10 170202162054 PDF

http://e-taksh.blogspot.
gr
Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής

ης
Γλώσσα Ε΄- Επανάληψη 10 Ενότητας
΄΄Μυστήρια - Επιστημονική Φαντασία΄΄
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

 Να χρησιμοποιούμε μελλοντικούς χρόνους
 Για να δείξουμε ότι κάτι θα γίνει στο μέλλον, χρησιμοποιούμε τους

μελλοντικούς χρόνους. Αυτοί είναι τρεις: ο εξακολουθητικός μέλλοντας, ο
συνοπτικός μέλλοντας και ο συντελεσμένος μέλλοντας.
Ο εξακολουθητικός μέλλοντας φανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα

θα γίνεται στο μέλλον συνέχεια ή θα επαναλαμβάνεται.
π.χ. Κάθε βράδυ θα κοιμάμαι νωρίς
Ο συνοπτικός μέλλοντας φανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα θα

γίνει κάποια στιγμή στο μέλλον και θα τελειώσει.
π.χ. Αύριο το βράδυ θα κοιμηθώ νωρίς.
Ο συντελεσμένος μέλλοντας φανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα θα

έχει τελειώσει πριν γίνει κάτι άλλο.
π.χ. Όταν γυρίσει ο πατέρας, θα έχω κοιμηθεί.
 Να αναγνωρίζουμε και να χρησιμοποιούμε τις υποθετικές

προτάσεις
 Οι υποθετικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις, δηλαδή δεν

μπορούν να σταθούν μόνες τους στο λόγο. Γι’ αυτό κάθε υποθετική πρόταση
έχει δίπλα της μια ανεξάρτητη πρόταση. Η υποθετική πρόταση λέγεται και
υπόθεση, ενώ η ανεξάρτητη πρόταση λέγεται και απόδοση. Μαζί η υπόθεση
και η απόδοση αποτελούν τον υποθετικό λόγο.
 Οι υποθετικές προτάσεις αρχίζουν πάντοτε με το αν ή εάν και δείχνουν
την προϋπόθεση που πρέπει να ισχύει για να γίνει αυτό που δηλώνει η
ανεξάρτητη πρόταση.
π.χ. Αν έρθεις μαζί μας, θα περάσεις ωραία.
υπόθεση απόδοση
Παλάνης Αθανάσιος

Να χρησιμοποιούμε προσδιορισμούς χρόνου
Για να εκφράσουμε το χρόνο που γίνεται κάτι, χρησιμοποιούμε
προσδιορισμούς χρόνου. Ως προσδιορισμούς χρόνου
χρησιμοποιούμε:
 χρονικά επιρρήματα (τώρα, πριν, μετά, χτες, σήμερα, αύριο αργά, νωρίς,
πέρυσι, φέτος, απόψε, ποτέ, κάποτε κ.ά.)
Π.χ. Θα επιστρέψει αύριο.
 επιρρηματικές φράσεις που δηλώνουν χρόνο (κάπου κάπου, πότε πότε,

εδώ και δύο εβδομάδες, μέρα με τη μέρα, πού και πού, κ.ά.)
Π.χ. Έρχεται κάπου κάπου και με βλέπει.
 προθετικές φράσεις (ή αλλιώς εμπρόθετοι προσδιορισμοί). Αποτελούνται

από την πρόθεση και τη λέξη με την οποία αυτή συνδυάζεται.
Π.χ. Η απαγόρευση της κυκλοφορίας ισχύει από σήμερα.
Θα επιστρέψει σε ένα μήνα.
 ονοματικές φράσεις (ουσιαστικά σε αιτιατική και σπάνια σε γενική)

Π.χ. Θα πάμε στο Αρχαιολογικό Μουσείο την Τετάρτη.
Θα τα ξαναπούμε του χρόνου.
 χρονικές μετοχές
Π.χ. Πλησιάζοντας στο σχολείο, θυμήθηκε πως ξέχασε την τσάντα του.
Μπαίνοντας στο κατάστημα, είδα τον φίλο μου.
 χρονικές προτάσεις είναι οι προτάσεις που εισάγονται με τους χρονικούς

συνδέσμους (όταν, σαν, ενώ, αφού, μόλις, πριν να, προτού, καθώς, όποτε,
αφότου, ώσπου, όσο που, ωσότου)
Οι χρονικές προτάσεις χωρίζονται με κόμμα από την κύρια πρόταση.

Π.χ. Πριν φύγει, ζήτησε να δει τα παιδιά του.
Ήταν έτοιμος να κοιμηθεί, όταν άκουσε ένα θόρυβο.

Ενότητα : 10 η
Μυστήρια-επιστημονική
φαντασία
Ο ΕΚ ΠΑ Ι Δ ΕΥΤ Ι ΚΟΣ : ΤΟΥΛ Ι ΟΠΟΥΛΟΣ ΦΩΤ Η Σ

Στόχοι ενότητας
 Περιγράφουμε ταξίδια στο μέλλον
Αφηγούμαστε φανταστικές ιστορίες
Περιγράφουμε ανεξήγητα φαινόμενα
Περιγράφουμε μυστηριώδη αντικείμενα
Χρησιμοποιούμε μελλοντικούς χρόνους
Αναγνωρίζουμε και χρησιμοποιούμε τις υποθετικές προτάσεις

Επιστημονική φαντασία

Μελλοντικοί χρόνοι
Μέλλοντας είναι ο χρόνος των ρημάτων που αναφέρεται σε γεγονότα που δεν
έχουν συμβεί ακόμη. Υπάρχουν τρεις μελλοντικοί χρόνοι:
 Εξακολουθητικός μέλλοντας: Δείχνει μια πράξη που θα γίνεται στο μέλλον
συνέχεια ή θα επαναλαμβάνεται.
π.χ. Κάθε μέρα θα πηγαίνω στο σχολείο.
Συνοπτικός μέλλοντας: Δείχνει μια πράξη που θα γίνει στο μέλλον και θα
ολοκληρωθεί, χωρίς να επαναλαμβάνεται.
Π.χ. Αύριο θα πάω στο σχολείο.
Συντελεσμένος μέλλοντας: Δείχνει μια πράξη που θα γίνει στο μέλλον και θα
έχει ολοκληρωθεί πριν γίνει μια άλλη.
Π.χ. Μέχρι να χτυπήσει το κουδούνι θα έχω πάει στο σχολείο. (πρώτα θα έχω πάει
στο σχολείο και μετά θα χτυπήσει το κουδούνι)

Υποθετικές προτάσεις
Οι υποθετικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις, που σημαίνει πως δε
μπορούν να σταθούν μόνες στο λόγο.0Συνοδεύονται πάντα από μια κύρια πρόταση.
Η υποθετική πρόταση λέγεται υπόθεση, ενώ η ανεξάρτητη λέγεται απόδοση. Μαζί
αποτελούν τον υποθετικό λόγο.
Εισάγονται πάντα με τους υποθετικούς συνδέσμους αν, εάν, σαν, άμα, έτσι και.
Δείχνουν την προϋπόθεση που πρέπει να υπάρχει για να ισχύει αυτό που δηλώνει η
ανεξάρτητη πρόταση. Χωρίζουμε πάντα τις δύο προτάσεις με κόμμα.
π.χ. Αν ο καιρός χαλάσει, δε θα πάμε εκδρομή.

Άμα το μάθετε, θα θυμώσετε.
Θα το κάνω, εάν επιμένεις.

Υποθετικές προτάσεις
Στον υποθετικό λόγο μπορεί να έχουμε:
Μια υπόθεση με πολλές αποδόσεις.
Π.χ. Αν διαβάσεις, θα πάμε στους φίλους σου και θα πάρεις και παγωτό. (μια
υπόθεση και πολλές αποδόσεις)
Πολλές υποθέσεις και μια απόδοση.
Π.χ. Αν είσαι ήσυχος και κάνεις τα μαθήματά σου, θα πάμε για παιχνίδι. (πολλές
υποθέσεις, μία απόδοση)
Πολλές υποθέσεις και πολλές αποδόσεις.
Π.χ. Αν διαβάσεις και αν είσαι ήσυχος, θα σε πάω στους φίλους σου και θα σου
πάρω και παγωτό.

Χρονικοί προσδιορισμοί
Ο χρόνος μπορεί να εκφραστεί με τους χρόνους του ρήματος, τα χρονικά
επιρρήματα, τις επιρρηματικές φράσεις, τις χρονικές προτάσεις , τις χρονικές
μετοχές, αλλά και με κάποια ουσιαστικά σε γενική και αιτιατική πτώση.
Π.χ. Τα σχολεία κλείνουν τον Ιούνιο και ανοίγουν το Σεπτέμβριο.

Του χρόνου θα πάω διακοπές στη Ρόδο.
Το καλοκαίρι θα επισκεφθώ τη θεία μου.

Χαμένοι πολιτισμοί
Η Ατλαντίδα, είναι ένα μυθικό νησί
που αναφέρει ο αρχαίος έλληνας
φιλόσοφος Πλάτων στους διαλόγους
που άφησε.
Την περιγράφει ως μια ναυτική
δύναμη που κατέκτησε πολλούς
τόπους, αλλά νικήθηκε από τους
Αθηναίους.
Μετά την ήττα της , βυθίστηκε στη
θάλασσα και χάθηκε για πάντα.
Θεωρείται μια παραβολή του
Πλάτωνα για να εξηγήσει ότι η
αλαζονεία και έλλειψη σεβασμού
τιμωρούνται.

Ανεξήγητα φαινόμενα
Το Στόουνχεντς (Stonehenge)
είναι ένα μεγαλιθικό μνημείο
της νεολιθικής εποχής και
βρίσκεται κοντά στο Amesbury
της Αγγλίας. Πρόκειται για ένα
κύκλο μεγαλίθων και
κατασκευάστηκε περίπου το
2500 π.Χ.

Επιρρήματα
Τα επιρρήματα είναι άκλιτες λέξεις που συνοδεύουν τα ρήματα ή τα επίθετα και
φανερώνουν τόπο, χρόνο, τρόπο, ποσό, κ.ά. Τα επιρρήματα είναι τα εξής:
 Χρονικά: δηλώνουν το χρόνο που γίνεται κάτι. Απαντούν στην ερώτηση
«πότε;» Είναι τα: σήμερα, τώρα, πέρυσι, έπειτα, κάποτε, …
 Τοπικά: δηλώνουν τον τόπο που έγινε κάτι. Απαντούν στην ερώτηση «πού;».
Είναι τα: εδώ, εκεί, μέσα, έξω, βόρεια, κοντά, απέναντι, …
 Τροπικά: δηλώνουν τον τρόπο που έγινε κάτι. Απαντούν στην ερώτηση «πώς;».
Είναι τα: έτσι, μαζί, σιγά, άσχημα, αλλιώς, ξαφνικά, …
 Ποσοτικά: δηλώνουν ποσότητα. Απαντούν στην ερώτηση «πόσο;». Είναι τα:
λίγο, πολύ, τόσο, κάμποσο, περισσότερο, …
 Βεβαιωτικά: δηλώνουν βεβαιότητα. Είναι τα εξής: ναι, μάλιστα, βέβαια, …
 Διστακτικά: δηλώνουν δισταγμό. Είναι τα εξής: ίσως, τάχα, δήθεν, πιθανόν, …
 Αρνητικά: Δηλώνουν άρνηση. Είναι τα εξής: όχι, δεν, μην
Τόνος
Ο τόνος είναι ένα ορθογραφικό σημείο και μπαίνει πάντα πάνω από το φωνήεν της
λέξης προφέρεται πιο δυνατά.
Τόνο παίρνουν: Δεν τονίζονται όλες οι μονοσύλλαβες λέξεις
 Οι δισύλλαβες λέξεις εκτός των ή, πού; , πώς;
Οι τρισύλλαβες λέξεις Π.χ. μια, για, ποιος, …
Οι πολυσύλλαβες λέξεις
Προσοχή όμως!
Οι μονοσύλλαβες ή, πού;, πώς; δυο – δύο, μια – μία,
Π.χ. Ή εγώ ή εσύ.

Πού είσαι; Πώς τα περνάς; Προσοχή!
Τονίζονται μόνο τα ερωτηματικά
Πού και πού τον βλέπω. επιρρήματα πού και πώς. Δεν τονίζονται
Πώς και πώς τον περιμένω. οι σύνδεσμοι που και πως.
Δηλαδή τα πού και πώς τονίζονται μόνο
όταν ρωτάμε.
Διαλυτικά
Τα διαλυτικά, μαζί με τον τόνο και την απόστροφο, είναι ορθογραφικά σημάδια. Τα
διαλυτικά δείχνουν πως δύο φωνήεντα που βρίσκονται δίπλα δίπλα δε σχηματίζουν
δίψηφο φωνήεν, αλλά προφέρονται χωριστά. Μπαίνουν μόνο στα γράμματα ι και υ.
Π.χ. κοροϊδεύω, χαϊδεύω, προϋπόθεση, εργατοϋπάλληλος
Τα διαλυτικά δεν χρειάζονται όταν:
 το προηγούμενο φωνήεν έχει τόνο
Π.χ. άυπνος, κορόιδεψα, γάιδαρος, πλάι
 δεν έχουμε δίψηφο φωνήεν
Π.χ. πρωί, διυλίζω,…
Όταν μπαίνουν σ’ ένα φωνήεν που έχει τόνο, τότε μπαίνουν δεξιά και αριστερά του
τόνου.
Π.χ. Μαΐου, καΐκι,

Επιστημονική φαντασία. Όνειρα για ταξίδια στα αστέρια.
Πολλοί άνθρωποι θα ήθελαν να ταξιδέψουν μακριά στον ουρανό, στα αστέρια ή σε άλλους πλανήτες.
Όμως το ταξίδι στα αστέρια και τους πλανήτες είναι πολύ δύσκολο να γίνει. Αν ποτέ γίνει αυτό το
ταξίδι θα γίνει με αεροσκάφος και ο άνθρωπος θα κάνει πολλές ώρες να φτάσει εκεί.
Όταν θέλουμε να μιλήσουμε για κάτι που θα γίνει στο

μέλλον δηλαδή αύριο γράφουμε το ρήμα σε χρόνο
Μέλλοντα
Έχουμε 3 Μέλλοντες. Διάβασε τον παρακάτω πίνακα

Αύριο το απόγευμα θα διαβάζω βιβλία (θα διαβάζω βιβλία Το «θα διαβάζω» σημαίνει μια πράξη που θα γίνεται συνέχεια. Αυτός ο χρόνος του ρήματος λέγεται εξακολουθητικός
συνέχεια). μέλλοντας.
Το απόγευμα θα διαβάσω ένα βιβλίο (θα διαβάσω για λίγο)

Το «θα διαβάσω» σημαίνει μια πράξη που θα γίνει για λίγο. Αυτός ο χρόνος του ρήματος λέγεται συνοπτικός
μέλλοντας.
Μέχρι να νυχτώσει, θα έχω διαβάσει το βιβλίο.

Το «θα έχω διαβάσει» σημαίνει μια πράξη που θα είναι τελειωμένη πριν γίνει κάποια άλλη. Αυτός ο χρόνος του ρήματος λέγεται
συντελεσμένος μέλλοντας.
Οι προτάσεις που αρχίζουν με το αν ή το εάν λέγονται

υποθετικές.
Ο υποθετικός λόγος έχει 2 προτάσεις
Την υπόθεση (τι πρέπει να γίνει) την απόδοση (τι θα συμβεί)
Αν διαβάσω τα μαθήματά μου, θα πάω βόλτα στο πάρκο
Συμπλήρωσε τις προτάσεις
Αν κάνω τους κανόνες …………………………………………………………..………………
…………………………….………………………………………………………θα φάω κρέπα.
eva-edu

Χαμένοι πολιτισμοί! Ατλαντίδα!
Πριν πολλά χρόνια έλεγαν πως υπάρχει ένα χαμένο νησί κάτω από τη θάλασσα στον Ατλαντικό
ωκεανό. Το νησί αυτό το έλεγαν Ατλαντίδα, ήταν μεγάλο και είχε βασιλιά τον Άτλα. Κάποια στιγμή
έγινε σεισμός, κουνήθηκε η γη και το νησί βυθίστηκε δηλαδή μπήκε κάτω από το νερό της θάλασσας
και χάθηκε.
Κύκλωσε τη σωστή απάντηση
Σε ποιόν ωκεανό βρίσκονταν η Ατλαντίδα; Στον Ειρηνικό ή στον Ατλαντικό;

Ποιος ήταν εκεί βασιλιάς; Ο Ποσειδώνας ο Πάρης ή ο Άτλας;
Τι έπαθε το νησί; Χάθηκε στη θάλασσα κάηκε ή έγινε ηφαίστειο;
Ανεξήγητα φαινόμενα. Πέτρινοι γίγαντες

Σε πολλά μέρη του κόσμου υπάρχουν μεγάλες πέτρες που λέγονται μεγαλιθικά μνημεία. Εκεί έθαβαν
παλιά τους ανθρώπους που πέθαιναν. Δεν ξέρουμε πως κατάφεραν οι άνθρωποι να κουβαλήσουν αυτές
τις μεγάλες πέτρες και να τις σηκώσουν όρθιες.
Από τη λέξη πέτρα φτιάξε οικογένειες λέξεων
Πετρ……………
Πετρ……………
Πετρ…………….
Πετρ…………….
eva-edu

Η μηχανή του χρόνου
Οι επιστήμονες είπαν πως θα μπορούσαμε να κάνουμε ταξίδια στο χρόνο μόνο αν ταξιδεύαμε με την
ταχύτητα του φωτός όσο γρήγορα δηλαδή κινείται το φως. Αυτό όμως δεν γίνεται! Ούτε μπορούμε να
φτιάξουμε χρονομηχανές.
Γράψε τι θα γινόταν αν ήθελες να ταξιδέψεις στην εποχή

που έζησε ο Ηρακλής
Ποιόν θα ήθελες να δεις;…………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
Τι θα ρωτούσες τον Ηρακλή;…………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………
Τι άλλο θα ήθελες να δείς;……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………
¨
Διαλυτικά βάζουμε όταν στη λέξη έχουμε 2 φωνήεντα
δίπλα-δίπλα και θέλουμε να τα διαβάσουμε ξεχωριστά.
Αν έχουμε αυ, αι, οι, ει, υι βάζουμε ¨ στο ι ή στο υ
Χαϊδεύω θεϊκός
Δεν βάζουμε διαλυτικά όταν το πρώτο φωνήεν έχει τόνο
άυπνος γάιδαρος
Βάλε διαλυτικά ¨ στις λέξεις όπου χρειάζεται

Μάιος καικι κορόιδο μυικός
eva-edu

Παπατσάνη Κατερίνα 25/2/2008
ΓΛΩΣΣΑ Ε΄ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Οι υποθετικές προτάσεις είναι δευτερεύουσες προτάσεις και εισάγονται με τον

υποθετικό σύνδεσμο αν (εάν).
Η υποθετική πρόταση λέγεται και υπόθεση ενώ η πρόταση που προσδιορίζεται απ΄ αυτή
λέγεται απόδοση.
Η υπόθεση και η απόδοση μαζί λέγονται υποθετικός λόγος.
Αν δε βρέξει, δε θα υπάρχει νερό
Υπόθεση + απόδοση = υποθετικός λόγος
Οι υποθετικές προτάσεις χωρίζονται με κόμμα.
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Γράφω την υπόθεση και την απόδοση των παρακάτω υποθετικών λόγων στην
κατάλληλη στήλη
Μας εκτιμούν οι άλλοι, αν λέμε την αλήθεια.
Αν κάνει παγωνιά, θα καταστραφούν τα δέντρα.
Θα περάσετε ωραία, αν πάτε στο βουνό.
Αν διαβάζετε, θα πετύχετε το στόχο σας.
Αν βρεθείς σε δύσκολη θέση, ζήτησε τη βοήθειά μου.
Τα σχολεία θα μείνουν κλειστά, αν χιονίσει.
Υπόθεση Απόδοση
2. Συμπληρώνω την υπόθεση ή την απόδοση των υποθετικών λόγων.
Αν με χρειαστείς,…………………………………………………………………………………………………………….
Θα σου τηλεφωνήσω,……………………………………………………………………………………………………..
Αν τελειώσω τα μαθήματα μου,………………………………………………………………………………………
Ο κόσμος θα ήταν καλύτερος,………………………………………………………………………………………..
Παπατσάνη Κατερίνα

Όνομα: ……………………………………………… Ημερομηνία :………………
Ενότητα 10 : Επιστημονική φαντασία

«Όνειρα για τα ταξίδια στ’ αστέρια»
Ερμηνεία εκφράσεων με τη λέξη «χρόνος»
 σε ανύποπτο χρόνο = σε στιγμή που ένα ζήτημα δεν έχει ακόμα

τεθεί, που δεν υπάρχει υπόνοια ότι μπορεί να συμβεί κάτι.
 εκτός τόπου και χρόνου = εκτός πραγματικότητας
 το πλήρωμα του χρόνου = η κατάλληλη στιγμή για να γίνει κάτι που
περιμέναμε να συμβεί
 συν τω χρόνω = με την πάροδο του χρόνου, όσο περνά ο καιρός
 ο χρόνος είναι χρήμα = ο χρόνος έχει μεγάλη αξία, γι’ αυτό δεν
πρέπει κανείς να τον σπαταλά.
 προ αμνημονεύτων χρόνων = πριν από πολύ μεγάλο χρονικό
διάστημα
 χρόνια και ζαμάνια = πολλά χρόνια, πολύς καιρός
 εν ευθέτω χρόνω = στην κατάλληλη στιγμή
 χρόνο με το χρόνο = με το πέρασμα του χρόνου, με τον καιρό
 χρόνου φείδου = να κάνεις οικονομία στο χρόνο σου, να μην τον
σπαταλάς
 όσα φέρνει η ώρα δεν τα φέρνει ο χρόνος = σε μια μόνο στιγμή
μπορεί να συμβεί κάτι πολύ άσχημο
 πάρ’ τονε στο γάμο σου να σου πει και του χρόνου = φράση που
λέγεται για κάποιον που λέει πράγματα που δεν ταιριάζουν σε μια
συγκεκριμένη περίσταση
 ο κλέφτης και ο ψεύτης τον πρώτο χρόνο χαίρονται = παροιμία
που λέγεται για να δηλώσει ότι οι άσχημες πράξεις δεν μένουν
κρυφές για πολύ καιρό
 και του χρόνου! = φράση που λέγεται ως ευχή σε κάποιον και
σημαίνει μακάρι να είναι καλά και να γιορτάσει και τον επόμενο χρόνο
 χρόνια πολλά! = ευχή που δίνεται σε κάθε γιορτή
ΜΑΡΙΑ ΓΚΕΛΗ

Επιρρήματα
Επιρρήματα είναι οι άκλιτες λέξεις που προσδιορίζουν ένα ρήμα και
φανερώνουν τόπο , χρόνο , ποσό , βεβαίωση, δισταγμό , άρνηση
π.χ. Έλα εδώ
Βλέπει καλά
Θέλω πολύ
Φεύγει σήμερα
Τα επιρρήματα προσδιορίζουν επίσης και επίθετα ή άλλα επιρρήματα
π.χ. Ο καιρός είναι πολύ άσχημος
Ο Νίκος ήρθε κάπως αργά.
Τα επιρρήματα είναι 5 ειδών. Παρακάτω υπάρχει συγκεντρωτικός πίνακας

με τα επιρρήματα.
ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΩΝ
Τοπικά (πού;) Χρονικά(πότε;) Τροπικά(πώς;) Ποσοτικά(πόσο;)
Ερωτηματικά πού; πότε; πώς; πόσο;
Αόριστα κάπου κάποτε αλλιώς κάμποσο
αλλού άλλοτε αλλιώτικα
πουθενά πότε πότε κάπως
κάπου κάπου
Δεικτικά εδώ τότε μαζί τόσο
εκεί ποτέ έτσι
παντού τώρα
Αναφορικά όπου όποτε όπως όσο
οπουδήποτε οποτεδήποτε ως οσοδήποτε
καθώς
σαν
Διάφορα πάνω ξανά καλά μόνο
κάτω πάλι καλώς πολύ
χάμω ήδη κακά περισσότερο
καταγής συνήθως κακώς λιγάκι
δεξιά ύστερα σιγά σχεδόν
αριστερά μόλις άξαφνα αρκετά
έξω ακόμη ίσια τουλάχιστον
εμπρός πια ωραία περίπου
δίπλα κατόπιν χωριστά μάλλον
απέναντι έπειτα ακουστά καθόλου
ψηλά συχνά ίσια διόλου
χαμηλά πρώτα μπρούμυτα πάνω κάτω
κοντά πρωτύτερα μεμιάς εξίσου
μακριά εξαρχής μονομιάς διόλου
Κατσιούλας Ζήσης

μέσα νωρίς ανάσκελα ολωσδιόλου
έξω αργά επίσης ολότελα
πέρα εγκαίρως ιδίως ακριβά
αντίπερα αδιάκοπα κυρίως φθηνά
γύρω χθες προπάντων τζάμπα
ολόγυρα προχθές εξάλλου δωρεάν
νότια απόψε ελληνικά
βόρεια ανήμερα γαλλικά
δυτικά αύριο φράγκικα
ανατολικά πέρσι χωριάτικα
αντίκρυ πρόπερσι συνεχώς
ολόγυρα κ.ά φέτος ευτυχώς
σύντομα δυστυχώς
αυθημερόν περίφημα
παλιά επικεφαλής
του χρόνου κ.ά ειδεμή
τυχόν
του κάκου
αγενώς
ευγενώς
οκλαδόν
σταυροπόδι
μονορούφι κ.ά
Βεβαιωτικά Αρνητικά Διστακτικά
ναι όχι ίσως
βέβαια δεν τάχα
βεβαιότατα μην άραγε
μάλιστα όχι βέβαια δήθεν
σωστά πιθανόν
ορισμένως
αλήθεια
οπωσδήποτε
Σχηματισμός επιρρημάτων σε –ως και –α από επίθετα

Επίθετα Επιρρήματα
ευχάριστος, -η , -ο ευχάριστα ευχαρίστως
καλός , -ή ,-ό καλά καλώς
κακός , -ιά , -ό κακά κακώς
βέβαιος , -α , -ο βέβαια βεβαίως
σπάνιος , -α , -ο σπάνια σπανίως
νότιος , -α , -ο νότια νοτίως
συνεχής , -ής , -ές συνέχεια συνεχώς
σαφής , -ής , -ές σαφώς
διεθνής , -ής , -ές διεθνώς

Παρατηρήσεις:
1. Από επίθετα με καταλήξεις: -ος -η -ο ,-α -ο -ος , -ος –ια –ιό , -ος –
ια –ο παράγονται επιρρήματα που έχουν καταλήξεις : -α και –ως
2. Από επίθετα με καταλήξεις : -ης –ης –ες παράγονται επιρρήματα
κυρίως με κατάληξη –ως
3. Τα επιρρήματα με κατάληξη –α παράγονται από τον πληθυντικό του
ουδετέρου των επιθέτων
π.χ. στραβός – στραβή – στραβό
τα στραβά (πληθυντικός)
στραβά (επίρρημα)
καλός – καλή – καλό
τα καλά (πληθυντικός)
καλά (επίρρημα)
4. Τα επιρρήματα που σχηματίζονται συγχρόνως με καταλήξεις –α και
–ως δεν έχουν την ίδια σημασία
π.χ. Το δέχτηκε ευχάριστα (το δέχτηκε με ευχάριστο τρόπο)
Δέχτηκε ευχαρίστως (δέχτηκε με ευχαρίστηση)
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Να συμπληρώσεις με τα αντίθετα επιρρήματα τις προτάσεις
Ο Νίκος κάθεται (μπροστά) …………………. από το Βαγγέλη

Το σπίτι βρίσκεται (πίσω) ………………….. από το υδραγωγείο
Δεν βλέπω (κοντά) ……………….. χωρίς τα γυαλιά
Θα έρθω (χθες) ………………….
Το άλλο αυτοκίνητο μας προσπέρασε (αργά) …………………..
Πολύ (φθηνά) …………………. αγόρασες το παντελόνι.
(αδίκως) …………………. τον τιμώρησες
(Δυστυχώς) …………………… κερδίσαμε
Θα πάμε (χώρια) …………………..
Λυπάμαι τόσο (λίγο) ……………….. που θα φύγεις!

2. Να σχηματίσεις επιρρήματα με δύο τρόπους (σε –ως και –α) από τα
παρακάτω επίθετα:
-ως -α
βόρειος ………………… …………………
ακριβής ………………… …………………
άμεσος ………………… …………………
δύστυχος ………………… …………………
ευχάριστος ………………… …………………
καλός ………………… …………………
κακός …………………. ………………….
3 Αναγνώρισε τα επιρρήματα και γράψε δίπλα στο καθένα τι είδους

είναι, όπως στο παράδειγμα:
τώρα  χρονικό αμέσως  ………………
πάνω  …………….. απέναντι  ………………
καλώς  …………….. αλήθεια  ………………
αρκετά  …………….. νωρίς  ………………
καταγής  …………….. πρόπερσι  ………………
βόρεια  …………….. κάμποσο  ………………
ίσως  …………….. μονομιάς  ………………
χθες  …………….. πέρα  ………………
4 Ξαναγράψε δίπλα σε κάθε πρόταση , αντικαθιστώντας τη λέξη με και

το ουσιαστικό με ένα τροπικό επίρρημα
Μας μίλησε με ευγένεια  ……………………………………..

Τον αγκάλιασε με στοργή  ……………………………………..
Τον κοίταξε με προσοχή  ……………………………………..
Τον κτύπησε με ακρίβεια  ……………………………………..
Τον κοίταξε με συμπάθεια  ……………………………………..
Μπήκε με βιασύνη  ……………………………………..

1
ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ
Ανήκουν στα
άκλιτα
τα επιρρήματα
Ανάλογα με τη
μέρη του προσδιορίζουν:
σημασία τους τα
λόγου, δηλαδή επιρρήματα α) ρήματα:
είναι λέξεις χωρίζονται σε
που δεν διάφορες έφυγε χθες(χρονικό)
κλίνονται. κατηγορίες, τις
μένει εκεί (τοπικό)
εξής:1)τοπικά
β) άλλα επιρρήματα:
2)χρονικά
έφτασε πολύ
3)τροπικά
γρήγορα.
4) ποσοτικά
γ) επίθετα:
5) βεβαιωτικά
είναι εξαιρετικά
6) αρνητικά όμορφος.
δ) ουσιαστικά:
Στο απέναντι
πεζοδρόμιο
Πιο αναλυτικά. β
1. Τα τοπικά επιρρήματα φανερώνουν τόπο. Απαντούν στη ερώτηση «που;» )
ά
Εδώ, εκεί, (ε)πάνω, κάτω, έξω,
λ
μέσα, πίσω, αλλού, ψηλά,
λ
χαμηλά , πουθενά, μπροστά,
α
δίπλα, βόρεια, νότια, μεταξύκ.λπ.
ΠΟΥ;
ε
π
ι
ρ
ρ
ή
μ
ntinakidou
α
Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.26 τ
2
2. Τα χρονικά επιρρήματα φανερώνουν χρόνο. Απαντούν στην ερώτηση

«πότε;»
Τώρα, πριν, χτες, αύριο, πέρ(υ)σι,
ποτέ, κάποτε, σήμερα, νωρίς, αργά,
φέτος, κάπου κάπου, πρώτα,
ύστερα, αμέσως κ.λπ.
ΠΟΤΕ;
3. Τα τροπικά επιρρήματα φανερώνουν τρόπο και απαντούν στην ερώτηση

«πως;»
Έτσι, κάπως, αλλιώς, όπως,
αλλιώτικα, μαζί, καθώς, άσχημα,
ΠΩΣ; επίσης, ωραία, ακριβώς, εντελώς,
μόνο, χωριστά, ξαφνικά, σιγά κ.λπ.
4. Τα ποσοτικά επιρρήματα φανερώνουν ποσό και απαντούν στην ερώτηση

«πόσο;»
Τόσο, πολύ, λίγο, όσο,
περισσότερο, πιο, αρκετά,
κάμποσο, καθόλου κ.λπ.
ΠΟΣΟ;
5. Τα βεβαιωτικά επιρρήματα φανερώνουν επιβεβαίωση.
ναι, μάλιστα, βέβαια,

σίγουρα, σωστά, βεβαίως
Π.χ.
κ.λπ.
6. Τα αρνητικά επιρρήματα φανερώνουν άρνηση.
Όχι, δε(ν), μη(ν), όχι βέβαια
Π.χ.
ntinakidou

Παπατσάνη Κατερίνα Τάξη Ε’ 1/3/2008
Διαλυτικά
Τα διαλυτικά ( ¨ )σημειώνονται πάνω από το ι ή το υ για να δείξουμε ότι το ι ή το υ πρέπει
να τα προφέρουμε χωριστά από το προηγούμενο φωνήεν (α, ε, ο, υ), π.χ.: θεϊκός, ευνοϊκός,
παρανοϊκός, μυϊκός, ξεϋφαίνω, αϊτός, αϋπνία, οϊμέ κτλ.
Δε σημειώνουμε τα διαλυτικά όταν το προηγούμενο φωνήεν παίρνει τόνο (π.χ., νεράιδα,

πλάι κτλ.)· και όταν δεν έχουμε δίψηφο φωνήεν (π.χ., διυλιστήριο, πρωί, Μωυσής κτλ.).
Όταν το προηγούμενο φωνήεν είναι δίψηφο γράμμα: π.χ. αλληλούια, παλαιικός,

γεφυροποιία, ευυπόληπτος
Στα κεφαλαία γράμματα μπαίνουν πάντοτε διαλυτικά.
ΛΑΪΚΟ, ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ
Ασκήσεις
Βάλε τόνο και διαλυτικά:
ΜΑΙΟΣ ΛΑΙΚΟ ΕΥΡΩΠΑΙΟΣ

ΑΙΤΟΣ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΗ ΤΑΙΖΩ
ΑΥΠΝΙΑ ΜΩΥΣΗΣ ΣΑΙΤΑ
καικι χαιδευω βολει
πλαι κομπολοι ευρωπαικο
κοροιδακι λαικος διυλιστηριο,
Μαιος ευφυια γαιδαρος
ευνοικος, ζωικο, πρωινος
κοροιδο ξευφαινω νεραιδα
Να γράψεις Σωστό ή λάθος για την ορθογραφία των παρακάτω λέξεων:
Πλάϊ ΠΛΑΙ
υιοθεσία ΑΥΡΙΟ
μυικος ΛΑΪΚΗ
Όνομα

8 Μαρ. Ενότητα 10η – Η μηχανή του Χρόνου
Όνομα : _______________________________________
Θεωρία : Τα διαλυτικά
Τα διαλυτικά είναι τονικά σημάδια και τα σημειώνουμε όταν θέλουμε να δείξουμε ότι
δυο φωνήεντα που βρίσκονται δίπλα δίπλα προφέρονται ξεχωριστά.
Π.χ. : αϋπνία , πλαϊνός
Συμπληρωματικά :
1. Όταν από τα δυο διπλανά φωνήεντα το πρώτο τονίζεται , τότε δε βάζουμε

διαλυτικά . π.χ. : νεράιδα . Μάιος
Όταν όμως αυτές οι λέξεις γράφονται με κεφαλαία , επειδή δε σημειώνεται
τόνος τότε βάζουμε διαλυτικά π.χ. : ΝΕΡΑΊΔΑ ΜΑΙΟΣ
2. Στις λέξεις με { υι } σημειώνονται διαλυτικά για να γίνει σαφής η διαφορά
στην προφορά . π.χ. : μυϊκός σε αντίθεση με τις λέξεις : υιοθεσία ,
υιοθετώ.
3. Στις λέξεις με { ιυ } δεν σημειώνονται διαλυτικά γιατί αυτά τα δυο φωνήεντα
προφέρονται χωριστά. Π.χ. : διυλιστήριο
Ασκήσεις :
1. Διάβασε το κείμενο που ακολουθεί και βάλε τόνους και διαλυτικά όπου
χρειάζεται .
« Περσι την παραμονη του Αι – Γιαννιου εφτασε στο χωριο του πατερα μου η θεια
μου Κορινα που ζει στο Λονδινο. Η θεια μου παντα ερχεται στο χωριο την γιορτη του
Αι – Γιαννιου. Όπως λεει, η θεα από το εκκλησακι του Αγιου που βρισκεται στην
κορυφη του βουνου λιγο πιο κατω από τις αετοφωλιες , είναι μαγευτικη και δε
συγκρινεται με τιποτα ουτε καν με την θεα του Μπιγκ Μπεν που εχει από το σπιτι
της στο Λονδινο. Εμεινα αυπνος ολο το βραδυ συζητωντας με τη θεια μου για το
Λονδινο , το μουσειο με τα γλυπτα του Παρθενωνα ( που μας εχουν κλεψει) , το
Μπιγκ Μπεν και τον Ταμεση ποταμο . Το πρωι παραλιγο να κοιμηθω πανω στο
γαιδουρακι πηγαινοντας προς το εκκλησακι. Ολοι με κοροιδευαν».
2. Διάβασε τις παρακάτω προτάσεις και βάλε τόνους και διαλυτικά όπου
χρειάζεται .
 Καθε Τεταρτη που γινεται λαικη στη γειτονια μας η μαμα μου αγοραζει
φρεσκο μαιντανο .
 Ο γαιδαρος , ο λυκος και η αλεπου χρησιμοποιουνται από τον Αισωπο στους
μυθους του.
 Μου αρεσει πολύ το κανταιφι με παγωτο καιμακι από πανω .
 Χθες το βραδυ με πονουσε το δοντι μου και πηρα ένα καταπραυντικο .
Παγκαλάκης Γεώργιος

8 Μαρ. Ενότητα 10η – Η μηχανή του Χρόνου
3. Βάλε διαλυτικά στις παρακάτω λέξεις όπου χρειάζεται .
Ευφυΐα , χάιδεμα , ελληνοιταλικός , διυλιστήριο , ευνοικός , γαιδούρι , ζωικά

καταπραύνω , βουίζω , ευρωπαικός , εμπορουπάλληλος , βόιδι , βόλει , αιτός , μπόι
καίκι , νεράιδα , σαίτα , Μαίου , κοροιδεύω , κορόιδο .
4. Ένωσε τις παρακάτω προτάσεις για να σχηματίσεις υποθετικούς λόγους . Κάνε

όποιες αλλαγές κρίνεις απαραίτητες .
 Θέλεις να παίξουμε μπάλα. Να έρθεις στο γήπεδο .
________________________________________________________________________
 Θα πάρεις καλούς βαθμούς . Θα σου πάρω ότι δώρο θέλεις.
________________________________________________________________________
 Θα συναντήσουν τον Δον Κιχώτη. Θα μεταφερθούν στην Ισπανία με τη μηχανή

του χρόνου.
________________________________________________________________________
 Θα συναντήσουν τον Περικλή . Θα ταξιδέψουν στην αρχαία Αθήνα .
5. Γράψε τις παρακάτω προτάσεις χρησιμοποιώντας τις αντίθετες λέξεις από

αυτές που είναι υπογραμμισμένες .
Θα φύγει νωρίς αύριο για τη δουλειά .
______________________________________________________________
Το φαγητό είναι άνοστο και θα φάω λίγο .
______________________________________________________________

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΣ – ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10
Ονοματεπώνυμο: _____________________________________________________________
1. Να διορθώσεις τα ορθογραφικά λάθη των παρακάτω λέξεων:
γεάνθρακας:____________ ανθρωποηδείς:____________ ανθροπώτητα:____________

υπόγιος:____________ φανταστηκός:____________ χρωνολογία:____________
γαιώμηλο:____________ μηστυριώδης:____________ χρονώμετρο:____________
ημήχρονο:____________ μυστικότιτα:____________ τρείχρονο:____________
2. Να συμπληρώσεις τις λέξεις με το κατάλληλο γράμμα:

Α) η ή ει;
γ__πεδούχος, επίγ__ος, υδρόγ__ος, ισόγ__ο, γ΄__ινος, γ__γενής, απόγ__ος, γ΄__πεδο.
Β) αι ή ε;
γ__ωργός, γ__οκτήμονας, γ__ώτρηση, γ__ώδης, γ__ότοιχος, γ__ωμετρία, γ__ωλόγος.
3. Να βάλεις διαλυτικά στις παρακάτω λέξεις όπου χρειάζεται:
ευφυία, χάιδεμα, ελληνοιταλικός, διυλιστήριο, ευνοικός, γαιδούρι, ζωικό, καταπραύ-

νω, βουίζω, ευρωπαικός, εμπορουπάλληλος, βόιδι, βόλει, ρολόι, καίκι, ηρωικός,
ΜΑΙΟΣ, ΓΑΙΔΑΡΟΣ.
4. Να βάλεις τα ρήματα της παρένθεσης στο σωστό πρόσωπο του συνοπτικού μέλλοντα:
Αύριο ο Γρηγόρης ______________ (ξυπνώ) πιο νωρίς απ’ ότι τις άλλες μέρες, γιατί
______________ (πηγαίνω) εκδρομή με το σχολείο. Όλοι οι μαθητές ______________
(συγκεντρώνομαι) στο προαύλιο γύρω στις 8:30 και ______________ (ξεκινώ) με λεωφο-
ρείο για το Ναύπλιο. ______________ (φτάνω) εκεί ύστερα από δυόμισι ώρες, ενώ στη
συνέχεια ______________ (επισκέπτομαι) το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Ο κος Πέ-
τρου, ο φιλόλογος, _____ τους ____________ (μιλώ) για την τεχνική του θεάτρου και την
αρχαία τραγωδία. Δυστυχώς δε ______________ (μπορώ) να παρακολουθήσουν κάποια
παράσταση, γιατί ______________ (επιστρέφω) πίσω νωρίς.
5. Να γράψεις τα παρακάτω ρήματα στο σωστό πρόσωπο των μελλοντικών χρόνων:
Ενεστώτας Εξακολουθητικός μ. Συνοπτικός μ. Συντελεσμένος μ.

γράφω
τρέχουν
καθαρίζει
φτάνουμε
κοιμάσαι
βλέπετε
Γκουτσίδης Αντώνιος

6. Να συμπληρώσεις τις παρακάτω στήλες με τους κατάλληλους τύπους των μελλοντικών
χρόνων:
Εξακολουθητικός μ. Συνοπτικός μ. Συντελεσμένος μ.

Θα φάμε
Θα έχω επιστρέψει
Θα κουράζεστε
Θα κάψεις
Θα βοηθούν
Θα έχει ξεχαστεί
7. Υπογράμμισε με κόκκινο χρώμα τις υποθετικές προτάσεις και με μπλε χρώμα τις αποδόσεις
στους παρακάτω υποθετικούς λόγους:
Α) Θα περάσετε ωραία, αν πάτε στο χωριό.

Β) Μην πας, αν θέλεις το καλό σου.
Γ) Ενημέρωσέ με, αν έχεις κάτι νεότερο.
Δ) Αν πάω στην Καβάλα, θα επισκεφτώ τους Φιλίππους.
Ε) Μην το φας, αν δε σου αρέσει.
Στ) Αν δεν είσαι καλά, να πας στο γιατρό.
Ζ) Αν χιονίσει αύριο, θα κλείσουν τα σχολεία.
8. Να υπογραμμίσεις στο παρακάτω κείμενο τις γενικές και τις αιτιατικές που φανερώνουν
χρόνο:
Το πρωί η Μαρίνα ξυπνάει, στις 7:30 π. μ., ετοιμάζεται και φεύγει για το σχολείο. Θέλει μόνο λίγα λε-
πτά μέχρι να φτάσει εκεί. Στο σχολείο κάνουν μάθημα αρκετές ώρες και κάθε μάθημα διαρκεί σαράντα πέντε
λεπτά. Το μεσημέρι, όταν τελειώνει το σχολείο, γυρίζει στο σπίτι. Το απόγευμα διαβάζει τα μαθήματά της,
ενώ το βράδυ κοιμάται νωρίς. Την προηγούμενη χρονιά δεν πήρε καλούς βαθμούς, αλλά του χρόνου θα προ-
σπαθήσει περισσότερο. Τον Ιούνιο, όταν κλείσουν τα σχολεία, θα πάει στην κατασκήνωση, ενώ τον Αύγου-
στο θα περάσει αρκετές μέρες στο χωριό μαζί με τον παππού και τη γιαγιά.
9. Βρες με τη βοήθεια του λεξικού σου, λέξεις παράγωγες ή σύνθετες, που ανήκουν στην ίδια
οικογένεια, με τις λέξεις ψάρι και χιόνι.
Α) ψάρι: _______________________________________________________________________
Β) χιόνι: _______________________________________________________________________
βαθμός
Γκουτσίδης Αντώνιος

Διονύσης Λυμούρης
13ο Δημ. Σχ. Αμαρουσίου Ε΄1 Παρασκευή, 1 Μαρτίου 2013
Ονομ/μο: ……………………………………………………………………………………………………………
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 10ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ
(Μυστήρια – Επιστημονική φαντασία)
1. Ακούω και γράφω:
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
Λέξεις
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Ταξίδι στον Άρη
Στην ομιλία του ο πρόεδρος Bush επέστησε την προσοχή σε έναν ε-
ντυπωσιακό στόχο: εντός αυτής της δεκαετίας η NASA θα κατασκευάσει
ένα εντελώς νέο διαστημόπλοιο, το Crew Exploration Vehicle (Επανδρω-
μένο Εξερευνητικό Όχημα), που θα μπορεί να μεταφέρει αστροναύτες σε
άλλα ουράνια σώματα του ηλιακού συστήματος, πρώτα στη Σελήνη και με-
τά στον Άρη. Στον Άρη οι αστροναύτες θα χτίσουν μια βάση προηγμένης
τεχνολογίας, εκεί όπου θα ζουν για πολλούς μήνες και θα μελετούν την επιφάνεια του πλανήτη.
Για τους ειδικούς του διαστήματος αυτό ισοδυναμεί με την πραγματοποίηση του μεγαλύτερου ονείρου τους.
Μια επανδρωμένη αποστολή στον Άρη θα τους δώσει τη μοναδική ευκαιρία να διαπιστώσουν αν υπήρχε ή υπάρ-
χει ζωή στον πλανήτη. Ο Άρης έχει δεχτεί πολλές φορές επισκέψεις
από μη επανδρωμένα σκάφη και από τα λεγόμενα "rovers", (τηλεκα-
τευθυνόμενα οχήματα επιφάνειας) αλλά μέχρι τώρα αυτές τα σκάφη-
ρομπότ δεν κατάφεραν να ανακαλύψουν το παραμικρό ίχνος ζωντανών
οργανισμών. Η πιθανότητα να βρουν τα σκάφη αυτά κάποιο ίχνος ζωής είναι εξαιρετικά μι-
κρή, επειδή μπορούν να παίρνουν μόνον σποραδικά δείγματα και να ερευνούν μικρές σε έ-
κταση περιοχές. Απεναντίας, οι αστροναύτες θα μπορούν να κινηθούν ελεύθερα και να ε-
ρευνήσουν την ατμόσφαιρα, τη σκόνη στην επιφάνεια και το υπέδαφος. Επιπλέον θα υπάρχει και η δυνατότητα να
συλλογιστούν σε βάθος για το τι είναι αυτά που βλέπουν.
Ως ερευνητής της NASA για τον Άρη, ο Jim Garvin λέει: "Το
καλύτερο μέρος για προσεδάφιση θα είναι κοντά στον βόρειο πόλο
του Άρη, όπου ο πάγος έχει πάχος 2 μέτρα και υπάρχει η πιθανότη-
τα να βρούμε νερό κάτω από το παγωμένο έδαφος. Γιατί αυτά τα
υδάτινα στρώματα ίσως είναι ιδανικός τόπος για μικροοργανισμούς,
επειδή εκεί θα ήταν πολύ καλά προφυλαγμένοι από την κοσμική α-
κτινοβολία. Επιπλέον, η θερμοκρασία αυξάνει όσο πιο βαθιά στο υπέδαφος κατεβαίνουμε. Και ίσως ένας ζωντα-
νός οργανισμός στον Άρη να μπορούσε να επιβιώσει πιο εύκολα εδώ, παρά στην επιφάνεια".
Εάν οι ερευνητές του διαστήματος βρουν αυτό που ψάχνουν, θα αλλάξει ριζικά η εικόνα που έχουμε για τον
κόσμο. Θα είναι η απόδειξη ότι η Γη δεν είναι ο μοναδικός τόπος στο σύμπαν όπου μπορεί να υπάρξει ζωή. Έτσι,
ίσως να υπάρχει ζωή παντού στο σύμπαν.
Πηγές: Science Illustrated, NASA
2. Ερωτήσεις κατανόησης του κειμένου.
α) Ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρο των ειδικών του διαστήματος;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

β) Έχουν σταλθεί άλλες αποστολές παλαιότερα στον Άρη; Αν ναι, ποια θα είναι η
μεγάλη διαφορά αυτή τη φορά; Γιατί ;
………………………………………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
γ) Τι θα αλλάξει, αν οι ερευνητές βρουν αυτό που ψάχνουν;
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
3. Στις δύο πρώτες παραγράφους του κειμένου, βρες και υπογράμμισε τα ρήματα που βρίσκονται σε
μελλοντικό χρόνο και συμπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα. Στη συνέχεια συμπλήρωσε και τους άλ-
λους μελλοντικούς χρόνους.
Εξακολουθητικός Μέλλοντας Στιγμιαίος(Συνοπτικός) Μέλλοντας Συντελεσμένος Μέλλοντας
4. Διάβασε προσεκτικά το κείμενο και δώσε για κάθε παράγραφο και ένα τίτλο.
1η παράγραφος: ____________________________________________________________________
2η παράγραφος: ____________________________________________________________________
3η παράγραφος: ____________________________________________________________________
4η παράγραφος: ____________________________________________________________________
5. Είναι ώρα να χρησιμοποιήσεις τη φαντασία σου. Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις,
όπως εσύ νομίζεις !
Αν ήμουν πολύ πλούσιος, …………………………………………………………………………………………………………
Όταν μεγαλώσω, ονειρεύομαι …………………………………………………………………………………………………
Αν οι ερευνητές του διαστήματος βρουν αυτό που ψάχνουν,…………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………… (από το κείμενο)
Θα ήθελα να ξέρω, …………………………………………………………………………………………………………………..
Μακάρι να μπορούσα ………………………………………………………………………………………………………………..
Αν η γη σταματούσε να γυρνάει, ……………………………………………………………………………………………..
Αν μπορούσα να συναντήσω τον Αϊνστάιν, …………………………………………………………………………….
Αν υπήρχε η Ατλαντίδα, …………………………………………………………………………………………………………..
6. Ξανάγραψε με μικρά γράμματα, βάζοντας τόνο και διαλυτικά όπου πρέπει:
ΑΪΤΟΣ, ΑΪΤΟΠΟΥΛΟ, ΓΑΪΔΑΡΟΣ, ΓΑΪΔΟΥΡΑΚΙ, ΚΑΪΚΙ, ΚΑΪΜΑΚΙ, ΙΔΙΟΦΥΪΑ, ΥΙΟΘΕΣΙΑ

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
7. Φτιάξε σύνθετες λέξεις με συνθετικό τη λέξη γη:
υπό + γη = …………………………………….. άνω + γη = ……………………………….
μέση + γη = …………………………………….. επί + γη = ……………………………….
υπερ + γη = …………………………………….. ίσος + γη = ……………………………….
γη + πεδίο = ……………………………………. γη + φυσικός = ………………………….
γη + άνθρακας = ……………………………… ύδωρ + γη = ………………………………
γη + μετρώ = ………………………………….. γη + λέγω = ……………………………….

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Το βράδυ της πρωτοχρονιάς στο γήπεδο του Παναθηναϊκού εμφανίστηκαν εξωγήινοι .Τα παιδιά της Ε΄τάξης του
δημοτικού τούς πλησίασαν βλέποντας τις μεγάλες μύτες τους και τα φανταχτερά ρούχα τους. Με μεγάλη μυστικό-
τητα τα ανθρωποειδή αυτά έδωσαν στους μαθητές να δοκιμάσουν φαγητά τους και τους παρέδωσαν ένα γεωργό
που είχε εξαφανιστεί πριν από λίγες μέρες. Ακόμα έπαιξαν μαζί τους ποδόσφαιρο για ένα ημίχρονο. Τελικά είναι
δύσκολο να νικήσεις φαντάσματα ακόμα και αν είσαι γηπεδούχος! Το αποτέλεσμα μπήκε στο χρονοντούλαπο της
ιστορίας και έγραψε 10-0!
Λέξεις:
χρονοχρέωση, χρονολογία, γαιοκτήμονας, υπόγειο, ισόγειο, υδρόγειος, γαιάνθρακας, γεωγραφία, γεωπόνος

Στην ομιλία του ο πρόεδρος Bush επέστησε την προσοχή σε έναν εντυπωσιακό στόχο: εντός αυτής της δε-
καετίας η NASA θα κατασκευάσει ένα εντελώς νέο διαστημόπλοιο, το Crew Exploration Vehicle (Επανδρωμένο
Εξερευνητικό Όχημα), που θα μπορεί να μεταφέρει αστροναύτες σε άλλα ουράνια σώματα του ηλιακού συστήμα-
τος, πρώτα στη Σελήνη και μετά στον Άρη. Στον Άρη οι αστροναύτες θα χτίσουν μια βάση προηγμένης τεχνολο-
γίας, εκεί όπου θα ζουν για πολλούς μήνες και θα μελετούν την επιφάνεια του πλανήτη.
χει ζωή στον πλανήτη. Ο Άρης έχει δεχτεί πολλές φορές επισκέψεις από μη επανδρωμένα σκάφη και από τα λε-
γόμενα "rovers", (τηλεκατευθυνόμενα οχήματα επιφάνειας) αλλά μέχρι τώρα αυτές τα σκάφη-ρομπότ δεν κατά-
φεραν να ανακαλύψουν το παραμικρό ίχνος ζωντανών οργανισμών. Η πιθανότητα να βρουν τα σκάφη αυτά κάποιο
ίχνος ζωής είναι εξαιρετικά μικρή, επειδή μπορούν να παίρνουν μόνον σποραδικά δείγματα και να ερευνούν μι-
κρές σε έκταση περιοχές. Απεναντίας, οι αστροναύτες θα μπορούν να κινηθούν ελεύθερα και να ερευνήσουν την
ατμόσφαιρα, τη σκόνη στην επιφάνεια και το υπέδαφος. Επιπλέον θα υπάρχει και η δυνατότητα να συλλογιστούν
σε βάθος για το τι είναι αυτά που βλέπουν.
Ως ερευνητής της NASA για τον Άρη, ο Jim Garvin λέει: "Το καλύτερο μέρος για προσεδάφιση θα είναι κο-
ντά στον βόρειο πόλο του Άρη, όπου ο πάγος έχει πάχος 2 μέτρα και υπάρχει η πιθανότητα να βρούμε νερό κά-
τω από το παγωμένο έδαφος. Γιατί αυτά τα υδάτινα στρώματα ίσως είναι ιδανικός τόπος για μικροοργανισμούς,
επειδή εκεί θα ήταν πολύ καλά προφυλαγμένοι από την κοσμική ακτινοβολία. Επιπλέον, η θερμοκρασία αυξάνει
όσο πιο βαθιά στο υπέδαφος κατεβαίνουμε. Και ίσως ένας ζωντανός οργανισμός στον Άρη να μπορούσε να επι-
βιώσει πιο εύκολα εδώ, παρά στην επιφάνεια".
Να κατασκευάσει η NASA ένα εντελώς νέο διαστημόπλοιο, που θα μπορεί να μεταφέρει αστροναύτες σε άλλα
ουράνια σώματα του ηλιακού συστήματος, πρώτα στη Σελήνη και μετά στον Άρη. Στον Άρη οι αστροναύτες θα
χτίσουν μια βάση προηγμένης τεχνολογίας, εκεί όπου θα ζουν για πολλούς μήνες και θα μελετούν την επιφά-
νεια του πλανήτη.
β) Έχουν σταλθεί άλλες αποστολές παλαιότερα στον Άρη; Αν ναι, ποια θα είναι η μεγάλη δια-
φορά αυτή τη φορά; Γιατί ;
Ναι, από μη επανδρωμένα σκάφη και από rovers (τηλεκατευθυνόμενα οχήματα επιφάνειας).Τώρα οι αστροναύτες
θα μπορούν να κινηθούν ελεύθερα και να ερευνήσουν την ατμόσφαιρα, τη σκόνη στην επιφάνεια και το υπέδαφος.
Επιπλέον θα υπάρχει και η δυνατότητα να συλλογιστούν σε βάθος για το τι είναι αυτά που βλέπουν.
Θα αλλάξει ριζικά η εικόνα που έχουμε για τον κόσμο. Θα είναι η απόδειξη ότι η Γη δεν είναι ο μοναδικός τό-
πος στο σύμπαν όπου μπορεί να υπάρξει ζωή. Έτσι, ίσως να υπάρχει ζωή παντού στο σύμπαν.

θα κατασκευάζει θα κατασκευάσει θα έχει κατασκευάσει
θα μπορεί/θα μπορούν θα μπορέσει/θα μπορέσουν θα έχει μπορέσει/θα έχουν μπορέσει
θα χτίζουν θα χτίσουν θα έχουν χτίσει
θα ζουν θα ζήσουν θα έχουν ζήσει
θα μελετούν θα μελετήσουν θα έχουν μελετήσει
θα δίνει θα δώσει θα έχει δώσει
θα υπάρχει θα υπάρξει θα έχει υπάρξει
1η παράγραφος: Μελλοντικός στόχος της NASA.
2η παράγραφος: Έρευνες στον πλανήτη Άρη.
3η παράγραφος: Βόρειος πόλος του Άρη, κατάλληλος για προσεδάφιση.
4η παράγραφος: Πιθανότητα ύπαρξης ζωής στο σύμπαν.
6. Ξαναγράψε με μικρά γράμματα, βάζοντας τόνο και διαλυτικά όπου πρέπει:
ΑΪΤΟΣ, ΑΪΤΟΠΟΥΛΟ, ΓΑΪΔΑΡΟΣ, ΓΑΪΔΟΥΡΑΚΙ, ΚΑΪΚΙ, ΚΑΪΜΑΚΙ, ΙΔΙΟΦΥΪΑ, ΥΪΟΘΕΣΙΑ

αϊτός, αϊτόπουλο, γάιδαρος, γαϊδουράκι, καΐκι, καϊμάκι, ιδιοφυΐα, υιοθεσία
υπό + γη = υπόγειος άνω + γη = ανώγειο
μέση + γη = μεσόγειος επί + γη = επίγειος
υπερ + γη = υπέργειος ίσος + γη = ισόγειο
γη + πεδίο = γήπεδο γη + φυσικός = γεωφυσικός
γη + άνθρακας = γαιάνθρακας ύδωρ + γη = υδρόγειος
γη + μετρώ = γεωμετρία γη + λέγω = γεωλόγος

Ε τάξη
Ονομ/μο: ……………………………………………………………………………………………………………
ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ 10ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ
(Μυστήρια – Επιστημονική φαντασία)
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
Λέξεις
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Στην ομιλία του ο πρόεδρος Bush επέστησε την προσοχή σε έναν ε-
ντυπωσιακό στόχο: εντός αυτής της δεκαετίας η NASA θα κατασκευάσει
ένα εντελώς νέο διαστημόπλοιο, το Crew Exploration Vehicle (Επανδρω-
μένο Εξερευνητικό Όχημα), που θα μπορεί να μεταφέρει αστροναύτες σε
άλλα ουράνια σώματα του ηλιακού συστήματος, πρώτα στη Σελήνη και με-
τά στον Άρη. Στον Άρη οι αστροναύτες θα χτίσουν μια βάση προηγμένης
χει ζωή στον πλανήτη. Ο Άρης έχει δεχτεί πολλές φορές επισκέψεις
από μη επανδρωμένα σκάφη και από τα λεγόμενα "rovers", (τηλεκα-
τευθυνόμενα οχήματα επιφάνειας) αλλά μέχρι τώρα αυτές τα σκάφη-
ρομπότ δεν κατάφεραν να ανακαλύψουν το παραμικρό ίχνος ζωντανών
οργανισμών. Η πιθανότητα να βρουν τα σκάφη αυτά κάποιο ίχνος ζωής είναι εξαιρετικά μι-
κρή, επειδή μπορούν να παίρνουν μόνον σποραδικά δείγματα και να ερευνούν μικρές σε έ-
κταση περιοχές. Απεναντίας, οι αστροναύτες θα μπορούν να κινηθούν ελεύθερα και να ε-
ρευνήσουν την ατμόσφαιρα, τη σκόνη στην επιφάνεια και το υπέδαφος. Επιπλέον θα υπάρχει και η δυνατότητα να
συλλογιστούν σε βάθος για το τι είναι αυτά που βλέπουν.
Ως ερευνητής της NASA για τον Άρη, ο Jim Garvin λέει: "Το
καλύτερο μέρος για προσεδάφιση θα είναι κοντά στον βόρειο πόλο
του Άρη, όπου ο πάγος έχει πάχος 2 μέτρα και υπάρχει η πιθανότη-
τα να βρούμε νερό κάτω από το παγωμένο έδαφος. Γιατί αυτά τα
υδάτινα στρώματα ίσως είναι ιδανικός τόπος για μικροοργανισμούς,
επειδή εκεί θα ήταν πολύ καλά προφυλαγμένοι από την κοσμική α-
κτινοβολία. Επιπλέον, η θερμοκρασία αυξάνει όσο πιο βαθιά στο υπέδαφος κατεβαίνουμε. Και ίσως ένας ζωντα-
νός οργανισμός στον Άρη να μπορούσε να επιβιώσει πιο εύκολα εδώ, παρά στην επιφάνεια".
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

β) Έχουν σταλθεί άλλες αποστολές παλαιότερα στον Άρη; Αν ναι, ποια θα είναι η
μεγάλη διαφορά αυτή τη φορά; Γιατί ;
………………………………………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
1η παράγραφος: ____________________________________________________________________
2η παράγραφος: ____________________________________________________________________
3η παράγραφος: ____________________________________________________________________
4η παράγραφος: ____________________________________________________________________
Αν ήμουν πολύ πλούσιος, …………………………………………………………………………………………………………
Όταν μεγαλώσω, ονειρεύομαι …………………………………………………………………………………………………
Αν οι ερευνητές του διαστήματος βρουν αυτό που ψάχνουν,…………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………… (από το κείμενο)
Θα ήθελα να ξέρω, …………………………………………………………………………………………………………………..
Μακάρι να μπορούσα ………………………………………………………………………………………………………………..
Αν η γη σταματούσε να γυρνάει, ……………………………………………………………………………………………..
Αν μπορούσα να συναντήσω τον Αϊνστάιν, …………………………………………………………………………….
Αν υπήρχε η Ατλαντίδα, …………………………………………………………………………………………………………..
6. Ξανάγραψε με μικρά γράμματα, βάζοντας τόνο και διαλυτικά όπου πρέπει:
ΑΪΤΟΣ, ΑΪΤΟΠΟΥΛΟ, ΓΑΪΔΑΡΟΣ, ΓΑΪΔΟΥΡΑΚΙ, ΚΑΪΚΙ, ΚΑΪΜΑΚΙ, ΙΔΙΟΦΥΪΑ, ΥΙΟΘΕΣΙΑ

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
υπό + γη = …………………………………….. άνω + γη = ……………………………….
μέση + γη = …………………………………….. επί + γη = ……………………………….
υπερ + γη = …………………………………….. ίσος + γη = ……………………………….
γη + πεδίο = ……………………………………. γη + φυσικός = ………………………….
γη + άνθρακας = ……………………………… ύδωρ + γη = ………………………………
γη + μετρώ = ………………………………….. γη + λέγω = ……………………………….

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
Το βράδυ της πρωτοχρονιάς στο γήπεδο του Παναθηναϊκού εμφανίστηκαν εξωγήινοι .Τα παιδιά της Ε΄τάξης του
δημοτικού τούς πλησίασαν βλέποντας τις μεγάλες μύτες τους και τα φανταχτερά ρούχα τους. Με μεγάλη μυστικό-
τητα τα ανθρωποειδή αυτά έδωσαν στους μαθητές να δοκιμάσουν φαγητά τους και τους παρέδωσαν ένα γεωργό
που είχε εξαφανιστεί πριν από λίγες μέρες. Ακόμα έπαιξαν μαζί τους ποδόσφαιρο για ένα ημίχρονο. Τελικά είναι
δύσκολο να νικήσεις φαντάσματα ακόμα και αν είσαι γηπεδούχος! Το αποτέλεσμα μπήκε στο χρονοντούλαπο της
ιστορίας και έγραψε 10-0!
Λέξεις:
χρονοχρέωση, χρονολογία, γαιοκτήμονας, υπόγειο, ισόγειο, υδρόγειος, γαιάνθρακας, γεωγραφία, γεωπόνος

Στην ομιλία του ο πρόεδρος Bush επέστησε την προσοχή σε έναν εντυπωσιακό στόχο: εντός αυτής της δε-
καετίας η NASA θα κατασκευάσει ένα εντελώς νέο διαστημόπλοιο, το Crew Exploration Vehicle (Επανδρωμένο
Εξερευνητικό Όχημα), που θα μπορεί να μεταφέρει αστροναύτες σε άλλα ουράνια σώματα του ηλιακού συστήμα-
τος, πρώτα στη Σελήνη και μετά στον Άρη. Στον Άρη οι αστροναύτες θα χτίσουν μια βάση προηγμένης τεχνολο-
γίας, εκεί όπου θα ζουν για πολλούς μήνες και θα μελετούν την επιφάνεια του πλανήτη.
χει ζωή στον πλανήτη. Ο Άρης έχει δεχτεί πολλές φορές επισκέψεις από μη επανδρωμένα σκάφη και από τα λε-
γόμενα "rovers", (τηλεκατευθυνόμενα οχήματα επιφάνειας) αλλά μέχρι τώρα αυτές τα σκάφη-ρομπότ δεν κατά-
φεραν να ανακαλύψουν το παραμικρό ίχνος ζωντανών οργανισμών. Η πιθανότητα να βρουν τα σκάφη αυτά κάποιο
ίχνος ζωής είναι εξαιρετικά μικρή, επειδή μπορούν να παίρνουν μόνον σποραδικά δείγματα και να ερευνούν μι-
κρές σε έκταση περιοχές. Απεναντίας, οι αστροναύτες θα μπορούν να κινηθούν ελεύθερα και να ερευνήσουν την
ατμόσφαιρα, τη σκόνη στην επιφάνεια και το υπέδαφος. Επιπλέον θα υπάρχει και η δυνατότητα να συλλογιστούν
σε βάθος για το τι είναι αυτά που βλέπουν.
Ως ερευνητής της NASA για τον Άρη, ο Jim Garvin λέει: "Το καλύτερο μέρος για προσεδάφιση θα είναι κο-
ντά στον βόρειο πόλο του Άρη, όπου ο πάγος έχει πάχος 2 μέτρα και υπάρχει η πιθανότητα να βρούμε νερό κά-
τω από το παγωμένο έδαφος. Γιατί αυτά τα υδάτινα στρώματα ίσως είναι ιδανικός τόπος για μικροοργανισμούς,
όσο πιο βαθιά στο υπέδαφος κατεβαίνουμε. Και ίσως ένας ζωντανός οργανισμός στον Άρη να μπορούσε να επι-
βιώσει πιο εύκολα εδώ, παρά στην επιφάνεια".
Να κατασκευάσει η NASA ένα εντελώς νέο διαστημόπλοιο, που θα μπορεί να μεταφέρει αστροναύτες σε άλλα
ουράνια σώματα του ηλιακού συστήματος, πρώτα στη Σελήνη και μετά στον Άρη. Στον Άρη οι αστροναύτες θα
χτίσουν μια βάση προηγμένης τεχνολογίας, εκεί όπου θα ζουν για πολλούς μήνες και θα μελετούν την επιφά-
νεια του πλανήτη.
β) Έχουν σταλθεί άλλες αποστολές παλαιότερα στον Άρη; Αν ναι, ποια θα είναι η μεγάλη δια-
φορά αυτή τη φορά; Γιατί ;
Ναι, από μη επανδρωμένα σκάφη και από rovers (τηλεκατευθυνόμενα οχήματα επιφάνειας).Τώρα οι αστροναύτες
θα μπορούν να κινηθούν ελεύθερα και να ερευνήσουν την ατμόσφαιρα, τη σκόνη στην επιφάνεια και το υπέδαφος.
Επιπλέον θα υπάρχει και η δυνατότητα να συλλογιστούν σε βάθος για το τι είναι αυτά που βλέπουν.
Θα αλλάξει ριζικά η εικόνα που έχουμε για τον κόσμο. Θα είναι η απόδειξη ότι η Γη δεν είναι ο μοναδικός τό-
πος στο σύμπαν όπου μπορεί να υπάρξει ζωή. Έτσι, ίσως να υπάρχει ζωή παντού στο σύμπαν.

θα κατασκευάζει θα κατασκευάσει θα έχει κατασκευάσει
θα μπορεί/θα μπορούν θα μπορέσει/θα μπορέσουν θα έχει μπορέσει/θα έχουν μπορέσει
θα χτίζουν θα χτίσουν θα έχουν χτίσει
θα ζουν θα ζήσουν θα έχουν ζήσει
θα μελετούν θα μελετήσουν θα έχουν μελετήσει
θα δίνει θα δώσει θα έχει δώσει
θα υπάρχει θα υπάρξει θα έχει υπάρξει
1η παράγραφος: Μελλοντικός στόχος της NASA.
2η παράγραφος: Έρευνες στον πλανήτη Άρη.
3η παράγραφος: Βόρειος πόλος του Άρη, κατάλληλος για προσεδάφιση.
4η παράγραφος: Πιθανότητα ύπαρξης ζωής στο σύμπαν.
6. Ξαναγράψε με μικρά γράμματα, βάζοντας τόνο και διαλυτικά όπου πρέπει:
ΑΪΤΟΣ, ΑΪΤΟΠΟΥΛΟ, ΓΑΪΔΑΡΟΣ, ΓΑΪΔΟΥΡΑΚΙ, ΚΑΪΚΙ, ΚΑΪΜΑΚΙ, ΙΔΙΟΦΥΪΑ, ΥΪΟΘΕΣΙΑ

αϊτός, αϊτόπουλο, γάιδαρος, γαϊδουράκι, καΐκι, καϊμάκι, ιδιοφυΐα, υιοθεσία
υπό + γη = υπόγειος άνω + γη = ανώγειο
μέση + γη = μεσόγειος επί + γη = επίγειος
υπερ + γη = υπέργειος ίσος + γη = ισόγειο
γη + πεδίο = γήπεδο γη + φυσικός = γεωφυσικός
γη + άνθρακας = γαιάνθρακας ύδωρ + γη = υδρόγειος
γη + μετρώ = γεωμετρία γη + λέγω = γεωλόγος

Επαναληπτικό Γλώσσας «Μυστήρια-Επιστημονική φαντασία»
Ονοματεπώνυμο:_________________________________
Ημερομηνία: ___________________________________
Ασκήσεις

Στην ομιλία του ο Bush επέστησε την προσοχή σε έναν εντυπωσιακό στόχο: εντός αυτής της δεκαετίας η
NASA θα κατασκευάσει ένα εντελώς νέο διαστημόπλοιο, το Crew Exploration Vehicle (Επανδρωμένο
Εξερευνητικό Όχημα), που θα μπορεί να μεταφέρει αστροναύτες σε άλλα ουράνια σώματα του ηλιακού
συστήματος, πρώτα στη Σελήνη και μετά στον Άρη. Στον Άρη οι αστροναύτες θα χτίσουν μια βάση προηγμένης
Για τους ειδικούς του διαστήματος αυτό ισοδυναμεί με την πραγματοποίηση του μεγαλύτερου ονείρου τους. Μια
επανδρωμένη αποστολή στον Άρη θα τους δώσει τη μοναδική ευκαιρία να διαπιστώσουν αν υπήρχε ή υπάρχει
ζωή στον πλανήτη. Ο Άρης έχει δεχτεί πολλές φορές επισκέψεις από μη επανδρωμένα σκάφη και από τα
λεγόμενα "rovers", (τηλεκατευθυνόμενα οχήματα επιφάνειας) αλλά μέχρι τώρα αυτές τα σκάφη-ρομπότ δεν
κατάφεραν να ανακαλύψουν το παραμικρό ίχνος ζωντανών οργανισμών. Η πιθανότητα να βρουν τα σκάφη αυτά
κάποιο ίχνος ζωής είναι εξαιρετικά μικρή, επειδή μπορούν να παίρνουν μόνον σποραδικά δείγματα και να
ερευνούν μικρές σε έκταση περιοχές. Απεναντίας, οι αστροναύτες μπορούν να κινηθούν ελεύθερα και να
ερευνήσουν την ατμόσφαιρα, τη σκόνη στην επιφάνεια και το υπέδαφος. Επιπλέον θα υπάρχει και η δυνατότητα
να συλλογιστούν σε βάθος για το τι είναι αυτά που βλέπουν.
Ως ερευνητής της NASA για τον Άρη, ο Jim Garvin λέει: "Το καλύτερο μέρος για προσεδάφιση θα είναι κοντά
στον βόρειο πόλο του Άρη, όπου ο πάγος έχει πάχος 2 μέτρα και υπάρχει η πιθανότητα να βρούμε νερό κάτω
από το παγωμένο έδαφος. Γιατί αυτά τα υδάτινα στρώματα ίσως είναι ιδανικός τόπος για μικροοργανισμούς,
όσο πιο βαθιά στο υπέδαφος κατεβαίνουμε. Και ίσως ένας ζωντανός οργανισμός στον Άρη να μπορούσε να
επιβιώσει πιο εύκολα εδώ, παρά στην επιφάνεια".
1) Ας «ξεκλειδώσουμε» το παραπάνω κείμενο
Ποιο είναι το μεγαλύτερο όνειρο των ειδικών του διαστήματος;
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Παρασχίδου Ελένη

__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Έχουν σταλθεί άλλες αποστολές παλαιότερα στον Άρη; Αν ναι , ποια θα

είναι η μεγάλη διαφορά αυτή τη φορά; Γιατί ;
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
Τι θα αλλάξει αν οι ερευνητές βρουν αυτό που ψάχνουν;
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
__________________________________________________________________
2)Στις δύο πρώτες παραγράφους του κειμένου ,βρείτε τα ρήματα που βρίσκονται σε
μελλοντικό χρόνο και συμπληρώστε τον παρακάτω πίνακα.( τα ρήματα σε όλους τους μέλλοντες)
Μέλλοντας εξακολουθητικός Μέλλοντας συνοπτικός Μέλλοντας συντελεσμένος
3)Διαβάζοντας προσεκτικά το κείμενο, δίνετε σε κάθε παράγραφο και ένα τίτλο.
1η παράγραφος __________________________________________________________________
2η παράγραφος __________________________________________________________________
3η παράγραφος __________________________________________________________________

4η παράγραφος __________________________________________________________________
4) Προσπαθήστε να ενώσετε σωστά τις προτάσεις που ακολουθούν για να δημιουργήσετε

υποθετικό λόγο.
Δεν βρέχει . Θα πάμε βόλτα στο πάρκο.
_______________________________________________________________________________
Τρώω πολλά γλυκά . Θα χαλάσουν τα δόντια μου.
________________________________________________________________________________
Πίνω πολλούς καφέδες .Θα έχω αϋπνία .
________________________________________________________________________________
Μένω στο ολοήμερο . Θα καλυτερέψω τις επιδόσεις μου.
________________________________________________________________________________
Θα γίνω καλλιτέχνης . Κάνω μαθήματα ζωγραφικής.
________________________________________________________________________________
5)Τοποθετούμε τα παρακάτω επιρρήματα στη σωστή στήλη.
(μετά , έξω, λίγο, ενδιάμεσα, όμορφα, γρήγορα, ξαφνικά, κάμποσο, δυτικά, χθες, κάτω, ύστερα,
έτσι, διαφορετικά, τότε, προφορικά, ωραία, κοντά, δίπλα, καλά )
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΡΟΠΙΚΑ ΤΟΠΙΚΑ

Καλή Επιτυχία
Με πολύ ….φαντασία!!!!!!

Κριτήριο Αξιολόγησης
Τάξη: Ε΄
Ενότητα: 10η Μυστήρια Επιστημονική

φαντασία
Ονοματεπώνυμο:
Ημερομηνία:
Α. Ακούω και γράφω
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
Β. ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1. Να αντιστοιχίσεις τις υποθέσεις – αποδόσεις.
Αν θέλεις να πάμε βόλτα, δε θα βγάλεις χρήματα.
Αν δε δουλέψεις, έλα στο σπίτι μου.
Αν θέλεις να το συζητήσουμε, να σηκώσετε το χέρι σας.
Εάν συμφωνείτε μαζί μου, μπορώ να σας δανείσω εγώ.
Εάν χρειαστείτε χρήματα, να ετοιμαστείς γρήγορα.

2. Να υπογραμμίσεις στο παρακάτω κείμενο τις γενικές και τις αιτιατικές που
φανερώνουν χρόνο.
Το πρωί η Μαρίνα ξυπνάει στις 7:30 π.μ., ετοιμάζεται και φεύγει για το
σχολείο. Θέλει μόνο λίγα λεπτά μέχρι να φτάσει εκεί. Στο σχολείο κάνουν μάθημα
αρκετές ώρες και κάθε μάθημα διαρκεί σαράντα πέντε λεπτά. Το μεσημέρι, όταν
τελειώσει το σχολείο, γυρίζει στο σπίτι. Το απόγευμα διαβάζει τα μαθήματά της,
ενώ το βράδυ κοιμάται νωρίς. Την προηγούμενη χρονιά δεν πήρε καλούς βαθμούς,
αλλά του χρόνου θα προσπαθήσει περισσότερο.
3. Ένωσε τις παρακάτω προτάσεις, για να σχηματίσεις υποθετικούς λόγους.
α) Θα πας εσύ. Θα έρθω κι εγώ.

.....................................................................................................................................................
β) Θα γελάσεις. Θα σου πω τι έγινε.

.....................................................................................................................................................
γ) Θέλεις να παίξουμε μπάλα. Να έρθεις στο γήπεδο.

.....................................................................................................................................................
δ) Πήρες καλούς βαθμούς. Θα σου πάρω ό,τι δώρο θες.

.....................................................................................................................................................
4. Να μεταφέρεις το παρακάτω κείμενο σε μελλοντικούς

χρόνους.
Το διαστημόπλοιο με τουρίστες ξεκινά το μακρινό του ταξίδι

για να φτάσει στα όρια της γήινης ατμόσφαιρας. Οι επιβάτες του
έχουν πληρώσει μία μικρή περιουσία για να πάρουν μέρος στο ταξίδι.
Στη μισή ώρα που διαρκεί, προλαβαίνουν να πάρουν μια γεύση από
έλλειψη βαρύτητας, μερικοί αρρωσταίνουν, βλέπουν το απόλυτο
σκοτάδι σε απόσταση εκατομμυρίων χιλιομέτρων, θαυμάζουν τη θέα
της γης από ψηλά και επιστρέφουν στα ... πάτρια εδάφη.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

5. Να βάλεις τόνο ή διαλυτικά όπου χρειάζεται.
Χαιδεμα, διυλιστηριο, ευνοικος, ζωικο, βουιζω, ευρωπαικος, βοιδι, βολει, προιον, ηρωικος,
πλαι, αυπνος, μυικος, καικι, υιοθεσια
Γ. ΚΕΙΜΕΝΟ
Ταξίδι στην Αφροδίτη
Στις 9 Νοέμβριου2005 η ευρωπαϊκή διαστημική

συσκευή «Venus Express» ξεκίνησε για την
Αφροδίτη, το γειτονικό μας πλανήτη. Στην
Αφροδίτη η διαστημική αυτή συσκευή θα φτάσει
τον ερχόμενο Απρίλιο, ύστερα από ταξίδι 162
ημερών, και θα τεθεί σε ελλειπτική τροχιά. Οι
επιστήμονες ελπίζουν ότι με την αποστολή αυτή
θα αποκαλύψουν πολλά από τα μυστήρια που
κρύβει η συνεχώς καλυμμένη με σύννεφα
Αφροδίτη. Παλιά θεωρούσαμε την Αφροδίτη
έναν όμορφο και φιλόξενο κόσμο λόγω του
μεγέθους της που είναι το ίδιο με της Γης. Οι διαστημικές συσκευές που την επισκέφθηκαν
στο μεταξύ ανακάλυψαν ότι η θερμοκρασία στην επιφάνειά της είναι 480 και η
ατμοσφαιρική πίεση 90 φορές μεγαλύτερη από της Γης. Η αποπνικτική της ατμόσφαιρα
αποτελείται από διοξείδιο του άνθρακα, άζωτο και θειικό οξύ. Η χαρτογράφηση του
«Μαγγελάνου» από το 1990 έως το 1994 με ραντάρ υψηλής ανάλυσης μας αποκάλυψε τρία
υψίπεδα σε μέγεθος ηπείρων, ενεργά ηφαίστεια ψηλότερα από την οροσειρά των
Ιμαλαΐων, χαράδρες βάθους τριών χιλιομέτρων και μεγάλου πλάτους κρατήρες που
προήλθαν από τη σύγκρουση μετεωριτών. Αν κάποτε οι άνθρωποι επισκεφθούν την
Αφροδίτη, θα αντικρίσουν μια καυτή έρημο με ασθενείς ανέμους, που, κι αν ακόμα
περάσουν εκατομμύρια χρόνια, οι άνεμοι δε θα κατορθώσουν να διαβρώσουν τα βράχια. Ο
πλανήτης που του δόθηκε το όνομα της θεάς της ομορφιάς θα μοιάζει περισσότερο με τη
βιβλική περιγραφή της κόλασης παρά του παραδείσου.
α) Να χωρίσετε το κείμενο σε παραγράφους και να βρείτε έναν τίτλο για κάθε παράγραφο.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................

.....................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
β) Πώς θα περιγράφατε σε κάποιον την Αφροδίτη;
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ
ΘΑΝΑΣΗΣ ΠΡΕΝΤΖΑΣ

12.03.2012
6o ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
9η & 10η Ενότητα
ΟΝΟΜΑ:…………………………………………………………………………………………………………………….
1) Ακούω και γράφω λέξεις:
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
2) Να τονίσετε όλες τις παρακάτω λέξεις και να βάλετε διαλυτικά, όπου
χρειάζεται:
ευφυια, διυλιστηριο, ευνοικος, ευρωπαικος, βολει, ηρωικος, πλαι, υιοθεσια,
μυικος, αυπνος, προιον, βουιζω, γαιδουρι, νεραιδα, καικι, εμπορουπαλληλος.
3) Να μεταφέρετε το παρακάτω κείμενο στο Μέλλοντα Στιγμιαίο:
Το διαστημόπλοιο με τουρίστες ξεκινά το μακρινό του ταξίδι για να

φτάσει στα όρια της γήινης ατμόσφαιρας. Οι επιβάτες του έχουν πληρώσει μία
μικρή περιουσία για να πάρουν μέρος στο ταξίδι. Στη μισή ώρα που διαρκεί,
προλαβαίνουν να πάρουν μια γεύση από έλλειψη βαρύτητας, μερικοί
αρρωσταίνουν, βλέπουν το απόλυτο σκοτάδι σε απόσταση εκατομμυρίων
χιλιομέτρων, θαυμάζουν τη θέα της γης από ψηλά και επιστρέφουν στα ...
πάτρια εδάφη.
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
1
Μαρία Ίσσαρη

12.03.2012
6o ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΣΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
9η & 10η Ενότητα
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
4) Να γράψετε 2 δικά σας παραδείγματα με υποθετικό λόγο και να
σημειώσετε την υπόθεση (Υ) και την απόδοση (Α):
α)…………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
β) …………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………
2
Μαρία Ίσσαρη

3ο Φύλλο Εργασίας
Γραμματικής  Ο ΤΟΝΟΣ ( σελ.28 - 32 )
1.Βάλε τόνο στις παρακάτω προτάσεις :

 Δε μας ειπες που πηγες και πως περασες .
 Που και που παω καμια βολτα .
 Που πηγαινες χθες το πρωι που σε συναντησα στο δρομο .
 Πηγαινω στο χωριο μου αραια και που .
 Η θα σου γραψω η θα σου τηλεφωνησω .
 Θα κανεις αυτο που σου λεω .
 Περιμενα τον πατερα μου πως και πως .
 Θα μας πεις πρωτα που ησουν η πως γυρισες πισω ;
2. Τόνισε σωστά ( με έναν ή δύο τόνους ) τα παρακάτω εγκλιτικά :
το αλογο μας χαρισμα σας ο φιλος μας

το δωματιο του σταματα τον ο αγιος μας
το καραβι σου κυνηγησε τες η φλογερα του
αφησε με πειραξε τους μιλησε του
η δασκαλα του το μολυβι σου αγαπα μας
ο δασκαλος τους η αδεια σου η αγελαδα του
3. Τόνισε σωστά τις λέξεις των προτάσεων :

- Η χαρα μου ηταν μεγαλη, όταν τον ειδα να ’ρχεται !
- Για που το ’βαλες και δε μας λες τιποτε!
- Αν μαθω που πηγες, θα στενοχωρηθω πολυ.
- Ποιος ειναι και που θελει να παει;
- Η Χαρα μου εδωσε ένα μεγαλο δωρο.
- Ο παπους μου ειπε μια θλιβερη ιστορια.
- Αυτο που κρτας στο χερι σου που το βρηκες;
- Μας ειπες πως περασες, αλλα δε μας ειπες που πηγες !
- Ξερω το ποιον αυτου του ανθρωπου και θελω να τον αποφευγω.
- Ουτε χθες ουτε σημερα βγηκα διαλειμμα, γιατι εβρεχε.
- Ειθε να ειναι ωραιος ο καιρος αυριο !
- Ωστε πηρες καλο βαθμο στο διαγωνισμα !
Συμεωνίδης Θόδωρος

4. Τόνισε τις παρακάτω προστακτικές :
Όταν μετά από παροξύτονη προστακτική ακολουθούν δύο εγκλιτικά

τονίζεται το πρώτο από αυτά π.χ. δώσε μού το
Μονοσύλλαβη προστακτική δεν τονίζεται ακόμα και αν ακολουθείται από
δύο εγκλιτικά π.χ. πες μου το
δες του τα πιες του το

φερε μας τους δωσε μας την
δειξε μου το φα του τα
βρες μου τον ασε μας τους
παρε του το γραψε τους
Ποιο είναι το σωστό ;

θά ‘ρθω , θα ‘ ρθώ , θα ‘ρθω
4. Τόνισε τις παρακάτω λέξεις προσέχοντας το νόημά τους :
 ο δασκαλος μας ειπε ( ο δικός μας δάσκαλος )

 ο δασκαλος μας ειπε ( είπε σε μας )
 ο πατερας μου διαλεξε ( ο δικός μου πατέρας )
 ο πατερας μου διαλεξε ( διάλεξε για εμένα )
 ο αδελφος μου ειπε (ο δικός μου αδελφός )
 η μητερα μου εφερε ( σε μένα )
 το παιδι μου εδωσε ( προσωπική αντωνυμία )
 το παιδι μου εδωσε ( κτητικη αντωνυμια )
7ο Δημοτικό Σχολείο Αμπελοκήπων

Τάξη Ε1
Δάσκαλος : Συμεωνίδης Θόδωρος
Συμεωνίδης Θόδωρος

ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΟΥ ΧΡΥΣΑΝΘΗ, δασκάλα
Ε΄ ΤΑΞΗ – ΓΛΩΣΣΑ
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ

ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΩΝ 9 και 10
1. Στις παρακάτω υποθετικές προτάσεις να

υπογραμμίσεις την υπόθεση και να κυκλώσεις την
απόδοση:
Η γιαγιά μου κάθε τόσο με συμβουλεύει:
- Αν κοιτάς τον ήλιο, θα τυφλωθείς.
- Θα σου πονέσει η κοιλιά, αν φας πολλά κεράσια.
- Θα μείνεις κούτσουρο, αν δε διαβάζεις τα μαθήματά σου.
- Αν ιδρώσεις, να αλλάξεις φανελάκι.
6. Να μετατρέψεις τα ρήματα του παρακάτω κειμένου στο

Στιγμιαίο Μέλλοντα:
Βάλαμε τα χέρια στις τσέπες και νιώσαμε στο μέτωπό μας

τη δροσερή σκιά. Οι κότες μαζεύτηκαν στο υπόστεγο της
σκάλας. Το πράσινο του κάμπου βυθίστηκε στο πένθος…
Στο βάθος φάνηκε η μακρινή θάλασσα.
(Διασκευή από το βιβλίο του Χουάν Ραμόν Χιμένες «Ο
Πλατέρο κι εγώ», μτφρ. Κλεοπάτρας Ελαιοτρίβη, εκδόσεις
Παπαδόπουλος)
Χρυσάνθη Διαμαντίδου

2o Δημοτικό Σχολείο Ερμούπολης
Τάξη: Ε΄
Ενότητα: 10η Μυστήρια Επιστημονική φαντασία
Ονοματεπώνυμο:…………………………………………………… Βαθμός:……….
Ημερομηνία:…………………………
Α. Ακούω και γράφω
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
......................................................................................................................................... …/1
Κείμενο:
Υπάρχει ζωή σε άλλους πλανήτες;
Επί δεκαετίες, η υπόθεση σχετικά με την ύπαρξη εξωγήινης ζωής έχει ενισχυθεί από ιστορίες εμφάνισης
ιπτάμενων δίσκων και επαφών με εξωγήινους. Η υπόθεση αυτή τώρα ακόμα πιο πολύ τροφοδοτείται από
μια πιο σοβαρή πηγή. Τον Αύγουστο του 1996, οι ερευνητές της ΝΑΣΑ ισχυρίστηκαν ότι βρήκαν ενδείξεις
για απλή μορφή ζωής σε ένα μετεωρίτη που υποθετικά προερχόταν από τον Άρη.
Από τότε μέχρι σήμερα, αυτή η “απόδειξη” ζωής στην “πέτρα του Άρη” έχει χάσει πολύ από τον
αρχικό ενθουσιασμό ανάμεσα στην επιστημονική κοινότητα . Παρόλα αυτά, η πέτρα των δύο κιλών που
βρέθηκε στην Ανταρκτική έχει ανάψει ένα νέο “πυρετό του Άρη”.
Ένας παράγοντας που συμβάλλει στην ανάπτυξη του πλανήτη μας είναι η «θερμική μηχανή» που
βρίσκεται στα έγκατά του. Η μηχανή αυτή είναι υπεύθυνη για κάθε γεωλογική δράση και εξέλιξη της Γης.
Αν αυτή η μηχανή είχε λειτουργήσει με διαφορετική ταχύτητα, οι ήπειροι θα είχαν αποκτήσει διαφορετική
μορφή από τη σημερινή, τα ηφαίστεια δε θα είχαν δώσει νερό και αέρια για να δημιουργηθούν οι ωκεανοί
και η ατμόσφαιρα, οι ποσότητες σκόνης θα είχαν σκιάσει τον Ήλιο, η ατμόσφαιρα θα ήταν πυκνή, ο
σίδηρος μπορεί να είχε λιώσει και το γήινο πεδίο δε θα είχε υπάρξει ποτέ.
Οι συνθήκες που θα επέτρεπαν την ανάπτυξη ζωής σε έναν άλλον πλανήτη, δεν πρέπει να διαφέρουν από
εκείνες της Γης.
Αν η εμφάνιση της ζωής δε θεωρείται τυχαίο γεγονός, τότε είναι ένα συμβάν που μπορεί να επαναληφθεί
σε διαφορετικούς χρόνους και χώρους του σύμπαντος.
Η ζωή είναι δυνατόν να υπάρξει μόνο μέσα σε μια περιορισμένη περιοχή θερμοκρασιών, που
περιλαμβάνεται μεταξύ της θερμοκρασίας στερεοποίησης του νερού ( 0 0 C ) και της θερμοκρασίας
βρασμού του ( 1000 C ) .
Όμως, από φιλοσοφικής απόψεως σίγουρα μπορούμε να πούμε ότι :
Η Ζωή είναι τόσο σημαντική, ώστε της αξίζει να υπάρχει μόνο σε έναν πλανήτη !!!
Αποστολίδου Ελισάβετ

Ερωτήσεις κατανόησης:
1. Πού είναι δυνατόν να υπάρξει ζωή;
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
..../0,5
2. Εξήγησε με λίγα λόγια την υπογραμμισμένη φράση στο τέλος του κειμένου:
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
______________________________________________________________________________________
…./0,5
Β. ΕΡΓΑΣΙΕΣ
1. Να αντιστοιχίσεις τις υποθέσεις – αποδόσεις.
Αν θέλεις να πάμε βόλτα, δε θα βγάλεις χρήματα.
Αν δε δουλέψεις, έλα στο σπίτι μου.
Αν θέλεις να το συζητήσουμε, να σηκώσετε το χέρι σας.
Εάν συμφωνείτε μαζί μου, μπορώ να σας δανείσω εγώ.
Εάν χρειαστείτε χρήματα, να ετοιμαστείς γρήγορα. …/1
2. Να υπογραμμίσεις στο παρακάτω κείμενο τις γενικές και τις αιτιατικές που φανερώνουν
χρόνο.
Το πρωί η Μαρίνα ξυπνάει στις 7:30 π.μ., ετοιμάζεται και φεύγει για το σχολείο. Θέλει μόνο λίγα λεπτά
μέχρι να φτάσει εκεί. Στο σχολείο κάνουν μάθημα αρκετές ώρες και κάθε μάθημα διαρκεί σαράντα
πέντε λεπτά. Το μεσημέρι, όταν τελειώσει το σχολείο, γυρίζει στο σπίτι. Το απόγευμα διαβάζει τα
μαθήματά της, ενώ το βράδυ κοιμάται νωρίς. Την προηγούμενη χρονιά δεν πήρε καλούς βαθμούς, αλλά
του χρόνου θα προσπαθήσει περισσότερο. …./2
3. Ένωσε τις παρακάτω προτάσεις, για να σχηματίσεις υποθετικούς λόγους.
α) Θα πας εσύ. Θα έρθω κι εγώ.

.......................................................................................................................................
β) Θα γελάσεις. Θα σου πω τι έγινε.
.......................................................................................................................................
γ) Θέλεις να παίξουμε μπάλα. Να έρθεις στο γήπεδο.
.......................................................................................................................................
δ) Πήρες καλούς βαθμούς. Θα σου πάρω ό,τι δώρο θες.
.....................................................................................................................................................
…../1

4. Να μεταφέρεις το παρακάτω κείμενο σε μελλοντικούς χρόνους.
Το διαστημόπλοιο με τουρίστες ξεκινά το μακρινό του ταξίδι για να φτάσει στα όρια της γήινης
ατμόσφαιρας. Οι επιβάτες του έχουν πληρώσει μία μικρή περιουσία για να πάρουν μέρος στο
ταξίδι. Στη μισή ώρα που διαρκεί, προλαβαίνουν να πάρουν μια γεύση από έλλειψη βαρύτητας,
μερικοί αρρωσταίνουν, βλέπουν το απόλυτο σκοτάδι σε απόσταση εκατομμυρίων χιλιομέτρων,
θαυμάζουν τη θέα της γης από ψηλά και επιστρέφουν στα ... πάτρια εδάφη.
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
…../2
5. Να βάλεις τόνο ή διαλυτικά όπου χρειάζεται.
Χαιδεμα, ευνοικος, ζωικο, βουιζω, ευρωπαικος, βολει, προιον, ηρωικος, πλαι, αυπνος,
μυικος, καικι,
…../1
6. Να βρεις δύο υποθετικούς λόγους στο κείμενο και να τους γράψεις στον παρακάτω
πίνακα:
…../1
Καλή επιτυχία!!!

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:__________________________________________________
ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
Όνειρα για ταξίδια στα αστέρια
1. Στους παρακάτω υποθετικούς λόγους υπογράμμισε
την υπόθεση και κύκλωσε την απόδοση
α) Αν οι επιστήμονες προχωρήσουν τις έρευνες τους,
σε λίγα χρόνια θα γνωρίζουμε περισσότερα για τους
άλλους πλανήτες.
β) Αν το καλοσκεφτούμε, τίποτα δεν είναι απίθανο να
συμβεί στο μέλλον
γ) Αισθάνεσαι δυνατός, αν έχεις φίλους

ε)Αν θα πάτε στη Νάουσα και αν σας μείνει καιρός,
δείτε τους καταρράκτες.
στ)Εάν ο ασφαλισμένος, σε εξαιρετικά επείγουσες

περιπτώσεις, δαπάνησε χρήματα για την περίθαλψή του ή
έκανε χρήση του φορέα περίθαλψης χωρίς να τηρήσει
τη διαδικασία του κανονισμού, το ταμείο μπορεί να του
καταβάλλει την ως άνω δαπάνη.
2. Συμπλήρωσε με τη φαντασία σου τις παρακάτω

προτάσεις όπως νομίζεις!
α) Αν ήμουν πλούσιος,………………………………………………………………………………….
β) Αν όλοι οι άνθρωποι ζούσαν 300

χρόνια,……………………………………………………………………………………………………………...
γ) Αν η γη σταματούσε να γυρνάει,
……………………………………………………………………………………………………………………………………………
δ) Αν μπορούσα να συναντούσα τον Ιουστινιανό,

………………………………………………………………………………………………………………………………………….
ε) Αν είχα ένα τηλεσκόπιο,

………………………………………………………………………………………………………………………………………….
στ) Αν ήμουν Ινδιάνος,

………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ:__________________________________________________
3. Ξαναγράψε την παρακάτω πρόταση τρεις φορές

τοποθετώντας το ρήμα σε:
α) Εξακολουθητικό Μέλλοντα
β) Συνοπτικό Μέλλοντα
γ) Συντελεσμένο Μέλλοντα
Οι ερευνητές της ΝΑΣΑ ανακάλυψαν νέους τρόπους εκτόξευσης

στο διάστημα.
α)_______________________________________________________
_________________________________________________________
β________________________________________________________
________________________________________________________
γ________________________________________________________
________________________________________________________
4. Βάλε τα ρήματα που είναι στην παρένθεση στο

σωστό μελλοντικό χρόνο:
Τις νύχτες που κοιτάζει τον ουρανό η Αλίκη ονειρεύεται

ότι κάποια στιγμή _____________(ταξιδεύω) στο διάστημα.
Οι γονείς της λένε πως κάτι τέτοιο
__________________(συμβαίνει) μόνο όταν οι ερευνητές
____________________ (ολοκληρώνω) τις έρευνές τους, κάτι
που _________________(χρειάζομαι) πολύ χρόνο. Η μικρή
Αλίκη ξέρει πως μάλλον το όνειρό της δεν
_____________________(πραγματοποιούμαι) ποτέ. Ωστόσο,
πάντα _____________________ (φαντάζομαι) πώς θα ήταν μια
βόλτα στο διάστημα.
5. Συμπλήρωσε τις παρακάτω προτάσεις με μια
γενική ή μια αιτιατική που να εκφράζει χρόνο
α) _____________θα παρακολουθήσουμε ένα διαστημικό

υπερθέαμα στο Πλανητάριο
β) _____________που θα πάω στην Αθήνα, ίσως επισκεφτώ το
ΟΑΚΑ
γ) _____________που μας πέρασε, διάβασα τρία βιβλία με
θέμα τον πλανήτη Αφροδίτη

 Χρονική αντικατάσταση στους μελλοντικούς χρόνους:
(στη φωνή & στο πρόσωπο που βρίσκονται)
Ενεστώτας νομίζω
Εξ. μέλλοντας Συν. μέλλοντας Συντελ. μέλλοντας

………………………………………………………………………………………………………………….
Ενεστώτας φροντίζει

………………………………………………………………………………………………………………….
Ενεστώτας βαφτίζουμε

………………………………………………………………………………………………………………….
Ενεστώτας απαντάτε

………………………………………………………………………………………………………………….
Ενεστώτας τιμούν

………………………………………………………………………………………………………………….
Ενεστώτας βιάζομαι

………………………………………………………………………………………………………………….
Ενεστώτας ντύνεται

………………………………………………………………………………………………………………….
Ενεστώτας σκάβεστε

………………………………………………………………………………………………………………….
Πλασσαράς Παναγιώτης

 Συμπληρώστε το γράμμα που λείπει:
(ε ή αι)
γ…ωπόνος, γ…ωμετρία, γ…ωγραφία, γ…ωλογία,
γ……οκτήμονας, γ…ώτρηση, γ……άνθρακας.
(η, ι, υ ή ει)
απογ……ωση, γ…πεδο, υπόγ……ο, καταγ…ς,
υδρόγ……ος.
γ…αλί, ακρογ…αλιά, γ…αλός, γ…άλινο.
λ…ακάδα, λ…οπύρι.
 Συμπλήρωσε τις προτάσεις με ρήματα από την παρένθεση στο συνοπτικό

μέλλοντα:
( καταλαμβάνω, καταφέρω, κλείνω, σβήνω, μολύνω, κλίνω, κοιμάμαι, βυθίζομαι)
Οι στρατιώτες …………………………………………… το φρούριο. Τα σκουπίδια
………………………………………… το περιβάλλον. Τα φώτα ……………………………… και
η πόλη …………………………………………… στο σκοτάδι.
…………………………………………… το ρήμα χτυπώ σε όλους τους χρόνους. Θέλω να
επισκευάσω την τηλεόραση, αλλά δεν ………τα ……………………………… Η γιαγιά
…………………………………… τα μάτια της και ……………………………………
 Να συμπληρώσεις τα κενά των παρακάτω προτάσεων με το β' ενικό ή β'

πληθυντικό πρόσωπο της προστακτικής αορίστου των ρημάτων που βρίσκο-
νται στις παρενθέσεις:
Παιδιά …………………………….. και …………………………….. ό,τι θέλετε.
(τρώω-πίνω)
…………………………….. γρήγορα από εκεί και …………………………….. στο σπίτι, σου
λέω. (βγαίνω-μπαίνω)

…………………………….. σας παρακαλώ, τι θέλετε. (λέω)
………………………… λίγο, σε παρακαλώ, την άσκηση και ……………………… μου αν
είναι σωστή. (βλέπω- λέω)
…………………………….. τα πράγματά σας και ............................................... τα όλα
μαζί. (βρίσκω-βάζω)
 Στο κείμενο που ακολουθεί υπογραμμίστε τα ρήματα που βρίσκονται σε

μελλοντικούς χρόνους. Στη συνέχεια βάλτε το καθένα στη σωστή θέση στον
πίνακα.
Στο πρόγραμμα Μαρς Νταϊρέκτ το ταξίδι μέχρι τον Άρη θα διαρκέσει περίπου 6 μή-
νες και οι αστροναύτες θα πρέπει να επιβιώσουν για πολύ καιρό σε συνθήκες έλλειψης
βαρύτητας. Επειδή το διαστημόπλοιο θα βρίσκεται τόσο μακριά, η επικοινωνία με τη Γη θα
είναι δυσκολότερη. Η μετάδοση των πληροφοριών από το διαστημόπλοιο προς το κέντρο
ελέγχου στη Γη θα γίνεται με 20-30 λεπτά καθυστέρηση.
Πριν μπει το διαστημόπλοιο στην ατμόσφαιρα του Άρη, το τμήμα των προωθητικών
πυραύλων θα αποσυνδεθεί. Έπειτα, το διαστημικό όχημα θα μπει σε τροχιά και θα προε-
τοιμαστεί για την προσεδάφιση. Όταν φτάσει στην επιφάνεια, τα τέσσερα μέλη του πλη-
ρώματος θα είναι τα πρώτα άτομα που θα έχουν πατήσει το πόδι τους στον πλανήτη. Οι
αστροναύτες που θα σταλούν στον Άρη θα παραμείνουν εκεί για ενάμιση χρόνο.
ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ

ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ (4) ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ (6) ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ (1)
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................
........................................................................................................................

 Να σχηματίσεις σύνθετες λέξεις, χρησιμοποιώντας τη λέξη υπέρ στις πα-
ρακάτω προτάσεις, αλλάζοντας τη λέξη της παρένθεσης, όπως στο παράδειγ-
μα:
α) Πήγαμε κρουαζιέρα με ένα υπερωκεάνιο. (ωκεανός)
β) Το λεωφορείο της γραμμής, ταξίδευε ………………………………………….
(πλήρες)
γ) Σήμερα θα κάνω ένα …………………………………………… (αστικό) τηλεφώνη-
μα.
δ) Αυτό το γράμμα που έλαβα, ήταν …………………………………………
(επείγον)
ε) Ο παππούς μου έχει πίεση. Είναι δηλαδή ……………………………………………..
(τασικός)
στ) Ο δάσκαλος έμεινε ……………………………………………………… (ευχαριστημένος)
από τις επιδόσεις μας.
ζ) Η αδερφή μου είναι ………………………………………………. (κινητική) μέσα στην
τάξη.
η) Ο πατέρας μου θα πάθαινε ……………………………………………. (κόπωση) από
την πολλή δουλειά.
θ) Θα το ………………………………………….. (πηδήσουμε) κι αυτό το εμπόδιο που
μας έτυχε.
ι) Η σημερινή μας κοινωνία χαρακτηρίζεται από την
……………………………………………………. (κατανάλωση) των διαφόρων προϊόντων
που υπάρχουν στο εμπόριο.

 Να σχηματίσεις σύνθετες λέξεις χρησιμοποιώντας ως δεύτερο συνθετικό
το -λόγος:
Πώς λέγεται ο επιστήμονας που ασχολείται με:
τα σπήλαια ………………………………………………
το δάσος ………………………………………………
τον άνθρωπο ………………………………………………
τα πνευμόνια ………………………………………………
τα έθνη ………………………………………………
τη δίαιτα ………………………………………………
τα νεύρα ………………………………………………
 Να διακρίνεις ποια είναι η υπόθεση και ποια η απόδοση των παρακάτω

υποθετικών λόγων και να τις χωρίσεις με κόμμα:
Αν η άσκηση λυθεί όλοι θα πουν ότι ήταν εύκολη.
Θα ήταν πιο ευτυχισμένη αν είχε περισσότερα χρήματα.
Αν μάθαινε τι είχε συμβεί θα θύμωνε πάρα πολύ.
Δώσε χαιρετισμούς στον Γιώργο αν τον δεις απόψε.
 Να μεταφέρετε τις παρακάτω προτάσεις στο συνοπτικό μέλλοντα:

• Το πρωί σηκώνομαι νωρίς, στρώνω το κρεβάτι μου, χτενίζομαι και ετοιμά-
ζομαι για το σχολείο.
Αύριο το πρωί .....................................................................................................
.............................................................................................................................
• Με τους φίλους μας οργανώνουμε μια εκδρομή. Συγκεντρωνόμαστε νωρίς
και αποφασίζουμε για τον προορισμό μας. Βρίσκουμε πολλές ωραίες ιδέες.
― Το καλοκαίρι ...................................................................................................
............................................................................................................................. .

 Γράφω την ονομαστική και γενική του πληθυντικού:
η ελπίδα οι ελπίδες - των ελπίδων
η πατρίδα ..........................................................................
η σελίδα ..........................................................................
η γαρίδα ..........................................................................
η γυναίκα οι γυναίκες – των γυναικών
η θάλασσα ..........................................................................
η ώρα ..........................................................................
η οικογένεια ..........................................................................
η γέννηση οι γεννήσεις – των γεννήσεων
η σκέψη ..........................................................................
η θέση ..........................................................................
η φράση ..........................................................................
η παράδοση ..........................................................................
η πόλη ..........................................................................
 Βρείτε τις φράσεις που φανερώνουν χρόνο και υπογραμμίστε τες (9)
Η εξερεύνηση της Ανταρκτικής
Στο τέλος του 18ου αιώνα το μεγαλύτερο μέρος της Γης είχε εξερευνηθεί. Μόνο η Ανταρ-
κτική παρέμενε άγνωστη, κρυμμένη στους πάγους και την πυκνή ομίχλη.
Το 1819 δυο Βρετανοί ναυτικοί ανακάλυψαν τα νότια Νησιά Σέτλαντ. Τον ίδιο χρόνο ο Α-
μερικανός κυνηγός φώκιας Ναθάνιελ Πάλμερ σκαρφάλωσε στα βουνά του νησιού Ντιπέπ-
σιον στα Νότια Σέτλαντ και αντίκρισε μια εκτεταμένη ορεινή χώρα γεμάτη πάγο και χιόνι.
Από το 1830 ως το 1850 η εξερεύνηση της Ανταρκτικής μετατράπηκε σε αγώνα δρόμου με
προορισμό το μαγνητικό Νότιο Πόλο. Η Γαλλία, οι ΗΠΑ και η Βρετανία αγωνίζονταν να κερ-
δίσουν την πρωτιά της κατάκτησης της Ανταρκτικής.
Οι Γάλλοι και οι Αμερικανοί αντίκρισαν πρώτη φορά την Ανταρκτική την ίδια μέρα, στις 18
Ιανουαρίου του 1840. Τον επόμενο χρόνο, τον Ιανουάριο του 1841, η βρετανική αποστολή
έφτασε στην Ανταρκτική.

 Η παρακάτω φωτογραφία παρουσιάζει ένα από τα πιο γνωστά αλλά και
μυστηριώδη παγκόσμια μνημεία. Προσπαθήστε
να το περιγράψετε χρησιμοποιώντας τις λέξεις Μορφές, μέγεθος,
που υπάρχουν μέσα στο πλαίσιο. εντυπωσιακοί, μυστήριο,
μεταφορά, τρόπος,
επιβλητικός, σκοπός,
χαρακτηριστικά, ύψος,
γλυπτό, γλυπτική, έντονος,
άνθρωποι
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………..………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………….....................................................................................
…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………….....................................................................................
…………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………….....................................................................................

 Είναι ώρα να χρησιμοποιήσετε τη φαντασία σας.
Συμπληρώστε τις παρακάτω προτάσεις, όπως εσείς νομίζετε!
Αν ήμουν πολύ πλούσιος, …………………….............................................................
Όταν μεγαλώσω, ονειρεύομαι ……………………......................................................
Αν όλοι οι άνθρωποι ζούσαν 300 χρόνια, …………...............................................
Θα ήθελα να ξέρω …………………….........................................................................
Μακάρι να μπορούσα ……………………...................................................................
Αν η γη σταματούσε να γυρνάει, ……………..........................................................
Αν μπορούσα να συναντήσω τον Αϊνστάιν, …………............................................
Αν η Ατλαντίδα υπάρχει, ……………………................................................................
 Να σχηματίσετε τις σύνθετες λέξεις που προκύπτουν:

παρά + ποταμός = _________________________
παρά +μεθόριος = _________________________
παρά + ακτή = _________________________
παρά +μασχάλη = _________________________
παρά + πλησίον = _________________________
● Με τρεις από τις παραπάνω συνθέτες λέξεις σχηματίζω τρεις προτάσεις:

.………………………………………………………………………………………………………………………
………………….……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………

 Μετατρέπω τα ρήματα στο ίδιο πρόσωπο του συνοπτικού μέλλοντα στην
παθητική φωνή και ξαναγράφω τις φράσεις.
Σηκώνομαι από το τραπέζι. …………………………………………………………………...
Ετοιμάζομαι να πάω βόλτα. ……………………………………………………………………
Θυμάμαι τα παλιά. ……………………………………………………………………
Διορίζεσαι στην τράπεζα. ……………………………………………………………………
Κτυπιέται με το σφυρί. ……………………………………………………………………
Υπόσχομαι να τον προσέχω. ……………………………………………………………………
Ντυνόμαστε με γούστο. ……………………………………………………………………
Θεωρείται εθνικός ευεργέτης. ……………………………………………………………………
Ακούγεστε δυνατά. ……………………………………………………………………
Ορκίζεται πίστη στην πατρίδα. ……………………………………………………………………
Διηγούμαστε ανέκδοτα. ……………………………………………………………………
Οργώνονται τα χωράφια. ……………………………………………………………………
 Να διαλέξεις τα συνώνυμα και τα αντίθετα των παρακάτω λέξεων από τις

λέξεις της παρένθεσης:
(μοναξιά, απλωτός, βρέχω, πολυκοσμία, κενός, γεμάτος, μιλιά, σφιγμένος, στεγνώνω, αλα-
λία)
Συνώνυμα Αντίθετα
κούφιος = _______________________________________________
ερημιά = _______________________________________________
λαλιά = _______________________________________________
σφιχτός = _______________________________________________
μουσκεύω = _______________________________________________

 Σχηματίζω σύνθετες λέξεις με το -λόγος:
• Πώς λέγεται αυτός που ασχολείται με:
τα οικονομικά _____________________________
τη γραφή _____________________________
τον άνθρωπο _____________________________
τα ενδύματα _____________________________
την καρδιά _____________________________
τις μηχανές _____________________________
τα μικρόβια _____________________________
● Με τρεις από τις παραπάνω συνθέτες λέξεις σχηματίζω τρεις προτάσεις:
.………………………………………………………………………………………………………………………
………………….……………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………
 Με πολύ προσοχή να βάλεις κόμμα όπου χρειάζεται:

Το μεγαλύτερο ποτάμι της Ελλάδας ο Αλιάκμονας βρίσκεται στη Μακεδο-
νία. Ο πατέρας αγόρασε κρέας ψωμί τυρί πατάτες και φρούτα. Εγώ είπε
ο Νίκος νομίζω πως πρέπει να πάμε. Η Αθηνά η θεά της σοφίας βγήκε
απ' το κεφάλι του Δία. Ναι είπε θα έρθω μαζί σου. Ο φίλος σου ο Γιώργος
ο αδερφός της Ελένης έβαλε δυο γκολ.

 Να γράψεις τον αόριστο και το μέλλ. συνοπτικό των παρακάτω ρημάτων:
Ενεστώτας Αόριστος Μέλλοντας συνοπτικός
Νομίζω
Βαφτίζω
Απαντώ
Τιμώ
Χαιρετώ
Βιάζομαι
Ντύνομαι
Σκάβομαι
 Μέσα στο κρυπτόλεξο κρύφτηκαν 8 λέξεις με πρώτο συνθετικό το βιβλίο.

Μπορείτε να τις ανακαλύψετε;
Κ Β Ι Β Ι Ο Γ Ρ Α Φ Ι Α Ν
Β Ι Β Λ Ι Ο Λ Α Τ Ρ Η Σ Σ
Λ Β Β Ι Β Λ Ι Ο Φ Α Γ Ο Σ
Ι Β Ι Β Λ Ι Ο Θ Η Κ Η Β Ζ
Β Ι Β Λ Ι Ο Ε Κ Δ Ο Τ Η Σ
Η Λ Λ Β Ι Χ Ζ Α Σ Ε Ο Ι Ο
Δ Β Ι Β Λ Ι Ο Μ Α Ν Ι Α Υ
Σ Κ Ο Ξ Ο Λ Φ Ψ Β Μ Χ Σ Θ
Β Ι Δ Ι Τ Κ Γ Ω Ι Α Ζ Ε Φ
Υ Μ Ε Γ Σ Β Η Π Β Ι Σ Ρ Ω
Ι Ι Σ Β Ο Ι Ξ Λ Ο Η Θ Τ Ι
Δ Β Ι Β Λ Ι Ο Σ Τ Α Τ Η Σ
Ο Α Α Κ Υ Ρ Θ Υ Ε Σ Ι Α Ρ

 Αντικαθιστώ τις λέξεις της παρένθεσης με μια σύνθετη και με πρώτο συν-
θετικό το πολύ:
Ο μαθητής αυτός (έχει πολύ ταλέντο) είναι πολυτάλαντος.
Ήταν μια προσπάθεια (που κράτησε πολύ χρόνο) __________________ .
Ο λαβύρινθος (έχει πολλούς δαιδάλους) είναι ________________________.
Η πόλη της Αθήνας (έχει πολλούς ανθρώπους) είναι ____________________.
Ο σπάταλος (έχει πολλά έξοδα) είναι _________________________________.
Το βιβλίο αυτό (έχει πολλές σελίδες) είναι ___________________________.
Το λουλούδι (έχει πολλά χρώματα) είναι ______________________________.
Κάναμε μια εκδρομή (πολλών ημερών) _______________________________.
 Στις παρακάτω προτάσεις βρίσκω το Υ = υποκείμενο, Α= αντικείμενο ή Κ=

κατηγορούμενο: (Κυκλώνω το Α ή το Κ για να δείξω τι από τα δύο είναι)
Ο Θωμάς έγινε γιατρός.
Υ = ..................................... Α ή Κ = .........................................................
Μου έδωσε ό,τι του ζήτησα.
Υ = ..................................... Α ή Κ = .........................................................
Γύρισαν τα παιδιά από το σχολείο.
Υ = ..................................... Α ή Κ = .........................................................
Ο Κωστής διάβασε τα μαθήματά του.
Υ = ..................................... Α ή Κ = .........................................................
Η Λένα και η Άννα είναι καλές φίλες.
Υ = ..................................... Α ή Κ = .........................................................

Όλα τα ρήματα σε –ίζω, γράφονται με ι, εκτός
από τα πρήζω, πήζω, δανείζω, αθροίζω, ανα-
βλύζω, δακρύζω, κατακλύζω, κελαρύζω, συγχύ-
ζω, σφύζω.
 Συμπληρώνω με τις καταλήξεις των ρημάτων.
αρχ ___ ζω, μυρ ___ ζω, σφυρ ___ ζω, οπλ ___ ζω,
βρ ___ ζω, κερδ ___ ζω, βαδ ___ ζω, γεμ ___ ζω,
χτ ___ ζω, πρ ___ ζω, π ___ ζω, δαν ___ ___ ζω,
δακρ ___ ζω, σφ ___ ζω, κατακλ ___ ζω, συγχ ___ ζω,
κελαρ ___ ζω, αθρ ___ ___ ζω.
 Να συμπληρώσεις τα κενά με τις μετοχές των ρημάτων που βρίσκονται σε

παρένθεση:
Ήρθε (τρέχω) ………………………………… και (γελώ) …………………………………… να
μου πει τα νέα. Ήταν πολύ (κουράζομαι) ……………………………………… και (στε-
νοχωριέμαι) ……………………………………… Το χωράφι ήταν καλά (σκάβομαι)
……………………………………… (Έχω) ……………………………………… το χάρτη μαζί του
και (ρωτώ) ……………………………………… τους περαστικούς βρήκε το δρόμο. Κα-
θώς ήταν (φορτώνομαι) ……………………………………… με τα πράγματα και (ε-
κνευρίζομαι) …………………………………, έβαλε τις φωνές.
 Βάλε διαλυτικά και τόνο όπου χρειάζεται:

καικι Μαιος πρωινο κομπολοι
νεραιδα κοροιδευω θεικος αιτος
πλαι λαικος αυπνος Ευρωπαιος

 Βάζω το δεύτερο ουσιαστικό στη γενική πτώση, στον αριθμό που βρίσκε-
ται το καθένα:
Η βλάστηση - το δάσος ____________________________________________
Η βοή - το πλήθος ________________________________________________
Οι εποχές - το έτος ________________________________________________
Οι σχέσεις - τα κράτη ______________________________________________
Τα ζώα - τα έλη ___________________________________________________
Η τροφή - τα κτήνη ________________________________________________
Οι σημαίες - τα έθνη ______________________________________________
 Υπογράμμισε τα ρήματα και σχημάτισε τους μελλοντικούς χρόνους:

Ο ήλιος ανατέλλει. Προβάλλει λαμπρός και φωτίζει τα πάντα. Τα παιδιά ξυ-
πνούν χαρούμενα. Πλένουν καλά το σώμα τους και έπειτα κάνουν την προ-
σευχή τους. Βάζουν τα βιβλία στη σάκα τους και ετοιμάζουν τα πράγματά
τους για το σχολείο. Ύστερα τρώνε το πρωινό τους.
ΡΗΜΑ ΕΞ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΥΝΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ

 Τα ρήματα παίρνω και περνώ. Συμπληρώνω τις προτάσεις με τα
ρήματα στον ενεστώτα στο σωστό τύπο:
Δεν …………………… να μας δεις καθόλου το βράδυ;
Πώς …………………………… στις διακοπές σας;
Μη του μιλάς δεν ……………………………….. από λόγια.
Η Ελένη ……………………………….. από κει κάθε μέρα.
Δεν …………………… κυρά Μαρία , δεν …………………….., ………………….. ( τραγούδι )
Όσα ………………………….. τα ξοδεύει όλα.
Χάρη ……………………………….. από το σπίτι.
 Προσπάθησε να χωρίσεις το παρακάτω κειμενάκι σε προτάσεις βάζοντας

τελείες, έτσι που να βγαίνει νόημα:
Τι ήθελα να πάω πρωί πρωί στην οικοδομή την ώρα που έβαζα τα ρούχα της δουλειάς δεν
πρόσεξα και πάτησα ένα σκουριασμένο καρφί πόνεσα τόσο πολύ που τσίριξα απ' τον πόνο
το πόδι μου μάτωσε και σε λίγο δεν μπορούσα να το πατήσω τα παράτησα και πήγα στο
νοσοκομείο εκεί μου απολύμαναν την πληγή με ιώδιο και μου έκαναν αντιτετανικό ορό.
 Να διακρίνεις ποια είναι η υπόθεση και ποια είναι η απόδοση των παρα-
κάτω υποθετικών λόγων και να τις χωρίσεις με κόμμα:
Αν η άσκηση ήταν εύκολη όλοι θα την είχαν λύσει.

Θα ήταν πιο ευτυχισμένη αν είχε περισσότερα χρήματα.
Αν μάθαινε τι είχε συμβεί θα είχε θυμώσει πάρα πολύ.
Δώσε πολλούς χαιρετισμούς στο Γιώργο αν τον δεις απόψε.

 Να χωρίσεις τα παρακάτω ουδέτερα ουσιαστικά σε ομάδες, ανάλογα με
τον τονισμό τους:
στολίδι, κυνηγητό, δίχτυ, σύννεφο, δόρυ, χωριό, τραγούδι, οξύ, κλαδί, δάκρυ,
πλοίο, μπαλόνι, αρνί, σύνολο, σκυλί, έλατο, γόνατο, χαλί, παράπονο, νερό,
φυτό, παιδί, πρωινό, δένδρο, στάχυ, πεύκο, δειλινό, βράδυ, καρύδι, νησί,
ξύλο, καλοκαίρι, άλογο, δώρο, ποτήρι, άστυ, βιβλίο.
ΟΞΥΤΟΝΑ
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
ΠΑΡΟΞΥΤΟΝΑ
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
ΠΡΟΠΑΡΟΞΥΤΟΝΑ
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

8 Μαρ. Ενότητα 10η – Ανεξήγητα φαινόμενα – Η μηχανή του χρόνου
Όνομα : -___________________________________________
1. Βρες και γράψε τα αντίθετα των επιρρημάτων :
Πίσω : ……………………. Καλύτερα : …………………………… προφορικά : …………………………
Βόρεια : ……………………. Αύριο : ……………………… δυτικά : ………………………………..
Φανερά : …………………….. τότε : ……………………………… ναι : ………………………………..
2. Διάβασε το κείμενο , βρες τους μελλοντικούς χρόνους και συμπλήρωσε

τον πίνακα .
« Το Στόουνχεντζ στην Αγγλία το γνωστότερο μεγαλιθικό μνημείο , θα έχει χτιστεί

ίσως πριν από το 2800 π.Χ. Αν και η επιστημονική μελέτη του είναι συνεχής δεν
είναι σίγουρο ότι θα μπορέσουμε να πάρουμε απαντήσεις στο μυστήριο της
χρήσης του. Σίγουρα η θέση που χτίστηκε δεν είχε επιλεγεί τυχαία και αυτό γιατί
βρίσκεται στο κατάλληλο σημείο για την παρατήρηση του ήλιου και της σελήνης .
Έπαιζε άραγε το Στόουνχεντζ το ρόλο του αστεροσκοπείου ; Πότε θα προσθέσει η
αρχαιολογική έρευνα νέα στοιχεία για τη χρήση του ; Θα μας βοηθήσει το
Στόουνχεντζ να μάθουμε τα μυστικά του ; Θα αποκαλυφθεί , επιτέλους ο ρόλος
του ; »
Μελλοντικός χρόνος Φωνή

8 Μαρ. Ενότητα 10η – Ανεξήγητα φαινόμενα – Η μηχανή του χρόνου
3. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των παρακάτω ρημάτων στο πρόσωπο

που είναι .
Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος Μ. Μ.

εξακολουθητικός Συνοπτικός
Βαδίζεις
Μάζευα
Διαμαρτυρήθηκαν
Θα χορεύεις
Θα
συναντήσουν
Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Συντελεσμένος Μ.
Έχεις διαμαρτυρηθεί
Είχες συναντήσει
Θα έχεις ζητήσει
4. Να γράψεις τα παρακάτω :
΄Β πρόσωπο ενικού οριστικής ενεστώτα του « χωρίζω» : ……………………………………
΄Γ πρόσωπο πληθυντικού υποτακτικής Ενεστώτα του « μαζεύω» : …………………….
Ά πρόσωπο πληθυντικού υποτακτικής ενεστώτα του « συγκρίνω» : …………………
΄Β πρόσωπο ενικού προστακτικής Αορίστου του « βοηθώ» : ………………………….
΄Γ πρόσωπο πληθυντικού οριστικής Αορίστου του « παίζω» : …………………………..
΄Β πρόσωπο πληθυντικού προστακτικής Αορίστου του «Κινούμαι » : …………………

ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 10 - ΧΑΜΕΝΟΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΙ - ΑΝΤΙΘΕΤΑ –ΣΥΝΩΝΥΜΑ-ΠΑΡΩΝΥΜΑ- ΟΜΟΗΧΑ
ΟΝΟΜΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:
1. Οι συνώνυμες λέξεις δεν έχουν χαθεί όπως κάποιοι πολιτισμοί ! Μέσα στις γραμμές του κείμένου
βρίσκονται και περιμένουν να τις ανακαλύψεις. Καλή Αναζήτηση!
Σύγχρονο - όγδοη γραμμή( 8η ) - ________________________________
Βυθίζω - ένατη γραμμή( 9η ) - ________________________________
Έτη - δέκατη γραμμή( 10η ) - ________________________________
Σχεδόν -ενδέκατη γραμμή( 11η ) - ________________________________
Υιός - δωδέκατη γραμμή( 12η ) - ________________________________
Υποδουλώνω - δέκατη τέταρτη γραμμή(14 η ) - ________________________________
Καλούδια - εικοστή τέταρτη γραμμή(24 η ) - ________________________________
Ασήμι -τριακοστή γραμμή(30 η ) - ________________________________
Απάτητος -τριακοστή τρίτη γραμμή(33 η ) - ________________________________
Σημαντικός -δωδέκατη γραμμή( 12η ) - ________________________________
Μειώνω - δέκατη τρίτη γραμμή(13 η ) - ________________________________
Ως -δέκατη τρίτη γραμμή(13 η ) - ________________________________
Όρια -δέκατη τέταρτη γραμμή(14 η ) - ________________________________
Πολίτες -δέκατη τέταρτη γραμμή(14 η ) - ________________________________
Κερδίζω - δέκατη έβδομη γραμμή( 17η ) - ________________________________
Παλάτια - εικοστή όγδοη γραμμή( 28η ) - ________________________________
Στρόγγυλο - τριακοστή πρώτη γραμμή( 31η ) - ________________________________
2. Οι παρώνυμες λέξεις δεν έχουν χαθεί όπως κάποιοι πολιτισμοί ! Μέσα στις γραμμές του κείμένου
Βοριά - έβδομη σειρά (7η ) ________________________________________
Αλλά -τέταρτη σειρά (4η ) ________________________________________
Φόρα - πρώτη σειρά (1η ) ________________________________________
Χρύσα - τριακοστή σειρά (30η ) ________________________________________
Πήγες - τριακοστή έκτη σειρά (36η ) ________________________________________
Κατοικεί - δέκατη τέταρτη σειρά (14η ) ________________________________________

3. Οι ομόηχες λέξεις δεν έχουν χαθεί όπως κάποιοι πολιτισμοί ! Μέσα στις γραμμές του κείμένου
Αυτί - πρώτη σειρά (1η) _____________________
Τύχη - εικοστή όγδοη σειρά (28η) ____________________________
4. Οι αντίθετες λέξεις δεν έχουν χαθεί όπως κάποιοι πολιτισμοί ! Μέσα στις γραμμές του κείμένου
Πραγματικό - πρώτη σειρά (1η) ______________________________
Ανυπαρξία - τέταρτη σειρά (4η) ______________________________
Νότια - έβδομη σειρά (7η) ______________________________
Χθεσινό -όγδοη σειρά (8η) ______________________________
Αναδύομαι -ένατη σειρά (9η) ______________________________
Ακριβώς - ενδέκατη σειρά (11η) ______________________________
Πρόγονος -δωδέκατη σειρά (12η) ______________________________
Επίθεση - δέκατη έκτη σειρά (16η) ______________________________
Άγνοια -δέκατη έβδομη σειρά (17η) ______________________________
Ειρηνικός - δέκατη έβδομη σειρά (17η) ______________________________
Ηττούμαι - δέκατη έβδομη σειρά (17η) ______________________________
Απελευθέρωση - δέκατη όγδοη σειρά (18η) ______________________________
Αρχαίος - τριακοστή τέταρτη σειρά (34η) ______________________________
Προφορικές - τριακοστή έκτη σειρά (36η) ______________________________
Ανίερα -εικοστή όγδοη σειρά (28η) ______________________________
Μαυροειδή Ευσταθία

« Την γλώσσα την ελληνική… 10. ΜΥΣΤΗΡΙΑ – ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ
εξέχασαν τόσους αιώνας…και τώρα πώς εξέπεσαν,
πώς έγιναν, να ζουν και να ομιλούν βαρβαρικά
βγαλμένοι - ω συμφορά! - απ’ τον ελληνισμό »
Κ. Καβάφης
ΓΛΩΣΣΑ Ε΄ ΤΑΞΗΣ
Γραπτή δοκιμασία τ….. μαθητ……. ………………………………………….
Α. Ακούω και γράφω:
………………………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………………………………...
………………………………………………………………………………………………………………...
Β. Διαβάζω τις παρακάτω λέξεις και συμπληρώνω ό,τι λείπει:
ον….ρ…π…λος, επ…χ….ρ…ση, εν κιν…σ…., κ….νότ…τα, ταχ…τ…τα,
αερ….να….τ…κή, μν…μ….α, ογκ…λ…θος, επ…κ…φαλ…ς, καταπ…ντ…ζ…μαι,
κατακλ…σμ…ς, αν…ψ…τ…κή μ…χαν…, ….κρί….μα, πραγματ…π….ώ,
απ…ρθ…τος, υπ…θετ…κός, …ποδούλ…ση, μ…τρ…π…λη, μεταλ……ματα
Γ. Γράφω τα ρήματα του πίνακα στους μελλοντικούς χρόνους.
Εξακολουθητικός Συνοπτικός Συντελεσμένος

ΡΗΜΑΤΑ
μέλλοντας μέλλοντας μέλλοντας
λύνεις
κρύβετε
δείχνω
δοξάσαμε
ντύνεται
έβαφαν
ΦΡΥΔΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ

Δ. Συμπληρώνω την υπόθεση ή απόδοση στους παρακάτω υποθετικούς λόγους:
Αν έχει καλό καιρό, ……………………………………………………………………………………….
Θα πάω στην παιδική χαρά, ……………………………………………………………………………..
Αν ρίξει χιόνι, ………………………………………………………………………………………………
Θα γελάσεις πολύ, ………………………………………………………………………………………...

Ε. Τοποθετώ τα επιρρήματα της παρένθεσης στις στήλες του πίνακα:
( έτσι, δεν, αλλιώς, μαζί, καλά, ίσως, ψηλά, τώρα, τόσο, πολύ, λίγο, όχι, αρκετά, κάτω, έξω,
πριν, τότε, εκεί, χθες, βέβαια )
ΒΕΒΑΙΩΤΙΚΑ ΑΡΝΗΤΙΚΑ
ΤΟΠΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΡΟΠΙΚΑ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΔΙΣΤΑΚΤΙΚΑ
ΣΤ. Βρίσκω τα αντίθετα των επιρρημάτων:
βόρεια …………………………… πίσω…………………………… εδώ …………………………

ανατολικά ………………………… φέτος ……………………………… κοντά ……………………..
φωτεινά ………………………… ευτυχώς ………………………... καλύτερα …………………........
Ζ. Να βάλεις τόνους και διαλυτικά στις παρακάτω λέξεις όπου χρειάζεται.
χαιδεμα, χαιδευω, ευνοικος, ευρωπαικος, κοροιδο, κοροιδευω, γαιδουρακι, γαιδαρος, μποι,
λαικη, Μαιος, ΜΑΙΟΣ, αιτος, αυπνος, βολει, καικι, σαιτα, ΒΑΙΟΣ, προιοντα, νεραιδα
Η. Για κάθε λέξη να γράψεις άλλες τρεις που να ανήκουν στην ίδια οικογένεια.
μυστήριο …………………………………………………………………………………………………..
φαντασία …………………………………………………………………………………………………...
επιστήμη …………………………………………………………………………………………………...
Θ.Συμπληρώνω τα γράμματα που λείπουν στις παρακάτω λέξεις:
γ...ωπόνος, γ...ωγραφία, γ...ωμετρία, γ...ώτρηση, γ...πεδούχος, γ.....κτήμονας γ.....άνθρακας,


απόγ....ος, γ...γενής, επίγ....ος, γ...ώμηλο, υδρόγ....ος, ισόγ....ος, γ...ωλόγος, γ...ινος, Ι. Φ.

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ 10ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ: «ΜΥΣΤΗΡΙΑ-ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ»
ΟΝΟΜΑ: ………………………………………………..................………………………………… ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ : ….../02/2009
1. Στο παρακάτω κείμενο , να υπογραμμίσεις έξι ρήματα , να τα σημειώσεις στην πρώτη στήλη
και να σχηματίσεις τους υπόλοιπους χρόνους του πίνακα που ζητούνται (στην οριστική και στο
πρόσωπο που είναι το καθένα) : (1,5 μον)
«Ο Λουκάς τηλεφώνησε χθες αργά και είπε πως δεν θα έρθει . Πιστεύω πως έχει θυμώσει μαζί μου και
για αυτό δεν επιθυμεί άλλο πια την παρέα μου . Δεν ξέρω τι να κάνω . Άραγε ξεπερνά γρήγορα το
θυμό του ; Δεν έχει νευριάσει άλλη φορά μαζί μου και νομίζω πως κατάφερα για τα καλά να τον
πεισμώσω».
Ρήμα Ενεστώτας Στιγμιαίος Εξακολουθητικός Συντελεσμένος

Μέλλοντας Μέλλοντας Μέλλοντας
2. Να ξαναγράψεις την παρακάτω πρόταση στον συνοπτικό μέλλοντα. (1 μον)

Μέσα σ' αυτό το συνωστισμό σπρώχτηκα και έσπρωξα, πάτησα και πατήθηκα, κλότσησα και
κλοτσήθηκα, ώσπου έφτασα στον προορισμό μου.
…………………………………………………………………………………………………………………………......……………………..………
………………………………………………………………………………………………………………………………………........……………...
3. Βάλε τόνους και διαλυτικά όπου πρέπει : (1 μον)
γαιδαρος νεραιδα ρολοι

σαιτα κοροιδευω σοι
ολοιδιος πρωι χαιδεμα
πλαινος ταιζω μαιντανος
διυλιστηριο αυπνια αυθαιρετος
θεικος ηρωικος καταπραυνω
ευρωπαικος αιτος διυλιζω
καφεινη γαιτανακι πρωτεινη
γαιδουρι λαικος καικι
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΑΥΡΟΖΟΥΜΗΣ

4. Λέξεις με τη «γη» (1,5 μον)
Ορθογραφία:
γ......λοφος, γ......πεδο, γ........πεδούχος, γ......ινος,

γ…...πόνος γ…....λόγος, γ…....μορφολογικός, γ…....τρύπανο, γ….....τρηση,
γ…...άνθρακας, γ....…οκτήμονας,
επίγ....…ος, υπόγ…....ος, ισόγ…....ος, απογ....…ωση, προσγ.....…ωση
Συμπλήρωσε τις προτάσεις με μερικές από τις παραπάνω λέξεις, στην πτώση που ταιριάζει:
 Πολλοί αγρότες έκαναν …………….........…….........…. στα χωράφια τους με μεγάλα

………..............……......……......… με σκοπό την ανεύρεση νερού.
 Μου αρέσει να ζωγραφίζω με ………………................…. χρώματα.
 Όταν μεγαλώσω θέλω να γίνω ………………….......….....…. ή ………………................……… .
 Το σπίτι μας διαθέτει ……………......…… . Η κεντρική όμως είσοδος βρίσκεται στο ....................... .
 Στο χθεσινό αγώνα κέρδισε η ……………......……….......…. ομάδα.
 Ένα είδος χάρτη είναι και ο ………………….........……..........…. .
5. Συμπλήρωσε τις καταλήξεις των ρημάτων και τόνισε: (1 μον)

αρχ ___ ζω, μυρ ___ ζω, σφυρ ___ ζω, οπλ ___ ζω,
βρ ___ ζω, κερδ ___ ζω, βαδ ___ ζω, γεμ ___ ζω,
χτ ___ ζω, πρ ___ ζω, π ___ ζω, δαν ___ ___ ζω,
δακρ ___ ζω, σφ ___ ζω, κατακλ ___ ζω, συγχ ___ ζω,
κελαρ ___ ζω, αθρ ___ ___ ζω.
6. Προσπάθησε να ενώσεις σωστά τις προτάσεις που ακολουθούν, για να δημιουργήσεις

υποθετικό λόγο. (1 μον)
Δε μελετά αρκετά. Δε θα αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις.

……………………………………………………………………………………………………………………........…………………………
Θα στενοχωρηθώ πολύ. Δεν καταλαβαίνεις τα λάθη σου.
……………………………………………………………………………………………………………………………………........…………
Δεν απελπιζόταν. Δεν τα κατάφερνε με την πρώτη.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………........……
Mπορείς να φτιάξεις πράσινο χρώμα. Ανακάτεψε κίτρινο με μπλε.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………….........…
7. Υπογράμμισε τις λέξεις ή τις φράσεις που φανερώνουν χρόνο: (1 μον)
Πριν λίγο καιρό είχα πάει στο χωριό μας. Ένα πρωί αποφάσισα να πάω βόλτα στο δάσος. Καθώς
περπατούσα άκουσα ένα γρύλισμα. Πριν συνειδητοποιήσω τι ήταν, μια αρκούδα εμφανίστηκε μπροστά
μου. Από το φόβο μου έγινα αστραπή σε κλάσματα δευτερολέπτου.

8. Γράψε την υπόθεση και την απόδοση των παρακάτω υποθετικών λόγων στην κατάλληλη
στήλη (1 μον)
Μας εκτιμούν οι άλλοι, αν λέμε την αλήθεια.

Αν κάνει παγωνιά, θα καταστραφούν τα δέντρα.
Θα περάσετε ωραία, αν πάτε στο βουνό.
Αν διαβάζετε, θα πετύχετε το στόχο σας.
Αν βρεθείς σε δύσκολη θέση, ζήτησε τη βοήθειά μου.
Τα σχολεία θα μείνουν κλειστά, αν χιονίσει.
9. Παρατήρησε την διπλανή εικόνα και προσπάθησε να την περιγράψεις σε μια παράγραφο.
Μπορείς να χρησιμοποιήσεις και
τις λέξεις: (1 μον)
μορφές, μέγεθος, σκοπός,

ύψος, εντυπωσιακός,
μεταφορά, χαρακτηριστικά,
μυστήριο, επιβλητικός ,
γλυπτά, άνθρωποι
....…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

σελίδα 1 Αναγνώστου Χρήστος 90ο Δ.Σ. Αθηνών 29/2/2008
Τάξη Ε΄
Μάθημα: Γλώσσα Ενότητα: Μυστήρια – Επιστημονική φαντασία
Επαναληπτικό μάθημα
Ονοματεπώνυμο:……………………………………………………………
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
2. Να αντιστοιχίσεις τις προτάσεις της στήλης Α με την κατάλληλη πρόταση στη
στήλη Β.
Α Β
α) Αν θέλεις να πάμε βόλτα αν διαβάσω καλά
το μάθημα.
β) Θα γράψω καλά στο τεσ τηλεφώνησέ μου.
γ) Αν βρέξει αύριο αν δεν νιώθεις
καλά.

δ) Να πας στο γιατρό δεν θα πάμε περίπατο.
3. Να γράψεις τους υποθετικούς λόγους της άσκησης 2, βάζοντας το κόμμα στη θέση
που πρέπει.
α) ...................................................................................................................................................
β)....................................................................................................................................................
γ).....................................................................................................................................................
δ).....................................................................................................................................................
4. Να υπογραμμίσεις τις υποθετικές προτάσεις και να κυκλώσεις τις αποδόσεις στους
παρακάτω υποθετικούς λόγους.
α) Αν έρθεις στο πάρτι μου, θα περάσεις πολύ ωραία.

β) Θα ζητήσω τη βοήθειά σου, εάν δυσκολευτώ.

γ) Αν πάω στα Ιωάννινα, θα επισκεφτώ το αρχαίο θέατρο της Δωδώνης.
δ) Δεν θα έχουμε χρήματα, αν δεν δουλεύουμε.
5. Να βάλεις τόνους και διαλυτικά στις παρακάτω λέξεις όπου χρειάζεται.
ευφυια, χαιδεμα, χαιδευω, ευνοικος, ευρωπαικος, διυλιστηριο, ζωικο,
κοροιδο, βολει, λαικη, καταπραυνω, ΠΡΟΙΟΝΤΑ, ΜΑΙΟΣ, μυικος.
6. Να συμπληρώσεις τις παρακάτω προτάσεις με τις κατάλληλες λέξεις τις
παρένθεσης.
(δίχρονος, σύγχρονο, χρονοβόρο, χρονοτριβώ, χρονοδιάγραμμα)
α) Το έργο ήταν μεγάλο και πολύ .......................................
β) Ο ............................... αδερφός μου πάει στον παιδικό σταθμό.
γ) Καθυστέρησα πολύ και δεν πρέπει άλλο να .................................
δ) Οι γονείς μου ακολουθούν το ............................. τρόπο ζωής.
ε) Θα τηρηθεί το ........................................... και το γήπεδο θα είναι έτοιμο εγκαίρως.
7. Να συμπληρώσεις τις παρακάτω στήλες με τους κατάλληλους τύπους των
μελλοντικών χρόνων.
ρήμα εξακολουθητικός συνοπτικός μέλλοντας συντελεσμένος μέλλοντας
μέλλοντας
βοηθούν
καίει
κουράζεσαι
ξυπνάμε
8. Να ξαναγράψεις την παρακάτω πρόταση στον συνοπτικό μέλλοντα.

Μέσα σ' αυτό το συνωστισμό σπρώχτηκα και έσπρωξα, πάτησα και πατήθηκα, κλότσησα και
κλοτσήθηκα, ώσπου έφτασα στον προορισμό μου.
.......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
9. Να γράψεις τις παρακάτω προτάσεις χρησιμοποιώντας αντίθετες λέξεις για τις
λέξεις που είναι υπογραμμισμένες.

α) Ο Κώστας τελείωσε νωρίς τη δουλειά του.

...............................................................................................................................................................................
β) Ευτυχώς σήμερα έχω λίγο διάβασμα.
.....................................................................................................................................................

ΟΝΟΜΑ:…………………………………………………..
ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΟ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗΝ 10Η ΕΝΟΤΗΤΑ

………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
2. Να βάλεις τόνους και διαλυτικά στις παρακάτω λέξεις όπου χρειάζεται.

ευφυια, χαιδεμα, χαιδευω, ευνοικος, ευρωπαικος, διυλιστηριο, ζωικο, κοροιδο, βολει, λαικη, καταπραυνω,
ΠΡΟΙΟΝΤΑ, ΜΑΙΟΣ, μυικος, κοροιδο, κοροιδευω, υιοθεσια ,λαιμαργος , παιδι, παιδακια(τα κρεατα).
3. Να κάνεις οικογένειες λέξεων(4 λέξεις για την καθεμιά)

Χρόνος…………………………………………………………………………………………………………
Φαντάζομαι……………………………………………………………………………………………………
4. Να συμπληρώσεις τις παρακάτω στήλες με τους κατάλληλους τύπους των μελλοντικών χρόνων.
ρήμα εξακολουθητικός συνοπτικός μέλλοντας συντελεσμένος μέλλοντας

μέλλοντας
ρωτούν
εξερευνεί
κοιμάσαι
αναρωτιούνται
5. Να γράψεις τις παρακάτω προτάσεις χρησιμοποιώντας αντίθετες λέξεις για τις λέξεις που είναι
υπογραμμισμένες.
α) Ο Γρηγόρης τελείωσε γρήγορα τη δουλειά του.
...............................................................................................................................................................................
β) Σήμερα θα τελειώσουμε το μάθημα νωρίτερα
...................................................................................................................................................……………
6. Συμπλήρωσε τις προτάσεις , ώστε να σχηματιστούν οι υποθετικοί λόγοι

Αν ήμουν δάσκαλος,………………………………………………………………
Θα πραγματοποιήσω τα όνειρα μου,………………………………………………
Δεν θα πάμε εκδρομή, ……………………………………………………………
Αν πάμε τελικά στον Άρη, ………………………………………………………..
ΑΝΘΙΜΟΥ ΣΟΦΙΑ

7. Προσπάθησε να ενώσεις σωστά τις προτάσεις που ακολουθούν για να δημιουργήσεις υποθετικό λόγο.
(μη ξεχνάς τα κόμματα!!!)
Οι άνθρωποι θα επισκεφτούν τον Αρη. Θα αντικρίσουν πάγους στους πόλους του.
…………………………………………………………………………………………………..
Μια επανδρωμένη αποστολή μπορεί να το διαπιστώσει. Υπήρχε ή υπάρχει ζωή σε άλλους γαλαξίες.
…………………………………………………………………………………………………………
8. Αφού διαβάσεις το παρακάτω άρθρο να βάλεις έναν τίτλο για κάθε παράγραφο και μετά να γράψεις την
περίληψη του.
Πλούτωνας: Ο νέος... κόκκινος πλανήτης (Από το περιοδικό FOCUS,Παρασκευή 5 Φεβρουαρίου 2010 10:16 )
Εικόνες από το Hubble δείχνουν τον νάνο πλανήτη Πλούτωνα, στην άκρη του ηλιακού μας συστήματος, να
γίνεται σταδιακά όλο και πιο κόκκινος. Οι επιστήμονες της NASA λένε ότι ο πλανήτης είναι περίπου κατά 20%
ερυθρότερος συγκριτικά με το παρελθόν.
Οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό οφείλεται στις μεταβολές του πάγου που βρίσκεται στην επιφάνεια του
Πλούτωνα, καθώς εισέρχεται σε μία νέα φάσης της τροχιάς του γύρω από τον Ήλιο που διαρκεί 348 χρόνια.
Οι φωτογραφίες του Hubble δείχνουν το παγωμένο άζωτο να είναι πιο φωτεινό στον Βορρά και σκουρότερο
στον Νότο.«Αυτές οι αλλαγές είναι κατά πάσα πιθανότητα συνέπεια του πάγου που λιώνει στον ένα πόλο και
στη συνέχεια ξαναπαγώνει στον άλλο», αναφέρει σε ανακοίνωσή του το Επιστημονικό Ινστιτούτο
Διαστημικού Τηλεσκοπίου της NASA.
Ωστόσο, κάποιοι αστρονόμοι εξέφρασαν την έκπληξή τους για τις αλλαγές. «Είναι έκπληξη να βλέπεις αυτές
τις αλλαγές να πραγματοποιούνται σε τόσο μεγάλο βαθμό και τόσο γρήγορα», δήλωσε ο Marc Buie από το
Νοτιοδυτικό Ερευνητικό Ινστιτούτο. «Είναι άνευ προηγουμένου».
Ωστόσο, η κόκκινη απόχρωση δεν θεωρείται από τους επιστήμονες αποτέλεσμα της μεταβολής θερμοκρασίας
του Πλούτωνα: παρ’ όλη την ερυθρότητά του, η θερμοκρασία στην επιφάνεια είναι εξαιρετικά χαμηλή, αφού
κυμαίνεται στους -233 βαθμούς Κελσίου.
Τίτλος 1………………………………………………………………………………………
Τίτλος 2………………………………………………………………………………………
Τίτλος 3………………………………………………………………………………………
Τίτλος 4………………………………………………………………………………………
ΠΕΡΙΛΗΨΗ…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………
ΑΝΘΙΜΟΥ ΣΟΦΙΑ

1 ) Στο παρακάτω κείμενο , υπογραμμίζω όλα τα ρήματα , τα σημειώνω στην
κατάλληλη στήλη και σχηματίζω τους υπόλοιπους χρόνους του πίνακα που
ζητούνται :
Ο Λουκάς τηλεφώνησε χθες αργά πως δεν θα έρθει . Πιστεύω πως έχει
θυμώσει μαζί μου και για αυτό δεν επιθυμεί άλλο πια την παρέα μου .
Δεν ξέρω τι να κάνω .
Άραγε ξεπερνά γρήγορα το θυμό του ; Δεν έχει νευριάσει άλλη φορά
μαζί μου και νομίζω πως κατάφερα για τα καλά να τον πεισμώσω .
Ρήμα Ενεστώτας Μέλλ. Στιγμ. Μέλλ. Εξακ. Συντ. Μέλλ.

Οριστικής Οριστικής Οριστικής Οριστικής
2 ) Ενώνω τις δυο κύριες προτάσεις και σχηματίζω υποθετικούς

λόγους κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές :
 Θα καταφέρω να πετύχω το στόχο μου .Θα προσπαθήσω περισσότερο.

......................................................................................................................
 Θα ξεκινήσουμε πολύ πρωί για την εκδρομή . Πρέπει να κοιμηθούμε
νωρίς το βράδυ .
....................................................................................................................
Νομίζω πως θα σε βοηθήσω . Πες μου τι συνέβη .
....................................................................................................................
Σάσα Κιορπέ

3 ) Ταξινομώ τα επιρρήματα του κειμένου στην κατάλληλη στήλη :
Αύριο θα ξεκινήσουμε για τη δουλειά μας . Σήμερα αποφασίσαμε να

πάμε από τον καινούριο δρόμο . Δεν ξέρω πόσο θα διαρκέσει η
διαδρομή . Ξέρω πως πρέπει να στρίψουμε αριστερά στο πρώτο φανάρι
που συναντάμε και αμέσως μετά δεξιά . Βέβαια , είναι νέος δρόμος και
πιστεύω πως θα φτάσουμε νωρίς , επειδή η κίνηση δεν θα είναι πολύ
αυξημένη . Ελπίζω να μη γίνει κάτι ξαφνικά και αλλάξουμε σχέδια ,
γιατί νιώθω άσχημα όταν αργώ στη δουλειά μου . Καλά θα ήταν το σπίτι
να ήταν πιο κοντά από εκεί όπου δουλεύουμε . Όχι , πως τώρα είμαστε
μακριά , αλλά με κουράζει αρκετά να οδηγώ με αυτή την κίνηση .
Ποσοτικά Χρονικά Τροπικά Τοπικά Βεβαιωτικά Αρνητικά/

Διστακτικά
4 ) Προσπάθησε να τονίσεις τις λέξεις στις παρακάτω προτάσεις

και να βάλεις διαλυτικά όπου χρειάζεται :
 Βγηκαμε ολοι μαζι την Τσικνοπεμπτη και φαγαμε νοστιμα παιδακια .
 Ο Αρης διακρινεται για την ευφυια του .Για το λογο αυτο στα τελη
Μαιου θα παρει μερος σε ενα διαγωνισμο μαθηματικων .
 Το Σαββατοκυριακο πηγα σε μια εκθεση φωτογραφιας και ειδα

παλια μεσα μεταφορας . Ειδα ενα γαιδαρακο που εσερνε ενα καρο και
ενα μικρο καικι που εξυπηρετουσε τα νησακια που ηταν κοντα το ενα
με το αλλο .
Σάσα Κιορπέ

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ – ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
Ονοματεπώνυμο _________________________________________
ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ
ΚΕΙΜΕΝΟ
«Στάθηκε πάλι μια στιγμή. Και πάλι διέταξε:
-Φύγε τα ξημερώματα Μιχάλη. Θα πας στην καλύβα Κούγκα, θα πεις του καπετάν
Άγρα πως θα έλθω χωρίς να μου ξαναμηνύσει. Θα ειδοποιήσω εγώ τον καπετάν
Κάλα. Ως προς εσένα, Αποστόλη, έχω δουλειά για σένα. Πάτε τώρα να φάτε κάτι
στο πόδι και να κοιμηθείτε. Εγώ έχω να γράψω. Και πρωί, ξημερώματα, θα
ξεκινήσετε, ο καθένας σε άλλη κατεύθυνση».
(Από το μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα «Στα μυστικά του Βάλτου»)
Ασκήσεις
1. Να υπογραμμίσεις τα ρήματα του παραπάνω κειμένου που βρίσκονται σε χρόνο

Μέλλοντα.
2. α) Να κατατάξεις τα υπογραμμισμένα ρήματα της προηγούμενης άσκησης στη

σωστή στήλη και
β) να συμπληρώσεις τις άλλες δύο στήλες με τον κατάλληλο ρηματικό τύπο
στο ίδιο πρόσωπο:
ΕΞΑΚ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΥΝΟΠΤ.ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΥΝΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
ΗΛΙΑΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ

ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ
Ασκήσεις
1. Εντόπισε τους υποθετικούς λόγους των παρακάτω προτάσεων και υπογράμμισε

την υπόθεση:
α) Αν δε φουσκώσει η θάλασσα, ο βράχος δεν αφρίζει
κι αν δε σε κλάψει η μάνα σου, ο κόσμος δε δακρύζει.
(δημοτικό τραγούδι)
β) « … Μα και αν σε πιάσουν, όνομα δε γράφει στο φάκελο. Για το Δεσπότη! Τι θα
πει για το Δεσπότη; Ποιον Δεσπότη; Εσύ μονάχα μην ξεχάσεις πως, αν σε
ρωτήσουν, είσαι ανεψιός του Δεσπότη Καστοριάς».
(Πηνελόπη Δέλτα: «Στα μυστικά του Βάλτου»)
2. Εντόπισε τους υποθετικούς λόγους των παρακάτω προτάσεων και υπογράμμισε

την απόδοση:
α) Αν τρέμουν τ' άγρια βουνά, να τρέμει το γιοφύρι,
κι αν πέφτουν τ' άγρια πουλιά, να πέφτουν οι διαβάτες.
(δημοτικό τραγούδι)
β) Αν δεν παινέψεις το σπίτι σου, θα πέσει να σε πλακώσει. (παροιμία)
3. Τοποθέτησε σωστά τα κόμματα στο παρακάτω απόσπασμα:
« Αν είναι κάτι που δεν πρέπει να μάθω επειδή είμαι παιδί δε θα σε ρωτήσω
τίποτα. Αν όμως είναι τέτοια περίπτωση πες μου το σε παρακαλώ».
( Ισόκο και Ιτσίρο Χατάνο: « Το παιδί της Χιροσίμα» )
ΗΛΙΑΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ

Ονομάζομαι:
8/3/2007
…………………………………
…………………………………
Αποστολή στον Άρη
Τετάρτη 4 Ιουνίου 2003 14:32 ( περιοδικό FOCUS )
Πότε; Μερικοί λένε το 2014. Άλλοι μιλούν για το

2016. Ένα όμως είναι σίγουρο: η κούρσα του
διαστήματος ξαναρχίζει. "Δεν υπάρχει πλέον
καμιά τεχνική δυσκολία που να μας εμποδίζει να
στείλουμε ανθρώπους στον Άρη. Ακόμα κι από
ιατρικής άποψης, τα περισσότερα προβλήματα
έχουν λυθεί", δήλωσε ο Ανατόλι Γκριγκόριεφ,
διευθυντής του Ινστιτούτου Βιοϊατρικών
Προβλημάτων της Μόσχας σε συνέντευξή του ένα μήνα μετά τη διάλυση
του διαστημικού σταθμού MIR στην ατμόσφαιρα.
Οι Αμερικανοί, απαντώντας διά στόματος του Ντάνιελ Γκόλντιν,

διευθυντή της ΝΑΣΑ, δήλωσαν ότι "θα χρειαστούν τουλάχιστον δέκα
χρόνια, και πάντως όχι περισσότερα από είκοσι, προτού η αεροδιαστημική
αρχίσει ξανά να γράφει ιστορία", αφήνοντας να εννοηθεί ότι μέσα σ' αυτό
το χρονικό διάστημα θα δούμε τους Αμερικανούς να κάνουν περίπατο στον
Κόκκινο Πλανήτη. Το ταξίδι στον Άρη θα έχει διάρκεια τρεις με έξι μήνες,
ανάλογα με το αν θα χρησιμοποιηθούν συμβατικοί ή ατομικοί
προωθητήρες. Μόλις φτάσουν στον πλανήτη, οι αστροναύτες θα πρέπει να
περιμένουν είκοσι μήνες πριν ξαναπάρουν το δρόμο της επιστροφής.
Αυτός ο χρόνος απαιτείται για να βρεθούν και πάλι σε ευθεία ο Άρης
με τη Γη. Άρα η αποστολή στον Κόκκινο Πλανήτη θα διαρκέσει δύο με τρία
χρόνια. Γίνεται λόγος και για πιο σύντομα ταξίδια, όμως ένας μήνας στον
Άρη δεν αρκεί για να συνέλθει ο οργανισμός των αστροναυτών από την
εξάμηνη παραμονή σ' ένα περιβάλλον χωρίς βαρύτητα. Επιπλέον, υπάρχει
ένα ακόμα πιο σοβαρό πρόβλημα: ο ψυχολογικός παράγοντας.
Η ΝΑΣΑ γνωρίζει πλέον καλά ότι σ' ένα μακρινό ταξίδι ο ψυχολογικός
παράγοντας πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη˙ παρ' όλα αυτά, δεν έχει
ακόμα εκπονήσει κανένα επίσημο πρόγραμμα, εκτός από μια ιδέα που μόλις
τέθηκε σε εφαρμογή. Εδώ και μερικά χρόνια δημιουργήθηκαν ομάδες
τεσσάρων πέντε αστροναυτών που μένουν απομονωμένοι στη Γη για δύο
βδομάδες χωρίς να τους ανατίθεται καμιά ιδιαίτερη εργασία - μια σκληρή
δοκιμασία ανίας, καθόσον όταν ο νους δεν απασχολείται τότε ακριβώς
γεννιούνται τα περισσότερα προβλήματα. Στη συνέχεια τους εκπαιδεύουν
σε απάνθρωπες συνθήκες, όπως σε περιοχές της Αρκτικής, κατά τις οποίες
οφείλουν ν' αντιμετωπίσουν αντίξοες συνθήκες χωρίς καμιά εξωτερική
βοήθεια. Στόχος είναι η ομάδα να μάθει να λειτουργεί σαν ένα άτομο.
Τσογιάννη Γαλάτεια

Ας « ξεκλειδώσουμε » το παραπάνω κείμενο………
Πώς καταλαβαίνεις τη φράση « η κούρσα του διαστήματος έχει αρχίσει » ;
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Πότε πιστεύουν Ρώσοι και Αμερικανοί πως θα δούμε ανθρώπους να κάνουν περίπατο στον
Άρη; Πόσο θα διαρκέσει αυτό το ταξίδι;
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………..
Ανέφερε δυο λόγους για τους οποίους οι αστροναύτες δεν θα μπορούν να επιστρέψουν στη
γη πριν από είκοσι μήνες.
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
Πώς εκπαιδεύει η ΝΑΣΑ τους αστροναύτες της ώστε να είναι έτοιμοι να αντιμετωπίσουν τις
αντίξοες συνθήκες;
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………..
Στο κείμενο υπάρχουν ρήματα με κόκκινη γραφή και υπογραμμισμένα.

Τοποθέτησέ τα στον παρακάτω πίνακα όπου πρέπει.
Ενεστώτας Παρατατικός Εξακολ. Μέλλοντας
Συνοπτικός Μέλλοντας
Παρακείμενος Αόριστος
( Στιγμιαίος )
Υπερσυντέλικος Συντελεσμένος Μέλλοντας

Προσπαθήστε να ενώσετε σωστά τις προτάσεις που ακολουθούν για να
δημιουργήσετε υποθετικό λόγο.
Οι άνθρωποι θα επισκεφτούν την Αφροδίτη. Θα αντικρίσουν μια καυτή έρημο.
…………………………………………………………………………………………………..
Η επανδρωμένη αποστολή μπορεί να το διαπιστώσει. Υπήρχε ή υπάρχει ζωή στον πλανήτη

Άρη.
…………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………….
Οι αστροναύτες δεν έχουν στολές με βαριά μόνωση. Θα εργάζονται ευκολότερα.
………………………………………………………………………………………………….
Για κάθε λέξη να γράψεις άλλες τέσσερις ( 4) που να ανήκουν στην ίδια
οικογένεια.
άστρο: ……………………………………………………………………………………
άνθρωπος: ……………………………………………………………………………….
χρόνος: ………………………………………………………………………………….
βιβλίο: …………………………………………………………………………………..
Η παρακάτω φωτογραφία παρουσιάζει ένα από τα πιο γνωστά παγκόσμια

μνημεία. Προσπάθησε να το περιγράψεις χρησιμοποιώντας τις λέξεις που
υπάρχουν στο πλαίσιο.
μορφές,
μέγεθος, σκοπός, ύψος,
εντυπωσιακός, μεταφορά,
χαρακτηριστικά, μυστήριο,
επιβλητικός, γλυπτά, άνθρωποι
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………..............................

«Μυστήρια-Επιστημονική φαντασία»
Επαναληπτικό Γλώσσας
Όνομα:_______________
Ασκήσεις
Υπογράμμισε τα ρήματα και σχημάτισε τους μελλοντικούς χρόνους:
Ο ήλιος ανατέλλει. Προβάλλει λαμπρός και φωτίζει τα πάντα. Τα παιδιά ξυπνούν

χαρούμενα. Πλένουν καλά το σώμα τους και έπειτα κάνουν την προσευχή τους.
Βάζουν τα βιβλία στη σάκα τους και ετοιμάζουν τα πράγματά τους για το σχολείο.
Ύστερα τρώνε το πρωινό τους.
ΡΗΜΑ ΕΞ. ΣΤ. ΣΥΝΤ.

ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
Ενώστε σωστά τις προτάσεις που ακολουθούν για να δημιουργήστε υποθετικό

λόγο:
Αν αργήσεις, ▪ ▪ αν καθυστερήσω.
Αν βρεθείς σε δύσκολη θέση, ▪ ▪ δώστου χαιρετίσματα.

Αν διαβάσω τα μαθήματά μου, ▪ ▪ θα φύγω.
Αν συναντήσεις το Νικόλα, ▪ ▪ Θα βγω για παιχνίδι.
Θα χάσω το λεωφορείο, ▪ ▪ θα σε βοηθήσω.

Γράψε 3 υποθετικούς λόγους, υπογράμμισε την υπόθεση και κύκλωσε την
απόδοση:
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………
Υπογράμμισε τις γενικές και αιτιατικές του χρόνου:
Του χρόνου που θα πάω στην Έκτη θα μάθω περισσότερα πράγματα στη Φυσική.
Χτες το απόγευμα πήγα στο θέατρο.
Το βράδυ περιμένω τους φίλους μου.
Του χρόνου , θα αγοράσω ένα τηλεσκόπιο.
Τα σχολεία ανοίγουν το Σεπτέμβριο και κλείνουν τον Ιούνιο.
Το καλοκαίρι θα πάμε διακοπές στη Σκιάθο.
Η Αργυρώ είναι οχτώ χρονών.
Βάλε διαλυτικά και τόνο όπου χρειάζεται:
καικι Μαιος πρωινο κομπολοι

νεραιδα κοροιδευω Ευρωπαιος θεικος
ΑΙΤΟΣ ΠΛΑΙ ΛΑΙΚΟΣ ΑΥΠΝΟΣ
Γράψε λέξεις που ανήκουν στην ίδια οικογένεια με τις λέξεις κήπος και νόμος:
κήπος νόμος

Όνομα:
1. Να διακρίνεις ποια είναι η υπόθεση και ποια η από δοση των παρακάτω υποθετικών λόγων
και να τις χωρίσεις με κόμμα:
Αν η άσκηση λυθεί όλοι θα πουν ότι ήταν εύκολη
Θα ήταν πιο ευτυχισμένη αν είχε περισσότερα χρήματα
Αν μάθαινε τι είχε συμβεί θα θύμωνε πάρα πολύ
Δώσε χαιρετσμούς στον Γιώργο αν τον δεις απόψε
2. Να κάνεις τις ονοματικές φράσεις ρηματικές και το αντίστροφο:
Αύξηση των τιμών ρύπανσης στην Αθήνα
Ανακάλυψη ενός αρχαίου ναού στη Μακεδονία
Διοργανώνονται οι Ολυμπιακοί αγώνες στην Ελλάδα
Πραγματοποιήθηκε έκτακτο υπουργικό συμβούλιο
3. Συμπλήρωσε τους υποθετικούς λόγους χρησιμοποιώντας τη φράση στην παρένθεση:
ΥΠΟΘΕΣΗ ΑΠΟΔΟΣΗ
Αν είστε φίλοι
τότε θα ήμουν αφηρημένος
Αν επιμένεις
τώρα θα ήταν στο πανεπιστήμιο
Αν δεν είχες μπλέξει μαζί του
τώρα θα ήσουν πλούσιος
Αν σε στηρίζουν οι άνθρωποί σου
αποφεύγεις τους γιατρούς
Αν σε κυριέυσει ο φόβος
θα αναγκαστούμε να το ματαιώσουμε
http://www.rhodes.aegean.gr/

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
Ονοματεπώνυμο: ……………………………………
1. Συμπληρώνω τα κενά και τους τόνους, όπου χρειάζεται, στις παρακάτω λέξεις:
πρ…γ…νος, τολμ…ρός, πρ…βλεψη, φαντάστ…κα, εξ…γ…ινος, υπ…θέτω, στ…λη, απ…λή,

διαθέσ…μος, κατακλ…σμός, όγκ…ς, λ..θάρι, τρ…χός, μέλ…ν, μν…μ…ο, ερμ…ν…α,
κατ…ρθ…μα, παρελθ…ν, ψ…φος, ψηφοφ…ρία, δ…νόσαυρος, …πτάμενος, αναπν…ή,
αλ…κοτος, ξ…θαρρεύω, φακ…ς, καταπ…νω, ξαφνιάζ…μαι, γε…γραφία, βιομ…χαν…α,
βιομ…χαν…κός, αποτ…λεσματ…κός, μαρτ…ρώ, γ…ινος, γο…τεύω, ανεμ…ζω, φουντ…τός,
τεράστ…ος
2. Να υπογραμμίσεις όλα τα ρήματα του παρακάτω κειμένου. Στη συνέχεια να τα

γράψεις παρακάτω και να σχηματίσεις τους μελλοντικούς χρόνους στο πρόσωπο και
στον αριθμό που βρίσκονται:
« - Τη νύχτα ο Ανδρέας δεν κοιμήθηκε διόλου, είπε ο δάσκαλος. Αρρώστησε ο

πατέρας του και πήγε να φέρει το γιατρό . Μα ο γιατρός δεν ήταν στο χωριό, γι’ αυτό
χρειάστηκε να τρέξει ως τα Δεντρά, για να τον βρει και να τον φέρει ».
Γαλάτειας Σαράντη, απόσπασμα από ’’Το χρυσό ρόδι’’
Ρήμα Εξακολουθητικός Συνοπτικός Συντελεσμένος

Μέλλοντας μέλλοντας μέλλοντας
……………… ………………………………… ……………………………… …………………………………………
……………… ………………………………… ……………………………… …………………………………………
……………… ………………………………… ……………………………… …………………………………………
……………… ………………………………… ……………………………… …………………………………………
……………… ………………………………… ……………………………… …………………………………………
……………… ………………………………… ……………………………… …………………………………………
……………… ………………………………… ……………………………… …………………………………………
……………… ………………………………… ……………………………… …………………………………………
……………… ………………………………… ……………………………… …………………………………………
……………… ………………………………… ……………………………… …………………………………………
ΕΙΡΗΝΗ ΞΑΓΟΡΑΡΗ

3. Προσπαθήστε να ενώσετε σωστά τις προτάσεις που ακολουθούν για να
δημιουργήσετε υποθετικό λόγο.
Δε μελετά αρκετά. Δε θα αποκτήσει τις απαραίτητες γνώσεις.

………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Θα στενοχωρηθώ πολύ. Δεν καταλαβαίνεις τα λάθη σου.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Δεν απελπιζόταν. Δεν τα κατάφερνε με την πρώτη.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Mπορείς να φτιάξεις πράσινο χρώμα. Ανακάτεψε κίτρινο με μπλε.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Όλα βολεύονται. Έχουμε την υγειά μας.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………
4. Τοποθετούμε τα παρακάτω επιρρήματα στη σωστή στήλη.
(παντού, κάπου κάπου, έτσι, εδώ, μαζί, ποτέ, περισσότερο, τόσο, τότε, όμορφα, κάμποσο,
εκεί)
ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ ΤΡΟΠΙΚΑ ΤΟΠΙΚΑ
(πόσο;) (πότε;) (πώς;) (πού;)
5.Να βάλεις τόνους και διαλυτικά στις παρακάτω λέξεις όπου χρειάζεται.
ευφυια, χαιδεμα, χαιδευω, Μωυσης, ευνοικος, θεικος, διυλιστηριο, ζωικο, κοροιδο,

κοροιδια, βολει, λαικη, καταπραυνω, ΠΡΟΙΟΝΤΑ, ΜΑΙΟΣ, ΛΑΙΚΗ, μυικος, τσαι,
χαιδεμενος, κομπολοι, ταιζω, αιτοπουλο, ρολοι, πλαινος, γαιδουρι, ναυσιπλοια
6. Να ξαναγράψεις στην στήλη που ανήκει η καθεμία από τις παρακάτω

υπογραμμισμένες προτάσεις:
Θα περάσω από την α γορά, εάν θες να σου αγοράσω τίποτα .

Ήταν τόσο απορροφημένος στο διάβασμα , ώστε δεν μας άκουσε .
Η μητέρα ήταν περήφανη , γιατί ο γιος της είχε καλούς τρόπους .
Όταν πήρες τηλέφωνο , δεν βρισκόταν κανείς στο σπίτι .
ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ Ή ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΤΙΚΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ
ΕΙΡΗΝΗ ΞΑΓΟΡΑΡΗ

10 170202162054 PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

10 170202162054 PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

http://e-taksh.blogspot.

Επιμέλεια : Χρήστος Χαρμπής

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.1

 Για να δείξουμε ότι κάτι θα γίνει στο μέλλον, χρησιμοποιούμε τους

Ο εξακολουθητικός μέλλοντας φανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα

Ο συνοπτικός μέλλοντας φανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα θα

Ο συντελεσμένος μέλλοντας φανερώνει πως εκείνο που σημαίνει το ρήμα θα

 Να αναγνωρίζουμε και να χρησιμοποιούμε τις υποθετικές

 Οι υποθετικές προτάσεις είναι εξαρτημένες προτάσεις, δηλαδή δεν

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.3

 επιρρηματικές φράσεις που δηλώνουν χρόνο (κάπου κάπου, πότε πότε,

 προθετικές φράσεις (ή αλλιώς εμπρόθετοι προσδιορισμοί). Αποτελούνται

 ονοματικές φράσεις (ουσιαστικά σε αιτιατική και σπάνια σε γενική)

 χρονικές προτάσεις είναι οι προτάσεις που εισάγονται με τους χρονικούς

Οι χρονικές προτάσεις χωρίζονται με κόμμα από την κύρια πρόταση.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.4

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.5

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.6

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.7

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.8

π.χ. Αν ο καιρός χαλάσει, δε θα πάμε εκδρομή.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.9

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.10

Π.χ. Τα σχολεία κλείνουν τον Ιούνιο και ανοίγουν το Σεπτέμβριο.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.11

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.12

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.13

Π.χ. Ή εγώ ή εσύ.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.16

Όταν θέλουμε να μιλήσουμε για κάτι που θα γίνει στο

Έχουμε 3 Μέλλοντες. Διάβασε τον παρακάτω πίνακα

Το απόγευμα θα διαβάσω ένα βιβλίο (θα διαβάσω για λίγο)

Μέχρι να νυχτώσει, θα έχω διαβάσει το βιβλίο.

Οι προτάσεις που αρχίζουν με το αν ή το εάν λέγονται

Την υπόθεση (τι πρέπει να γίνει) την απόδοση (τι θα συμβεί)

Αν διαβάσω τα μαθήματά μου, θα πάω βόλτα στο πάρκο

Συμπλήρωσε τις προτάσεις

Αν κάνω τους κανόνες …………………………………………………………..………………

…………………………….………………………………………………………θα φάω κρέπα.

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.17

Κύκλωσε τη σωστή απάντηση

Σε ποιόν ωκεανό βρίσκονταν η Ατλαντίδα; Στον Ειρηνικό ή στον Ατλαντικό;

Ανεξήγητα φαινόμενα. Πέτρινοι γίγαντες

Από τη λέξη πέτρα φτιάξε οικογένειες λέξεων

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.18

Γράψε τι θα γινόταν αν ήθελες να ταξιδέψεις στην εποχή

Ποιόν θα ήθελες να δεις;…………………………………………………………………………

Τι θα ρωτούσες τον Ηρακλή;…………………………………………………………………….

Τι άλλο θα ήθελες να δείς;……………………………………………………………………….

Αν έχουμε αυ, αι, οι, ει, υι βάζουμε ¨ στο ι ή στο υ

Βάλε διαλυτικά ¨ στις λέξεις όπου χρειάζεται

Επιμέλεια επανάληψης: Χρήστος Χαρμπής http://e-taksh.blogspot.gr σελ.19

Οι υποθετικές προτάσεις είναι δευτερεύουσες προτάσεις και εισάγονται με τον

Η υπόθεση και η απόδοση μαζί λέγονται υποθετικός λόγος.

Αν δε βρέξει, δε θα υπάρχει νερό

Υπόθεση + απόδοση = υποθετικός λόγος

Οι υποθετικές προτάσεις χωρίζονται με κόμμα.

Μας εκτιμούν οι άλλοι, αν λέμε την αλήθεια.

Αν κάνει παγωνιά, θα καταστραφούν τα δέντρα.

Θα περάσετε ωραία, αν πάτε στο βουνό.

Αν διαβάζετε, θα πετύχετε το στόχο σας.

Αν βρεθείς σε δύσκολη θέση, ζήτησε τη βοήθειά μου.

Τα σχολεία θα μείνουν κλειστά, αν χιονίσει.

γεάνθρακας: ανθρωποηδείς: ανθροπώτητα: