AΠΙΟΝΙΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΑΓΜΕΝΟ ΥΔΩΡ

Ύδωρ(Νερό)

Από όλες τις πρώτες ύλες, το νερό είναι το περισσότερο χρησιμοποιούμενο

στην φαρμακευτική βιομηχανία καθώς είναι απαραίτητο για την παρασκευή
φαρμάκων αλλά και καλλυντικών προϊόντων. Είναι συστατικό πολύ δραστικό
και παίρνει μέρος σε πολλές χημικές και φυσικοχημικές αντιδράσεις όπως
είναι η οξείδωση ,η αναγωγή ,η υδρόλυση, η συμπύκνωση κ.α.
Στην παρασκευή φαρμάκων και καλλυντικών χρησιμοποιείται
κυρίως σαν διαλύτης και σαν έκδοχο(φορέας σε φαρμακευτικά
εναιωρήματα και γαλακτώματα). Το νερό που χρησιμοποιείται
πρέπει να είναι απαραιτήτως καθαρό, πράγμα που δε συμβαίνει με
το νερό που παίρνουμε από τους σωλήνες υδρεύσεως. Το πόσιμο
νερό, ακόμα και μετά τον αρχικό καθαρισμό του, περιέχει τα
περισσότερα άλατα που περιείχε το φυσικό νερό. Επίσης το 50%
της συγκέντρωσης του σε βαρέα μέταλλα και άλλα
ιχνοστοιχεία,προέρχονται, από προσρόφηση, από τους αγωγούς με
τους οποίους μεταφέρεται το νερό.

Σκληρότητα νερού:
Η σκληρότητα εκφράζει την συγκέντρωση των διαλυμένων αλάτων ασβεστίου
και μαγνησίου και εξαρτάται από τα πετρώματα που έχει περάσει το νερό. Ο
όρος σκληρότητα χρησιμοποιείται για τον χαρακτηρισμό των νερών που δεν
αφρίζουν καλά όταν χρησιμοποιούνται για πλύσιμο με σαπούνι και αφήνουν
λευκά αποθέματα πουριού στην εσωτερική επιφάνεια οικιακών συσκευών.

Στα αλκοολούχα σκευάσματα μπορεί να προκαλέσει θόλωμα ή και

αποχρωματισμό του προϊόντος.
Στα γαλακτώματα είναι δυνατό τα ανόργανα ιόντα του νερού να αντιδράσουν
με τους γαλακτωματοποιούς παράγοντες και να προκαλέσουν αναστροφή
φάσεων ή ακόμα και διαχωρισμό των 2 φάσεων.
Π.χ. σε ένα γαλάκτωμα ο/w με γαλακτωματοποιητή το στεατικό νάτριο εάν
συνυπάρχουν ιoντα Ca,γίνεται αναστροφή φάσεων γιατί τα στεατικό Ca που
σχηματίζεται είναι λιπόφιλος γαλακτωματοποιητής και ευνοεί το σχηματισμό
γαλακτώματος w/o.
Στην τεχνολογία καλλυντικών και φαρμάκων προκαλεί μικροβιακή μόλυνση
των προιόντων.

Για τους παραπάνω λόγους είναι απαραίτητο να χρησιμοποιείται στην

φαρμακευτική βιομηχανία νερό απαλλαγμένο από ανόργανα άλατα και
μικροοργανισμούς.

Παρασκευή Απιονισμένου νερού

Για την αποσκλήρυνση ή αφαλάτωση ή απιονισμό του νερού

χρησιμοποιούνται 2 κύριες μέθοδοι:
1.Με ιοντοανταλλαγή

Είναι η περισσότερο χρησιμοποιούμενη μέθοδος .Ο απιονισμός επιτυγχάνεται

με τη χρήση διαφόρων ιονανταλλακτικών ρητινών που έχουν την ιδιότητα να
ανταλλάσουν κατιόντα (κατιονανταλλακτικές ρητίνες,R(Η)ν ) με ιόντα Η+ και τα
ανιόντα (ανιονανταλλακτικές ρητίνες,R(OH)ν) με ιόντα OH- όπως φαίνεται και
παρακάτω.

R(H)ν + M ν+ =RM + νH+

R(OH) + X =RX + OH-

ν

2.Με ανάστροφη ώσμωση

Στην περίπτωση αυτή το νερό αναγκάζεται να περάσει ,μέσω μιας

ημιπερατής μεμβράνης, από ένα πυκνό διάλυμα σε ένα αραιό. Στην
περίπτωση αυτή, γίνεται το αντίθετο από ότι συμβαίνει στην
ώσμωση, δηλαδή ανάστροφη ώσμωση. Από την μεμβράνη δηλαδή
περνούν μόνο τα καθαρά μόρια νερού, ενώ δεν μπορούν να
περάσουν τα διαλυμένα άλατα, οι διαλυμένες οργανικές ουσίες και
τα μικροσκοπικά σωματίδια (ζωντανά και νεκρά μικρόβια).

Παρασκευή απεσταγμένου νερού:

Η παρασκευή απεσταγμένου νερού γίνεται σε βιομηχανική κλίμακα

με τη βοήθεια ειδικών αποστακτικών συσκευών με μεγάλη απόδοση
σε αποσταγμένο νερό.

Μια κλασική συσκευή απόσταξης είναι η ακόλουθη:

Όταν το υγρό αποστάξεως φτάσει στο σημείο

βρασμού, αρχίζει το νερό να εξατμίζεται και με τη
μορφή υδρατμών να διαπερνά τον λεπτό σωλήνα στο
πάνω μέρος του δοχείου. Καθώς όμως διαπερνά τον
σωλήνα συναντά μεγαλη διαφορά θερμοκρασίας
εξ΄αιτίας του ψυκτήρα που έχει εφαρμοστεί και
υγροποιείται. Έτσι συλλέγουμε το απόσταγμα το
οποίο είναι απαλλαγμένο από ανόργανα ιόντα
υψηλού αλλά και χαμηλότερου μοριακού βάρους,
αλλά και από ορισμένους μόνο μικροοργανισμούς που
θανατώθηκαν λόγω της υψηλής θερμοκρασίας.

Έλεγχος σκλήρυνσης νερού

Οι συμπλοκομετρικές ογκομετρήσεις χρησιμοποιούνται ευρέως για

τον προσδιορισμό μεταλλικών στοιχείων. Στις περισσότερες
περιπτώσεις ως αντιδραστήρια χρησιμοποιούνται οργανικές
ενώσεις στο μόριο των οποίων περιέχονται δότες ηλεκτρονίων, οι
οποίες σχηματίζουν ομοιοπολικούς δεσμούς με τα μεταλλοιόντα.
Ένα τέτοιο παράδειγμα που βρίσκει εφαρμογή στην σκληρότητα
του νερού είναι οι συμπλοκομετρικές ογκομετρήσεις με EDTA.
Ειδικότερα η ογκομέτρηση του διαλύματος που περιέχει ανόργανα
ιόντα κυρίως Ca και Μg γίνεται με ΕDTA παρουσία δείκτη μάυρου
εριοχρώματος (ΕΒΤ) σε PH =10.Στο τελικό σημείο πραγματοποιείται
αλλαγή χρώματος από ερυθρό σε κυανό. Άρα η ποσότητα του EDTA που
καταναλώνεται αντιπροσωπέυει το σύνολο ασβεστίου και μαγνησίου.
Ειδικότερα οι δείκτες είναι οργανικές ενώσεις που σχηματίζουν με τα
μεταλλοΪόντα σύμπλοκα, ΜΔ που έχουν διαφορετικό χρώμα από το
χρώμα του ελεύθερου δείκτη Δ.

Kατηγορίες νερού και που χρησιμοποιούνται:

1.Υδωρ πόσιμο :
κοινό, πόσιμο ύδωρ για τρις ανάγκες των κατοίκων ,πρέπει να πληρεί τις
αξιώσεις της υγειονομικής υπηρεσίας. περιέχει πολλά διαλυμένα
ανόργανα άλατα νατρίου ,καλίου, ασβεστίου κ .λ . π. Δεν χρησιμοποιείται
σε Φ/Μ
Μόνο σε πλύση και εκχύλιση μη κατεργασμένων δρογών και πλύση
οργάνων και σκευών αφού ακολουθήσει έκπλυση με απιονισμένο
2.Υδωρ απιονισμένο:
Παρασκευάζεται από το πόσιμο με τη βοήθεια κατάλληλων
ιονανταλλακτών.
Η ιονανταλλαγή συμβαίνει κατά τη διέλευση του πόσιμου ύδατος μέσω
στήλης –ιόντων που περιέχουν κατιονικούς και ανιονικούς ιονανταλλάκτες
οι
οποίοι είναι μη υδατοδιαλυτοί συνθετικές πολυμερισμένες φαινολικές
,καρβοξυλικές ,αμινικές ή σουλφονικές ρητίνες υψηλού μοριακού βάρους.
α)κατιονικοί όξινοι ιονεναλλάκτες που ανταλλάσουν κατιόντα με ιόντα
υδρογόνου με τη ρητίνη.
β)ιονικοί αλκαλικοί ιονεναλλάκτες που δεσμεύουν ανιόντα διαλύματος
αλλάζοντας ανιόντα με υδροξυλιόντα.
Χρησιμοποιείται σε όλες p.os Φ/Μ ,για εξωτερική χρήση, αντιδραστήρια
,πλύση φυσίγγων για ενέσιμα,
3.Υδωρ απεσταγμένο
Με απόσταξη του πόσιμου ύδατος
Για όλες τις μορφές p.os Φ/Μ και για παραπάνω επεξεργασία για τα ενέσιμα
και οφθαλμικά.
4. Υδωρ Ενέσιμο:
Σύμφωνα με τις προδιαγραφές της φαρμακοποιίας κατόπιν αποστείρωσης
του απεσταγμένου ύδατος και με αντίστροφη ώσμωση.
5. Υδωρ για ορούς
όμοια αποστειρωμένο αλλά απουσία πυρετογόνων.