Skala Kardaszowa

Skala Kardaszowa – klasyfikacja zaawansowania technicznego cywilizacji, zaproponowana przez rosyjskiego astronoma Nikołaja Kardaszowa w
1964 roku i następnie rozwinięta przez innych. Jako kryterium klasyfikacji Kardaszow przyjął ilość energii wykorzystywanej przez daną
cywilizację.

Spis treści
Poziomy skali
Inne poziomy
Poziomy VI oraz VII w literaturze
Obecny status cywilizacji na Ziemi
Produkcja energii a skala Kardaszowa (od 1900 roku)
Zobacz też
Przypisy

Poziomy skali
Typ I – cywilizacja wykorzystująca pełne zasoby energii, dostępne jednej planecie[1]. Szacowany potencjał takiej cywilizacji obejmuje np.
znaczny stopień kontroli nad swoją planetą (np. powstrzymywanie trzęsień ziemi, huraganów), kontrolowanie i wykorzystywanie reakcji
termojądrowych. W kontekście podobnych cywilizacji można wspomnieć o kolonizacji kosmosu, sondach von Neumanna, satelicie Dysona–
Harropa, sferze Bernala, czy technologicznej osobliwości.
Typ II – cywilizacja wykorzystująca całą energię emitowaną przez gwiazdę centralną[1]. W kontekście podobnych cywilizacji można
wspomnieć o podróżach międzygwiezdnych, pierścieniu Nivena, sferze Dysona, bojowych stacjach kosmicznych zdolnych niszczyć całe
planety, czy o superkomputerze Matrioszce. Fizyk Michio Kaku szacuje, że cywilizacja ludzka osiągnie ten poziom w 2800 roku[2]. Fikcyjne
cywilizacje takie jak Zjednoczona Federacja Planet z filmów Star Trek oraz Imperium z gry Warhammer 40,000 są właśnie na etapie drugim.
Typ III – cywilizacja zdolna do wykorzystania zasobów energii całej galaktyki[1]. Taka cywilizacja prawdopodobnie włada galaktyką, energię
czerpie z milionów gwiazd, a także np. gwiazd neutronowych i czarnych dziur. Michio Kaku uważa, że cywilizacja ludzka osiągnie ten etap za
około 10 000 lat[2].

Inne poziomy
Typ 0 – nie występuje w oryginalnej skali Kardaszowa. Reprezentantem tego typu jest cywilizacja ziemska. Aby zakwalifikować się do tej
grupy, inteligentne stworzenia zamieszkujące daną planetę muszą przejawiać podstawowe umiejętności cywilizacyjne, m.in. muszą być w
stanie wieść zorganizowane życie miejskie, posiadać pismo, mieć rozwinięty handel, pewien rodzaj organizacji zajmowanego terytorium i
być w stanie wznosić monumentalne budowle za pomocą prostych sposobów. Za przykład jednego z pierwszych takich tworów na Ziemi
można uznać cywilizację starożytnego Egiptu, kiedy to powstawały miasta, używano pisma (hieroglify), rozwijano handel oraz budowano
monumentalne piramidy i różnego typu świątynie. Według niektórych naukowców na obecnym stopniu rozwoju cywilizacji ludzkość jest
bliska przejścia do następnego typu. Według Michio Kaku ludzkość osiągnie kolejny poziom cywilizacyjny w 2100 roku[2].
Kolejne poziomy zostały zaproponowane przez amerykańskiego pisarza fantastyki naukowej Isaaka Asimova.
Typ IV – cywilizacja zdolna do wykorzystania energii dostępnej w swojej supergromadzie. Taka cywilizacja włada całą supergromadą
galaktyk, czerpiąc energię z tysięcy galaktyk. Zdaniem Michio Kaku cywilizacja Q z serialu Star Trek reprezentuje typ IV.
Typ V – cywilizacja zdolna do wykorzystania energii z całego dostępnego Wszechświata.
Przyjmując istnienie wieloświatów, możliwe jest wyróżnienie dodatkowych poziomów.
Typ VI – cywilizacja zdolna do wykorzystania energii z wielu wszechświatów. Cywilizacja może zmieniać prawa fizyczne wszechświatów
równoległych, a także przemieszczać się między nimi (np. uciec z zapadającego się wszechświata)[3].
Typ VII – cywilizacja określana jako „boska”, zdolna do kreacji jednego lub więcej wszechświatów. Ilość otrzymywanej energii jest
nieskończona, uzależniona tylko od liczby i rozmiarów stwarzanych wszechświatów. Cywilizację można uznać za nieskończoną, nawet jeśli
energia tworzonego nowego wszechświata pochłonie całkowitą energię istniejącego.

Poziomy VI oraz VII w literaturze

Poziomy VI i VII są sporadycznie spotykane w literaturze fantastycznonaukowej; do nielicznych przykładów należy opowiadanie The Last
Question Isaaca Asimova, a także powieść Ten, który czuwa u wrót Wszechświata Krzysztofa Wiesława Malinowskiego. Pisarzem, który opisuje
wiele cywilizacji poziomów VI i VII, jest Stephen Baxter. Cywilizacją VII poziomu jest cywilizacja Konstruktorów opisana w Statkach czasu.
Cywilizacją poziomu VI jest z kolei cywilizacja Xeelee, występująca w wielu powieściach cyklu o Xeelee. Także w innych powieściach Baxter
wprowadza byty, zdolne do działań odpowiadających cechom cywilizacji typu VI lub VII.

Obecny status cywilizacji na Ziemi

Według wzoru zaproponowanego przez amerykańskiego astronoma Carla Sagana, ludzka cywilizacja jest na etapie 0,72 (jest to wartość w skali
logarytmicznej), gdyż wykorzystuje 0,16% całkowitej energii, jaka jest dostępna na Ziemi.
Wzór zaproponowany przez Sagana:

Wartość K jest kategorią w skali Kardaszowa, a W jest mocą (w watach) wytwarzaną przez cywilizację. Michio Kaku określa ludzką cywilizację
jako typ zerowy, który wprawdzie zaczął wykorzystywać zasoby swojej planety, ale nie potrafi ich kontrolować.

Produkcja energii a skala Kardaszowa (od 1900 roku)

Produkcja energii Cząstkowa skala
Rok
EJ/rok TW Quad/rok[4] Mtoe/rok[5] Kardaszowa
1900   21     0,67   20      500 0,58
1970 190   6,0 180   4500 0,67
1973 260   8,2 240   6200 0,69
1985 290   9,2 270   6900 0,69
1989 320 10    300   7600 0,70
1993 340 11    320   8100 0,70
1995 360 12    340   8700 0,70
2000 420 13    400 10000 0,71
2004 440 14    420 10600 0,71
2010 510 16    480 12100 0,72
2015    575[6] 18,2 540 13700   0,725
2030 680 22    650 16300 0,73
(prognoza)
Zobacz też
Równanie Drake’a
SETI

Przypisy
1. Nikolai Kardashev, 1932-2019 (http://meti.org/en/blog/nikolai-kardashev-1932-2019). METI International. [dostęp 2019-08-05].
2. Michio Kaku, Wizje, czyli jak nauka zmieni świat w XXI wieku, rozdział „Choreografowie materii, życia i inteligencji”, s. 38., Warszawa 2000,
ISBN 83-7255-049-2
3. Według Michio Kaku miałaby móc tego dokonać cywilizacja typu IV potrafiąca już manipulować kontinuum czasoprzestrzennym, znajdując
tym samym zastosowanie praktyczne dla teorii wszystkiego. Michio Kaku, Wizje czyli jak nauka zmieni świat w XXI wieku, rozdział
„Mistrzowie czasu i przestrzeni”, s. 511., Warszawa 2000, ISBN 83-7255-049-2
4. Quad: biliard BTU
5. Mtoe: milion ton oleju ekwiwalentnego
6. EIA – International Energy Outlook 2017 (https://www.eia.gov/outlooks/ieo/pdf/0484(2017).pdf) (ang.). U.S. Energy Information
Administration, 2017-09-14. [dostęp 2018-02-06].

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Skala_Kardaszowa&oldid=57199444”

Tę stronę ostatnio edytowano 5 sie 2019, 08:53. Tekst udostępniany na licencji Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych
warunkach (http:https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.pl), z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz
szczegółowe informacje o warunkach korzystania (http:https://foundation.wikimedia.org/wiki/Warunki_korzystania).