Reviewer [AP second quarter]

Topics:
>Greece
>Rome

Heograpiya ng Greece
>80% ng mainland Greece ay kabundukan na nagsisilbing hangganan sa mga
lungsod.
>napilitan ang mga Greek na manirahan sa mga baybayin. Ang karagatan ang
pinagkukuhanan din ng pagkain ng mga Greek.
>Matatagpuan ang Aegean Sea sa pagitan ng Asia Minor at tangway ng Greece.
>Matatagpuan sa Aegean Sea ang mahigit 1000 mga pulo. Nanirahan sila ang mga
Greek sa pinakamalalaking isla tulad ng Crete, Rhodes, Chios at Delos.

Mga mahahalagang anyong tubig:

• Tangway ng Balkan- sentro ng sinaunang Gresya
• Karagatan ng Mediterranean- tagapagugnay ng Gresya sa iba pang bansa.

Mga hangganan
• Silangan- Aegean Sea
• Kanluran- Ionian Sea
• Timog- Mediterranean Sea

1. Kabihasnang Aegean
• Tatlong Rehiyon
- Crete
>Umusbong ang kabihasnang Minoan sa maagang panahon ng Bronze (3650
BCE-1400 BCE)

- Cyclades
>Nakapaloob naman ang Cyclades sa maagang Helladic ng mainland Greece at sa
Minoan kasama ng Crete. Tinatawag na Cycladic ang Panahon ng Bronze sa
Cyclades.

-(Crete at) Mainland Greece (Peloponnese, gitnang Greece, at Thessaly)

>Noong mga 1450 BCE, lumaganap ang kabihasnang Mycenaean sa Crete mula sa
mainland Greece.
- Habang nasa Panahon ng Bato pa ang buong Europe, nakapaglinang na ang mga
sinaunang tao ng Minoan at Mycenean ng isang maunlad na kultura sa Panahon ng
Bronze
Minoan
>Sa Crete umusbong ang kauna-unahang kabihasnan ng Europe at Greece
>Tinawag na Minoan ang kabihasnang umusbong dito sapagkat narito din umano
ang maalamat na kaharian ni Haring Minos
>matatagpuan sa sentro ng Knossos (o Cnossus)
>Tinatawag na Minos ang pinuno ng Crete dahil sa may mala-Diyos na katangian.
>Labrys - Sinasamba ng mga Minoan ang inang-diyosasa anyong isang double
bladed ax.
>Minotaur - isang nilalang na may anyong kalahating tao at kalahating toro.
>Linear A
>bumagsak ang kabihasnang Minoan dahil sa pagputok ng bulkan sa Thera na
nagdulot ng tsunami at paglindol. Hindi nagtagal, sinalakay ng mga Greek mula sa
mainlandang Crete. Nawasak ang palasyo ng Knossos noong mga 1400 BCE dahil
sa pagsalakay o panibagong lindol.

Mycenaean
>Isang lugar pang-arkeolohiya sa Gresya na tinatayang nasa 90 km timog-kanluran
ng Athens, sa loob ng hilaga-silangan ng Peloponnese.
>Nakasentro ito sa matabang kapatagan ng Argos sa katimugang Greece
>Tumutukoy din sa salitang Mycenaean sa pangkalahatang kabihasnang namayani
sa rehiyon ng Aegean mula 1400 BCE.
>Nanghiram ng kultura ang Mycenaean mula sa mga Minoan.
>Linear B
>Heinrich Schliemann – isang negosyanteng German na nagpasimula sa
paghuhukay sa Mycenae.
>Kabilang sa mga naging pamumuhay ng mga Myceanaean ay ang pagtatanim,
pakikipagkalakalan, pahkakaroon ng iba’t ibang industriya at pakikipagdigma.
>Achaean - ang mga taong nasa ilalim ng imperyo.
Kabihasnang Hellenic
>Humina ang Mycenaean nung 1200 BCE
-Dahil sa labanan ng mga kaharian
-Nasira ang mga palasyo at iba pang mga sentro
-Halos wala na o napakabagal na rin ng kaunlaran
>Dark Ages - na tumagal mula 1100 BCE hanggang 800 BCE. Halos wala o
napakabagal ng kaunlarang iba’t ibang larangan o sining.
>800 BCE, nagsimulang mahubog ang isang bagong kabihasnan sa Greece na
tinawag na Hellenic.
>“Hellas” o ang pangalan ng Greece sa mga Greek.
>Muling binuhay ang sining ng pagpapalayok at paglinang ng bakal. Muling
sumigla ang pamumuhay na nakabatay sa pagtatanim, pangingisda at
pakikipagkalakalan sa rehiyon ng Mediterranean, kabilang na ang Egypt, Italy,
Phoenicia, Sicily at Cyprus.
>Phoenician alphabet.
>Nagsimulang parangalan ng mga Greek ang Diyos na si Zeus sa pamamagitan ng
pagsasagawa ng mga palaro tuwing apat na taon sa Olympia kung saan naroon ang
kaniyang templo. Halos 40,000 katao ang nanonood sa stadium. Nakipagtagisab ang
lahat ng mahuhusay na atleta buhat sa iba’t ibang bahagi ng Greece.

>Homer - isang bulag na makata mula Asia Minor. Inakda nuya ang Iliad at Odyssey,
mga dakilang epikong humubog sa kaisipan at pagkataong Greek

>Sa loob ng halos 200 taon, nagkaroon sila ng mga kolonya sa Asia Minor, hilagang
Africa, sa mga isla sa Aegean Sea, Sicily, katimugang Europe at baybayin ng Black
Sea. Dahil dito, lumaganap ang kulturang Hellenic sa mga lugar na ito.

• Ang mga Polis

>Noong mga 800 BCE, mula sa mga kabundukan at mga kapuluan, nakabuo ng mga
polis na naging sentro ng buhay ng mga taong tapat sa estado.
>Acropolis - pinakamataas na lugar sa mga lungsod-estado kung saan itinayo ng
mga Greek ang kanilang mga templo.
>Agora - isang bukas na lugar sa gitna ng lungsod kung saan maaring magtinda o
magtipon-tipon ang mga tao

• Sparta
>Isa sa mga pinakamahalagang lungsod-estado (polis) ng Greece ang Sparta (o
Lacedaemon) na matatagpuan sa rehiyon ng katimugang Greece na tinatawag na
Laconia.
>tatlong pangkat:
-Spartan – tunay na mamamayanan ng polis
-Helot – alipin, nagmula sa Laconia at Messenia na nasakop ng mga Spartan at
ginawang alipin. Sila’y nagsilbing magsasaka, mga katulong o utusan at mga
tagapangalaga sa lipunang Spartan.
-Perioeci – hindi alipin ngunit hindi rin mamayanan. Sila’y nagtratrabaho bilang
craftmen
>Agoge – sa edad na pitong taon kinakailangan ng isang bayanv lalaki ang
sumailalim sa pagaaral na suportado ng estado at pagsasanay sa aspektong militar.
>Hoplite (sundalo) - sa edad na 20 hanggang 60 taong gulang ang mga lalaki ay
naglilingkod sa militar sa pamamagitan ng pagiging hoplite.
>Epaminondas - isang heneral na Theban ang pagsalakay sa sparta at pinalaya ang
mga helot. Humina at tuluyang bumagsak ang Sparta nang lumaon.
Athens
>Kabisera at pinakamalaking lungsod ng Greece. Matatagpuan ito sa rehiyon ng
Attica.
- Ipinangalan ito sa kanilang patron na si Athena.
-Naging mataas ang tingin ng mga Athenian sa kanilang sarili sapagkat nagsasalita
sila ng Ionian (sa halip na Dorian) at nagtataglay sila ng mga tradisyong higit na
superyor kung ihahambing sa mga karatig-lugar.
- Draco – inakda ang ilang reporma sa hatas noong bandang 621 BCE. Ang kaniyang
mga inakdang batas ay ipatutupad lamang ng nakatakdang korte. (draconian ang
tawag sa malupit na batas)
- Ang demokrasya ay hango sa salitang “demokratia” na nangangahulugang
“pamamahala ng mga karaniwang tao”

• Greco-Persian War
- Pagkakasunod-sunod ng digmaan sa pagitan ng mga dakilang imperyo ng Persiya
- Noong 490 BCE at 480 BCE, sinalakay ng Persia ang Greece sa kaniyang mismong
lupain. Nag-ugat ang alitab sa ginawang pagsakop ng mga Persian sa Iobua noong
547 BCE na tinitirhan ng mga Greek.
- Darius I - patuloy na nagpalawak ang Persia ng kaniyang teritoryo mula Ionia,
Thrace at Macedonia sa pagsisimula ng ikalimang siglo BCE.
- Apat na tanyag na mga labanan ang naganap sa Persian Wars:
>Marathon (490 BCE)
>Thermopylae (480 BCE)
>Salamis (480 BCE)
>Plataea (479 BCE)
Peloponnesian War
- naging pinakamakapangyarihang estado ang Sparta sa Peloponnesus.
- nagawang makipag-alyansa ng Sparya sa iba pang lungsod-estado, tulad ng Corinth
at Elis, at binuo ang Peloponnesian League (o Spartan Alliance)
- Pericles – sa ilalim nya inilipat ang pagpupulong sa Athens noong 454 BCE at
lumakas ang imperyo ng Athens na humantong sa pagdomina ng mga Athenian sa
karatig-lugar at mga kapuluan ng Aegean.
- Isang trahedya para sa Athens ang pagkatalo sa digmaan. Humina ang kaniyang
imperyo at naubos ang kaniyang kayamanan.
▪ Pamana ng Greece
1. Thales, Pythagoras, Democritus at Hippocrates bilang mga nangungunang Greek
sa larangan ng Agham at Matematika.
2. Socrates – mahusay na philosopher
3. Thucydides- historyador
4. Phidias/ Pheidias- Greek sculptor, painter and architect. Gumawa ng estatwa ni
Zeus at Athena
5. Myron mula sa Eleutherae na naglilok ng Discobolus noong mga 460 BCE-450
BCE
6.Pagpinta
▪ Dagdag Kaalaman
- Ang Greece ngayong modernong panahon ay parte lamang ng sinaunang Greece
dahil ang sinaunang Greece ay sinasakop ang southern Italy, coastal areas of Turkey
and Black Sea, as well as colonies of Africa, France and Spain.
- 9 stripes represents 9 syllables of the greek phrase of Freedom or death.
- Blue and white represents Greek sky and sea

Rome
- Naging maunlad
- Isang prinsesa na si Rhea ang nagpakasal sa diyos na si Mars. (may anak na
kambal si Romulus at Remus)
- Romulus – unang hari ng rome.
- Tiber River – napalibutan ng 7 burol. Mahalaga ito dahil ditto nakuha ng supply ng
tubig, rutang pangkomersiyo
- Sa Palatine tinayo ang kabahayan
- Etruscan – pinakamalaking epekto na naging takbo ng pamumuhay ng sinaunang
roman.
- Mga nasakop:
➢ Latium – rehiyon kung nasaan ang maliit na pamayanan nang rome
➢ Campania – naninirahan ang Greek ng Naples.
➢ Po Valley – napatalsik ng mga Celt
➢ Corstica at Eltha
- Aspekto ng pamamahala:
➢ Imperium
➢ Senado (Patrician)
➢ Assemblea (Plebian)
• Republika ng Rome
- Sinimulan pagkatapos mapatalsik si Lucius Tarquinius Superbus (7th king)
- Naghalal ng dalawang mahistrador (konsul)
- Batas na 12 tables
- Pantay na karapatan
- Sinalakay ng Celt ang Rome (390 BC)
- Legion (infantry soldiers)
- 1st Punic War (nagsimulang palayasin ng Rome ang isang puwersa ng Carthiginian
sa Messina)
- 2nd Punic War (Si Hannibal ang namumuno sa isang puwersang lumusob sa Rome)
- 3rd Punic War (tuluyang winasak ni Scipio Aemilianus ang Carthage)
Hakbayin:
1. Pagpatay ng 4.7k na kalaban
2. Pagbibigay ng lupa sa nagging tauhan ni Julius Caesar
3. Pagbibigay ng lupa sa nagging tauhan ni Julius Caesar
4. Paggapi nung 42 BCE sa labanan sa Philippi
5. Pagutuol sa hakbangin ng senado
• Pax Romana (Roman Peace)
- Napasimulan nung pumanaw si Augustus
- Tumagal ng halos 200 na taon
- Dinastiyang Julio Claudian (unang apat na emparador ay mga kaanak ni Augustus)
1. Tiberius – pumalit sa kanya
2. Caligula – palawigin ang kapangyarihan
3. Claudius – mahusay na pinuno, nagambag ng kalsada, aqueduct, kanal sa buong
imperyo. Namatay dahil sa lason
4. Nero – nagtuon ng pansin sa dimoplamasya, kalakalan, paglinang sa kultura ng
imperyo
- Year of the 4 Emperors
1.Galba2. Otho
3. Vetellius4. Vespasian

- Tito Flavius Vespasianus – 2nd na emperador

- Marcus Coceirus Nerva – 66 na taon at maganda ang kapangyarihan
- Marco Ulpio Trajano – Pilantropo at mahusay na sundalo
- Publius Aaalius Traimmnus Hadrianus --- tttemlo nina Venus at Remus
- Marcus Aurelius – huling emperador
- Commodus – napalitan si Marcus Aurelius dahil nhamatay at napabayaan ang
imperyo ng Rome
• Mga Pamana
1. Pampublikong serbisyo
2. Alkantarilya
3. Aqueduct
4. Palikuran
5. Arkitektural
6. Pantheon
7. Colloseum
8. Imperial for a
9. Tulay
10. Rebulto
11. Gusali