‫‪www.IranPiping.

ir‬‬ ‫آموزشگاه مجازی ایران پایپینگ‬

‫تحلیل تنش خطوط پایپینگ با نسبت قطر به ضخامت‬

‫باالی ‪ 100‬در نرم افزار ‪CAESAR II‬‬
‫میالد حسنی ‪/‬کارشناس ارشد پایپینگ‬

‫در این مقاله سعی دارم شما را با کاربرد نرم افزار ‪ CAESAR II‬برای تحلیل تنش خطوطی که نسبت قطر به ضخامت (‪)D/t‬‬
‫آنها بیشتر از ‪ 011‬میباشد آشنا کنم‪.‬‬

‫در بعضی از مواقع هنگامیکه مشغول تحلیل تنش هستید ممکن است با شرایطی مواجه شوید که نسبت قطر به ضخامت‬
‫لوله مورد نظر شما بیشتر از عدد ‪ 011‬شود‪ .‬این شرایط معموالً برای سایز های بسیار بزرگ در سیستم های کم فشار اتفاق‬

‫می افتد‪ .‬بعلت پایین بودن فشار طراحی (معموالً بین ‪ 0‬بار تا ‪ 3‬بار میباشد) ضخامت لوله در این سیستم ها کم میباشد‪ .‬بطور‬
‫مثال‪ ،‬خط ‪ Flare‬با قطر ‪ 84‬اینچ و با فشار طراحی ‪ 3‬بار را در نظر بگیرید‪ .‬ضخامت انتخاب شده برای این خط ‪ STD‬میباشد‬
‫که معادل ‪ 9,525‬میلیمتر میباشد‪ ،‬بنابراین نسبت قطر به ضخامت بیشتر از ‪ 011‬است‪ .‬نرم افزار ‪ CAESAR II‬بطور گسترده‬

‫ای برای تحلیل تنش سیستم های لوله کشی صنعتی بکار میرود ولی هنگامیکه از نرم افزار برای تحلیل تنش اینگونه سیستم‬
‫ها استفاده میکنید‪ ،‬با پیغام های هشدار همانند شکل ‪ 0‬مواجه میشوید‪ .‬این پیغام ها برای تمام خم ها و اتصاالت لوله نمایش‬

‫داده میشود‪.‬‬
‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آموزشگاه مجازی ایران پایپینگ‬

‫در واقعیت مهندس تحلیل تنش با نادیده گرفتن این پیغام ها کار تحلیل تنش خود را ادامه میدهد‪ .‬کد ‪ ASME B31.3‬هیچ‬

‫معادله ای بمنظور محاسبه مقادیر ‪ SIF‬برای خط هایی که نسبت قطر به ضخامت آنها بیشتر از ‪ 011‬میباشد (این خطوط‬
‫همچنین بعنوان خطهای با دیواره نازک نیز شناخته میشوند) ارایه نمیدهد‪.‬‬

‫این محدودیت برای نسبت ‪ D/t‬از کدهای ‪ B31.1‬و ‪ B31.3‬نشأت میگیرد که میتواند بدلیل نبود محاسبات الزم برای ‪SIF‬‬
‫ها باالتر از این آستانه میباشد‪ .‬نبود این ‪ SIF‬ها بیشتر بخاطر اینست که آزمایشاتی که توسط ‪( Markl‬پژوهشگر ارشد که‬
‫تحقیقات وی اساس کد های ‪ B 31‬مربوط به لوله کشی میباشد) انجام گرفت دارای این محدودیت ها بوده است‪.‬‬

‫با وجود مطالب گفته شده‪ ،‬نرم افزار ‪ CAESAR II‬از فرمول های موجود برای محاسبه ‪ SIF‬در سیستم هایی که نسبت ‪D/t‬‬
‫آنها بیشتر از ‪ 011‬است استفاده میکند‪ ،‬ولی هیچ کسی بصورت دقیق نمیداند که این روابط معتبر هستند یا خیر‪ ،‬به همین‬
‫دلیل است که ‪ CAESAR II‬اینگونه پیغام ها را نشان میدهد‪.‬‬
‫‪ CAESAR II‬نرم افزاری جهت محاسبه انعطاف پذیری لوله کشی میباشد که دارای محدودیت هایی است که کاربر نباید از‬

‫آنها تجاوز کند‪ .‬بهتر است مهندس طراح برای آنالیز اینگونه سیستم ها بمنظور گرفتن داده های دقیق تر از ابزار های‬
‫‪( FEA‬المان محدود) استفاده کند‪ ،‬ولی از آنجاییکه معموالً تعداد اینگونه سیستم ها در پرو ه بسیار کم میباشد استفاده و‬

‫خرید ابزار های المان محدود مقرون بصرفه نیست‪ .‬در اینگونه مواقع شما هیچ راهی بجز استفاده از ‪ CAESAR II‬ندارید‪.‬‬
‫هنگام استفاده از ‪ CAESAR II‬به موارد زیر دقت کنید ‪:‬‬
‫‪ ‬شکست سیستم لوله کشی با دیواره نازک همواره در پی پدیده خمش (‪ )buckling‬و کاهش درستی مفروضات مربوط‬

‫به انعطاف پذیری سیستم بوجود می آید‪ CAESAR II .‬و دیگر نرم افزار های تحلیل تنش (‪ CAEPIPE‬و ‪)AUTOPIPE‬‬
‫‪www.IranPiping.ir‬‬ ‫آموزشگاه مجازی ایران پایپینگ‬

‫خمش را محاسبه نمیکنند‪ ،‬بدلیل اینکه این پدیده اثر موضعه ای میباشد که در نتیجه نقص های ایجاد شده در هنگام‬
‫ساخت پدیدار میشود‪ CAESAR II .‬لوله را بصورت یک جسم یکپارچه در یک مقطع عرضی با ضخامت دیواره صاف در‬

‫طول آن در نظر میگیرد‪ ،‬بنابراین مهندس طراح باید برای اینگونه سیستم ها خمش را بصورت جداگانه محاسبه کند‪.‬‬
‫‪ ‬مشکل دیگر با سیستم لوله کشی با دیواره نازک تغییر شکل موضعی در مکان قید ها میباشد‪ .‬هنگامیکه تغییر شکل‬

‫های موضعی در محل قید ها به مقدار قابل توجهی میرسند‪ ،‬گستردگی باردیگر از انتظاراتی که از یک سیستم یکپارچه‬
‫میرود را ندارد و نمیتوان به نتایج تحلیل تنش اتکا کرد‪ .‬در اینگونه موارد میتوان برای تمام ساپورت ها از ‪Wear Pad‬‬
‫بمنظور کاهش تغییر شکل های موضعی در محل قید ها استفاده کرد‪.‬‬

‫‪ ‬توصیه میشود تا از محدوده مجاز تنش کمتری استفاده کرد (بجای استفاده از مقادیر مجاز در کد لوله کشی)‪ .‬بطور‬
‫کثال‪ ،‬مهندس طراح میتواند این مقادیر مجاز را تا ‪ %55‬مجاز کد کاهش دهد‪.‬‬
‫‪ ‬توصیه میشود تا مقادیر محاسبه توسط ‪ CAESAR II‬برای ‪ SIF‬ها در نقاط اتصال را در اعداد ‪ 2.5‬تا ‪ 3‬ضرب کرده و‬
‫بصورت دستی مقادیر بدست آمده را در تمام مناطقی که دارای سه ‪ node point‬هستند وارد کنید (مانند ‪ Branch‬ها‬
‫و ‪ Header‬ها)‪.‬‬

‫مرجع‪:‬‬

‫‪whatispiping.com .1‬‬