Professional Documents
Culture Documents
Bi̇lgi̇sayarla Çeli̇k Yapi Temel
Bi̇lgi̇sayarla Çeli̇k Yapi Temel
Bi̇lgi̇sayarla Çeli̇k Yapi Temel
İNŞAAT TEKNOLOJİSİ
Ankara, 2011
Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan Çerçeve
Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya yönelik olarak
öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmış bireysel öğrenme
materyalidir.
AÇIKLAMALAR ...................................................................................................................iii
GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1
ÖĞRENME FAALİYETİ–1 .................................................................................................... 3
1. ÇELİK KOLONLAR ........................................................................................................... 3
1.1. Çelik Basit Kesitli Kolon Çizim ................................................................................... 3
1.1.1. İşlem Sırası .......................................................................................................... 10
1.2. Çelik Birleşik Kesitli Kolon Gövde Teşkili Çizim ..................................................... 11
1.3. Çelik Birleşik Kesitli Kolon Bağlantıları Çizim ......................................................... 12
1.3.1. Birleşik Kesitli Kolonların Örgü Çubukları İle Bağlantı Çizimleri..................... 12
1.3.2. Birleşik Kesitli Kolonların Bağ Levhaları İle Bağlantı Çizimleri ....................... 19
1.4. Çelik Kolon Başı Teşkili Çizim .................................................................................. 24
1.4.1. Basit Kesitli Kolon Başı Teşkili Çizimi .............................................................. 24
1.4.2. Birleşik Kesitli Kolon Başı Teşkili Çizimi .......................................................... 27
1.4.3. Kolon Kiriş Bağlantı Çizimleri............................................................................ 30
1.5. Çelik Kolon Ayağı Teşkili Çizim ............................................................................... 34
1.5.1. Kolon Ayaklarının Teşkili Çizimleri ................................................................... 34
1.5.2. Kolon Temel Bağlantı Çizimleri ......................................................................... 37
1.6. Çelik Kolonların Eklenmesi Çizim ............................................................................. 41
1.6.1. İşlem Sırası .......................................................................................................... 41
UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 44
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 53
ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................. 54
2. ÇELİK TEMELLER .......................................................................................................... 54
2.1. Çelik Temel Çizim...................................................................................................... 54
2.1.1. Çelik Tekil Temel Çizimleri ................................................................................ 54
2.1.2. Çelik Izgara Temel Çizimleri .............................................................................. 62
2.1.3. Çelik Kazık Temel Çizimleri............................................................................... 65
2.2. Çelik Temel Kesit Çizim............................................................................................. 69
2.2.1. Çelik Tekil Temel Kesit Çizimleri....................................................................... 69
2.2.2. Çelik Izgara Temel Kesit Çizimleri ..................................................................... 72
2.2.3. Çelik Kazık Temel Kesit Çizimleri ..................................................................... 73
UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 77
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 83
ÖĞRENME FAALİYETİ–3 .................................................................................................. 84
3. ÇELİK DUVARLAR ......................................................................................................... 84
3.1. Çelik Yapı İç Duvar Çizim ......................................................................................... 84
3.1.1. Tipik İç Duvar Çizimleri ..................................................................................... 84
3.1.2. Bükme Sac İç Duvar Çizimleri............................................................................ 86
3.1.3. Özel Yalıtımlı İç Duvar Çizimleri ....................................................................... 91
3.2. Çelik Yapı Dış Duvar Çizim....................................................................................... 93
3.2.1. Prefabrik Beton Panelli Dış Duvar Çizimleri ...................................................... 93
3.2.2. Metal Panel Dış Duvar Çizimleri ........................................................................ 98
3.2.3. Ahşap Üzeri Metal Kaplama Dış Duvar Çizimleri............................................ 102
3.2.4. Cam Perde Dış Duvar Çizimleri ........................................................................ 104
UYGULAMA FAALİYETİ ............................................................................................ 109
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................. 121
i
MODÜL DEĞERLENDİRME ............................................................................................ 122
CEVAP ANAHTARLARI ................................................................................................... 125
KAYNAKÇA ....................................................................................................................... 126
ii
AÇIKLAMALAR
AÇIKLAMALAR
KOD 582YIM353
ALAN İnşaat Teknolojisi
DAL/MESLEK Çelik Yapı Teknik Ressamlığı
MODÜLÜN ADI Bilgisayarla Çelik Yapı Temel, Kolon Ve Duvar Çizimi
MODÜLÜN TANIMI Bilgisayarla Çelik Konstrüksüyon Çizimi uygulamalarını
kapsayan öğrenme materyalidir.
SÜRE 40/32 (+40/32 Uygulama tekrarı yapmalı)
ÖN KOŞUL
YETERLİK Bilgisayarla çelik yapı konstrüksüyonlarını çizmek
Genel Amaç
Çelik kolon,temel ve duvar çizimlerini standartlara uygun
yapabileceksiniz.
Amaçlar
MODÜLÜN AMACI 1. Çelik kolon kesit ve birleşim detaylarını çizebileceksiniz.
2. Çelik temel kesitlerini ve birleşim detaylarını
çizebileceksiniz.
3. Çelik duvar kesitlerini ve birleşim detaylarını
çizebileceksiniz.
Laboratuar ortamı, meslek ile ilgili uygun kuruluşlarda CAD
EĞİTİM ÖĞRETİM
programlarını çalıştırabilecek kapasitede bilgisayar donanımı,
ORTAMLARI VE
paket programlar, programlarla ilgili kitaplar ve dokümanlar,
DONANIMLARI
projeksiyon cihazı ve donanımı,
Bu modüldeki her faaliyet sonrasında verilen ölçme araçları
ile kazandığınız bilgi ve becerileri ölçerek kendi kendinizi
ÖLÇME VE değerlendirebileceksiniz.
DEĞERLENDİRME Modül sonunda öğretmeniniz tarafından hazırlanan ölçme
aracı ile kazandığınız bilgi ve beceriler ölçülerek
değerlendirilecektir.
iii
iv
GİRİŞ
GİRİŞ
Sevgili Öğrenci,
İnşaat teknolojisi içinde birçok meslek barındıran geniş bir alandır. Çelik yapılar,
yaşanan depremlerin ardından son yıllarda adını daha sık duyduğumuz yapım teknolojisidir.
Şimdiye kadar ülkemizde taşıyıcı sistem olarak çoğunlukla betonarmenin kullanılması
sonucu bu yönde teknik eleman yetiştirilmiştir. Çelik yapılar konusunda bilgi ve tecrübeyle
donatılmış teknik elemanlara ihtiyaç vardır. Özellikle çelik yapıların projelendirilmesinde bu
eksiklik kendini göstermektedir.
Bilgisayar teknolojilerinin projelendirme ve hatta üretim aşamasında kullanılmasıyla
yapılabilecek hatalar en aza indirilmiştir. Dolayısı ile çelik yapıların projelendirilmesinde
çalışan teknik elemanların bilişim teknolojilerini iyi derecede kullanmaları gerekmektedir.
Bu amaçla Bilgisayarla Çelik Konstrüksüyon Çizim 2 modülünde çelik yapı teknik
ve kurallarına uygun olarak çelik yapı konstrüksiyon çizimlerinizi bilgisayar kullanarak
yapabileceksiniz.
1
2
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
AMAÇ
ARAŞTIRMA
1. ÇELİK KOLONLAR
Çelik yapılarda kolonlar, yapının en önemli taşıyıcı elemanını oluştururlar. Her kolon
üzerinde bulunan tatlardan gelen yükleri taşır. Bu yükler bina döşemelerine etki eden
hareketli yükler, üst katlardaki döşeme, esas ve tali kirişlerle kolonların kendi ağırlıkları,
duvar ve sıva ağırlıkları ile rüzgar, deprem ve kar yükü etkilerinden meydana gelir. Kolonlar
bu yükleri daha aşağıdaki kolonlara ve oradan da temellere ulaştırırlar.
3
Çelik yapılarda sıklıkla kullanılan profil boyutları ve kesit özellikleri Tablo 1.1, Tablo
1.2, Tablo 1.3, Tablo 1.4, Tablo 1.5, Tablo 1.6’ da verilmiştir.
4
Tablo 1.2: Dar I profili
5
Tablo 1.3: Orta genişlikli I profili
6
Tablo 1.4: Geniş hafif I profili
7
Tablo 1.5: Geniş I profili
8
Tablo 1.6: Eşit kollu köşebent
9
1.1.1. İşlem Sırası
Basit kesitli kolonlarda profil kesitini ve görünüşünü çizmek yeterlidir. Standart profil
ölçülerine kesit ve buna bağlı olarak görünüş çizilir. Block komutu kullanılarak tüm standart
profillerin kesitleri çizilip kütüphane oluşturulur. Kolon başı ve kolon ayağı birleşimleri daha
sonraki konularda yer almaktadır.
Line komutu kullanılarak profil kesiti çizilir.
Fillet komutu kullanılarak köşeler pahlandırılır(Şekil 1.2).
10
1.2. Çelik Birleşik Kesitli Kolon Gövde Teşkili Çizim
Genellikle büyük basınçların söz konusu olduğu hallerde kullanılır. Bu gibi hallerde
büyük kesitli tek profil kullanılması uygun olmaz. Büyük kesitli tek profil, burkulma
(flambaj) nedeniyle çok zaman emniyet gerilmesinin çok altında kalan gerilmelere
çalıştırılır. Buna karşılık, büyük kesitli bir profil yerine, toplam kesiti büyük profil kesitinin
aynı olan iki veya daha fazla sayıda küçük profil kullanılırsa, kolon daha fazla yük
taşıyabilir. Bu durumda, gerilmelerin, emniyet gerilmesine yakın olması sağlanır ve gereksiz
malzeme kullanımından kaçınılmış olur( Şekil 1.4.).
11
1.3. Çelik Birleşik Kesitli Kolon Bağlantıları Çizim
Birleşik kesitli kolonlar iki veya daha fazla sayıda profilden yapılmaları nedeniyle,
yükü birlikte ve uygun biçimde taşımaları için profiller birbirine bağlanır. Bu tespit örgü
çubukları ve bağ levhaları ile yapılır. Bu bağlantı ile her bir parçanın burkulma (flambaj)
boyu küçüleceğinden narinlikleri azalır ve daha fazla yük taşıyabilirler.
12
Şekil 1.6: Örgü çubuklarının çizilmesi
Korniyer kesit yeri spline komutu kullanılarak çizilir.
Korniyerler çizilir( Şekil 1.7).
13
Linear Dimension ve Continue Dimension komutları kullanılarak çizgisel
ölçülendirme yapılır( Şekil 1.8).
40
200
280
310
40
400
I 200
200
280
310
40
400
14
Line komutu ile kolon profili dış hatları görünüş düzlemine taşınarak çizilir.
Line komutu ile korniyer ekseni çizilir.
Offset komutu kullanılarak diğer korniyer eksenleri çoğaltılır(Şekil 1.10).
Şekil 1.13: Diyagonal örgü çubuklarının çizilmesi Şekil 1.14: Korniyer kesitlerinin yerleştirilmesi
Korniyer kesit yeri spline komutu kullanılarak çizilir.
Korniyer kesitleri İnsert komutu ile yerleştirilir( Şekil 1.14).
16
Linear Dimension ve Continue Dimension komutları kullanılarak çizgisel
ölçülendirme yapılır( Şekil 1.15).
40
400
440
40
400
440
40
17
Text komutu kullanılarak pozlar yazılır.
Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır( Şekil 1.16).
L40x40
40
I 200
200
280
310
40
400
400
90 220 90
40
L40x40
I 200
400
440
L40x40
40
400
440
40
18
1.3.2. Birleşik Kesitli Kolonların Bağ Levhaları İle Bağlantı Çizimleri
Bu tip bağlantıda, kolon profilleri dikdörtgen şeklinde kesilmiş çelik levhalarla
birbirine bağlanır. Bağ levhaları her bir profile en az iki perçinle tespit edilir veya perçinlere
karşılık gelen çevre dikiş kaynağı da kullanılabilir. Böylelikle örgü çubuklarındaki
diyagonallerin görevi yerine geldiği için, ayrıca levhalara gerek kalmaz.
Bağ levhalarının kalınlığı, en az 8 mm olmalıdır. Levhanın genişliği, kolonu meydana
getiren profillerin yüksekliğinin 0,8 – 1,0 katı olarak alınır, ancak bu genişlik 15 cm’ den az
olamaz. Birleşik kesitli bir kolonda en az üç adet bağ levhası bulunmalıdır. Bağ levhaları
olabildiğince mertebe kolonu eşit parçalara ayırmalıdır. Bu parçaların boyları yani levha
aralıkları hesap sonucu bulunur.
19
Linear Dimension ve Continue Dimension komutları kullanılarak çizgisel
ölçülendirme yapılır( Şekil 1.19).
10
200
220
310
10
400
I 200
200
220
310
10
400
20
Line komutu ile kolon profili dış hatları görünüş düzlemine taşınarak çizilir.
Line komutu ile korniyer ekseni çizilir.
Offset komutu kullanılarak diğer bağ levhası eksenleri çoğaltılır( Şekil 1.21).
21
Line komutu kullanılarak yatay bağ levhalarının görünüşleri çizilir.
Copy komutu kullanılarak diğer bağ levha görünüşleri çoğaltılır( Şekil 1.23).
440
280
160
280
440
160
22
Text komutu kullanılarak pozlar yazılır.
Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır( Şekil 1.25).
160x10
10
I 200
200
220
310
10
400
400
90 220 90
160
I 200
280
440
160x10
160
280
440
160
23
1.4. Çelik Kolon Başı Teşkili Çizim
Çelik yapılarda kirişlerden kolonlara gelen yüklerin, kolona eksenel basınç şeklinde
etkimesi gerekir. Bu yükler, kirişlerin mesnet tepkilerinden oluşur. Büyük tekil kuvvet
şeklindeki tepkilerin, kolon kesitine eşit (üniform) olarak dağılması, gerilme yığılması
denilen yer yer aşırı zorlamalara meyden vermemesi için kirişin oturacağı kolon başı özenle
yapılmalıdır.
Kolon başının yapılmasında göz önünde bulundurulacak ikinci bir hususta kirişin
oynamayacak şekilde kolona birleştirilmesidir. Deprem, dinamik etkiler, makine titreşimleri
gibi etkilere karşı kiriş, cıvatalarla kolon başına birleştirilir.
25
İnsert komutu ile blon yerleştirilir( Şekil 1.29).
HEB
200
M16
Merkezlilik
demiri
220
Korniyer
Takviye
levhası
HEB 9
200
26
1.4.2. Birleşik Kesitli Kolon Başı Teşkili Çizimi
Birleşik kesitli kolonlarda aynı genel ilkeler, benzer şekilde takviye ve baş levhaları,
merkezlilik demiri ve korniyerlerle gerçekleştirilirler.
27
İnsert komutu ile blon yerleştirilir( Şekil 1.33).
85 230 85
300
400
160
28
Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır( Şekil 1.35).
100
I 340
70
M16
340
70
100
M16
210
IP 550
30
200
U240
85 230 85
300
400
160
29
1.4.3. Kolon Kiriş Bağlantı Çizimleri
Karkas yapılarda çelik kirişler, ya daha büyük esas kirişlere ya da kolonlara otururlar.
Esas kiriş olarak adlandırılan ve diğer küçük kirişleri taşıyan ana kirişler de kolonlara
oturmaktadır.
Kirişlerin kolona bağlanmasında, kirişin statik hesabında esas alınan mesnet şeklinin
gerçekleştirilmesi gerekir. Diğer taraftan kirişlerin kolona oturması iki şekilde olur.
Birincisinde, kirişin ucu kolona dayanır, yani kiriş kolonda sona erer ve devam etmez.
Bu durumda kirişin oturuşu serbestçe (sabit mesnet) olabildiği gibi moment taşıyabilecek
şekilde (ankastre mesnet) olabilir(Şekil 1.36.).
30
1.4.3.1. İşlem Sırası
Line komutu kullanılarak kolon profil kesiti çizilir.
Block komutu kullanılarak kütüphaneye eklenir.
İnsert komutu ile kolon profili yerleştirilir.
Line komutu kullanılarak kolon profili ön görünüşü çizilir( Şekil 1.38).
31
Line komutu kullanılarak kiriş üst ve ön görünüşü çizilir( Şekil 1.40).
32
Linear Dimension komutu kullanılarak çizgisel ölçülendirme yapılır( Şekil
1.42).
10
220
110
70
10
220
10
110
200
80
110
70
10
HEB 220
220
IP200
10
110
200
M16
80
L80
33
1.5. Çelik Kolon Ayağı Teşkili Çizim
Çelik kolon beton temelin üzerine hiçbir zaman doğrudan doğruya oturtulmaz.
Çelikteki emniyet gerilmesi genellikle 1000 – 1400 kg/cm2 ve beton emniyet gerilmesinin de
40 – 60 kg/cm2 olması nedeniyle kolon doğrudan doğruya temele oturtulursa, betonda
zımbalama etkisi meydana gelir. Bu nedenle, kolondaki P yükünün uygun şekilde yayılarak
betona, emniyet gerilmesinin üstünde bir gerilmenin etki etmesi engellenmelidir. Bu amaçla
kolon altına bir taban levhası konur. Bu levhanın kalınlığı en az 2 cm olmalıdır. Levhanın
alanı ise F=P/σem formülü ile bulunur. Taban levhası hesaplanan F alanında kare veya kareye
yakın dikdörtgen olarak yapılır ve kenar oranları, 1/1 – 2/3 olmalıdır.
34
Line ve Offset komutu kullanılarak bağ levhaları çizilir( Şekil 1.45).
35
Linear Dimension ve Continue Dimension komutları kullanılarak çizgisel
ölçülendirme yapılır( Şekil 1.47).
1000
250 10 480 10 250
50 450 450 50
25
140 50
10 115
275
250 250
85 85
550
300
550
275
115 10
50 140
25
36
Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır( Şekil 1.48).
1000
250 10 480 10 250
50 450 450 50
25
140 50
10 115
275
250 250
85 85
550
300
550
U300
10 10
275
115 10
50 140
25
12 M30
500 500 100
1000
10x200x1000 10x115x200
150
50
20
37
taban levhasının altındaki gerilme yayılışı eşit olmaz. Dış merkez yükü taban levhasının bir
kısmına basınç yaptığında, karşı taraf yukarı doğru zorlanır. Bu durumu önlemek için ankraj
cıvataları kullanılır( Şekil 1.49).
38
1.5.2.1. İşlem Sırası
Line komutu kullanılarak temel bloğu çizilir.
Line komutu kullanılarak kolon ayağının oturacağı harç tabakası çizilir.
Kolon harç tabakasının üzerine move komutu kullanılarak yerleştirilir( Şekil
1.51).
39
Linear Dimension ve Continue Dimension komutları kullanılarak çizgisel
ölçülendirme yapılır( Şekil 1.53).
150
50 50
20
300
500
50
450 450
10x200x1000 10x115x200
12 M24 BULON
150
RÖTRESiZ HARC
50 50
20
300
TOZDAN TAMAMEN
ARINDIRILACAK
50
450 450
40
1.6. Çelik Kolonların Eklenmesi Çizim
Bu amaçla, profiller perçin, cıvata, kaynakla ek levha veya lama demirleri ile birbirine
bağlanır(Şekil 1.55.).
41
Circle komutu kullanılarak cıvata yerleri çizilir( Şekil 1.57).
240 140
45 150 45 38 64 38
65 65 45
65 65 45 45 65 65
65 45
65 45 45 65
440
310
90
90
45 65
45 65 65
75 75 75 75 32 32
42
Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır( Şekil 1.59).
2 240.12..........310 2 140.15..........440
12Ø21 DELIK 12Ø21 DELIK
240 140
12M20x65
45 150 45 38 64 38
65 65 45
65 65 45 45 65 65
65 45
65 45 45 65
440
310
90
90
45 65
45 65 65
12M20x65
75 75 75 75 32 32
I300
43
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
Verilen profilleri birleşik kesitli kolon olarak düzenleyip, bağlantı çizimlerini yapınız.
Not: Bağlantılar örgü çubukları ile sağlanacaktır.
Örgü çubuğu: L50
Yatay örgü çubukları arası mesafe: 50cm
Birleşim: Kaynak
U300
400
45
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
46
UYGULAMA FAALİYETİ
47
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
48
UYGULAMA FAALİYETİ
350
Başlık levhası: 10mm
Merkezlilik levhası: 20x60
Birleşim: Blonlu
Kiriş kesiti: I300
Korniyer: L50
300
49
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
50
UYGULAMA FAALİYETİ
325
51
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
52
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki cümlelerde verilen bilgiler doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.
3. ( ) Büyük kesitli bir profil yerine, toplam kesiti, büyük profil kesitinin aynı olan iki
veya daha fazla sayıda küçük profil kullanılırsa, kolon daha fazla yük taşıyabilir.
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
53
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
ÖĞRENME FAALİYETİ–2
AMAÇ
Çelik temel kesit ve birleşim detaylarını standart ve yönetmeliklere uygun olarak
çizebileceksiniz.
ARAŞTIRMA
2. ÇELİK TEMELLER
Çelik yapılarda genellikle betonarme temel şekilleri uygulanır. Yer altı suyu
rutubetinden korunması için özel olarak üretilen çelik profiller ve borular kullanılır.
Betonarmeye oranla çekme ve basınç gerilmeleri fazladır ve pahalıya mal olur. Genellikle
tekil, ızgara ve derin kazık temeller şeklinde yapılır.
54
2.1.1.1. İşlem Sırası
Line komutu kullanılarak akslar çizilir.
Line komutu kullanılarak kolon profili çizilir.
Block komutu kullanılarak kütüphaneye eklenir.
İnsert komutu ile kolonlar aksların kesişim noktalarına yerleştirilir( Şekil 2.2).
A B
3880
2 2
3000
3000
1 1
3880
A B
55
Rectangle komutu ile kolon yuvaları çizilir( Şekil 2.3).
A B
3880
2 2
3000
3000
1 1
3880
A B
Şekil 2.3: Kolon yuvalarının çizilmesi
Offset komutu kullanılarak ampartman ve temel dış kenarı oluştururlur( Şekil
2.4).
56
A B
3880
2 2
3000
3000
1 1
3880
A B
57
Line komutu kullanılarak ampartman ara kesitleri çizilir( Şekil 2.5).
A B
3880
2 2
3000
3000
1 1
3880
A B
Şekil 2.5: Ampartmanların çizilmesi
58
Line ve Offset komutları kullanılarak bağ kirişleri çizilir( Şekil 2.6).
A B
3880
2 2
3000
3000
1 1
3880
A B
59
Linear Dimension ve Continue Dimension komutları kullanılarak çizgisel
ölçülendirme yapılır( Şekil 2.7).
A B
3880
2 2
-0.70
3000
3000
1960
1960
1 1
3880
A B
Şekil 2.7: Ölçülendirmenin yapılması
Text komutu kullanılarak pozlar yazılır.
Line komutu kullanılarak kesit yeri çizilir.
60
Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır(Şekil 2.8).
A B
3880
T1 1040x1040 A T1 1040x1040
420 200 420
1040
2 BK HEB200 L=364 2
BK HEB 200 L=274
B B
3000
3000
1960
1960
1040
1 BK HEB200 L=364 1
ÇS2
ÇS2
HEB240
HEB240
T1 1040x1040 A T1 1040x1040
3880
A B
61
2.1.2. Çelik Izgara Temel Çizimleri
Bu temel sisteminde, kolonun altına iki veya daha fazla I veya H profil yan yana
getirilerek ızgara şeklinde çelik temel yapılır. Izgara profilleri düzeltilmiş, beton dökülmüş
ve yalıtılmış zemin üzerine oturtulur. Çelik kolon yanlarına konulan levha ve L profillerle
ızgaraya bağlanır.
Temelin oturacağı yüzey geniş ise U veya I profilleri yan yana getirildikten sonra
cıvata veya kaynakla birleştirilerek ızgara temel yapılır. Çelik profillerin su ve rutubetten
korunması için etrafına koruyucu beton dökülür.
İki çelik kolonun birbirine yakın olması halinde birleşik ızgara temel yapılır.
Kolonların oturtulacağı yerde gerekirse taban levhası konularak bağlantı sağlanır.( Şekil
2.9.).
3880
A B
Şekil 2.10: Çelik tekil temel
Line komutu kullanılarak ızgara profili çizilir.
62
Profiller Copy komutu kullanılarak ızgara profili çoğaltılır( Şekil 2.11).
3880
A B
Şekil 2.11: Izgara profillerinin çoğaltılması
Line komutu kullanılarak kolon altındaki korniyer çizilir.
Korniyeler Copy komutu kullanılarak çoğaltılır.
Rectangle komutu beton dolgu kısımlar çizilir( Şekil 2.12).
3880
A B
63
Line komutu kullanılarak bağ kirişleri çizilir( Şekil 2.13.).
3880
A B
3880
A B
64
Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır.( Şekil 2.15).
1115
45x45/10 BK HEB 200 L=364
ÇS2
HEB 240
T1 1040x1115 T1 1040x1115
3880
A B
Şekil 2.15: Yazıların yazılması
2.1.3. Çelik Kazık Temel Çizimleri
Temele gelen yüklerin derinde bulunan tabakalara iletilmesi için yapılan temel
şekildir. Yer altı suyu ve rutubetinden korunması için bakırlı çelikten genellikle H profili
veya boru şeklinde üretilen özel malzeme kullanılır. Boru şeklinde olanlar silindirik veya
konik şekilli, düz, çekme veya vidalı yapılır. Çelik kazıklar elle veya şahmerdan adı verilen
makinelerle çakılır. Borular çakıldıktan sonra içleri beton ile doldurulur( Şekil 2.16).
65
2.1.3.1. İşlem Sırası
Line komutu kullanılarak akslar çizilir( Şekil 2.17).
A B C D
2000 2000 2000
1 1
2000
2000
2 2
2000
Şekil 2.17:
66
Aksların kesişimlerine profil kazıklar yerleştirilir( Şekil 2.18).
A B C D
2000 2000 2000
1 1
2000
2000
2 2
2000
Şekil 2.18:
67
Line komutu kullanılarak radye temel çizilir( Şekil 2.19).
A B C D
2000 2000 2000
1 1
2000
2000
2 2
2000
68
Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır( Şekil 2.20).
A B C D
2000 2000 2000
-0.30
ÇS1 ÇS2 ÇS3 ÇS4
I300 L=840 I300 L=840 I300 L=840 I300 L=840
1 1
+0.20
2000
2000
BETONARMERADYETEMEL
2 2
2000
ÇS9
I300 L=840
69
Line komutu kullanılarak temel papucu kesit düzlemine taşınarak çizilir(Şekil
2.22).
A B
3880
T1 1040x1040
420 200 420
A T1 1040x1040
1040
2 BK HEB 200 L=364 2
HEB 200 L=274
B B
70
İnsert komutu kullanılarak bağ kirişi kesiti yerleştirilir( Şekil 2.25).
50 300 200
Şekil 2.26: Ölçülendirme yapılması, tarama yapılması
Text komutu kullanılarak pozlar yazılır.
Son kontroller yapılarak çizim tamamlanır( Şekil 2.27).
240 3640 240
HEB 200
ÇS2
HEB 240
50 300 200
50 300 200
T1 1040x1040 T1 1040x1040
71
2.2.2. Çelik Izgara Temel Kesit Çizimleri
Temel planlarından yararlanarak temel kesitleri çizilir.
ÇS2
1115
72
Line komutu kullanılarak korniyerler çizilir( Şekil 2.31).
L50x50
HEB 200
ÇS2
HEB 240
50 225 200
200 200
U 200
75
T1 1040x1115 T1 1040x1115
Şekil 2.33: Ölçülendirme, tarama yapılması, yazıların yazılması
2.2.3. Çelik Kazık Temel Kesit Çizimleri
Çelik kazık temellerin kesit çizimlerinin yapılması aşağıda açıklanmıştır.
73
Offset komutu kullanılarak grobeton ve temel yüksekliği oluşturulur(Şekil
2.34).
74
Line komutu kullanılarak ilk kazık çizilir( Şekil 2.36).
75
İnsert komutu kullanılarak kazık kesitleri yerleştirilir( Şekil 2.38).
100 500
100
76
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
A B C
Kolon:HEB220
3000 3000
Temel boyutları: 120x120x50
Bağ kirişi: HEB220
2 2
3000
3000
1 1
3000 3000
A B C
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
78
UYGULAMA FAALİYETİ
Kolon:2xU240
Temel boyutları: 120x120
Izgara: U240 (çift sıra)
79
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, aaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
80
UYGULAMA FAALİYETİ
A B C
Kazık:HEB300
Temel derinliği:
620 3000 3000 620 900
Radye temel
yüksekliği: 70
620
620
2 2
3000
3000
1 1
620
620
3000 3000
A B C
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
82
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki cümlelerde verilen bilgiler doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.
1. ( ) Çelik temellerin yer altı suyu rutubetinden korunması için özel olarak üretilen
çelik profiller ve borular kullanılır.
4. ( ) Temele gelen yüklerin derinde bulunan tabakalara iletilmesi için yapılan temel
şekli çelik kazık temeldir.
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.
83
ÖĞRENME FAALİYETİ–3
AMAÇ
ÖĞRENME FAALİYETİ–3
ARAŞTIRMA
3. ÇELİK DUVARLAR
3.1. Çelik Yapı İç Duvar Çizim
Çelik yapılarda iç duvarlar, gazbeton bloklar, alçı paneller, briket veya tuğla ile
yapılabilmektedir.
84
3.1.1.1. İşlem Sırası
Line komutu kullanılarak kolonlar arasına duvar aksı çizilir( Şekil 3.2).
85
3.1.2. Bükme Sac İç Duvar Çizimleri
Galvanizli saclardan bükülerek elde edilen U ve C profillerine alçı panellerin monte
edilmesiyle iç duvarlar oluşturulur. Tablo 3.1’ de U ve C profillerine ait boyutlar verilmiştir.
Sac Birim
U Profili Profil En Boy Uzunluk
Kalınlığı Ağırlık
U 50 0,60 mm. 4,60 kg/m² 28 mm 51 mm 3000 mm
U 75 0,60 mm. 4,60 kg/m² 31 mm 76 mm 3000 mm
U 100 0,60 mm. 4,60 kg/m² 30 mm 101 mm 3000 mm
C Profili
C 50 0,60 mm. 4,60 kg/m² 46 mm 50 mm 3000 mm
C 75 0,60 mm 4,60 kg/m² 47 mm 73,8 mm 3000 mm
C 100 0,60 mm. 4,60 kg/m² 47 mm 100 mm 3000 mm
Levha Levha
Alçı Levha Levha Uzunluğu Birim Ağırlık
Genişliği Kalınlığı
6 2500-3000 4,60 kg/m²
9,5 2400-2500-3000 4,60 kg/m²
600
2500-2600
900 12,5 4,60 kg/m²
2700-2800-3000
1200
15 2500 4,60 kg/m²
1250
18 2500 4,60 kg/m²
25 2500 4,60 kg/m²
Tablo 3.2: Alçı levha boyutları
Bükme saclardan metal alt iskelet oluşturulur. Metal alt iskelet Bükme sac
profillerinin döşeme, duvar ve tavana tespit edilmesiyle oluşturulur.( Şekil 3.5).
86
Profiller özel L şeklinde bağlantı aparatları kullanılarak veya prfil içinde kendi
ekseninde döndürülmek suretiyle sıkıştırılarak birleştirilirler( Şekil 3.6).
Bağlantı
elemanı
88
Bükme sac profillerin oturacağı aks çizilir( Şekil 3.11).
89
Offset komutu kullaılarak alçı levha kalınlığı oluşturulur(Şekil 3.14).
90
3.1.3. Özel Yalıtımlı İç Duvar Çizimleri
Dikmeler arasına ısı, ses ve yangına karşı yalıtım malzemesi konularak yapılırlar(Şekil
3.16).
91
İnsert komutu kullanılarak ilk yalıtım yerleştirilir( Şekil 3.18).
92
3.2. Çelik Yapı Dış Duvar Çizim
Genel olarak, iç tarafında alçı panel dış tarafında hava koşullarına dayanıklı bir
kaplama ile aralarındaki yalıtım malzemesinden oluşmaktadır. Şekil 18’de tipik dış duvar
görülmektedir( Şekil 3.21.).
93
Şekil 3.22: Beton panelli dış duvar
Resim 3.1.’ de çelik konstrüksüyon ile betonarme panellerin birleşimi gözükmektedir.
Dış yüzeyi betonarme panel olarak inşa edilen yapı dış etkilere karşı dayanıklı hale
gelmektedir. Özellikle araç trafiğinin yoğun olduğu bir tesiste darbe etkisine karşı dış
cephenin betonarme panel olarak tercih edilmesi gerekebilir. Bazı yapılarda darbelere karşı
belli bir yüksekliğe kadar betonarme daha sonra da daha hafif paneller kullanılmıştır.
94
Resim 3.1: Beton panelli dış duvar
Betonarme paneller değişik şekil ve ölçülerde üretilebilirler. Orta kısımlarında yalıtım
malzemesi kullanılmasıyla ayrıca yalıtım yapmaya gerek kalmaz( Şekil 3.23.).
Beton
Polistiren yalıtım
Beton
95
3.2.1.1. İşlem Sırası
Betonarme prefabrik panel Line komutu kullanılarak çizilir.
Panel Block kamutu kullanılarak kütüphaneye eklenir( Şekil 3.24).
96
İnsert komutu kullanılarak L profiller yerleştirilir( Şekil 3.29).
97
Text komutu kullanılarak poz numaraları ve malzeme açılımları yapılır(Şekil
3.32).
98
Şekil 3.33: Trapez sac kaplama
Alimünyum lehhalar çeşitli büyüklüklerde ve şekillerde yapılırlar. Daha çok giydirme
cephelerde tercih edilir( Şekil 3.34).
100
Trapez levhaları sabitleyen vidalar Line ve Circle komutları kullanılarak çizilir
(Şekil 3.38).
101
Text komutu kullanılarak malzeme açılımı yapılır(Şekil 3.41.).
103
İnsert komutu kullanılarak yalıtımlar yerleştirilir( Şekil 3.48).
105
Line ve Circle komutları kullanılarak ara ve köşe taşıyıcılar çizilir( Şekil 3.52).
106
Line komutu kullanılarak düz örümcek çizilir( Şekil 3.55).
107
Linear Dimension ve Continue Dimension komutları kullanılarak çizgisel
ölçülendirme yapılır( Şekil 3.58).
108
UYGULAMA FAALİYETİ
UYGULAMA FAALİYETİ
Verilen kolonlar arasına 10 cm kalınlığında tipik duvar çizimini yapınız. Kolon profili:
2xU200
235
109
KONTROL LİSTESİ
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır
1 Programı çalıştırdınız mı ?
2 Katman ayarlarını yaptınız mı ?
3 Çizim sınırlarını belirlediniz mi?
4 Kolonlar arasına duvar aksı çizdiniz mi?
5 Duvar kalınlığı oluşturdunuz mu?
6 Sıva kalınlığı oluşturdunuz mu?
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
110
UYGULAMA FAALİYETİ
235
111
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
112
UYGULAMA FAALİYETİ
235
113
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
114
UYGULAMA FAALİYETİ
200 200
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
116
UYGULAMA FAALİYETİ
200 200
117
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
118
UYGULAMA FAALİYETİ
Verilen kolonlar arasına perde cam duvar çizimini yapınız. Taşıyıcıları verilen akslara
yerleştiriniz.
119
KONTROL LİSTESİ
DEĞERLENDİRME
Uygulama faaliyetinde yapmış olduğunuz çalışmayı kontrol listesine göre
değerlendiriniz. Yapmış olduğunuz değerlendirme sonucunda eksiğiniz varsa, faaliyete
dönerek ilgili konuyu tekrarlayınız.
120
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki cümlelerde verilen bilgiler doğru ise (D), yanlış ise (Y) yazınız.
1. ( ) Çelik yapılarda iç duvarlar, gazbeton bloklar, alçı paneller, briket veya tuğla ile
yapılabilmektedir.
3. ( ) Alçı paneller tek veya çift katlı olarak iskelet sistem üzerine kavela ile monte
edilirler.
DEĞERLENDİRME
Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız. Yanlış cevap verdiğiniz ya da cevap
verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.
Cevaplarınızın tümü doğru ise modül değerlendirmeye geçiniz.
121
MODÜL DEĞERLENDİRME
MODÜL DEĞERLENDİRME
Aşağıdaki performans testleri ile modülle kazandığınız yeterliliği ölçebilirsiniz.
Gerçekleşme düzeyine göre evet – hayır seçeneklerinden uygun olan kutucuğu işaretleyiniz.
Performans testi değerlendirmesi sonucunda eksik olduğunuz konuları yeniden tekrar
ederek eksik bilgilerinizi tamamlayınız.
123
ÇELİK DUVAR ÇİZİMİ PERFORMANS TESTİ
Dersin adı Bilgisayarla Çelik Proje Çizim Öğrencinin
Öğrenci Çelik Duvar Kesitlerini Ve
Amaç Adı soyadı
Birleşim Detaylarını Çizebileceksiniz.
Konu Çelik Duvarlar Sınıf Nu.
Zaman Başlangıç saati
Bitiş saati
Harcanan süre
Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır
1 Programı çalıştırdınız mı ?
2 Katman ayarlarını yaptınız mı ?
3 Çizim sınırlarını belirlediniz mi?
4 Kolonlar arasına tipik duvar çizebiliyor musunuz?
5 Bükme sac profil kesitini çizebiliyor musunuz?
6 Kolonlar arasına bükme sac duvar çizebiliyor musunuz?
7 Yalıtım sembolünü çizebiliyor musunuz?
8 Kolonlar arasına özel yalıtımlı duvar çizebiliyor musunuz?
9 Betonarme prefabrik paneli çizdiniz mi?
10 Blonu çizebiliyor musunuz?
11 Betonarme prefabrik paneli yerleştirebiliyor musunuz?
Kolonlar arasına betonarme prefabrik panel duvar
12
çizebiliyor musunuz?
13 Kutu profilleri çizebiliyor musunuz?
14 Kutu profilleri aksına yerleştirebiliyor musunuz?
15 Trapez levhayı çizebiliyor musunuz?
16 Trapez levhaları yerleştirebiliyor musunuz?
17 Trapez levhaları sabitleyen vidaları çizebiliyor musunuz?
18 Kolonlar arasına metal panel duvar çizebiliyor musunuz?
19 Ara ve köşe taşıyıcıları çizebiliyor musunuz?
20 Taşıyıcıları akslarına yerleştirebiliyor musunuz?
21 Köşe örümceği çizebiliyor musunuz?
22 Düz örümceği çizebiliyor musunuz?
23 Örümcekleri çizime yerleştirebiliyor musunuz?
24 Taşıyıcılar arasına gergileri çizebiliyor musunuz?
124
CEVAP ANAHTARLARI
CEVAP ANAHTARLARI
ÖĞRENME FAALİYETİ-1’İN CEVAP ANAHTARI
1 Y
2 D
3 D
4 D
5 Y
6 Y
125
KAYNAKÇA
KAYNAKÇA
COŞKUN, Ali İhsan, Bilgisayarla Çelik Çizimler Ders Notu, Yayınlanmamış.
COŞKUN Ali İhsan, Serpil IRK, Abdullah KAYHAN, Feride AŞIK, İbrahim
ERİM; Yapı Resamlığı X. Sınıf İş ve İşlem Yaprakları Temel Ders Kitabı,
Devlet Kitapları, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 2005
GÜNGÖR Yüksel, Çelik Çizimler Modülü, MEB MEGEP İnşaat Teknolojisi
Alanı 10. Sınıf Modülü, Ankara, 2007.
KUTLU Şahin, Çelik Yapılar Temel Ders Kitabı, S.H.Ç.E.K Basımevi,
Ankara, 2001.
OYMAEL Sabit, Yapı Bilgisi III Temel Ders Kitabı, Milli Eğitim Basımevi,
İstanbul, 2003.
126