ΠΛHPΩMENO
TEΛOΣ
ΠEPIO∆IKH EK∆OΣH ΠOΛITIΣTIKOY
 ΣYΛΛOΓOY ∆OΛOY IΩANNINΩN 
ETOΣ 35ο  AP. ΦYΛ. 143  IOYΛIOΣ - AYΓOYΣTOΣ - ΣEΠTEMBPIOΣ 2019
TAX. ∆/NΣH: AΠOΛΛΩNIAΣ 21  45332 IΩANNINA  e-mail: doliotika@dolo.gr  www.dolo.gr
Kαλές ανταµωσιές στο όµορφο ∆ολό µας
Tο αντάµωµα των ∆ολιωτών κάθε καλο-
καίρι είναι ξεχωριστό! Έχει τις δικές του
χαρές, το σφίξιµο των χεριών µεταξύ των
χωριανών, την φιλία που αναζωπυρώνε-
ται, τα όµορφα βράδια στο καφενείο, τις
βόλτες µας, τις εκδηλώσεις µας.
Σηµαντική η πρώτη εκδήλωση του Πο-
λιτιστικού Συλλόγου την Tρίτη 13 Aυγού-
K O YB ENT O YΛ E Σ
ENAΣ AΓΩNAΣ 35 XPONIA
Aγαπητοί µας συνδροµητές, χωριανοί,
συγγενείς και φίλοι του χωριού µας, σας
χαιρετώ ευχόµενος πάντα νάστε καλά µε
υγεία, χαρά και οικογενειακή γαλήνη.
Kάθε τρεις µήνες παίρνετε την εφηµερί-
δα µας «∆OΛIΩTIKA» για να µαθαίνετε τα
νέα απ’ το αγαπηµένο σας χωριό και µάλι-
στα µε 16 σελίδες και πιστεύω ότι η χαρά
σας, όπως και η δική µου είναι µεγάλη. H
ικανοποίηση που αισθάνεσαι διαβάζοντας
τα «∆OΛIΩTIKA» είναι και δική µας ικανο-
ποίηση που προσπαθούµε, όσο µπορούµε να
σας ενηµερώσουµε για όλα τα γεγονότα
που γίνονται στο χωριό µας. H δική σας
ανταπόκριση, για την έκδοσή της µας δίνει
KΩ∆IKOΣ 094587
στου για την παράδοση και τον χορό. Kα-
λεσµένος ο Bαγγέλης Γούσιας που µίλησε
για την σηµασία των χορών, που έδειξε
την τέχνη του χορού στη νεολαία µας.
Aρκετά κατατοπιστικός ο Bαγγέλης, µε
άπειρες γνώσεις για την παράδοση και τα
χορευτικά πατήµατα έδωσε την δυνατότη-
τα να µάθουµε όλοι περισσότερα για τους
Tου ∆HM. ΠOTΣH
µεγάλο κουργάιο και δύναµη, για να συνεχί-
σουµε πάντα όλοι µαζί τον αγώνα που αρχί-
σαµε προ 35 χρόνων.
Γι’ αυτό σας παρακαλώ, µη µας ΞE-
XNATE, να στέλνετε τακτικά τη συνδροµή
σας, µας είναι τόσο απαραίτητη. Kι εµείς µε
τη σειρά µας, σας υποσχόµαστε να συνεχί-
σουµε την προσφορά µας στο γράψιµο της
εφηµερίδας και µάλιστα το όνειρό µας είναι
να φτάσουµε την έκδοσή της στις 20 σελί-
δες και στα χρόνια 100, σπάζοντας ρεκόρ
για την ιστορία του αγαπηµένου µας χωρι-
ού, το ξακουστό ∆OΛO του Πωγωνίου.
Kαι πραγµατικά θα το πετύχουµε, γιατί
το θέλουµε και το πιστεύουµε όλοι µας και
το δείξαµε πολλές φορές.

Συνέχεια στην 3η σελίδα
Tαχ. Γραφείο
Iωαννίνων
Aριθµός. Aδείας 14
χορούς µας µε την συµµετοχή και των µε-
γαλύτερων χωριανών.
Tο κλαρίνο του ∆άκα και η κοµπανία
του έδωσαν το δικό τους στίγµα και το
γλεντάκι συνεχίστηκε στο καφενείο.
H προηγούµενη όµως ήταν µια ακόµη
παραδοσιακή µέρα µε την Nτίνα Kουτσο-
µπίνα να διδάσκει χορούς που η ίδια τους
ξέρει καλά.
Tην Tετάρτη, παραµονή του ∆εκαπε-
νταύγουστου, είχαµε το γλέντι της νύφης
στο σπίτι της, της Xριστίνας Φούκη, κόρης
του Φάνη και της Pεζίν Φούκη. Πολύ ευχά-
ριστο που τα νέα παιδιά επιλέγουν το χω-
ριό να τελέσουν το γάµο τους. Mας γεµίζει
ελπίδες.
Aνήµερα του ∆εκαπενταύγουστου ο
γάµος και το γλέντι στου Kωσταρά. Πολ-
λές ευχές στην Xριστίνα και στον Hλία για
τη νέα τους ζωή.
H δεύτερη εκδήλωση του Πολιτιστικού
Συλλόγου είχε συναισθηµατικό χαρακτή-
ρα. Tα εγκαίνια, την επαναχρησιµοποίηση
της Bιβλιοθήκης του Σχολείου και την τι-
µητική διάκριση στο χωριανό µας Γιάννη

Συνέχεια στη 2η σελίδα
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019 « ∆OΛ I Ω T I K A » 2

Kαλές ανταµωσιές στο όµορφο ∆ολό µας

Συνέχεια από την 1η σελίδα να περάσουµε. Mετά από ένα χρόνο, άλλη εικόνα: Ότι ο νέος Σύλλογός
Πρώτα θέλω να ευχαριστή- µια απόφαση του 1983 κυκλο- µας ∆ολιωτών Iωαννίνων, συ-
Mποντίνη.
σω τον Σύλλογό µας που πήρε φορήσαµε το πρώτο φύλλο της νεχίζει την παράδοση, την ερ-
O χώρος της επάνω αίθου-
αυτήν την απόφαση, να βρα- εφηµερίδος µας «∆OΛIΩTIKA» γατικότητα, την αγάπη για το
σας του σχολείου έγινε πλέον
βεύσει τον υπεράξιο χωριανό στις 30 Mαρτίου µε δύο φύλλα, χωριό και τους χωριανούς µας
λειτουργικός. Όπως τόνισε η
µας, τον αγαπητό ΓIANNH τέσσερις σελίδες. Kαι σήµερα, και πατάει πολύ γερά στα
Πρόεδρος του Συλλόγου Aγνή
MΠONTINH, ο οποίος µέχρι και αγαπητοί µου χωριανοί, διαβά- «αχνάρια» των γεροντότερων
Bραβορίτου: «Aνταµώνουµε
σήµερα προσφέρει τις υπηρε- ζουµε και δεν χορταίνουµε µε χωριανών µας γι’ αυτό του αξί-
σήµερα όχι για να εγκαινιά-
σίες του βοηθώντας πάντα για 16 σελίδες τα «∆OΛIΩTIKA». ζει ένα µεγάλο EYΓE.
σουµε απλά την Bιβλιοθήκη
την καλύτερη επιτυχία, στο µε- Mπράβο µας! ΓIANNH MOY σου ζητώ συ-
αλλά την επαναχρησιµοποίη-
γάλο αυτό πανηγύρι που λέγε- Aυτή η γνωριµία χωριανοί γνώµη που δεν µπόρεσα νάρ-
ση. Για να διαβάζουν όσοι επι-
ται «το αντάµωµα των ∆ολιω- µου µε τον ΓIANNH, και η συ- θω στην βράβευσή σου.
θυµούν από το πλούσιο υλικό
τών» που γίνεται κάθε Aύγου- νεργασία µας µε όλους του Σας χαιρετώ και σας ευχαρι-
της, να διοργανώνουµε εκδη-
στο στο χωριό µας. Συλλόγου, για µας ήτανε ένα στώ.
λώσεις πνευµατικού και όχι µό-
∆εν θα σας κουράσω πολύ υπέροχο ταξίδι, µε συνταξιδιώ- Γιάννενα 5/8/2019
νο περιεχοµένου.
µε το γράψιµό µου τούτο για τες παλιούς και καινούργιους ∆HM. ΠOTΣHΣ
Γι’ αυτό ο Σύλλογος φρόντι-
τον Γιάννη Mποντίνη. Θεωρώ χωριανούς µας αγαπηµένους.
σε να καθαριστεί πρώτα η αί-
όµως ότι έχω ιερή υποχρέωση Ένα ταξίδι γεµάτο αναµνή- Φανερά συγκινηµένος ο
θουσα, η υπάρχουσα Bιβλιοθή-
απέναντι σ’ έναν χωριανό µου, σεις, όµορφες εικόνες, πολλές Γιάννης Mποντίνης ευχαρίστη-
κη, η προσθήκη και δεύτερης
σε ιδιαίτερα την Πρόεδρο. Στη
και άλλες εργασίες.
συνέχεια ευχαρίστησε τον
∆ιαµορφώσαµε έτσι την αί-
Σύλλογο για την διάκριση και
θουσα µε την ιδέα της ∆έσποι-
αναφέρθηκε στις χαρές και τις
νας Πορίκη ώστε να θυµίζει αί-
λύπες για την έκδοση των «∆ο-
θουσα σχολείου µε τα παλιά
λιώτικων».
θρανία, τους χάρτες κλπ.
Aπό το Σύλλογο του απονε-
H αίθουσα ανήκει σε όλους
µήθηκε τιµητικό αναµνηστικό
τους χωριανούς. Για να γίνουν
το πρώτο φύλλο της εφηµερί-
όµως πολλά πράγµατα για το
δας.
χωριό µας –κυρίως η εφηµερί-
Στον προαύλειο χώρο του
δα µας– έχουν δουλέψει σκλη-
σχολείου προβλήθηκαν βίντεο
ρά πολλοί χωριανοί µας µε πεί-
για το χωριό που είχαν επιµε-
σµα και µεράκι.
ληθεί χωριανοί µας και όχι µό-
Γι’ αυτό τα µέλη του νέου
νο και η νέα ταινία του Άγγε-
Πολιτιστικού Συλλόγου θέλα-
λου Kούρου. Στη συνέχεια
νε να τους βραβεύσουν για
για την συνεργασία που είχα συγκινήσεις, χίλιες χαρές, αλ- προβλήθηκε βίντεο απόσπα-
όσα προσέφεραν και για την
µαζί του (και έχω ακόµη και σή- λά και περισσότερες δουλειές, σµα από την εκποµπή «Xίλια
παρακαταθήκη που µας αφή-
µερα) περίπου 35 χρόνια, από στενοχώριες, αγωνίες για το χρώµατα» του Xρήστου ∆ηµό-
νουν.
το έτος 1963 µέχρι σήµερα. Σύλλογό µας και την εφηµερί- πουλου όπου εµφανίστηκαν τα
O χωριανός µας Γιάννης
ΓIANNH MOY, χωριανέ και δα, αλλά προπαντός για τα χω- παιδιά του Bασίλη Παγούνη,
Mποντίνης ήταν και είναι η ψυ-
φίλε µου, νάσαι πάντα καλά και ριά µας που έφτασαν στο ση- Σταύρος και Hλίας. Eπίσης βί-
χή της εφηµερίδας «∆ολιώτι-
ο Παντοδύναµος να σου δίνει µείο της αφάνισης απ’ ανθρώ- ντεο της Xαράς Παγούνη µε
κα».
δύναµη και κουράγιο γιατί εί- πους και από ζώα και βλέπουµε θέµα «Xωρισµένο στα τρία».
Για περισσότερα όµως από
σαι ένας άνθρωπος ακούρα- µόνον... ερηµιά. – Παρουσίαση βίντεο του
τον ∆ηµήτριο Πότση που ήταν
στος, εργατικός, τίµιος, φιλα- ΓIANNH MOY σε φιλώ και Σταύρου Παπαδόπουλου µε
µαζί τόσα χρόνια ο οποίος δεν
λήθης και µε άλλες πολλές κα- σου εύχοµαι ολόψυχα νάσαι τον Iάσονα Xρήστου να παίζει
µπόρεσε να παραστεί και τον
λές πράξεις και προπαντός µε πάντα καλά µε υγεία. κλαρίνο.
λόγο διάβασε η πρόεδρος του
πολύ αγάπη για το χωριό µας Aυτή η βράβευσή σου µας – Bίντεο του Mιχάλη Aρά-
Συλλόγου Aγνή Bραβορίτου:
και τους χωριανούς. έδωσε µεγάλη χαρά σ’ όλους πογλου µε θέµα «συζήτηση»
Tο 1983, ήτανε η ευλογηµέ- µας, γιατί πραγµατικά, είσαι στο ∆ολό µε τη συµµετοχή του
«Aγαπητοί µου χωριανοί και
νη χρονιά, που πήραµε όλοι µα- ένας χωριανός, που δουλεύεις Bασίλη Xρήστου. Φίλος του
φίλοι του χωριού µας, σας κα-
ζί την απόφαση να φτιάξουµε ακόµα σ’ ό,τι χρειαστεί το χω- χωριού, χρόνια τώρα, ο Mιχά-
ληµερίζω ευχόµενος σε όλους
έναν Σύλλογο για να βοηθή- ριό µας και οι χωριανοί µας. λης παρουσίασε µια άλλη οπτι-
σας καλές διακοπές στο αγα-
σουµε το χωριό και τους χω- Eπίσης απ’ τη βράβευσή κή για το χωριό και τις ιδιαιτε-
πηµένο µας χωριό, πάντα µε
ριανούς µας, όπως µπορούµε. σου, βγαίνει και µια ξεκάθαρη ρότητές του.
υγεία, χαρά και καλό χειµώνα
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019
Kαλές ανταµωσιές...
– H Mυρτώ Xρήστου πα-
ρουσίασε ένα τρέιλερ της ται-
νίας «Έγκληµα στο ∆ολό».
– Tο βίντεο του Γιώργου
Mποντίνη µε θέµα «∆ολιώτες
τραγουδιστές» ήταν αρκετά
συναισθηµατικό µε το πολυ-
φωνικό στο καφενείο του χω-
ριού από το 1995 µε πολλές
θύµησες αλλά και µε νέους
τραγουδιστές.
– H ταινία του Άγγελου
Kούρου «ο Σεβαστός» µας
άφησε µια άλλη διάσταση της
οµορφιάς του ∆ολού.
H εικόνα της ταινίας µε τα
ψηλά βουνά, τα σύννεφα να
αγγίζουν τα βουνά, οι βόλτες
στα ξηρόχορτα, η νύχτα, το
φεγγάρι να φωτίζει τα σπίτια,
το καφενείο, οι παρέες, τα πα-
ραδοσιακά γλέντια, µε την
µουσική επένδυση της ταινίας
µας ταξίδεψε στο χωριό µας!
(Σεβαστός σηµαίνει Aύγου-
στος στα λατινικά).
Tο Σάββατο 17 Aυγούστου
το καθιερωµένο τραπέζι και
γλέντι µας, µε το κλαρίνο του
Bασίλη ∆άκα και την φωνή του
Bαγγέλη ∆άκα.
Aναδροµές...
Aύγουστος 1994. Στον πλάτανο της Πωγωνιανής: Γιάννης
Λιόλιος, Γιώργος Nτόντης, Παντελής Παππάς, Nίκος Yφαντής
« ∆OΛ I Ω T I K A »
Περισσότερος ο κόσµος
από πέρυσι. Tο γλέντι κράτησε
µέχρι τις πρωινές ώρες µε
πρωτοπόρα τη νεολαία.
O Πρόεδρος της Aδελφότη-
τας ∆ολού Φοίβος Kουβαράς
στον χαιρετισµό του αναφέρ-
θηκε στις προσδοκίες και στη
γενικότερη ανάπτυξη του χω-
ριού.
H πρόεδρος του Πολιτιστι-
κού Συλλόγου Iωαννίνων Aγνή
Bραβορίτου τόνισε τις προ-
σπάθειες του Συλλόγου για να
κρατήσουµε όλοι ζωντανό το
χωριό µε την οικονοµική και
ηθική στήριξη όλων των χωρια-
νών.
Ένα ακόµα λοιπόν καλοκαι-
ρινό αντάµωµα στο ∆ολό. Tο
δικό µας Aυγουστιάτικο αντά-
µωµα µε την πανσέληνο φέ-
τος...
Tο φεγγάρι ολόγιοµο φώτι-
ζε τις καρδιές όλων µας και τις
οµορφιές του ∆ολού.
«Kαλές ανταµωσιές»! (ό-
πως έγραφε στο site της η ∆ώ-
ρα Kούρου).
K O Y BE N T O Y Λ E Σ
Kαι εσείς απ’ την πλευρά
σας, θα µας βοηθήσετε. Πι-
στεύω µε όλες σας τις δυνά-
µεις, στην κρίσιµη αυτή στροφή
της οικονοµικής κρίσης, γιατί
είστε πραγµατικοί ∆ολιώτες και
φίλοι του χωριού µας, µε καθα-
ρή καρδιά και µε µεγάλη αγάπη,
για το ∆OΛO µας και τους
χωριανούς µας.
Σας ευχαριστώ πολύ εκ των
προτέρων.
H EPHMIA ΣYNEXIZETAI...
Tι θα γίνει σε λίγα χρόνια
στα χωριά µας που δεν θα
υπάρχουν πλέον άτοµα να
ζούνε µόνιµα εκεί; Tο καλοκαίρι
πήγα στο αγαπηµένο µου
χωριό, µετά από οχτώ χρόνια
απουσίας, δύο φορές. Mία µε
την οικογένεια της αδελφής
µου και την δεύτερη µε τον γιο
µου Kώστα και τα δυο εγγόνια
µου και το χάρηκε η ψυχή µου.
Tις εντυπώσεις µου θα σας
τις γράψω άλλη φορά, σήµερα
θα αναφερθώ στο πώς ζούσαµε
τον καιρό που ήµουνα παιδί (κι
εγώ σήµερα πάτησα στα 91
χρόνια µου) και αναρωτιέµαι
πότε πέρασαν, χωρίς να τα
καταλάβω; ∆υστυχώς πέρασαν
και πίσω δεν γυρνάν...
Aγαπητοί µου χωριανοί, προ
πολλών ετών ο τρόπος της
ζωής µας άλλαξε ριζικά. Πόλεις
και χωριά, άλλαξαν και αυτά
χρώµα. Xάσανε σιγά-σιγά το
παραδοσιακό τους πρόσωπο και
δεν τα γνωρίζεις. Tις πόλεις
µας τις έπνιξε το «τσιµέντο».
Πολυόροφα κτήρια φύτρωσαν
παντού σαν µανιτάρια. Tα όµορ-
φα χωριά µας ερηµώσανε, η
µετανάτευτη (εσωτερική και
εξωτερική) µας... ρήµαξε και
µας τελείωσε. Λίγοι µόνιµοι
κάτοικοί του, και αυτοί απόµα-
χοι, µε λίγους νεότερους, ζού-
νε και τα κρατάνε, όπως λένε
«ζωντανά».
Eρηµιά και ακατοίκητα σπί-
τια, κλειστά σχολεία, αλειτούρ-
γικες εκκλησιές, ακαλλιέργητα
χωράφια, κήπους κ.τ.λ.
Πού είναι το τραγούδι και η
φλογέρα, των τσοπάνηδων, οι
φωνές και τα σαλαγίµατα, τα
βελάσµατα και τα κουδουνίσµα-
τα των προβάτων;
«Aλλοτινές µου εποχές, αλ-
λοτινοί µου χρόνοι» λέγει ένα
παλιό δηµοτικό µας τραγούδι,
3
που µας σφάζει την καρδιά µας.
∆εν υπάρχουν παιδιά να τρέ-
χουν στις ρούγες του Tσικώνη,
του Tσιαϊριού, στου Σχολείου
και το καλοκαίρι µετά το θέρος,
τα λιγοστά χωράφια γίνονταν
γήπεδα κ.τ.λ.
Γιατί όταν λείπουν τα παιδιά,
απ’ τα χωριά, απουσιάζει η ζωή.
Kαι αυτή είναι η πραγµατικότη-
τα σήµερα.
Eυτυχώς τα καλοκαίρια, τα
χωριά µας, παίρνουν κάποιες
ανάσες ζωής, που έρχονται για
διακοπές, και κυρίως τον Aύ-
γουστο µήνα και ακούµε φωνές
και τραγούδια.
Όσοι γεννηθήκαµε και ζήσα-
µε σ’ αυτά τα χωριά, πονάµε για
την µαύρη µοίρα τους, που δεν
µπορούµε να κάνουµε τίποτα να
την αλλάξουµε προς το καλύτε-
ρο.
Θυµάµαι όµως, τη ζωή που
ζούσαµε στο χωριό, ήτανε πολύ
σκληρή και στενάχωρα χρόνια
περάσαµε, χωρίς ανέσεις σηµε-
ρινές. ∆ρόµοι, αυτοκινήτου δεν
υπήρχαν, φως, νερό, τηλέφωνο,
τηλεόραση, ψυγείο και άλλα
πράγµατα που τώρα δεν τα
θυµάµαι.
Όµως, οι άνθρωποι, εκείνης
της σκληρής εποχής στο χωριό,
ήτανε πιο πολύ κοντά ο ένας µε
τον άλλον, στη χαρά, στη λύπη,
στο πόνο, στην αρρώστεια,
στην εργασία και προπαντός
στην αγάπη για το χωριό που
γεννήθηκαν και ζούνε σήµερα
και προσπαθούν µε κάθε τρόπο,
για το χωριό τους να γίνει και
να διατηρηθεί το καλύτερο και
µπορώ να πω ότι είχαν καταφέ-
ρει πάρα πολλά και µπράβο
τους. Tώρα τίθεται το ερώτηµα
και είναι πολύ σκληρό: «Tι θα
γίνει σε λίγα χρόνια, στα χωριά
µας, που δεν θα υπάρχουν
πλέον άτοµα να ζούνε εκεί;»
Mπορεί να µας σώσει κανείς;
Eγώ πραγµατικά δεν το πι-
στεύω και θαύµατα δεν γίνονται
απ’ τους αδιάφορους ανθρώ-
πους, χωρίς αγάπη, χωρίς τιµιό-
τητα, χωρίς πρωτοβουλίες, και
µε χιλιάδες ψέµατα, που µας
κοπανάνε κάθε µέρα. Πιστεύω
ότι σας στενοχώρησα µε αυτά
που έγραψα. Eγώ ...δάκρυσα.
Σας εύχοµαι καλό χειµώνα
να περάσετε και κουράγιο, κά-
ποτε θα γίνει.. ΞAΣTEPIA!
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΑ ΑΝΑΓΝΩΣΜΑΤΑ (AΓIOΣ XPIΣTOΦOPOΣ)
Στο ∆ολό Πωγωνίου τιµά-
ται µε ιδιαίτερη ευλάβεια ο
Άγιος Χριστοφόρος. Πλήθος
κόσµου ανέβαινε και ανεβαί-
νει στο παρεκκλήσι του Αγίου
κάθε χρόνο στις 9 Μαΐου όπου
εορτάζεται η µνήµη του.
Επίσης αρκετοί ∆ολιώτες
έχουν δώσει στα παιδιά
τους,το όνοµα του Αγίου, δεί-
χνοντας το σεβασµό και την
αγάπη τους προς αυτόν. Ας
δούµε λοιπόν αναλυτικά το
βίο του Αγίου Χριστοφόρου
µέσα απο το συναξάρι.
“Ο Άγιος Μεγαλοµάρτυς
Χριστόφορος καταγόταν από
ηµιβάρβαρη φυλή και ονοµα-
ζόταν Ρεµπρόβος, που σηµαί-
νει αδόκιµος, αποδοκιµασµέ-
νος, κολασµένος. Πιθανότατα
έζησε κατά τους χρόνους του
αυτοκράτορα ∆εκίου (249 -
251 µ.Χ.), όταν στην Αντιόχεια
Επίσκοπος ήταν ο Άγιος
Ιεροµάρτυς Βαβύλας (τιµάται
4 Σεπτεµβρίου).Ο Άγιος ως
προς την εξωτερική εµφάνιση
ήταν τόσο πολύ άσχηµος, γι’
αυτό και αποκαλείτο «κυνο-
πρόσωπος». Η µεταστροφή
του στον Χριστό έγινε µε
τρόπο θαυµαστό. Συνελήφθη
αιχµάλωτος σε µάχη, που διε-
ξήγαγε το έθνος του µε τα
Ρωµαϊκά αυτοκρατορικά στρα-
τεύµατα. Κατατάγηκε στις
Ρωµαϊκές λεγεώνες και πολέ-
µησε κατά των Περσών, επί
Γορδίου και Φιλίππου. Όταν
ήταν ακόµη κατειχούµενος,
για να ευχαριστήσει τον
Χριστό, εγκαταστάθηκε σε
επικίνδυνη δίοδο ποταµού και
µετέφερε δωρεάν επί των
ώµων του εκείνους που επιθυ-
µούσαν να διέλθουν τον ποτα-
µό. Μια µέρα παρουσιάσθηκε
προς αυτόν µικρό παιδί, το
οποίο τον παρακάλεσε να τον
περάσει στην απέναντι όχθη.
Ο Ρεµπρόβος πρόθυµα το
έθεσε επί των ώµων του και
στηριζόµενος επί της ράβδου
του εισήλθε στον ποταµό.
Όσο όµως προχωρούσε, τόσο
το βάρος του παιδιού αυξανό-
« ∆OΛ I Ω T I K A »
ταν, ώστε µε µεγάλο κόπο
κατόρθωσε να φθάσει στην
απέναντι όχθη. Μόλις έφθασε
στον προορισµό του, κατάκο-
πος είπε στο παιδί ότι και όλο
τον κόσµο να σήκωνε δεν θα
ήταν τόσο βαρύς. Το παιδί του
απάντησε: «Μην απορείς,
διότι δεν µετέφερες µόνο τον
κόσµο όλο, αλλά και τον πλά-
σαντα αυτόν. Είµαι Εκείνος
στην υπηρεσία του Οποίου
έθεσες τις δυνάµεις σου και
σε απόδειξη αυτού φύτεψε το
ραβδί σου και αύριο θα έχει
βλαστήσει», και αµέσως εξα-
φανίσθηκε. Ο Ρεµπρόβος
φύτεψε την ράβδο και την
εποµένη την βρήκε πράγµατι
να έχει βλαστήσει. Μετά το
περιστατικό αυτό βαπτίσθηκε
Χριστιανός από τον Άγιο
Ιεροµάρτυρα Βαβύλα, ο οποί-
ος τον µετονόµασε σε
Χριστόφορο. Η άκτιστη θεία
Χάρη, που έλαβε την ώρα του
βαπτίσµατος και του
Χρίσµατος, µεταµόρφωσε όλη
του την ύπαρξη. Και αυτή
ακόµα η δύσµορφη όψη του
φαινόταν φωτεινότερη και
οµορφότερη. Κατά τον τότε
εναντίον των Χριστιανών
διωγµό, λίγο µετά την βάπτισή
του, είδε Χριστιανούς να
κακοποιούνται από τους ειδω-
λολάτρες. Από αγανάκτηση
επενέβη και έκανε δριµύτατες
παρατηρήσεις προς αυτούς,
διέφυγε δε τη σύλληψη χάρη
στο γιγαντιαίο του παράστηµα
και την ηράκλεια δύναµή του.
Καταγγέλθηκε όµως στον
αυτοκράτορα και διατάχθηκε η
σύλληψή του. Για τον σκοπό
αυτό απεστάλησαν διακόσιοι
στρατιώτες. Αυτοί, αφού
ερεύνησαν σε διάφορα µέρη,
τον βρήκαν κατά την στιγµή
την οποία ετοιµαζόταν να γευ-
µατίσει ένα κοµµάτι ξερό
του Iερέα
BAΣIΛEIOY KOYPOY
ψωµί. Κατάκοποι οι στρατιώ-
τες και πεινασµένοι ζήτησαν
από τον Άγιο Χριστόφορο να
τους δώσει να φάγουν και ως
αντάλλαγµα του υποσχέθηκαν
ότι δεν θα τον κακοµεταχειρί-
ζονταν. Ένας από τους στρα-
τιώτες, βλέποντας ότι πλην
του ξερού άρτου δεν υπήρχε
καµία άλλη τροφή, ειρωνευό-
µενος τον Χριστόφορο, του
είπε ότι ευχαρίστως θα γινό-
ταν Χριστιανός, εάν είχε την
δύναµη να τους χορτάσει
όλους µε το κοµµάτι εκείνο
του άρτου. Τότε ο Άγιος, αφού
γονάτισε, άρχισε να παρακα-
λεί τον Χριστό να πολλαπλα-
σιάσει το κοµµάτι εκείνο του
άρτου, όπως πολλαπλασίασε
τους πέντε άρτους στην
έρηµο, για να χορτάσουν οι
πεινώντες στρατιώτες και να
φωτισθούν στην αναγνώριση
και οµολογία Αυτού. Η παρά-
κληση του Αγίου εισακούσθη-
4
κε και το τεµάχιο του άρτου
πολλαπλασιάσθηκε.
Βλέποντας οι στρατιώτες το
θαύµα αυτό, προσέπεσαν στα
πόδια του Αγίου και τον παρα-
καλούσαν να τους γνωρίσει
καλύτερα τον Θεό του. Ο
Άγιος εξέθεσε µε απλότητα τη
Χριστιανική διδασκαλία και
αφού όλοι εξέφρασαν την επι-
θυµία να γίνουν Χριαστιανοί,
τους οδήγησε προς τον
Επίσκοπο Αντιοχείας Βαβύλα,
ο οποίος, αφού τους κατήχη-
σε, τους βάπτισε. Όταν ο
αυτοκράτορας ∆έκιος πληρο-
φορήθηκε το γεγονός, τους
µεν στρατιώτες συνέλαβε και
αποκεφάλισε, τον δε
Χριστόφορο προσπάθησε µε
υποσχέσεις και κολακείες να
µεταπείσει, αλλά οι προσπά-
θειές του προσέκρουσαν στην
επίµονη άρνηση αυτού.
Κατόπιν τούτου έστειλε προς
αυτόν δύο διεφθαρµένες
γυναίκες, την Ακυλίνα και την
Καλλινίκη, ελπίζοντας ότι µε
τα θέλγητρά τους θα τον
σαγήνευαν και θα τον παρέσυ-
ραν. Οι δύο γυναίκες, αφού
άκουσαν την προτροπή του
Αγίου, για να επανέλθουν
στον δρόµο της αγνότητας και
της αρετής, έγιναν Χριστιανές
και, αφού παρουσιάσθηκαν
ενώπιον του αυτοκράτορα
∆εκίου, οµολόγησαν τον
Χριστό. Γι’ αυτό και βρήκαν
µαρτυρικό θάνατο. Στη συνέ-
χεια ο Άγιος Χριστόφορος
υποβλήθηκε σε φρικτά βασα-
νιστήρια και τέλος υπέστη τον
δι’ αποκεφαλισµού θάνατο το
Ἀπολυτίκιον Ἤχος δ΄
251 µ.Χ.”
Στολαῖς ταῖς âξ αἵματος,
ὁραϊζόμενος, Κυρίω παρί-
στασαι, τῷ Βασιλεῖ οὐρανόν,
Χριστοφόρε ἀοίδιμε· ὅθεν
σὺν ἀσωμάτων, καὶ
Μαρτύρων χορείαις, ἅδεις
τῷ τρισαγίω, καὶ φρικτῷ
μελωδίᾳ· διὰ ταῖς ἱκεσίαις
ταῖς σαῖς, σῶζε τοῖς δούλους
σου.
Τίς πρεσβείες του Αγίου να
έχουµε. Αµήν
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019 « ∆OΛ I Ω T I K A » 5

Eπιστολή Eπιτροπής Aνέγερσης Aγ. Xριστοφόρου

∆ηµοσιεύουµε επιστολή της Eπιτροπής Aνâγερσης του Aγίου
Xριστοφόρου που φανερώνει τον αγώνα και την αγωνία της για
εξεύρεση πόρων προς αποπεράτωση του έργου.
(Aρχείο Γιώργου Nτόντη)

Σηµείωση σύνταξης: ∆εν γνωρίζουµε την έκβαση της απόφα-

σης. Tο χαγιάτι πάντως έγινε. Mαρµάρινη πλάκα δεν υπάρχει
που να µαρτυρεί τον δωρητή.
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019
Aφιέρωµα
β΄µέρος
Το κτίσιµο µε τα
∆ολιωτόπουλα
Το καλοκαίρι του ...ιστορικού
1968 αρχίζει αισίως, µε άκρατο
ενθουσιασµό, αξιοσηµείωτη
προθυµία, οµοψυχία και οµηρική
«οµοφροσύνη», η ανέγερση του
νέου εξωκκλησιού του Αγ.
Χριστοφόρου. Σύσσωµο το
Mεταφορά υλικών µε τα ζώα
µε το Γιάννη Tόλη (1975)
∆ολό ανεβαίνει το µονοπάτι:
Ντόπιοι και παραθεριστές, µε-
γάλοι, νέοι και παιδιά –ακόµη
και τα κορίτσια της
Ταπητουργικής Σχολής και λίγοι
ξένοι φίλοι συµµετέχουν. Ο
καθένας από το δικό του µετερί-
«Eν αρχή ην... ο βράχος»
Nίκος Θανόπουλος,
Λευτέρης Παπαϊωάννου,
Xάρης Σκλιβανίτης
ζι. Άλλος µε τα ζώα του που
µεταφέρουν υλικά και τρόφιµα
στην µακρινή διαδροµή, άλλος
µε την ετοιµασία του φαγητού
(στο χωριό ή επιτόπου) για το
συνεργείο και τους εκδροµείς,
µε επικεφαλής τον ...ειδικό
Μήτση Ζέρβα, άλλος µε τον
ενθουσιασµό, το τραγούδι και
« ∆OΛ I Ω T I K A »
Άγ. Xριστόφορος - 50 χρόνια
1968/69 – 2018/19 – Tο χρονικό της ανέγερσης
«Οι άνθρωποι φεύγουν, Μένουν τα
έργα να κρατούν την µορφή τους»
Eπιµέλεια αφιερώµατος ∆ηµ. Γ. Zέρβας
O Mήτση-Zέρβας επί το έργον.
Άλλοι δουλεύουν και άλλοι...
τσιµπάνε.
τις αφηγήσεις του (µε κορυφαίο
πάντα, στο είδος τον ∆ηµήτρη
Κιντζώρη) ή απλώς µε την
παρέα του και την παρουσία του
για... «ηθική συµπαράσταση».
Και βέβαια –πάνω από όλα– µε
τη συµµετοχή του στο κτίσιµο.
Αυτό το ανέλαβαν τα
∆ολιωτόπουλα, κανονικό ηπει-
ρώτικο µαστορικό µπουλούκι, –
παιδιά (µε µικρότερο µαθητούδι
τον Λάκη Χρήστου), έφηβοι του
χωριού (µε προεξάρχοντα τον
Φόρη Κωσταρά να σηκώνει το
µεγαλύτερο, κυριολεκτικά,
βάρος, ντόπιοι και παραθερι-
στές στις µαθητικές τους διακο-
πές, µε τη βοήθεια 1-2 µαστό-
ρων υπό τη καθοδήγηση του
πρωτοµάστορα-αρχιτέκτονα
Γιώργου Ζέρβα, σήκωσαν µε
υπεράνθωπες προσπάθειες,
χωρίς ανυψωτικούς µηχανι-
σµούς, µε πρωτόγονα µέσα
τους τεράστιους ογκόλιθους,
τοποθετώντας τους µε τέχνη
που προσδίδει σταθερότητα.
Γι’ αυτά τα παιδιά, εκείνες οι
λίγες ηµέρες ενασχόλησης σε
µία ιδιαίτερη καλλιτεχνική σύν-
θεση που αποσκοπούσε στην
κατασκευή ενός κτίσµατος
«ανωνύµων» και όχι στην προ-
βολή των συντελεστών της,
υπήρξε µία περίοδος µύησης.
Όπως µύηση ήταν για τον καθο-
δηγητή τους η µαθητεία του
στον Πικιώνη. Είµαι σίγουρος
ότι για τον Γιώργο Ζέρβα αυτό
το εκκλησάκι είχε µια επιπλέον
σηµασία: Τις ηµέρες εκείνες
είχε πεθάνει ο µεγάλος
Έλληνας· Το κτίσµα αυτό, για
1968. O Γιώργος Zέρβας δίνει
συµβολικά το πρώτο θεµέλιο
λιθαράκι στον γιο του (µόλις δια-
κρίνεται). Πανέµορφα κορίτσια-
άγγελοι, µε τα αθώα χάρια τους,
και λυγερές κοπέλες όλο χάρη, µε
τα χέρια τους τα δηµιουργικά–
όλες της Tαπητουργικής Σχολής–
το µεταφέρουν. Σϋσσωµο το
∆ολό δηµιουργεί. Γι’ αυτό το
έργο θα στέκει ες αεί ευλογηµένο.
τον πολιούχο του χωριού του,
ήταν το µνηµόσυνο του µαθητή
για τον ∆άσκαλο. Μια αφιέρωση
για αιώνια µνήµη εκείνου που
αρχή του ήταν η αρχιτεκτονική,
ως παρέµβαση στο χώρο, παρά-
γει έργα που συνιστούν προ-
σαρµογή των έργων του ανθρώ-
που στο περιβάλλον και όχι
ενέργεια του ανθρώπου να
κυριαρχήσει σ’ αυτό. Έτσι και ο
Άγιος Xριστόφορος. Eδώ από-
6
λυτα ταιριάζουν τα λόγια ενός
άλλου σπουδαίου ∆άσκαλου,
του Άρη Kωνσταντινίδη: «Ένα
ιδιοφυές έργο, κάποιου µάστο-
ρα, που το µέγεθος και το
σχήµα του δεν είναι απλώς
φυσική κατάληξη της κορυφής
του λόφου, αλλά οµορφη και
αρµονική προέκτασή της».1 Mε
άλλα λόγια, δεν αρκεί απλώς η
ένταξη της κατασκευής στο
φυσικό περιβάλλον αλλά ο
εµπλουτισµός του µέσω της
ανθρώπινης παρέµβασης.
Aρχιτεκτονική θεώρηση
O αρχιτέκτων δεν φτιάχνει
απλώς κτήρια –δηµιουργεί περι-
βάλλον. H νέα µορφή, στην ιδα-
νική περίπτωση, το συµπληρώ-
νει, το αναδεικνύει, το εµπλου-
τίζει, το οµορφαίνει. Έτσι το
νέο περιβάλλον, φυσικό και
δοµηµένο, να δηµιουργεί µε τη
σειρά του την ανάλογη κατά
περίσταση ατµόσφαιρα. Στην
περίπτωση του Aγ.
Xριστοφόρου ατµόφαιρα πνευ-
µατικής έξαρσης και κατάνυξης.
Yποθέτω ότι ο Γιώργος
Zέρβας είδε το θέµα του Aγ.
Xριστοφόρου (ναΐσκος και ορει-
νό καταφύγιο) στην άσκηση που
θα έβαζε ο Πικιώνης στους
σπουδαστές του: µία φαινοµενι-
κή απλή (άρα δύσκολη) µορφο-
λογική σύνθεση µικρής κλίµα-
κας, ένα κτίσµα µέσα σε έναν
υπαίθριο χώρο µε ιδιαιτερότη-
τες. Aυτό απαιτούσε πρώτα από
όλα την εις βάθος βίωση του
χώρου σε ευρεία κλίµακα (όλος
ο ορίζοντας) και σε µικροκλίµα-
κα µε επίµονη επιτόπια παρατή-
ρηση των πολυάριθµων σχηµα-
τισµών των βράχων και των
καλλιτεχνικών συνδυασµών
τους. Aκολούθησε η µελέτη επί
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019 « ∆OΛ I Ω T I K A » 7

Άγ. Xριστόφορος - 50 χρόνια

«Tα βράχια θα µπορούσαν να µε πλακώσουν. Tα έκανα έργα για να 1969. H κατασκευή της στέγης µε αρχιµάστορα τον Γιάννη Zέρβα
σηκωθώ πάνω τους και να πλησιάσω τον Oυρανό» (Σικελιανός). και βοηθό τον Γιάννη Ξεσφίγγη. Aπό αριστερά: Oι µικρότεροι του
Aπό αριστερά: Bασίλης ∆άκας, Θωµάς Mωραΐτης (φίλος του χωρι- µπουλουκιού Λάκης Xρήστου και Φώτης Φωτόπουλος (µόλις δια-
ού), Mήτσος Φωτόπουλος;, Kώστας Xρ. Kωσταράς;, Γιάννης Xρ. κρίνεται), Aθηνά δασκάλα, άγνωστη, Mαργαρίτα Zέρβα, Aγνή και
Kωσταράς; (Tο συµπεραίνω από την λίστα ηµεροµισθίων) και ο Bάσω Bραβορίτη, Xαρά και ∆ηµήτρης Zέρβας.
Φόρης Kωσταράς που σηκώνει τα µεγαλύτερα βάρη και ανταµοίβε-
ται ανάλογα (βλ. κατάσταση ηµεροµισθίων). πρεπή και επιβλητική φύση (που τώνεται µε τη παρθένα φύση και
πάντα έχει ορισµένη δεκτικότη- «αναδύεται σαν φυσικός ανθός
χάρτου µε την βασική ιδέα, και κτονική σύνθεση χωρίς «προ- τα να περιλάβει µορφές) όπου του βράχου».2 ∆ίπλα στο παλιό
εν τέλει η οριστική λύση επί του γραµµατικές» προθέσεις ή προ- κυριαρχούν οι ορεινοί όγκοι, ο ξωκκλήσι στέκει µοναδικά
πεδίου όπου ο ευαίσθητος αρχι- σπάθεια για ένταξη σε προκα- βράχος και η πέτρα, αφήνοντας αυθύπαρκτος, έτσι συγκινητικά
τέκτονας, µε αυτοσχεδιασµούς θορισµένες και συγκεκριµένες άθικτους τους φυσικούς χρωµα- µικρός, πρωτόγονος, ταπεινός
και ανάλογες προσαρµογές µορφολογικές κατευθύνσεις ή τισµούς και τους τόνους του µέσα στην αγιότητά του αλλά
κατέληξε σε ένα ολοκληρωµένο τύπους –µακριά από κάθε στεί- φωτός. υπερήφανος, εδρασµένος πάνω
γλυπτικό αποτέλεσµα το οποίο ρο µιµητισµό, επιδίωξη εντυπω- Iδιαίτερο βάρος και µέριµνα στα αρχαία πειράµατα, αρχαίος
ασφαλώς θα αναδειχθεί πλή- σιασµού και αυτοπροβολή. δόθηκε στην πρόσοψη (νότια κι αυτός, άτρωτος, απόρθητος
ρως µε την αποπεράτωση του Aκολουθώντας τις επιταγές όψη) –από µόνη της ξεχωριστό σαν ένα ∆ρακόσπιτο3 που χτί-
καταφυγίου, ένα σύνολο αντά- του φυσικού τοπίου και του καλλιτέχνηµα, µε το ταίριασµα στηκε από υπερφυσικές δυνά-
ξιο της θεϊκής αρχιτεκτονικής ανάγλυφου, ο ναΐσκος ορθώνε- των εντυπωσιακών ογκόλιθων µεις.
των γύρω βουνών. Eν κατακλεί- ται µε σεβασµό θρησκευτικό και κι αποτελεί το µεταβατικό στοι- ∆ηµήτρης Γ. Zέρβας
δι: µία απλή, ελεύθερη αρχιτε- εντάσσεται µέσα στην µεγαλο- χείο από τον υπαίθριο στον θρη-
σκευτικό χώρο, µε το θύρωµα Σηµειώσεις (β΄ µέρους)
πρωτόγονα κατασκευασµένο
1. O αρχιτέκτονας Άρης
από 5-6 βράχους και την χαµη-
Kωνσταντινίδης για το καµπα-
λή για ευλαβική είσοδο των
ναριό του Aη-Γιώργη του
προσκυνητών.
Λυκαβηττού.
2, Περικλής Γιαννόπουλος.
Eπίλογος 3. ∆ρακόσπιτα ή Θεόσπιτα:
Ένα αληθινό και ειλικρινές Eντυπωσιακής αρχιτεκτονικής
αρχιτεκτονικό έργο αντικατο- αινιγµατικές αρχαίες µεγαλιθι-
πτρίζει τα πάντα: από τον προ- κές κατασκευές (από µικρές
σωπικό χαρακτήρα και το ταλέ- διαστάσεις µέχρι 12x8 µ.) χωρίς
ντο του πρωτοµάστορα µέχρι... σαφείς ενδείξεις χρονολόγη-
την ηλικία των υπόλοιπων σης (από 12ο αι. έως 1ο αι. π.X.).
συντελεστών του και τις δυσκο- Nαϊκά (το πιθανότερο) οικοδο-
λίες υλοποίησης. Aυτό ακριβώς µήµατα, µε έδραση απ’ ευθείας
είναι ο Άγιος Xριστόφορος. στον φυσικό βράχο, κατασκευα-
1968. Mια φωτογραφία κατά την κατασκευή ενός έργου δεν είναι σµένα από εγχώριους ογκόλι-
Mε την απλότητά του, την
µόνον αναµνηστική αλλά ιστορικό ντοκουµέντο. Aπό αριστερά: K. θους και λίθους µε επιτόπια
ευγενική µορφή, τις ατέλειες,
Kωσταράς, Λ. Παπαϊωάννου, X. Σκλιβανίτης, Θ. Mωραΐτης, εξόρυξη και επεξεργασία, µε
τα ψεγάδια του, την αυθεντική
Άγνωστος, Kώστας Xρ. Kωσταράς, Γ. Zέρβας, άγνωστος, άγνωστος, την πύλη να βρίσκεται πάντα
οµορφιά, υψώνεται στην κορυ-
P. Zέρβα, Aθηνά δασκάλα Tαπητουργικής, B. ∆άκας (καθιστός). στις µακρές πλευρές τους.
φή του Kουτσόκρανου, ενσωµα-
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019
Σκέψεις - Σχόλια
ΣTO ΓPAΦIKO ΞΩKΛHΣI
TOY AΪ-ΛIA!
Το προνόµιο να απολαύσουν την κατα-
πληκτική διαδροµή της πρωινής αύρας,
µέσα από το παρθένο δάσος και την κατα-
νυκτική ατµόσφαιρα της Θείας
Λειτουργίας, είχαν για ακόµη µια χρονιά οι
προσκυνητές που βρέθηκαν στο γραφικό
ξωκλήσι του Αϊ-Λιά! ∆υστυχώς όµως απου-
σίαζαν πολλοί. Παρόντες µόνο οι µόνιµοι
κάτοικοι και µόλις µια οικογένεια από τα
Γιάννενα. Πού είναι οι ∆ολιώτες;
Εµπλουτισµός
της βιβλιοθήκης µας
Αποσκοπώντας στον εµπλουτισµό
της βιβλιοθήκης, απευθυνόµαστε σε
οποιονδήποτε έχει διάθεση να συνει-
σφέρει µε τη δωρεά σχετικών βιβλίων,
άρθρων, εργασιών, ή βιβλία, που έχουν
δηµοσιεύσει αλλά και αρχειακών τεκ-
µηρίων, όπως φωτογραφίες, καρτ-πο-
στάλ, γκραβούρες, σχέδια, χαρτογρα-
φικές και καλλιτεχνικές απεικονίσεις.
Παράδοση µπορεί να γίνει στη διεύθυν-
ση της εφηµερίδας ή σε οποιοδήποτε
µέλος του ∆.Σ. του Συλλόγου ∆ολού
Iωαννίνων
« ∆OΛ I Ω T I K A »
AΠO TON A∆OΛO-∆OΛIΩTH
Τα συναισθήµατα που κατακλύζουν τον
επισκέπτη είναι συγκλονιστικά. Περιµετρικά
και γύρω από το ξωκλήσι, αντικρίζει κανείς
το παρθένο δάσος του Αϊ-Λιά, µε τα πελώ-
ρια βαθύσκιωτα δέντρα βελανιδιάς, αγριο-
λούλουδα και ρίγανη, (λιγοστή φέτος).
Χαιρόµαστε για τους ανθρώπους της γείτο-
νος κοινότητας του Γκουβεριού, (καθώς το
ξωκλήσι ανήκει και στις δύο ενορίες) για
την όλη φροντίδα του και για την άψογη
περιποίηση των προσκυνητών. (Είθισται οι
Γκουβεριώτες να έχουν τον πρώτο λόγο σε
αυτή την εκδήλωση). Αµέτοχοι όµως δεν
ήταν και οι ∆ολιώτες µε τις προσφορές
τους, όπως φαγητό και πλούσιους µεζέδες
από τον Χριστόφορο. Τα απολαύσαµε
παρέα µε τους Πωγωνίσιους σκοπούς του
κλαρίνου του Βασίλη µας. Τελικά όλα
πλούσια και τέλεια.
20 Iουλίου 1986 στον Άη-Λια
(φωτ. ∆ηµ. Πότση)
Πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτές τις
«εξορµήσεις» είχαν κάποτε τα κοινά τραπέ-
ζια κάτω από τα γέρικα δέντρα, τα ψητά
στις σούβλες, παραδοσιακά συγκροτήµατα,
ένα µικρό πανηγύρι στα µέσα του καλοκαι-
ριού. Όλα ξεκινούσαν µε ένα τραγούδι µε
το στόµα (πολυφωνικό) από τους γνω-
στούς χωριανούς µας τραγουδιστές. Τότε
όλοι σώπαιναν και όλοι άκουγαν µε πραγ-
µατική ευλάβεια, το τραγούδι.
Ακολουθούσε κατόπι το καθιερωµένο µοι-
ρολόι και στη συνέχεια ο χορός. Πολύ πριν
ακόµα γείρει ο ήλιος, χορτασµένοι όλοι
από το προσκύνηµα στον Άγιο και στη
φύση, το γλέντι, και το ξεφάντωµα, έφευ-
γαν ανανεωµένοι να συνεχίσουν τη βιοπά-
λη που ξεκινάει κιόλας µε το που θα φτά-
σουν στο σπίτι. Με τι χαρά τους περίµεναν
εκεί οι γεροντότεροι και οι ανήµποροι, να
πάρουν από τα χέρια τους λίγο άρτο, να
τους στυλώσει η ευλογία του Αγίου! Κάπως
έτσι έπαιρνε τέλος “το µικρό µας πανηγύρι”.
Η ευχή όλων «και του χρόνου» σφραγί-
ζει την ηµέρα!
8
ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ
Μέρες Αυγούστου στο όµορφο ∆ολό,
µέρες συνάντησης µε συγγενείς, παλιούς
φίλους, µέρες διασκέδασης, µέρες ηρεµίας
και ξεκούρασης, µέρες αναζωογόνησης και
χαράς. Οι ∆ολιώτες έδωσαν και φέτος το
παρόν τους στο χωριό και το ξαναζωντάνε-
ψαν δίνοντάς του την υπόσχεση πως θα το
στηρίζουν απ’ όπου κι αν βρίσκονται. Είναι
κάτι που επιβεβαιώνεται κάθε χρόνο µε τον
καλύτερο τρόπο και δίνει κουράγιο στους
λιγοστούς µόνιµους κατοίκους να συνεχί-
σουν τη σχεδόν µοναχική πορεία τους στο
χωριό µέχρι το επόµενο καλοκαίρι.
ΑΝΤΑΜΩΜΑ
Πλήθος κόσµου έδωσε το παρών και στο
φετινό ΑΝΤΑΜΩΜΑ. Ο κόσµος που βρέθηκε
εκεί είχε την ευκαιρία να διασκεδάσει µε
την ψυχή του. Για άλλη µια φορά ο
Σύλλογος του χωριού έβαλε τα δυνατά του
και όλα ήταν προγραµµατισµένα σωστά!
Tι κάνει όµως το τραπέζι του ∆ολού
τόσο ξεχωριστό ή γιατί, όποτε µε πιάνουν
οι µελαγχολίες του χειµώνα, βάζω ν’ ακού-
σω στο You Tube κλαρίνα από την εκδήλω-
ση; Τι γίνεται εκεί; Mόνο ό,τι συµβαίνει ό-
ποτε συντονίζεται η χαρά των ανθρώπων:
µια υπέρβαση που αντιστέκεται στη φθορά
και δεν µπορεί να υποκύψει στη βία του
χρόνου. Είναι η ξεγνοιασιά, είναι το κρασί,
είναι τα νιάτα, είναι η µουσική, ωστόσο εί-
ναι και κάτι άλλο, πιο σηµαντικό και βαθύ. H
επαφή µε την αλήθεια του τόπου και µε
τους άλλους. H αίσθηση µιας κοινής φλέ-
βας που χτυπάει πάντα δυνατά µέσα µας,
κάτι ανόθευτο που µας ενώνει και µας
δονεί. Όταν το κλαρίνο ξεκινάει, σε νοιάζει
µόνο να µπεις στον κύκλο. Χορεύεις, µεθάς,
γελάς, παίρνεις δύναµη απ’ όλο αυτό το
µόνοιασµα των ανθρώπων. Σαν να γεννιέσαι
πάλι. Κάτι παραπάνω από ψυχική ανάταση
Το θετικό σ’ αυτές τις παραδόσεις και
τα ήθη και έθιµα, είναι το γεγονός που τ’
ακολουθούν και τα νιάτα µας. Και όταν στη
νέα µας γενιά θα εµπεδωθεί και θα ριζώσει
στα βάθη της ψυχής της η αγάπη για τον
τόπο, η αγάπη για τα ήθη και έθιµα και τον
πολιτισµό, τίποτε στον κόσµο δεν θα µπορεί
να την σβήσει.
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019
Σκέψεις - Σχόλια
ΓΑΜΟΣ ΣΤΟ ∆ΟΛΟ
Ο γάµος στα χωριά αποτελεί µια ευκαι-
ρία για εορταστικό ξεσηκωµό, που ξεκινά
από την παραµονή. Ακόµα και σήµερα προ-
σφέρει ψυχαγωγική εκτόνωση στα µέλη της
τοπικής κοινωνίας µε φαγοπότι χορό και
τραγούδι µέχρι τις πρωινές ώρες. Το να
παντρευτείς στον τόπο σου είναι κάτι σαν
ευλογία, δένεσαι µε τον τόπο σου και
αισθάνεσαι ίσως και τυχερός που έχεις τη
δυνατότητα να κάνεις έναν τέτοιο γάµο.
Πολλά ζευγάρια το επιλέγουν ώστε να
έχουν τη δυνατότητα να γιορτάσουν την
“ένωσή” τους µαζί µε τους αγαπηµένους
τους συγγενείς, την οικογένεια αλλά και
τους φίλους και χωριανούς που σίγουρα θα
τους τιµήσουν µε την παρουσία τους για
ένα Σαββατοκύριακο σε πανέµορφα µέρη.
Το ερωτευµένο ζευγάρι µας, ο Ηλίας
και η Χριστίνα, ονειρευόταν να πραγµατο-
ποιήσει έναν καλοκαιρινό γάµο και το
∆ολό ήταν ο ιδανικός προορισµός για να
φιλοξενήσει τη γιορτή της αγάπης τους. Με
φόντο το υπέροχο τοπίο του παραδοσιακού
µας χωριού µε οµορφιά και αρχοντιά, στή-
θηκε ένα ονειρεµένο σκηνικό που µας συνε-
πήρε! Όλα, µέχρι και την τελευταία λεπτο-
µέρεια, στέφτηκαν από επιτυχία.
Πολλές πολλές ευχές στο νιόπαντρο
ζευγάρι για µια ζωή χαρούµενη κι ευτυχι-
σµένη και πολλά συγχαρητήρια σε όλους
τους συντελεστές της όµορφης αυτής
εκδήλωσης. (Αν ετοιµάζετε το γάµο σας το
2020 και θέλετε να ξεφύγετε λίγο από τα
συνηθισµένα σκεφτείτε το χωριό. Αν νοµί-
ζετε ότι σας ταιριάζει, τολµήστε το).
ΜΙΑ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ
(προσέγγιση της µουσικής
και της κίνησης)
∆εν είναι λίγες οι φορές που βρεθήκαµε
σε µια εκδήλωση κάποιου τόπου, να θαυµά-
ζουµε παραδοσιακούς χορούς και να βλέ-
πουµε ένα σύνολο ανθρώπων τόσο όµορφα
καµωµένο µε τις υπέροχες κατά τόπους
ενδυµασίες τους και την οµαδικότητα που
βγαίνει στο ίδιο βήµα, στο ίδιο πάτηµα, µε
την αρµονία της µουσικής.
Η ξεχωριστή όµως εκδήλωση-σεµινάριο
του εκλεκτού φίλου, Βαγγέλη Γούσια
(χοροδιδάσκαλου), σχετικά µε τον παραδο-
σιακό Πωγωνίσιο χορό, έδωσε την δυνατό-
τητα, σε όλους όσοι επιθυµούν να ταξιδέ-
ψουν στο µαγικό κόσµο των παραδοσιακών
χορών, να κατανοήσουν ευκολότερα την
τοπική κουλτούρα και την ιστορία των χο-
ρών του τόπου µας, και παράλληλα να γνω-
ρίσουν και να εκτιµήσουν στοιχεία για τα
οποία έχουµε πολλούς λόγους να είµαστε
περήφανοι ως λαός αλλά και να αισθανθούν
« ∆OΛ I Ω T I K A » 9
την υποχρέωση να κρατηθεί ζωντανή η ∆ιακοπές τέλος! Και τώρα;;; Η επιστροφή
παράδοσή µας. Ευχαριστούµε πολύ τον από τις διακοπές σίγουρα δεν είναι κάτι το
φίλο Βαγγέλη, καθώς και την οικογένειά ιδιαίτερα ευχάριστο, αλλά δεν χρειάζεται
του που µας εντυπωσίασαν µε τις χορευτι- να µας προκαλεί στρες και αρνητική διάθε-
κές τους ικανότητες. Ε, βέβαια, το µήλο ση. Με λίγο προγραµµατισµό και επανα-
κάτω απ τη µηλιά θα πέσει. προσδιορισµό στόχων η επιστροφή στις
καθηµερινές µας ασχολίες µπορεί να φανεί
ΑΥΓΟΥΣΤΙΑΤΙΚΟ ΦΕΓΓΑΡΙ λιγότερο οδυνηρή απ’ όσο αρχικά φανταζό-
µασταν!
Να θυµάστε ότι οι όµορφες στιγµές που
µας κάνουν να ξεφεύγουµε από τη ρουτίνα
µας δεν χρειάζεται να αποτελούν προνόµιο
µόνο των καλοκαιρινών διακοπών! Καλό θα
είναι να µην παίρνετε όλες τις ηµέρες της
καλοκαιρινής σας άδειας µαζί αλλά να αφή-
σετε κάποιες ηµέρες (αν αυτό γίνεται) προ-
κειµένου να οργανώσετε κάποιες µικρές
αποδράσεις και µέσα στο φθινόπωρο και
γιατί όχι τον χειµώνα. Είναι πανέµορφες κι
αυτές οι εποχές. Θα γνωρίσετε µια διαφο-
ρετική φύση που θα σας ξετρελάνει.
Οι παλιοί, που πολλά γνώριζαν και άλλα
περισσότερα αγνοούσαν, έκαναν µια ευχή
κάθε φορά που έβλεπαν να ξεκολλάει ένα
αστεράκι από το µαύρο στερέωµα, ελπίζο-
ντας αυτή η ευχή να εισακουστεί από το
σύµπαν.. Όσοι από εµάς µπορέσαµε να βρε-
θούµε χάρη στις αυγουστιάτικες διακοπές,
στο χωριό, µακριά από τη φωτορύπανση
των µεγαλουπόλεων, απολαύσαµε µε ευχές
ή χωρίς, το υπέροχο θέαµα! Σφάλµα! ∆εν
έχει καθοριστεί όνοµα αρχείου.
Στις 10 Αυγούστου απολαύσαµε όµως
ΑΝΟΙΞΑΝ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ
και την πανσέληνο Η φηµισµένη και όχι
Μια νέα σχολική χρονιά αρχίζει, τα σχο-
άδικα πανσέληνος του Αυγούστου έχει ένα
λεία ανοίγουν τις πύλες τους να υποδε-
µοναδικό χαρακτηριστικό που την κάνει να
χτούν τους µαθητές. Οι σχολικές αυλές θα
ξεχωρίζει: είναι συνήθως «έγχρωµη».
γεµίσουν πάλι µε τις χαρούµενες φωνές
Ειδικά λίγο µετά την ανατολή της αλλά και
των παιδιών!
προς τη δύση της, όταν αρχίζει να παίρνει
Πρώτη µέρα της σχολικής χρονιάς! Θες,
κάτι από το χρώµα της πορφύρας. Η νύχτα
δε θες, επηρεάζεσαι. Αν είσαι µαθητής επη-
στο ∆ολό µε το ολόγιοµο φεγγάρι να
ρεάζεσαι πολύ, αν είσαι γονιός ακόµα
µεσουρανεί είναι µαγική, η δε βόλτα προς
περισσότερο, µα όποιος κι αν είσαι σίγου-
την Αγία Τριάδα θεραπεία!
ρα, κάνεις σήµερα µια σκέψη για την χρονιά
που αρχίζει και για το σχολείο. Έτσι κι
ΤΕΛΟΣ ΟΙ ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ∆IΑΚΟΠΕΣ
αλλιώς όλοι µας –ανεξάρτητα από ηλικία–
κρύβουµε ένα σχολικό Σεπτέµβρη µέσα
Όλοι µας κάθε χρόνο περιµένουµε πως
σας, αποµεινάδι από τα δικά µας σχολικά
και πως τις καλοκαιρινές διακοπές έτσι
χρόνια. Και η χρονιά είναι σαν µόλις να
ώστε να βγούµε από τη ρουτίνα της καθη-
αρχίζει, να έχει 10 γεµάτους µήνες µε
µερινότητας, να περάσουµε κάποιες µέρες
πολλή δουλειά, µε µόχθο, µε πράγµατα που
ξένοιαστες χωρίς υποχρεώσεις και να ανα-
πρέπει να γίνουν, µε µαθήµατα που πρέπει
κουφιστούµε από τα προβλήµατα που αντι-
όλοι να µάθουµε, αλλά και µε διαλείµµατα,
µετωπίζουµε στο σπίτι και την εργασία.
µε ποδόσφαιρο, µπαλέτο, τρεχάλα να τα
Γρήγορα όµως ξαναβρισκόµαστε στην
προλάβουµε όλα... Μέχρι το επόµενο καλο-
πραγµατικότητα, πίσω στα σπίτια µας.
καίρι... Εύχοµαι µια καλή, και επιτυχηµένη
Έρχεται εκείνη η στιγµή που έρχεσαι αντι-
σχολική χρονιά.
µέτωπος µε την πόρτα του σπιτιού σου
γεµάτος αναµνήσεις αλλά και αποσκευές. ∆ΟΛΙΩΤΗΣ Ο Α∆ΟΛΟΣ
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019
ούνιο στο ∆ολό είχα να
Ιφτάσω αν όχι από την
παιδική µου ηλικία, σίγουρα
από την περίοδο που ήµουν
φοιτητής. Σε κάθε περίπτωση
πολλά, µα πολλά χρόνια πριν
από τον φετινό Ιούνιο.
Τον Ιούνιο του 2019.
Χρόνος πολύς όπου η
µνήµη δεν κατάφερε να δια-
τηρήσει την ένταση εκείνων
των εικόνων. Έτσι λοιπόν
καταγράφω εδώ, σαν σε
οδοιπορικό, όσα µου εντυ-
πώθηκαν στο µυαλό πάντα
σε αντιδιαστολή µε τις εικό-
νες του Αυγούστου. Τις γνώ-
ριµες εικόνες του
Αυγούστου που όλοι µας
έχουµε από το ∆ολό.
Μέρα και εικόνα πρώτη.
Περνώντας την εστία της
Πωγωνιανής, στην µεγάλη
ανηφόρα ως την µούρσα του
Σταυροσκιαδίου παρατηρείς
ότι η Νεµέρτσικα στα αψηλά
της δεν είναι ως συνήθως
γκρι αλλά έχει τούφες-τού-
φες (τσούµπες- τσούµπες θα
µας το έλεγε –πιο σωστά– η
Φανή ∆ηµοπούλου) έντονο
κίτρινο χρώµα. Παράξενο.
Πρώτη εικόνα και µια φευγα-
λέα εντύπωση καθώς η
Νεµέρτσικα είναι µακριά και
η εικόνα, έτσι κι αλλιώς
θαµπή. Κατεβαίνοντας όµως
τις κατηφόρες του Αΐ
∆ηµήτρη παρατηρείς καθαρά
ότι οι λόφοι του
Κουτσόκρανου αριστερά σου
είναι κίτρινοι. Απόλυτα κίτρι-
νοι. Σαν ξαφνικά να µπήκες
σε πίνακα µανιασµένου
ζωγράφου. Ώρα µεσηµερια-
νή που ο ήλιος δίνει όλη την
ένταση του και εσύ σταµα-
τάς πριν την Αγία Tριάδα,
κατεβαίνεις και κοιτάς κατά
πάνω να καταλάβεις τι συµ-
βαίνει. Από τη ρίζα της πλα-
γιάς δίπλα στα πόδια σου ως
πέρα ψηλά, ως το Μπουλνίκο
« ∆OΛ I Ω T I K A »
Σηµειώσεις ενός κρυµµένου Ιουνίου
όλοι στη σειρά οι λόφοι είναι
κίτρινοι, κίτρινο της φωτιάς.
Παρατηρείς -µε το χέρι να
σκιάζει τα µάτια- και καταλα-
βαίνεις ότι είναι οι ανθισµέ-
νες ασφάκες. Ασφάκες που
κατακλύζουν όλη την περιο-
χή µε απόλυτο τρόπο και
έχουν χρυσαφίσει τα πάντα.
Ωραία υποδοχή.
Αναµφισβήτητα.
Εικόνα δεύτερη.
Στο καφενείο οι δύο µου-
ριές που δεν είναι καλωπιστι-
κές (η πρώτη δεξιά από τα
σκαλιά που από την αυλή του
σχολείου κατεβάζουν προς
το καφενείο και η δεύτερη
δεξιά από τα σκαλιά που
κατεβάζουν προς την εκκλη-
σία), οι δυο αυτές µουριές
είναι γεµάτες άσπρα µεγάλα
µούρα. Πεντανόστιµα. Ο πιο
νόστιµος και σπάνιος καρπός
που έφαγα όλο το καλοκαίρι.
Χωρίς ψεκασµούς, λιπάσµα-
τα, χωρίς τίποτα.
Πραγµατικά δεν θυµάµαι να
είχα ξαναφάει µούρα από
αυτές τις µουριές. Ίσως να
ήταν η πρώτη φορά. Γεύση
ανείπωτη. Πρόλαβα επίσης
και µερικά κεράσια. Στα
τελειώµατα βέβαια, αλλά
πρόλαβα.
Εικόνα τρίτη
Πολλές χελώνες. Σε
βαθµό που να σου προκαλεί
απορία. Σε κάθε διαδροµή
που έκανα προς Βοστίνα,
δεν υπήρχε περίπτωση να µη
συναντήσω τρείς- τέσσερεις
χελώνες στο δρόµο. Τον
Αύγουστο συνήθως δεν τις
συναντάς. Επίσης να αναφέ-
ρω εδώ –αν και δεν είχα την
τύχη να συναντήσω– ότι όλοι
στο χωριό συµφωνούν ότι
Άγγελος Κούρος 6/9/2019
έχουν αυξηθεί τα ζαρκάδια
στα βουνά του Πωγωνίου.
Τον τελευταίο καιρό όλοι,
λίγο ως πολύ, συναντούν
ζαρκάδια δίπλα από το
δρόµο. Και στα δικά µας.
Εικόνα Τέταρτη
Η ωραιότερη βελανιδιά
γύρω από το χωριό βρίσκεται
καµιά εκατοστή µέτρα πριν
την Αγία Τριάδα και στο ίδιο
ύψος (για την ακρίβεια καµιά
εκατοστή µέτρα πάνω από το
δρόµο). ∆εν ξέρω αν είναι
αυτής της ποικιλίας αλλά
εγώ την αποκαλώ Βασιλική
∆ρυ, τόσο όµορφη που είναι.
Αξίζει να ανέβεις να πας
κοντά της, να την παρατηρή-
σεις και να κάτσεις από κάτω
«Μʼ àρέσει, δρÜ, νa σb
της.
θωρ΃ μέσʼ ʻς τοéρανοÜ τʼς
àγκάλαις»
έγραψε ο Ιούνιο βγαίνουν.
Σολωµός, υποθέτω, για µια
παρόµοια βελανιδιά. Το ίδιο
βράδυ µιλώντας µε τον Ηλία
για αυτή τη βελανιδιά µου
ανέφερε ένα –άγνωστο σε
εµένα– διήγηµα του
Παπαδιαµάντη µε τίτλο «Υπό
τη Βασιλικήν ∆ρυν». Το διά-
βασα (υπάρχει και στο
internet) και σας το συστήνω
ανεπιφύλακτα. Ένα αρι-
στούργηµα. Παραθέτω
κάποιες γραµµές από την
αρχή του
διηγήµατος «…ερρέµβαζον
γλυκά µη χορταίνων να θαυ-
µάζω περικαλλές δένδρον,
µεµονωµένον, πελώριον,
µίαν βασιλικήν δρυν. Οποίον
µεγαλείον είχεν! Οι κλάδοι
της χλωρόφαιοι, κατάµεστοι,
κραταιοί· οι κλώνές της, γαµ-
ψοί ως η κατατοµή του
αετού, ούλοι ως η χαίτη του
λέοντος, προείχον αναδεδη-
µένοι, εις βασιλικά στέµµα-
10
τα. Και ήτον εκείνη άνασσα
του δρυµού, δέσποινα
άγριας καλλονής, βασίλισσα
της δρόσου. Από τα φύλλα
της εστάλαζε κι έρρεεν ολό-
γυρά της «µάννα ζωής, δρό-
σος γλυκασµού, µέλι το εκ
πέτρας». Και η κορυφή της
βαθύκοµος ηγείρετο ως
στέµµα παρθενικόν, διάδηµα
θείον.…».
Εικόνα Πέµπτη
Μέσα Ιούνη στο ∆ολό
είναι οι µέρες της πλήρους
ανθοφορίας της παπαρούνας
(τουλάχιστον στον φετινό
Ιούνη). Στην Αθήνα, στον
Υµηττό οι παπαρούνες έχουν
µαραθεί εδώ και σχεδόν ένα
µήνα. Γενικότερα Αθήνα
∆ολό έχουν µια διαφορά 20
ηµερών έως και ένα µήνα
στις εποχές του έτους. ∆εν
είδα αυτό που περίµενα όταν
ξεκινούσα από την Αθήνα.
Πυγολαµπίδες. Πουθενά. Και
αν δεν κάνω λάθος τον
Ελπίζω να µη σας κούρα-
σα. Άντε και του χρόνου. Η
αργία του Αγίου Πνεύµατος
είναι µια πρώτης τάξης
ευκαιρία να δεις το ∆ολό δια-
φορετικά. Το καφενείο όλες
τις ηµέρες ήταν ανοικτό.
Αγαπητοί φίλοι.
Επισκεφθείτε και
στηρίξτε µε ιδέες, κεί-
µενα, βίντεο και προτά-
σεις την ιστοσελίδα του
συλλόγου µας και την
εφηµερίδα µας και
γράψτε µας τη γνώµη
σας. www.dolo.gr, ή e-
mail: doliotika @
dolo.gr ή Ταχ. ∆/νση:
“ ∆ΟΛ Ι ΩΤ Ι Κ Α ’ ’
Απολλωνίας 21 ταχ.
Κωδ. 45332 Ιωάννινα.
Το έχουµε ανάγκη για
να συνεχίσουµε την
έκδοση και ενηµέρωσή
σας.
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019
«EYXAPIΣTIA»
Aγαπητοί συγχωριανοί, ό,τι συµβαίνει κάθε χρόνο µε το αντά-
µωµά µας και τα τελευταία 13 χρόνια µε τις εκδηλώσεις του καλο-
καιρού δεν είναι κάτι δεδοµένο. Aπαιτεί πολύ δουλειά και οργά-
νωση εκ µέρους όσων από τον σύλλογο και την αδελφότητα
ασχολούνται µε αυτά και τους ευχαριστούµε πολύ.
Kυρίως όµως ευχαριστούµε όσους δεν έχουν σχέση καταγω-
γής µε το χωριό, που τίµησαν και στήριξαν αφιλοκερδώς τις εκδη-
λώσεις αυτού του καλοκαιριού. Tον κ. Bαγγέλη Γούσια µε την
οικογένειά του, που επί ώρες διέθεσε απλόχερα τον εαυτό του,
τις γνώσεις και το υλικό του, για να µας πει πράγµατα εν πολλοίς
άγνωστα στους νέους, πάνω στην τέχνη του χορού την δεύτερη
µέρα του σεµιναρίου.
Tον κ. Mιχάλη Aράπογλου, µε την οικογένειά του, στον οποίο
ανήκει και η ιδέα της εκδήλωσης-παρουσίασης video µε αναφορά
στο ∆ολό.
Tον κ. Mάνο Kιτσώνα, µε τους φίλους της Πωγωνιανής, που
συνδράµει πάντα τις εκδηλώσεις µας και τον κ. Σταύρο
Παπαδόπουλο. Tον Σωτήρη και την παρέα του, την Mαρία, την ....
και τους πολλούς ανώνυµους εθελοντές. Tους επισκέπτες τρα-
γουδιστές, που εκτιµούν τη µουσική και τις οµορφιές του τόπου
µας. Tους κατασκηνωτές (!), τους ποδηλάτες, τους µηχανόβιους,
τους ερευνητές.
Όσους κάθισαν στο τραπέζι µας, ενισχύοντας µε το υστέρηµά
τους.
Eµείς όλοι οι χωριανοί που δουλέψαµε και χαρήκαµε µαζί σας,
σας ευχαριστούµε όλους πολύ.
Eπίσης ευχαριστούµε την κ. Nτίνα Kουτσουµπίνα που επί διή-
µερο διέθεσε τις γνώσεις και την εµπειρία της, δείχνοντας µε αρι-
στοτεχνικό τρόπο τους χορούς µας.
Eπίσης όσους χωριανούς και φίλους «έβαλαν µέση» για την
µεταφορά εκατοντάδων κιλών βιβλίων και τις ευχές µας για γρή-
γορη ανάρρωση στους Xριστόφορο και Άγγελο, που υπέκυψαν
του βάρους.
Eυχαριστούµε όλους όσους δούλεψαν για την προετοιµασία,
το στήσιµο, στρώσιµο και µάζεµα του µεγάλου τραπεζιού και
φυσικά τον Bασίλη ∆άκα µε την κοµπανία του που πλαισίωσαν
µουσικά την 2η µέρα του σεµιναρίου χορού, καθώς και τον εξαι-
ρετικό Bαγγέλη ∆άκα και την κοµπανία του που, µέχρι πρωίας,
κράτησε αµείωτο το κέφι και την χαρά την βραδιά του ανταµώ-
µατος.
Tέλος συγχαρητήρια στον κ. Άκη Φωτόπουλο και στην οικογέ-
νειά του, που µε πολύ κόπο, έφεραν σε πέρας, αξιοπρεπώς απ’
όλες τις απόψεις, το δύσκολο έργο της εξυπηρέτησης εκατοντά-
δων παρευρισκοµένων και ιδιαιτέρως των βιαστικών και ανυπό-
µονων.
Eυχαριστούµε επίσης τον µάγειρά µας Kώστα από την Kάτω
Mερόπη, για την άριστη εκτέλεση της συνταγής και το εξαιρετικό
αποτέλεσµα.
Tις «µπέιµπυ σίττερς» που µε το αθόρυβο έργο τους δίνουν
χρόνο στους γονείς για µια κουβέντα κι’ ένα ποτηράκι στο καφε-
νείο.
Tον «ηλεκτρολόγο» µας Φοίβο, που µε την φοβερή ιδέα του
της σουρεαλιστικής εµπριµέ πλαστικής πισίνας έδωσε την ευκαι-
ρία για πολλά µπουγέλα στα παιδιά.
Tον Γιώργο Mποντίνη που υποµονετικά κατέγραψε σε video
και φωτογράφισε τις πολιτιστικές µας εκδηλώσεις και τις παρου-
σιάζει σρο seit µας www.dolo.gr και τέλος τον Mπάτση και Nίκο
που µας ξεκούρασαν αναλαµβάνοντας το πλύσιµο εκατοντάδων
πιάτων. Eυχαριστούµε και όσους ξέχασα να αναφέρω, αλλά και
όσους δεν ξέχασαν την µικρή αλλά πολύτιµη συνδροµή για την
εφηµερίδα.
Tέλος, εµείς οι ίδιοι, ευχαριστούµε τον Θεό που µας έδωσε
την δύναµη και την χαρά να τα «βγάλουµε πέρα» και αυτό το
καλοκαίρι.
B.X.
« ∆OΛ I Ω T I K A » 11
H αρκούδα, η αγελάδα
και τα µυρµήγκια
O άλλος, λέει, µόλις ξύπνησε άνοιξε την πόρτα κι έπεσε πάνω
στην όρθια αρκούδα που έµοιαζε, λέει, µε αγελάδα!
O άλλος άκουσε, µέσα στον ύπνο του, βαριά βήµατα ν’ απο-
µακρύνονται και η άλλη φέρνει σαν τεκµήριο τα σπασµένα κλαδιά
της κοροµηλιάς και άρα, λέει, δεν πρόκειται για αγελάδα!!
Mπορεί οι θρύλοι για ιπτάµενους σκορπιούς και αρκουδοαγε-
λάδες να είναι χαριτωµένοι, και αναπόσπαστο µέρος της ζωής
µας στο χωριό το καλοκαίρι τα µυρµήγκια όµως είναι πραγµατι-
κότητα και µάλιστα αµείλιχτη.
Tα µικρά ξανθά άκακα µυρµήγκια, ναι.
Που καίνε τους ηλεκτρικούς πίνακες των σπιτιών και βγαίνουν
από τις µπρίζες(!) που είναι παντού και δεν εξολοθρεύονται µε
όποια έξοδα, που εγκαθίστανται στο ένα σπίτι µετά το άλλο στην
κατωχώρα, φέρνοντας τους ενοίκους τους σε απόγνωση.
Aυτό είναι που η δηµοτική µας αρχή πρέπει να επωµισθεί µε
την αντιµετώπισή του· διότι οι προσωπικές προσπάθειες και το
κόστος που εξυπακούεται δεν αρκούν για να αναχαιτισθεί το πρό-
βληµα.
Kάναµε έκκληση λοιπόν στους τοπικούς άρχοντες να διεκπε-
ραιώσουν το αίτηµα στις αρµόδιες υπηρεσίες γιατί όπως φάινεται
το πρόβληµα δεν ανήκει στους θρύλους αλλά στα θρίλερ.
B.X.
O γάµος του Mήτση Zωίδη,
αξιωµατικού, από ∆ολό 1917...
O Πέτρος Mπούµπας από το Aργυρόκαστρο ήταν στην
Πωγωνιανή, είχε µεγάλο µαγαζί. H γυναίκα του Kατίνα δεν γνώ-
ριζε ελληνικά. O Πέτρος Mπούµπας ήταν φίλος του Bασίλη
∆ιαµαντούκου από το ∆ολό. Όταν ήρθε από το Aργυρόκαστρο
που τον έδιωχναν έφερε ένα πουγγί λίρες πολλές. Tις έδωσε
στη γιαγιά Nίτσα ∆ιαµαντούκου να τις φυλάξει. Eκείνη τις έριξε
στην κασέλα. Mετά ο Πέτρος Mπούµπας άνοιξε µαγαζί στη
Bοστίνα στου Παναγιώτη Θύµιου Kυρούση µε υφάσµατα.
Aγόρασε και σπίτι.
Eίχε τέσσερα παιδιά και µια κοπέλα την Kατίνα.
«Mάλε Kατερίνα, θα γίνουµε συµπέθεροι Kατερίνα και Mή-
τσος Zωίδης». O Mήτση Zωίδης ήταν αξιωµατικός.
Έγινε ο γάµος στη Bοστίνα, ήρθαν αξιωµατικοί από τα
Γιάννενα µε αυτοκίνητο, µε στολές, φτερά, σπαθιά, ο Γεώργιος
Zήκας από Pοµπάτες, ο Πέτρος Zήκας από Στρατίνιστα και ο
Γρηγόρης Kολέφας από το ∆ολό ή την Πωγωνιανή.
O γάµος έγινε στην Bοστίνα. Πήγαµε όλα τα παιδιά, κοπέλες,
άλλα µε παπούτσια, τσαρούχια, άλλα ξυπόλητα να δούµε γάµο
µε αξιωµατικό και νύφη µε ευρωπαϊκά. Πρώτη φορά γινόταν κάτι
τέτοιο. Kι ο γαµπρός µε τη στολή, τα χρυσά κουµπιά, το καπέλο
µε τα φτερά, το σπαθί. Kι η νύφη µε άσπρα.
Tότε έλεγαν πως για να παντρευτεί αξιωµατικός έπρεπε η
νύψη να έχει. Γι’ αυτό ο Mπούµπας πήγε στην Aθήνα και της
αγόρασε σπίτι µεγάλο.
H γιαγιά Kατερίνα ήθελε η νύφη να έχει τη δική µας στολή µε
κορώνα. Γι’ αυτό όταν γύρισαν σε λίγες µέρες στο ∆ολό τη στό-
λισαν µε τα Πωγωνήσια µε την κορώνα και χάρηκε.
Mαρτυρία Aναστασίας Xρ. Kωστούλα
το γένος ∆ηµητρίου Mούστου
 ΣEΠTEMBPIO 2019 « ∆OΛ I Ω T I K A » 12

Kοινωνικά PIΞANE ΛΑ∆Ι Tο φθινόπωρο

ΓAMOI
– Στις 15 Αυγούστου 2019
στο ∆ολό έγινε ο γάµος του
Ηλία Κάσσου και της
Χριστίνας Φούκη (κόρη του
Φάνη και της Ρεζίν).
– Στις 30 Αυγούστου 2019
στη Νέα Μάκρη έγινε ο
γάµος του Βασίλη
Φωτόπουλου (γιος του Φώτη
και της Γεωργίας) και της
Μάρως ∆αµιανού.
Ευχόµαστε να ζήσουν
ευτυχισµένοι.
ΒAΠTIΣEIΣ
– Στα Γιάννενα στις 8
Σεπτεµβρίου 2019 ο στο
∆ηµήτρης Αναστασίου (γιος
του Κώστα και της Ήβης) και
η Ράνια Λέκκα βάπτισαν το
κοριτσάκι τους και του χάρι-
σαν το όνοµα Ήβη.
ΠΡΟΣΦΟΡΕΣ ΣΤΗΝ
ΕΚΚΛΗΣΙΑ
– Ράπτη-Ζέρβα Ανθούλα 100
– Πότσης Σπύρος 100
– Ζωίδης Νίκος 50
– Χρυσάνθη Ζωίδη στη
µνήµη Βασιλ. Nάτσικα 50
– Ντίνα Κουτσουµπίνα
στη µνήµη Βασιλείου
Νάτσικα 50
– ∆ώρα Ζωίδη στη µνήµη
του πατρός της Σταύρου 20
– Νάτσικας Μιλτιάδης &
Μαρία του Βασιλείου 50
– Ζωίδου Χρυσάνθη 50
– Καραµαλής Ιωάννης
στη µνήµη Μαρίκας
Καραµαλή-Κουβαρά 50
– Μεντής Λευτέρης
στη µνήµη παππούδων
και γιαγιάδων 50
– Μπάσιος Χρήστος
στη µνήµη παππούδων 50
– Κούρος Σπύρος 50
– Φωτόπουλος Άκης 50
– Μούστου ∆ηµοκρατία 40
Στους ευτυχείς γονείς και
παππούδες ευχόµαστε να
τους ζήσει.
ΘANATOI
– Στις 8 Σεπτεµβρίου 2019
απεβίωσε στην Aθήνα όπου
και κηδεύτηκε ο Bασίλειος
Nάτσικας.
– Απεβίωσε στην Αµερική,
όπου και αναπαύθηκε η
Ειρήνη Λατσούνα (σύζυγος
Αντωνίου).
– Απεβίωσε στα Γιάννενα,
ο Θεόδωρος Γκούτζιος
(σύζυγος Ευτυχίας Ζωΐδη -
Μυλωνά) και αναπαύθηκε
κοιµητήριο της
Φιλιππιάδας.
Ας είναι αιωνία η µνήµη
τους.
Eπιτυγχόντες
σε A.E.I.
– ∆ήµητρα Nάτσικα του
Mιλτιάδη (εγγονή Bασίλη
Nάτσικα) στο Tµήµα Φυσικής
Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας.
H κα Xρυσάνθη Zωίδη την
συγχαίρει για την εισαγωγή
της στο Πανεπιστήµιο.
– ∆ιώνη Zωίδου του Γε-
ωργίου, Παιδαγωγικό
Aθηνών.
– Xριστοδουλίδου Έφη
(κόρη Mαρίας Στράτου)
Oικονοµικό Aθηνών.
Θερµά συγχαρητήρια.
EMBAΣMATA
ΓIA THN EKKΛHΣIA
TPAΠEZA ΠEIPAIΩΣ:
Aριθ. Λογ/σµού GR
5101713000006300010064720
(∆άκας Eυάγγελος
& Kούρος Παναγιώτης)
ή ταχ. επιταγή
στον Iωάννη Mποντίνη
Aπολλωνίας 21
45332 Iωάννινα ή Western Union
ΣΤΟ ΛΥΧΝΑΡΙ της Eλένης Kαλαγκιά
O ήλιος κατηφόρισε στη
– Ζωίδης Νίκος 50
δύση
– Ζωίδης Τάκης στη µνήµη Eντείνει το φθινόπωρο τη
γονέων του 50 θλίψη
– Μούστου ∆ηµοκρατία 10 Kι ο χρόνος δεν µπορεί να
λησµονήσει
– Μαργιόλης Κώστας 10 Tα όσα στην ψυχή µου έχω
– Mαργιόλης Χρόνης 10 κρύψει.
– Mαργιόλη Έρη 10 Στον άνεµο τα φύλλα αιω-
– Μποντίνη Νίκη 50 ρούνται
Tο σούρουπο απλώνεται τρι-
– Kαλαγκιά Eλένη 20
γύρω
– Zωίδη Xρυσάνθη 20 Kαι τόσες υποσχέσεις αναι-
– Nάτσικας Bασίλειος 20 ρούνται
– Zωίδης Kων/νος 20 Σαν βότανα κοµµένα δίχως
µύρο
– Mάνος Kιτσιώνας 50
Λυπάµαι που τα όνειρα αργή-
– Bραβιρίτου Λίτσα 20
σαν
– Συρράκος Παναγιώτης 30 Nα φτάσουν στ’ αυγουστιάτι-
– Kαραµαλής Iωάννης 20 κο ληµέρι
Aφού πια στο Σεπτέµβρη
– Kολέφας Kων/ος 20
τερµατίσαν
– Tζίµου Bασιλεία 20 Tα χνάρια που πατά το καλο-
– Tζίµου Γεωργία 20 καίρι
– Tζίµου Eύη 20 O δυόσµος στην παλάµη
ξεραµένος
– Kωσταράς Bασίλειος 50
– Zέρβα Aνθούλα 50
Tο θέρος περασµένο µου
θυµίζει
– Tσατσούλη Eυτυχία 20 Kαι πάλι ο καιρός µαραζωµέ-
– Mεντής Eλευθέριος 50 νος
– Mπάσιος Tάκης 50 Tην άχαρη χλοµάδα καθρε-
φτίζει.
– Kουτσουµπίνα Nτίνα 50
Aπό την ποιητική συλλογή
– Kουκουλάρη Aλεξάνδρα 50 «Tου φθινοπώρου η πικρή
– Tσεµπέρης Παύλος 20 καντάδα»
– Παπαλαζάρου Kων/νος 20
«∆OΛIΩTIKA»
– Kαρακίτσου Bασιλική 50 Όργανο του Πολιτιστικού Συλλόγου
– Nτίνα ∆ιαµαντοπούλου 50 ∆ολού Iωαννίνων
Aπολλωνίας 21 T.K. 4523 32
– Λίτσα Kόκοτα 50 Tηλ. 26510 44558
E-mail: doliotika@dolo.gr
– Julie Roual Malios 184
Yπεύθυνος έκδοσης:
Aγνή Bραβορίτη
ENHMEPΩΣH Πρόεδρος Συλλόγου ∆ολού Πωγωνίου
Υπεύθυνος σύνταξης:
Για καλύτερη εξυπηρέτηση Aγνή Bραβορίτη
παρακαλούµε τα εµβάσµατά KΩ∆IKOΣ 4587
ΣYNTAKTIKH EΠITPOΠH
σας, να τα στέλνετε:
Γιάννης Mποντίνης
1) Mέσω της Τράπεζας
Aγνή Bραβορίτη
Πειραιώς στο λογαριασµό του ∆έσποινα Πορίκη
Γιάννης Φωτόπουλος
Πολιτιστικού Συλλόγου, Αριθ.
Xαρούλα Zωίδη
Λογ. ΙBAN:
Οι συνδροµές να αποστέλλονται στη ∆/νση:
GR Xαρά Zωίδη
Nεοφύτου ∆ούκα 26
1401724070005407025725400
45332 Iωάννινα
Με ταχυδροµική επιταγή ή τηλ. 26510 68865
ή στην Tρàπεζα Πειραιώς
µέσω του δικτύου Western
Aριθ. Λογ. 5407-025725-400
Union στη Xαρά Zωίδου, IBN GR 140172 4070 0054 0702 57 25 400
Xειρόγραφα που δηµοσιεύονται ή όχι,
Nεοφύτου ∆ούκα 26 - TK
δεν επιστρέφονται.
45332 - Iωάννινα. Oι ενυπόγραφες συνεργασίες εκφράζουν
τις απόψεις εκείνων που υπογράφουν.
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019
EPΩTHMATA KAI ΠPOBΛHMATIΣMOI
Oι µικρές κοινωνίες είναι
ένα πεδίο όπου µπορεί κανείς,
χωρίς να είναι ειδικός, να δει
σχέσεις, συµπεριφορές και να
κάνει συγκρίσεις.
Tο χωριό µας είναι σήµερα
κοινωνία παραθεριστών και µε
µικρή παραγωγική βάση.
Παρ’ όλα αυτά από το 1950,
όταν άρχισε η πληθυσµιακή
του συρρίκνωση και µέχρι
τελευταία, οριακά µέχρι τον
Kαποδίστρια, όταν δηλ. καταρ-
γήθηκαν οι τοπικές κοινότητες
και οι συλλογικοί φορείς αυτο-
οργάνωσης, το πνεύµα που
επικρατούσε ήταν ακόµη το
ίδιο µε αυτό που επικρατούσε
σε όλη την προηγούµενη ιστο-
ρική περίοδο.
Mεγάλη θέληση για συνερ-
γασία, φιλοπονία, ενδιαφέρον
και ενθουσιασµός για τα κοινά
δρώµενα.
Aκόµη και ένα µπασαmάκι ή
µια ξερολιθιά που έπεσε ήταν
θέµα συζήτησης.
Tώρα τα πράγµατα παρου-
σιάζουν την εντελώς αντίθετη
εικόνα.
Kαι µελέτες έχουν γίνει σε
τοπικό και παγκόσµιο επίπεδο
για τον καινούργιο ανθρωπο-
λογικό τόπο και λυπηρές εξη-
γήσεις δίνονται από τον καθέ-
να µας.
Έτσι όµως είναι τα πράγµα-
τα, και µε το ζόρι, που λένε δεν
αλλάζουν· στρουθοκαµηλισµός
δεν χωράει. Όσοι απασχολού-
νται µ’ αυτά τα «δευτερεύο-
ντα» ζητήµατα ψάχνουν τρόπο
διαχείρισης.
Kαι τώρα πείτε µου εσείς.
Tι κάνει τον άνθρωπο να
συν-κινείται και τι τον κάνει
αδιάφορο.
Yπάρχει µια κάποια διαφο-
ρά· κι’ εγώ που τη βλέπω τι
πρέπει να κάνω;
Kατ’ αρχάς αφού το βλέπω,
βάζω τον εαυτό µου στον ένα
πόλο.
Όµως και οι άλλοι δεν απο-
τελούν µέρος του συνόλου;
Πώς µπορεί να υπάρξουν αυτοί
χωρίς τους άλλους; ∆ηλαδή,
ουσιαστικά, είµαστε ένα.
Πώς βιώνεται αυτό το ένα
µέσα µου; Kαι πώς γίνεται η
« ∆OΛ I Ω T I K A »
Tου Bασίλη Xρήστου
διαφορετικότητα (πολύς λόγος
σήµερα) να αποτελεί ένα µέσα
µου;
∆εν µπορώ π.χ. να σηκώσω
ένα βάρος και να γράψω ένα
κείµενο, ο άλλος µπορεί, έχει
το χάρισµα.
Kαι το χάρισµα είναι µοιρα-
σµένο σε όλους, αλλά όχι
πάντα το ίδιο και ισόποσα.
(Aλλιώς πώς θα προέκυπτε η
συνεργασία και αλληλοβοή-
θεια).
Eγώ που το έχω δεν το
βλέπω σαν τέτοιο και αναλό-
γως κρίνω αυτούς που δεν το
έχουν.
Tο ίδιο κάνουν και αυτοί, για
όσους δεν έχουν τα ίδια χαρα-
κτηριστικά, ικανότητες και χα-
ρίσµατα, µε αυτούς. Πώς προ-
κύπτει λοιπόν το ένα;
Tο χάος προκύπτει από το
ότι δεν βλέπω κανένα χάρισµα·
βλέπω µόνο ότι εγώ µόνος τα
κατάφερα.
Tο θέµα βέβαια «ανοίγει»
πολύ· µακάριοι είναι όµως
αυτοί που δίνουν χωρίς να σκέ-
φτονται.
Όσοι όµως απασχολούνται
µ’ αυτά τα ζητήµατα, ψυχολο-
γικά και διανοητικά, πρέπει να
βρίσκουν τρόπους για να
λύσουν τους «κόλπους» που
δηµιουργούνται.
Yπάρχουν και αυτοί που
βολεύονται· εµένα θα πρέπει
«να µη µου πέφτει λόγος» και
για να γίνει αυτό πρέπει να
τους αγαπώ και αυτό είναι
µονόδροµος.
Γίνεται όµως αυτό;
Yπάρχουν και άλλοι δρόµοι;
Περιµένω τη γνώµη σας.
Y.Γ. Kαι αυτός που ήρθε να
µαζέψει την ρίγανη και να
χαλαρώσει και αυτός που δεν
µάζεψε την καρέκλα του και τα
θεωρεί όλα δεδοµένα, και
αυτός που δεν ρωτάει για τίπο-
τε, και αυτός που πλήρωσε τα
ποτά του και έφυγε, και αυτός
της 11ης ώρας και αυτός µέσα
είναι. Πάντα ήταν έτσι· Aπλά
τώρα είναι πολλοί. Tι είναι
άραγε για τον καθένα το ιδανι-
κό χωριό µας;!
13
ΠAPATHPHΣH
Yπάρχουν αυτοί που κοιτάνε.
Yπάρχουν αυτοί που κοιτάνε κι’ ενδιαφέρονται να κάνουν κάτι.
Yπάρχουν αυτοί που ενδιαφέρονται και δεν κινούνται.
Yπάρχουν και αυτοί που κινούνται.
Kαι πάλι, αυτοί που κινούνται, αλλά µέχρις ένα σηµείο
και για τους άλλους χωράει το ποίηµα του A. Kούρου
«Tο χωριό µου»:
«Aυτό το χωριό το µεγαλώσαµε πολύ
δε µας φτάνει πια ολόκληρη η γη
για να το απλώσουµε.
Έπιασε, λοιπόν καθένας µας µια άκρη
κι’ όποτε µπορούµε.
Kάνουνε ένα βήµα προς τα έξω
Tο θέµα είναι
ότι πολλοί από εµάς έχουµε περάσει
τα όρια της πραγµατικότητας».
Όµως, έτσι κι’ αλλιώς όλοι ήρωες είµαστε.
B.X.
TO ΣXOΛEIO MAΣ
Kάθε σχολείο, πέρα από χώρος µάθησης, είναι έννοια που πε-
ρικλείει, µνήµη, ψυχισµό, σύµβολα, αίσθηση κοινότητος, πολιτι-
σµού, αλλά και το κτήριο από µόνο του εγείρει το αίσθηµα της
ολότητας και µαζί µε το καφενείο, την εκκλησία, το χοροστάσι, το
οστεοφυλάκιο, την πλατεία την αίσθηση ενός κέντρου, ενός οικι-
σµού. Θα µπορούσε να µετατραπεί σε ξενώνα, µε τον ιδιώτη
«κάτοχό» του, ή σε οτιδήποτε άλλο.
Ποια θα ήταν όµως η αίσθηση και ποιες οι αλλαγές που θα
ακολουθούσαν· τι νόηµα θα εξέπεµπε και πώς θα εξυπηρετού-
νταν οι πρακτικές µας ανάγκες;
H χρήση του αλλά και η ίδια η υποδοµή του κτηρίου «κινδύνε-
ψε» πολλές φορές, όµως γύρω στο 2010 η µετατροπή του σε
παράρτηµα µεγάλου ξενοδοχείου ιδιωτικών συµφερόντων ήταν
προ των πυλών και η «πίεση» µεγάλη.
Έτσι στις 20/1/2010 µε πρωτοβουλία µου υπεβλήθη στο ∆.
Πωγωνιανής µε τότε δήµαρχο τον κ. Σ. Kουκουλάρη, πλήρης πρό-
ταση-εισήγηση µε θέµα: «Aποκατάσταση και ανάπλαση του σχολι-
κού κτηρίου ∆ολού µε σκοπό την ίδρυση-λειτουργία βιβλιοθήκης
και χώρων αναγκαίων για τις τοπικές ανάγκες και τον πολιτισµό».
Πέρα από την εισήγηση στο φάκελο συµπεριλαµβάνονταν τα
αρχικά σχέδια (κάτοψη, όψεις κλπ.) του αρχιτέκτονα του κτηρίου
Γ. Zέρβα, επιστηµονική µελέτη σκοπιµότητας για την οργάνωση
βιβλιοθήκης, της συγχωριανής µας βιβλιοθηκονόµου Aριέττας
Παπαϊωάννου, τεχνική έκθεση-περιγραφή καθώς και τα πτυχία
των µελετητών, για τις απαιτούµενες εργασίες στους εξωτερι-
κούς και εσωτερικούς χώρους και εξοπλισµός των χώρων.
Eπίσης από τον Γ. Zέρβα συνοπτικός προϋπολογισµός για την
αποκατάσταση και λειτουργία του σχολείου σε πνευµατικό
κέντρο - κεντρική βιβλιοθήκη.
Aυτά, αλλά ίσως και η οικονοµική κρίση που ακολούθησε έβα-
λαν τέλος σ’ αυτές τις βλέψεις.
Σήµερα το σχολείο και ειδικά η αίθουσα διδασκαλίας είναι
αυτό που όλοι είδαµε το καλοκαίρι στην εκδήλωση που έγινε εκεί.
Για τις δυνάµεις που διαθέτουµε πολύ καλά τα πήγαµε.
Mπορεί να λειτουργήσει µόνιµη ιστορική έκθεση. Θέλει σχεδια-
σµό και µελέτη για την µορφή που θα έχει. Προς το παρόν όµως
αυτό που µπορεί να γίνει είναι να ενδιαφερθεί ο καθένας µας για
την «µοίρα» αυτού του κτηρίου που προστατεύεται από την
Eφορία Nεωτέρων Mνηµείων.
Στείλτε όσα βιβλία µπορείτε µε οποιοδήποτε τρόπο ή φέρτε τα
στο πορτ-µπακάζ του αυτοκινήτου σας το ερχόµενο καλοκαίρι.
και µέχρι τότε να περνάτε όλοι καλά και KAΛO ANTAMΩMA.
B.X.
Y.Γ. O φάκελος της εισήγησης είναι στη διάθεση του καθενός και θα
βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του σχολείου.
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019
εξαιρετικά ενδιαφέρου-
Ησα στήλη του αγαπητού
Βασίλη Χρήστου αποτελεί πρό-
σκληση και πρόκληση σε πρό-
σωπα που διέπονται από υγιείς
ανησυχίες και, θέλοντας να
προσδώσει άµεσα ενδιαφέρον
σ’αυτό του το κάλεσµα, κατα-
γράφει µια από τις πιο δυσκολο-
νόητες περικοπές του
Ευάγγελου Λόγου!
Ούτως ή άλλως είναι εξαιρε-
τικά τολµηρό να προσεταιρισθεί
κανείς την ιδιότητα του αδέκα-
στου ερµηνευτή περιοχών του
επιστητού πόσω µάλλον
Υπέρλογων νοηµάτων!...
Μελετώντας από την Ιερή
Παράδοση και αναλογιζόµενος
την αναπτυσσόµενη (και όχι
αναπτυγµένη) Θεολογική µου
πνευµατικότητα αποδέχοµαι-
λυτρωτικά- νοήµατα και λόγους
που δε θα µπορούσα να εξηγή-
σω αλλιώς .
ΜΟΥΣΤΟΣ
Ο µούστος, ο χυµός των
σταφυλιών που προκύπτει από
τη σύνθλιψή τους και χρησιµο-
ποιείται για την παραγωγή
διαφόρων άλλων προϊόντων,
περιέχει πλήθος θρεπτικών
συστατικών που είναι ωφέλιµα
για την υγεία µας.
Παίρνει το χρώµα του από
τις χρωστικές ουσίες του
φλοιού των σταφυλιών και
µπορεί να είναι λευκός έως
ερυθρός, µε υψηλή περιεκτι-
κότητα σε σάκχαρα.
Από το µούστο προκύπτει
το κρασί, καθώς και άλλα
παραδοσιακά προϊόντα όπως
το πετιµέζι, η µουσταλευριά
και το µουστοκούλουρο.
« ∆OΛ I Ω T I K A »
Ας αναγνώσουµε…
Εντυπωσιακά λιτή και οπωσ-
δήποτε καλόβουλη είναι η γνω-
στοποίηση της απόλυσης του
διαχειριστή-οικονόµου από
µεριάς του πλουσίου εργοδότη
του, αποφεύγοντας περαιτέρω
χαρακτηρισµούς …
« […] Τι τούτο ακούω περί
σου; Αποδός τον λόγον της
οικονοµίας σου_
Ου γαρ δύνη επ’οικονοµείν».
Όταν δε µαθαίνει τις διορθω-
τικές του κινήσεις τον επαινεί
(παρά την προφανή ιδιοτέλεια
της πράξης του):
« Και επήνεσεν ο Κύριος τον
οικονόµον της αδικίας, ότι φρο-
νίµως εποίησεν_[…]».
Παρόντες οι Φαρισαίοι και
Γραµµατείς θρησκευτικοί διδά-
σκαλοι της εποχής-άρα νοούµε-
ΣYNTAΓEΣ MAΓEIPIKHΣ
MOYΣTAΛEYPIA
Αυτή η δροσερή, διαυγής
κρέµα από το χυµό σταφυλιών
µας γλυκαίνει χιλιάδες χρόνια
τώρα.
Ο Αριστοφάνης στον
Πλούτο την αναφέρει ως
«οινούτα». «Οινούτα» όµως
λεγόταν και στο Βυζάντιο,
αλλά και «πάστελλος» ή «µου-
στόπιτα».
Αναφέρεται δε ότι συνήθι-
ζαν να την τρώνε την παραµο-
νή της Πρωτοχρονιάς, την
οποία ονόµαζαν «παστίλλη».
Το παραδοσιακό γλυκό του
Σεπτέµβρη
ΥΛΙΚΑ:
8 φλιτζάνια µούστο καθαρι-
σµένο
1 1/4 φλιτζανιού αλεύρι για
όλες τις χρήσεις
κανέλα
σουσάµι καβουρδισµένο
καρυδόψιχα χοντροαλεσµένη
1 φυλλαράκι αρµπαρόριζα
ΕΦΑΡΜΟΓΗ:
νοι ως ‘’υιοί του φωτός’’-προση-
λωµένοι στο γράµµα του Νόµου
και µηδέποτε εµπιστευθέντες
το Θεάνθρωπο, αυτόν δηλαδή
που διέλυε την καθεστηκυία
τους τάξη και αποκάλυπτε το
τραγικά υποκριτικό “φαίνεσθαι”
της συµπεριφοράς τους!
Πωρωµένοι ψυχικά, φιλάρ-
γυροι, εγωιστές και γι αυτό
αντιπαθείς (αυτοί οι υιοί του
φωτός) ασυνεπείς µεταξύ
λόγων και πράξεων, αδυνατούν
να οδηγηθούν σε αυτοκριτική –
κάτι που ο οικονόµος (υιός του
αιώνος τούτου) κατόρθωσε ως
ξεκίνηµα-µε περιθώρια τερά-
στια ,προφανώς ,περαιτέρω
αυτοµεµψίας και µετάνοιας.
«[…]ότι οι υιοί του αιώνος
τούτου φρονιµώτεροι υπέρ
Καβουρδίζετε για µερικά
λεπτά το αλεύρι σε αντικολλη-
τικό τηγάνι και σε χαµηλή
φωτιά να αποκτήσει απαλό
µπεζ χρώµα.
∆ιαλύετε το καβουρδισµέ-
Tου Θανάση Παπαϊωάννου
νο αλεύρι σε 1 φλιτζάνι µού-
στο και βάζετε να βράσουν τα
υπόλοιπα 7 φλιτζάνια µαζί µε
την αρµπαρόριζα.
το διαλυµένο αλεύρι στο
µούστο που βράζει και ανακα-
τεύετε συνεχώς, µε ξύλινη
κουτάλα και σε χαµηλή φωτιά,
µέχρι να πήξει και να γίνει σαν
κρέµα. Το µίγµα στην αρχή
είναι θολό. Όταν πήξει γίνεται
διαυγές.
Μοιράζετε τη µουσταλευ-
ριά σε µπολ, µικρά ποτήρια µε
ανοιχτό στόµιο ή πιάτα και
την αφήνετε να κρυώσει.
Πασπαλίζετε µε κανέλα, σου-
σάµι και καρυδόψιχα πριν τη
σερβίρετε.
Υ.Γ.: Μπορούµε να φτιά-
ξουµε µουσταλευριά και µε
14
τους υιούς του φωτός εις την
γενεάν την εαυτόν εισί.»
Ας δούµε λίγο: Αδυναµία
καλόβουλης χρήσης επίγειων
υλικών αγαθών πώς συγκεράζε-
ται µε προσανατολισµούς πνευ-
µατικούς που οδηγούν στους
αιώνιους ουρανούς;
«Ει ουν εν τω αδίκω µαµωνά
πιστοί ουκ εγένεσθε,το αληθι-
νόν τις υµίν πιστεύσει;»
Αναξιόπιστοι στα προσωρινά
,αν είµαστε, ποιος θα µας εµπι-
στευθεί τα πνευµατικά υπέρλο-
γα;
«Και ει εν τω αλλοτρίω πι-
στοί ου εγένεσθε, το υµέτερον
τις υµίν δώσει;»
Πράγµατι,διαχωρίζονται οι
δρόµοι…
«[…]Ου δύνασθε Θεώ δου-
λεύειν και µαµωνά».
ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ
ΛΙΟΛΙΟΣ
πετιµέζι, αραιώνοντάς το µε
νερό, σε αναλογία 1 ποτήρι
πετιµέζι µε 2 ποτήρια νερό.
«ΚΟΨΙΜΟ» (καθάρισµα)
του µούστου µε στάχτη
Zυγίζουµε τον χυµό από
τα σταφύλια και τον βά-
ζουµε σε µια µεγάλη κατσαρό-
λα.
Κοσκινίζετε καθαρή στάχτη
(από τζάκι που έχετε κάψει
µόνο κούτσουρα) και ρίχνετε
στην κατσαρόλα 4 κουταλιές
της σούπας στάχτη ανά 2 κιλά
χυµό.
Βάζετε την κατσαρόλα σε
χαµηλή φωτιά και σιγοβράζε-
τε για 40-45 λεπτά. Κατά τη
διάρκεια του βρασµού θα πρέ-
πει να αφαιρείτε µε µια τρυπη-
τή κουτάλα, τον αφρό που
δηµιουργείτε στην επιφάνεια.
Αποσύρετε την κατσαρόλα
από τη φωτιά και αφήνετε τον
µούστο να «ησυχάσει» για 2-3
ώρες και να κατακάτσει η στά-
χτη.
Μεταφέρετε το µούστο σε
µπουκάλια και τον διατηρείτε
για πολύ καιρό.
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019
τις 16 Αυγούστου 2019
Σ πραγµατοποιήθηκε στο
∆ολό εκδήλωση µε αντικείµενο
ερασιτεχνικές ταινίες µικρού
µήκους, διάρκειας από 3΄ έως
5΄ πρώτα λεπτά της ώρας. Οι
ταινίες, υποχρεωτικά, είχαν για
θέµα τις συναισθηµατικές κατα-
στάσεις, που προκαλεί το ∆ολό
στους µόνιµους κατοίκους του,
στους καταγόµενους απ’ αυτό,
στους φίλους του και, βέβαια,
στους επισκέπτες του. Η συµµε-
τοχή µικρού µήκους ταινιών –
έξη συνολικά και µία εκτός
συναγωνισµού λόγω µεγάλου
µήκους– ήταν σηµαντική, αν
σκεφθεί κανείς, πως η εκδήλω-
ση σχεδιάστηκε, οργανώθηκε
και πραγµατοποιήθηκε για
πρώτη φορά. Επίσης, χαρακτη-
ριστικό στοιχείο της εκδήλωσης
υπήρξε ο χώρος προβολής των
ταινιών, που ήταν η αυλή του
επισκευασµένου πλέον δηµοτι-
κού σχολείου και η οποία γέµι-
σε από θεατές όλων των ηλι-
κιών. Σηµειώνεται, ακόµη, πως η
σειρά παρουσίασης των ταινιών,
που ακολουθεί, δεν έχει καµία
απολύτως σχέση µε την αξιολό-
γηση ή βαθµολόγησή τους. Ας
δούµε, όµως, τώρα, µία µία τις
ταινίες της εκδήλωσης.
Η ταινία «Χωρισµένο στα
τρία» της Χαρούλας Παγούνη,
σε µουσική ∆ανάης Γκαιφυλιά
παρουσίασε ένα ξεχωριστό
ενδιαφέρον, τόσο από την
εµπνευσµένη αυθεντική µουσι-
κή της –ήχοι από κτύπους σε
γυάλινα ποτήρια– όσο και από
τη λυρική εµφάνιση των συντε-
λεστών της. Χωρισµένο στα
τρία, εκεί όπου προβάλλονται
θηλυκές οπτασίες, εκεί όπου
ονειρεµένες χορεύουν στα
χωράφια, εκεί όπου εµφανίζο-
νται χειροπιαστές κόρες, εκεί
όπου πίνουν τσίπουρο στο
καφενείο. Τρία πραγµατικά
κορίτσια ή µήπως όχι, τρία
πραγµατικά τσίπουρα ή µήπως
όχι, τρία πραγµατικά χωράφια ή
µήπως όχι, ιδού η απορία. Ιδού
και τρεις χρόνοι τους, ασπρό-
µαυροι, χωρισµένοι στα τρία,
ιδού και τα γήινα συναισθήµατά
τους, έγχρωµα, χωρισµένα στα
τρία.
Σε κλίµα αγωνίας κύλησε το
«Έγκληµα στο ∆ολό» της
Μυρτώς Χρήστου. Ένα ασπρό-
µαυρο µυστήριο, καλυµµένο µε
κάπα βοσκού, πλανιέται στους
« ∆OΛ I Ω T I K A »
Μικρές οθόνες στο ∆ολό…
λόγγους και τα δολιώτικα
µαντριά. Η έρευνα ξεκινά αµέ-
σως. Ποιος διέπραξε το έγκλη-
µα; Ποιος είναι ο εγκληµατίας;
Πού κρύβεται; Ένα λευκό πέπλο
µαύρου µυστηρίου, µια βαριά
κάπα βοσκού, ένα σάϊσµα, σκε-
πάζει τα πάντα. Τι τελικώς
αυξάνει το ενδιαφέρον και την
αγωνία του θεατή; Το ασπρό-
µαυρο ή το µαυρόασπρο µυστή-
ριο, το γίδινο µαλλί ή η µαύρη
νύχτα; Κανείς δεν ξέρει. Ο χρό-
νος κυλά, ώσπου, στα γραφεία
της τοπικής αστυνοµίας µια
παρέλαση υπόπτων βρίσκεται
σε εξέλιξη. Όλοι οι ανακρινόµε-
νοι φωτογραφίζονται και στις
φωτογραφίες τους σηµειώνεται
το όνοµα και το παρατσούκλι
τους. Όλοι τους είναι ύποπτοι,
αλλά, µέχρις αποδείξεως του
αντιθέτου. Ο θεατής µένει
χωρίς καµία απολύτως απάντη-
ση, χωρίς το όνοµα του εγκλη-
µατία, χωρίς τη φωτογραφία
του. Το τέλος της ταινίας είναι
αινιγµατικό, από τους υπόπτους
κανείς δεν είναι ένοχος και ο
θεατής καλείται, στην ουσία, να
βρει τον ένοχο µόνος του.
Η παράλογη συζήτηση του
Μιχάλη µε τον Βασίλη στο
«∆ολό - Μια συζήτηση, πολλά
ερωτήµατα, µία απάντηση» σε
αυθεντική µουσική του Ηλία,
αφού, εκ πρώτης όψεως, θέτει
πολλά ερωτήµατα λογικά, ανα-
ζητά µια απάντηση για τον
πόλεµο, µέσα από ένα θέατρο
του παραλόγου. Τι είναι πόλε-
µος; Ποιος κάνει πόλεµο; Ποιοι
πάνε στον πόλεµο; Ποια είναι
τα όπλα τους; Ποιος και τι τελι-
κά κρύβεται πίσω από τον πόλε-
µο; Ποιος και σε ποιους πουλά-
ει τρύπιες αρβύλες κι άλλα
µεταχειρισµένα πολεµικά όπλα;
Ποιες είναι οι δυνάµεις, τα
κράτη, οι χώρες, οι συµµαχίες
που συγκρούονται; Είναι µικρές,
µεγάλες ή µικρές και µεγάλες;
Την απάντηση θα δώσουν: α)
µία οβίρα, β) τα κρουστά του
Μιχάλη και του Βασίλη και γ) ο
Μαξ, ένα λαµπραντόρ από το
∆ολό, που φαίνεται, να αδυνα-
τεί, όπως εξ άλλου και οι όλοι
θεατές, να διαµαρτυρηθούν και
να σταµατήσουν τον πόλεµο.
Η «Μνήµη» του Σταύρου
Παπαδόπουλου είναι µια ταινία
µικρού µήκους γεµάτη δολιώτι-
κα συναισθήµατα. Στο καφενείο
του χωριού µια µουσική παρέα,
θα λέγαµε µια ζυγιά, γλεντά µε
τοπικά τραγούδια. Η ατµόσφαι-
ρα φορτίζεται µε έγχρωµο µου-
σικό παρελθόν. Η ενδυµατολο-
γία των µουσικών προδίδει την
εποχή των γυρισµάτων. Ένα
του Μιχάλη Αράπογλου
παιδί αµούστακο, το κλαρίνο
της µουσικής κοµπανίας, σκορ-
πά γύρω του µουσική, ήχους
του βουνού και συναίσθηµα
ενθουσιασµού. Ο χρόνος είναι
πολύ σκληρός µε τον άνθρωπο.
Πάντα προχωρά µπροστά και
ποτέ δεν γυρίζει πίσω. Αυτό το
ξέρει ο άνθρωπος και γι’ αυτό
σκαρφίστηκε την 7η τέχνη, την
τέχνη του κινηµατογράφου, µια
τέχνη, που σταµατά τον χρόνο
εκεί που θέλει ο άνθρωπος. Το
τέλος της ταινίας «Μνήµη»
έρχεται γρήγορα, δηµιουργώ-
ντας στον θεατή την ανάγκη για
µερικές εικόνες ακόµη.
Τα «Παγουνάκια» στην εκπο-
µπή της ΕΡΤ2 «Χίλια χρώµατα
του Χρήστου» σε επεξεργασία
Άγγελου Κούρου εκπλήσσουν
το κοινό µε την εξυπνάδα τους,
αλλά και καταδεικνύουν ένα
σοβαρό θέµα, που αντιµετωπί-
ζει η ελληνική επαρχία και, εν
προκειµένω, το ∆ολό. Πώς είναι
δυνατόν ένας δηµοσιογράφος
της ΕΡΤ2 να µη γνωρίζει, όχι
µόνο πού βρίσκεται το ∆ολό,
αλλά και να αγνοεί ακόµη και
την ύπαρξή του; Και, πώς γίνε-
ται, ο ίδιος δηµοσιογράφος να
µη γνωρίζει το χωριό, που ένας
πρωθυπουργός της χώρας
περνά σ’ αυτό τις διακοπές του;
Η βλακεία είναι αήττητη, ίσως
και η αγραµµατοσύνη, γι’ αυτό
όλες οι υποθέσεις από τους
θεατές για τον δηµοσιογράφο
είναι πιθανές.
«Οι ∆ολιώτες τραγουδι-
στές» του Γιώργου Μποτίνη
αναδεικνύουν ένα σηµαντικό
στοιχείο του ∆ολού. Ναι! Όλες
σχεδόν οι ∆ολιώτισσες και όλοι
σχεδόν οι ∆ολιώτες τραγου-
δούν. Όπως φαίνεται, οι ευκαι-
ρίες για τραγούδι ούτε σπάνιες
είναι ούτε λίγες. Ονοµαστικές
15
γιορτές, γάµοι, βαφτίσια, πανη-
γύρια και µικρές παρέες αποτε-
λούν τις αφορµές για ένα τρα-
γουδάκι. Το τσίπουρο και ο
µεζές δεν λείπουν. Και, στο
∆ολό, µε την όρεξη που τρα-
γουδιέται η χαρά, µε την ίδια
όρεξη τραγουδιέται και η λύπη.
Μέσα ενθυµήµατα, έξω συναι-
σθήµατα, πάνω στα τραπεζάκια
του χωριού χωρίς ντροπή απλω-
µένα.
Θα κλείσουµε την σύντοµη
παρουσία των ταινιών µικρού
µήκους στο ∆ολό, αφιερώνο-
ντας µερικές σειρές και στην
ταινία µεγάλου µήκους του
Άγγελου Κούρου «Ο
Σεβαστός». Εκτός συναγωνι-
σµού, βέβαια, η ταινία καταγρά-
φει τη νοσταλγία του χωριού
καταγωγής, ενώ παράλληλα,
συγκρίνει ορισµένα από τα
χαρακτηριστικά του αστικού και
αγροτικού χώρου. Κι όπως λέει
και το λαϊκό άσµα: «δυο πόρτες
έχει η ζωή, άνοιξα τη µια και
µπήκα, κι ώσπου να ρθεί το δει-
λινό, από την άλλη βγήκα». Τα
άσχηµα και τα όµορφα της επί
γης ζωής µας. Τα πρώτα γίνο-
νται δεσµά µας, τα δεύτερα η
λύτρωσή µας. Τυχεροί αυτοί
που ξεφεύγουν από τα δεσµά
τους, έστω και για λίγες µέρες.
Οι «Μικρές οθόνες στο
∆ολό» ανοίγουν ένα νέο διάλο-
γο, µια νέα προοπτική. Μπορεί,
άραγε, η διοργάνωση να επανα-
ληφθεί και του χρόνου, αν,
φυσικά, το αποτέλεσµα της
φετινής χρονιάς κρίνεται αρκε-
τά ικανοποιητικό; Κι ακόµη,
υπάρχουν, άραγε, τόσα θέµατα,
ώστε η συνέχειά της να είναι
εφικτή; Και, επί πλέον, πόσα
συναισθήµατα µπορεί να δηµι-
ουργήσει το ∆ολό, ώστε και η
επάρκεια των θεµάτων να είναι
εξασφαλισµένη, αλλά και ο
αριθµός των φιλόδοξων ερασι-
τεχνών σκηνοθετών και άλλων
καλλιτεχνών να αυξάνει συνε-
χώς; Μάλλον, µια επανάληψη το
καλοκαίρι του 2020, αν, βέβαια,
είναι επιθυµητή, ίσως δείξει, τι
µπορεί, να πραγµατοποιηθεί απ’
όλα αυτά. Εµείς ευχόµαστε τα
καλύτερα για το ∆ολό.
(Έγραψα στα Ριζά Πρεβέζης
– Σεπτέµβριος 2019)
 ΣEΠTEMBPIOΣ 2019
ΓEMATOΣ EK∆HΛΩΣEIΣ
O ∆EKAΠENTAYΓOYΣTOΣ
ΣTO XΩPIO
Γέµισε το χωριό από
κόσµο τις µέρες του
∆εκαπενταύγουστου. Kαι οι
πολλές, ποικίλες και εξαιρε-
τικές εκδηλώσεις, έδωσαν
άλλο τόνο στις γιορτινές
µέρες. Xορευτικά, εγκαίνια
βιβλιοθήκης, τιµητική διάκρι-
ση στο συγχωριανό Γιάννη
Mποντίνη, παρουσίαση και
προβολή ερασιτεχνικού
βίντεου για το ∆ολό, βίντεο
αφιερωµένο στους ∆ολιώτες
τραγουδιστές προβολή ται-
νίας του Άγγελου Kούρου
«O Σεβαστός» και το καθιε-
ρωµένο, µε επιτυχία «∆ο-
λιώτικο αντάµωµα» µε συµ-
µετοχή συγχωριανών,
κοντοχωριανών, φίλων αλλά
και ξένων επισκεπτών.
Aξίζουν πολλά συγχαρη-
τήρια στους συντελεστές
όλων των εκδηλώσεων και
κυρίως στη νεολαία µας, που
κάθε χρόνο δίνει δυναµική
παρουσία µε ενεργητικότητα
στο χωριό.
TO BOYPKΩMA TΩN
MATIΩN KAI THΣ ΨYXHΣ
TOY ΓIANNH
Mε βαθειά συγκίνηση και
απέραντη ευγνωµοσύνη, ο
Γιάννης Mποτίνης, ο πρω-
τεργάτης της έκδοσης των
«∆OΛIΩTIKΩN» εδώ και
σαράντα χρόνια, αποδέχτηκε
την εξαιρετική τιµή, που του
επιφύλαξε ο Σύλλογος των
Iωαννίνων, για την πολύ-
πλευρη προσφορά του στο
Σύλλογο και στο χωριό.
Tα λόγια του και οι ευχα-
ριστίες δε µπόρεσαν, µέσα
από τη συγκινησιακή φόρτι-
ση να εκφράσουν τα δυνατά
συναισθήµατα που πληµµύ-
ριζαν την ψυχή του.
Eίναι µια τιµή που θα κου-
βαλάει στην ψυχή του ο αγα-
πητός Γιάννης και θα την
κληροδοτήσει στα παιδιά και
« ∆OΛ I Ω T I K A »
ΤΟΥ KΩΣTA ∆. ANAΣTAΣIOY
στα εγγόνια του.
Eργάστηκε εντατικά, όλα
αυτά τα χρόνια, µε πολλή
αγάπη και αφοσίωση, µε
µόνο στόχο να βοηθήσει το
χωριό να βγει από την αφά-
νεια.
Kι αυτή η «τίµηση» έχει
ξεχωριστή σηµασία, γιατί
έγινε από ανθρώπους του
τόπου του, από αδέλφια
συγχωριανούς, στον µικρό
σε έκταση αυτό τόπο, αλλά
τεράστιο σε έκταση χρόνου
και ιστορίας, το αγαπηµένο
µας ∆ολό.
Σίγουρα αυτό που αισθάν-
θηκε εκείνη την ώρα ο
Γιάννης, που δεν µπόρεσε να
κρύψει το ...βούρκωµα των
µατιών του, ήταν µια ξεχωρι-
στή, ανθρώπινη εσωτερική
στιγµή, ενός ανθρώπου που
...µια ολόκληρη ζωή, τα µάτια
του σώµατος αλλά και τα
µάτια ...της ψυχής του ήταν
και είναι στραµένα στο όµορ-
φο χωριό.
Nάσαι πάντα καλά
Γιάννη.
TOΛMHΣEΣ
KAI ...TA KATAΦEPEΣ
...Pιψοκίνδυνο και... πα-
ράτολµο το έργο που ανέλα-
βες µε τα «∆ΟΛΙΩΤΙΚΑ»,
Γιάννη, εδώ και τόσα χρόνια.
Γιατί ήξερες, ότι θα ή-
σουν... εκτεθειµένος σε πο-
λύπλευρη κριτική, µερικές
φορές όχι καλοπροαίρετη,
αλλά και σε πιθανή αποτυχία
του εγχειρήµατος της έκδο-
σης.
Κι όµως, όχι µόνο τόλµη-
σες αλλά παραδίδεις τη
...σκυτάλη µε επιτυχία.
Σ’ ευχαριστούµε Γιάννη,
γιατί µε την αγάπη σου για
το χωριό, έµαθες και τη νεό-
τερη γενιά... να τ’ αγαπάει!
...ΤΡΙΑΝΤΑ ΧΡΟΝΙΑ
...∆ΗΜΑΡΧΟΣ
Πως λέµε; ...Σαράντα,
χρόνια... φούρναρης;
Ε, λοιπόν να που ο Κώ-
στας Καψάλης κλείνει...
αισίως µε το τέλος κι αυτής
του της θητείας ...τριάντα
χρόνια στο ∆ηµαρχιακό
αξίωµα.
Τι µαρτυράει αυτό;
Εκτίµηση και αναγνώριση
στο πρόσωπό του, πέρα
από... κοµµατικές τοποθετή-
σεις. Κι οι Πωγωνίσιοι
ξέρουν καλά την προσφορά
του, γι’ αυτό και τον κατέ-
στησε σαν τον... µακροβιότε-
ρο ∆ήµαρχο στην Ελλάδα.
Καλή ∆ύναµη Κώστα, µε
τη βοήθεια του Θεού, και τα
...Σαράντα χρόνια είναι κον-
τά!
ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ
ΤΗΣ ΧΑΡΑ∆ΡΑΣ
ΤΟΥ ΚΟΥΒΑΡΑ
Σ’ αυτή τη νέα θητεία της
∆ηµοτικής αρχής, µήπως
είναι καιρός και... ευκαιρία
να ...«πιέσουµε» για τουρι-
στική αξιοποίηση της χαρά-
δρας του Κουβαρά;
Και η ∆ηµοτική αρχή, άµα
θελήσει, θα ...βρει τρόπους
αξιοποίησης.
Αν δε θελήσει τότε σίγου-
16
ρα θα βρει... αιτίες.
Και µεις σα ∆ολιώτες θα
...κρίνουµε!
... ΤΥΦΛΟΣ
ΚΑΙ ... ΜΥΩΠΙΑ!
Φιλαράκι από την αντιπο-
λίτευση του ∆ήµου, µου έ-
λεγε... φωναχτά, ότι έτσι
όπως εξελίχθηκαν τα αποτε-
λέσµατα «κινδυνεύουµε να
χάσουµε την αξιοπιστία
µας».
Σιγά φίλε! Τόσο κινδυνεύ-
ει και ο ...τυφλός να του ανε-
βεί... η µυωπία!
ΞΑΝΑ ΜΟΝΟΙ
ΟΙ ... ΑΚΡΙΤΕΣ
Και µετά τη ...Ζωντάνια
του καλοκαιριού, το χωριό
µας, όπως κι’ όλα τα χωριά,
πάλι, στη ...µονοτονία και
στη ...µοναξιά των λίγων,
µετρηµένων στα δάκτυλα
των χεριών, που θα ... φυλά-
ξουν κι αυτό το χειµώνα...
Θερµοπύλες.
Να σας έχει ο Θεός καλά
συγχωριανοί που µένετε στο
χωριό και καλή αντάµωση
πάλι µε τον... κούκο!
...ΕΝΟΧΗ ΚΑΙ ...∆ΟΞΑ
Είναι... κοινός τόπος.
Έτσι και πεις ή γράφεις...
καλή κουβέντα για κάποιον,
έτοιµοι είναι και σε ...ενοχο-
ποιήσουν! Αν όµως τον ...
«τσακίσεις», τότε σε ...«δο-
ξάζουν»!
Άντε, µε τέτοιες νοοτρο-
πίες να πάµε µπροστά.
ΣΤΑ ... «ΚΟΝΑΚΙΑ» ΜΑΣ
ΚΑΙ ΠΑΛΙ
Και τώρα που σιγά-σιγά
µαζευτήκαµε και πάλι, µετά
τις διακοπές στα ...«κο-
νάκια» µας, ας ευχηθούµε να
περάσουµε ένα ...όχι δύσκο-
λο φθινόπωρο και ένα ...όχι
πιο δύσκολο χειµώνα!