Alfabeto at Ortografing Filipino

Mga batayang Prinsipyong ng 2001 Alfabeto

“Tungo sa Istandardisasyon ng Sistema sa Filipino: Mga tuntunin at patnubay sa paggamit ng *

bagong letra ng Alfabeto”

 programa ng KWF sa pagplaplano sa pambansang wika

 istandiardisasyon ng sistema ng pagsulat sa Filipino
 set ng rekomendasyon a tuntunin sa ispeling

Kaligiran at pag lalahad ng mga layunin. (basahin na lang)

Ang kaligiran ng Pagbalangkas ng 2001 Mga Tiyak na Tuntunin sa Gamit ng 8 Dagdag na Letra

 ito ay revision ng tuntunin sa paggamit ng 8 dagdag na letra: C, F, J, Ñ, Q, V, X, Z. nakapaloob

sa 1987 Alfabeto at Patnubay sa Ispeling ng Wikang Pambansa,

Bakit kailangang baguhin ang tuntunin sa paggamit ng 8 dagdag na letra sa 1987 Patnubay sa
ispeling?

 ang mga tuntunin sa paggamit ng 8 dagdag na letra ay napakahigpit para tumugon sa

pangangailangan ng mga Pilipino may kakayahan kapwa sa katutbo at banyagang wika.

Bakit sinasabing mahigpit ang tuntunin sa paggammit ng 8 dagdag na letra sa 1987 Patnubay sa
ispeling?

 Ang paggamit ng 8 dagdag na walong letra ay nakabatay lamang sa mga sumusunod na

kondisyon:
1. Pantanging ngalan
2. Salitang katutubo mula sa ibang wika sa Pilipinas
3. Salitang hindi consistent ang ispeling o malayo ang ispeling sa pagbigkas.
4. Salitang pang-agham at teknikal
5. Simbolong pang-agham

Ano ang hindi naisasaalang – alang ng paghihigpit na ito sa 1987 Patnubay sa Ispeling tungkol sa
linggwistikong karanasan ng mga Pilipino?

 Ang malawakang panghihiram ng salita, lalo na sa Ingles.

Ano ang naging resulta ng kahigpitang ito ng 1987 Patnubay sa Ispeling?

 Walang umiiral na istandardisadong sistema ng ispeling.

Sa pangkalahatan, ano ang layunin ng 2001 mga Tiyak na Tuntunin sa Gamit ng 8 Dagdag na Letra?

 Makabuo ng mga tuntunin sa ispeling na gagabay sa panghihiram ng mga salita at pagsasalin

ng pasalitang wika tungo sa nakasulat na anyo.
 Mag-aambag sa istandardisasyon at elaborasyon ng pambansang wika.

Kalikasan ng Leksikal na korpus sa Filipino

Aytem Leksikal

 ito ay maaring dalawa or tatlong magkakaibang salita, maaring may iba’t ibang anyo at maari
ring dalawang hiwalay na aytem.
1. Tatlong magkakaibang gamit ng isang salita.

Halimbawa:

sarado na ang isip-----ayaw nang tumanggap ng paliwanag

sarado ang pinto------literal na hindi nakabukas ang pinto

sarado ang puso------ayaw nang magmahal

2. May iba’t ibang anyo

Halimbawa:

nangingisada (nagaganap pa lamang) nangisda (nagnap na) mangingisda (magaganap pa lamang)

3. Dalawang hiwalay na aytem

Halimbawa:

Langisan ang makina------lagyan ng langis ang makina (literal)

Maglangis sa amo----------magpalakas sa amo (komparatib na kahulugan)

Istrukturang Leksikal

 homonym at antonym
 homonym- relasyon sa kakulangan ng isang leksikal na aytem na napapaloob sa kahulugan
ng iba.
 halimbawa: ale, mama, bata, anak, at adult. Ang mga ito ay mabibilang sa tao.
 Antonym, magkasalungat ang relasyon ng mga leksikal na aytem.

4 na Paraan ng Pagsasalungatan

1. Tunay na antonym. Halimbawa matanda’t bata, buhay at patay, matangkad at pandak.

2. Maraming kasalungat tulad ng kulay: dilaw at lila, berde’t puti, rosas at itim. Gamit sa bahay:
kutsara at tinidor, pinggan at baso: Mga pagkain: kape at gatas, kanin at ulam,
3. Pagpapares na itinuturing na grandable antonym: mainit at malamig.
4. Pagpapares: nagluluto’t nagpapaluto, bumibili’t nagpapabili, itaas- ibaba

Mga Hakbang at Paraan sa Pagtutumbas

1. Sundin ang mga sumusunod na lapit sa paghahanap ng panumbas sa mga hiram na salita;

gamitin ang kasalukuyang leksikon ng Filipino bilang panumbas sa mga salitang banyaga;

 halimbawa: hiram na salita: attitude- Filipino: saloobin

kumuha ng mga salita mula sa iba’t ibang katutubong wika ng bansa.

 halimbawa: Hiram na salita: husband- Katutubong wika: bana (Hiligaynon)

bigkasin sa orihinal na anyo ang hiniram na salita mula sa Kastila, Ingles at iba pang wikang banyaga,
at saka baybayin sa Filipino.

 Halimbawa: Kastila: cheque- Filipino: tseke/ Ingles: radical- Filipino: radikal/ iba pang wika
(French) coup d’ etat- Filipino: kudeta
 2. Gamitin ang letrang C, F, J, Ñ, Q, V, X, Z kapag ang salita ay hiniram ng buong nayo sa mga
sumusunod na kondisyon:

Pangtanging ngalan

 halimbawa: tao: John, Quirino/ Lugar: Canada/ Pangyayari: El Niño

Salitang teknikal

 halimbawa: cortex/ x-ray/ zoom/ Marxism

Salitang may natatanging kabuluhang cultural

 halimbawa: vakul (Ivatan) panakip sa ulo/ Ifun (ibanag) pinakamaliit na banak

salitang may irregular na ispeling o gumagamit ng dalawang letra o higit pa na hindi binibigkas

 halimbawa: plateau/ monsieur/ champagne

salitang may internasyonal na anyong kinikilala at ginagamit

 halimbawa: taxi/ exit/ fax

3. Gamitin ang letrang F, J, V, Z para katawanin ang mga tunong /f/, /j/, /v/, /z/ kapag
binabaybay sa Filipino ang mga salitang hiram.
 Halimbawa: fixer- fikser/ zipper- zipper/ vertical- vertikal/ subject- subjek/
4. Gamitin ang C, Ñ, Q, X sa mga salitang hiram ng buo
 halimbawa: cell/ reflex/ Xerox/

Mga tuntunin sa Pagbaybay

I. Ang Alfabetong Filipino

 binubuo ng 28 letra: A, B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N, Ñ, NG, O, P, Q, R, S, T, U, V, W, X, Y, Z

 ABAKADA 20 letra: A, B, K, D, E, G, H, I, L, M, N, NG, O, P, R, S, T, U, W, Y,
 8 dagdag na letra: C, F, J, Ñ, Q, V, X, Z
 ang tawag sa letra ng Alfabeto ay ayon sa Ingles maliban sa Ñ na mula kastila

A B C D E F G H I J K L M N
/ey/ /bi/ /si/ /di/ /i/ /ef/ /ji/ /eych/ /ay/ /jey/ /key/ /el/ /em/ /en/
Ñ NG O P Q R S T U V W X Y Z
/enye/ /enji/ /o/ /pi/ /kyu/ /ar/ /es/ /ti/ /yu/ /vi/ /dobolyu/ /eks/ /way/ /zi/
II. Tuntuning Panlahat sa Ispeling o Pagbaybay

A. Ang Pasalitang Pagbaybay

 Paletra ang pasalitang pagbaybay sa Filipino

 Salita:

Pasulat Pagbigkas
boto /bi-o-ti-o/
plano /pi-el-ey-en-o/
Fajardo /capital ef-ey-jey-ey-ar-di-o/
 Pantig

Pasulat Pagbigkas
it /ay-ti/
 kon /key-o-en/
pa /pi-ey/
 Akronim

Pasulat Pagbigkas
MERALCO (Manila Electric Company /em-i-ar- ey-el-si-o/
LEDCO (Language Education Council) /el-i-di-si-o/
ASEAN (Association of Southeast Asian Nations) /ey-es-i- ey-en/
 Daglat

Pasulat Pagbigkas
Bb. (Binibini) /capital bi-bi/
G. (Ginoo) /capital ji/
Dr. (Doktor) /kapitan di-ar/
 Inisyal ng Tao

Pasulat Pagbigkas
MLQ (Manuel L. Quezon) /em-el-kyu/
CPR (Carlos P. Romulo) /si-pi-ar/
LKS (Lope K. Santos) /el-key-es/
 Inisyal ng samahan/ institusyon

Pasulat Pagbigkas
KWF (Komisyon ng Wikang Filipno /key-dobolyu-f/
MSU (Mindanao State University) /em-es-yu/
NGO (Non-Government Organization) /en-ji-o/
 Simbolong pang-agham at pangmatematika

Pasulat Pagbigkas
FE (Iron) /ef-i/
H2O (Water) /eych-tu-o/
kg. (kilogram) /key-ji/
B. Ang Pagsulat na Pagbaybay

 Mananatili ang isa-isang tumbasan ng tunog at letra sa pagsulat na pagbaybay ng mga salita
sa wikang Filipno.
 May tiyak na tuntunin ang pagpapaluwag ng gamit sa 8 dagdag na letra.

C. Ang Paghiram

 kay franklou……