iba’t ibang
dyornalistikong pagsulat
 Kayang makapagbigay ng mas
mahusay na ulo upang mas
patingkarin ang isang sulatin
 Positibo at bukas sa pagkatuto
Ang Pagbubuo ng Personal na
Sanayang-Aklat sa Pag-uulo at
Pagwawasto ng Sipi
Bilang isang tagapayo…
 Mainam na makagawa ng sariling
sanayang-aklat para sa mga
sinasanay na batang tagawasto ng
sipi.
 Isang halimbawa ang ipapakita upang
magkaroon ng ideya sa paglikha
 Mainam itong gawin upang makaipon
ng mga kagamitang mas personal at
batid na ito’y pinagpaguran
Kasalukuyang hanguan ng
Pamahayagang Filipino
 Pinakahuling aklat na nalimbag ay
mula kay Cecilio Cruz taong 2003
 Wala ng ibang nagtangka
 Kung walang nagtatangka, huwag
nang hintayin ang bukas.
MARAMING SALAMAT