Aralin 2: Mga Isyu sa Paggawa  Pangingisda – nahahati sa tatlong uri
o Komersiyal - Ginagamit para sa mga gawaing
Job - Mismatch – isang sitwasyon kung saan ang manggagawa ay hindi
angkop ang kaniyang kakayahan sa kanyang trabaho.
Contractual/Kontraktwalisasyon – ang manggagawa ay limitado
lamang ang araw/buwan sa kaniyang pinapasukang trabaho. May
hangganan ang kontrata.
Flexible Labor – tumutukoy sa mababang pagpapasahod at paglilimita
sa panahon ng paggawa ng manggagawa.
Apat na Haligi Para sa Isang Disente at Marangal na Paggawa
 Employment Pillar - paglikha ng mga sustenableng trabaho,
malaya at pantay na oportunidad sa paggawa, at maayos na
workplace para sa mga manggawa.
 Worker’s Rights Pillar – naglalayong palakasin at siguruhin
ang mga batas para sa paggawa at matapat na pagpapatupad ng
mga karapatan ng mga
 Social Protection Pillar - Hikayatin ang mga kompanya,
pamahalaan, at mga sangkot sa paggawa na lumikha ng mga
mekanismo para sa proteksyon ng manggagawa,
katanggaptanggap na pasahod, at oportunidad.
 Social Dialogue Pillar - Palakasin ang laging bukas na
pagpupulong sa pagitan ng pamahalaan, mga manggagawa, at
kompanya sa pamamagitan ng paglikha ng mga collective
bargaining unit
Kalagayan ng mga Manggagawa sa iba’t – ibang Sektor
Sektor ng Agrikultura - Ito ay nakasentro sa mga gawaing agrikultural
gaya ng pagsasaka, paghahayupan, pagtotroso, pagmamamanukan at iba
pang pagkakakitaan mula sa mga hayop at pananim.
Mga Subsektor ng Agrikultura:
 Paghahalaman o Pagsasaka – produksyon ng gulay,
halamang – ugat, at halamang mayaman sa fiber.
pangkalakalan o pagnenegosyo para sa hihigit 3
toneladang isda.
o Munisipal - Gumagamit ng bangka na may kapasidad
na 3 tonelada o mas mababa.
o Aquaculture - tumutukoy sa pag – aala at paglinang ng
mga isda mula sa tubig.
 Panggugubat - mga produktong kahoy kagaya ng plywood,
table o troso
 Panghahayupan – nahahati sa dalawang uri:
o Livestock - pag-aalaga ng mga manok, baboy, kambing
o iba pang mga hayop na kinakain.
o Poultry - ay itinuturin na pag – aalaga ng mga hayop,
na karaniwang pinalalaki para ibenta, lutuin at kainin.
Sektor ng Industriya - nagbibigay ng trabaho sa mga mamamayang
Pilipino. Sila ang nag poproseso ng mga hilaw na materyales upang
gawing isang produkto.
Ang sektor ng industriya ay nahahati sa mga sumusunod na
Subsektor:
 Pagmimina – kung saan ang mga metal, di-metal, at enerhiyang
mineral ay kinukuha at dumadaan sa proseso upang gawing
tapos na produkto.
 Pagmamanupaktura – ito ay tumutukoy sa paggawa ng mga
produkto sa pamamagitan ng manual labor or ng mga makina.
o Cottage Industry – produktong gawang kamay (hand-
made products). Hindi hihigit sa 100 na manggagawa.
o Small and Medium Scale Industry – Binubuo ng 100-
200 na manggagawa. Gumagamit ng payak na
makinarya para sa produksyon.
o Large Scale Industry – binubuo ng 200 at higit pang
manggagawa. Gumagamit ng komplikadong makinarya
para sa produksyon tulad ng malalaking pabrika.
  Konstruksyon – gawaing tulad ng pagtatayo ng mga gusali,
estraktura, at iba pang land improvements.
 Utilities – ito ay binubuo ng mga kompanyang ang pangunahing
layunin ay matugunan ang pangangailangan ng mga
mamamayan tulad ng tubig, kuryente at gas.
Sektor ng Serbisyo - nagbibigay ng iba’t – ibang serbisyo sa mga
negosyo at konsumer. Ang serbisyo ay maaaring pagpapadala,
pamamahagi o pagbebenta sa konsumer. Ito ang sektor na nagbibigay-
paglilingkod sa transportasyon, komunikasyon, media, pangangalakal,
pananalapi, paglilingkod mula sa pamahalaan, at turismo.
Mga Subsektor ng Serbisyo:
- Pananalapi - Transportasyon
- Komersiyo - Komunikasyon
- Insurance - Turismo
- Kalakalang pakyawan (wholesale)
- Kalakalang pagtitingi (retail)
- Edukasyon
Iskemang Subcontracting - tumutukoy sa kaayusan sa paggawa kung
saan ang kompanya (principal) ay komukontrata ng isang ahensiya o
indibidwal na subcontractor upang gawin ang isang trabaho o serbisyo
sa isang takdang panahon. May dalawang umiiral na anyo ng
subcontracting ito ay ang:
 Labor-only Contracting – subcontractor ay walang sapat
na puhunan upang gawin ang trabaho o serbisyo at ang
pinasok niyang manggagawa ay may direktang kinalaman
sa mga gawain ng kompaya.
 Job-contracting – ang subcontrator ay may sapat na
puhunan para maisagawa ang trabaho at mga gawain ng
mga manggagawang ipinasok ng subcontractor. Wala silang
direktang kinalaman sa mga gawain ng kompanya. Hindi
pinapayagan sa batas ang job-contracting dahil
naaapektuhan nito ang seguridad ng mga manggagawa sa
trabaho.
Mga Uri ng Iba’t – ibang Manggagawa
 Contractual/Project-based Workers – tumutukoy sa mga
empliyado na hindi nagtatagal sa kanilang trabaho dahil may
hangganan ang kanilang kontrata.
 Probationary Workers – tumutukoy sa mga manggagawa na
pwedeng sibakin/alisin sa trabahong pinapasukan sa kahit anong
pagkakataon.
 Casual Workers – tumukoy sa mga manggagawa na ‘part-
timer’ lamang. Kakailanganin lamang sila para agarang matapos
ang isang trabaho.
 Seasonal Workers – tumutukoy sa mga manggagawa na
kinakailangan lamang sa partikular na panahon.
 Apprentices/Learners – tumutukoy sa mga manggagawa na
baguhan (trainee) pagdating sa isang trabaho.
Unemployment and Underemployment
 Unemployment – isang kondisyon kung saan ang manggagawa
ay walang makita o mapasukang trabaho sa kabila ng kanilang
sapat na pinag-aralan o kakayahan. Karamihan sa mga ito ay
nakatapos ng kurso at nagtapos sa unibersidad o kolehiyo na
patuloy na nakikipag sapalaran para makahanap na trabaho
angkop sa kanilang kakayahan.
 Underemployment – ang pagkuha ng trabaho ng isang
manggagawa na mas mababa sa kursong kaniyang natapos. Sila
ang mga manggagawa na may mataas na kakayahan o pinag-
aralan sa paggawa ngunit nagtatrabaho sa mababang posisyon o
uri ng trabaho.
Flexible Labor
Isang matinding hamon ang kinakaharap ng mga
manggagawa mula nang ipatupad ang patuloy na paglala ng “mura
at flexible labor” sa bansa.
Ito ay isang paraan ng mga kapitalista o mamumuhunan
upang palakihin ang kanilang kinikita at tinutubo sa pamamagitan
ng pagpapatupad ng mababang pagpapasahod at paglimita sa
panahon ng paggawa ng mga manggagawa.
Presidential Decree (PD) 442 o Labor Code
 Bilang patakarang pinaghanguan ng flexible labor.
 Panahon ni President Ferdinand Marcos
Investment Incentive Act of 1967
 Para ilunsad ang malayang kalakalan at
pamumuhunan sa ilalim ng patakarang neo-liberal.
Republic Act No. 5490
 Para itayo ang Bataan Export Processing Zone
(BEPZ), at iba pang Economic Processing Zone
(EPZ) bilang show case ng malayang kalakalan.
Republic Act No. 5490
 Para itayo ang Bataan Export Processing Zone
(BEPZ), at iba pang Economic Processing Zone
(EPZ) bilang show case ng malayang kalakalan.
Omnibus Investment Act of 1987 at Foreign Investment Act of
1991
 Batas na nagpapatibay sa mga patakarang neo-
liberal
Epekto ng Kontraktwalisasyon sa mga Manggagawa
Noong taong 1992, wala pa ang Department Order No. 10 at 18-
02 ng DOLE, may 73% nang pagawaan sa bansa ang nagpapatupad o
gumagawa ng iba’t ibang flexible working arrangements, ayon sa
International Labor Organization o ILO (1992).
Samantala sa pagitan ng 1992 at 1997, sa sektor ng industriya pa
lamang - sa bawat isang manggagawang regular na nakaempleyo, lima
ang kontraktuwal/kaswal.
Noong 1999, 90% sa mga kompanyang elektroniks ang nag-
eempleyo ng mga temporaryong manggagawa/kaswal.
May 83% ng mga kompanya ang nag-empleyo ng mga kaswal
at kontraktuwal upang maiwasan ang pagkakaroon ng unyon sa mga
manggagawa noon.
Pagbangon ng mga Manggagawa at ang Kilusang Manggagawa
Mga Karapatan ng mga Manggagawa ayon sa International Labor
Organization (ILO):
 Ang mga manggagawa ay may karapatang sumali sa mga unyon
na malaya mula sa paghihimasok ng pamahalaan at
tagapangasiwa.
 Ang mga manggagawa ay may karapatang makipagkasundo
bilang bahagi ng grupo sa halip na mag-isa.
 Bawal ang lahat ng mga anyo ng sapilitang trabaho, lalo na ang
mapangaliping trabaho at trabahong pangkulungan. Dagdag pa
rito, bawal ang trabaho bungang ng pamimilit o ‘duress’.
 Bawal ang mabibigat na anyo ng trabahong pangkabataan.
Samakatwi’d mayroong minimong edad at mga kalagayang
pangtatrabaho para sa mga kabataan.
 Bawal ang lahat ng mga anyo ng diskrimasyon sa trabaho:
pantay na suweldo para sa parehong na trabaho
 Bawal ang mabibigat na anyo ng trabahong pangkabataan.
Samakatwi’d mayroong minimong edad at mga kalagayang
pangtatrabaho para sa mga kabataan.
 Bawal ang lahat ng mga anyo ng diskrimasyon sa trabaho:
pantay na suweldo para sa parehong na trabaho
 Ang mga kalagayan ng pagtatrabaho ay dapat walang panganib
at ligtas sa mga manggagawa. Pati kapaligiran at oras ng
pagtatrabaho ay dapat walang panganib at ligtas
 Ang suweldo ng manggagawa ay sapat at karapat-dapat para sa
makataong pamumuhay.